1. Kinh teá hoïc
VÓ MOÂ
1

2. Chương 1
 Khái quát
về
kinh tế vĩ
mô
2

3. 1.Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
1.1.Đối tượng ngiên cứu
a. Khaùi nieäm:
 Kinh teá hoïc vó moâ laø ngaønh khoa hoïc
nghieân cöùu veà caùch thöùc maø xaõ hoäi
hay neàn kinh teá löïa choïn trong vieäc söû
duïng nhöõng nguoàn löïc khan hieám sao
cho coù hieäu quaû nhaát nhaèm saùng taïo
ra ngaøy caøng nhieàu hôn saûn phaåm,
dòch vuï roài choïn caùch thöùc phaân
phoái phuø hôïp ñeå phuïc vuï toát nhaát
cho nhu caàu toàn taïi, phaùt trieån voâ
haïn cuûa xaõ hoäi, cuûa neàn kinh teá.. 3

4. b.Những đối tượng nghiên cứu kinh tế
vĩ mô cơ bản
 Laøm theá naøo ñeå taêng
tröôûng nhanh vaø oån ñònh .
 Laøm theá naøo ñeå kieàm cheá
laïm phaùt .
 Laøm theá naøo ñeå taïo ñöôïc
vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng
.
 Laøm theá naøo ñeå oån ñònh
tyû giaù hoái ñoaùi vaø caân
baèng caùn caân thanh toaùn . 4

5. Những đối tượng nghiên cứu kinh tế vĩ
mô cơ bản
 Laøm theá naøo ñeå phaân boå
nguoàn löïc moät caùch hôïp lyù
vaø phaân phoái cuûa caûi moät
caùch coâng baèng giöõa caùc
thaønh vieân trong xaõ hoäi .
 Vai troø nhaø nöôùc vaø khu vöïc
coâng trong neàn kinh teá.
 Laøm theá naøo toàn taïi vaø phaùt
trieån toát trong moät theá giôùi
5

6. Những đối tượng nghiên cứu kinh tế vĩ
mô cơ bản
 Ñöùng tröôùc caùc vaán ñeà treân , moãi quoác
gia coù nhöõng löïa choïn khaùc nhau trong
vieäc giaûi quyeát , söï löïa choïn khaùc nhau
tuøy thuoäc vaøo caùc raøng buoäc cuûa hoï
veà nguoàn löïc, veà heä thoáng chính trò, xaõ
hoäi. Moät söï löïa choïn ñuùng bao giôø cuõng
caàn ñeán nhöõng hieåu bieát saâu saéc veà
toaøn boä söï hoaït ñoäng mang tính khaùch
quan cuûa heä thoáng kinh teá. Kinh teá hoïc vó
moâ cung caáp cho ngöôøi ta nhöõng kieán
thöùc vaø coâng cuï ñeå laøm ñieàu ñoù .
6

7. 1.2.Phương pháp nghiên cứu kinh tế vĩ
mô
a.Phương pháp cân bằng tổng thể
 Phöông phaùp caân baèng toång theå do
L.Walras, nhaø kinh teá hoïc
Phaùp(1834- 1910) thuoäc tröôøng phaùi
coå ñieån môí ñöa ra. OÂng laø nhaø
toaùn hoïc, kyõ sö moû, nhaø vaên, nhaø
nghieân cöùu kinh teá, coù nhieàu taùc
phaåm kinh teá noåi tieáng nhö Lyù
thuyeát veà giaù trò, giaù caû; Lyù
thuyeát caân baèng toång theå 7

8. Cân bằng tổng thể
Caân baèng toång theå laø söï
caân baèng ñoàng thôøi cuûa taát
caû caùc thò tröôøng (AS = AD)
xaùc ñònh ñoàng thôøi giaù caû vaø
saûn löôïng caân baèng ( nhöõng
yeáu toá quyeát ñònh hieäu quaû
cuûa moät neàn kinh teá ) cuûa neàn
kinh teá .
8

9. Cân bằng tổng thể
 Ñieàu kieän caân baèng toång
theå :
 Caân baèng toång theå xaûy ra
khi TR = TC. Ñieàu kieän naøy
hình thaønh thoâng qua nhöõng
dao ñoäng töï phaùt cuûa neàn
kinh teá :
 TR > TC => saûn xuaát môû
roäng
9

10. Các phương pháp khác
 Mô hình hóa kinh tế
 Thống kê
 Phân tích tổng hợp
 Vv...
10

11. 2.Hệ thống kinh tế vĩ mô
2.1.Tổng quan về hệ thống kinh tế vĩ
mô
CSKT
Saûn
Phi kinh te löôïng
Giaù caû
Kinh Vieäc
te laøm
Tæ giaù
11

12. 2.2.Tổng cung và tổng cầu
2.2.1. Khaùi nieäm:
 Toång cung: AS-Aggregate Supply
laø toång khoái löôïng haøng hoùa vaø
dòch vuï maø caùc doanh nghieäp
muoán cung öùng cho neàn kinh teá
( toång saûn phaåm quoác daân ) .
 Toång caàu: AD-Aggregate Demand
toång khoái löôïng haøng hoùa vaø
dòch vuï maø caùc taùc nhaân trong
neàn kinh teá muoán mua 12

13. AS, AD và sản lượng cân bằng
 Saûn löôïng tieàm naêng Yp ( Potential Yield )
laø möùc saûn löôïng cao nhaát maø quoác gia
coù theå ñaït ñöôïc khi khoâng laøm thay ñoåi
möùc thaát nghieäp töï nhieân .
 -Thaát nghieäp töï nhieân Un (Natural
Unemployment) laø möùc thaát nghieäp toàn taïi
khi thò tröôøng lao ñoäng caân baèng .
 - Caùc yeáu toá quyeát ñònh Yp : quyõ ñaát ñai ,
quyõ lao ñoäng xaõ hoäi , quyõ voán ( tö baûn ),
trình ñoä coâng ngheä, naêng löïc tö duy cuûa
nguoàn con ngöôøi. 13

14. AS, AD và sản lượng cân bằng
 Saûn löôïng caân baèng Y0 ( hay saûn
löôïng thöïc teá Yt) laø möùc saûn
löôïng ñöôïc xaùc ñònh taïi möùc toång
cung vaø toång caàu baèng nhau .
 Caùc yeáu toá quy ñònh Yt: quyõ ñaát
ñai, quyõ lao ñoäng, quyõ voán, möùc
ñoä coâng ngheä vaø hieäu quaû söû
duïng chuùng .
14

15. AS, AD và sản lượng cân bằng
 Moái quan heä Yt vaø Yp
 - Yp laø saûn löôïng khi tieàm naêng
cuûa khi neàn kinh teá ñaït ñeán toaøn
duïng.
 - Yt laø saûn löôïng ñaït ñöôïc trong
thöïc teá . Yt coù theå baèng , thaáp hay
nhoû hôn Yp , ñieàu naøy do AS vaø AD
quyeát ñònh .
15

16. AS, AD và sản lượng cạn bằng
. P AS
3
2
1 AD3
AD2
AD1
0 Y
Y1 Y2 Y3
H 1.2 - AS , AD & saûn löôïng caân baèng
16

17. 3.Mục tiêu và công cụ của ktvm
3.1.Mục tiêu 3.2.Công cụ
-Sản lượng -CS tài khóa
-Việc làm -CS tiền tệ
-Giá cả -CS thu nhập
-Kt đối ngoại -CS kinh tế đối ngoại
-Phân phối
17

18. 4.Moät soá khaùi nieäm vaø moái
quan heä giöõa caùc bieán soá kinh
teá vó moâ cô baûn
 4.1 .Toång saûn phaåm vaø taêng
tröôûng kinh teá
 Toång saûn phaåm quoác noäi GDP vaø
Toång saûn phaåm quoác daân GNP laø
thöôùc ño thaønh töïu veà kinh teá cuûa
moät nöôùc hay moät vuøng laõnh thoå.
 Caùc yeáu toá laøm taêng toång saûn
phaåm trong thöïc teá
 - Quyõ ñaát ñai, taøi nguyeân, lao ñoäng,
quyõ voán vaø trình ñoä coâng ngheä cuûa
heä thoáng saûn xuaát.
 - Hieäu quaû söû duïng ñaát ñai, taøi 18

19. 4.2.Chu kyø kinh doanh vaø söï
thieáu huït saûn löôïng
 Chu kyø kinh doanh laø söï dao ñoäng
cuûa saûn löôïng thöïc teá xung quanh
xu höôùng taêng leân cuûa saûn löôïng
tieàm naêng.
 Khi Yt < Yp seõ thieáu huït saûn
löôïng, nhieäm vuï cuûa kinh teá vó moâ
laø tìm bieän phaùp thuùc ñaåy ñeå Yt =
Yp
19

20. 4.3.Taêng tröôûng vaø thaát
nghieäp
Paul Samuelson cho bieát toång
keát cuûa Arthur Okun qua ñònh
luaät sau:
 “ Khi saûn löôïng thöïc teá thaáp hôn saûn
löôïng tieàm naêng 2%, tæ leä thaát nghieäp
thöïc teá taêng theâm 1% ” (Y − Y )
 Coâng
thöùc: Ut = Un + 50 P t
YP
20

21. 4.4.Taêng tröôûng vaø laïm
phaùt:
Coâng thöùc tính tæ leä taêng tröôûng:
GDPt
G (%) = ( −1)100
GDPt −1
 Vôùi G : tæ leä taêng tröôûng haøng
naêm cuûa GDP (hay GNP)
 GDPt : naêm tính toaùn
 GDPt-1 : naêm tröôùc ñoù
21

22. Taêng tröôûng vaø laïm
phaùt:
 Khi saûn löôïng taêng quaù nhanh seõ
sinh ra laïm phaùt. Coâng thöùc tính tæ
leä laïm phaùt
Ipt
gP(%) = ( − 1)100

Ipt −1
 Vôùi gP : tæ leä laïm phaùt
 Ipt chæ soá giaù naêm tính toaùn
 Ipt-1 chæ soá giaù naêm tröôùc ñoù
 Chæ soá giaù bình quaân ñöôïc tính bôûi
coâng thöùc sau: 22

23. Chæ soá giaù caû
Ip =∑d
ip.
 Trong ñoù: Ip : chæ soá giaù ( Price
Index)
 iP : chæ soá giaù töøng
loaïi saûn phaåm
 d: tæ troïng saûn phaåm trong
toång chi tieâu.
 Löu yù raèng chæ soá giaù caû bình
quaân coù 3 loaïi:
 Chæ soá giaù haøng tieâu duøng bình
quaân CPI (Consumer Price Index)
 Chæ soá giaù haøng baùn leû bình
quaân RPI (Retail Price Index) 23

24. 4.5. Laïm phaùt vaø thaát
nghieäp
 Trong ngaén haïn : thaát nghieäp vaø
laïm phaùt quan heä tæ leä nghòch
 Trong daøi haïn : thaát nghieäp vaø laïm
phaùt khoâng phuï thuoäc vaøo nhau .
24

25. BAØI TAÄP
 Baøi 1:Tæ leä taêng tröôûng GDP cuûa Vieät
Nam trong nhöõng naêm 1990 – 1995 nhö sau
Naêm 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Taêng 5,1 6,0 8,6 8,1 8,8 9,5
GDP
%Haõy neâu yù nghóa vaø phöông phaùp xaùc
ñònh tæ leä taêng tröôûng .
 Cho bieát GDP thöïc teá cuûa naêm 1989 laø
24.308 tæ ñoàng, tính GDP thöïc teá cuûa
caùc naêm tieáp theo.
25

26. GDPt
G (%) = ( −1)100
. GDPt −1
 GDP 90= 105,1% CỦA 89
 GDP 91= 106%CỦA 90
GDP 90 = GDP89 x 1,051
=24.308 x 1,051=25.547,7 tỷ
GDP 91=25.547,7x1,06=27080
26

27. BAØI TAÄP
 Baøi 2 : Tæ leä laïm phaùt cuûa Vieät Nam trong
nhöõng naêm 1990 – 1995 nhö sau :
Naêm 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Laïm 67,2 67,4 17,5 5,3 14,4 12,7
phaùt
%
 2.1. Haõy neâu yù nghóa vaø phöông phaùp xaùc ñònh
tæ leä laïm phaùt.
 2.2. Xaùc ñònh chæ soá giaù cuûa töøng naêm so vôùi
möùc giaù 1989 , vôùi IP1989 = 100% .
 2.3. Sau 6 naêm giaù caû ñaõ taêng leân bao nhieâu
laàn ?
27

