Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Luận văn thạc sĩ ngành luật: Kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự (Trên cơ sở số liệu thực tiễn tại địa bàn Thủ đô Hà Nội), cho các bạn tham khảo

1. 1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
TRẦN THẾ LINH
KIỂM SÁT TẠM GIỮ, TẠM GIAM
VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ
(Trên cơ sở số liệu thực tiễn tại địa bàn Thủ đô Hà Nội)
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
HÀ NỘI - 2014

2. 2
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
TRẦN THẾ LINH
KIỂM SÁT TẠM GIỮ, TẠM GIAM
VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ
(Trên cơ sở số liệu thực tiễn tại địa bàn Thủ đô Hà Nội)
Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự
Mã số : 60 38 01 04
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Mạnh Hùng
HÀ NỘI - 2014

3. 3
Lêi cam ®oan
T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn
cøu khoa häc cña riªng t«i. C¸c sè liÖu, vÝ dô vµ
trÝch dÉn trong luËn v¨n ®¶m b¶o ®é tin cËy, chÝnh
x¸c vµ trung thùc. Nh÷ng kÕt luËn khoa häc cña
luËn v¨n ch-a tõng ®-îc ai c«ng bè trong bÊt kú
c«ng tr×nh nµo kh¸c.
T¸c gi¶ luËn v¨n
TrÇn ThÕ Linh

4. 4
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU 1
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM SÁT
TẠM GIỮ, TẠM GIAM VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ
CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN
8
1.1. Khái niệm tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự 8
1.1.1. Tạm giữ 8
1.1.2. Tạm giam 10
1.1.3. Thi hành án hình sự 14
1.2. Khái niệm, nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân
trong kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự
16
1.2.1. Khái niệm kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự 16
1.2.2. Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát trong kiểm sát việc
tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự
19
1.3. Khái quát lịch sử phát triển các quy phạm pháp luật về kiểm
sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự của Viện kiểm
sát nhân dân
22
1.3.1. Giai đoạn từ 1945 đến 1960 22
1.3.2. Giai đoạn từ 1960 đến 1981 23
1.3.3. Giai đoạn từ 1981 đến 2002 24
1.3.4. Giai đoạn từ 2002 đến nay 26

5. 5
Chương 2: CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SÁT TẠM
GIỮ, TẠM GIAM VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ CỦA VIỆN
KIỂM SÁT NHÂN DÂN VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG
29
2.1. Các quy định của pháp luật về kiểm sát tạm giữ, tạm giam và
thi hành án hình sự
29
2.1.1. Quyền hạn và trách nhiệm của Viện kiểm sát nhân dân trong
việc kiểm sát tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự
29
2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ trong việc kiểm sát thi hành án phạt
tù, thi hành án treo, cải tạo không giam giữ của Viện kiểm sát
nhân dân
35
2.2. Thực trạng kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình
sự của Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội từ 2008
đến 2012
41
2.2.1. Những kết quả đã đạt được và những tồn tại trong công tác
tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự trên địa bàn thành phố
Hà Nội
41
2.2.2. Những kết quả đã đạt được và những hạn chế trong công tác
kiểm sát tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự của Viện
kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội
46
Chương 3: HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP
NÂNG CAO HIỆU QUẢ KIỂM SÁT TẠM GIỮ, TẠM
GIAM VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ CỦA VIỆN KIỂM
SÁT NHÂN DÂN
63
3.1. Hoàn thiện pháp luật 63
3.1.1. Hoàn thiện các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự 63
3.1.2. Hoàn thiện các quy định pháp luật về tổ chức Viện kiểm sát
nhân dân, các quy chế, nghiệp vụ và các văn bản pháp luật khác
68
3.2. Những giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm sát tạm giữ, tạm
giam và thi hành án hình sự
69

6. 6
3.2.1. Về công tác cán bộ 69
3.2.2. Tăng cường quan hệ phối hợp trong thực thi nhiệm vụ 71
3.2.3. Áp dụng công nghệ thông tin vào thực hiện nghiệp vụ 73
3.2.4. Về xây dựng cơ sở vật chất như nhà tạm giữ, trại tạm giam và
trại giam
74
KẾT LUẬN 75
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 77

7. 7
DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu
bảng
Tên bảng Trang
2.1 Số liệu kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự
từ 2008 đến 2012
47

8. 8
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trước yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm, cải cách tư pháp và
xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, việc nâng cao chất lượng
hoạt động tư pháp của các cơ quan tư pháp nói chung, nâng cao chất lượng
thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát
nói riêng trong giai đoạn hiện nay phải được đổi mới, đảm bảo mọi hành vi, vi
phạm pháp luật hình sự phải được phát hiện kịp thời, nhanh chóng, truy tố
đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, công minh, không bỏ lọt tội phạm và
người phạm tội, không làm oan người vô tội.
Nghị quyết số 08/NQ-TW ngày 02/01/2001 của Bộ Chính trị về một
số nhiệm vụ trọng tâm của công tác tư pháp trong thời gian tới đã nêu rõ:
Nâng cao chất lượng hoạt động và đề cao trách nhiệm của
các cơ quan và cán bộ tư pháp; Viện kiểm sát các cấp thực hiện tốt
chức năng công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt
động tư pháp; tăng cường công tác kiểm sát việc bắt, giam, giữ,
bảo đảm đúng pháp luật; những trường hợp chưa cần bắt, tạm giữ,
tạm giam thì kiên quyết không phê chuẩn lệnh bắt, tạm giữ, tạm
giam; phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp oan, sai trong
việc bắt, tạm giữ, tạm giam thuộc phạm vi thẩm quyền phê chuẩn
của mình [21].
Nghị quyết 49/NQ-TW ngày 02/06/2005 của Bộ Chính trị về chiến
lược cải cách tư pháp đến năm 2020 xác định một trong những nhiệm vụ của
cải cách tư pháp là: "Xác định rõ căn cứ tạm giam; hạn chế việc áp dụng biện
pháp tạm giam đối với một số loại tội phạm; thu hẹp đối tượng người có thẩm
quyền quyết định việc áp dụng các biện pháp tạm giam" [23].

9. 9
Hoạt động kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong lĩnh vực tạm giữ,
tạm giam và thi hành án hình sự là một trong các công tác thực hiện chức
năng của Viện kiểm sát nhân dân theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.
Đối tượng của hoạt động kiểm sát của Viện kiểm sát nhân dân trong lĩnh vực
tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự là sự tuân thủ pháp luật của cơ quan,
đơn vị và người có trách nhiệm trong việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án
hình sự nhằm đảm bảo việc tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự đúng theo
quy định của pháp luật; chế độ tạm giữ, tạm giam được chấp hành nghiêm
chỉnh; tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm của người bị tạm
giữ, tạm giam và các quyền khác của họ không bị pháp luật tước bỏ được tôn
trọng. Hoạt động này giữ vai trò quan trọng trong việc bảo đảm tính thống
nhất, công bằng và nghiêm minh của pháp luật nhằm phục vụ công tác đấu
tranh phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật, bảo vệ quyền con người,
bảo vệ quyền dân chủ của công dân góp phần thực hiện nhiệm vụ chung của
ngành Kiểm sát.
Thời gian qua, hoạt động kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án
hình sự đã đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ, nhanh chóng phát hiện
những vi phạm pháp luật của cơ quan, tổ chức và người có trách nhiệm trong
việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, kịp thời kiến nghị, kháng nghị
khắc phục vi phạm trong hoạt động kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án
hình sự. Tuy nhiên, hoạt động này vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập như
chất lượng kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự chưa cao, vẫn
còn để xảy ra tình trạng bị can, bị cáo, phạm nhân trốn, tự sát, phạm tội mới;
chế độ, tiêu chuẩn của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, phạm nhân còn chưa
đảm bảo đúng theo quy định của pháp luật, nhiều Nhà tạm giữ, Trại tạm giam
còn diễn ra tình trạng vi phạm nội quy, quy chế. Việc nghiên cứu để phân tích
thực trạng của hoạt động kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự,
xác định nguyên nhân của những hạn chế để đề ra các giải pháp khắc phục
những tồn tại, hạn chế đó là rất cần thiết và có ý nghĩa về lý luận và thực tiễn.

