A implantación do liberalismo en españa (1)

A implantación do liberalismo en
España
•
•
•
•

Proceso lento e descontinuo.
Guerras civís
Pronunciamentos
Cambios políticos sobre unha base
económica e social pouco transformada.
• Revolución política burguesa.
• Revolución feble que permite
permanencia dunha sociedade
oligárquica, caciquil e agraria.

Antecedentes. Consecuencias da
Revolución francesa.
• Intento de atallar a difusión das ideas
revolucionarias.
Freo á política de reformas.
Reimplantación da censura e a
Inquisición.
• Inversión de alianzas. Guerra contra
Francia(1793-1795).
• Paz de Basilea (1795) España recoñece
a República francesa.

• Alianza con Francia mediante o Tratado
de San Ildefonso (1796)
• Guerra contra o Reino Unido.
• Batalla deTrafalgar(1805).Consecuencias.

A crise da Monarquía española.
• Carlos IV apóiase un valido para dirixir o
goberno: Manuel Godoy
• Adquire un gran prestixio que se
incrementa coa firma da Paz de
Basilea(1795) que lle valeu o título de
Príncipe da Paz.
• Pero suscita rexeitamento por:

• Non ser capaz de solucionar os
problemas económicos.
• Medidas desamortizadoras para afrontar a
crise.
• Subordina a política exterior ás
necesidades de Francia.

•

•

Oposición organízase en torno ao
Partido antigodoyista que prepara unha
conspiración contra Carlos IV na que
está implicado o seu fillo (Proceso do
Escorial). Culmina no Motín de Aranxuez
(1808) que obriga a Godoy a fuxir e a
Carlos IV a abdicar.
Petición de axuda a Napoleón.( Xa se
firmara o Tratado de Fontainebleau).

Carta de Carlos IV a Napoleón

Señor mi hermano: V.M. sabrá sin duda con pena los sucesos de Aranjuez y sus
resultas, y no verá con indiferencia a un rey que, forzado a renunciar a la corona,
acude a ponerse en los brazos de un gran monarca, aliado suyo, subordinándose
totalmente a la disposición del único que puede darle su felicidad, la de toda su
familia y de sus fieles vasallos.
Yo no he renunciado a favor de mi hijo sino por la fuerza de las circunstancias (…)
Yo fui forzado a renunciar, pero asegurado con plena confianza en la magnanimidad
y el genio del gran hombre que siempre ha mostrado ser amigo mía, yo he tomado
la resolución de conformarme con todo lo que este gran hombre quiera disponer de
nosotros y de mi suerte, la de la Reina y la des Príncipe de la Paz.
Dirijo a V.M.I. una protesta contra los sucesos de Aranjuez, y contra mi abdicación.
Me entrego y enteramente confío en el corazón y amistad de V.M. (…)
De V.M.I,, su afecto hermano y amigo. Carlos
Marzo de 1808

• Coa excusa de mediar nas disputas,
Napoleón reúne en Bayonne á familia
real.
• Fernando é obrigado a devolver a coroa
ao seu pai, e este cede os seus dereitos a
Napoleón.
• Napoleón nomea como rei de España ao
seu irman como Xose I
• Desvelábase así a verdadeira intención de
Napoleón.

A Guerra da Independencia (18081814).
• Proporcionara a coxuntura favorable para
levar a cabo o paso do Antigo Réxime á
España liberal.
• 1807 Firma do Tratado de Fontainebleau.
• 1808 traslado da familia real a Bayonne.
• 2 de Maio levantamento do pobo de
Madrid contra os franceses.
• A represión dirixida polo xeneral Murat
provoca sublevación en toda España.

Proclama de Murat

“Orden del día:
Soldados: mal aconsejado el populacho de Madrid, se ha levantado y ha cometido
asesinatos. Bien sé que los españoles que merecen el nombre de tales han lamentado
amaños desórdenes, y estoy muy distante de confundir con ellos a unos miserables que
ólo respiran robos y delitos. Pero la sangre francesa vertida clama venganza. Por tanto,
mando lo siguiente:
t. 2. Serán arcabuceados todos cuantos durante la rebelión han sido presos con armas.
Art. 3. La Junta de Gobierno va a mandar desarmar a los vecinos de Madrid. Todos los
oradores de la corte que pasado el tiempo prescrito para la ejecución de esta resolución
nden con armas, o las conserven en su casa sin licencia especial, serán arcabuceados.
Art. 4. Todo corrillo que pase de ocho personas, se reputará reunión de sediciosos y se
disipará a fusilazos.
Art. 5. Toda villa o aldea donde sea asesinado un francés será incendiada.
Art. 6. Los amos responderán de sus criados, los empresarios de fábricas de sus
oficiales, los padres de sus hijos y los prelados de conventos de sus religiosos.
t. 7. Los autores de libelos impresos o manuscritos que provoquen a la sedición, los que
os distribuyeren o vendieren, se reputarán agentes de la Inglaterra, y como tales serán
pasados por las armas.
Dado en nuestro cuartel general de Madrid, a 2 de mayo de 1808.

• A loita e a defensa do territorio foi asumida
polas masas populares aos que se engadiron
eclesiásticos e nobres.
• A superioridade militar francesa obriga a
adoptar o sistema de guerrillas.
• Baseábanse na formación de pequenas
partidas de homes que apoiándose no
coñecemento do terreo atacaban ás tropas
francesas. Serán o xermen do novo exército.

• Algúns dos seus xefes

Francisco Espoz e Mina

Juan Martín Díez El Empecinado

www.zumalakarregimuseoa.net ›
http://es.wikipedia.org/wiki/Juan_Mart%C3%ADn_D%C3%ADez

• Algúns caeron no bandolerismo.

http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=jQL6lg_hU5c

• Ante o baleiro de poder fórmanse en
moitas localidades Xuntas de goberno,
controladas en moitos casos polos grupos
dominantes.
• Asumiron o poder e a soberanía na súa
xurisdición, organizan a resistencia e
chaman á loita contra os franceses. (O
primeiro caso é o do alcalde de Móstoles)
• En Galicia formouse a Xunta Suprema
do Reino de Galicia.

• Para coordinar as actuacións e presentar
unha acción de goberno común fórmase a
Xunta Central, que será substituída por
unha rexencia en 1810 nas Cortes de
Cádiz.
• A Xunta Central estaba presidida por
antigos ministros da monarquía como
Jovellanos ou Floridablanca, e estaban
integradas por representantes das
autoridades, periodistas, avogados,
militares..

• Os grupos que integraban as Xuntas,
ainda que heteroxéneos tiñan un punto en
común, eran
• Patriotas, non recoñecían o goberno de
Xose I e defendían a monarquía
borbónica.
Dentro deste grupo
Liberais, vían unha oportunidade
para facer reformas.
Absolutistas ou que vían unha
xustificación para manter o réximen
anterior.

• Pero houbo quen se comprometeu e
colaborou coa nova dinastía de Xosé I.
• Os Afrancesados. Dentro deste grupo
estaban
• Os que actuaban por interese.
• Os que estaban convencidos de que o
reformismo autoritario era o único medio
de logran cambios en España.