28. Ipt
gP(%) = ( − 1)100
Ipt −1
 Ipt=[(gpt/100)+1].Ipt-1
Ip90=167,2% vậy
Ip91=(67,4/100+1).167,2=279,8%
.
28

29. BAØI TAÄP
 Baøi 3 : Trong thôøi kyø 1980 – 1983,
GNP tieàm naêng cuûa moät nöôùc
taêng 9% nhöng GNP thöïc teá khoâng
thay ñoåi. Naêm 1980 tæ leä thaát
nghieäp laø 5,8%. Theo ñònh luaät Okun
thì tæ leä thaát nghieäp cuûa nöôùc ñoù
seõ laø bao nhieâu vaøo naêm 1983 ?
 Theo định luật OKUN: khi Yt <Yp=9% thì
Ut tăng 4,5% vậy Ut=5,8+4,4
29

30. BAØI TAÄP
 Baøi 4 : Giaû söû trong moät neàn kinh teá
tæ leä thaát nghieäp thöïc teá laø 8% vaø tæ
leä thaát nghieäp töï nhieân laø 6% . Bieát GNP
thöïc teá laø 40.000 tæ ñoàng .
 4.1. Haõy öôùc tính GNP tieàm naêng .
 4.2. Giaû söû GNP tieàm naêng ñang taêng
vôùi toác ñoä 3% naêm, GNP tieàm naêng
trong hai naêm nöõa seõ laø bao nhieâu ?
 4.3. GNP thöïc teá phaûi taêng vôùi toác ñoä
naøo ñeå ñaït ñöôïc GNP tieàm naêng cuoái
naêm ñoù.
30

31. (YP − Yt )
Coâng
thöùc: Ut = Un + 50
YP
4.1.GNPp
 8=6+50(Yp-40.000)/Yp
 2/50Yp=Yp-40.000
 40.000=48/50Yp
 Yp=(40.000/48).50=41.667
4.2.GDPp tăng 3%/năm
Sau 1năm GDP1=41.667.103%=42.917
GDP2=42.917.103%=44.205
4.3.GDPt?
31

32. GDPt
G (%) = ( −1)100
. GDPt −1
 GDPp=42.205
 GDPt=40.000
 Để GDPt=GDPp thì:
G1=[(41.667/40.000)-1]/100=4,16%
Sau 1 năm GDPt phải tăng 4,16%
G2=[(42.205/40.000)-1]/100=9,259%
Sau 2 năm GDPt phai tăng 9,259%
32

33. CHÖÔNG 2
 TOÅNGSAÛN PHAÅM VAØ
THU NHAÄP QUOÁC DAÂN
33

34. 1.Tổng sản phẩm quốc gia(dân)
1.1. GNP vaø GDP
a.Ñònh nghóa:
GNP (Gross National
Products) töùc toång saûn
phaåm quoác gia laø toång giaù trò
baèng tieàn cuûa toaøn boä haøng
hoùa vaø dòch vuï cuoái cuøng
cuûa neàn kinh teá do taát caû 34

35. a.Ñònh nghóa:
 GDP (Gross Domestic
Products) töùc toång saûn
phaåm quoác noäi laø toång
giaù trò baèng tieàn cuûa toaøn
boä haøng hoaù vaø dòch vuï
cuoái cuøng ñöôïc saûn xuaát ra
trong phaïm vi laõnh thoå moät
quoác gia, tính trong thôøi gian
moät naêm. Baát keå do coâng
daân mang quoác tòch nöôùc 35

36. b.Giống và khác nhau giữa
GNP&GDP
Gioáng nhau : chuùng ñeàu laø toång
giaù trò haøng hoùa vaø dòch vuï cuoái
cuøng
Khaùc nhau : GNP tính theo sôû höõu
quoác gia ,GDP tính theo laõnh thoå
 Quan heä giöõa hai chæ soá:
 GDP = GNP – thu nhaäp roøng töø taøi
saûn ôû nöôùc ngoaøi NIA (Net Income
from Abroad). Trong ñoù: NIA =Thu
nhaäp töø yeáu toá xuaát khaåu – Thu
nhaäp töø yeáu toá nhaäp khaåu 36

37. 1.2.Vấn đề giá cả trong tính GNP&GDP
a. Giaù thò tröôøng vaø giaù chi
phí veà yeáu toá saûn xuaát
 Giaù thò tröôøng (Market Price ) laø
giaù cuûa haøng hoùa ñöôïc mua baùn
treân thò tröôøng. Giaù naøy bao haøm
caû thueá giaùn thu Ti (Indirect
Taxes ), giaù chi phí caùc yeáu toá
saûn xuaát Fc (Factor cost ), giaù
ñöôïc caáu thaønh töø chi phí saûn
xuaát .
37

38. b.Gía hiện hành và giá cố định
 Gía hiện hành là giá thị trường, năm
nào tính theo năm đó
 Khi tính theo giá thị trường ta được
chỉ tiêu danh nghĩa (chỉ tiêu bao
gồm cả mức tăng giá, nó không
phản ánh đúng mức gia tăng hàng
hóa thực sự) GDPn -nominal
38

39. b.Gía hiện hành và giá cố định
- Giaù coá ñònh : laø laáy giaù thò
tröôøng cuûa moät naêm naøo ñoù
laøm naêm goác duøng ñeå tính cho
taát caû caùc naêm khaùc thoâng
qua chæ soá giaù caû (chæ soá cuûa
naêm goác ñöôïc cho baèng 100%) .
GNPn
GN Pr =
Ip
39

40. Chỉ tiêu thực ?
Khi tính theo giaù coá ñònh ta ñöôïc
chæ tieâu thöïc :GNPr, GDPr (r:
real)
GNPn duøng ñeå nghieân cöùu quan
heä haøng hoaù tieàn teä
GNPr ñaùnh giaù ño löôøng
keát quaû, nhòp ñoä taêng tröôûng
vaø phaùt trieån kinh teá
GNPnsoá giaù
Ip (Price Pr = : chæ

GN Index)
caû Ip
40

41. 1.3.ý nghĩa các chỉ tiêu
 GNP phaûn aùnh trình ñoä phaùt trieån
kinh teá moät nöôùc. GNP/daân soá ta
coù: GNP per capita hay thu
nhaäp quoác daân bình quaân ñaàu
ngöôøi cho bieát löôïng giaù trò taøi
saûn, haøng hoùa dòch vuï maø ngöôøi
daân moät nöôùc coù theå höôûng
ñöôïc. GNP per capita chæ ra möùc ñoä
giaøu ngheøo cuûa moät nöôùc khi so
saùnh vôùi nhöõng quoác gia trong
phaàn coøn laïi cuûa theá giôùi.
41

42. 1.3.ý nghĩa các chỉ tiêu
 GDP : toång saûn phaåm moät nöôùc coù
theå saûn xuaát ra. Ngöôøi ta duøng GNP
vaø GDP ñaùnh giaù tình traïng kinh teá,
ño löôøng hieäu quaû saûn xuaát kinh
doanh, laäp keá hoaïch phaùt trieån kinh
teá .
 Haïn cheá: GNP & GDP khoâng hoaøn
toaøn chính xaùc do giaù caû khoâng
töông ñöông giöõa caùc nöôùc. ÔÛ caùc
nöôùc ñang phaùt trieån, moät soá haøng
42

43. 2. Phöông thöùc xaùc ñònh GNP
2.1. Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá
 2.1.1.Caùc khaùi nieâm
1.Thu nhaäp khaû duïng YD ( Yield Disposable)Laø
khoaûn thu nhaäp sau khi ñaõ hoaøn thaønh nghóa vuï
thueá-HOAØN TOAØN COÙ QUYEÀN CHI TIEÂU
2.Tieâu duøng C (Consumption) laø löôïng tieàn maø
hoä gia ñình duøng ñeå mua caùc tö lieäu tieâu duøng
.
3.Tieát kieäm S (Saving) laø phaàn thu nhaäp coøn laïi
sau khi ñaõ tieâu duøng.
4.Khaáu hao De (Depreciation) laø khoaûn tieàn duøng
ñeå buø ñaép söï hao moøn höõu hình cuûa taøi saûn
43

44. 2.1.1.Caùc khaùi nieâm
5.Ñaàu tö cuûa doanh nghieäp I (Investment)
Xét về hàng hóa đầu tư bao goàm hàng ñaàu tö mới
và hàng tồn kho. Haøng toàn kho ñöôïc tính laø
cheânh leäch toàn kho:
giaù toàn
trò kho giaù toàn
trò kho
cheânh
leäch kho =
toàn −
cuoáinaêm ñaàu naêm
Xeùt veà maët nguoàn voán, ñaàu tö goàm khaáu
hao (ñaàu tö thay theá ) vaø ñaàu tö roøng (ñaàu
tö môùi taêng)
I = Khaáu hao + Ñaàu tö roøng

44

45. 2.1.1.Caùc khaùi nieâm
6.Thueá T (Tax) laø nguoàn thu cuûa
chính phuû duøng ñeå ñaùp öùng nhu
caàu chi tieâu coâng coäng, bao goàm 2
loaïi:
 Thueá tröïc thu Td (Direct Taxes) laø
loaïi thueá tröïc tieáp ñaùnh vaøo thu
nhaäp cuûa caùc thaønh phaàn daân
cö .
 Thueá giaùn thu Ti (Indirect Taxes)
laø loaïi thueá giaùn tieáp ñaùnh vaøo
thu nhaäp . 45

46. Khái niệm
 7.Chi tieâu cuûa chính phuû G
(Government spending on goods and
services) bao goàm khoaûn tieàn chính
phuû duøng ñeå traû löông , mua saém
haøng hoùa dòch vuï vaø ñaàu tö cuøng
vôùi chi chuyeån nhöôïng Tr (Transfer
Payments) laø nhöõng khoaûn cho
khoâng cuûa chính phuû nhö trôï caáp
ngöôøi ngheøo, buø loã xí nghieäp
quoác doanh
46

47. 2.1.1.Caùc khaùi nieâm
8.Xuaát khaåu X (Exports) laø löôïng haøng
saûn xuaát trong nöôùc ñöôïc baùn ra nöôùc
ngoaøi hay löôïng tieàn ngöôøi nöôùc ngoaøi
mua haøng trong nöôùc, laø chi tieâu nöôùc
ngoaøi traû cho neàn kinh teá .
9.Nhaäp khaåu M (Imports) laø löôïng tieàn
maø ngöôøi trong nöôùc mua haøng hoùa
cuûa nöôùc ngoaøi, laø chi tieâu maø neàn
kinh teá phaûi traû cho nöôùc ngoaøi .
10.Tieàn löông W (Wages) laø thu nhaäp
nhaän ñöôïc töø vieäc cung öùng söùc lao
47

48. 2.1.1.Caùc khaùi nieâm
11.Thu nhaäp cho thueâ R (Rent) laø thu
nhaäp nhaän ñöôïc töø cho thueâ ñaát ñai,
nhaø cöûa vaø caùc taøi saûn khaùc .
12.Tieàn laõi i (Interest) laø thu nhaäp cuûa
ngöôøi cho vay ñöôïc tính theo moät möùc
laõi suaát nhaát ñònh so vôùi löôïng voán .
13.Lôïi nhuaän Pr (Profit) laø thu nhaäp
coøn laïi sau khi laáy doanh thu tröø ñi chi phí
saûn xuaát, laø thu nhaäp cuûa chuû doanh
nghieäp, vaø nhöõng ngöôøi huøn voán,
nhöõng ngöôøi mua coå phieáu . 48

49. 2. Phöông thöùc xaùc ñònh
GNP
 2.1.2. Sô ñoà luaân chuyeån
kinh teá vó moâ:
 2.1.3. Phaân tích
 Theo cung treân ta tính ñöôïc toång giaù
trò haøng hoùa vaø dòch vuï ñöôïc saûn
xuaát ra trong neàn kinh teá .
 Theo cung döôùi ta tính ñöôïc toång
möùc thu nhaäp töø yeáu toá saûn
xuaát .
 Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ 49

