Historia Contemporánea 1º Bac Unidade 1 O Antigo Réxime
Historia de España Unidade 3 A construción do Estado Liberal (1833-1868)
1. Historia de España O reinado de Isabel II Unidade 3
1
A Configuración do Estado Liberal(1833-1868): O
reinado de Isabel II
1. Introdución:
Creación e consolidación do Estado Liberal
2. A Primeira Guerra Carlista (1833)
As causas:
o Causa superficial:
Conflito sucesorio: María Cristina vs. Carlos María Isidro
o Causas profundas:
A loita entre o Antigo Réxime (carlistas) e o Novo Réxime liberal
(isabelinos)
O Carlismo:
o Ideoloxía:
Defensa do tradicionalismo político, relixioso e social: Deus, Patria e
Foros
Defensa dos dereitos ao trono de Carlos María Isidro
o Integrantes:
O clero
A nobreza rural
Campesiñado (sobre todo nas provincias vascas e Navarra)
o Zonas de influencia:
Provincias vascas e Navarra (defensa dos foros)
Parte de Cataluña
Aragón
Mestrazgo
o Personaxes destacados:
Zumalacárregui, Maroto e Cabrera
O bando isabelino:
o Ideoloxía:
Domina o liberalismo
Heteroxeneidade
o Integrantes:
Absolutistas fieis a María Cristina
Burguesía (moderados e progresistas)
A poboación das cidades
O exército
o Personaxes destacados:
Espartero
O desenvolvemento da Primeira Guerra Carlista:
o 1ª Fase: setembro de 1833 e xullo de 1835
Levantamento e proclamación de Carlos como rei
Organización en partidas dirixidas por Zumalacárregui
Fracaso na toma de Bilbao
o 2ª Fase: xullo de 1835 e outubro de 1837
Expansión do carlismo (Galicia, Cataluña, Castela)
Expedición Real a Madrid
2. Historia de España O reinado de Isabel II Unidade 3
2
o 3ª Fase: outubro de 1837 e xullo de 1840
Derrotas carlistas e divisións internas
Convenio de Vergara: Maroto e Espartero
Don Carlos non recoñece o acordo e continua Cabrera ate 1840
3. A Evolución Política: As Rexencias
A Rexencia de María Cristina (1833-1841):
o A etapa de transición (1833-1836)
O Consello de Goberno de Cea Bermúdez: Absolutismo
Pacto entre os liberais moderados e rexencia: procura de apoios (guerra
carlista):
– Estatuto Real de Martínez de la Rosa 1834:
Carta Outorgada
Recoñece dereitos e liberdades
Non acepta o principio de soberanía nacional nin a división de
poderes
Apoiado polos sectores absolutistas e o liberalismo mais
moderado
Oposición progresista ao Estatuto Real:
– Revoltas populares
– Xuntas Revolucionarias e Milicia Nacional
– Os progresistas fanse co poder:
Mendizábal (progresista) xefe de goberno, intenta levar a
cabo unha desamortización e reforma do Estatuto Real. Foi
destituído por María Cristina
o As revoltas progresistas: O pronunciamento dos Sarxentos da Granxa 1836
Causas:
– Descontento coa situación política: O Estatuto Real
– A destitución de Mendizábal
Que demandan:
– Un réxime constitucional
– Reformas liberais
o Os liberais progresistas no poder (1836-1837)
Característica principal do goberno
– Presidente Clatrava
– Desmantelar o Antigo Réxime
– Implantar un réxime liberal, constitucional e unha monarquía
parlamentaria
Medidas levadas a cabo:
– A disolución do réxime señorial
– A Desvinculación
– A desamortización de Mendizábal
– Liberalización da economía e implantación do liberalismo económico
en España
o A Constitución de 1837
Características xerais:
– Pacto entre os moderados e progresistas para garantir a
estabilidade política e alternancia no poder
– Baseada no liberalismo doutrinario
Soberanía:
3. Historia de España O reinado de Isabel II Unidade 3
3
– Nacional pero con matices (o monarca ten poder lexislativo)
División de poderes:
– Lexislativo: Cortes bicamerais, compartido co monarca
– Executivo: O rei, nomea e separa aos ministros, capacidade de veto
e suspensión das Cortes
– Xudicial: Tribunais
Sufraxio censatario restrinxido
Estado confesional
– Católico
– Permítese a liberdade de cultos
Dereitos e liberdades:
– Igualdade perante á lei
– Liberdade de imprenta
– Tolerancia relixiosa
o O goberno moderado (1837-1840)
Características xerais:
– Goberno liberal moderado
– Acabar coa lexislación progresista anterior
– Apoiados por María Cristina
Medidas:
– Lei electoral mais restritiva
– Limitación das liberdades
– Mais poder para a rexente
– Paralizar a desamortización
– Lei de Concellos
Oposición progresista:
– Xuntas revolucionarias
– O xeneral Espartero