10. 10
Vì vậy, tác giả lựa chọn đề tài: "Kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án
hình sự (Trên cơ sở số liệu thực tiễn tại địa bàn Thủ đô Hà Nội)" làm luận
văn thạc sĩ Luật học.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự là một trong những
nhiệm vụ hết sức quan trọng của ngành Kiểm sát nói riêng và hoạt động tư
pháp nói chung. Vì vậy, vấn đề này đang rất được quan tâm nhằm đảm bảo
cho việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự đúng quy định của pháp
luật. Cho đến nay đã có một số bài viết, công trình nghiên cứu liên quan đến
đề tài như:
- Đề tài khoa học cấp bộ "Kháng nghị của Viện kiểm sát với các cơ
quan có trách nhiệm trong việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người
chấp hành án phạt tù" của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, do Nguyễn Hoàng
Thế và các thành viên thực hiện, nghiệm thu năm 2004 nêu nên thực trạng
việc sử dụng quyền kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân trong khâu công
tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án
phạt tù và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện quyền
năng này.
- Đề tài khoa học cấp bộ "Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát
trong tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù
theo yêu cầu cải cách tư pháp hiện nay" của Viện kiểm sát nhân dân tối cao,
do tác giả Ngô Quang Liễn và các thành viên thực hiện, nghiệm thu năm
2007, nghiên cứu về nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát trong lĩnh vực
tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù theo yêu
cầu cải cách tư pháp.
- Chuyên đề "Tổng kết 50 năm công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm
giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù" của Viện kiểm sát
nhân dân tối cao, do tác giả Bùi Đức Long và các thành viên thực hiện,

11. 11
nghiệm thu năm 2010, đã khái quát quá trình hình thành, phát triển cùng
những thành tựu, hạn chế trong công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam,
quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù từ khi Viện kiểm sát nhân dân
thành lập năm 1960 đến năm 2010.
Vấn đề liên quan đến kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình
sự còn có nhiều bài viết đăng trên các tạp chí chuyên ngành như: Tạp chí
Kiểm sát số 19/2012 có bài: "Căn cứ tạm giam, hạn chế việc áp dụng biện
pháp tạm giam đối với một số loại tội phạm, thu hẹp đối tượng người có thẩm
quyền quyết định việc áp dụng tạm giam" của TS. Đỗ Văn Đương; tác giả
Nguyễn Hải Phùng có bài viết: "Khi kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong
tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự có cần ban hành "quyết định trực
tiếp kiểm sát" không?", Tạp chí kiểm sát, số 7/2012. Bên cạnh đó còn có bài
viết của GS.TSKH Lê Cảm: "Những vấn đề chung về bảo vệ các quyền con
người bằng pháp luật trong lĩnh vực tư pháp hình sự", Tạp chí Khoa học pháp
lý, số 6/2010; bài viết của tác giả Vũ Đức Chấp: "Nâng cao chất lượng, hiệu
quả công tác kiểm sát thi hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân", Tạp
chí Kiểm sát, số 10/2008; bài viết của PGS.TS Trần Văn Độ: "Bảo vệ quyền
con người của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo trong tố tụng hình sự đáp ứng
yêu cầu cải cách tư pháp", Tạp chí Khoa học pháp lý, số 6/2010; bài viết của
tác giả Bùi Đức Long: "Bàn về vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát
nhân dân trong thi hành án hình sự", Tạp chí Kiểm sát, số 23/2010. Trong
công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm, việc đưa ra những chính sách
hình sự hợp lý đồng thời nâng cao chất lượng đấu tranh phòng chống tội
phạm, giảm bớt tình trạng oan sai và xâm phạm quyền con người đang là nhu
cầu bức thiết. Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm tới công tác tư pháp mà
cụ thể là giai đoạn công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, để đảm bảo
rằng, mọi hoạt động tố tụng hình sự đều phải chấp hành nghiêm chỉnh theo
Hiến pháp và pháp luật, đồng thời phát hiện xử lý tội phạm một cách nhanh
chóng, chính xác, kịp thời và công minh.

12. 12
Tuy nhiên, cho đến nay chưa có một công trình nào nghiên cứu một
cách toàn diện, có hệ thống về công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi
hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân.
3. Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu của luận văn
3.1 Mục đích nghiên cứu
Luận văn được thực hiện nhằm mục đích làm sáng tỏ các vấn đề lý
luận chung về kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, phân tích,
nghiên cứu thực trạng kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự trên
địa bàn thành phố Hà Nội để đánh giá những ưu điểm cũng như những hạn
chế và nguyên nhân của những hạn chế đó. Qua đó, luận văn đưa ra các giải
pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động kiểm sát tạm giữ, tạm giam và
thi hành án hình sự.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục đích nghiên cứu trên đây, luận văn phải giải quyết
những nhiệm vụ sau đây:
+ Nghiên cứu, làm rõ các căn cứ pháp lý, khái niệm, đặc điểm, nhiệm
vụ và quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân nhằm đảm bảo việc tuân theo
pháp luật trong lĩnh vực tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự cũng như
lịch sử hình thành các quy phạm pháp luật đó.
+ Nghiên cứu chức năng, nhiệm vụ cụ thể của Viện kiểm sát nhân dân
trong việc tuân theo pháp luật của người có thẩm quyền trong lĩnh vực tạm
giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, khảo sát, đánh giá thực tiễn về thực
trạng hoạt động tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự trên địa bàn thành
phố Hà Nội và công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự của
Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội. Từ đó, phân tích những ưu, khuyết
điểm cũng như tồn tại, thiếu sót và nguyên nhân của những tồn tại đó, trong
việc thực hiện kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự trên địa bàn
Thủ đô Hà Nội.

13. 13
+ Đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động kiểm
sát của Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội nói riêng và ngành Kiểm sát
nhân dân nói chung đảm bảo việc tuân theo pháp luật trong lĩnh vực tạm giữ,
tạm giam thời gian tới.
3.3 Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn của công tác kiểm
sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân đảm bảo
việc tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.
* Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung nghiên cứu: Luận văn tập trung đi sâu nghiên cứu chức
năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân trong tạm giữ, tạm
giam, thi hành án phạt tù và thi hành án treo, cải tạo không giam giữ.
- Về thời gian: tác giả nghiên cứu trên cơ sở khảo sát thực tế, thu thập
số liệu, tài liệu thực tiễn của công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành
án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội từ năm 2008 đến 2012.
4. Phƣơng pháp luận và các phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa
Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước về xây
dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam. Sử dụng phương pháp luận của chủ
nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử và phương pháp nghiên
cứu cụ thể như phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh, khảo sát thực tiễn, các
phương pháp nghiên cứu của tội phạm học, khoa học điều tra tội phạm và các
khoa học pháp lý khác.
5. Những điểm mới và đóng góp của luận văn
Luận văn hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về việc kiểm sát
tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân, đồng

14. 14
thời xác định những vướng mắc, bất cập và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn
thiện các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự, Luật thi hành án hình sự, Luật
tổ chức Viện kiểm sát nhân dân liên quan đến lĩnh vực kiểm sát tạm giữ, tạm
giam và thi hành án hình sự.
Luận văn cũng tiến hành khảo sát thực tiễn, thu thập số liệu, tài liệu
thực tiễn phản ánh thực trạng áp dụng pháp luật trong hoạt động tạm giữ, tạm
giam và thi hành án hình sự trên địa bàn thành phố Hà Nội, qua đó đánh giá
những ưu và nhược điểm và những nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế
đó để đưa ra được những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm
sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân
thành phố Hà Nội nói riêng và ngành kiểm sát nói chung trong thời gian tới.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội
dung của luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận chung về kiểm sát tạm giữ, tạm giam
và thi hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân.
Chương 2: Các quy định của pháp luật về kiểm sát tạm giữ, tạm giam
và thi hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân và thực tiễn áp dụng.
Chương 3: Hoàn thiện pháp luật và những giải pháp nâng cao hiệu quả
kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân.