O goberno francés. O Estatuto de
Baiona.
• Napoleón convocou en Baiona tamén
unha xunta de deputados españois. Esta
Asemblea aprobou o Estatuto de
Baiona.
• Os franceses intentan instaurar en
España un sistema baseado nos
principios do liberalismo político, pero con
carácter autoritario. Ademais os
deputados españois limitáronse a
redactalo seguindo as directrices de
Napoleón. Esta lei é polo tanto unha

• Xosé I intentou levar
a cabo unha
modernización do país,
pero carecía de
autonomía de goberno.
Non obstante a
propaganda patriótica
deu unha imaxe que
non correspondía
coa realidade.

Desenvolvemento da Guerra.
• Primeira fase. (Maio- Nov 1808) Intento
de ocupación francesa e levantamento
popular.
• Victoria española na Batalla de Bailén.
• Segunda fase.(Nov 1808- xaneiro 1812)
• Dominio francés. Victoria en Ocaña,
ocupación das principais cidades e
herícas resistencias(Palafox, Agostina de
Aragón)

• As tropas inglesas que axudan aos
españois son perseguidas ata A Coruña
onde ten lugar a Batalla e Elviña (1809).
• En Galicia a resistencia popular
protagonizóu algunhas accións heróicas
como a reconquista de Vigo (28-3-1809)
realizada pola acción conxunta de Mauricio
Troncoso, abade do Couto e as partidas
de Bernardo González Cachamuíña ou a
Batalla de Pontesampaio.
• Galicia se convertirá no primeiro territorio
liberado.

• A terceira fase. Napoleón retira as tropas
para a conquista de Rusia.
• Ofensiva hispanoinglesa comandada por
Wellington, victorias en Cidade Rodrigo e
Arapiles(1812), Vitoria (1813)
• En 1814 as últimas tropas francesas en
Cataluña se retiran cara a Francia. Se
firma o Tratado de Valençay.

• http://www.youtube.com/watch?v=
6vXrBIKalUg

As cortes de Cádiz
• Paralelamente ao desenvolvemento da
guerra foise estendendo a idea da
necesidade de convocar Cortes Xeráis e
extraordinarias para acometer reformas.
• Existían discrepancias sobre as medidas
a tomar e sobre como tíñan que ser esas
Cortes.
• Uns querían restablecer o sistema
absolutista e Cortes por estamentos.

• Outro grupo pretendía un sistema
intermedio entre o absolutismo e o modelo
constitucional(Jovellanos)
• Os liberais propoñían unha cámara única,
restrinxir o poder real e establecer unha
Constitución baseada na Soberanía do
pobo e na separación de poderes.
• Triunfa finalmente a proposta liberal de
Cortes Xeráis elixidas por Sufraxio
universal masculino e indirecto.

• A composición social dos deputados
convocados en Cádiz era complexa.
• Había membros da nobreza, altos cargos
eclesiásticos, máis escasos.
• Predominaban as clases medias urbanas e
instruídas. O clero era o grupo
predominante, seguido de avogados,
xuristas,funcionarios, militares..
• Non asistiu ningún artesán ou campesiño e
poucos pequenos comerciantes.
• Tendencias ideolóxicas:absolutistas ou
servís e liberais.

A labor lexislativa das Cortes.
As Cortes reuníronse en Cádiz o 24 de
Setembro de 1810. As súas priméiras
medidas foron:
• Proclamación da Soberanía Nacional que
as Cortes asumen, e separación de
poderes.
• Abolición de señoríos xurisdicionais e dos
privilexios de orixe feudal.
Recoñecemento de señoríos territoriais
como propiedade privada.

• Igualdade ante a lei que supón o fin da
sociedade estamental.
• Liberdade de imprenta.
• Supresión do tribunal da Inquisición.
• Supresión de aduanas internas e dos
gremios.
• Supresión de terras vinculadas e
morgados.
• Elaboración dunha Constitución.

PRIMER DECRETO DE LAS CORTES

Los diputados que componen este Congreso, y que representan la Nación española, se
declaran legítimos en Cortes generales y extraordinarias y que residen en ellas la
soberanía nacional.
Las Cortes generales y extraordinarias de la Nación española, congregadas en la Real
Isla de León con la voluntad general, pronunciada del modo más enérgico y patente,
reconocen, proclaman y juran fidelidad al legitimo Rey al Señor D. Fernando VII de
Borbón; y declaran nula de ningún valor ni efecto la cesión hecha en favor de Napoleón,
no sólo por la violencia que intervino en aquellos actos injustos e ilegales por faltarle el
consentimiento de la Nación. No conviniendo queden unidos el Poder legislativo, el
ejecutivo y el judiciario, declaran las Cortes soberanas, que se reserva el ejercicio del
Poder legislativo en toda su extensión.
Decreto I (24-10-1810)

A Constitución de 1812
• Tras un intenso debate sobre o modelo de
constitución e monarquía, promulgouse a
popularmente coñecida como A Pepa o
19 de Marzo de 1812.
• A Constitución recollía o espírito das
ideas liberais da revolución conxugado
coas tradicións.

• Establécense os seguintes principios:
• Soberanía nacional.
• Recoñecemento de dereitos e liberdades
individuais e igualdade ante a lei.(dereito á
propiedade, liberdade económica)
• División de poderes. O lexislativo
correspondía ás Cortes, o poder executivo ao
rei e o goberno nomeado por él e o poder
xudicial era independente.
• Monarquía limitada.
• Catolicismo de Estado.
• Crease a Milicia Nacional (Corpo civicomilitar
para defender a orde pública e intereses
constitucionais progresistas).

Art. 12º. La religión de la Nación española es y será perpetuamente la Católica, Apostólica
romana, única verdadera. La Nación la protege por leyes sabías y justas y prohíbe el
ejercicio de cualquiera otra.
Art. 14º. El Gobierno de la Nación española es una Monarquía moderada hereditaria.
Art. 15º. La potestad de hacer las leyes reside en las Cortes con el Rey.
Art. 16º. La potestad de hacer ejecutar las leyes reside en el Rey.
Art. 17º. La potestad de aplicar las leyes en las causas civiles y criminales reside en los
tribunales establecidos por la ley.[ ... ]
Art. 27º. Las Cortes son la reunión de todos los diputados que representan la Nación,
nombrados por los ciudadanos en la forma que se dirá.[ ... ]
Art. 168º. La persona del Rey es sagrada e inviolable y no está sujeta a responsabilidad
Art. 172º. Las restricciones a la autoridad del Rey son las siguientes:
Primera. No puede el Rey impedir bajo ningún pretexto la celebración de las Cortes en las
épocas y casos señalados por la Constitución, ni suspenderlas, ni disolverlas.
Segunda. No puede el Rey ausentarse del Reino sin consentimiento de las Cortes.
Tercera. No puede el Rey enajenar, ceder, renunciar o en cualquiera manera traspasar a
otro la autoridad real ni alguna de sus prerrogativas [ ... ]
Quinta. No puede el Rey hacer alianza ofensiva, ni tratado especial de comercio con
ninguna potencia extranjera, sin el consentimiento de las Cortes.
Séptima. No puede el Rey ceder ni enajenar los bienes nacionales sin el consentimiento
de las Cortes.
Octava. No puede el Rey imponer por sí, directa ni indirectamente, contribuciones.
Undécima. No puede el Rey privar a ningún individuo de su libertad ni imponerte por sí
pena alguna [ ... ]
Duodécima. El Rey, antes de contraer matrimonio, dará parte a las Cortes para obtener

A restauración absolutista.
O sexenio Absolutista 18141820
• En 1814, tras a firma do Tratado de Valençay
Fernando VII O desexado regresa a España,
pero non acepta as reformas levadas a cabo en
Cádiz e prodúcese unha volta ás estruturas do
Antigo Réxime.
• Á súa chegada, 69 deputados absolutistas
presentan ao rei o Manifesto dos persas no
que se reclama restaurar o absolutismo. que se
fará en virtude do decreto de Valencia 4 maio
1814 que abolía a lexislación de Cádiz.