A Rexencia de Espartero (1841-1843): Os Espadóns
o Características:
Iníciase o goberno dos Espadóns
Liberalismo progresista
Forte autoritarismo
o Oposición:
Burguesía catalana:
– Oposición á lei arancelaria: intereses económicos
As clases populares
– Oposición a lei arancelaria: intereses laborais
Os moderados:
– Narváez e O´Donell
– Aproveitan o contexto de descontento xeral
o Final da Rexencia:
Detonante:
– O bombardeo da cidade de Barcelona
4. O Reinado de Isabel II (1843-1868)
O Reinado de Isabel II (1843-1868)
o O Reinado de Isabel II: A Década Moderada 1844-1854
Características xerais:
4. Historia de España O reinado de Isabel II Unidade 3
4
– Liberalismo conservador: orde e propiedade
– Defende os intereses da alta burguesía e aristocracia
– Deixa fora ás masas populares
– O gran protagonista será o Xeral Narváez (os Espadóns)
– Apoio da Coroa e o exército
– A vida política facíase na Corte (Camarillas)
Medidas e lexislación: Institucionalización do réxime liberal
– Creación da Garda Civil (1844) e supresión da Milicia Nacional
– A Lei de Administración Local(1845): reforzar o centralismo
– Sistema de instrución pública: Lei Moyano
– A Reforma Tributaria (1845) de Mon e Santillan: impostos directos
(contribución territorial e subsidio industrial e comercial) e
indirecto (os consumos)
– O sistema métrico decimal
– O Concordato coa Santa Sé (1851)
o A Constitución de 1845:
Características xerais:
– Elabora polos moderado
– Baseada no liberalismo moderado
– Supremacía da Coroa
Soberanía:
– Compartida entre o rei e as Cortes
División de poderes:
– Lexislativo: Cortes bicamerais, compartido co monarca
– Executivo: O rei, nomea ao Goberno, designa aos senadores e ten
poder de suspender, disolver e convocar as Cortes
– Xudicial: Tribunais
Sufraxio censatario moi restrinxido (0,8% da poboación)
Estado confesional católico:
– Non se permiten outros cultos
Dereitos e liberdades:
– Restrición de dereitos mediante leis posteriores
– Censura
Oposición á Decada Moderada
– O Carlismo: Segunda Guerra Carlista (dels matiners) 1848-1849
– O Partido Demócrata
– Os Progresistas
Final da década moderada:
– O autoritarismo de Bravo Murillo
– O pronunciamento de Vicálvaro: O´Donell e o manifesto de
Manzanares
o O Bienio Progresista (1854-1856)
Características xerais:
– Volta Espartero (Progresistas) como xefe de goberno e
O´Donell(Unión Liberal) ministro de guerra
– Liberalismo progresista
5. Historia de España O reinado de Isabel II Unidade 3
5
– Lexislación e medidas económicas para modernizar o país e acabar
cos problemas económicos
Medidas e lexislación:
– Restaurouse a Milicia
– Desamortización de Madoz (1855)
– Lei Xeral de Ferrocarrís (1855)
– Lei de Traballo (1856)
A Constitución de 1856: A non-nata
– Progresista
– Soberanía nacional
– Amplitude de dereitos e liberdades
Oposición e problemas:
– A crise económica
– Revoltas obreiras en Barcelona 1855: nacemento do movemento
obreiro español
– Levantamentos do campesiñado
O final do bienio:
– Ante as revoltas sociais e a inestabilidade O´Donell pacta con
Narváez a volta dos moderados ao poder
o Os gobernos unionistas (1856-1868)
Características xerais:
– Período protagonizado O´Donell (Unión Liberal)
– Vólvese ao liberalismo moderado e se restablece a Constitución de
1845
– Período de estabilidade política e prosperidade económica
Medidas:
– Política exterior activa: Indochina, México, Marrocos
Oposición e problemas
– Inestabilidade no partido unionista e gobernamental
– Oposición moderados e da Coroa
o Os gobernos moderados
Características:
– Retómanse os principios do moderantismo
– Protagonismo de Narváez
– Autoritarismo e marxinación política
O final dos moderados:
– Inestabilidade e conspiracións
– A oposición progresista e demócrata: A sublevación dos sarxentos
de San Gil
– A crise económica
5. Conclusións
Definitiva estabilización do réxime liberal ou Novo Réxime e a formación e
creación do Estado Liberal que vai perdurar ate a actualidade.
Dominou -salvo no bienio- o liberalismo doutrinario ou conservador
A debilidade democrática era manifesta, destacaron os pronunciamentos
militares e o protagonismo político deles, existía unha grande diferenza entre a
España real e oficial, asistindo ao inicio do caciquismo que se consolidaría coa
Restauración