Tổ Chức Kế Toán Tại Bảo Hiểm Xã Hội.

DỊCH VỤ VIẾT THUÊ ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO TELEGRAM : 0934.573.149
TẢI FLIE TÀI LIỆU – LUANVANTOT.COM
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN
TRƢƠNG MAI HÒA
Tổ Chức Kế Toán Tại Bảo Hiểm Xã Hội TỈNH
HÀ NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN
MÃ SỐ: 834 03 01
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HOÀNG THỊ MINH CHÂU

HÀ NỘI, NĂM 2021

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ “Tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã
hội tỉnh Hà Nam” là công trình nghiên cứu độc lập do tác giả thực hiện dưới
sự hướng dẫn của TS. Hoàng Thị Minh Châu. Luận văn chưa được công bố
trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày
trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân
thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ.
Tác giả luận văn
Trƣơng Mai Hòa

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian nghiên cứu lý luận và thực tế, tác giả đã hoàn thành
luận văn thạc sĩ kế toán với đề tài “Tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội
tỉnh Hà Nam”. Để hoàn thiện bài luận văn này, tác giả xin gửi lời cám ơn đến
các thầy cô giáo trong khoa Sau đại học và khoa Kế toán trường Đại học
Công đoàn. Đồng thời tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến cô giáo TS.
Hoàng Thị Minh Châu, đã tận tình hướng dẫn, quan tâm giúp đỡ giúp cho
tác giả có thể hoàn thiện Luận văn này.
Tác giả cũng xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy cô, các anh chị và bạn
bè đã dìu dắt, giúp đỡ trong khóa học. Xin cảm ơn gia đình và bè bạn, những
người luôn khuyến khích và giúp đỡ tác giả trong mọi hoàn cảnh khó khăn.
Cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình của các cán bộ tại cơ quan BHXH đã tạo điều
kiện thuận lợi cho tác giả hoàn thành luận văn này.
Trong quá trình thực hiện, mặc dù đã nỗ lực hết mình để học tập và
nghiên cứu nhưng luận văn khó có thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế,
vì vậy tác giả rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý thầy cô để luận
văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!

Đề Cương Luận Văn Thạc SI Tổ Chức Kế Toán Tại Bảo
Hiểm Xã Hội
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục sơ đồ
MỞ ĐẦU......................................................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài................................................................................................................ 1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài........................................... 2
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................................... 3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................................... 4
5. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................................................. 4
6. Những đóng góp của đề tài nghiên cứu............................................................................... 5
7. Kết cấu của luận văn....................................................................................................................... 5
Chƣơng 1. LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI
TỈNH.................................................................................................................................................................6
1.1. Tổng quan về cơ quan Bảo hiểm xã hội..................................................................... 6
1.1.1. Khái quát về cơ quan bảo hiểm xã hội và bảo hiểm xã hội, bảo hiểm
thất nghiệp, bảo hiểm y tế.................................................................................................................. 6
1.1.2. Đặc điểm hoạt động của cơ quan Bảo hiểm xã hội ............................................11
1.1.3. Đặc điểm quản lý tài chính trong cơ quan Bảo hiểm xã hội.........................12
1.2. Những vấn đề chung về tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội..................21
1.2.1. Khái niệm tổ chức kế toán.................................................................................................21
1.2.2. Nhiệm vụ của tổ chức kế toán tại bảo hiểm xã hội.............................................22
1.2.3. Nguyên tắc của tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội.........................................22
1.2.4. Yêu cầu tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội.........................................................24

1.3. Nội dung tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh.........................................24
1.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán......................................................................................................24
1.3.2. Tổ chức hệ thống chứng từ kế toán..............................................................................25

1.3.3. Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán.............................................................................29
1.3.4. Tổ chức hệ thống sổ kế toán ............................................................................................31
1.3.5. Tổ chức hệ thống báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán ...........................35
1.3.6. Tổ chức kiểm tra kế toán....................................................................................................39
1.3.7. Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán.....................................42
1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến tổ chức kế toán...........................................................44
1.4.1. Môi trường pháp lý................................................................................................................44
1.4.2. Tổ chức bộ máy nhân sự kế toán...................................................................................44
1.4.3. Nhu cầu thông tin kế toán..................................................................................................45
Tiểu kết chƣơng 1.............................................................................................................................. 47
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC KẾ TOÁN TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH HÀ
NAM............................................................................................................................................................. 48
2.1. Tổng quan về Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam.....................................................48
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển................................................................................48
2.1.2. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ của Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam.................49
2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý......................................................................................52
2.1.4. Các cấp dự toán thuộc hệ thống Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam.................55
2.2. Đặc điểm hoạt động của Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam..............................55
2.3. Đặc điểm quản lý tài chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam.................56
2.3.1. Lập và phân bổ dự toán thu, chi bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo
hiểm thất nghiệp và chi phí quản lý bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm
thất nghiệp................................................................................................................................................57
2.3.2. Tổ chức thu, chi các chế độ bảo hiểm tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam58
2.3.3. Lập báo cáo, quyết toán thu, chi....................................................................................60
2.4. Thực trạng tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam...............62
2.4.1. Tổ chức bộ máy kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam...........................62

2.4.2. Tổ chức hệ thống chứng từ kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam...64
2.4.3. Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam..71
2.4.4. Tổ chức hệ thống sổ kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam .................75

2.4.5. Tổ chức hệ thống báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán tại Bảo hiểm xã hội
tỉnh Hà Nam.............................................................................................................................................79
2.4.6. Tổ chức kiểm tra kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam.........................83
2.4.7. Ứng dụng công nghệ thông tin tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam............86
2.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến tổ chức kế toán...........................................................87
2.5.1. Môi trường pháp lý................................................................................................................87
2.5.2. Tổ chức bộ máy nhân sự kế toán...................................................................................87
2.5.3. Nhu cầu thông tin kế toán..................................................................................................88
2.6. Đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà
Nam..............................................................................................................................................................88
2.6.1. Những kết quả đạt được......................................................................................................88
2.6.2. Hạn chế.........................................................................................................................................90
2.6.3. Nguyên nhân..............................................................................................................................93
Tiểu kết chƣơng 2.............................................................................................................................. 95
Chƣơng 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC KẾ TOÁN TẠI BẢO HIỂM
XÃ HỘI TỈNH HÀ NAM.......................................................................................................................... 96
3.1. Định hƣớng hoạt động và yêu cầu, nguyên tắc hoàn thiện tổ chức kế
toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam...............................................................................96
3.1.1. Định hướng hoạt động của Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam............................96
3.1.2. Yêu cầu và nguyên tắc hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội
tỉnh Hà Nam.............................................................................................................................................97
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh
Hà Nam.....................................................................................................................................................99
3.2.1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán .............................................................................99
3.2.2. Hoàn thiện tổ chức hệ thống chứng từ kế toán...................................................100
3.2.3. Hoàn thiện tổ chức hệ thống tài khoản kế toán..................................................101

3.2.4. Hoàn thiện tổ chức hệ thống sổ kế toán.................................................................103
3.2.5. Hoàn thiện tổ chức hệ thống báo cáo quyết toán, báo cáo tài chính......105
3.2.6. Hoàn thiện công tác kiểm tra kế toán ......................................................................106

3.2.7. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức kế toán.........107
3.3. Điều kiện thực hiện và giải pháp tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội
tỉnh Hà Nam.......................................................................................................................................107
3.3.1. Về phía cơ quan Bảo hiểm xã hội Việt Nam.......................................................107
3.3.2. Về phía Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam...................................................................109
Tiểu kết chƣơng 3............................................................................................................................111
KẾT LUẬN.................................................................................................................................................112
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................114

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG ĐẦY ĐỦ
ASXH An sinh xã hội
BHXH Bảo hiểm xã hội
BHYT Bảo hiểm y tế
BHTN Bảo hiểm thất nghiệp
KCB Khám chữa bệnh
NSDLĐ Người sử dụng lao động
NLĐ Người lao động
NSNN Ngân sách Nhà nước
SDLĐ Sử dụng lao động
TNLĐ-BNN Tai nan lao động - Bệnh nghề nghiệp
TK Tài khoản

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký - Sổ Cái .. 33
Sơ đồ 1.2. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán chứng từ ghi sổ......34
Sơ đồ 1.3. Giao diện phần mềm kế toán tập trung..........................................................43
Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy quản lý tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam..............52
Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán của Bảo hiểm xã hội tỉnh....................62
Sơ đồ 2.3. Sơ đồ luân chuyển chứng từ.................................................................................65
Sơ đồ 2.4. Quy trình luân chuyển chứng từ thu bảo hiểm xã hội bắt buộc......68
Sơ đồ 2.5. Quy trình luân chuyển chứng từ thu bảo hiểm xã hội tự nguyện,
bảo hiểm y tế.................................................................................................................69
Sơ đồ 2.6. Quy trình luân chuyển chứng từ chi chế đồ ốm đau, thai sản..........70
Sơ đồ 2.7: Quy trình luân chuyển chứng từ........................................................................71
Sơ đồ 2.8. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký – Sổ cái .. 78

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Kế toán là công cụ quản lý, giám sát chặt chẽ, có hiệu quả mọi hoạt động kinh
tế tài chính, cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, trung thực, công khai, minh bạch,
đáp ứng yêu cầu tổ chức, quản lý điều hành của cơ quan nhà nước.
Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam là cơ quan thuộc Chính phủ, là trụ cột
chính của hệ thống an sinh xã hội (ASXH), góp phần thực hiện tiến bộ và công
bằng xã hội, bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của người dân, từng bước đáp
ứng yêu cầu trong tình hình mới. Để có thể quản lý thu, chi các quỹ BHXH, bảo
hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT) và chi phí quản lý BHXH,
BHTN, BHYT ngày càng tốt và bảo toàn, tăng trưởng các quỹ BHXH, BHTN,
BHYT đảm bảo quyền lợi của người lao động (NLĐ), người sử dụng lao động
(NSDLĐ) thì việc tổ chức công tác tài chính, kế toán luôn là nhiệm vụ trọng tâm
của toàn cơ quan BHXH.
Trước năm 2019, BHXH Việt Nam thực hiện chế độ kế toán theo hướng
dẫn của Bộ Tài chính tại Thông tư số 107/2017/TT-BTC ngày 10/10/2017 về
việc hướng dẫn chế độ kế toán hành chính, sự nghiệp và Thông tư 178/2012/TT-
BTC ngày 23/12/2012 về hướng dẫn kế toán áp dụng cho BHXH Việt Nam. Tuy
nhiên, trong quá trình thực hiện, có nhiều nội dung
chưa phù hợp với các quy định hiện hành, các điều Luật và nghiệp vụ của cơ
quan BHXH.
Do vậy, ngày 14/11/2018, Bộ Tài chính ban hành Thông tư số
102/2018/TT-BTC về việc hướng dẫn kế toán BHXH thay thế Thông tư
178/2012/TT-BTC và có hiệu lực từ ngày 01/01/2019. Về cơ bản, thông tư mới
đã được sửa đổi, bổ sung phù hợp với các điều luật, nghị định, thông tư liên quan

tới nhiệm vụ của cơ quan BHXH. Tuy nhiên, năm 2019, là năm đầu tiên BHXH
Việt Nam thực hiện hạch toán, quyết toán và lập báo cáo tài chính, báo cáo tài
chính quỹ, báo cáo nghiệp vụ quỹ theo chế độ kế toán mới, do vậy, trong quá
trình vận dụng kế toán tại các đơn vị trực thuộc BHXH Việt