.
•
•

•

•

•

•

Manifiesto de los Persas
“Manifiesto que al señor D. Fernando VII hacen el 12 de abril del año 1814 los que escriben
como diputados de las actuales Cortes ordinarias de su opinión acerca de la soberana autoridad,
ilegitimidad con la que se ha elidido la antigua Constitución española, mérito de ésta, nulidad de
la nueva, y de cuantas disposiciones dieron las llamadas Cortes Generales y extraordinarias de
Cádiz, violenta opresión con que los legítimos representantes de la nación están en Madrid
impedidos de manifestar y sostener su voto, defender los derechos del monarca, y el bien de su
patria, indicando el remedio que creen oportuno.
SEÑOR: Era costumbre de los antiguos persas pasar cinco días de anarquía después del
fallecimiento de su rey, a fin de que la experiencia de los asesinatos, robos y otras desgracias
les obligase a ser más fieles a su sucesor. Para serlo España a V.M. no necesitaba igual ensayo
en los seis años de su cautividad. Del número de españoles que se complacen en ver restituido
a V.M. al trono de sus mayores, son los que firman esta reverente exposición con carácter de
representantes de España, más como en ausencia de V.M. se ha mudado el sistema que regía
al momento de verificarse aquélla y nos hallamos al frente de la nación en un Congreso que
decreta lo contrario de lo que sentimos y de lo que nuestras provincias desean, creemos un
deber manifestar nuestros votos y circunstancias que hacen estériles, con la concisión que
permita la complicada historia de seis años de revolución. […]
La monarquía absoluta (voz que por igual causa oye el pueblo con harta equivocación) es obra
de la razón y de la inteligencia: está subordinada a la ley divina, a la justicia y a las reglas
fundamentales del Estado; fue establecida por derecho de conquista o por sumisión voluntaria
de los primeros hombres que eligieron a sus Reyes[…], por esto ha sido necesario que el poder
soberano fuese absoluto, para prescribir a sus súbditos todo lo que mira al interés común, y
obligar a la obediencia a los que se nieguen a ella. Pero los que declaman contra el poder
monárquico confunden el poder absoluto con el arbitrario; sin reflexionar que no hay Estado (sin
exceptuar las mismas repúblicas) donde en lo constitutivo de la soberanía no se halle un poder
absoluto […]
No pudiendo dejar de cerrar este respetuoso Manifiesto, en cuanto protesta de que se estime
siempre sin valor esa Constitución de Cádiz, y por no aprobada por S.M., ni por las provincias,:
aunque por consideraciones que acaso influyan en el piadoso corazón de V.M. resuelva en el día
jurarla; porque estimamos las leyes fundamentales que contiene de incalculables y
trascendentales perjuicios, que piden la previa celebración de una Cortes especiales
legítimamente congregadas, en libertad y con arreglo a las antiguas leyes. Madrid, 12 de abril de
1814.”
Manifiesto de los Persas. Entregado a Fernando VII a finales de abril en Valencia.

• Decretouse a disolución das Cortes,
abolición da Constitución.
• Restablécese a Inquisición, os señoríos
xurisdicionais, privilexios fiscais da
nobreza etc.
• Levouse a cabo unha represión contra
afrancesados e aínda máis contra os
liberais. Os primeiros foron considerados
traidores e os liberais un perigo para a
monarquía. Moitos deles abandonaron
España cara ao exilio no Reino Unido e
Francia.

• A volta ao Antigo réxime vai ter o apoios
dos absolutistas, da Igrexa e do pobo.
• No contexto internacional, a derrota de
Napoleón permitiu a restauración do
absolutismo en toda Europa.
• Fórmase a Santa Alianza ou Europa de
Viena polas potencias vencedoras.

http://www.youtube.com/watch?v=uFXm6YWabAE

• O goberno de Fernando VII nesta etapa
vaise ver afectado por numerosos
problemas:
• Guerra de Independencia das colonias
americanas.
• Inestabilidade gobernamental con
continuos cambios de ministros.
• Creba da Facenda.Intento de impoñer
unha contribución única e proporcional
que provoca rexeitamento dos
privilexiados.

• Os liberais tentarán recuperar o poder a
través da conspiración e os
pronunciamentos. Levantamento de
parte do exercito que se pronuncia a
favor de substituír un goberno por outro.
Apóianse no exército ante a falta de
apoio popular.
• Os liberais xuntáronse ademais en
Sociedades patrióticas e sociedades
secretas como a masonería.
• Moitos dos pronunciamentos fracasaron:
Espoz e Mina en 1814; Porlier en 1815;
Lacy en 1817

• Pero o 1 de xaneiro de 1820 triunfa a
insurrección do exército acantonado en
Cabezas de San Juan (Sevilla) dirixido
polo coronel Rafael del Riego. A
revolución estendeuse ao resto de
Andalucía e outras cidades españolas.
• O 7 de Marzo, Fernando VII tivo que xurar
a Constitución. E deuse paso a un
goberno de tipo liberal.
• O triunfo revolucionario español inspirou
procesos revolucionarios en toda Europa,
Portugal, Francia, Nápoles, Sicilia.

O Trienio liberal 18201823
• O goberno liberal volverá a poñer en vixencia
toda a lexislación aprobada nas Cortes de
Cádiz: Constitución, Sufraxio,Liberdades, Milicia
Nacional, Supresión da Inquisición..
• Ademais levará a cabo reformas políticas
sociais e administrativas:
Supresión do Réxime Señorial,
vinculacións e morgados.
Supresión de ordes monacais.
Desamortización dos bens das Órdes
suprimidas.
Reforma da instrución pública.
Reforma do código penal.

As divisións internas no Liberalismo.
A partir deste momento as loitas políticas
non se darán solo entre absolutistas e
liberais, se non dentro dos propios liberais,
formándose dúas grandes tendencias:
• Liberais moderados. Favorables a un
compromiso coas antigas clases
dominantes e dar máis participación á
coroa. Pretender introducir o Sufraxio
censitario e a creación de dúas cámaras

• Liberais exaltados.
Pretenden volver estrictamente á
Constitución de 1812 e levar a cabo
reformas máis radicais.
No goberno do trienio predominou a facción
moderada, ainda que adoptáronse
medidas dos exaltados como a supresión
dos conventos.