50. 2.1.2. Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ:
I=De+S= 3.000
M = 1.000 Nöôùc
sñ C+I+G ngoaøi
S = 500 C = 5.000 X-M
X = 1.000
G =2.000
Tr =500
Hoä gia Chính phuû Ti = 1.500
Doanh nghieäp
ñình T = 2.000 GDP =10.000
YD = 5.500 Td = 1.000
W + R + i + Pr = 6.000
De = 2.500
50

51. 2.2. Phöông phaùp tính GDP:
 2.2.1. Phöông phaùp
GDP =∑i
VA
Phöông phaùp saûn xuaát ( hay giaù trò gia taêng )
 VA (Value Added) laø giaù trò môí taêng theâm
cuûa doanh nghieäp i
 ∑VAi laø toång giaù trò gia taêng cuûa taát caû
caùc doanh nghieäp trong neàn kinh teá
löôïngcuûa chi phí trung gian
xuaát
VAi = −
doanhnghieäp cuûa
i doanhnghieäp i
51

52. 2.2. Phöông phaùp tính GDP:
 Phöông phaùp thu nhaäp hay chi phí
GDP = De + W + R + i + Pr + Ti
 Phöông phaùp chi tieâu hay luoàng saûn
phaåm
GDP = C + I + G + X − M
52

53. 2.2. Phöông phaùp tính GDP:
 2.2.2. Moâ hình :
Moâ hình ñôn giaûn :neàn kinh teá
ñoùng cöûa khoâng coù chính phuû
GDP = C + I
 Moâ hình neàn kinh teá ñoùng cöûa coù
chính phuû: GDP = C + I + G
 Moâ hình neàn kinh teá coù chính phuû
môû cöûa:
GDP= C+I+G+X-M
53

54. 3. Moái quan heä giöõa caùc chæ
tieâu:
3.1 . Toång saûn phaåm quoác gia ( GNP) &
Toång saûn phaåm quoác noäi (GDP) GNP =
GDP + NiA
3.2 . Toång saûn phaåm quoác daân roøng
NNP = GNP – Khaáu hao (De :Depreciation)
3.3 . Thu nhaäp quoác daân
Thu nhaäp quoác daân NI ( National Income )
 NI = NNP – Ti
 NI phaûn aùnh toång thu nhaäp töø caùc yeáu
toá saûn xuaát
 NI = W + i + R + Pr + NIA
NI = GNP - De – Ti
54


55. 4.Caùc ñoàng nhaát thöùc kinh teá vó moâ
cô baûn
4.1 . Ñoàng nhaát thöùc tieát kieäm vaø
ñaàu tö
 Ñoàng nhaát thöùc coù nghóa laø nhö
nhau. Caùc ñoàng nhaát thöùc kinh teá vó
moâ laø coâng cuï ñeå tính toaùn caân ñoái
heä thoáng kinh teá vó moâ .
 Trong neàn kinh teá giaûn ñôn khoâng coù
chính phuû, khoâng coù thueá vaø trôï caáp ta
coù
 YD = Y vaø YD = C + S. ÔÛ traïng thaùi
caân baèng khi cung döôùi tieát kieäm taùch
ra khoûi doøng luaân chuyeån kinh teá vó 55

56. 4.Caùc ñoàng nhaát thöùc kinh teá vó
moâ cô baûn
Sô ñoà moâ taû ñoàng nhaát thöùc : S = I
Ñaàu tö
Haøng hoùa & dòch
vuï
Doanh nghieäp Hoä gia ñình
Thu nhaäp , chi Ngaân
phí haøng
Tieát kieäm
56

57. Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ, moâ
taû ba khu vöïc cuûa neàn kinh teá
Xuaát khaåu x
Chi tieâu G
Ñaàu tö I
Haøng hoùa & dòch vuï
Doanh nghieäp Hoä gia ñình
Thu nhaäp , chi phí
Ngaân haøng
Tieát kieäm
Thueá Chính phuû
Nhaäp khaåu:m Nöôùc ngoaøi
Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ , moâ taû ba khu vöïc cuûa neàn kinh teá 57

58. 4.Caùc ñoàng nhaát thöùc kinh teá vó
moâ cô baûn
S + T + M = I + G + X hay T – G = ( I-S) + ( X-M)
 Trong ñoù:T vaø G : khu vöïc chính phuû. I vaø
S : khu vöïc tö nhaân.X vaø M : khu vöïc nöôùc
ngoaøi .
 Nhaän xeùt : Traïng thaùi cuûa moãi khu vöïc
coù aûnh höôûng ñeán caùc khu vöïc coøn laïi
 Ví duï : Khi X = M neáu G > T thì S > I
 Khi I = S G > T thì M > X laø tröôøng
hôïp thaâm huït keùp: thaâm huït ngaân saùch
ñöôïc buø ñaép baèng thaâm huït caùn caân
thöông maïi ( töùc phaûi vay nöôùc ngoaøi chi 58

59. BAØI TAÄP
 Baøi 1 : Neáu saûn phaåm quoác daân roøng ( NNP)
cuûa naêm 1980 laø 360 tyû ñoàng tính theo giaù naêm
1980 vaø neáu möùc giaù taêng 20% töø naêm 1970
ñeán naêm 1980 thì NNP cuûa naêm 1980 tính theo giaù
naêm 1970 seõ laø bao nhieâu ?
 Baøi 2 : GNP danh nghóa cuûa naêm 1983 laø 3.305
tyû ñoàng vaø cuûa naêm 1982 laø 3.073 tyû ñoàng .
Chæ soá giaù cuûa naêm 1983 laø 215,3% vaø cuûa
naêm 1982 laø 206,9% ( tính theo giaù naêm 1972 ).
Haõy xaùc ñònh :
 2.1. GNP thöïc teá cuûa caùc naêm 1982 vaø 1983 theo
giaù naêm 1972
 2.2. Toác ñoä taêng tröôûng cuûa GNP naêm 1983 so
vôùi naêm 1982. 59

60. BAØI TAÄP
 Baøi 3 : Cho bieát toång saûn phaåm quoác
noäi GDP (tính theo giaù thò tröôøng naêm
1985) cuûa naêm 1987 laø 384.966 trieäu
ñoàng vaø naêm 1988 laø 400.999 trieäu
ñoàng. Toång saûn phaåm quoác noäi tính
theo giaù hieän haønh cuûa naêm 1985 laø
355.329 trieäu ñoàng, naêm 1986 laø 380.623
trieäu ñoàng vaø naêm 1988 laø 463.933
trieäu ñoàng. Chæ soá giaù cuûa naêm 1986
laø 103,5% vaø naêm 1987 laø 108,5%. Haõy
tính :
 3.1. Toác ñoä taêng tröôûng cuûa GDP danh
nghóa 60

61. BAØI TAÄP
 Baøi 4 : Xem xeùt 5 haõng kinh doanh trong
ngaønh saûn xuaát xe ñaïp cuûa moät neàn kinh teá
ñoùng : saûn xuaát theùp, cao su, maùy coâng cuï,
baùnh xe ñaïp vaø xe ñaïp. Haõng xe ñaïp baùn xe
cho ngöôøi tieâu duøng ñöôïc 8.000 trieäu ñoàng.
Trong quaù trình saûn xuaát xe ñaïp haõng ñaõ mua
baùnh xe maát 1000 trieäu ñoàng, theùp 2500 trieäu
ñoàng vaø maùy coâng cuï 1800 trieäu ñoàng
.Haõng saûn xuaát baùnh xe phaûi mua cao su laø
600 trieäu ñoàng cuûa ngöôøi troàng cao su. Haõng
saûn xuaát maùy coâng cuï phaûi mua theùp maát
1000 trieäu ñoàng .
 4.1. Baïn haõy tính xem ngaønh saûn xuaát xe ñaïp
61

62. B5:Treân laõnh thoå cuûa moät quoác gia, caùc
.
doanh nghieäp coù chi phí saûn löôïng nhö sau:
(ñôn vò tính tæ ñoàng )
 Chi phí DN : D1 D2 D3 D4 D5
 Chi phí trung gian : 40 60 70 70 60
 Khaáu hao : 20 30 40 10 50
 Chi phí khaùc : 240 160 180 180 190
 Giaù trò saûn löôïng : 300 250 290 260
300
Trong heä thoáng haïch toaùn quoác gia coù caùc
taøi khoaûn nhö sau :
 Tieâu duøng caùc hoä gia ñình : 500; Ñaàu tö
roøng : 50; Tieàn traû laõi vay : 50; Chi tieâu
cuûa chính phuû veà haøng hoùa: 300; Giaù trò
haøng hoùa xuaát khaåu:400; Thu nhaäp töø
caùc yeáu toá xuaát khaåu:100; Giaù trò haøng62

63. Bài 5
 5.1. Xaùc ñònh GDP danh nghóa theo giaù thò
tröôøng baèng 3 phöông phaùp
 5.2. Xaùc ñònh GNP theo giaù thò tröôøng
 5.3. Tính NNP vaø NI
63

64. Baøi 6 : Caùc chi tieâu naêm 1996
cuûa moät quoác gia ( ñôn vò : tæ
ñoàng)
 Tieàn löông : 420 Tieàn thueâ ñaát : 90
 Tieàn traû laõi : 60 Ñaàu tö roøng : 40
 Tieâu duøng caùc hoä gia ñình :600;Xuaát khaåu
roøng : 35
 Khaáu hao : 160 Thueá giaùn thu : 40
 Lôïi nhuaän : 180 Thu nhaäp roøng töø nöôùc
ngoaøi: 50
 Chæ soá giaù caû naêm 1996 : 120%. Chi mua
haøng hoùa vaø dòch vuï cuûa chính phuû : 115
 6.1. Xaùc ñònh GDP danh nghóa theo giaù thò
tröôøng baèng phöông phaùp thu nhaäp töø yeáu
toá saûn xuaát vaø phöông phaùp chi tieâu .
 6.2. Tính GNP theo giaù thò tröôøng vaø giaù saûn
xuaát
64
 6.3. Tính GNP thöïc cuûa naêm 1996.

65. Chương 3
 Tổng cầu
 và chính sách tài khóa
65

66. 1.Toång caàu vaø saûn löôïng
caân baèng
1.1 . Toång caàu trong moâ hình ñôn
giaûn
 1.1.1. Moät soá giaû ñònh
nghieân cöùu :
 Trong moâ hình ñôn giaûn khi chæ coù gia ñình
vaø doanh nghieäp (khoâng coù chính phuû vaø
nöôùc ngoaøi) ta coù : GNP = GDP goïi chung laø
saûn löôïng quoác gia kyù hieäu Y nhö theá:Y =
YD
 Cho raèng khoâng coù khaáu hao neân GNP=NNP
khoâng coù chính phuû:NNP = NI =Y
 Toång cung ( AS) cho tröôùc saün saøng ñaùp
öùng moïi nhu caàu cuûa neàn kinh teá taïi moïi
66

67. 1.1 . Toång caàu trong moâ hình
ñôn giaûn
 1.1.2. Haøm toång caàu:
 1.1.2.1Haøm tieâu duøng C (Consume)

C = C + MPC . YD
VôùiC : tieâu
duøng ñònh möùc duøng thieåu
töï : tieâu toái ,
haytieâuduøng YD = 0
khi
dC
MPC (Marginal Propensity to Consume)
MPC =
dYD
 khuynh höôùng tieâu duøng bieân coøn goïi laø
tieâu duøng trung bình: laø möùc thay ñoåi cuûa
tieâu duøng khi thu nhaäp khaû duïng thay ñoåi
1 ñôn vò: 67

68. 1.1 . Toång caàu trong moâ hình
ñôn giaûn
 1.1.2.2. Haøm tieát kieäm S (Savings )
S = −C + MPS . YD
Vôùi MPS (Marginal Propencity to Save ) khuynh
höôùng tieát kieäm bieân : laø möùc thay ñoåi cuûa tieát
kieäm khi thu nhaäp khaû duïng thay ñoåi 1 ñôn vò:
dS
MPS =
dYD
 . YD = C + S vì vaäy theo ñònh nghóa :
MPC + MPS = 1
68

69. YD 0 300 600 900 1200 1500 1800 2100
C 200 400 600 800 1000 1200 1400 1800
Theo baûng ta coù : C = 200 + 2/3
S - -100 0 100 200 300 400 500
200
YD
S = -200 + 1/3
YD
69