2
Nam nói chung cũng như tại BHXH tỉnh Hà Nam đều gặp nhiều khó khăn trong
việc tổ chức công tác kế toán như cán bộ kế toán còn lúng túng khi thực hiện chế
độ kế toán mới, văn bản hướng dẫn còn chưa được hiểu thống nhất cần có sự
điều chỉnh, khi lập các báo cáo còn chưa cân khớp số liệu,...Vì vậy, hiệu quả của
quản lý tài chính tại đơn vị chưa cao, các báo cáo được lập chưa kịp thời, đúng
hạn, chưa có nghiên cứu đánh giá về tổ chức kế toán. Để tổ chức kế toán tại
BHXH tỉnh Hà Nam được hoàn thiện hơn trong thời gian tới, đáp ứng yêu cầu
quản lý, tôi đã lựa chọn đề tài: “Tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà
Nam” làm luận văn thạc sĩ kế toán.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Hoàn thiện tổ chức kế toán là một trong những nội dung quan trọng trong
bất kỳ một đơn vị hành chính sự nghiệp nào, do đó đã có nhiều công trình nghiên
cứu về tổ chức kế toán trong đơn vị. Tuy nhiên đối với lĩnh vực tổ chức kế toán
tại các cơ quan BHXH, do mang tính chất đặc thù riêng của cơ quan BHXH nên
từ trước tới giờ các công trình nghiên cứu về nội dung
này khá ít. Qua quá trình tra tìm, nghiên cứu tài liệu, tôi đã chọn một số luận
văn làm cơ sở để nghiên cứu như:
- Đề tài “Hoàn thiện công tác kế toán tại Bảo hiểm xã hội thành phố Đà
Nẵng“ của tác giả Trần Đình Hải năm 2012 của trường Đại học Đà Nẵng. Đề
tài đã nêu được thực trạng tổ chức kế toán tại BHXH thành phố Đà Nẵng, tác
giả đã đưa ra những quan điểm, giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán tại đơn
vị. Tuy nhiên tác giả chưa đánh giá công tác kiểm tra cũng như đưa ra các giải
pháp nâng cao công tác kiểm tra tại đơn vị.
- Đề tài ”Kế toán hoạt động thu, chi BHXH tại cơ quan BHXH tỉnh Hà

Nam“ của tác giả Tường Thị Huyền Trang năm 2014. Đề tài này người viết
đã đưa ra được các lý luận cơ bản về cơ chế tài chính, quản lý Nhà nước đối
với đơn vị hành chính sự nghiệp công lập. Về công tác kế toán, đề tài đã
nghiên cứu thực trạng tổ chức kế toán kiểm soát hoạt động thu, chi tại đơn vị;
chi tại đơn vị.

3
- Đề tài “Tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Ninh Bình“ của tác
giả Nguyễn Ngọc Khoa năm 2017 của trường Đại học Lao động - Xã hội. Đề tài
đã nêu được thực trạng tổ chức kế toán tại BHXH tỉnh Ninh Bình, tác giả
đã đưa ra những quan điểm, giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán tại đơn vị. Tuy
nhiên chưa cung cấp đầy đủ cơ sở lý luận và chưa nêu rõ được vai trò
quan trọng của tổ chức kế toán tại BHXH tỉnh;
- Đề tài “Hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội thành phố Hà
Nội” của tác giả Đặng Thị Trà My năm 2018 của trường Đại học Lao động - Xã
hội. Luận văn đã trình bày và phân tích thực trạng tổ chức kế toán tại BHXH
thành phố Hà Nội từ đó đề ra phương hướng hoàn thiện tổ chức kế toán tại
BHXH thành phố Hà Nội, tuy nhiên, tác giả chưa đưa ra các giải pháp
hoàn thiện hệ thống chứng từ, sổ kế toán.
Các công trình nghiên cứu về tổ chức kế toán nói trên với những đóng
góp to lớn và có ý nghĩa tham khảo quan trọng đối với luận văn, tuy nhiên,
đến nay chưa có luận văn nào đề cập đến chế độ kế toán mới theo Thông tư số
102/2018/TT-BTC, chưa có nghiên cứu nào đưa ra các giải pháp hoàn thiện
hệ thống tài khoản kế toán, hệ thống sổ kế toán, hệ thống báo cáo, hoàn thiện
phần mềm kế toán tập trung tại các đơn vị trực thuộc BHXH Việt Nam nói
chung cũng như tại BHXH tỉnh Hà Nam để công tác tổ chức kế toán được tốt
hơn, đáp ứng các yêu cầu quản lý, yêu cầu báo cáo số liệu do vậy vẫn còn
khoảng trống chưa đề cập tới. Vì vậy tôi cho rằng đây là một đề tài không
trùng lặp với các nghiên cứu trước mà tôi đã biết.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục tiêu nghiên cứu

Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức kế toán tại BHXH
tỉnh Hà Nam.
3.2. Nhiệm vụ
Để thực hiện mục tiêu trên, luận văn có nhiệm vụ:
- Nghiên cứu làm sáng tỏ hơn mặt lý luận về tổ chức kế toán trong cơ

4
quan BHXH;
- Phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại BHXH tỉnh Hà Nam;
- Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức kế toán tại BHXH tỉnh
Hà Nam.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: tổ chức kế toán tại BHXH tỉnh.
- Phạm vi nghiên cứu: Tại BHXH tỉnh Hà Nam, không bao gồm các
BHXH các huyện trực thuộc.
- Thời gian nghiên cứu: khảo sát, thu thập các tài liệu năm 2019.
- Nội dung nghiên cứu: Tổ chức kế toán tại BHXH tỉnh Hà Nam trong
phạm vi kế toán tài chính.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát: Thời gian qua nghiên cứu tổ chức kế toán tại
BHXH tỉnh Hà Nam đã giúp tôi trực tiếp quan sát các quy trình làm việc giữa
các bộ phận kế toán để có được những cái nhìn sơ bộ về mô hình tổ chức bộ
máy kế toán.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nguồn tài liệu của cơ quan BHXH
rất đa dạng, vì vậy cần phải chọn lọc, xem xét những tài liệu thích hợp, phục
vụ nghiên cứu đề tài.
- Phương pháp phân tích dữ liệu: Phương pháp này đòi hỏi phải có sự
nghiên cứu, tính toán, phân tích dựa trên cơ sở tổ chức kế toán hiện hành để đánh
giá được những tồn tại, khó khăn của đơn vị. Sau khi thu thập được các

dữ liệu tôi tiến hành nghiên cứu và phân tích về tổ chức kế toán tại BHXH
tỉnh Hà Nam. Tiếp đó tôi sử dụng phương pháp so sánh, đối chiếu giữa lí luận
và thực tế để phát hiện ra các mặt còn tồn tại.
- Phương pháp thu thập dữ liệu: Bao gồm nguồn dữ liệu sơ cấp và thứ cấp.
+ Nguồn dữ liệu thứ cấp: thu thập dữ liệu qua các điều Luật, các thông tư
hướng dẫn của Bộ Tài chính, các bản hướng dẫn của cơ quan BHXH, các

5
quy định pháp luật hiện hành và các giáo trình, sách, tài liệu học tập, slide bài
giảng, mạng internet, báo chí…
+ Nguồn dữ liệu sơ cấp: sử dụng phương pháp quan sát quy trình làm việc
giữa các bộ phận kế toán và phương pháp phỏng vấn trực tiếp đến đối tượng phụ
trách kế toán tại cơ quan BHXH giúp cho tác giả có thêm nhiều
thông tin cần thiết.
- Phương pháp xử lý dữ liệu: Sử dụng phương pháp thống kê, so sánh,
đối chiếu, loại trừ.
Qua các phương pháp trên đã giúp tác giả có cái nhìn rõ nét hơn về thực trạng
tổ chức Kế toán tại BHXH tỉnh Hà Nam, có những đánh giá ban đầu về ưu điểm
cũng như những hạn chế còn tồn tại trong tổ chức kế toán đang áp dụng.
6. Những đóng góp của đề tài nghiên cứu
- Về lý luận: Hệ thống hóa và góp phần làm rõ những vấn đề lý luận về
tổ chức kế toán trong cơ quan BHXH.
- Về thực tiễn: Trên cơ sở phân tích thực trạng tổ chức kế toán tại BHXH
tỉnh Hà Nam, luận văn đánh giá các ưu điểm, hạn chế trong tổ chức kế toán để
đề xuất giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán tại BHXH tỉnh Hà Nam.
7. Kết cấu của luận văn
Chương 1: Lý luận cơ bản về tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh.
Chương 2: Thực trạng tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hà Nam.
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội
tỉnh Hà Nam.