• A crise entre os liberais favoreceu a
inestabilidade do goberno , e os intentos
absolutistas de restaurar o Antigo Réxime
mediante un golpe de Estado.
• A isto hai que sumarlle os problemas da
crise. Fracasada a desamortización e para
solucionar os problemas económicos, os
liberais vense obrigados a impoñer cargas
fiscais directas.
• Ademais continuaba o problema da
Guerra da Independencia das Colonias

A finais de 1822,tras o fracaso do golpe de
Estado da Garda real, A Europa de Viena
reunida no Congreso de Verona decide
intervir en España para restaurar o
goberno absolutista . En 1823 decide
enviar un exército dirixido por Francia, Os
Cen Mil Fillos de San Luis, ao que
apoiaron realistas españois. Este
restaurará no seu trono a Fernando VII
que o 1 de Novembro facía a súa entrada
triunfal en Madrid.

A década Ominosa 18231833
• Unha vez recuperado o poder absoluto
Fernando VII abole todas as leis e
institucións creadas no Trienio Liberal.
• Comeza a persecución e represión dos
liberais (execución de Riego, Mariana
Pineda…), que teñen que fuxir cara ao
exilio.
• A administración e o exército foron
sometidas a fortes depuracións.

• A sociedade estivo sometida a control e
represión por parte da:
• Superintendencia Xeral de Policia
• do corpo de Voluntarios Realistas,
recrutados entre as clases medias e
populares que defendían o absolutismo, a
tradición e a relixión.
• Xuntas de fe herdeiras da Inquisición.

• Desde o exilio, os liberais conspirarán
para restablecer as liberdades. Pero os
seu intentos remataron en fracaso.

• Pero Fernando VII decátase que ten que facer
determinadas reformas, sobre todo no ámbito
económico.
• A crise económica agrávase pola independencia
das colonias americanas, era polo tanto
necesaria unha reforma fiscal. Isto o enfrontará
aos grupos privilexiados.
• Ademais leváronse a cabo cambios na
administración do Estado,consello de
ministros(1823).Se crea o Banco de San
Fernando(1829),Código de Comercio(1829),
Bolsa de Comercio de Madrid(1831), Ministerio
de Fomento(1832).

• As reformas e a suavidade da
restauración do Antigo Réxime
exasperaban os sectores máis ultras do
absolutismo, que empezan a agruparse en
torno ao seu irmán Carlos María Isidro.
Este grupo, os carlistas, protagonizarán
diversas insurreccións, que logo derivarán
nas guerras civís ou carlistas ao longo de
todo o século XIX.A máis importante foi a
revolta dos agraviados ou malcontents
(1827).

• Outra das reformas afectaba á cuestión
sucesoria. En 1830 publícase a Pragmática
Sanción, que derrogaba a Lei Sálica imposta
por Felipe V e que impedía que as mulleres
herdasen o trono.Isto permitirá reinas á súa filla
Isabel.
• Este feito radicalizóu aos carlistas que apoiaban
como sucesor a Carlos María Isidro. No verán de
1832 teñen lugar os sucesos de La Granja, nos
que os absolutistas intentan que Fernando
deroge a Pragmática Sanción.
• Cando morre Fernando en 1833 a súa filla Isabel
foi proclamada raíña,Carlos reclamou a Coroa.

A Independencia das colonias
americanas
• Longo e complexo proceso que se
desenvolve entre18101824.
• O baleiro de poder producido tras a
invasión napoleónica será aproveitado
polos sectores reformistas da poboación
americana para iniciar a súa propia guerra
de independencia da metrópole. A
protagonista será a poboación crioula.

Antecedentes e factores.
• O reformismo borbónico do século XVIII
produciu un endurecemento do sistema colonial.
• Desde 1765 increméntase o control económico
e as colonias quedan mais ligadas á metrópole.
• Auméntase a presión fiscal.
• A liberalización do comercio peninsular con
América beneficiou aos peninsulares en
detrimento dos crioulos.
• Reforzo do control administrativo que deixa fora
dos postos de goberno aos crioulos.

• Entre os crioulos empezan a difundirse as ideas
da ilustración e do liberalismo peninsular.
• Influencia da Independencia dos EEUU.
• Influencia da Revolución francesa.
• Comeza a conformarse unha conciencia
nacionalista.
• Estas influencias inspirarán o movemento
emancipador liderado por Simón Bolívar,
Francisco de Miranda , San Martín ou Sucre.
• Hai un especial interese na independencia por
parte de Reino Unido e os EEUU.

O proceso de independencia
• Pódense distinguir dúas fases:
• 1ª Fase 1808-1815 As abdicacións de Baiona e
o goberno de Xosé I tampouco foron aceptados
nas colonias, e ó igual que na metrópole as
élites dirixentes formarán xuntas que asumiran
o poder nos distintos territorios. Estas non
cuestionaban a administración española, en un
principio se mantiveron fieis a Fernando VII.
Pero algunhas evolucionaron cara a posicións
emancipadoras e de autogoberno.

• No vicerreinato de Río da Prata será
onde se inicie o proceso dende a xunta de
Buenos Aires que logo se estenderá a
outras zonas. Intentará liderar o proceso e
incorporar as outras áreas.
• Paraguai ante a expedición de Buenos
Aires o goberno fuxe e os paraguaios tras
expulsar ás tropas porteñas declaran a
súa independencia en 1811.

• Vicerreinado de Perú.
• En Perú ten lugar o “Motín de Cuzco”, no
que crioulos mestizos e indios únense
contra os españois.
• En Chile prodúcese o movimento
emancipador “vieja patria chilena”
• Pero este vicerreinato estaba en mans do
vicerrei Abascal, a posición máis sólida do
realismo.

• Vicerreinado de Nueva Granada.
• En Venezuela a xunta de Caracas formula
a declaración da Independencia en 1811.
• O mesmo sucede en Colombia e
Ecuador.
• No vicerreinado de Nova España, México
o proceso foi unha revolución social dos
máis desposuídos liderado polo sacerdote
Miguel Hidalgo . Pero o exterminio de o
saqueo provocou unha alianza entre os
crioulos e os peninsulares que fixo fracasar
o movemento. Mais tarde foi retomado por
outro sacerdote J. Morelos que proclama a

• Coa volta de Fernando VII péchase esta
fase, as expedicións españolas a
Venezuela e as actuacións do vicerrei
Abascal sufocan todos os movementos
agás o do Rio da Prata, que no Congreso
de Tucumán en 1816 declarará a
Independencia das Provincias Unidas de
América do Sur.

• 2ª Fase 1816-1824.
• A loita está máis organizada.
• Simón Bolívar e San Martín emprenden
unha serie de campañas que culminan na
Conferencia de Guayaquil 1822, onde os
líderes reparten as súas áres de
influencia.
• En Chile, San Martín desde Buenos Aires
atravesa os Andes e derrota aos exércitos
realistas en Chacabuco e Maipu, dando
lugar á Independencia de Chile en 1818.

• Uruguai desde 1820 queda en mans
portuguesas. A loita entre Brasil e Buenos
Aires apoiada por Reino Unido, logrará a
súa independencia en 1828.
• En México Os decretos anticlericais e a
supresión do foro militar das milicias
americanas durante o Trienio Liberal,
provocan a unión entre os realistas e os
conservadores crioulos. Agustín de Itúrbide
proclama a monarquía constitucional e logo
autoproclámase emperador e incorpora
Centroamérica.

• En Venezuela Simón Bolívar se enfronta á
resistencia do xeneral Morillo e libera
Venezuela. No Congreso de Angostura en
1819 é proclamado presidente. Se
pretende a creación de Gran Colombia
(Venezuela, Colombia, Ecuador, Bolivia).
En 1821 vencerá aos españois na Batalla
de Carabobo onde se libera Colombia.
• En 1822 o seu lugartenente Sucre libera
Ecuador na Batalla de Pichincha.