70. 1.1 . Toång caàu trong moâ hình
ñôn giaûn
1.1.2.3. Haøm ñaàu tö:
 Toång ñaàu tö quoác gia phuï thuoäc vaøo
ñaàu tö cuûa töøng doanh nghieäp vôùi 3 yeáu
toá quyeát ñònh möùc ñaàu tö :
 Möùc caàu veà saûn löôïng trong töông lai : caùc haõng
kinh doanh nhaèm vaøo quaù khöù ñeå ñaàu tö töông lai .
 Caùc yeáu toá aûnh höôûng tôùi chi phí ñaàu tö : laõi suaát
( i), thueá ( T) .
 Döï ñoaùn tình traïng kinh teá trong töông lai.
 Trong moâ hình ñôn giaûn, ñaàu tö laø moät
haøm haèng. I= I
70

71. Tieâu duøng vaø tieát kieäm
. C vaø S
1200 C
600 E
S
200 450
YD
600
-200
H 3.1: Ñoà thò ñöôøng C & ñöôøng S
71

72. 1.1 . Toång caàu trong moâ hình
ñôn giaûn
AD = C + MPC.Y + I
AD = C + I + MPC.Y
1 C +I
suy ra : Y = (C + I ) =
1- MPC 1 − MPC
C = 200 + 2 / 3.Y 
Y = C + I
I = 200 
400
Y= = 400.3 = 1200
1− 2 / 3 72

73. 1.Toång caàu vaø saûn löôïng
caân baèng
 Ñoà thò
AD
AD = C + I
ED
450
Y
0
1200
H 3.2: Ñoà thò AD vaø saûn löôïng caân baèng trong moâ hình ñôn giaûn
73

74. 1.1.2.5. Soá nhaân cuûa toång caàu( tieâu
duøng)
 Ta xaùc ñònh saûn löôïng töø coâng
thöùc Y hay AS = AD . Töø ñaây suy ra
khi AD thay ñoåi thì Y thay ñoåi . Tuy
nhieân söï thay ñoåi cuûa AD khaùc söï
thay ñoåi cuûa Y . Khi AD thay ñoåi moät
löôïng thì Y thay ñoåi moät löôïng lôùn
hôn nhieàu laàn caùc nhaø kinh teá ñöa
ra khaùi nieäm soá nhaân ñeå moâ taû
taùc ñoäng cuûa AD tôùi saûn löôïng Y.
74

75. 1.1.2.5. Soá nhaân cuûa toång caàu( tieâu
duøng)
 Ñònh nghóa soá nhaân (m) :
Soá nhaân laø heä soá phaûn aùnh
löôïng thay ñoåi cuûa saûn löôïng khi AD
thay ñoåi 1 ñôn vò . Theo ñònh nghóa ta
coù coâng ∆Y = m.∆AD
thöùc sau:
 Vôùi ∆Y : möùc thay ñoåi saûn löôïng
 ∆AD : möùc thay ñoåi toång caàu
 ∆AD = ∆C + ∆I
m : soá nhaân cuûa AD
75

76. 1.1.2.5. Soá nhaân cuûa toång caàu( tieâu
duøng)
 H 3.3: Quan heä giöõa möùc gia taêng AD & Y
AD2
AD E2
AD1
∆AD
E1
∆Y
0 Y
H 3.3: Quan heä giöõa möùc gia taêng AD & Y
76

77. Coâng thöùc tính soá nhaân
 Theo hình treân ta coù:
 AD1 = C + I
 AD2 = C + I + ∆AD
 Y1= C+I/1-MPC
 Y2= C+I+ ∆AD/1-MPC
∆AD
∆Y = Y2 − Y1 =
1 − MPC
 Tuø ñònh nghóa soá nhaân: m = ∆Y /∆AD
 m = 1/ 1-MPC
77

78. 1.2. Toång caàu trong neàn kinh
teá ñoùng cöûa coù chính phuû
 1.2.1. Chi tieâu cuûa chính phuû vaø toång caàu:
 Haøm = G :
G
laø moät haøm haèng (phuï thuoäc
ngaân saùch)
 Chính phuû tham gia vaøo neàn kinh teá
vôùi 2 coâng cuï
 Taùc ñoäng cuûa G tôùi toång caàu, vì
G gioáng vôùi C vaø I neân khi coù G:
AD = C+ I + G
78

79. 1.2.1. Chi tieâu cuûa chính phuû vaø toång
caàu:
Saûn löôïng caân baèng khi coù chính
phuû
AD = C + I + G
Y = C + I + G <=> Y = (C + I + G ) + MPC.Y
1
Y= (C + I + G )
1 − MPC
79

80. 1.2.2.Thu cuûa chính phuû
 HAØM T
Coâng cuï thöù hai chính phuû coù
theå taùc ñoäng ñeán neàn kinh teá laø
Thueá. Trong chöông 2 chuùng ta ñaõ
bieát: TAS = Td + Ti
 Ñeå ñôn giaûn, chuùng ta khoâng
phaân bieät Ti vaø Td maø goïi chung T
Vôùihaøm
thueároøng: T =
laø thueá roøng T:
 T = TAS – Tr
 Hoaëc T = t.Y (t = %Y) 80

81. 1.2.2.Thu cuûa chính phuû
thueá taêng giaûm theo thu nhaäp
 T = t.Y (t = %Y)
 T = t.Y vôùi t laø thueá suaát %
 Khi coù thueá haøm C ñoåi: YD = Y – tY  YD = (1-t)Y
C = C + MPC.YD ñoåi thaønh = C + MPC (1 − t )Y
C
haøm seõ : AD = C + I + G + MPC (1 − t )Y
AD laø
∆C ∆C
trong ñoùMPC = ñaõchuyeån
thaønh
MPC =
∆ YD ∆Y
1
neân nhaân : m =
soá ñoåi
1 − MPC (1 − t )
1
Y0 = (C + I + G )
1 − MPC (1 − t ) 81

82. Tính saûn löôïng trong neàn kinh
teá ñoùng cöûa coù chính phuû: Y
= C+I+G
 Ví duï:
 C = 200 +0,75YD
 I = 200
 G = 200 1
Y = (200 + 200 + 200) = 1500
 T = 0,2Y 1 − 0,75(1 − 0,2)
 Hay:C = 200+0,75(Y-0,2Y)
 C = 200+0,6 Y
 Y = C+I+G=200+0,6Y+200+200
 Y = 600+0,6Y
 Y = 600/1-0,6 = 1500
82

83. 1.3 . Toång caàu trong neàn kinh
teá môû
 1.3 . Toång caàu trong neàn kinh teá
môû
 Trong neàn kinh teá môû nöôùc ngoaøi tham
gia vôùi 2 thaønh phaàn : X vaø M, neân toång
X
caàu baây giôø laø :
Haøm X:M =
∆ X
MPM = : möùc ñoåi M khi Y thay ñoåi1 ñôn vò
thay cuûa
Haøm M:YM = MPM .Y
∆
vôùi MPM (Marginal Propensity to Imports ) :
nhaäp khaåu bieân
Baây giôø : AD = C + I + G + X – M
83

84. Tính saûn löôïng trong neàn kinh
teá môû cöûa coù chính phuû: Y =
C+I+G+X-M
 Ví duï : C= 200+0,75YD
I=200
G=200
T=0,2Y
X = 50
M = 0,15Y
Y=C+I+G+X–M
Y = 600 + 0,6Y – 0,15Y + 50
Y = 650 + 0,45Y = 650/ 0,55 =
1181 hay:
84

85. Tính saûn löôïng trong neàn kinh
teá môû cöûa coù chính phuû: Y =
C+I+G+X-M
AD = C + I + G + X + [ MPC (1 − t ) − MPM ]Y
1
VôùiM = MPM.Y soá
nhaân ñoåi m =
thay
1- MPC(1- t) + MPM
1
Y0 = (C + I + G + X )
1 − MPC (1 − t ) + MPM
1
Y = 650. = 1181
0,55
85

86. 2. Chính saùch taøi khoùa
 2.1 . Lyù thuyeát :
2.1.1. Khaùi nieäm : Chính saùch taøi khoùa
laø chính saùch thu vaø chi ngaân saùch
cuûa chính phuû ñeå ñieàu tieát chi tieâu
chung cuûa neàn kinh teá nhaèm taêng
hay giaûm saûn löôïng theo nhöõng muïc
tieâu nhaát ñònh .
86

87. 2. Chính saùch taøi khoùa
2.1.2. Coâng cuï vaø cô cheá taùc ñoäng cuûa
chính saùch taøi khoùa
 Coâng cuï G: chi tieâu cuûa chính phuû
 G taùc ñoäng tröïc tieáp vôùi :∆G = ∆AD
 Coâng cuï T: thu ngaân saùch cuûa chính phuû
T taùc ñoäng giaùn tieáp, ngöôïc chieàu ñeán AD: chaúng haïn
thueá taêng, thu nhaäp giaûm, chi tieâu giaûm, toång caàu
− ∆AD
giaûm vaø ngöôïc laïi ∆T =
MPC
Ñònh löôïng: khi caàn taêng thueâ ∆AD
− ∆T =
MPC
Ñònh luôïng: khi caàn giaûm thueá
87

88. 2. Chính saùch taøi khoùa
 2.2 . Thöïc tieãn cuûa chính saùch taøi khoùa
 Khoù tính toaùn chaéc chaén
 Chaäm muoän
 Caùc döï aùn khoù coù hieäu quaû nhö mong muoán
 2.3 . Chính saùch taøi khoùa & thaâm huït
 2.3.1. Thaâm huït:
 Khi G > T, ta coù thaâm huït ngaân saùch. Ñaây laø
moät bieän phaùp (moät kieåu chính saùch taøi khoùa)
ñeå chính phuû kích thích toång caàu laøm taêng saûn
löôïng. Coù Ba loaïi thaâm huït
 -Thaâm huït thöïc teá
 -Thaâm huït cô caáu
 -Thaâm huït chu kyø
88

89. 2. Chính saùch taøi khoùa
 2.3.2. Thaâm huït ngaân saùch vaø thaùo lui ñaàu
tö :
 Thaùo lui ñaàu tö laø hieän töôïng thu heïp
ñaàu tö do laõi suaát taêng laøm giaûm lôïi
nhuaän.
 Cô cheá taùc ñoäng : Khi chính phuû gia taêng chi
tieâu ( thaâm huït ngaân saùch )AD taêng, nhu
caàu tieàn taêng . Neáu MS khoâng ñoåi , laõi
suaát taêng , laøm lôïi nhuaän giaûm , thu heïp
ñaàu tö . Do ñoù khi söû duïng chính saùch taøi
khoùa chuû ñoäng thaâm huït : G taêng & T
giaûm seõ thu heïp ñaàu tö . Vì vaäy caàu keát
hôïp chính saùch taøi khoùa vôùi chính saùch
tieàn teä ñeå choáng thu heïp ñaàu tö . 89

90. 2.4. Caùc bieän phaùp taøi trôï
ngaân saùch vaø thaâm huït :
2.4.1. Vay cuûa daân : Phaùt haønh traùi phieáu
kho baïc khoâng aûnh höôûng möùc cung
öùng tieàn cuûa ngaân haøng trung öông
( MS khoâng ñoåi ).
2.4.2. Khi chính phuû vay nöôùc ngoaøi : löôïng
tieàn vay laø haøng hoùa, vaøng hay USD.
Taøi saûn naøy ñem veà kyù quyõ taïi ngaân
haøng trung öông chuyeån ñoåi thaønh tieàn
maët. Heä quaû laø ngaân haøng trung öông
phaûi phaùt haønh tieàn ( MS taêng ).
90

91. 2.4. Caùc bieän phaùp taøi trôï
ngaân saùch vaø thaâm huït :
 2.4.3. Ngaân haøng trung öông cho chính phuû vay :
 ÖÙng taïm thôøi
 ÖÙng tröôùc coù kyø haïn
 ÖÙng tröôùc vónh vieãn ( khoâng coù khaû
naêng traû ) .
 Ñeå ngaân haøng trung öông ñaûm
baûo nghieâm tuùc phaùt haønh tieàn
( phaûi coù taøi saûn ). Chính phuû
phaûi theá chaáp nhö caùc ñoái töôïng
khaùc
91

92. 2. Chính saùch taøi khoùa
 2.5. Chính saùch taøi khoùa vaø thaâm
huït ngaân saùch ôû nöôùc ta nhöõng
naêm gaàn ñaây :
 Thi haønh caùc luaät thueá taïo ra söï chuyeån
bieán veà chaát trong vieäc thu ngaân saùch:
 - Thu ñuùng , thu ñuû nhieàu khoaûn vöôït keá
hoaïch
 - Coøn toàn taïi moät soá vaán ñeà veà quaûn
lyù vó moâ vaø boä maùy haønh thu caùc
caáp .
 Chi ngaân saùch hôïp lyù vaø hoaøn thaønh
keá hoaïch 92