15. 15
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG
VỀ KIỂM SÁT TẠM GIỮ, TẠM GIAM VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ
CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN
1.1. KHÁI NIỆM TẠM GIỮ, TẠM GIAM VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ
1.1.1. Tạm giữ
Theo Từ điển Luật học năm 2006 thì: "tạm giữ được hiểu là biện pháp
ngăn chặn áp dụng đối với người bị bắt trong trường hợp khẩn cấp hoặc phạm
tội quả tang để cách ly họ với xã hội trong thời gian cần thiết nhằm ngăn chặn
người đó tiếp tục phạm tội, cản trở điều tra và xác định sự liên quan của người
này đối với tội phạm" [54]. Theo Điều 86 Bộ luật tố tụng hình sự 2003, đối
tượng bị tạm giữ là những người bị bắt trong trường hợp khẩn cấp, phạm tội
quả tang, người phạm tội tự thú, đầu thú hoặc đối với người bị bắt theo quyết
định truy nã. Tuy nhiên không phải bất cứ trường hợp nào người bị bắt theo
các trường hợp trên đều bị tạm giữ mà tùy tính chất mức độ của hành vi nguy
hiểm cho xã hội mà có thể bị tạm giữ hoặc không tạm giữ. Căn cứ để ra Quyết
định tạm giữ chính là việc bắt quả tang, bắt khẩn cấp theo đúng trình tự thủ
tục tại Điều 81, 82 Bộ luật tố tụng hình sự 2003, tự thú, đầu thú, bắt truy nã và
căn cứ tính chất mức độ của hành vi phạm tội thì có thể ra quyết định tạm giữ
hoặc không tạm giữ. Trong trường hợp người đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi vẫn
có thể bị tạm giữ khi có đủ căn cứ theo luật định nhưng chỉ trong các trường
hợp phạm tội rất nghiêm trọng do lỗi cố ý hoặc phạm tội đặc biệt nghiêm
trọng [44, Điều 303]. Người có thẩm quyền ra quyết định tạm giữ chính là
những người có quyền ra lệnh bắt khẩn cấp được Thủ trưởng, phó Thủ trưởng
Cơ quan điều tra các cấp; người chỉ huy đơn vị quân đội độc lập cấp trung
đoàn và tương đương; người chỉ huy đồn biên phòng ở hải đảo và biên giới;

16. 16
người chỉ huy tàu bay, tàu biển, khi tàu bay, tàu biển đã rời khỏi sân bay, bến
cảng và chỉ huy vùng cảnh sát biển có quyền ra lệnh tạm giữ [44, Điều 86].
Thời hạn tạm giữ được quy định tại Điều 87 Bộ luật tố tụng hình sự,
theo đó: "Thời hạn tạm giữ không được quá 03 ngày kể từ khi cơ quan điều
tra nhận người bị bắt" [44]. Như vậy, thời hạn tạm giữ được tính theo ngày và
thời điểm nhận người bị bắt chỉ có ý nghĩa tính ngày bị tạm giữ vì thời hạn sẽ
hết vào lúc 24h. Khi người có thẩm quyền ra quyết định tạm giữ thì quyết
định tạm giữ phải được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp trong thời hạn 12 giờ,
quyết định phải ghi rõ lý do tạm giữ ngày hết hạn tạm giữ, Viện kiểm sát xem
xét tính có căn cứ, cần thiết của quyết định tạm giữ, nếu thấy quyết định tạm
giữ không có căn cứ, không cần thiết thì phải ra quyết định hủy bỏ quyết định
tạm giữ đó và người ra quyết định tạm giữ phải trả tự do ngay cho người bị
tạm giữ. Những trường hợp Viện kiểm sát hủy bỏ quyết định tạm giữ là trường
hợp người bị tạm giữ không phải là người bị bắt trong trường hợp khẩn cấp,
phạm tội quả tang, người phạm tội tự thú, đầu thú hoặc đối với người bị bắt
theo quyết định truy nã; người bị tạm giữ chỉ vi phạm hành chính hoặc pháp
luật dân sự; người bị tạm giữ là người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới
16 tuổi nhưng phạm tội thuộc trường hợp ít nghiêm trọng, nghiêm trọng hoặc
rất nghiêm trọng do vô ý, người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi phạm tội ít
nghiêm trọng, nghiêm trong do vô ý; người bị bắt trong trường hợp khẩn cấp,
phạm tội quả tang nhưng có đủ chứng cứ, tài liệu chứng minh họ không phạm
tội. Thời hạn tạm giữ có thể được gia hạn 02 lần, mỗi lần không quá 03 ngày
trong những trường hợp cần thiết và đặc biệt như chưa củng cố được tài liệu,
nhân thân, tính chất mức độ hành vi của tội phạm và mọi trường hợp gia hạn
tạm giữ phải được Viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn trong thời hạn 12 giờ.
Trong thời hạn 12 giờ Viện kiểm sát cùng cấp phải ra quyết định phê chuẩn
hoặc không phê chuẩn quyết định gia hạn tạm giữ, khi Viện kiểm sát không
phê chuẩn quyết định gia hạn tạm giữ hoặc không đủ căn cứ khởi tố bị can thì
phải trả tự do ngay cho người bị tạm giữ. Thời hạn tạm giữ đó sẽ được trừ vào

17. 17
thời hạn tạm giam theo quy định một ngày tạm giữ được tính bằng một ngày
tạm giam. Việc quy định thời hạn tạm giữ như vậy nhằm mục đích hạn chế
tình trạng lạm dụng tạm giữ và bảo đảm tính khách quan, có căn cứ và cần
thiết của việc tạm giữ.
Từ những nghiên cứu và phân tích trên đây thì có để đưa ra khái niệm:
tạm giữ là biện pháp ngăn chặn trong tố tụng hình sự do những chủ thể có
thẩm quyền theo luật định áp dụng trong trường hợp cần thiết đối với những
người bị bắt trong trường hợp khẩn cấp, phạm tội quả tang, người phạm tội tự
thú, đầu thú hoặc đang bị truy nã nhằm ngăn ngừa và xử lý tội phạm kịp thời.
1.1.2. Tạm giam
Theo quy định tại Điều 88 Bộ luật tố tụng hình sự 2003 thì tạm giam
là biện pháp ngăn chặn trong tố tụng hình sự do những người có thẩm quyền
ở Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án áp dụng đối với bị can, bị cáo phạm
tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, phạm tội rất nghiêm trọng hoặc bị
can, bị cáo phạm tội nghiêm trọng; phạm tội ít nghiêm trọng mà Bộ luật hình
sự quy định hình phạt tù trên 2 năm và có căn chứ cho rằng người đó có thể
trốn hoặc cản trở việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc có thể tiếp tục phạm tội.
Theo quy định tại Quy chế về tạm giữ, tạm giam được ban hành kèm theo
Nghị định số 89/1998/NĐ-CP ngày 07 tháng 11 năm 1998 thì tạm giữ, tạm
giam là những biện pháp ngăn chặn được quy định trong Bộ luật tố tụng hình
sự do Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát hoặc Tòa án áp dụng nhằm buộc
những người có Lệnh tạm giữ hoặc Lệnh tạm giao cách ly khỏi xã hội trong
một thời gian nhất định để ngăn chặn hành vi phạm tội, hành vi gây khó khăn
cho việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc đảm bảo thi hành án phạt tù hoặc án tử
hình [14, Điều 1]. Như vậy, tạm giam không phải là hình phạt tù vì mục đích
của tạm giam không những ngăn ngừa bị can, bị cáo phạm tội mới hoặc trốn
tránh mà còn đảm bảo cho cơ quan tiến hành tố tụng điều tra, truy tố và xét xử
bị cáo được chính xác, kịp thời, bên cạnh đó cũng là biện pháp để giúp đảm

18. 18
bảo thi hành án hình sự. Đối tượng của biện pháp ngăn chặn tạm giam chỉ có
thể là bị can, bị cáo tức là những người đã có quyết định khởi tố bị can hoặc
quyết định đưa vụ án ra xét xử. Tuy nhiên, không phải tất cả các bị can, bị cáo
đều áp dụng biện pháp tạm giam mà theo căn cứ điều 88 Bộ luật tố tụng hình
sự 2003 quy định những bị can, bị cáo có thể được áp dụng biện pháp tạm
giam bao gồm: bị can, bị cáo phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, phạm tội rất
nghiêm trọng; bị can, bị cáo phạm tội nghiêm trọng, phạm tội ít nghiêm trọng
mà Bộ luật Hình sự quy định hình phạt tù trên 2 năm và có căn cứ cho rằng
người đó có thể trốn hoặc cản trở việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc tiếp tục
phạm tội.
Như vậy, để áp dụng biện pháp tạm giam đối với những bị can, bị cáo
phạm tội phải tính đến khả năng người đó có thể trốn tránh hoặc cản trở việc
điều tra, truy tố, xét xử hay tiếp tục phạm tội dựa vào nhân thân người phạm
tội, họ có tiền án, tiền sự gì không, tạm giam có cần thiết hay không. Hơn
nữa, Bộ luật tố tụng hình sự 2003 cũng quy định một số trường hợp có đủ căn
cứ thì không áp dụng biện pháp tạm giam mà áp dụng biện pháp ngăn chặn
khác như: bị can, bị cáo là phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới ba mươi
sáu tháng tuổi, là người già yếu, người bị bệnh nặng mà nơi cư trú rõ ràng.
Tuy nhiên, những người này vẫn có thể áp dụng biện pháp tạm giam nếu họ
thuộc một trong những trường hợp sau đây: bị can, bị cáo bỏ trốn và bị bắt
theo lệnh truy nã; bị can, bị cáo được áp dụng biện pháp ngăn chặn khác
nhưng tiếp tục phạm tội hoặc cố ý gây cản trở nghiêm trọng đến việc điều tra,
truy tố, xét xử; bị can, bị cáo phạm tội xâm phạm an ninh quốc gia và có đủ
căn cứ cho rằng nếu không tạm giam đối với họ thì sẽ gây nguy hại đến an
ninh quốc gia.
Khoản 3 Điều 88 Bộ luật tố tụng hình sự quy định những người có
thẩm quyền áp dụng biện pháp tạm giam bao gồm: Viện trưởng, Phó Viện
trưởng Viện kiểm sát nhân dân và Viện kiểm sát quân sự các cấp; Chánh án,
Phó Chánh án Tòa án nhân dân và Tòa án quân sự các cấp; Thẩm phán giữ