6
Chƣơng 1
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN
TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH
1.1. Tổng quan về cơ quan Bảo hiểm xã hội
1.1.1. Khái quát về cơ quan bảo hiểm xã hội và bảo hiểm xã hội, bảo
hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế
1.1.1.1. Khái quát cơ quan bảo hiểm xã hội
BHXH Việt Nam là cơ quan thuộc Chính phủ có chức năng tổ chức thực
hiện các chế độ, chính sách BHXH, BHYT; tổ chức thu, chi chế độ BHTN;
quản lý và sử dụng các quỹ: BHXH, BHTN, BHYT; thanh tra chuyên ngành
việc đóng BHXH, BHTN, BHYT theo quy định của pháp luật. BHXH Việt
Nam có tên giao dịch quốc tế tiếng Anh là Viet Nam Social Security, viết tắt
là VSS.
BHXH Việt Nam là một tổ chức của Nhà nước nhằm sử dụng một quỹ tiền
tệ tập trung do sự đóng góp của người chủ sử dụng lao động, NLĐ và có sự hỗ
trợ của Nhà nước nhằm bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của
NLĐ khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động,
bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào
quỹ BHXH, BHYT, BHTN. Khoản trợ cấp này giúp cho NLĐ và gia đình họ
sống ổn định, điều này còn tác động đến cả ASXH.
BHXH Việt Nam được thành lập từ năm 1995, theo Nghị định số 19/CP
ngày 16/02/1995 của Chính phủ, trên cơ sở thống nhất các tổ chức BHXH ở

Trung ương và địa phương thuộc hệ thống Lao động - Thương binh và Xã hội
và Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam.
Thực hiện tiến trình cải cách bộ máy của Chính phủ, ngày 24/2/2002, Thủ
tướng Chính phủ có Quyết định số 20/2002/QĐ-TTg về việc chuyển BHYT Việt
Nam sang BHXH Việt Nam, từ thời điểm này, ngoài việc đảm bảo thực hiện các
chế độ, chính sách BHXH, BHXH Việt Nam còn được giao

7
thêm nhiệm vụ thực hiện chế độ, chính sách BHYT cho các đối tượng tham
gia và thụ hưởng.
Hiện nay, cơ quan BHXH có 13 đơn vị chuyên môn giúp việc Tổng
Giám đốc; 8 đơn vị sự nghiệp trực thuộc; 63 BHXH tỉnh, thành phố và BHXH
Bộ Công An, BHXH Bộ Quốc Phòng.
1.1.1.2. Khái quát về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm
y tế - Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp
Ở Việt Nam, chính sách BHXH ra đời từ sau Cách mạng tháng Tám 1945.
Trên cơ sở Hiến pháp năm 1946, Chính phủ đã ban hành một loạt các sắc lệnh
quy định về các chế độ trợ cấp ốm đau, tai nạn, hưu trí cho công nhân viên chức
nhà nước, như Sắc lệnh 27 năm 1947, Sắc lệnh 76, 77 năm 1950. Hiến pháp năm
1959, cơ sở pháp lý về BHXH được quy định rõ hơn,
Chính phủ ban hành Nghị định 218-CP ngày 27/12/1961 quy định một số nội
dung cụ thể về chế độ đãi ngộ đối với công nhân viên chức. Chính sách về
BHXH ngày càng được ban hành đầy đủ, hoàn thiện hơn. Đến năm 2006,
Quốc hội thông qua Luật BHXH đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc thể
chế hóa các quan điểm đổi mới của Đảng, Nhà nước về BHXH. Chính sách
BHXH đã phát huy tích cực trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của
NLĐ, NSDLĐ, tạo điều kiện để mọi NLĐ đều có thể tham gia BHXH. Với
việc bổ sung thêm hình thức bảo hiểm tự nguyện, BHTN đã góp phần thực
hiện ngày càng tốt hơn mục tiêu ASXH.
Tại Khoản 1, Điều 3 Luật BHXH số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014 của
Quốc hội quy định “BHXH là sự bảo đảm một phần hoặc thay thế thu
nhập của NLĐ khi bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề
nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết...trên cơ sở đóng góp và sử

dụng một quỹ tài chính tập trung, nhằm đảm bảo ổn định đời sống cho họ
và an toàn xã hội” [19].
Tại Khoản 4, Điều 3 Luật Việc làm số 38/2013/QH13 ngày 16/11/2013 của
Quốc hội quy định “BHTN là chế độ nhằm bù đắp một phần thu nhập của

8
NLĐ khi bị mất việc làm, hỗ trợ NLĐ học nghề, duy trì việc làm, tìm việc
làm trên cơ sở đóng vào Quỹ BHTN” [22].
- Bảo hiểm y tế
Ở Việt Nam, chính sách BHYT đã được triển khai thực hiện từ năm 1992
bằng việc ban hành các nghị định của Chính phủ về thực hiện BHYT. Đến năm
2008, Luật BHYT đã được Quốc hội khóa XII thông qua. BHYT toàn dân là chính
sách xã hội quan trọng hàng đầu, mang ý nghĩa nhân đạo và có tính chia sẻ cộng
đồng sâu sắc được Đảng và Nhà nước ta hết sức coi trọng, luôn đề cao trong hệ
thống chính sách ASXH. Đây là một trong những chính sách ASXH quan trọng thể
hiện tính nhân đạo, nhân văn và tinh thần tương thân tương ái, chia sẻ rủi ro giữa
người khỏe với người ốm, giữa người trẻ với người già, giữa người có thu nhập cao
với người có thu nhập thấp. Đồng thời thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước
nhằm hướng tới công bằng trong chăm sóc sức khỏe, góp phần đảm bảo ASXH cho
mọi người dân.
Tại Khoản 1, Điều 1 Luật BHYT số 46/2014/QH13 ngày 13/6/2014 của
Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT quy định “BHYT là
hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng đối với các đối tượng theo quy
định của Luật này để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà
nước tổ chức thực hiện” [21].
1.1.1.3. Các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế
* Căn cứ Điều 4 Luật BHXH số 58/2014/QH13 ngày 20/11/2014 của
Quốc hội quy định [19]:
- BHXH bắt buộc: gồm các chế độ ốm đau; thai sản; hưu trí; tử tuất; tai
nạn lao động – bệnh nghề nghiệp.
- BHXH tự nguyện: gồm các chế độ: hưu trí; tử tuất.

* Căn cứ Điều 42 Luật Việc làm số 38/2013/QH13 ngày 16/11/2013 của
Quốc hội quy định, các chế độ BHTN: gồm các chế độ trợ cấp học nghề, trợ cấp
thất nghiệp; hỗ trợ đào tạo bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì
việc làm cho NLĐ; Hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm [22].

9
* Căn cứ Luật BHYT số 46/2014/QH13 ngày 13/6/2014 của Quốc hội
quy định, chế độ BHYT gồm KCB cho người tham gia BHYT. [22]
1.1.1.4. Ý nghĩa và vai trò của chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất
nghiệp, bảo hiểm y tế
* Ý nghĩa của chính sách BHXH, BHTN, BHYT
BHXH, BHTN, BHYT là chính sách xã hội quan trọng, là trụ cột chính
của hệ thống ASXH phải được từng bước mở rộng, tăng nhanh đối tượng
tham gia, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm ổn định
chính trị - xã hội và phát triển kinh tế - xã hội. BHXH, BHTN, BHYT ra đời,
phát triển cùng với nền kinh tế thị trường và đã có mặt ở hầu hết các nước trên
thế giới. Trình độ phát triển của BHXH, BHTN, BHYT được quyết định bởi
mức độ phát triển của nền kinh tế, nền kinh tế càng phát triển thì mức độ hoàn
thiện của BHXH, BHTN, BHYT ngày càng cao và với những đặc trưng riêng
có của mình BHXH, BHTN, BHYT đã có ý nghĩa thiết thực đối với sự phát
triển kinh tế xã hội.
* Vai trò của chính sách BHXH, BHTN, BHYT
- Đối với người lao động:
BHXH, BHXH, BHTN là chỗ dựa tâm lý giúp NLĐ yên tâm làm việc,
góp phần ổn định thu nhập, ổn định cuộc sống cho NLĐ và gia đình họ khi
gặp phải các rủi ro, biến cố như ốm đau, tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp,
sinh đẻ hay về già, thất nghiệp,…
- Đối với xã hội:
Thứ nhất: Tăng cường mối quan hệ giữa Nhà nước, NSDLĐ và NLĐ,
mối quan hệ ràng buộc, chặt chẽ, chia sẽ trách nhiệm, chia sẽ rủi ro chỉ có

được trong quan hệ của BHXH. Tuy nhiên mối quan hệ này thể hiện trên giác độ
khác nhau. NLĐ tham gia BHXH, BHTN, BHYT với vai trò bảo vệ quyền lợi
cho chính mình đồng thời phải có trách nhiệm đối với cộng đồng và xã hội.
NSDLĐ tham gia BHXH là để tăng cường tình đoàn kết và cùng chia sẻ rủi ro
cho NLĐ nhưng đồng thời cũng bảo vệ, ổn định cuộc sống cho các

10
thành viên trong xã hội. Mối quan hệ này thể hiện tính nhân sinh, nhân văn
sâu sắc của BHXH, BHTN, BHYT
Thứ hai: BHXH, BHTN, BHYT thể hiện chủ nghĩa nhân đạo cao đẹp,
BHXH, BHTN, BHYT tạo cho những người bất hạnh có thêm những điều
kiện, những lực đẩy cần thiết để khắc phục những biến cố xã hội, hoà nhập
vào cộng đồng, kích thích tính tích cực của xã hội trong mỗi con người giúp
họ hướng tới những chuẩn mực của chân-thiện-mỹ nhờ đó có thể chống lại tư
tưởng “Đèn nhà ai nhà ấy rạng”. BHXH, BHTN, BHYT là yếu tố tạo nên sự
hoà đồng mọi người, không phân biệt chính kiến, tôn giáo chủng tộc, vị thế xã
hội đồng thời giúp mọi người hướng tới một xã hội nhân ái, cuộc sống công
bằng, bình yên.
Thứ ba: BHXH, BHTN, BHYT thể hiện truyền thống đoàn kết, giúp đỡ
lẫn nhau tương thân tương ái của cộng đồng: Sự đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau
trong cộng đồng là nhân tố quan trọng cộng đồng, giúp đỡ những người bất
hạnh là nhằm hoàn thiện những giá trị nhân bản của con người, tạo điều kiện
cho một xã hội phát triển lành mạnh và bền vững.
Thứ tư: BHXH, BHTN, BHYT góp phần thực hiện bình đẳng xã hội,
trên giác độ xã hội, BHXH là một công cụ để nâng cao điều kiện sống cho
NLĐ. Trên giác độ kinh tế, BHXH, BHTN, BHYT là một công cụ phân phối
lại thu nhập giữa các thành viên trong cộng đồng. Nhờ sự điều tiết này NLĐ
được thực hiện bình đẳng không phân biệt các tầng lớp trong xã hội.Như vậy,
BHXH, BHTN, BHYT là một trong những chính sách xã hội quan trọng
không thể thiếu của mỗi quốc gia nhằm ổn định đời sống kinh tế - xã hội và
góp phần làm vững chắc thể chế chính trị.
- Đối với nền kinh tế thị trường:

Thứ nhất: Khi chuyển sang cơ chế thị trường, thì sự phân tầng giữa các lớp
trong xã hội trở nên rõ rệt. Đồng thời tạo ra sự bất bình đẳng về thu nhập giữa
các ngành nghề khác nhau trong xã hội. Nhưng rủi ro xảy ra trong cuộc sống
không loại trừ một ai, nếu rơi vào những người có hoàn cảnh kinh tế khó