• En Perú, en 1820 San Martín avanza
pero deixa o labor de expulsar aos
españois a Simón Bolivar, que o
conseguirá tras a victoria de
Ayacucho en 1824 que permitirá a
creación de Perú e Bolivia e marca o
fin do dominio español.

Consecuencias da Independencia
• Para España supuxo a perda do seu
papel como potencia internacional,
pasando a seu un país de segunda
fila.Só conservaba Cuba, Porto Rico,
Filipinas e algúns enclaves no Pacífico e
en África.
• No ámbito económico supuxo a perda do
mercado exclusivo americano, de
recursos facendísticos e agravou a crise
española polos enorme recursos
empregados(económicos humanos e
militares).

• Nos territorios americanos
• Producíronse loitas entre os países polos
límites territoriais.
• Conseguen independencia política pero
manteñen a dependencia económica con
respecto de España, Reino Unido e os
EEUU.
• Dáse un predominio da clase terratenente
crioula, o poder dos caciques locais e o
caudillismo militar.

A Rexencia de María Cristina 18331840
• Á morte de Fernando VII, a súa viúva
convértese en rexente no nome da súa
filla Isabel.
• Ao mesmo tempo os sectores máis
intransixentes do absolutismo conxúranse
arredor de Carlos Mª Isidro que reclama a
coroa, comezando así as guerras
carlistas, que durarán ata 1839.
http://www.youtube.com/watch?v=i8NGXKXQTxQ

• O desexo de asegurar o trono para a
súa filla, fai que Mª Cristina busque
apoios nos sectores liberáis más
moderados, polo que iniciará tímidas
reformas.
• Isto permitirá implantar un réxime liberal
coa participación da burguesía, o
exército e a presión popular.

• Durante a rexencia sucederánse varios
gobernos. Tras a morte de Fernando VII
Mª Cristina nomea un gabinete presidido
polo absolutista Cea Bermúdez. Este
decreta a división provincial, realizada
por ministro de Fomento Javier de Burgos
antigo afrancesado. España quedaba
dividida en 49 provincias que fixeron
desaparecer os antigos reinos medievais.
Búscábase unha maior centralización e
control territorial.

• O inicio da primeira guerra carlista e as
presións liberais obrigan á rexente a escoitar
aos sectores que pedían unha convocatoria de
Cortes para consolidar o trono e en xaneiro de
1834 chamou a Martínez de la Rosa, liberal
moderado.
Este elabora o Estatuto Real,
pseudoconstitución de signo tan conservador
que se considera unha Carta Outorgada,
propia do Liberalismo doutrinario. Establecía
unha convocatoria de Cortes con dúas
cámaras:

Estamento de Próceres. Cámara alta
Estamento de Procuradores. Cámara Baixa.
A Soberanía residía no rei que a depositaba
nas Cortes co rei.
As Cortes so podían lexislar á proposta do
monarca que as convocaba.
O sufraxio indirecto,limitábase ao 0,15% da
poboación.
Esta reforma non satisfacía aos sectores máis
conservadores pois defendían o absolutismo.

Tampouco aos liberais doceañistas.
doceañistas
Isto provocou de novo a división dos liberais
Entre:
Moderados, partidarios de un sufraxio
censatario e amplos poderes para o rei.
Progresistas, partidarios de limitar o
poder do rei e voltar á labor lexisladora das
Cortes de Cádiz.
A partir de 1835 prodúcese un movemento
revolucionario que non admite o Estatuto
Real e provoca a dimisión de Martínez de la
Rosa.

• A raíña gobernadora chama a gobernar ao
moderado Conde de Toreno en xuño.
Este coa coa axuda de Mendizábal , o seu
ministro de Facenda, tomará medidas
contra as ordes relixiosas.
• Disolución de conventos con menos de 12
membros.
• Expulsión dos xesuítas
• Mentres, en xullo e agosto a oposición
liberal progresista lánzase novamente á
acción revolucionaria.

Protagonizada pola burguesía das cidades,
organizada dentro da Milicia urbana.
As revoltas levaron á formación de xuntas
locais e territoriais que asumiron o goberno
e formulaban reivindicacións. Os
movementos de carácter anticlerical e
antiabsolutistas foron violentos con asaltos
a conventos e fábricas (Bonaplata).
A extensión do conflito fixo que a rexente
chamara a gobernar a Mendizábal.

• Mendizábal acometerá un programa de reformas
de tipo socioeconómico.
-Integración dos membros das xuntas nas
Deputacións provinciais.
-Reforma do recrutamento militar mediante a
redención de quintas (exención de alistamento
mediante un pago)
- Desamortización dos bens das ordes suprimidas
e do clero secular.
A desamortización supuxo un impacto nas ordes
relixiosas, supuxo un forte impulso económico

• E un triunfo político, porque dende entón o
grupo de novos propietarios que fixo bos
negocios coa desamortización
simpatizarán coa causa liberal.
• Porén estas medidas propiciarán que o
clero abraze a causa carlista.

http://www.youtube.com/watch?v=i8NGXKXQTx

• Pero o goberno de Mendizábal non
introduciú cambios fundamentais, e as
súas actuacións non deron resultados.
Isto xenera desconfianza nos moderados
e na rexente, que chama a Insturíz, un
liberal moderado a formar goberno.
• No verán de 1836 prodúcense novos
levantamentos ante a paralización das
reformas. Estes rematan co Motín dos
Sarxentos de La Granja, un novo
pronunciamento que deu paso a un
goberno de signo progresista.

• O novo goberno restablece a lexislación das
Cortes de Cádiz e do Trienio Liberal.
• A presidencia está en mans de Calatrava, e
Mendizábal de novo como ministro de
Facenda.
• A Constitución de 1812 refómase e se
promulga a Constitución de 1837.Esta
supón un acordo entre progresistas e
moderados.Os progresistas aceptan a non
implantación da Soberanía Nacional
completa e os moderados consinten nas
desamortizacións.

Constitución de 1837
• Reforzamento do poder real. A Coroa
tiña poder executivo, potestade lexislativa
xunto coas Cortes e dereito a veto.
• Soberanía compartida entre as Cortes e
a raíña.
• Cortes bicameráis: Congreso dos
deputados e Senado, con iniciativa legal.
• Milicia Nacional
• Declaración de Dereitos e liberdades
individuais.

Establécese a elección popular dos
concellos por sufraxio universal masculino
restablécese así a lei municipal de 1823.
isto será motivo de disputa, xa que os
concellos pasarán a ter amplas funcións e
controlan á Milicia Nacional.
Lei electoral de 1837 Establece un sufraxio
censitario onde solo poden votar un 2,2 %
da poboación.
Lei de Imprenta que favorece a liberdade de
expresión.
Lei xeral de desamortización.Decrétase a
abolición definitiva dos señoríos e a

As eleccións de outubro de 1837 dan o
triunfo aos moderados, cuxo presidente
será Evaristo Pérez de Castro.
Os moderados intentarán botar abaixo as
reformas progresistas. Así iniciase a
tramitación de novas leis como a Lei
electoral de 1840 ou a Lei de Concellos.
Isto provoca a oposición dos progresistas
e un novo levantamento revolucionario, o
que obrigou á rexenta a buscar o apoio
do xeneral progresista Espartero para
reprimir os motíns.