19. 19
chức vụ Chánh tòa, phó Chánh tòa Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao;
Hội đồng xét xử; Thủ trưởng, phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp. Khi
Thủ trưởng, phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp ra lệnh tạm giam thì
phải được Viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành. Trong thời
hạn ba ngày, kể từ ngày nhận được lệnh tạm giam, đề nghị xét phê chuẩn và
hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc tạm giam, Viện kiểm sát phải ra quyết định
phê chuẩn hoặc quyết định không phê chuẩn. Viện kiểm sát phải hoàn trả hồ
sơ cho Cơ quan điều tra ngay sau khi kết thúc việc xét phê chuẩn.
Theo quy định tại Điều 88 Bộ luật tố tụng hình sự 2003, bị can, bị cáo
khi bị áp dụng biện pháp tạm giam phải có Lệnh tạm giam của người có thẩm
quyền ký, riêng Lệnh tạm giam của Thủ trưởng, Phó thủ trưởng cơ quan điều
tra các cấp phải được sự phê chuẩn của Viện kiểm sát cùng cấp trước khi thi
hành. Biện pháp ngăn chặn tạm giam là biện pháp rất nghiêm khắc trong tố
tụng hình sự, theo quy định trong trường hợp người bị tạm giam bị phạt tù thì
cứ 01 ngày tạm giam được tính bằng 01 ngày tù. Vì vậy, khi áp dụng biện
pháp tạm giam cơ quan ra lệnh tạm giam phải kiểm tra căn cước người bị tạm
giam để đảm bảo tính có căn cứ, chặt chẽ và chính xác, tránh xảy ra oan sai,
đồng thời phải thông báo ngay cho gia đình người bị tạm giam và cho chính
quyền xã, phường, thị trấn hoặc cơ quan, tổ chức nơi người bị tạm giam cư trú
hoặc làm việc biết. Người bị tạm giam có được chế độ khác với chế độ đối với
người đang chấp hành hình phạt tù. Nơi tạm giữ, tạm giam, chế độ sinh hoạt,
nhận quà, liên hệ với gia đình và các chế độ khác được thực hiện theo quy
định tại Nghị định số 89/NĐ-CP ngày 07 tháng 11 năm 1998 được sửa đổi bổ
sung một số điều ở Nghị định số 98/NĐ-CP ngày 27 tháng 11 năm 2002 và
Nghị định số 09/NĐ-CP ngày 25 tháng 01 năm 2011. Người bị tạm giữ, tạm
giam được chăm nom người thân thích và bảo quản tài sản của mình cụ thể:
Khi người bị tạm giữ, tạm giam có con chưa thành niên dưới 14 tuổi hoặc có
người thân thích là người tàn tật, già yếu mà không có người chăm sóc, thì cơ
quan ra lệnh tạm giam giao những người đó cho người thân thích chăm nom.

20. 20
Trong trường hợp người bị tạm giam không có người thân thích thì cơ quan ra
quyết định tạm giữ, lệnh tạm giam giao những người đó cho chính quyền sở
tại chăm nom. Nếu người bị tạm giữ, tạm giam có nhà hoặc tài sản khác mà
không có người trông nom, bảo quản thì cơ quan ra quyết tạm giữ, lệnh tạm
giam phải áp dụng những biện pháp trông nom, bảo quản thích đáng và cơ
quan ra quyết định tạm giữ, lệnh tạm giam thông báo cho người bị tạm giữ,
tạm giam biết những biện pháp đã được áp dụng.
Thời hạn tạm giam được quy định cụ thể và chi tiết trong Bộ luật tố
tụng hình sự 2003. Cụ thể là, Điều 120 Bộ luật tố tụng hình sự 2003 quy định
về thời hạn tạm giam trong giai đoạn điều tra. Theo đó, thời hạn tạm giam bị
can để điều tra không quá hai tháng đối với tội phạm ít nghiêm trọng, không quá
ba tháng đối với tội phạm nghiêm trọng, không quá bốn tháng đối với tội phạm
rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Trong trường hợp vụ án có
nhiều tình tiết phức tạp, xét cần phải có thời gian dài hơn cho việc điều tra và
không có căn cứ để thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp tạm giam thì chậm nhất là
mười ngày trước khi hết hạn tạm giam, Cơ quan điều tra phải có văn bản đề
nghị Viện kiểm sát gia hạn tạm giam. Việc gia hạn tạm giam phải theo quy
định như sau: Đối với tội phạm ít nghiêm trọng có thể được gia hạn tạm giam
một lần không quá một tháng; đối với tội phạm nghiêm trọng có thể được gia
hạn tạm giam hai lần, lần thứ nhất không quá hai tháng và lần thứ hai không
quá một tháng; đối với tội phạm rất nghiêm trọng có thể được gia hạn tạm
giam hai lần, lần thứ nhất không quá ba tháng, lần thứ hai không quá hai
tháng; đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có thể được gia hạn tạm giam
ba lần, mỗi lần không quá bốn tháng [44].
Về thời hạn tạm giam trong giai đoạn truy tố được tính từ ngày nhận
được hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra trong thời hạn hai mươi ngày đối
với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng, ba mươi ngày đối với
tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Trong trường
hợp cần thiết, Viện trưởng Viện kiểm sát có thể gia hạn, nhưng không quá

21. 21
mười ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng; không
quá mười lăm ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng; không quá ba mươi
ngày đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng [44, Điều 166]. Điều 177, 228
Bộ luật tố tụng hình sự 2003 quy định về thời hạn tạm giam trong giai đoạn
chuẩn bị xét xử sơ thẩm và sau khi tuyên án; Điều 243 Bộ luật tố tụng hình sự
2003 quy định về thời hạn tạm giam khi xét xử phúc thẩm; Điều 250 Bộ luật
tố tụng hình sự 2003 quy định về thời hạn tạm giam khi cấp phúc thẩm hủy
bản án sơ thẩm để điều tra lại hoặc xét xử lại; Điều 287 Bộ luật tố tụng hình
sự 2003 quy định về thời hạn tạm giam khi giám đốc thẩm hủy bản án đã có
hiệu lực pháp luật để điều tra lại hoặc xét xử lại.
Như vậy, trên cơ sở phân tích trên đây có thể rút ra khái niệm: Tạm
giam là biện pháp ngăn chặn nghiêm khắc nhất trong tố tụng hình sự do
những người có thẩm quyền thuộc cơ quan điều tra, Viện kiểm sát hoặc Tòa
án áp dụng đối với bị can, bị cáo nhằm cách ly họ ra khỏi đời sống xã hội
trong một khoảng thời gian nhất định để ngăn chặn tội phạm hoặc ngăn ngừa
người thực hiện hành vi phạm tội trốn, cản trở việc điều tra, truy tố, xét xử,
thi hành án.
1.1.3. Thi hành án hình sự
Hiến pháp 2013 khẳng định, các bản án, quyết định của Tòa án nhân
dân có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng; cơ quan,
tổ chức, cá nhân hữu quan phải nghiêm chỉnh chấp hành [47, Điều 106]. Yêu
cầu mang tính nguyên tắc Hiến định này đã khẳng định hiệu lực thi hành của
tất cả các phán quyết của Tòa án khi có hiệu lực pháp luật đồng thời khẳng
định ý nghĩa rất quan trọng của vấn đề thi hành án nói chung và thi hành án
hình sự nói riêng. Đồng thời, thi hành án hình sự có ý nghĩa rất quan trọng
trong việc giải quyết vụ án, vì nếu như vụ án sau khi được xét xử mà không
mang ra thi hành thì tính quyền uy, nghiêm khắc, trừng trị hay giáo dục của
pháp luật hình sự không còn nữa. Thi hành án hình sự là giai đoạn cuối cùng