11
khăn thì cuộc sống của họ trở nên bần cùng, túng quẫn. BHXH, BHTN,
BHYT đã góp phần ổn định đời sống cho họ và gia đình họ.
Thứ hai: Đối với các doanh nghiệp, khi những NLĐ không may gặp rủi
ro thì đã được chuyển giao cho cơ quan BHXH chi trả. Nhờ vậy, tình hình tài
chính của các doanh nghiệp được ổn định hơn. Hệ thống BHXH đã bảo đảm
ổn định xã hội tạo tiền đề để phát triển kinh tế thị trường.
Thứ ba: Khi tham gia BHXH, BHTN, BHYT cho NLĐ sẽ phát huy tinh
thần trách nhiệm, gắn bó tận tình của NLĐ trong các doanh nghiệp làm cho
mối quan hệ thị trường lao động được trở nên lành mạnh hơn, thị trường sức
lao động vận động theo hướng tích cực góp phần xây dựng và có kế hoạch
phát triển chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển nền kinh tế
thị trường.
Thứ tư: Quỹ BHXH, BHTN, BHYT do các bên tham gia đóng góp được
tích tụ tập trung rất lớn, phần quỹ nhàn rỗi được sử dụng đầu tư (gồm: đầu tư
theo hình thức mua trái phiếu Chính phủ; mua trái phiếu, kỳ phiếu tại các
ngân hàng thương mại có chất lượng hoạt động tốt) tạo sự tăng trưởng, phát
triển kinh tế và tạo công ăn việc làm cho NLĐ.
Thứ năm: BHXH, BHTN, BHYT vừa tạo động lực cho các thành phần
kinh tế phát triển nhưng mặt khác tạo ra sự bình đẳng giữa các tầng lớp dân
cư thông qua hệ thống phân phối lại thu nhập góp phần lành mạnh hóa thị
trường lao động.
1.1.2. Đặc điểm hoạt động của cơ quan Bảo hiểm xã hội
- Đặc điểm hoạt động:

+ Cơ quan BHXH hoạt động trong khuôn khổ pháp luật, thực hiện các
chế độ chính sách theo quy định của Luật BHXH, Luật Việc Làm, Luật
BHYT,…
+ BHXH là một trong những hình thức bảo hiểm của nhà nước, không
nhằm mục đích lợi nhuận mà thực hiện chính sách xã hội của Nhà nước, góp
phần ổn định đời sống cho NLĐ và các thành viên trong gia đình họ.

12
- Đặc điểm quản lý
BHXH Việt Nam chịu sự quản lý nhà nước của Bộ Lao động - Thương
binh và Xã hội về BHXH, BHTN; của Bộ Y tế về BHYT; của Bộ Tài chính
về chế độ tài chính đối với các quỹ BHXH, BHTN, BHYT.
BHXH Việt Nam được tổ chức và quản lý theo hệ thống dọc, tập trung,
thống nhất từ trung ương đến địa phương, gồm có: Ở trung ương là BHXH Việt
Nam. Ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương là BHXH tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương (sau đây gọi chung là BHXH tỉnh) trực thuộc BHXH Việt
Nam. Ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương là BHXH huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương (sau đây gọi chung là BHXH huyện) trực thuộc BHXH tỉnh. Không
tổ chức đơn vị BHXH huyện tại đơn vị hành chính là thành phố, thị xã trực thuộc
tỉnh, nơi có trụ sở BHXH cấp tỉnh đóng trên địa bàn.
Thực hiện Quyết định số 856/QĐ-TTg ngày 10/7/2019 của Thủ tướng
Chính phủ phê duyệt đề án “Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của BHXH Việt
Nam theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Năm 2019, tại BHXH
cấp tỉnh thực hiện sắp xếp lại cơ cấu tổ chức thuộc BHXH tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương và BHXH thành phố, thị xã trực thuộc BHXH cấp
tỉnh, cụ thể: Giảm 58 BHXH thành phố, thị xã trực thuộc BHXH cấp tỉnh, nơi
có trụ sở BHXH cấp tỉnh đóng trên địa bàn.
Do vậy, hiện nay, hệ thống cơ quan BHXH có 63 BHXH tỉnh, thành phố
và 652 BHXH quận, huyện.
1.1.3. Đặc điểm quản lý tài chính trong cơ quan Bảo hiểm xã hội

Quản lý tài chính là sự tác động của cơ quan quản lý tới lĩnh vực tài
chính nhằm đạt mục tiêu trong một thời kỳ nhất định. Hay nói cách khác,
Quản lý tài chính tại cơ quan BHXH là quản lý thu, chi BHXH, BHTN,
BHYT, chi phí quản lý BHXH, BHTN, BHYT; đưa ra kế hoạch đầu tư để bảo
toàn và tăng trưởng các quỹ BHXH, BHTN, BHYT.

13
Hiện nay, cơ quan BHXH đang áp dụng cơ chế quản lý tài chính theo
quy định tại Quyết định số 60/2015/QĐ-TTg ngày 27/11/2015 của Thủ tướng
Chính phủ về việc ban hành cơ chế quản lý tài chính về BHXH, BHYT,
BHTN; chi phí quản lý BHXH, BHYT, BHTN và Thông tư số 20/2016/TT-
BTC ngày 03/02/2016 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện cơ chế quản lý
tài chính về BHXH, BHYT, BHTN và chi phí quản lý BHXH, BHYT, BHTN.
Tại Điều 7 Nghị định số 60/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy
định về hạch toán kế toán, lập và gửi báo cáo quyết toán như sau:
“1. Quỹ BHXH, BHYT, BHTN được quản lý và sử dụng theo quy định
của pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN; được quản lý tập trung, thống nhất,
công khai, minh bạch, hạch toán độc lập theo các quỹ thành phần và cân
đối thu, chi theo từng quỹ tại BHXH Việt Nam.
2. Số quyết toán thu tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN là số tiền thực
thu, gồm: số tiền đóng của người tham gia, số tiền ngân sách nhà nước
đóng, hỗ trợ mức đóng và số tiền lãi chậm đóng (nếu có)
3. Cơ quan BHXH các cấp, BHXH Bộ Quốc phòng, BHXH Bộ Công an,
trung tâm dịch vụ việc làm, tổ chức bảo hiểm thất nghiệp trực thuộc Bộ Lao
động -Thương binh và Xã hội phải thực hiện công tác kế toán, thống kê theo
quy định của pháp luật về kế toán, thống kê; lập và gửi báo cáo quyết toán
cho cơ quan có thẩm quyền để xét duyệt, thẩm định theo quy định.
4. BHXH Việt Nam có trách nhiệm xét duyệt, thẩm định và thông
báo quyết toán năm cho các đơn vị trực thuộc; thẩm định và thông báo
quyết toán năm cho BHXH Bộ Quốc phòng, BHXH Bộ Công an, Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội; tổng hợp và lập báo cáo quyết toán năm

trình Hội đồng quản lý BHXH Việt Nam thông qua, gửi Bộ Tài chính, Bộ
Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
5. Bộ Tài chính thẩm định quyết toán năm và thông báo kết quả thẩm
định quyết toán năm cho BHXH Việt Nam đối với khoản kinh phí ngân sách

14
nhà nước cấp chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH cho người thụ hưởng thuộc
đối tượng do ngân sách nhà nước đảm bảo”[24].
1.1.3.1. Các nội dung cơ bản của quản lý tài chính trong cơ quan Bảo
hiểm xã hội
- Quản lý thu BHXH, BHTN, BHYT
- Quản lý chi BHXH, BHTN, BHYT
- Chi phí quản lý BHXH, BHTN, BHYT
- Kế hoạch đầu tư để bảo toàn và tăng trưởng các quỹ BHXH, BHTN,
BHYT.
(1) Quản lý thu BHXH, BHTN, BHYT
Để có thể bảo đảm một phần hoặc thay thế thu nhập của NLĐ khi bị ốm
đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao
động hoặc chết thì việc thu BHXH, BHTN, BHYT là nhiệm vụ hết sức quan
trọng. Phải có thu thì mới đảm bảo được chi. Do vậy, Quản lý thu BHXH,
BHTN, BHYT giữ vai trò quan trọng và quyết định đến sự thành công của
quá trình thu BHXH, BHTN, BHYT.
Nguồn hình thành quỹ BHXH, BHTN, BHYT chính là do NSDLĐ và
NLĐ đóng theo quy định; tiền sinh lời của hoạt động đầu tư từ quỹ; hỗ trợ của
Nhà nước; các nguồn thu hợp pháp khác.
Nguồn thu từ NLĐ và NSDLĐ là khoản thu lớn nhất và đóng vai trò quan
trọng, quyết định. Các khoản thu khác như: thu từ các quỹ của các tổ chức, cá
nhân từ thiện hay sự hỗ trợ của NSNN là nhỏ, NSNN chỉ bù đắp cho những
trường hợp cần thiết. Hơn nữa đây là khoản thu mà tổ chức BHXH cũng không

thể tự điều chỉnh được vì nó mang tính thụ động. Do vậy mà quản lý thu chỉ tập
chung vào nguồn thu từ hai đối tượng chính NLĐ và NSDLĐ.
* Quản lý đối tượng tham gia BHXH:
Đối tượng tham gia BHXH được quy định cụ thể tại Luật BHXH, Luật
Việc làm, Luật BHYT.

15
Việc quản lý đối tượng tham gia BHXH, BHTN, BHYT là việc làm rất quan
trọng, để đảm có thể thu đủ, thu đúng, tránh trường hợp trốn đóng, trục lợi.
Ngoài việc đôn đốc thu BHXH, BHTN, BHYT tại các doanh nghiệp thì
BHXH Việt Nam còn tuyên truyền, ban hành các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo
BHXH các tỉnh, thành phố đẩy mạnh công tác quản lý đối tượng. Ngoài ra,
còn phối hợp với Tổng bưu điện Việt Nam tổ chức các Hội nghị tập huấn phát
triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT.
Một trong những nhiệm vụ chính trị của hệ thống cơ quan BHXH là cần
tập trung phấn đấu đến hết năm 2021 có khoảng 17,5 triệu người tham gia
BHXH, tăng 19% so năm 2018; khoảng 15,3 triệu người tham gia BHTN,
tăng 21% so năm 2018; khoảng 88,7 triệu người tham gia BHYT, tăng 11%
so năm 2018; tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 90,8% so với dân số.
Quản lý đối tượng tham gia cần thực hiện các công việc sau:
+ Quản lý số lượng đăng kí tham gia BHXH;
+ Quản lý đối tượng bắt buộc tham gia BHXH theo quy định;
+ Quản lý cấp sổ BHXH.
* Quản lý quỹ lương của các doanh nghiệp:
Theo quy định tại Quyết định 595/QĐ-BHXH ngày 14/4/2017 của BHXH
Việt Nam về quy trình thu BHXH, BHTN, BHYT, bảo hiểm TNLĐ-BNN; quản
lý sổ BHXH, thẻ BHYT: “Tiền lương do nhà nước quy định: tiền lương tháng
đóng BHXH bắt buộc là tiền lương theo ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và
các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm
niên nghề (nếu có). Tiền lương này tính trên mức lương cơ sở.
Tiền lương do đơn vị quyết định: tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc
là mức lương và phụ cấp lương” [8].