93. BAØI TAÄP
 Baøi 1 : Cho bieát soá Y ( tæ ñoàng) C ( tæ ñoàng
lieäu moät neàn kinh teá
giaûn ñôn 50 35
 Ñaàu tö ( I) ñöôïc coi laø 100 70
yeáu toá ngoaïi sinh ñoäc 150 105
laäp vôùi saûn löôïng vaø
baèng 60 tæ ñoàng ñoái 200 140
vôùi moïi möùc saûn 250 175
löôïng .
300 210
 Xaùc ñònh S vaø AD
ôû töøng möùc Y 350 245
 Neáu ñaàu tö laø 75 400 280
tæ ñoàng , toång caàu
thay ñoåi bao nhieâu ?
93

94. BAØI TAÄP
 Baøi 2 : Duøng soá lieäu trong baûng caâu
1 nhöng baây giôø coù söï tham gia cuûa
chính phuû vôùi möùc thueá 20% saûn löôïng
(T = 0,2Y), tieâu duøng chieám 70% thu
nhaäp ( C = 0,7YD) chính phuû chi tieâu 50
tæ ñoàng (G = 50 tæ), ñaàu tö vaãn laø 60 (I
= 60 tæ) cho taát caû caùc möùc saûn
löôïng .
 2.1. Xaùc ñònh YD , C vaø S ôû töøng möùc
saûn löôïng
 2.2. Xaùc ñònh möùc saûn löôïng caân
baèng (Y = AD) 94

95. BAØI TAÄP
 Baøi 3 : Cho caùc haøm soá:
 C = 100 + 0,8YD I = 70
 Yp = 1000 Un = 5% (ñôn vò : tæ ñoàng)
 3.1. Möùc saûn löôïng caân baèng laø bao
nhieâu ? Tính tæ leä thaát nghieäp theo ñònh
luaät Okun .
 3.2. Giaû söû ñaàu tö taêng theâm 20 ñôn vò,
möùc saûn löôïng caân baèng quoác gia thay
ñoåi theá naøo ?
 3.3. Ñeå ñaït ñöôïc saûn löôïng tieàm naêng töø
caâu 3.2 ñaàu tö phaûi thay ñoåi bao nhieâu? 95

96. BAØI TAÄP
 Baøi 4 : Cho caùc haøm soá :
 C = 200 + 0,75YD I = 350
 G = 500 T = 450
 4.1. Giaû söû chính phuû taêng thueá theâm
120 tæ ñoàng saûn löôïng caân baèng thay
ñoåi theá naøo?
 4.2. Neáu chính phuû taêng thueá 120 tæ
ñoàng vaø duøng heát soá thueá ñoù cho chi
tieâu G , saûn löôïng caân baèng thay ñoåi nhö
theá naøo ?
 4.3. Ñieàu kieän nhö caâu 4.2 nhöng baây giôø
haøm T coù daïng : T = 0,2Y , saûn löôïng caân
baèng thay ñoåi nhö theá naøo ?
96

97. BAØI TAÄP
 Baøi 5: Cho caùc haøm soá ( ñôn vò : tæ
ñoàng )
 C = 200 + 0,75YD I = 250
 T = 0,2Y YP = 2500
 5.1. Ñieåm caân baèng saûn löôïng laø bao
nhieâu thì ngaân saùch caân baèng , vaø caân
baèng ôû möùc bao nhieâu ?
 5.2. Thöïc teá chính phuû chi tieâu G = 400 .
Tìm ñieåm caân baèng saûn löôïng.
 5.3. Töø keát quaû caâu 5.2 muoán cho saûn
löôïng caân baèng ôû möùc tieàm naêng thì
chính phuû coù theå aùp duïng nhöõng chính
saùch taøi khoùa naøo ? 97

98. CHÖÔNG 4
TIEÀN VAØ HOAÏT ÑOÄNG
NGAÂN HAØNG
 1. Tieàn:
 1.1. Chöùc naêng cuûa tieàn teä
Caùc loaïi tieàn
Chöùc naêng cuûa tieàn
 1.2 . Khoái löôïng tieàn
M1 = tieàn maët löu thoâng ngoaøi ngaân
haøng + tieàn kyù thaùc duøng seùc
M2 = M1 + caùc loaïi tieát kieäm
M3 = M2 + caùc loaïi chöùng thö thanh toaùn
98

99. 1.3. Möùc cung tieàn vaø vai troø
cuûa ngaân haøng
1.3.1. Möùc cung tieàn vaø cô số tiề n:
MS = C + D (MS = M1 ñeå ñôn giaûn ,
khoâng
duøng M2 & M3 vì vaây
coi M1= M)
H = C + RT
MS : möùc cung tieàn
C - Cash : tieàn maët löu haønh ngoaøi ngaân
haøng
D - Deposit : tieàn kyù thaùc duøng seùc
RT- Totol reserves : döï tröõ thöïc teá hay
toång döï tröõ
H-High power money : tieàn phaùt haønhsoá99

100. 1.3.2. Nhöõng nhaân toá aûnh
höôûng ñeán möùc cung tieàn
 Löôïng tieàn phaùt haønh
 Löôïng tieàn maët löu thoâng ngoaøi
ngaân haøng
 Toång döï tröõ trong ngaân haøng
 Trình ñoä söû duïng tieàn ñöôïc
100

101. 2.Khaùi quaùt veà heä thoáng
ngaân haøng
 2.1. Phaân loaïi heä thoáng ngaân
haøng
 Ngaân haøng trung öông
 Ngaân haøng thöông maïi
 2.2. Hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng
thöông maïi:
 2.2.1. Kinh doanh cuûa ngaân
haøng thöông maïi:
+Nghiệp vụ: nhận gởi- huy ñoäng voán
101

102. 2.2.1.Kinh doanh cuûa ngaân haøng
thöông maïi
+Nhieäp vuï cho vay, ñaàu tö voán
+Dòch vuï tieàn teä . . .
 Caùc loaïi döï tröõ cuûa ngaân haøng
 Döï tröõ baét buoäc ( RR-Required
reserves)
RR
 Rr = .100
D

 Vôùi Rr : tæ leä döï tröõ baét buoäc
102

103. 2.2.1.Kinh doanh cuûa ngaân haøng
thöông maïi
 Döï tröõ thöïc teá (RT)
RT
Rt = .100
D
 Vôùi Rt : tæ leä döï tröõ thöïc teá
 Rt = Rr + Re( tæ leä döï tröõ dö
thöøa)
 Tieàn löu thoâng ngoaøi ngaân haøng vaø
tieàn kyù thaùc C
c = .100
D
103

104. 2.2.2. Khaû naêng taïo tieàn
qua ngaân haøng vaø soá
nhaân cuûa tieàn:
Khi coù 1 löôïng tieàn maët ñöôïc gôûi vaøo
ngaân haøng thöông maïi (ngaân haøng bieán
noù thaønh 1 löôïng buùt teä töông öùng ).
Traûi qua nhieàu voøng kyù thaùc vaø cho
vay, ngaân haøng taïo ra 1 löôïng buùt teä
lôùn hôn nhieàu laàn soá tieàn gôûi ban ñaàu.
Ví duï:Giaû ñònh caùc ngaân haøng
thöông maïi hoaït ñoäng hoaøn haûo (kinh
doanh heát tieàn maët:RT= RR) ngöôøi daân
chæ duøng seùc, khoâng duøng tieàn maët
vôùi Rr = 10% Löôïng tieàn maët ban ñaàu
gôûi vaøo ngaân haøng laø 1000 USD caùc
ngaân haøng thöông maïi seõ taïo ra moät 104

105. Ví duï veà khaû naêng taïo tieàn
cuûa ngaân haøng thöông maïi
 Gæa ñònh NH kinh doanh cho vay heát
tieàn; nhaân daân chí duøng seùc, khoâng
duøng tieàn maët( c = 0 vaø Rr = Rt)
Theá Kí thaùc Döï tröõ Cho vay
heä duøng baét môùi
ngaân seùc buoäc taêng
haøng
1 1000 100 900
2 900 90 810
3 810 81 729
4 729 72,9 656
5 ... ... ... 105

106. Ví duï veà khaû naêng taïo tieàn cuûa ngaân
haøng thöông maïi
 ∑ Buùt teä = 1000 + 900 + 810 + 729 …
= 1000 . [1 + (0,9) + (0,9)2 + (0,9)3…]
1
vì : (0 < 0,9 < 1 ) = = 10
1- 0,9
 ∑ Buùt teä = 1000 . 10 = 10.000
106

107. Soá nhaân cuûa tieàn:
 Töø ñaây cho khaùi nieäm soá nhaân
tieàn teä (mM). Soá nhaân tieàn teä laø
heä soá phaûn aùnh soá löôïng tieàn
cung öùng (MS) ñöôïc sinh ra töø 1 ñôn
vò tieàn phaùt haønh (H)
 Soá nhaân tieàn teä ñöôïc kyù hieäu : mM
MS = mM . H
c +1
mM = ∆MS = mM . ∆H
c + Rt
107

108. soá nhaân cuûa tieàn:
 2 .2 .3. Phaân tích soá nhaân
 Theo ñònh nghóa : MS = mM . H
 Maø : MS = C + D = c.D + D = D.(c+1)
 H = C + RT = cD + Rt.D =
D(c+Rt)
c +1
 Vaäy mM =
c + Rt
108

109. 2.3 . Ngaân haøng trung öông
vaø vai troø kieåm soaùt möùc
cung tieàn
 2.3.1. Chöùc naêng cuûa ngaân
haøng trung öông:
 Ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng
thöông maïi
 Ngaân haøng cuûa chính phuû
 Quaûn lyù nhaø nöôùc veà NN & TT,
kieåm soaùt MS, thò tröôøng taøi chính
vaø tieàn teä
109

110. Ngaân haøng trung öông
 2.3.2. Caùc coâng cuï:
 Mua baùn chöùng khoaùn
 Quy ñònh tæ leä döï tröõ baét buoäc
 Thay ñoåi laõi suaát chieát khaáu
Ngaân haøng trung öông kieåm soaùt
möùc cung öùng tieàn MS. Möùc cung tieàn
ñöôïc tính toaùn baèng nhöõng thoáng keâ
vaø löôïng hoùa phöùc taïp. Khi qui veà caùch
tính ñôn giaûn ñeå giaûi thích chính saùch
tieàn teä, cung tieàn taïi moãi thôøi ñieåm
ñöôïc xaùc ñònh bôûi phöông trình Irving 110

111. MV= PQ hay MV = GNP
 Trong ñoù:
 M toång soá tieàn ñang löu thoâng trong neàn
kinh teá
 V: vaän toác-voøng quay tieàn teä
 P: chæ soá giaù bình quaân hay CPI (xem
chöông 1 vaø 2)
 Q: soá löôïng toång saûn phaåm vaø dòch vuï
maø neàn kinh teá taïo ra ñöôïc taïi thôøi ñieåm
ñang xeùt. GNP
MS =
 Vì tích soá PQ ñoàng nhaát vôùi GNP (hay GDP)
V
tuøy qui öôùc. Deã daøng thaáy raèng: 111

112. MV= PQ hay MV = GNP
 Veà maët ngaén haïn, taïi nhöõng
thôøi ñieåm ñang xeùt baát kyø, vì
saûn löôïng vaø möùc giaù ñöôïc
xem laø khoâng ñoåi, vaän toác
voøng quay tieàn teä V cuõng khaù
coá ñònh, MS laø moät soá xaùc
ñònh. Töø ñoù, haøm MS coù daïng
moät haøm haèng .
 Ví duï: MS = 1000 tyû
112

113. 3. Möùc caàu veà tieàn:
3.1 . Caùc taøi saûn taøi chính
 Taøi saûn giao dòch ( khoâng sinh laõi ) :
tieàn maët, seùc
 Taøi saûn sinh laõi bao goàm: coå
phieáu , traùi phieáu , tín phieáu goïi
chung laø traùi phieáu.
113