22. 22
trong quá trình tố tụng hình sự, nó hiện thực hóa bản án kết tội của Tòa án vào
trong thực tế và bản án chính là căn cứ để tiến hành hoạt động thi hành án
hình sự. Mục đích của thi hành án hình sự không chỉ trừng trị người phạm tội
mà còn cải tạo, giáo dục họ trở thành người có ích cho xã hội, khi họ tái hòa
nhập với xã hội không tiếp tục phạm tội mới.
Theo Đại Từ điển tiếng Việt, thi hành là: "Thực hiện điều đã chính
thức quyết định" [65, tr. 1497]. Như vậy, thi hành án có thể được hiểu là thực
hiện bản án, quyết định của Tòa án trên thực tế; còn thi hành án hình sự là
thực hiện các bản án, quyết định hình sự của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật
trên thực tế [49, tr. 5]. Thi hành án hình sự là một hoạt động mang tính hành
chính - tư pháp hình sự vì nó có những đặc thù riêng khác với hoạt động tố
tụng hình sự [64, tr. 22]. Thi hành án hình sự là hoạt động mang tính điều
hành và chấp hành theo đặc trưng của quản lý hành chính, phương pháp trong
quá trình thi hành án là phương pháp thuyết phục giáo dục và mệnh lệnh hành
chính, việc thi hành án có liên hệ với chính quyền địa phương, theo thủ tục
hành chính như trường hợp thi hành án treo, cải tạo không giam giữ thì người
chấp hành án treo, cải tạo không giam giữ được giao về Ủy ban nhân dân
phường, xã nơi người chấp hành án cư trú để theo dõi, giám sát, giáo dục.
Nếu tất cả đều hướng đến một phán quyết đúng đắn của Tòa án thì thi hành án
hình sự lại nhằm mục đích thực hiện nội dung các phán quyết đó của Tòa án.
Nhưng thi hành án hình sự có mối quan hệ biện chứng giữa quá trình tố tụng
hình sự, không có tố tụng thì không có thi hành án và ngược lại không có thi
hành án thì tố tụng trở nên vô nghĩa [64 tr. 24-26].
Phạm vi của thi hành án hình sự bao gồm thi hành bản án, quyết định
về hình phạt tù, tử hình, cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, cấm cư trú, quản
chế, trục xuất, tước một số quyền công dân, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm
hành nghề hoặc làm công việc nhất định, án treo, biện pháp tư pháp. Theo đó,
khoản 3, 5, 6 Điều 3 Luật thi hành án hình sự năm 2010 giải thích:

23. 23
Thi hành án phạt tù là việc cơ quan, người có thẩm quyền theo
quy định của Luật này buộc phạm nhân phải chịu sự quản lý giam giữ,
giáo dục, cải tạo để họ trở thành người có ích cho xã hội. Thi hành án
treo là việc cơ quan, người có thẩm quyền theo quy định của Luật
này giám sát, giáo dục người bị phạt tù được hưởng án treo trong
thời gian thử thách. Thi hành án phạt cải tạo không giam giữ là việc
cơ quan, người có thẩm quyền theo quy định của Luật này giám sát,
giáo dục người chấp hành án tại xã, phường, thị trấn và khấu trừ thu
nhập sung quỹ nhà nước theo bản án đã có hiệu lực pháp luật [46].
Các bản án hoặc quyết định được thi hành bao gồm: bản án hoặc phần
bản án của Tòa án cấp sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị theo trình tự
phúc thẩm; bản án của Tòa án cấp phúc thẩm; quyết định giám đốc thẩm hoặc tái
thẩm của Tòa án; bản án hoặc quyết định của Tòa án được thi hành ngay theo
quy định của Bộ luật tố tụng hình sự; quyết định của Tòa án Việt Nam tiếp nhận
người đang chấp hành án phạt tù ở nước ngoài về Việt Nam chấp hành án và đã
có quyết định thi hành; quyết định chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù
tại Việt Nam cho nước ngoài; bản án, quyết định về áp dụng biện pháp tư pháp
bắt buộc chữa bệnh, giáo dục tại xã, phường, thị trấn, đưa vào trường giáo dưỡng.
Như vậy, qua sự phân tích trên đây có thể rút ra khái niệm: thi hành
án hình sự là việc đưa ra thi hành bản án, quyết định hình sự của Tòa án đã
có hiệu lực pháp luật do cơ quan có thẩm quyền áp dụng nhằm hiện thực hóa
bản án của Tòa án, góp phần lập lại trật tự xã hội, công bằng, trừng trị đồng
thời cải tạo, giáo dục người phạm tội cũng như phòng ngừa tội phạm.
1.2. KHÁI NIỆM, NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN
DÂN TRONG KIỂM SÁT TẠM GIỮ, TẠM GIAM VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ
1.2.1. Khái niệm kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự
Theo Từ điển Tiếng Việt thì "kiểm sát" có nghĩa là "kiểm tra và giám
sát". Theo Từ điển Luật học 2006 thì kiểm sát các hoạt động tư pháp là kiểm

24. 24
tra, xem xét theo dõi việc tuân theo pháp luật đối với hoạt động điều tra, truy
tố, xét xử, thi hành án, giam giữ, cải tạo của các cơ quan tiến hành tố tụng và
giải quyết các hành vi phạm pháp, kiện tụng trong nhân dân bảo đảm cho
pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất [54]. Kiểm sát là hoạt
động mang tính quyền lực Nhà nước, đảm bảo việc tuân theo pháp luật trong
quá trình hoạt động tư pháp của các chủ thể. Khi tiến hành kiểm sát, phát hiện
có vi phạm Viện kiểm sát nhân dân ban hành kiến nghị hoặc kháng nghị kịp
thời để khắc phục vi phạm của các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm trong việc
tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự. Mục đích của việc kiểm sát tạm
giữ, tạm giam và thi hành án hình sự nhằm phát hiện nhanh chóng, kịp thời,
chính xác những vi phạm pháp luật trong công tác tạm giữ, tạm giam và thi
hành án hình sự, đảm bảo việc giam, giữ và thi hành án hình sự có căn cứ,
đúng pháp luật đồng thời kiến nghị, kháng nghị để khắc phục kịp thời cũng
như hạn chế những vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tạm giữ, tạm giam và thi
hành án hình sự của cơ quan, đơn vị và những người có trách nhiệm trong
việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.
Đối tượng của công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án
hình sự là việc tuân theo pháp luật của Tòa án, nhà tạm giữ, trại tạm giam; cơ
quan quản lý thi hành án hình sự; cơ quan thi hành án hình sự; cơ quan, tổ
chức được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự và người có trách nhiệm
trong việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự là Trưởng nhà tạm giữ,
Giám thị trại tạm giam, Giám thị trại giam, Thủ trưởng cơ quan thi hành án
hình sự và người khác có trách nhiệm trong việc tạm giữ, tạm giam và thi hành
án hình sự theo quy định của pháp luật. Viện kiểm sát có trách nhiệm kiểm sát
việc tạm giữ, tạm giam bảo đảm việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình
sự có căn cứ theo luật định, kịp thời phát hiện và xử lý những vi phạm trong
việc quản lý tạm giữ, tạm giam của Nhà tạm giữ, trại tạm giam, trại giam.
Phạm vi của công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam bắt đầu từ khi có
người bị tạm giữ, tạm giam. Phạm vi công tác kiểm sát thi hành án hình sự bắt

25. 25
đầu từ khi có bản án, quyết định được thi hành theo quy định tại Điều 2 Luật thi
hành án hình sự. Công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam kết thúc khi chấm
dứt việc tạm giữ, tạm giam. Công tác kiểm sát việc thi hành án hình sự kết thúc
khi chấm dứt việc thi hành án hình sự theo quy định của pháp luật [63, Điều 3].
Hoạt động kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự có thể tiến
hành thường kỳ và bất thường để đảm bảo cho việc phát hiện những vi phạm và
khắc phục kịp thời. Điều 26 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2002 quy định:
Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật
của các cơ quan, đơn vị và người có trách nhiệm trong việc tạm giữ,
tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù, nhằm
bảo đảm: Việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp
hành án phạt tù theo đúng quy định của pháp luật; chế độ tạm giữ,
tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù được
chấp hành nghiêm chỉnh; tính mạng, tài sản, danh dự, nhân phẩm
của người bị tạm giữ, tạm giam, người chấp hành án phạt tù và các
quyền khác của họ không bị pháp luật tước bỏ được tôn trọng [43].
Trên cơ sở những phân tích trên có thể rút ra khái niệm kiểm sát tạm
giữ, tạm giam và thi hành án hình sự là hoạt động của Viện kiểm sát nhân
dân trong việc áp dụng các quy định của pháp luật để kiểm sát hoạt động của
các đơn vị, tổ chức, người có trách nhiệm trong việc tạm giữ, tạm giam và thi
hành án hình sự nhằm đảm bảo việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự
theo đúng quy định của pháp luật, chế độ tạm giữ, tạm giam và thi hành án
hình sự phải được chấp hành nghiêm chỉnh và đảm bảo tính mạng, tài sản,
danh dự, nhân phẩm của người bị tạm giữ, tạm giam, người chấp hành án và
các quyền khác của họ không bị pháp luật tước bỏ được tôn trọng.
Công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự giữ vai trò
rất quan trọng. Qua công tác này, Viện kiểm sát nhân dân phát hiện kịp thời
những vi phạm của Nhà tạm giữ, trại tạm giam, người có trách nhiệm trong