Espartero dimite tras a sinatura da Lei de
Concellos por parte da Raiña. Pero a
reactivación dos conflitos e a formación de
xuntas fará que a rexente volva chamar a
Espartero pero este négase e pon como
condición un novo goberno progresista,
disolución de Cortes e unha nova Lei de
Concellos.
A raíña gobernadora renuncia á rexencia e
nomea presidente a Espartero.
Estes últimos anos de goberno moderado
están mediatizados pola guerra carlista.

As guerras carlistas
• Ten os seus antecedentes na Revolta dos
Agraviados en 1827.Pero os primeiros
levantamentos prodúcense tra a morte de
Fernando VII e a proclamación como raíña de
Isabel II.
• A guerra civil enfrentará aos partidarios da
lexitimidade de Carlos Mª Isidro e aos de Isabel.
Pero non so foi un enfrontamento pola coroa,
senón tamén un enfrontamento entre:
Liberalismo- Absolutismo.
Centralismo- foralismo.

• A proposta ideolóxica do carlismo defendía o
tradicionalismo político, relixioso e social. Tamén
proclamábase a defensa dos foros de País Vasco
e Navarra. Isto recóllese no seu lema Deus rei e
foros.
• As bases sociais do carlismo estaban
compostas por:
-Nobreza absolutista.
-O clero regular e parte do secular afectado polas
desamortizacións.
-Fidalguía rural
-Parte do campesiñado prexudicado pola abolición
foral e a desamortización dos concellos.

A primeira guerra carlista
• Primeira fase.Sep 1833-xullo 1835.
O movimento limítase ás provincias
vascas e Navarra, norte de Cataluña e
Maestrazgo.
• A superioridade do exército isabelino
obriga aos carlistas a adoitar o sistema de
guerrillas, organizados en partidas rurais
dirixidas polo xeneral Zumalacárregui,
que morre no intento de tomar Bilbao.

• Segunda fase, xullo 1835-Oct 1837.
O conflito enténdese cara outras zonas de
Cataluña, Galicia, Andalucía, Estremadura
e Madrid. Destacan as expedicións do
xeneral Cabrera pero tiveron pouco apoio
popular.
Outra foi a expedición real co obxecto de
impoñer un pacto á raíña, pero o exército
ao mando do xeneral Espartero
obrigounos a retirarse.

• Terceira fase, Oct 1837-xullo 1840.
Prodúcese unha división interna dentro
dos carlistas:
-Uns, dirixidos polo xeneral Maroto son
partidarios e chegar a un acordo coa raíña.
-Outros, dirixidos polo xeneral Cabrera son
partidarios de continuar coa loita.
O triunfo dos primeiros permitirán a sinatura
do Convenio de Vergara en 1839 , entre o
Xeneral Maroto e Espartero.

Neste pacto comprometíanse ao
mantemento dos privilexios forais e ao
recoñecemento de emprego e grao dos
militares carlistas. A cambio os carlistas
aceptaban a Constitución de 1837 e
recoñecían a Isabel II.
Carlos de Borbón non aceptou o acordo e a
guerra continuou dirixida polo xeneral
Cabrera en Cataluña e Aragón ata 1840,
cando as derradeiras partidas carlistas
marchan cara ao exilio en Francia.

Pero as reivindicacións carlistas
mantivéronse e deron lugar a novos
conflictos bélicos.
A Segunda guerra carlista 1846 1849 ou
Guerra dos Mantiners. Protagonizada
polos campesiños que protestaban pola
crise agraria, os impostos, o recrutamento
militar e a defensa dos dereitos de Carlos
V( a razón , a oposición ao posible
matrimonio entre Isabel II e o seu primo
don Carlos Luís, fillo de Carlos Mº Isidro)
Sufriran unha forte represión.

Terceira guerra carlista 1872-1876.
Aproveitando a expulsión de Isabel e co
reinado de Amadeo I e a I República. Esta
será dirixida por Carlos, neto de Carlos Mª
Isidro. Fracasará coa chegada de Alfonso
XII.
En Galicia. Antonio López tivo un castigo
exemplar.
www.youtube.com/watch?v=-OVd7QswC1Y

A Rexencia de Espartero 18401843

• Tras a renuncia de Mª Cristina Espartero
queda como rexente. Aínda que se debate
entre os progresistas a correxencia,
Espartero esixiu ser único rexente.O seu
goberno apoiase nas clases medias e nos
“ayacuchos ” e manten ao marxe aos
membros do seu propio grupo como
Olozaga.
-Desenvolvese a Constitución de 1837.
-Supendese a Lei de Concellos de 1840
-Continúase coa desamortización(Lei de
Espartero).

Tras a firma do Convenio de Vergara cos
carlistas hai un intento de resolución do
problema foral de Navarra e País
Vasco.
En 1841 A Lei paccionada recoñece a
Navarra o dereito a conservar parte das
súas institucións e particularidades forais.
No caso vasco a negativa das suas
autoridades a facer calquera concesión
provocou a supresión dos seus privilexiós

O autoritarismo de Espartero provocará
descontento tanto entre os moderados
como nos propios progresistas, isto
provoca unha escisión dos progresistas e
un retraemento dos moderados, que se
autoexclúen e conspiran coa rexente(Orde
Militar española) .
En 1841 ten lugar un levantamento por
parte dos xenerais moderados dirixidos por
O’ Donnell, pero fracasa e é duramente
reprimido. Isto provoca a perda do apoio
dunha parte importante do exército.

No aspecto económico apoiase no
librecambismo, o que producirá unha
apertura de aduanas e favorecerá a
entrada de produtos exteriores sobre todo
ingleses. Isto prexudicará á industria
catalana. Esta será unha das causas da
insurrección en Barcelona en 1842, o
descontento popular derivou nun motín
que Espartero reprimiu duramente
ordenando o bombardeo de Barcelona
que provocou a ruptura definitiva entre
progresistas e esparteristas.

Únense os descontentos que se enfrontan
ao exército esparterista, tendo lugar o
Pronunciamento do Xeneral Narváez en
Torrejón de Ardoz xullo 1843. Espartero
renuncia á rexencia e marcha cara ao
exilio en Londres.
O goberno provisional dirixido por Joaquín
Mª López intenta unha coalición entre
moderados e progresistas, pero a
inestabilidade obrigará a adiantar a
maioría de idade de Isabel, coroada con
só 13 anos.

O REINADO DE ISABEL II
• Desde finais de
1843 ata 1868
a vida política española
estará mediatizada pola
personalidade e o
carácter da nova raíña
(de vida licenciosa
influenciada polo seu
confesor e a monxa
Sor Patrocinio) e polo
predominio dun
liberalismo moderado apoiado pola raíña.

A vida política durante o reinado de Isabel II
estivo caracterizada por:
• A práctica electoral sometida a corrupción
e ao amaño, facilitará que case sempre
gañe as eleccións a candidatura do
goberno que as convoca.
• A frecuente suspensión de garantías
sociais.
• Isto provoca un retraemento ou renuncia a
participar nas eleccións por parte da
oposición ou que recorra á violencia e ao
pronunciamento.