Tuy nhiên, hiện nay, xảy ra tình trạng có nhiều doanh nghiệp khai gian mức
lương và phụ cấp để giảm mức đóng BHXH, BHTN, BHYT của NSDLĐ, hay có
trường hợp trích đóng BHXH, BHTN, BHYT trên tiền lương không bao gồm phụ
cấp, có trường hợp trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN của

16
NLĐ mặc dù hàng tháng NSDLĐ có trừ tiền lương trích đóng BHXH, BHYT,
BHTN của NLĐ, như vậy quyền lợi của NLĐ sẽ không được đảm bảo.
Như vậy, việc quản lý quỹ lương của doanh nghiệp là việc rất quan
trọng, cần được quan tâm, chú trọng để đảm bảo quyền lợi của NLĐ, tránh
tình trạng trốn đóng, trục lợi cơ quan BHXH cũng như của nhà nước.
* Quản lý tiền thu BHXH, BHTN, BHYT
Để đảm bảo các quỹ được quản lý tập trung, thống nhất, công khai, minh
bạch. Các đơn vị, doanh nghiệp sẽ thực hiện nộp tiền BHXH, BHTN, BHYT
thông qua tài khoản của BHXH tỉnh, BHXH huyện. Sau đó BHXH tỉnh
chuyển tiền thu lên tài khoản của BHXH Việt Nam để quản lý tập trung.
(2) Quản lý chi BHXH, BHTN, BHYT
Chi BHXH, BHTN, BHYT là chi các chế độ cho người hưởng theo quy
định Luật.
Mục đích của quản lý chi BHXH, BHTN, BHYT không phải là đưa ra giải
pháp để giảm các khoản chi mà quản lý chi BHXH, BHTN, BHYT là việc quản
lý, sử dụng quỹ BHXH, BHTN, BHTN đúng mục đích, đảm bảo chi trả trợ cấp
đúng chế độ, đúng đối tượng, kịp thời và tổ chức thực hiện chi trả cho các chế độ
thuận lợi, dễ dàng. Để có thể quản lý chi BHXH, BHTN, BHYT tốt, BHXH Việt
Nam cần ban hành các văn bản hướng dẫn, quy định rõ ràng và hợp lý về các
điều kiện hưởng của các loại chế độ, dựa trên cơ sở đó để xử lý các trường hợp
cho công bằng. Đối tượng hưởng cần được xem
xét và kiểm tra nhằm tránh tình trạng chi sai hoặc chi không hợp lý. Quản lý
chi cho các chế độ cũng cần được phân loại và phân cấp quản lý để dễ quản lý
và thực hiện chi trả cho thuận tiện.
(3) Chi phí quản lý BHXH, BHTN, BHYT

Chi phí quản lý BHXH, BHYT, BHTN được phân bổ và sử dụng thu nhập
từ tiền sinh lời của hoạt động đầu tư từ quỹ BHXH và quỹ BHYT, quỹ BHTN
nhằm đáp ứng các nhu cầu chi tiêu gắn liền với chức năng, nhiệm vụ của cơ
quan BHXH được Chính phủ giao. Nội dung chi phí quản lý BHXH,

17
BHYT, BHTN phải phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan BHXH trong
từng giai đoạn và phải được quy định cụ thể rõ ràng trong quy chế tài chính và phải
phân định rõ nội dung chi thường xuyên giống như một cơ quan quản lý nhà nước
đơn thuần và nội dung chi đặc thù gắn với việc thực hiện phục vụ người tham gia và
hưởng thụ chính sách BHXH, BHYT, BHTN.
* Nguồn hình thành:
- Chi phí quản lý BHXH được trích từ tiền sinh lời của hoạt động đầu tư
từ quỹ BHXH;
- Chi phí quản lý BHYT được trích từ khoản 10% số tiền đóng BHYT
dành cho quỹ dự phòng và chi phí quản lý quỹ BHYT;
- Chi phí quản lý BHTN được trích từ quỹ BHTN.
(Mức trích cụ thể từ các nguồn quy định nêu trên thực hiện theo quy
định tại Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội và Quyết định của Thủ
tướng Chính phủ)
- Tiền lãi phát sinh trên tài khoản tiền gửi chi phí quản lý BHXH, BHYT,
BHTN;
- Hỗ trợ của NSNN để thực hiện nhiệm vụ được cơ quan nhà nước có
thẩm quyền giao (nếu có);
- Hỗ trợ của tổ chức, cá nhân ở trong nước và nước ngoài;
- Các khoản thu hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.
* Nội dung chi từ nguồn chi phí quản lý BHXH, BHTN, BHYT

- Chi thường xuyên: Chi tiền lương, tiền công, phụ cấp lương và các khoản
đóng góp theo lương; chi quản lý hành chính; chi bảo đảm hoạt động của tổ chức
Đảng, đoàn thể và chế độ đối với cán bộ tự vệ theo chế độ quy định.
- Chi không thường xuyên: Chi nghiên cứu khoa học cấp cơ sở; Chi đào tạo,
bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức theo chương trình của Nhà nước; Chi đóng
niên liễm cho các tổ chức quốc tế (nếu có); Chi thực hiện tinh giản biên chế theo
chế độ do Nhà nước quy định; Chi hỗ trợ công tác điều động,

18
luân chuyển, biệt phái cán bộ, công chức, viên chức trong cơ quan BHXH
Việt Nam theo chế độ quy định; Chi phí thuê mướn
- Chi thường xuyên đặc thù: Chi tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp
luật về BHXH, BHYT, BHTN; Chi tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp
vụ về BHXH, BHYT, BHTN; Chi cải cách thủ tục hành chính về BHXH,
BHYT, BHTN; Chi công tác quản lý người tham gia, người thụ hưởng
BHXH, BHYT, BHTN; Chi công tác tổ chức thu, chi trả các chế độ BHXH,
BHYT, BHTN; Chi công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát; Chi hoạt động của
Hội đồng quản lý BHXH Việt Nam theo quy định của cấp có thẩm quyền; Chi
đầu tư phát triển.
(4) Kế hoạch đầu tƣ để bảo toàn và tăng trƣởng các quỹ BHXH,
BHTN, BHYT
Đây là nội dung chỉ thực hiện tại BHXH Việt Nam. Toàn bộ số tiền tạm
thời nhàn rỗi từ các quỹ BHXH, BHYT, BHTN được sử dụng đầu tư tăng
trưởng (gồm: đầu tư theo hình thức mua trái phiếu Chính phủ; mua trái phiếu,
kỳ phiếu tại các ngân hàng thương mại có chất lượng hoạt động tốt) trên
nguyên tắc an toàn, tránh rủi ro, có lãi và trên hết là thực hiện được lợi ích xã
hội.
1.1.3.2. Quy trình quản lý tài chính
Quy trình quản lý tài chính tại cơ quan BHXH gồm 3 khâu công việc đó
là: Lập kế hoạch thu, chi BHXH; tổ chức thu, chi trả và lập quyết toán báo
cáo thu, chi.

(1) Lập và phân bổ dự toán thu chi BHXH, BHTN, BHYT và chi phí
quản lý BHXH, BHTN, BHYT
 Lập kế hoạch thu và dự toán chi
Hàng năm, BHXH tỉnh tổng hợp, lập dự toán thu, chi BHXH, BHTN,
BHYT và chi phí quản lý BHXH, BHTN, BHYT năm kế hoạch và kế hoạch
tài chính – NSNN 03 năm gửi BHXH Việt Nam tổng hợp.

19
Các Ban, Vụ có liên quan trực thuộc BHXH Việt Nam tổng hợp dự toán
của các đơn vị; lập dự toán thu, chi BHXH, BHYT, BHTN; chi phí quản lý
BHXH, BHTN, BHYT và Kế hoạch đầu tư để bảo toàn và tăng trưởng các quỹ
BHXH, BHTN, BHYT của cơ quan BHXH báo cáo Tổng Giám đốc xem xét,
quyết định; trình Hội đồng Quản lý BHXH Việt Nam thông qua và gửi
Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội,
Bộ Y tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội,
Bộ Y tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư xem xét, tổng hợp trình Thủ tướng Chính phủ
quyết định giao dự toán thu, chi cho BHXH Việt Nam. Đối với dự toán chi lương
hưu, trợ cấp BHXH cho người thụ hưởng thuộc đối tượng do
NSNN đảm bảo, Bộ Tài chính tổng hợp vào dự toán chi NSNN, trình cấp
thẩm quyền quyết định theo quy định của pháp luật về NSNN.
 Phân bổ dự toán thu, chi
Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được Quyết định giao dự toán của
Thủ tướng Chính phủ, BHXH Việt Nam có trách nhiệm thực hiện xong việc giao dự
toán cho các đơn vị trực thuộc, BHXH Bộ Quốc phòng, BHXH Bộ Công an, Bộ
Lao động – Thương binh và xã hội đảm bảo tổng dự toán giao cho các đơn vị không
vượt quá dự toán được Thủ tướng Chính phủ giao.
(2) Tổ chức thu chi BHXH, BHTN, BHYT *
Tổ chức thu BHXH, BHTN, BHYT
Tất cả các đơn vị sử dụng lao động do BHXH huyện quản lý thu, nộp
trực tiếp số tiền thu BHXH, BHTN, BHYT vào tài khoản chuyên thu của
BHXH huyện mở tại các ngân hàng. Sau đó, chuyển lên tài khoản “Tiền gửi
thu” của BHXH tỉnh.