26. 26
việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự để kịp thời kiến nghị, kháng
nghị đối với những tổ chức có vi phạm nhằm đảm bảo cho việc tạm giữ, tạm
giam và thi hành án hình sự tuân theo pháp luật được thống nhất, chính xác và
kịp thời.
1.2.2. Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát trong kiểm sát việc
tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự
Chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tư pháp
là một chức năng hiến định. Điều 107 Hiến pháp năm 2013 đã quy định:
Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát
hoạt động tư pháp. Viện kiểm sát nhân dân gồm Viện kiểm sát nhân
dân tối cao và các Viện kiểm sát khác do luật định. Viện kiểm sát
nhân dân có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền
công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà
nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo
đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất [47].
Như vậy, ngoài chức năng thực hành quyền công tố thì chức năng
kiểm sát các hoạt động tư pháp, bảo đảm cho việc áp dụng pháp luật, thực thi
pháp luật trên thực tế được thống nhất, chính xác, kịp thời và công minh cũng
là một chức năng rất quan trọng của Viện kiểm sát nhân dân. Hoạt động kiểm
tra, giám sát việc tuân theo pháp luật trong lĩnh vực này là hết sức cần thiết và
là một yêu cầu khách quan của quá trình giải quyết các vụ án hình sự. Bên
cạnh đó, hoạt động kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong lĩnh vực tạm giữ,
tạm giam, thi hành án hình sự là một trong những hoạt động kiểm sát thực
hiện chức năng Viện kiểm sát nhân dân. Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân
năm 2002 đã quy định cụ thể chức năng và nhiệm vụ cụ thể đối với công tác
kiểm sát tạm giữ, tạm giam tại Điều 1 và Điều 3, theo đó: "Viện kiểm sát
nhân dân thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp theo quy
định của Hiến pháp và pháp luật" [43] và:

27. 27
Viện kiểm sát nhân dân thực hiện chức năng, nhiệm vụ bằng
những công tác sau đây: Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong
việc thi hành bản án, quyết định của Tòa án nhân dân; Kiểm sát
việc tuân theo pháp luật trong việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và
giáo dục người chấp hành án phạt tù [43].
Cụ thể hóa nhiệm vụ đó, Điều 27 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân
năm 2002 quy định khi thực hiện công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam,
quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù, Viện kiểm sát nhân dân phải
thường kỳ và bất thường trực tiếp kiểm sát tại nhà tạm giữ, trại tạm giam và
trại giam; kiểm tra hồ sơ, tài liệu của cơ quan cùng cấp và cấp dưới có trách
nhiệm tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù;
gặp, hỏi người bị tạm giữ, tạm giam và người chấp hành án phạt tù về việc
giam, giữ; tiếp nhận và giải quyết khiếu nại, tố cáo về việc tạm giữ, tạm giam,
quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù; yêu cầu cơ quan cùng cấp và
cấp dưới quản lý nơi tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành
án phạt tù kiểm tra những nơi đó và thông báo kết quả cho Viện kiểm sát nhân
dân; yêu cầu cơ quan cùng cấp, cấp dưới và người có trách nhiệm thông báo
tình hình tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù;
trả lời về quyết định, biện pháp hoặc việc làm vi phạm pháp luật trong việc
tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù; kháng
nghị với cơ quan cùng cấp và cấp dưới yêu cầu đình chỉ việc thi hành, sửa đổi
hoặc bãi bỏ quyết định có vi phạm pháp luật trong việc tạm giữ, tạm giam,
quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù, chấm dứt việc làm vi phạm
pháp luật và yêu cầu xử lý người vi phạm pháp luật.
Trong công tác kiểm sát thi hành án, Điều 23 và Điều 24 Luật tổ chức
Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 quy định: Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát
việc tuân theo pháp luật của Tòa án nhân dân, cơ quan thi hành án, Chấp hành
viên, cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân có liên quan trong việc thi hành bản
án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật và những bản án, quyết định được thi

28. 28
hành ngay theo quy định của pháp luật nhằm bảo đảm các bản án, quyết định
đó được thi hành đúng pháp luật, đầy đủ, kịp thời. Khi thực hiện công tác
kiểm sát thi hành án, Viện kiểm sát nhân dân phải tuân thủ những nhiệm vụ,
quyền hạn sau: Yêu cầu Tòa án nhân dân, cơ quan thi hành án cùng cấp và
cấp dưới, Chấp hành viên, các cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân có liên
quan đến việc thi hành án:
+ Ra quyết định thi hành án đúng quy định của pháp luật;
+ Tự kiểm tra việc thi hành bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp
luật và những bản án, quyết định được thi hành ngay theo quy định của pháp
luật và thông báo kết quả kiểm tra cho Viện kiểm sát nhân dân;
+ Thi hành bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật và những bản
án, quyết định được thi hành ngay theo quy định của pháp luật;
+ Cung cấp hồ sơ, tài liệu, vật chứng có liên quan đến việc thi hành án.
Viện kiểm sát nhân dân trực tiếp kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong
việc thi hành án của cơ quan thi hành án cùng cấp và cấp dưới, Chấp hành viên,
các cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân có liên quan và việc giải quyết kháng
cáo, khiếu nại, tố cáo đối với việc thi hành án; tham gia việc xét giảm thời hạn
chấp hành hình phạt, xóa án tích; đề nghị miễn chấp hành hình phạt theo quy
định của pháp luật; kháng nghị với Tòa án nhân dân, cơ quan thi hành án cùng
cấp và cấp dưới, Chấp hành viên, cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm trong
việc thi hành án; yêu cầu đình chỉ việc thi hành án, sửa đổi hoặc bãi bỏ quyết
định có vi phạm pháp luật trong việc thi hành án, chấm dứt việc làm vi phạm
pháp luật trong việc thi hành án; nếu có dấu hiệu tội phạm thì khởi tố về hình
sự; trong trường hợp do pháp luật quy định thì khởi tố về dân sự [43, Điều 24].
Như vậy, công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình
sự là một trong các công tác kiểm sát thực hiện chức năng của Viện kiểm sát
nhân dân nhằm đảm bảo: Việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự theo
đúng quy định của pháp luật; chế độ tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự

29. 29
được chấp hành nghiêm chỉnh; tính mạng, tài sản, danh dự, nhân phẩm của
người bị tạm giữ, tạm giam, người chấp hành án và các quyền khác của họ
không bị pháp luật tước bỏ được tôn trọng. Bản án phải được thi hành nghiêm
minh, đúng quy định pháp luật mang tính chất trừng phạt, răn đe và giáo dục
người chấp hành án trở thành người có ích cho xã hội.
Để bảo đảm cho công tác tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự
được áp dụng một cách thống nhất, công minh, chính xác và kịp thời thì công
tác kiểm sát kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong lĩnh vực tạm giữ, tạm
giam và thi hành án hình sự đóng một vai trò rất quan trọng, có ý nghĩa lớn
trong công cuộc đấu tranh phòng và chống tội phạm.
Thứ nhất, là một trong những bảo đảm thực hiện dân chủ, tôn trọng và
bảo đảm các quyền tự do của công dân được Hiến pháp ghi nhận.
Thứ hai, công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự là
một biện pháp "kiểm soát quyền lực" giữa các cơ quan tiến hành tố tụng. Bởi
vì, nếu không có sự kiểm tra, giám sát thì việc áp dụng biện pháp tạm giữ,
tạm giam và thi hành án hình sự có thể dẫn đến phiến diện, chủ quan, không
thống nhất và thiếu chính xác.
1.3. KHÁI QUÁT LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CÁC QUY PHẠM PHÁP LUẬT
VỀ KIỂM SÁT TẠM GIỮ, TẠM GIAM VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ CỦA VIỆN
KIỂM SÁT NHÂN DÂN
1.3.1. Giai đoạn từ 1945 đến 1960
Ngày 09/11/1946 Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam ra đời. Tổ
chức Viện Công tố được thành lập trong hệ thống Tòa án từ cấp tỉnh trở lên
và trực thuộc Bộ Tư pháp. Hệ thống Viện công tố được thành lập theo Nghị
quyết ngày 25/1/1958 của Quốc hội, Viện Công tố có nhiệm vụ: điều tra và
truy tố những vi phạm về hình sự. Giám sát việc chấp hành pháp luật của Cơ
quan điều tra, trong việc xét xử của Tòa án, trong việc giam giữ và cải tạo.