• A escasa participación nas eleccións fai
do pobo un simple espectador da vida
política.
• As leis electorais darán poder aos xefes
políticos e a notables locais que pasarán a
ser os caciques, que negociarán os
resultados a cambio de favores.

Perfílanse os incipientes partidos políticos.
Durante este período Os liberais continúan
divididos entre moderados e
progresistas.
Da ala esquerda do progresismo xorde o
partido demócrata que defenderá a
Soberanía popular e o sufraxio universal
masculino, limitación do poder real,
maiores liberdades a descentralización
administrativa. Este grupo se dividía entre
os partidarios da monarquía e os da
república.

A Union liberal partido de centro entre moderados e
progresistas liderado por O’Donnell.
O partido carlista que promovía a volta ao Antigo
Réxime, o absolutismo monárquico e a defensa
dos privilexios forais.
Estes partidos estaban moi afastados da realidade
social.
Os militares van ter un papel moi activo, os
espadóns Espartero,O’ Donnell e Narváez serán
chamados á presidencia polos seus partidos.

Estas alteracións permiten distinguir tres períodos:
•
•
•

A década moderada1844-1854.
Bienio progresista 1854-1856.
Goberno moderado-unionista 1856-1858

Tras os gobernos do progresista
Olozaga e o moderado
Gonzalez Bravo pasa a
dirixir o goberno o
xeneral Narváez.

A década moderada1844-1854
Con Narváez iníciase un longo período de
homoxeneidade política dominada polos
moderados, agás a experiencia do Bienio
progresista e a do Xeneral O’Donnell.
Narváez modelou un estado centralizado de
tipo conservador. Modificou as bases do
sistema e promulga unha nova
constitución en 1845, outra lei de
concellos, incremento do poder da coroa,
a centralización e redución do sufraxio.

A CONSTITUCIÓN DE 1845 establecía:
• Soberanía Compartida entre o rei e as
Cortes.
• Supremacía política da Coroa. Tern
poder executivo, comparte o lexislativo,
nomea o goberno disolve e convoca
Cortes, nomea ao Senado..
• Sufraxio censatario que restrinxe a
participación política ao 0,8% dos
cidadáns.
• Restrición de liberdades. Lei de Imprenta

Reformas administrativas:
Suprímese a Milicia nacional e se crea a Guarda
Civil en 1844.
Lei de Concellos 1845 que impoñía o
nomeamento dos alcaldes das capitais de
provincia polo goberno ou polo gobernador civil
nas máis pequenas.
Suspéndese a Desamortización.
Reforma fiscal 1845 de Alejandro Mon baseada
nos principios de proporcionalidade e
simplificación dos impostos, pero as clases
populares viron incrementada a presión fiscal cos
impostos indirectos(consumos).
Reforma do sistema educativo co Plan de
Estudios de Gil y Zarate.

Prodúcese ademais un novo levantamento
carlista, a Guerra dos Mantiners ou
Segunda Guerra Carlista en 1846.
En 1851 con Juan Bravo Murillo como
presidente do goberno fírmase o
Concordato coa Santa Sé, o que
normaliza a relacións coa Igrexa católica
rotas tras a desamortización eclesiástica.
Supoñía a aceptación da relixión católica
como única do Estado, a inspección da
igrexa sobre o sistema educativo e o
mantemento da igrexa por parte do Estado
con cago aos orzamentos.

As medidas tomadas polos moderados
orixinaron numerosas protestas. Os sectores
máis radicais dos progresistas ante a
imposibilidade de acceder ao poder
protagonizan numerosos pronunciamentos
que fracasarán.
Un destes pronunciamentos deuse en
Galicia en 1846, encabezado por Miguel
Solís, que se inicia en Lugo e é seguido por
diversas cidades galegas, os revolucionarios
estableceron unha Xunta Superior de
Galicia.

Pero as tropas sublevadas
foron derrotadas e Solís e
once oficiais foron fusilados
en Carral. Este levantamento
esboza ademáis unha
reivindicación
específicamente galega.

O carácter cada vez máis ultraconservador dos
gobernos moderados incrementou os
descontentos incluso dentro das súas propias
filas.
O cisma entre os moderados prodúcese a partir
do Proxecto de Reforma constitucional que
pretendía a restrición da participación política e
as liberdades; ampliar as competencias da coroa
e reforzar o executivo cun carácter autoritario.
Os descontentos tamén se deron pola política
financeira e económica de Bravo Murillo e pola
corrupción.

En 1854 os progresistas e os moderados
descontentos protagonizaron un
pronunciamento militar polos xenerales
O’Donnell, Dulce e Ros Olano en Vicálvaro e
coñecido como “a Vicalvarada”. Os
levantamentos se estenden e fírmase o
Manifesto de Manzanares, onde se pedía
reformar a lei electoral e ampliar o sufraxio,
reimplantar a Milicia Nacional, descentralización
municipal, supresión da camarilla palaciana e
Convocatoria de Cortes constituíntes. Era un
programa que atraía aos progresistas.

O pronunciamento derivou nunha revolución e
formouse unha Xunta de Salvación, que trata de
formar un goberno provisional a cargo de Evaristo
San Miguel. Nestas revoltas aparecen por
primeira vez reivindicacións demócratas e
republicanas.
Esta etapa estivo dirixida por dous caudillos
militares: Espartero e O’Donnell.

O bienio progresista
Cando cae o goberno moderado a raíña
atemorizada e sen apoios nomea a
Espartero xefe do goberno, O’ Donnell
será nomeado ministro da guerra.
Este novo goberno é o resultado dunha
coalición progresista –moderada con
maioría progresista no Congreso.
Neste momento amplíase o panorama
político. Desde a ala esquerda do
progresismo xorde o partido demócrata e
fórmase a Unión Liberal centrista.

A labor do bienio progresista:
• Lei de Desamortización de Madoz 1855 que
pon de novo á venda os bens da Igrexa e os
bens propios e comúns dos concellos.
Isto supuxo un duro golpe para a economía dos
concellos e para os campesiños que se viron
desposuídos do usufruto das terras comunais.
Esta lei provoca a oposición da Igrexa e dos
campesiños e incrementa as tensións e protestas
no campo de Andalucía.
• Lei de ferrocarrís 1855 sentou as bases para a
formación da rede ferroviaria .
• Lei de Sociedades de Crédito, de Banca e
minería.
• Elabórase a Constitución non nata en 1856.

• Ademais restablécese a lei de concellos de 1823
e a de Imprenta de 1837 e restablece a Milicia
Nacional. Intenta tamén ampliar as bases
electorais
O goberno ten que afrontar varios problemas:
Ten lugar un novo levantamento carlista.
Prodúcese unha profunda crise que produce un
alza de prezos e incrementa a débeda pública.
Incrementase a conflitividade obreira e
campesiña e o goberno se enfronta á unha folga
en Barcelona, a primeira folga xeral de España.
Todos estes problemas e as diferenzas entre
Espartero e O’Donnell forzan a dimisión de
Espartero e o apoio da raíña a O’Donnell ao que
chama para gobernar.