Vào cuối ngày làm việc, khi số dư trên tài khoản tiền gửi thu lớn hơn 01
triệu đồng, ngân hàng tự động chuyển toàn bộ số tiền trên tài khoản “Tiền gửi
thu” của BHXH tỉnh về tài khoản “Tiền gửi thanh toán” của BHXH Việt Nam
mà không cần có lệnh chuyển tiền của chủ tài khoản, để lại số dư trên tài

20
khoản của BHXH tỉnh là 01 triệu đồng. Quỹ BHXH, BHYT, BHTN được
quản lý thống nhất, tập trung tại Trung ương.
Định kỳ hoặc đột xuất, hệ thống Ngân hàng và hệ thống BHXH Việt
Nam phải lập và xác nhận các loại báo cáo: Bảng kê chuyển tiền; Bảng đối
chiếu số dư tài khoản tiền gửi; Báo cáo thu nộp BHXH, BHTN, BHYT; Báo
cáo tiền gửi đầu tư tự động.
Tổ chức chi BHXH, BHTN, BHYT
Căn cứ vào dự toán của BHXH Việt Nam giao cho BHXH các tỉnh,
thành phố; căn cứ vào tình hình chi trả của các đơn vị; BHXH Việt Nam (Vụ
Tài chính - Kế toán) lập kế hoạch cấp kinh phí chi BHXH, BHTN, BHYT cho
các đơn vị. BHXH tỉnh tiếp nhận kinh phí và thực hiện chi trả theo đúng quy
trình tại Luật BHYT và Quyết định số 166/QĐ-BHXH ngày 31/1/2019 của
BHXH Việt Nam về quy trình giải quyết hưởng các chế độ BHXH, chi trả các
chế độ BHXH, BHTN.
(3) Lập báo cáo, quyết toán thu, chi
Cơ quan BHXH các cấp, BHXH Bộ Quốc Phòng, BHXH Bộ Công an,
trung tâm dịch vụ việc làm, tổ chức BHTN trực thuộc Bộ Lao động – Thương
binh và xã hội phải thực hiện công tác kế toán, thống kế theo quy định của pháp
luật về kế toán, thống kê; lập và gửi báo cáo quyết toán cho cơ quan có
thẩm quyền để xét duyệt, thẩm định theo quy định.
BHXH Việt Nam có trách nhiệm xét duyệt, thẩm định và thông báo
quyết toán năm cho các đơn vị trực thuộc; thẩm định và thông báo quyết toán
năm cho BHXH Bộ Quốc phòng, BHXH Bộ Công an, Bộ Lao động – Thương

binh và xã hội; tổng hợp và lập báo cáo quyết toán năm trình Hội đồng quản
lý BHXH Việt Nam thông qua, gửi Bộ Tài chính, Bộ Lao động – Thương
binh và xã hội, Bộ Y tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Bộ Tài chính thẩm định quyết toán năm và thông báo kết quả thẩm định
quyết toán năm cho BHXH Việt Nam đối với khoản kinh phí NSNN cấp chi

21
lương hưu, trợ cấp BHXH cho người thụ hưởng thuộc đối tượng do NSNN
đảm bảo.
1.2. Những vấn đề chung về tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội
1.2.1. Khái niệm tổ chức kế toán
Tổ chức kế toán là việc tổ chức thực hiện các chuẩn mực và chế độ kế toán
để phản ánh tình hình tài chính và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, tổ
chức thực hiện chế độ kiểm tra kế toán, chế độ bảo quản lưu giữ tài liệu kế toán,
cung cấp thông tin tài liệu kế toán và các nhiệm vụ khác của kế toán.
Tổ chức vận dụng những quy định chung, tổ chức vận dụng hệ thống
chứng từ kế toán và thực hiện chế độ ghi chép ban đầu; Tổ chức vận dụng hệ
thống tài khoản kế toán, tổ chức hệ thống sổ kế toán và phương pháp ghi sổ;
tổ chức hệ thống báo cáo tài chính, tổ chức công tác kiểm kê tài sản và kiểm
tra tài chính kế toán.
Theo giáo trình Nguyên lý kế toán thì “Tổ chức kế toán là việc tạo ra
mối liên hệ trình tự nhất định giữa các yếu tố của hệ thống kế toán. Các yếu
tố của hệ thống kế toán gồm: các nhân viên kế toán với năng lực chuyên môn;
hệ thống chứng từ tài khoản, sổ sách và báo cáo kế toán; các trang thiết bị sử
dụng cho kế toán. Tổ chức kế toán là việc tạo ra mối liên hệ giữa các yếu tố
trên nhằm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của bộ máy kế toán” [12].
Trên cơ sở các quan điểm trên, có thể thấy rằng tổ chức kế toán là tổ
chức việc thu nhận, hệ thống hóa và cung cấp thông tin về hoạt động của đơn
vị kế toán trên cơ sở vận dụng các phương pháp kế toán và tổ chức bộ máy kế
toán tại đơn vị nhằm quản lý và điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh có
hiệu quả.

Việc tổ chức kế toán tại đơn vị kế toán một mặt phải giải quyết được việc tổ
chức thực hiện các phương pháp kế toán, các nguyên tắc kế toán, và các phương
pháp, phương tiện tính toán nhằm đạt được mục đích của công tác kế toán, mặt
khác phải đảm bảo tổ chức bộ máy kế toán hợp lý nhằm tạo được sự liên kết và
phối hợp chặt chẽ giữa các cán bộ kế toán đảm nhiệm và thực

22
hiện tốt công tác kế toán trong đơn vị.
1.2.2. Nhiệm vụ của tổ chức kế toán tại bảo hiểm xã hội
Để đảm bảo được chất lượng và hiệu quả của công tác kế toán tại BHXH
tỉnh, BHXH Việt Nam cần quán triệt thực hiện các nhiệm vụ trong tổ chức kế
toán như sau:
- Tổ chức khoa học, hợp lý bộ máy kế toán đảm bảo thực hiện toàn bộ
công việc kế toán ở đơn vị với sự phân công, phân nhiệm rõ ràng công việc kế
toán cho từng bộ phận, từng người trong bộ máy kế toán;
- Tổ chức thực hiện các phương pháp kế toán, các nguyên tắc kế toán và
chế độ kế toán hiện hành, tổ chức vận dụng hình thức kế toán hợp lý, các phương
tiện kỹ thuật tính toán nhằm đảm bảo chất lượng của thông tin kế toán;
- Xác định rõ mối quan hệ giữa các bộ phận trong bộ máy kế toán với
các bộ phận quản lý khác trong đơn vị có liên quan đến kế toán, cung cấp
thông tin kế toán liên quan của đơn vị cho các cấp lãnh đạo, quản lý;
- Tổ chức ứng dụng những thành tựu khoa học quản lý, ứng dụng công
nghệ thông tin và sử dụng các phương tiện kỹ thuật tính toán hiện đại, tổ chức
bồi dưỡng, nâng cao trình độ quản lý, trình độ nghiệp vụ cho cán bộ kế toán;
- Tổ chức hướng dẫn các thành viên trong đơn vị chấp hành chế độ quản lý
kinh tế tài chính nói chung và chế độ kế toán nói riêng và tổ chức kiểm tra
kế toán nội bộ.
1.2.3. Nguyên tắc của tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội
Tổ chức kế toán trong cơ quan BHXH, cần tuân thủ các nguyên tắc
chung sau:
* Tuân thủ các quy định trong luật kế toán và chuẩn mực kế toán

Tại cơ quan BHXH, kế toán là một công cụ quan trọng để tính toán, xây
dựng và kiểm tra việc chấp hành kỷ luật thu, chi của nhà nước, điều hành nền
kinh tế quốc dân. Do đó, trước hết tổ chức công tác kế toán phải theo đúng
những qui định về nội dung công tác kế toán, về tổ chức chỉ đạo công tác kế
toán ghi trong Luật kế toán và Chuẩn mực kế toán

23
* Nguyên tắc phù hợp
Tổ chức kế toán phải đảm bảo phù hợp với luật kế toán, chuẩn mực kế toán,
chính sách quản lý kinh tế tài chính, các chế độ, thể lệ văn bản pháp quy hiện hành
về kế toán. Tổ chức bộ máy kế toán phải đảm bảo yêu cầu phù hợp với hoạt động
đặc thù của cơ quan BHXH, đáp ứng đầy đủ yêu cầu quản lý quỹ BHXH, BHTN,
BHYT theo các quy định của Luật và các văn bản hướng dẫn.
Nguyên tắc phù hợp còn thể hiện tổ chức kế toán phải phù hợp với trình
độ nghiệp vụ chuyên môn của đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ kế toán, trang bị
và khả năng sử dụng các phương tiện kỹ thuật tính toán, ghi chép và xử lý
thông tin của bộ phận kế toán.
* Nguyên tắc thống nhất
- Thống nhất giữa các đơn vị hành chính sự nghiệp trong một hệ thống:
Thống nhất giữa cấp trên và cấp dưới, thống nhất giữa các đơn vị trong cơ
quan BHXH;
- Thống nhất trong thiết kế, xây dựng các chỉ tiêu trên chứng từ, sổ kế
toán và báo cáo kế toán với các chỉ tiêu quản lý;
- Thống nhất trong nội dung, kết cấu và phương pháp ghi chép trên các
tài khoản kế toán;
- Thống nhất trong việc áp dụng chính sách tài chính, kế toán. Thống nhất
giữa chế độ chung và việc vận dụng trong thực tế tại đơn vị về chứng từ,
tài khoản, sổ sách báo cáo kế toán;
- Thống nhất giữa bộ máy kế toán và bộ máy quản lý của đơn vị hành
chính sự nghiệp trong mối quan hệ với bộ máy quản lý của cơ quan BHXH.
* Nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả

Tổ chức bộ máy kế toán phải gọn nhẹ, sử dụng nhân lực và vật tư ít nhất
nhưng vẫn đáp ứng tất cả các yêu cầu đối với kế toán muốn vậy trình độ
chuyên môn nghiệp vụ của kế toán phải giỏi, trang thiết bị phù hợp, tổ chức
kế toán phải đảm bảo nhịp nhàng nhằm tiết kiệm, hiệu quả.
* Nguyên tắc bất kiêm nhiệm

24
Trong tổ chức kế toán cần phải đảm bảo nguyên tắc bất kiêm nhiệm, tức
là thực hiện phân công, phân nhiệm rõ ràng, một số công việc tránh phân công
cùng một người kiêm nhiệm như kế toán tiền mặt thì không được kiêm thủ
quỹ hoặc thủ kho không được kiêm kế toán vật tư,...
1.2.4. Yêu cầu tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội
Để đảm bảo thông tin kế toán cung cấp đầy đủ, kịp thời, minh bạch, rõ
ràng đáng tin cậy, các đơn vị trực thuộc cơ quan BHXH khi thực hiện tổ chức
kế toán đều phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Đảm bảo yêu cầu khoa học và hợp lư, trên cơ sở chấp hành đúng các
nguyên tắc tổ chức và phù hợp với các chính sách chế độ, thể lệ quy chế tài
chính kế toán hiện hành.
- Đảm bảo phù hợp với đặc điểm tổ chức quản lý, quy mô và địa bàn
hoạt động của đơn vị.
- Đảm bảo phù hợp với biên chế đội ngũ và khả năng trình độ của đội
ngũ cán bộ nhân viên kế toán hiện có.
- Đảm bảo thực hiện đầy đủ chức năng nhiệm vụ công việc kế toán trong
đơn vị, thu nhận, xử lý, kiểm tra và cung cấp thông tin kế toán đáp ứng yêu
cầu quản lý của nhà quản trị.
- Đảm bảo được những yêu cầu của thông tin kế toán và tiết kiệm chi phí
hạch toán.
1.3. Nội dung tổ chức kế toán tại Bảo hiểm xã hội tỉnh
1.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán
Tổ chức bộ máy kế toán là việc sắp xếp, bố trí, phân công cho những
người làm công tác kế toán trong đơn vị. Mỗi đơn vị tùy thuộc vào quy mô
hoạt động và nhu cầu quản lý của đơn vị mình mà lựa chọn bộ máy kế toán

phù hợp. Tổ chức bộ máy kế toán gọn nhẹ, hợp lý, chuyên môn hóa đủ khả
năng hoàn thành tốt nhiệm vụ của kế toán đơn vị. Đơn vị thực hiện tổ chức bộ
máy kế toán phải đảm bảo chỉ đạo và thực hiện toàn diện, thống nhất và tập
trung công tác kế toán, thông tin kinh tế của đơn vị.