30. 30
Như vậy, mặc dù trong giai đoạn này Viện kiểm sát nhân dân chưa ra đời
nhưng chức năng kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và cải tạo phạm nhân là
một trong những nhiệm vụ của Viện công tố được ghi nhận từ Nghị quyết
ngày 25/1/1958 của Quốc hội. Theo đó, Viện công tố có trách nhiệm phát
hiện kịp thời những vi phạm pháp luật trong lĩnh vực giam, giữ, cải tạo của
những người và cơ quan có thẩm quyền để kịp thời ngăn chặn và xử lý. Tuy
nhiên, các quy phạm pháp luật quy định về nhiệm vụ kiểm sát tạm giữ, tạm
giam và thi hành án hình sự chưa được cụ thể hóa và đi vào hoạt động.
1.3.2. Giai đoạn từ 1960 đến 1981
Hiến pháp năm 1959, Điều 105 quy định Viện kiểm sát nhân dân tối
cao nước Việt Nam dân chủ cộng hòa kiểm sát việc tuân theo pháp luật của
các cơ quan thuộc Hội đồng Chính phủ, cơ quan Nhà nước địa phương, các
nhân viên cơ quan Nhà nước và công dân. Các Viện kiểm sát nhân dân địa
phương và Viện kiểm sát quân sự có quyền kiểm sát trong phạm vi do luật
định [34]. Ngày 26/7/1960 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân ra đời quy
định cụ thể, nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân nói chung và
quy định về kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự nói riêng.
Điểm e, Điều 3 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 1960 quy định:
"Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc giam giữ
của các trại giam" [35]. Như vậy, Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm
1960 đã chính thức ghi nhận nhiệm vụ của ngành Kiểm sát đảm bảo cho việc
giam, giữ đúng theo quy định của pháp luật. Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân
dân năm 1960 cũng quy định 01 chương riêng về công tác kiểm sát tạm giữ,
tạm giam và thi hành án hình sự. Chương V - Luật tổ chức Viện kiểm sát
nhân dân năm 1960 quy định về kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc
giam giữ của các trại giam. Trong đó, Điều 21, Luật tổ chức Viện kiểm sát
nhân dân năm 1960 quy định, Viện kiểm sát nhân dân xem xét, kiểm tra các
sổ sách tài liệu về việc giam, giữ và trực tiếp hỏi người bị giam giữ để kịp

31. 31
thời phát hiện những oan, sai, đồng thời trả tự do cho họ hoặc ra những văn
bản kiến nghị, kháng nghị đối với những trường hợp vi phạm pháp luật trong
lĩnh vực giam, giữ, cải tạo. Trường hợp có phạm tội thì truy cứu trách nhiệm
hình sự. Viện kiểm sát nhân dân cũng có trách nhiệm giải quyết đơn thư,
khiếu nại trong việc giam, giữ góp phần cho việc giam giữ, bảo đảm không để
một công dân vô tội bị giam giữ, bảo đảm cho thủ tục và chế độ giam giữ
được chấp hành đúng đắn.
Như vậy, trong giai đoạn này, nhiệm vụ kiểm sát tạm giữ, tạm giam và
thi hành án hình sự của Viện kiểm sát nhân dân được ghi nhận chính thức
trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 1960. Đồng thời, quy định cụ
thể, chi tiết cách thức thực hiện việc kiểm sát tạm giữ, tạm giam và cải tạo
bảo đảm cho việc giam, giữ, cải tạo theo đúng quy định của pháp luật, kịp
thời phát hiện vi phạm xử lý những trường hợp oan, sai và ban hành những
kiến nghị, kháng nghị chấm dứt những vi phạm pháp luật của cơ quan, người
có thẩm quyền trong việc giam, giữ và cải tạo.
1.3.3. Giai đoạn từ 1981 đến 2002
Kế thừa Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 1960, khoản 5, điều 3
Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 1981 quy định nhiệm vụ kiểm sát
việc tuân theo pháp luật trong việc giam, giữ và cải tạo của Viện kiểm sát
nhân dân. Theo đó, Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật
của các cơ quan, đơn vị và người hữu quan trong việc chấp hành các bản án
và quyết định của Tòa án nhân dân đã có hiệu lực pháp luật, nhằm bảo đảm
các bản án và quyết định đó được chấp hành đúng pháp luật, đầy đủ, kịp thời.
Đồng thời, Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật của các
cơ quan, đơn vị có trách nhiệm trong các việc giam, giữ và cải tạo, nhằm bảo
đảm việc giam, giữ và cải tạo theo đúng thủ tục pháp luật và có căn cứ, chế độ
giam, giữ và cải tạo được chấp hành nghiêm chỉnh, tính mạng, tài sản, danh
dự, nhân phẩm và các quyền khác của đương sự không bị pháp luật tước bỏ

32. 32
được tôn trọng [43]. Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 1981 quy định
những phương thức tiến hành kiểm sát Nhà tạm giữ, trại tạm giam nhằm bảo
đảm mọi vi phạm pháp luật phải được phát hiện, ngăn chặn kịp thời, đưa ra
những kiến nghị, kháng nghị để góp phần cho việc giam, giữ và cải tạo được
chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.
Bộ luật tố tụng hình sự 1988 quy định trình tự, thủ tục tiến hành các
hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự. Điều 23 Bộ
luật tố tụng hình sự 1988 đã quy định chi tiết chức năng nhiệm vụ của Viện
kiểm sát nhân dân:
Viện kiểm sát có nhiệm vụ kiểm sát việc tuân theo pháp luật
trong tố tụng hình sự, thực hành quyền công tố, bảo đảm cho pháp
luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất. Trong các giai
đoạn của tố tụng hình sự, Viện kiểm sát có trách nhiệm áp dụng
những biện pháp do Bộ luật này quy định để loại trừ việc vi phạm
pháp luật của bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào [39].
Trong đó, nhiệm vụ kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án
hình sự là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Viện kiểm sát nhân dân,
đối tượng của hoạt động kiểm sát của Viện kiểm sát nhân dân đảm bảo việc
tuân theo pháp luật trong lĩnh vực tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự
được xác định là việc tuân thủ pháp luật của các cơ quan, đơn vị và người có
trách nhiệm trong việc tạm giữ, tạm giam. Đó là việc chấp hành pháp luật
trong việc bảo đảm chế độ giam giữ, thời hạn giam giữ, tính có căn cứ và hợp
pháp của lệnh tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự theo đúng quy định
của Bộ luật tố tụng hình sự 1988.
Cụ thể hóa Bộ luật tố tụng hình sự 1988, Điều 1, phần những quy định
chung của Thông tư liên ngành Bộ Nội vụ - Viện kiểm sát nhân dân tối cao số
02/TTLN ngày 06/9/1989 đã quy định việc Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát
tuân theo pháp luật ở những nơi giam, giữ và cải tạo thuộc ngành công an

33. 33
quản lý nhằm đảm bảo các việc giam, giữ và cải tạo theo đúng thủ tục pháp
luật và có căn cứ, các chế độ giam, giữ và cải tạo được chấp hành nghiêm
chỉnh, tính mạng, tài sản, danh dự, nhân phẩm và các quyền khác của đương
sự không bị tước bỏ và tôn trọng.
Chức năng kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự tiếp tục
được khẳng định trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 1992. Điều 7,
Pháp lệnh thi hành án phạt tù năm 1993 cũng khẳng định: "Viện kiểm sát
kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong công tác thi hành án phạt tù, bảo đảm
cho pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất". Như vậy, công
tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự được quy định cụ thể
chi tiết và ngày càng được hoàn thiện. Viện kiểm sát nhân dân tối cao cũng đã
ban hành Quy chế số 43/QĐ ngày 20/7/1998 về công tác kiểm sát việc tạm
giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù, trong đó quy
định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn mà Viện kiểm sát nhân dân trong khi tiến
hành kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án phạt tù, cũng như các biện
pháp, cách thức tiến hành kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.
1.3.4. Giai đoạn từ 2002 đến nay
Nhiệm vụ kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự là một
trong những nhiệm vụ quan trọng của Viện kiểm sát nhân dân trong việc thực
hiện chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp. Tiếp tục thực hiện nhiệm vụ
đó, Điều 3 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 khẳng định: "Viện
kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc thi hành bản
án, quyết định của Tòa án nhân dân, Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong
việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù" [41].
Bộ luật tố tụng hình sự 2003 cũng khẳng định Viện kiểm sát thực hành quyền
công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự nhằm bảo
đảm mọi hành vi phạm tội đều phải được xử lý kịp thời; việc khởi tố, điều tra,
truy tố, xét xử, thi hành án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để lọt