Goberno moderado-unionista 1856-1863
Nesta etapa altérnanse no poder os membros da
Unión Liberal, presididos por O’Donnell e os
moderados presididos fundamentalmente por
Narváez.
O novo goberno presidido por O’Donnell levou a
cabo o desmantelamento do labor político e
lexislativo do Bienio. Disolve as Cortes, a Milicia
nacional, se reorganizan os concellos...
Restáurase a Constitución moderada de 1845
aínda que con algunhas modificacións como o
mantemento dalgunhas leis progresistas como a
de imprenta, a desamortización e a lei de
concellos.
Isto provocará a destitución de O’Donnell.

Narváez volve a presidir o goberno. Suspende toda
a lexislación progresista e se volve a un
moderantismo máis conservador e autoritario.
Restrinxen a liberdade de imprenta, o sufraxio,
vólvese ao Concordato de 1851, se suspende a
desamortización...
Os progresistas se retráen e optan pola vía
conspirativa.
Destacan a aprobación da Lei Moyano 1857 de
instrución pública, que establecía a gratuidade
no ensino primario e crea os institutos de ensino
medio.
Prodúcese unha crise de subsistencia que agudiza
os conflitos sociais.

Narváez dimite e a raíña chama de novo a
O’ Donnell que preside o goberno.Tras as
eleccións de 1858 previsiblemente gaña a Unión
Liberal. Restablece parte da labor do bienio
como a ampliación das bases electorais, pero
non modifica a Constitución de 1845.
En política exterior embarcouse en diversos
empresas militares co obxectivo de obter
prestixio para a monarquía española como a de
Conchinchina(1857-62),Mexico(1861-62), A
Guerra do pacífico contra Perú e Chile(186264)ou a de Marrocos(1859-60), a máis
importante.

En 1863 O’ Donnell é sutituido e se suceden
gobernos cada vez máis autoritarios, inestables e
ineficaces. A raíña volve chamar a Narváez que
goberna de forma ditatorial.
• A oposición ao goberno se incrementa, a
axitación popular aumenta.
• A monarquía está cada vez máis desprestixiada,
polo apoio á Santa Sé no proceso de Unificación
italiana, e pola conduta privada e amorosa da
raíña.
• A critica de Emilio Castelar á raíña provocou a
expulsión da súa cátedra da Universidade e a
posterior protesta estudantil, brutalmente
reprimida por Narváez a noite de San Daniel.

• Outro episodio foi a sublevación protagonizada
polo xeneral Prim, que fracasou.
• Un novo pronunciamento militar no cuartel de
San Gil en 1866 (carácter antidinastico)foi
reprimido con dureza por O’ Donnell..
• Unha crise internacional en 1866 que afectou a
todos os sectores produtivos e ás finanzas viu a
agravar a situación.
• Unha crise de subsistencia.
• A crise favorece o crecemento dos partidos de
esquerdas, demócratas e republicanos.

En agosto de 1866 progresistas e demócratas no
exilio acordan o pacto de Ostende (Bélxica)
onde se acorda o derrocamento de Isabel II e un
cambio de goberno.
En 1867 morre O´Donnell e Narváez en 1868.
A represión do último goberno moderado de
Gonzalez Bravo provocou o a asociación de
unionistas, progresistas e demócratas promoven
un pronunciamento en Cádiz por parte dos
xenerales Serrano, Prim, Dulce e o almirante
Topete. setembro de 1868
O manifesto remataba co berro “Viva España con
Honra”, símbolo da Revolución de setembro
de 1868, coñecida como La Gloriosa.

O Sexenio Democrático
Constitúe o primeiro intento democratizador da
historia de España, aparece por primeira vez o
Sufraxio universal (masculino) e unha
ampliación dos dereitos sociais.
Ensáianse novas formas políticas como a
democracia, o republicanismo e o federalismo,
que serán o canle da participación política das
clases populares.
Pero o intento de implantar un réxime
democrático fracasará.

O levantamento militar de setembro deu paso a un
movemento revolucionario, fruto da alianza entre
progresistas e unionistas co apoio dos
demócratas. Iníciase en Cádiz e logo se estende
ao resto de Andalucía e a outros focos da
Península.
Pouco despois os sublevados vencen ás tropas
leais á raíña na batalla de Ponte de Alcolea
(Córdoba).
Ao mesmo tempo nas cidades xorden xuntas
revolucionarias dominadas polos demócratas
que reclaman: Sufraxio Universal, liberdade de
prensa,ensino, culto e asociación. Abolición dos
consumos,supresión do sistema de quintas.
Renace a Milicia nacional baixo o nome de
“Voluntarios da Liberdade”

Tras a marcha da raíña constitúese un goberno
provisional presidido polo xeneral Serrano e no
que estaban Prim, Sagasta.. Estaba formado por
progresistas e unionistas, pero exclúen aos
demócratas.
O goberno provisional adopta os principios
defendidos polas xuntas a través do Manifesto
da Nación como:
Liberdade de asociación,prensa,reunión,ensinanza.
Sufraxio universal
Emancipación dos fillos dos escravos das colonias..

Ademais póñense en marcha en marcha
numerosas reformas tanto políticas como
económicas (creación da peseta, arancel
librecambista).
O goberno provisional convocou eleccións a cortes
constituíntes que deron a maioría aos partidos
progresista e unionista, pero os republicanos
obtiveron unha ampla representación.
Pero as reivindicacións das clases populares ían
deixándose de lado.
Elaborouse unha nova constitución, a máis liberal
e a primeira democrática de España.

A Constitución de 1869
• Soberanía Nacional de base popular.
• División de poderes.
• Recollía dereitos e liberdades individuais
individuaís(culto,ensinanza, reunión,
asociación,expresión..)
• Sufraxio universal
• Sistema bicameral (Congreso e Senado)
• O poder executivo estaba nos ministros.
• A monarquía estaba suxeita á soberania
nacional.

A adopción da monarquía obriga a nomear unha
rexencia e buscar un novo rei.
Serrano será nomeado rexente e Prim ocupa a
xefatura de goberno.
A rexencia ten que afrontar varios problemas:
Guerra en Cuba.
Oposición dos carlistas e os alfonsinos.
Os republicanos.
Descontento das clases populares.
O novo rei será Amadeo de Savoia, apoiado por
Prim, por ser considerada a monarquía máis
liberal de Europa.

O reinado de Amadeo I 1871-1873
Desde a chegada de Amadeo a Madrid sufrirá o
menosprezo da aristocracia e dos mandos
militares que preferían aos borbóns, ademáis
morrera o seu principal valedor, Prim. O seu
reinado estivo salpicado pola inestabilidade
política e tivo que facer fronte a numerosos
problemas:
División interna dos partidos unionistas e
progresistas que se enfrontan e dificultan o
goberno.
A guerra de Cuba que se inicia durante a rexencia
A terceira guerra carlista.
Oposición republicana

Ademais increméntase o malestar do
exército polo nomeamento do xeneral
Hidalgo como capitan xeneral das
Vascongadas o cal participara na
represión dos artilleiros do cuartel de San
Gil en 1866. e que enfrontou cos mandos
artilleiros. Ista foi a escusa aproveitada por
Amadeo para renunciar á coroa.

A implantación do liberalismo en españa (1)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to A implantación do liberalismo en españa (1)

Similar to A implantación do liberalismo en españa (1) (20)

More from velazquezturnes

More from velazquezturnes (6)

A implantación do liberalismo en españa (1)