114. 3.2 . Caàu tieàn (MD)
3.2.1.Khaùi nieäm :
 Möùc caàu tieàn laø löôïng tieàn daân
chuùng muoán naém giöõ cho nhu
caàu chi tieâu vaø laøm taøi saûn .
Möùc caàu tieàn phuï thuoäc phuï vaøo
thu nhaäp (Y) vaø laõi suaát (i)
 MD = f(Y, i) vôùi MD = f(Y) ñoàng
bieán vôùi Y
 MD = f(Y) > 0
 MD = f(i) nghòch bieán vôùi I
 MD = f(i) < 0
114

115. Haøm caàu tieàn: MD = f ( Y, i )
 Trong moät thôøi ñieåm Y khoâng
ñoåi,
 MD phuï thuoäc i : ñöôøng caàu
doác xuoáng. Haøm caàu tieàn phuï
thuoäc laõi suaát- caàu tieàn theo
laõi suaát
 MD = kY + hi ( hi < 0)
 Vôùi Y : thu nhaäp (saûn löôïng )
 i : laõi suaát, k , h : möùc nhaïy
caûm cuûa MD ñoái vôùi Y & i
115

116. MD = kY + hi ( hi < 0)
 H 4.1. Ñoà thò caàu tieàn theo laõi
suaát
i
H 0 – Ñoà thò caàu tieàn theo laõi suaát
4.1 M
116

117. 3.2.2 . Möc caàu veà taøi saûn taøi
chính
 Caùc taøi saûn taøi chính goïi chung
laø traùi phieáu (B . Bonds)
 Khi laõi suaát taêng , ngöôøi ta
chuyeån tieàn qua traùi phieáu vaø
ngöôïc laïi .
 Caàu veà traùi phieáu : DB= f(i)
ñoàng bieán vôùi laõi suaát
117

118. Gæa ñònh nghieân cöùu moái quan
heä MD&DB
 Gæa ñònh: P= 1
=>MS/P=MSr;MD/P=MDr(real)
 MD: Caàu tieàn danh
nghóa,MDr:Caàu tieàn thöïc
 MS:Cung tieàn danh nghóa.MSr :
Cung tieàn thöïc
 SB/P=SBr;DB/P=DBr(real)
 SB:Caàu traùi phieáu danh nghóa,
SBr: Caàu traùi phieáu thöïc
 DB:Cung traùi phieáu danh nghóa.
DBr : Cung traùi phieáu thöïc. 118

119. 3.3. Moái quan heä MD &
DB
Caàu veà taøi saûn taøi chính = MD + DB
Cung veø taøi saûn taøi chính = MS + SB
Laõi suaát chi phoái ngöôøi ta giöõ MD hay DB
 Khi thò tröôøng tieàn teä caân baèng thì thò
tröôøng traùi phieáu cuõng caân baèng.
MS + SB = MD + DB
 Töø ñaây ruùt ra : Laõi suaát ( i) laø thu
nhaäp trung bình töø taøi saûn taøi
chính, laõi suaát do cung tieàn vaø
caàu tieàn quyeát ñònh .
119

120. 4. Tieàn teä laõi suaát & toång
caàu
 4.1.Thò tröôøng tieàn teä caân baèng
 4.1.1. Khaùi nieäm : Thò tröôøng tieàn teä caân
baèng khi : MS = MD
 H5.2: Thò tröôøng tieàn teä caân baèng hay M = kY+ hi
i
 io E
0 Löôïng tieàn thöïc
M0
teá
H5.2: Thò tröôøng tieàn teä caân
baèng
120

121. 4. Tieàn teä laõi suaát & toång
caàu
 Ñieåm caân baèng E : do MS = MD cho i0, M0
 E dòch chuyeån khi : MS & MD thay ñoåi.
 Kieåm soaùt : thò tröôøng tieàn teä baèng MS
hay i
 Neáu giöõ nguyeân MS: i ñoåi MD ñoåi
 Neáu coá ñònh i: phaûi thay ñoåi MS cho töông
öùng vôùi MD
 Duøng coâng cuï naøo ñeå ñieàu tieát tuøy
ñieàu kieän cuï theå
121

122. 4. Tieàn teä laõi suaát & toång
caàu
 4.1.2 . Laõi suaát vôùi tieâu duøng , ñaàu tö
vaø xuaát nhaäp khaåu :
 4.1.2.1. Vôùi tieâu duøng:
 MS taêng => i giaûm => C taêng
 Hieäu öùng cuûa caûi : haøm C dòch chuyeån leân treân
, cuûa caûi cuûa hoä gia ñình taêng.
 Ví duï : Tín phieáu 100 USD laõi suaát coá ñònh 5%
naêm . Thanh toaùn sau 5 naêm laõi 25$ . Neáu laõi
suaát haï xuoáng 4% , muoán coù thu nhaäp 25$ baây
giôø phaûi boû ra 125$
 Goïi 100$ laø giaù trò hieän taïi , 25$ laø thu nhaäp trong
töông lai . Sau khi laõi suaát haï 1% giaù trò hieän taïi
cuûa thu nhaäp trong töông lai ñaõ taêng leân töông
öùng 125 USD
122

123. Laõi suaát vaø ñaàu tö
 4.1.2.2. Laõi suaát vaø ñaàu tö :
i
I
O I
I2 I1
I = =>+i I .i
MS taêng
I M
giaûm => I taêng
123
 I = f ( i)

124. 4.1.2.3. Laõi suaát vaø xuaát nhaäp
khaåu:
 4.1.2.3. Laõi suaát vaø xuaát
nhaäp khaåu:
i taêng => e taêng => X giaûm &
M taêng
i giaûm => e giaûm => X taêng &
M giaûm
 vôùi e : tæ giaù ñoàng noäi ñòa .
 Keát luaän : khi i giaûm AD taêng &
ngöôïc laïi 124

125. 4.2 . Chính saùch tieàn teä
 4.2.1.Khaùi nieäm :
 Chính saùch tieàn teä laø chính saùch
taùc ñoäng ñeán möùc cung tieàn & laõi suaát
, qua ñoù taùc ñoäng ñeán toång caàu laøm
thay ñoåi saûn löôïng theo nhöõng muïc tieâu
nhaát ñònh
 Chính saùch tieàn teä do ngaân haøng
trung öông tieán haønh döïa treân nhöõng
coâng cuï ñieàu tieát möùc cung tieàn teä .
 4.2.1.Cô cheá taùc ñoäng cuûa CSTT :
 Khi MS thay ñoåi laøm cho i thay ñoåi , khi i
125

126. 4.3 . Moâ hình IS vaø LM
( IS: Investment equals savings & LM: Liquidity
Preference & Money Supply)
 4.3.1 .Ñöôøng IS
 4.3.1.1. Khaùi nieäm : taäp hôïp nhöõng toå hôïp
khaùc nhau giöõa laõi suaát vaø thu nhaäp
phuø hôïp vôùi söï baèng cuûa thò tröôøng
haøng hoùa .
 4.3.1.2. Phöông trình IS
Y = m. A +m.I M
.i
Vôùi A =C + I +G + X
126

127. IS & LM
 4.3.1.3. YÙ nghóa ñöôøng IS :
 -Ñöôøng IS phaûn aùnh söï caân baèng
cuûa thò tröôøng haøng hoùa öùng vôùi
caùc möùc khaùc nhau cuûa laõi suaát
vaø thu nhaäp ( i & Y)
 -Nghieân cöùu ñöôøng IS cho ta moái
quan heä taùc ñoäng qua laïi giöõa laõi
suaát vaø saûn löôïng caân baèng (thu
nhaäp) , noù cho bieát saûn löôïng caân
baèng seõ thay ñoåi nhö theá naøo khi127

128. hình 5.3: Ñoà thò ñöôøng IS
AD1
 4.3.1.4. Cô cheá :
AD
Khi laõi suaát ( i) ñoåi ,
AD 2 toång caàu (AD) dòch
chuyeån laøm saûn
löôïng (Y) thay ñoåi
 4.3.1.5. Ñoä doác
0 i Y
Y0 Y1
IS :
 IS doác xuoáng phaûn
AD aùnh moái quan heä
nghòch bieán giöõa Y
& i . Ñoä doác
IS  IS phuï thuoäc vaøo
ñoä nhaïy caûm cuûa
Y AD vôùi i
 i ñoåi , AD ñoåi
0H 5.3: Ñoà thò ñöôøng IS
ít:doác nhieàu 128

129. Söï dòch chuyeån ñöôøng
IS
 4.3.1.6. Söï di chuyeån doïc
ñöôøng IS : phaûn aùnh söï thay
ñoåi cuûa laõi suaát ( i) daãn
ñeán dòch chuyeån AD laøm
thay ñoåi saûn löôïng .
 4.3.1.7. Söï dòch chuyeån toaøn
boä ñöôøng IS : phaûn aùnh caùc
nhaân toá ngoaøi i laøm thay
ñoåi AD seõ laøm cho IS dòch
chuyeån sang phaûi hay sang
traùi ñoà thò 129

130. 4.3.2.ñöôøng LM
4.3.2.1.Khaùi nieäm :Ñöôøng LM
bieåu thò nhöõng toå hôïp
khaùc nhau giöõa laõi suaát
vaø thu nhaäp, phuø hôïp vôùi
söï caân baèng cuûa thò
tröôøng tieàn teä .
PhöôngY = 1 ( MS −hi)
trình ñöôøng LM:
k
Vôùi : h &k : ñoä nhaïy caûm cuûa caàu 130
tieàn teä vôùi Y & i

131. YÙ nghóa nghieân cöùu ñöôøng
LM
4.3.2.2.YÙ nghóa nghieân cöùu ñöôøng LM
 Ñöôøng LM phaûn aùnh söï caân baèng cuûa
thò tröôøng tieàn teä töông öùng vôùi caùc
möùc khaùc nhau cuûa laõi suaát vaø thu
nhaäp .
 Nghieân cöùu ñöôøng LM cho ta moái quan
heä giöõa saûn löôïng vaø laõi suaát caân
baèng, noù cho bieát laõi suaát seõ thay ñoåi
nhö theá naøo khi saûn löôïng ( thu nhaäp )
thay ñoåi .
 Cô cheá : khi saûn löôïng (Y) thay ñoåi , caàu
tieàn seõ thay ñoåi keùo theo laõi suaát thay 131

132. H5.4: Ñoà thò ñöôøng LM
i
i
E1
i1
MD1 MS LM
E0
i0 MD2
Y
0 0
Y0 Y1
H5.4: Ñoà thò ñöôøng LM
132

133. Ñoä doác cuûa LM :
 LM doác leân phaûn aùnh moái quan
heä ñoàng bieán giöõaY & i . Ñoä doác
cuûa LM phuï thuoäc vaøo ñoä nhaïy
caûm cuûa caàu tieàn vôùi thu nhaäp
(saûn löôïng) .
 Y ñoåi MD ñoåi nhieàu - doác nhieàu .
 Y ñoåi MD ñoåi ít - doác ít.
133

134. Söï dòch chuyeån doïc ñöôøng LM:
 Söï di chuyeån doïc ñöôøng LM cho
thaáy : söï thay ñoåi cuûa thu nhaäp Y
laøm cho laõi suaát ( i) thay ñoåi döôùi
taùc ñoäng söï dòch chuyeån ñöôøng
caàu tieàn trong khi cung tieàn khoâng
ñoåi ( LM öùng vôùi 1 möùc MS)
 Söï dòch chuyeån toaøn boä ñöôøng
LM xaûy ra khi MS thay ñoåi .
 MS taêng => LM => sang phaûi
 MS giaûm => LM => sang traùi
134

135. Söï caân baèng ñoàng thôøi thò tröôøng haøng
hoùa vaø tieàn teä:
 IS phaûn aùnh söï caân baèng cuûa thò
tröôøng haøng hoùa öùng vôùi caùc möùc Y
&i
 LM phaûn aùnh söï caân baèng cuûa thò
tröôøng tieàn teä öùng vôùi caùc möùc Y & i
 Söï taùc ñoäng qua laïi giöõa 2 thò tröôøng
aán ñònh möùc laõi suaát vaø thu nhaäp
caân baèng cho caû hai thò tröôøng (H.a).
 Taïi ñieåm caân baèng IS vaø LM thò
tröôøng haøng hoùa & thò tröôøng tieàn teä
caân baèng taïi moät möùc i & Y ( i0 & Y0) 135