25
Căn cứ Nghị định 89/2020/NĐ-CP ngày 04/8/2020 của Chính phủ về
quy định chức năng nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của BHXH Việt
Nam; Quyết định của BHXH Việt Nam về quy chế làm việc; Quyết định quy
định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của BHXH địa
phương; căn cứ đặc điểm, tính chất của cơ quan BHXH, BHXH tỉnh có mô
hình tổ chức bộ máy kế toán vừa tập trung vừa phân tán.
Hình thức tổ chức bộ máy kế toán vừa tập trung vừa phân tán là kết hợp
hai mô hình tổ chức kế toán vừa tập trung và mô hình tổ chức kế toán phân
tán. Bộ máy tổ chức kế toán theo hình thức này gồm phòng kế toán trung tâm
(Vụ Tài chính - Kế toán) và bộ máy tổ chức kế toán tại BHXH tỉnh (Phòng Kế
hoạch Tài chính). Vụ Tài chính - Kế toán thực hiện các nghiệp vụ kinh tế liên
quan đến toàn cơ quan BHXH và các bộ phận khác không tổ chức kế toán,
đồng thời thực hiện tổng hợp các tài liệu kế toán từ các bộ phận kế toán của
các đơn vị trực thuộc BHXH Việt Nam gửi đến, lập các báo cáo chung toàn
cơ quan BHXH, hướng dẫn kiểm tra toàn bộ công tác kế toán tại BHXH tỉnh
trực thuộc.
Phòng Kế hoạch Tài chính tại BHXH tỉnh thực hiện công tác kế toán
tương đối hoàn chỉnh các nghiệp vụ kế toán phát sinh ở đơn vị đó theo sự
phân công của Lãnh đạo Ngành, Giám đốc BHXH tỉnh. Cán bộ kế toán ở các
đơn vị có nhiệm vụ thu thập chứng từ, kiểm tra và có thể xử lý sơ bộ chứng
từ.
Bộ phận kế toán tại BHXH tỉnh phải lập báo cáo định kỳ gửi về Vụ Tài
chính – Kế toán để báo cáo.

1.3.2. Tổ chức hệ thống chứng từ kế toán
Tại Khoản 3 Điều 3 Luật Kế toán số 88/2015/QH13 quy định: “Chứng từ
kế toán là những giấy tờ và vật mang tin phản ánh nghiệp vụ kinh tế, tài
chính phát sinh và đã hoàn thành, làm căn cứ ghi sổ kế toán” [17].

26
Mọi hoạt động kinh tế, tài chính phát sinh trong đơn vị để làm căn cứ
hạch toán, đều phải được phản ánh ghi chép đầy đủ, chính xác, kịp thời, khách
quan vào chứng từ kế toán một cách hợp pháp, hợp lệ, hợp lý.
1.3.2.1. Phân loại chứng từ kế toán
Để tổ chức hệ thống chứng từ kế toán, BHXH Việt Nam căn cứ vào hệ thống
chứng từ do Nhà nước ban hành, căn cứ vào đặc điểm yêu cầu quản lý các đối tượng
kế toán, nội dung của các nghiệp vụ kinh tế phát sinh ở đơn vị, để từ đó xác định
những chứng từ nào cần áp dụng trong cơ quan BHXH.
Danh mục chứng từ kế toán được quy định tại Thông tư 107/2017/TT-
BTC và Thông tư 102/2017/TT-BTC là 68 chứng từ các loại (Phụ lục 1.1).
Trong đó, BHXH tỉnh đang áp dụng hai loại chứng từ kế toán:
* Chứng từ kế toán bắt buộc: Là chứng từ phản ánh mối quan hệ kinh tế
giữa các pháp nhân đã được Nhà nước tiêu chuẩn hóa về quy cách, biểu mẫu, chỉ
tiêu phản ánh và phương pháp lập thống nhất cho mọi loại hình, thành phần kinh
tế, nhiệm vụ của đơn vị là phải tổ chức thực hiện. Các đơn vị hành chính, sự
nghiệp đều phải sử dụng thống nhất mẫu chứng từ kế toán bắt buộc thuộc loại
bắt buộc quy định tại Thông tư số 107/2017/TT-BTC. Trong quá trình thực hiện,
BHXH tỉnh không được sửa đổi biểu mẫu chứng từ thuộc loại
bắt buộc.
Chứng từ bắt buộc được sử dụng tại BHXH tỉnh, bao gồm: Phiếu thu,
Phiếu chi, giấy đề nghị thanh toán tạm ứng, biên lai thu tiền.
* Chứng từ kế toán hướng dẫn: Là loại chứng từ Nhà nước chỉ hướng dẫn,
các chỉ tiêu cơ bản, đặc trưng, trên cơ sở đó các đơn vị lựa chọn vận dụng vào
điều kiện cụ thể mà có thể thêm, bớt hoặc thay đổi mẫu biểu, tùy thuộc vào đặc
điểm tình hình, yêu cầu quản lý cụ thể của từng đơn vị để xây dựng những chứng

từ nội bộ, phục vụ tốt cho yêu cầu quản lý của đơn vị nhưng phải đảm bảo đáp
ứng tối thiểu 7 nội dung quy định tại Điều 16 Luật Kế toán (tên, số hiệu của
chứng từ kế toán; ngày, tháng, năm lập chứng từ kế toán; nội dung nghiệp vụ
kinh tế, tài chính phát sinh,...).

27
BHXH tỉnh đang áp dụng 34 chứng từ hướng dẫn theo hướng dẫn tại
Thông tư số 107/2017/TT-BTC và 30 chứng từ theo hướng dẫn tại Thông tư
số 102/2018/TT-BTC.
1.3.2.2. Nội dung của chứng từ kế toán
Nội dung của chứng từ kế toán tại BHXH tỉnh có đầy đủ các yếu tố theo
đúng quy định tại Luật Kế toán, gồm:
+ Tên chứng từ (hóa đơn, phiếu thu, phiếu chi...);
+ Số hiệu của chứng từ;
+ Ngày, tháng, năm lập chứng từ;
+ Tên, địa chỉ của đơn vị hoặc cá nhân lập và nhận chứng từ;
+ Nội dung nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh;
+ Số lượng, đơn giá và số tiền của nghiệp vụ kinh tế, tài chính ghi bằng số,
tổng số tiền của chứng từ kế toán dùng để thu, chi tiền ghi bằng số và bằng chữ;
+ Chữ ký, họ tên của người lập, người duyệt và những người có liên
quan đến chứng từ kế toán. Các chứng từ phản ánh các nghiệp vụ kinh tế thể
hiện quan hệ kinh tế giữa các pháp nhân phải có chữ ký của người kiểm soát
và người phê duyệt, đóng dấu của đơn vị.
1.3.2.3. Quy trình luân chuyển chứng từ kế toán tại Bảo hiểm xã
hội tỉnh Bước 1: Xác định danh mục chứng từ kế toán
Căn cứ vào hệ thống chứng từ kế toán quy định tại các thông tư hướng
dẫn của Bộ Tài chính, BHXH tỉnh lựa chọn những chứng từ kế toán cần thiết,
phù hợp với đặc điểm, quy mô, nghiệp vụ đặc thù để áp dụng tại BHXH tỉnh.
Bước 2: Lập, tiếp nhận và xử lý chứng từ kế toán

Đây là quá trình sử dụng các chứng từ đã được lựa chọn trong danh mục
chứng từ của BHXH tỉnh và các phương tiện phù hợp để ghi các nghiệp vụ
kinh tế tài chính phát sinh vào chứng từ.
Tất cả nghiệp vụ kinh tế, tài chính liên quan đến hoạt động của BHXH
tỉnh đều phải lập chứng từ kế toán. Chứng từ kế toán chỉ lập 1 lần cho một
nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh.

28
Địa điểm giao nhận chứng từ gốc, sổ phụ các tài khoản tại phòng Kế
hoạch Tài chính.
Bước 3: Kiểm tra, hoàn chỉnh chứng từ:
Sau khi tiếp nhận các chứng từ của Ngân hàng và kho bạc, chứng từ từ
các bộ phận khác chuyển đến, cán bộ kế toán tại phòng Kế hoạch Tài chính
thực hiện kiểm tra các nội dung, tính hợp pháp, hợp lý, hợp lệ của các hoạt
động kinh tế ghi trong chứng từ kế toán, đảm bảo rõ ràng, đầy đủ, chính xác,
trung thực.
Trường hợp những chứng từ kế toán nào vi phạm những nội dung trên,
còn xảy ra sai sót thì phải báo cáo Lãnh đạo phòng, Ban Giám đốc để xử lý
kịp thời, chỉ những chứng từ kế toán khi kiểm tra đảm bảo được các nội dung
trên, không vi phạm mới sử dụng để ghi sổ kế toán.
Các chứng từ kế toán phản ánh các hoạt động kinh tế, tài chính liên quan
đến tài sản mà chưa ghi đầy đủ các số liệu, các đơn vị đo lường, đơn vị tiền tệ,
kế toán cần phải tính chính xác, đúng đắn và ghi đầy đủ các đơn vị đo lường
cần thiết sau đó phân loại chứng từ tổng hợp số liệu, lập định khoản kế toán,
phục vụ ghi sổ kế toán.
Bước 4: Tổ chức luân chuyển chứng từ:
Chứng từ kế toán sau khi được kiểm tra và hoàn chỉnh được tổ chức luân
chuyển đến các bộ phận, cá nhân có liên quan phục vụ việc ghi sổ kế toán các
thông tin kinh tế, việc tổ chức luân chuyển chứng từ tại BHXH tỉnh tuân thủ
theo thứ tự, thời gian trên cơ sở nhu cầu nhận thông tin, thời gian nhận và xử
lý thông tin của bộ phận đơn vị, cá nhân do Lãnh đạo Phòng, Ban Giám đốc
quy định.