136. Söï caân baèng ñoàng thôøi thò tröôøng haøng
hoùa vaø tieàn teä:
 Taïi moät möùc i naøo ñoù (i1 hay i2) IS & LM
khoâng caân baèng (H.b) : i1 > i0 seõ xaûy ra :
 *Neáu thò tröôøng haøng hoùa caân baèng
( ñieåm A) : thò tröôøng tieàn teä seõ dö cung
keùo i giaûm .
 *Neáu thò tröôøng tieàn teä caân baèng ( ñieåm
B) : thò tröôøng haøng hoùa seõ dö cung keùo P
giaûm vaø i giaûm.
 Taïi möùc i2 < i0 seõ xaûy ra :
 *Neáu thò tröôøng haøng hoùa caân baèng
(ñieåm D) thò tröôøng tieàn teä dö caàu , eùp i
taêng . 136

137. Söï caân baèng ñoàng thôøi thò tröôøng haøng
hoùa vaø tieàn teä:
 .
i i
IS LM
IS LM i1 A B
E
i0 i0
i2 C D
Y
Y
0 Y0 0 Y0
H.a H.b
H 5.5: Söï caân baèng IS & IM
137

138. 5. Chính saùch taøi khoùa & tieàn
teä
5.1 . Chính saùch taøi khoùa
 Khi G taêng => AD taêng .
laøm cho IS0 => IS1 . Tuy
nhieân vì MS khoâng ñoåi
neân i taêng töø i0 ñeán i1 , i
neàn kinh teá caân baèng
taïi E1 ( hieän töôïng i taêng E1 LM1
i1
gaây thaùo lui ñaàu tö ) .
Ñaùng leõ saûn löôïng ñaït i0
E0 E2
Y2 taïi E2 , baây giôø saûn i2 IS0 IS1
löôïng ñaït Y1 taïi E1 . 0
Y
Quy moâ laán aùt ñaàu tö :
Y1 Y1 Y2

H 5.6: Taùc ñoäng cuûa chính saùch
Y2 => Y1 taøi khoùa vaø tieàn teä
 Muoán khaéc phuïc tình
traïng naøy phaûi keát hôïp
vôùi môû roäng tieàn teä
(taêng MS) seõ giöõ vöõng
i0 vaø ñaït saûn löôïng Y2 .
138

139. 5. Chính saùch taøi khoùa & tieàn
teä
5.2 . Chính saùch tieàn teä
 MS taêng : LM chuyeån sang
phaûi . Luùc ñaàu Y chöa taêng
neân i giaûm , i giaûm laøm AD
taêng . IS chuyeån sang phaûi
caân baèng môùi thieát laäp taïi E2
, saûn löôïng Y2 , i trôû veà i0 . i
 Nhaän xeùt : chính saùch tieàn teä LM1
coù theå ñöôïc tieán haønh ñoäc i1
E1
laäp : khi caàn môû roäng saûn
xuaát kinh doanh thì taêng MS. Khi i0
caàn choáng laïm phaùt thì giaûm E0 E2
MS. i2 IS0 IS1
 Khi thò tröôøng haøng hoùa bieán
Y
ñoäng thì oån ñònh MS ñeå AD 0
Y1 Y1 Y2
thay ñoåi . Duøng MS ñeå kieàm H 5.6: Taùc ñoäng cuûa chính saùch
cheá hay phuïc hoài AD. taøi khoùa vaø tieàn teä
 Cô cheá giöõ nguyeân MS : AD
taêng => i taêng => AD giaûm
veà vò trí oån ñònh .
 Khi thò tröôøng tieàn teä dao
ñoäng , caàu veà tieàn bieán ñoåi
thì giöõ vöõng laõi suaát ñeå oån
ñònh .
 Cô cheá giöõ nguyeân i : neáu MD
taêng => MS taêng veà vò trí oån 139
ñònh .

140. Phoái hôïp chính saùch taøi
khoùa & tieàn teä
Phoái hôïp chính saùch taøi khoùa & tieàn teä
 5.3.1 . Khaùi quaùt :
 Chính saùch taøi khoùa taùc ñoäng tröïc tieáp
qua coâng cuï G & T, thôøi gian taùc ñoäng
coù hieäu quaû nhanh .
 Chính saùch tieàn teä taùc ñoäng giaùn tieáp
thoâng qua MS & i , thôøi gian taùc ñoäng
ñeán keát quaû chaäm .
 Yeâu caàu : phoái hôïp chung 2 chính saùch
ñeå ñaït cuøng muïc tieâu .
140

141. Phoái hôïp chính saùch taøi
khoùa & tieàn teä
 5.3.2. Caùc caëp chính saùch : ( khi neàn kinh
teá khoâng oån ñònh )
 Môû roäng taøi khoùa + nôùi loûng tieàn
teä : aùp duïng cho thôøi kyø suy thoaùi .
 Thu heïp taøi khoùa + thaét chaët tieàn
teä :aùp duïng cho thôøi kyø taêng
tröôûng quaù noùng .
141

142. Phoái hôïp chính saùch taøi
khoùa & tieàn teä
 5.3.3. Caùc caëp chính saùch khi neàn kinh teá oån
ñònh Yt = YP
 Taøi khoùa heïp + tieàn teä nôùi loûng : bieán
ñoåi thaønh phaàn toång caàu . G giaûm ,
coøn C taêng & I taêng . Keát quaû saûn
löôïng tieàm naêng trong töông lai seõ taêng vì
ñaàu tö taêng .
 Taøi khoùa roäng + tieàn teä heïp : G taêng , C
giaûm & I giaûm , môû roäng ñaàu tö vaø
phuùc lôïi coâng coäng , giaûm tieâu duøng & I
tö nhaân . Keát quaû ñaàu tö tö nhaân vaø
tieâu duøng giaûm nhöng ñaàu tö nhaø nöôùc
vaø phuùc lôïi xaõ hoäi taêng
142

143. BAØI TAÄP
 BAØI TAÄP
 Baøi 1 : Döôùi ñaây laø soá lieäu giaû ñònh veà baûng
caân ñoái taøi saûn heä thoáng ngaân haøng thöông
maïi ( ñôn vò tæ ñoàng)
 Coù:Döï tröõ taïi ngaân haøng trung öông: 500,Traùi
phieáu : 2500
 Tieàn kyù thaùc söû duïng seùc laø 3000
 Ñöôïc bieát löôïng tieàn döï tröõ thöïc teá cuûa heä thoáng
ngaân haøng baèng 1/6 löôïng tieàn kyù thaùc , löôïng tieàn
maët ngoaøi ngaân haøng baèng 4/1 löôïng tieàn kyù thaùc .
Haõy tìm caùc chæ tieâu sau :

. Haõy tìm caùc chæ tieâu sau :mM,H, M?
143

144. BAØI TAÄP
 Baøi 2 : Cuøng vôùi soá lieäu cuûa baøi 1 nhö
treân . Baây giôø ngaân haøng trung öông mua
heát löôïng traùi phieáu cuûa ngaân haøng
thöông maïi , giaù trò : 2500 tæ . Heä thoáng
ngaân haøng thöông maïi cho vay heát toaøn
boä löôïngtieàn maët döï tröõ dö thöøa .
 Haõy tính caùc chæ tieâu sau :
 2.1. H
 2.2. M
 2.3. C
 2.4. D
 2.5. RT
144

145. BAØI TAÄP
  .
Baøi 3 : Thò tröôøng
tieàn teä ñöôïc ñaëc
tröng bôûi nhöõng thoâng
soá sau :
 3.1. Xaùc ñònh möùc laõi  Y = 600 ( tæñoàng)
suaát caân baèng . MD = kY + hi 
 k = 0,2
 3.2. Veõ ñoà thò thò
tröôøng tieàn teä töông h = −5
öùng MS 
MS =  MS = 70 ( tæñoàng)
 3.3. Giaû söû thu nhaäp P P = 1
giaûm 100 tæ ñoàng . 
Xaùc ñònh möùc laõi
suaát caân baèng môùi .
 3.4. Moâ taû söï thay
ñoåi cuûa thò tröôøng
tieàn teä treân ñoà thò
khi thu nhaäp giaûm ôû 145

146. BAØI TAÄP
 Baøi 4 : Cho thò tröôøng tieàn teä vôùi caùc thoâng
soá sau :
 MD = 0,2Y - 4i
 MS = 200 (tæ ñoàng)
 4.1. Vieát phöông trình vaø veõ ñoà thò bieåu dieãn
ñöôøng LM
 4.2. Giaû söû ñöôøng IS ñöôïc xaùc ñònhbaèng bieåu
thöùc Y = 1250 . Haõy xaùc ñònh saûn löôïng vaø
laõi suaát caân baèng .
 4.3. Veõ ñoà thò moâ taû traïng thaùi caân baèng
treân hai thò tröôøng haøng hoùa vaø tieàn teä
146

147. BAØI TAÄP
 Baøi 5 : Thò tröôøng haøng hoùa vaø thò tröôøng tieàn
teä ñöôïc bieåu dieãn bôûi nhöõng thoâng soá sau ( ñôn
vò : tæ)
 C = 50 + 0,75Yd G = 100
 T = 0,2Y MD = 40 + 0,2Y – 8i
 I = 100 – 10 i MS = 100
 5.1. Vieát phöông trình bieåu dieãn caùc ñöôøng IS vaø
LM
 5.2. Xaùc ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân
baèng
 5.3. Giaû söû chi tieâu chính phuû taêng 10 tæ , xaùc
ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng môùi .
 5.4. Giaû söû chi tieâu chính phuû vaãn ôû möùc ban
ñaàu vaø NHTW taêng möùc cung tieàn 10 tæ . Xaùc
ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng .
 5.5. Neâu nhaän xeùt ruùt ra töø keát quaû ôû caâu 3 &
4 147

148. BAØI TAÄP
 Baøi 5 : Thò tröôøng haøng hoùa vaø thò tröôøng tieàn
teä ñöôïc bieåu dieãn bôûi nhöõng thoâng soá sau ( ñôn
vò : tæ)
 C = 50 + 0,75Yd G = 100
 T = 0,2Y MD = 40 + 0,2Y – 8i
 I = 100 – 10 i MS = 100
 5.1. Vieát phöông trình bieåu dieãn caùc ñöôøng IS vaø
LM
 5.2. Xaùc ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân
baèng
 5.3. Giaû söû chi tieâu chính phuû taêng 10 tæ , xaùc
ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng môùi .
 5.4. Giaû söû chi tieâu chính phuû vaãn ôû möùc ban
ñaàu vaø NHTW taêng möùc cung tieàn 10 tæ . Xaùc
ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng .
 5.5. Neâu nhaän xeùt ruùt ra töø keát quaû ôû caâu 3 &
4 148

149. CHÖÔNG 5
TOÅNG CUNG VAØ CHU KYØ KINH
DOANH
 1. Toång cung vaø thò tröôøng lao ñoäng
 1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng
 1.1.1. Cung veà lao ñoäng ( SL)
 Phaân bieät hai ñöôøng cung veà lao ñoäng
 Ñöôøng cung SL : löïc löôïng lao ñoäng chaáp
nhaän vaø saün saøng cung öùng lao ñoäng taïi
caùc möùc tieàn coâng thöïc teá .
 Ñöôøng cung SL1 : toång löïc löôïng lao ñoäng xaõ
hoäi
 SL1 > SL vì vaäy khi thò tröôøng lao ñoäng
caân baèng hay traïng thaùi toaøn duïng nhaân
coâng thì vaãn coù thaát nghieäp. Ñaây laø tình
traïng thaát nghieäp töï nhieân .
149

150. 1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng
 1.1.2. Caàu veà lao ñoäng ( DL)
 Caàu veà lao ñoäng cho bieát nhu caàu söû
duïng nhaân coâng cuûa caùc doanh nghieäp
töông öùng vôùi caùc möùc tieàn coâng thöïc
teá ( caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi )
 Tieàn coâng danh nghóa Wn (Nominal Wage) laø
toång soá tieàn ngöôøi lao ñoäng thu ñöôïc do
cung öùng dòch vuï lao ñoäng .
Tieàn coâng thöïc teá Wr (Real Wage) laø khoái
löôïng haøng hoùa vaø dòch vuï coù theå mua
ñöôïc töø tieàn coâng danh nghóa . Wr phuï
thuoäc vaøo söï caân baèng cuûa thò tröôøng
Wr =
Wn
lao ñoäng vaø möùc giaùPcaû cuûa neàn kinh
teá 150