Tại BHXH tỉnh, có sự phân công cán bộ kế toán phụ trách từng lĩnh vực
cụ thể, như: cán bộ phụ trách theo dõi, ghi sổ kế toán chứng từ thu, chi
BHXH, BHTN; cán bộ phụ trách theo dõi, ghi sổ chứng từ thu, chi BHYT,
cán bộ phụ trách theo dõi, ghi sổ chứng từ chi phí quản lý BHXH, BHTN,
BHYT,…

29
Bước 5: Bảo quản và lưu trữ chứng từ kế toán:
Chứng từ kế toán chứng minh cho các hoạt động kinh tế, tài chính phát
sinh, nó thực sự hoàn thành; chứng minh cho số liệu ghi sổ kế toán và thông
tin kinh tế, bởi vậy sau khi sử dụng chứng từ kế toán cần được bảo quản và
lưu trữ theo quy định của Luật Kế toán, tránh gây nên hư hỏng, mất mát
chứng từ kế toán, đảm bảo khi cần thiết có thể sử dụng lại chứng từ kế toán
phục vụ kiểm tra, thanh tra kinh tế, trường hợp xảy ra mất mát, hư hỏng
chứng từ kế toán phải kịp thời báo cáo Lãnh đạo phòng, Lãnh đạo Vụ để có
biện pháp xử lý kịp thời. Hiện nay, chứng từ tại BHXH tỉnh sau khi ghi sổ,
được lưu trữ bảo quản tại tủ sắt, thùng tôn có khóa và dán biển “Mật”.
Những hồ sơ, tài liệu kế toán được xác định thời hạn bảo quản theo số năm cụ
thể và bảo quản tại Lưu trữ cơ quan, đến khi hết thời hạn bảo quản sẽ được thống kê
trình Hội đồng xác định giá trị tài liệu của cơ quan xem xét để quyết định tiếp tục
giữ lại bảo quản hay loại ra tiêu hủy. Việc tiêu hủy tài liệu hết giá trị phải được thực
hiện theo quy định của pháp luật về lưu trữ.
1.3.3. Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán
Tại Điều 22 Luật Kế toán quy định: “1. Tài khoản kế toán dùng để phân
loại và hệ thống hóa các nghiệp vụ kinh tế, tài chính theo nội dung kinh tế.
2. Hệ thống tài khoản kế toán gồm các tài khoản kế toán cần sử dụng.
Mỗi đơn vị kế toán chỉ được sử dụng một hệ thống tài khoản kế toán cho mục
đích kế toán tài chính theo quy định của Bộ Tài chính” [17].
Tài khoản kế toán tại BHXH tỉnh phản ánh các nghiệp vụ kinh tế phát
sinh liên quan đến hoạt động BHXH, BHYT, BHTN; quá trình thu và sử dụng
các quỹ BHXH, BHTN, BHYT; tình hình về tài sản, sử dụng tài sản; kết quả

hoạt động và các hoạt động khác của cơ quan BHXH; được kiểm soát thường
xuyên, liên tục, có hệ thống.
Danh mục tài khoản kế toán theo quy định tại Thông tư số 102/2018/TT-
BTC gồm 217 tài khoản cấp 1, cấp 2 trong bảng và 04 tài khoản ngoại bảng
(Phụ lục 1.2).

30
Để đảm bảo tính đầy đủ, đáp ứng yêu cầu quản lý mang tính hệ thống,
đồng thời phản ánh được đặc thù nghiệp vụ của cơ quan BHXH, tại Thông tư
số 102/2018/TT-BTC, BHXH Việt Nam được hướng dẫn bổ sung 15 tài
khoản cấp 1 liên quan đến nghiệp vụ BHXH, BHYT, BHTN. Ngoài ra, có
một số tài khoản được gộp lại, sắp xếp phân loại lại phù hợp với tính chất của
tài khoản, bản chất nghiệp vụ kinh tế, tài chính của cơ quan BHXH.
- Phân loại hệ thống tài khoản kế toán tại BHXH tỉnh.
+ Các loại tài khoản trong bảng gồm tài khoản từ loại 1 đến loại 9, được
hạch toán kép (hạch toán bút toán đối ứng giữa các tài khoản). Tài khoản trong
bảng dùng để kế toán tình hình tài chính, phản ánh tình hình tài sản, công nợ,
nguồn vốn, doanh thu, chi phí, thặng dư (thâm hụt) của cơ quan
BHXH trong kỳ kế toán.
+ Loại tài khoản ngoài bảng gồm tài khoản loại 0, được hạch toán đơn
(không hạch toán bút toán đối ứng giữa các tài khoản). Các tài khoản ngoài
bảng liên quan đến NSNN hoặc có nguồn gốc NSNN (001, 007, 012, 018)
được phản ánh theo mục lục NSNN, theo niên độ (năm trước, năm nay, năm
sau (nếu có)) và theo các yêu cầu quản lý khác của NSNN.
Trường hợp, tại BHXH tỉnh phát sinh nghiệp vụ kinh tế liên quan đến
tiếp nhận, sử dụng: nguồn NSNN cấp; nguồn viện trợ, vay nợ nước ngoài;
nguồn phí được khấu trừ, để lại thì cán bộ kế toán vừa phải hạch toán kế toán
theo các tài khoản trong bảng, đồng thời hạch toán các tài khoản ngoài bảng,
chi tiết theo mục lục NSNN và niên độ phù hợp.

Phương pháp kế toán theo chế độ kế toán mới được quy định theo
nguyên tắc của kế toán tài chính đảm bảo thông tin được theo dõi rõ ràng,
minh bạch, phù hợp với yêu cầu quản lý, đảm bảo việc lập báo cáo tài chính
nhà nước.

31
1.3.4. Tổ chức hệ thống sổ kế toán
Tại Điều 24 Luật kế toán, quy định: “Sổ kế toán dùng để ghi chép, hệ
thống và lưu giữ toàn bộ các nghiệp vụ kinh tế, tài chính đã phát sinh có liên
quan đến đơn vị kế toán
Sổ kế toán phải ghi rõ tên đơn vị kế toán; tên sổ; ngày, tháng, năm lập
sổ; ngày, tháng, năm khóa sổ; chữ ký của người lập sổ, kế toán trưởng và
người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán; số trang; đóng dấu giáp
lai” [17].
Tại Điều 25 Luật Kế toán, quy định: “Đơn vị kế toán phải căn cứ vào hệ
thống sổ kế toán do Bộ Tài chính quy định để lựa chọn một hệ thống sổ kế
toán dụng ở đơn vị.
Mỗi đơn vị kế toán chỉ sử dụng một hệ thống sổ kế toán cho một kỳ
kế toán năm” [17].
Danh mục sổ kế toán theo quy định tại Thông tư số 102/2018/TT-BTC
gồm 51 sổ các loại. (Phụ lục 1.3), trong đó, BHXH tỉnh được hướng dẫn bổ
sung 16 sổ kế toán chi tiết liên quan đến nghiệp vụ BHXH, BHTN, BHYT.
BHXH tỉnh đều mở sổ kế toán tổng hợp và sổ kế toán chi tiết, thực hiện
ghi chép, quản lý, bảo quản, lưu trữ sổ kế toán theo đúng quy định của Luật
kế toán, các văn bản hướng dẫn trong lĩnh vực kế toán nhà nước và Chế độ kế
toán.
Đối với các đơn vị kế toán cấp trên (BHXH Việt Nam) ngoài việc mở sổ
theo dõi tài sản và sử dụng kinh phí trực tiếp của cấp minh còn phải mở sổ
theo dõi việc phân bổ dự toán, tổng hợp việc sử dụng kinh phí và quyết toán
kinh phí của các đơn vị trực thuộc (BHXH tỉnh) để tổng hợp báo cáo tài chính

về tình hình sử dụng kinh phí và quyết toán với cơ quan quản lý cấp trên và
cơ quan tài chính cùng cấp.
1.3.4.1. Các hình thức ghi sổ kế toán
BHXH tỉnh có thể lựa chọn một trong các hình thức tổ chức sổ kế toán sau:
(1) Hình thức Nhật ký chung

32
* Đặc trưng:
Đặc trưng cơ bản của hình thức kế toán Nhật ký chung là tất cả các nghiệp
vụ kinh tế, tài chính phát sinh đều được ghi vào Nhật ký chung theo trình tự thời
gian phát sinh. Trường hợp cần thiết có thể kết hợp việc ghi chép theo trình tự
thời gian với việc phân loại, hệ thống hóa các nghiệp vụ kinh tế, tài chính đã phát
sinh theo nội dung kinh tế. Số liệu trên Sổ Nhật ký phản ánh tổng số các hoạt
động kinh tế, tài chính phát sinh trong một kỳ kế toán
* Trình tự ghi sổ:
- Hàng ngày, căn cứ vào chứng từ kế toán đã được kiểm tra để ghi vào Sổ
Nhật ký chung theo trình tự thời gian. Cuối tháng (cuối quý, cuối năm) cộng số
liệu trên Sổ Cái, lập Bảng cân đối số phát sinh. Sau khi đã kiểm tra
đối chiếu khớp, đúng số liệu ghi trên Sổ Cái và bảng tổng hợp chi tiết (được
lập từ các sổ, thẻ kế toán chi tiết) được dùng để lập các Báo cáo tài chính.
Về nguyên tắc “Tổng số phát sinh Nợ” và “Tổng số phát sinh Có” trên
Bảng Cân đối số phát sinh phải bằng “Tổng số phát sinh Nợ” và “Tổng số
phát sinh Có” trên Sổ Nhật ký chung cùng kỳ.
(2) Hình thức Nhật ký - Sổ cái
* Đặc trưng:
Đặc trưng cơ bản của hình thức Nhật ký - Sổ cái là các nghiệp vụ kinh tế
phát sinh theo trình tự thời gian và hệ thống hóa theo nội dung kinh tế phản
ánh trên các tài khoản kế toán, sổ gồm hai phần:
- Phần “Nhật ký”: gồm các cột từ cột “Ngày, tháng ghi sổ” đến cột “Số
hiệu tài khoản đối ứng” (định khoản)

- Phần “Sổ cái”: chia làm nhiều cột, mỗi tài khoản sử dụng 2 cột (nợ, có), số
lượng cột nhiều hay ít phụ thuộc vào số lượng tài khoản cần sử dụng
* Trình tự ghi sổ:

Tổ Chức Kế Toán Tại Bảo Hiểm Xã Hội.

Tổ Chức Kế Toán Tại Bảo Hiểm Xã Hội.

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Tổ Chức Kế Toán Tại Bảo Hiểm Xã Hội.

Similar to Tổ Chức Kế Toán Tại Bảo Hiểm Xã Hội. (20)

More from Dịch Vụ Viết Thuê Đề Tài 0934.573.149 / Luanvantot.com

More from Dịch Vụ Viết Thuê Đề Tài 0934.573.149 / Luanvantot.com (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Tổ Chức Kế Toán Tại Bảo Hiểm Xã Hội.