151. 1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng
 1.1.3. Caân baèng treân thò tröôøng lao ñoäng
 Thò tröôøng lao ñoäng caân baèng taïi möùc
tieàn coâng thöïc teá W0 . Taïi möùc naøy soá
lao ñoäng maø doanh nghieäp muoán thueâ
baèng soá lao ñoäng maø xaõ hoäi muoán
cung caáp . Nhö vaäy taïi möùc thò tröôøng lao
ñoäng caân baèng moïi ngöôøi muoán cung
öùng lao ñoäng vôùi möùc tieàn coâng caân
baèng ( W0) ñeàu coù vieäc laøm ( traïng thaùi
toaøn duïng nhaân coâng). Tuy nhieân taïi
möùc naøy vaãn toàn taïi tæ leä thaát nghieäp
töï nhieân .
151

152. 1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng
 SL : Löïc löôïng lao  .
ñoäng chaáp nhaän
möùc löông W0
SL1 : Toång löïc
Wr

DL SL
löôïng lao ñoäng W0
A
SL1
B
 DL : Caàu veà
lao ñoäng 0 L
H5.1: Thò tröôøng lao ñoäng caân baèng
 Ñoaïn A ñeán B :
löôïng thaát nghieäp
töï nhieân
152

153. 1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng
 1.1.4. Toång cung vaø thò tröôøng lao ñoäng
 Ñöôøng toång cung cho bieát möùc saûn
löôïng maø caùc doanh nghieäp muoán vaø
coù khaû naêng cung öùng taïi caùc möùc
giaù .
 Möùc saûn löôïng cung öùng cuûa caùc
doanh nghieäp phuï thuoäc vaøo soá löôïng
caùc ñaàu vaøo cuûa saûn xuaát. Soá löôïng
ñaàu vaøo cuûa saûn xuaát ñöôïc phaûn aùnh
taäp trung ôû ñaàu vaøo lao ñoäng. Do ño,ù
toång cung coù quan heä chaët cheõ vaø phuï
thuoäc vaøo thò tröôøng lao ñoäng . 153

154. 1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc
laøm vaø ñöôøng toång cung .
 1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc laøm
vaø ñöôøng toång cung .
 1.2.1. Giaù caû vaø tieàn coâng
 Söï phaân tích ôû treân cho thaáy tieàn coâng
thöïc teá phuï thuoäc chuû yeáu vaøo möùc
giaù caû, coøn vieäc laøm laïi phuï thuoäc chuû
yeáu vaøo tieàn coâng thöïc teá. Möùc tieàn
coâng naøy do cung vaø caàu veà lao ñoäng
treân thò tröôøng quyeát ñònh coù theå moâ
taû moái quan heä naøy baèng ñoà thò sau
ñaây
154

155. 1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc
laøm vaø ñöôøng toång cung .
.
Wr Wr
W1
W1
W2 W2
W3 W3
0 L1 L2 L3 L 0 P1 P2 P3 P (möùc giaù)
Vôùi L = f(Wr) Vôùi Wr = f(P)
H 6.2: Quan heä giaù caû tieàn coâng vaø vieäc laøm
155

156. 1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc
laøm vaø ñöôøng toång cung .
 1.2.2. Ñöôøng toång cung
 Toång cung cuûa neàn kinh teá, ñaëc bieät
toång cung trong ngaén haïn, phuï thuoäc chuû
yeáu vaøo tieàn coâng vaø giaù caû cuûa neàn
kinh teá. Tieàn coâng vaø giaù caû cuûa neàn
kinh teá aûnh höôûng caên baûn ñeán hình
daïng vaø ñoä doác cuûa ñöôøng toång cung
ngaén haïn .
 Tieàn coâng vaø giaù caû vaän ñoäng nhö
theá naøo trong neàn kinh teá ? Vaán ñeà naøy
caùc nhaø kinh teá hoïc coå ñieån vaø caùc
nhaø kinh teá hoïc tröôøng phaùi Keynes coù 156

157. 1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc
laøm vaø ñöôøng toång cung .
 . -Theo tröôøng phaùi coå ñieån : giaù caû
vaø tieàn coâng danh nghóa hoaøn
toaøn linh hoaït , tieàn coâng thöïc teá
ñieàu chænh ñeå giöõ cho thò tröôøng
lao ñoäng luoân caân baèng. Neàn kinh
teá luoân ôû möùc toaøn duïng nhaân
coâng, caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng
heát coâng suaát, ñöôøng toång cung
laø ñöôøng thaúng ñöùng .
157

158. 1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc
laøm vaø ñöôøng toång cung.
 -Theo phaùi Keynes : giaù caû vaø tieàn
coâng danh nghóa khoâng linh hoaït ,
thaäm chí coá ñònh. Tieàn coâng thöïc
teá do vaäy cuõng khoâng ñoåi , thò
tröôøng lao ñoäng luoân ôû tình traïng
coù thaát nghieäp. Caùc doanh nghieäp
coù theå thueâ möôùn theâm nhieàu
nhaân coâng taïi möùc löông coá ñònh ,
hoï coù theå gia taêng saûn löôïng cung
öùng maøkhoâng caàn taêng giaù,
ñöôøng toång cung laø ñöôøng naèm 158

159. 1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc
laøm vaø ñöôøng toång cung .
.
P
P AS
AS
O Y
O Y
Ñöôøng toång cung thaúng ñöùng Ñöôøng toång cung naèm ngang
H 6.5: Ñöôøng toång cung thaúng ñöùng vaø ñöôøng toång cung
naèm ngang
159

160. 1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc
laøm vaø ñöôøng toång cung.
 Trong ngaén haïn, tieàn coâng laø coá ñònh do hôïp
ñoàng lao ñoäng raøng buoäc tieàn löông khoâng ñoåi ít
nhaát trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh (3
thaùng, 6 thaùng…). Vì theá, möùc giaù khoâng ñoåi vaø
ñöôøng toång cung coù xu höôùng naèm ngang. Ngöôïc
laïi, vôùi nhöõng khoaûng thôøi gian töø moät naêm trôû
leân, hôïp ñoàng coù theå ñöôïc ñieàu chænh, tieàn
löông coù theå thoûa thuaän laïi. Do vaäy, löông vaø
giaù coù theå thay ñoåi. Trong khi veà daøi haïn, taøi
nguyeân coù theå ñöôïc khai thaùc heát daãn ñeán saûn
löôïng khoù taêng theâm. Moïi noã löïc taêng saûn
löôïng seõ laøm giaù caû taêng nhieàu hôn laø ñaàu ra.
Ñöôøng toång cung töø ñoù, coù xu höôùng thaúng
ñöùng. Nhö vaäy, Keynes ñuùng trong ngaén haïn, trong
khi tröôøng phaùi coå ñieån ñuùng trong daøi haïn.
160

161. 1.3. Ñöôøng toång cung thöïc teá
ngaén haïn
 1.3. Ñöôøng toång cung thöïc teá
ngaén haïn
 Ñöôøng toång cung thöïc teá ngaén
haïn ñöôïc xaây döïng treân cô sôû caùc
moái quan heä sau:
 -Tieàn coâng vaø giaù caû : Wr = f(P)
 -Vieäc laøm vaø tieàn coâng : L =f(Wr)
 -Saûn löôïng vaø vieäc laøm : Y= f(L)
161

162. ngaén haïn
Wr= f(P) => L =f(Wr) =>
Y=f(l) = > AS=f(P)
Y
H 5.4: Caùch hình thaønh ñöôøng toång cung thöïc teá ngaén haïn AS = f (P)
Y2 Y3
450
Y1
Wr
Y
P AS
c
W1
a c
b P2
W2 b
c P1
W3 a
DL
L Y
a d
L
a
b
Y=f(L)
L2 L3
c
162
AS
L1

163. 2.AS,AD möùc giaù vaø toác ñoä
ñieàu chænh kinh teá
1.2.1. Moái quan .
heä AS, AD vaø
möùc giaù P
 AS, AD quuyeát
AD AS
ñònh ñieåm caân P0
baèng, quyeát ñònh
möùc saûn löôïng
vaø giaù caû caân 0
Y0
Y
baèng . Do vaäy vò H 5.5: Moái quan heä AS - AD
trí cuûa ñieåm caân
baèng (E0) phuï
thuoäc vaøo vò trí
cuûa ñöôøng AS &
AD, ñoä doác cuûa 163

164. 2.2.2. Ñieàu chænh ngaén haïn , trung haïn
vaø daøi haïn
 Söï ñieàu chænh ngaén haïn , trung haïn vaø daøi
haïn
 2.2.1. Khaùi nieäm :
 Ñieàu chænh kinh teá :
 Ñieàu chænh kinh teá laø söï thay ñoåi traïng thaùi
caân baèng cuûa AS, AD daãn tôùi thay ñoåi möùc
saûn löôïng vaø giaù caû .
 Ñieàu chænh kinh teá coù theå dieãn ra döôùi daïng
quaù trình töï ñieàu chænh (töï ñoäng) hoaëc döôùi
taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch kinh teá vó moâ .
 Quaù trình töï ñieàu chænh cuûa neàn kinh teá:
 Laø söï phaûn öùng töï nhieân cuûa neàn kinh teá
tröôùc nhöõng bieán ñoäng cuûa tieàn coâng vaø giaù
caû, dieãn ra theo trình töï töø môû roäng ñeán thu
heïp saûn löôïng hoaëc theo chieàu ngöôïc laïi tuøy
thuoäc vaøo chieàu höôùng cuûa caùc bieán ñoäng
164

165. 2.2.2. Ñieàu chænh ngaén haïn , trung haïn
vaø daøi haïn
.  H 5.6 moâ taû :
 Ñieàu chænh ngaén haïn :
Neàn kinh teá ñang caân
P YP AS’ 
E’”
AS baèng taïi E0 vôùi saûn
E”
löôïng Y0, chaúng haïn
E0 AD’
do bieán ñoäng giaù caû
AD
0 vaø tieàn coâng laøm AD
Y
Y0
dòch chuyeån leân treân
H 5.6: Caùc ñieàu chænh kinh teá thaønh AD’, caân baèng
môùi taïi E’ ñöôïc thieát
laäp: saûn löôïng taêng ,
giaù caû taêng
165

166. 2.2.2. Ñieàu chænh ngaén haïn , trung haïn
vaø daøi haïn
 Ñieàu chænh trung haïn :
 ÔÛ traïng thaùi caân baèng E’ : do saûn löôïng
taêng, giaù taêng laøm AS dòch chuyeån sang
traùi thaønh AS’, traïng thaùi caân baèng môùi
ñöôïc thieát laäp taïi E’’ , saûn löôïng giaûm,
giaù caû vaø tieàn coâng tieáp tuïc taêng .
 Ñieàu chænh daøi haïn :
 Neáu taïi E’’ saûn löôïng caân baèng cao hôn
saûn löôïng tieàm naên, AS tieáp tuïc dòch
chuyeån sang traùi cho ñeán khi ñaït caân
baèng taïi E’’ . Taïi ñaây, Y0 = YP , chæ coù
giaù caû ôû möùc cao hôn
166

167. 3. Chu kyø kinh doanh :
 3. Chu kyø kinh doanh :
 3.1.Khaùi nieäm :
 Chu kyø kinh doanh ( chu kyø kinh teá ) laø söï
giao ñoäng cuûa saûn löôïng thöïc teá ( Yt)
xung quanh xu theá taêng leân cuûa saûn
löôïng tieàm naêng ( Yp )
 3.2 . Nguyeân nhaân :
 3.2.1. Nguyeân nhaân beân ngoaøi :
 Caùc vaán ñeà chính trò, daân soá, thôøi tieát,
chieán tranh …coù taùc duïng gaây soác ban
ñaàu.
 3.2.2. Nguyeân nhaân beân trong :
 Do söï taùc ñoäng qua laïi AS vaø AD .
167

168. 3 .3. Cô cheá gaây chu kyø kinh
doanh :
 3.3.1.Cô cheá :
 Cô cheá gaây chu kyø laø taùc ñoäng
qua laïi giöõa soá nhaân cuûa toång
caàu (m) vôùi möùc ñaàu tö bieân
( MPI ) taïo thaønh heä soá gia toác :
V = m.MPI
 Vôùi : V: heä soá gia toác
 m: soá nhaân cuûa toång caàu
dI
MPI =
MPI : möùc ñaàu tö bieân ( möùc 168
dY