34. 34
tội phạm và người phạm tội, không làm oan người vô tội [43]. Để công tác
kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự được hiệu quả và thống
nhất, Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã ban hành Quy chế tạm thời số 168
ngày 17/2/2004, Quy chế chính thức số 959/VKSTC-V4 ngày 17/9/2007 và
được sửa đổi bổ sung bởi Quy chế số 35/QĐ-VKSTC-V4 ngày 29/01/2013 về
công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự để thực hiện thống
nhất trong toàn ngành kiểm sát. Quy chế quy định cụ thể vị trí, vai trò, nhiệm
vụ quyền hạn, đối tượng, phạm vi và phương thức hoạt động của Viện kiểm
sát các cấp khi tiến hành kiểm sát việc tuân theo pháp luật của các cơ quan,
đơn vị và người có trách nhiệm trong việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo
dục người chấp hành án phạt tù nhằm đảm bảo việc tạm giữ, tạm giam và
chấp hành án phạt tù theo đúng quy định của pháp luật, chế độ tạm giữ, tạm
giam, chấp hành án được chấp hành nghiêm chỉnh; tính mạng, tài sản, danh
dự, nhân phẩm của người bị tạm giữ, tạm giam, người chấp hành án phạt tù và
các quyền khác của họ không bị pháp luật, tước bỏ được tôn trọng. Điều 1,
Quy chế số 35/QĐ-VKSTC-V4 khẳng định công tác kiểm sát việc tạm giữ,
tạm giam và thi hành án hình sự là một trong những nhiệm vụ quan trọng,
thực hiện chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát nhân
dân, theo quy định của Hiến pháp và pháp luật nhằm đảm bảo: việc tạm giữ,
tạm giam và thi hành án hình sự theo đúng quy định của pháp luật; chế độ tạm
giữ, tạm giam và thi hành án hình sự được chấp hành nghiêm chỉnh; tính mạng,
tài sản, danh dự, nhân phẩm của người bị tạm giữ, tạm giam, người chấp hành
án phạt tù và các quyền khác của họ không bị pháp luật tước bỏ được tôn
trọng; quyền khiếu nại, tố cáo những hành vi, quyết định trái pháp luật trong
tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự được thực hiện theo pháp luật.
Như vậy, trải qua hơn 50 năm hình thành và phát triển, ngay từ khi
Viện kiểm sát nhân dân ra đời thì nhiệm vụ kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam
và thi hành án hình sự đã là nhiệm vụ quan trọng của Viện kiểm sát nhân dân
được ghi nhận trong Hiến pháp, Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân qua các

35. 35
thời kỳ, được hướng dẫn thi hành trong các thông tư liên tịch, được xây dựng
thành những Quy chế để áp dụng thống nhất trong toàn ngành Kiểm sát, qua
đó đảm bảo việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự được chấp hành
nghiêm chỉnh và thống nhất. Viện kiểm sát nhân dân kịp thời phát hiện, khắc
phục những vi phạm, tồn tại, thiếu sót trong công tác tạm giữ, tạm giam và thi
hành án hình sự.
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1
Trong phạm vi chương 1 của luận văn, để có cái nhìn rõ hơn về chức
năng kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự của Viện kiểm sát
nhân dân đảm bảo tuân theo pháp luật trong việc tạm giữ, tạm giam và thi
hành án hình sự của các cơ quan, đơn vị và người có trách nhiệm trong việc
tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, tác giả đã phân tích, làm sáng tỏ
khái niệm có liên quan, rút ra một số đặc điểm cơ bản về chủ thể, đối tượng,
mục đích, tính chất, phạm vi và nội dung về tạm giữ, tạm giam và thi hành án
hình sự. Qua đó, nghiên cứu, phân tích và đưa ra khái niệm, phạm vi, chức
năng và những đặc điểm cơ bản về hoạt động kiểm sát của Viện kiểm sát
nhân dân đảm bảo việc tuân theo pháp luật trong lĩnh vực tạm giữ, tạm giam
và thi hành án hình sự, một trong các khâu công tác kiểm sát thực hiện chức
năng kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân theo quy định
của Hiến pháp và pháp luật. Tác giả cũng phân tích ý nghĩa của việc kiểm sát
tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự. Khái quát về sự phát triển các quy
phạm pháp luật về công tác kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự
của Viện kiểm sát nhân dân trong giai đoạn từ 1945 đến nay.
Kết quả nghiên cứu này góp phần làm sáng tỏ lý luận chung và căn
cứ pháp lý của hoạt động kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Viện kiểm sát
nhân dân trong lĩnh vực tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.

36. 36
Chương 2
CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT
VỀ KIỂM SÁT TẠM GIỮ, TẠM GIAM VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ
CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG
2.1. CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SÁT TẠM GIỮ, TẠM
GIAM VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ
2.1.1. Quyền hạn và trách nhiệm của Viện kiểm sát nhân dân
trong việc kiểm sát tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự
Về chức năng kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự của
Viện kiểm sát nhân dân: Chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp của Viện
kiểm sát nhân dân là chức năng Hiến định, trong đó việc kiểm sát tạm giữ,
tạm giam, thi hành án hình sự đóng vai trò hết sức quan trọng. Cụ thể hóa
chức năng đó, khoản 6 Điều 3 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân 2002 đã
quy định: "Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc tạm giữ, tạm giam,
quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù là một trong các công tác của
Viện kiểm sát nhân dân" [43]. Điều 37, Bộ luật tố tụng hình sự 2003 quy định
Kiểm sát viên có nhiệm vụ kiểm sát việc bắt, tạm giữ, tạm giam; kiểm sát việc
thi hành bản án, quyết định của Tòa án [44]. Để áp dụng thống nhất trong việc
kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự Viện kiểm sát nhân dân tối
cao đã ban hành quy chế về kiểm sát tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự
kèm theo Quyết định số 35 ngày 29/01/2013 và các điều 27, 28, 29 Luật tổ
chức Viện kiểm sát nhân dân. Theo đó, Viện kiểm sát nhân dân thực hiện
nhiệm vụ, quyền hạn bằng phương thức sau: Hàng ngày kiểm sát việc bắt, tạm
giữ, tạm giam, đột xuất trực tiếp kiểm sát tại nhà tạm giữ, trại tạm giam theo
quy định của Bộ luật tố tụng hình sự. Ba tháng trực tiếp kiểm sát một lần theo
từng nội dung và sáu tháng một lần trực tiếp kiểm sát toàn diện về việc bắt,
tạm giữ, tạm giam; Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh trực tiếp kiểm sát việc

37. 37
tuân theo pháp luật, kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu đối với trại giam đóng tại
địa phương đó trong việc thi hành án phạt tù; kiểm tra hồ sơ, tài liệu về việc
tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự; gặp, hỏi người bị tạm giữ, tạm giam
và người chấp hành án phạt tù về việc giam, giữ; tiếp nhận và giải quyết khiếu
nại, tố cáo về việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án
phạt tù; kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong giải quyết khiếu nại, tố cáo
đối với việc thi hành án hình sự; yêu cầu thông báo tình hình chấp hành pháp
luật; cung cấp hồ sơ, tài liệu có liên quan; ra quyết định thi hành án hình sự;
tự kiểm tra và thông báo kết quả cho Viện kiểm sát; trả lời về quyết định, biện
pháp hoặc việc làm vi phạm pháp luật trong việc tạm giữ, tạm giam và thi
hành án hình sự theo quy định của pháp luật; phát hiện và xử lý kịp thời các
trường hợp oan, sai và vi phạm pháp luật trong tạm giữ, tạm giam và thi hành
án hình sự theo thẩm quyền; quyết định trả tự do ngay cho người bị tạm giữ,
tạm giam, người đang chấp hành án phạt tù không có căn cứ và trái pháp luật;
đề nghị và kiểm sát việc miễn, hoãn, tạm đình chỉ, đình chỉ chấp hành án;
tham gia và kiểm sát việc xét, quyết định miễn, giảm thời hạn chấp hành án,
chấp hành biện pháp tư pháp, rút ngắn thời gian thử thách của án treo; đề nghị
và kiểm sát việc hưởng thời hiệu thi hành bản án, xóa án tích; kiểm sát việc
thực hiện Quyết định về đặc xá của Chủ tịch nước theo quy định của Luật đặc
xá; kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu Tòa án, nhà tạm giữ, trại tạm giam; cơ
quan thi hành án hình sự cùng cấp và cấp dưới; cơ quan, tổ chức được giao
một số nhiệm vụ thi hành án hình sự và cá nhân có liên quan trong việc tạm
giữ, tạm giam và thi hành án hình sự yêu cầu đình chỉ việc thi hành, sửa đổi
hoặc bãi bỏ quyết định có vi phạm pháp luật trong việc tạm giữ, tạm giam và
thi hành án hình sự; chấm dứt hành vi vi phạm pháp luật và yêu cầu xử lý
người vi phạm pháp luật; kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm,
tái thẩm các quyết định của Tòa án theo quy định của pháp luật tố tụng hình
sự; khởi tố hoặc yêu cầu cơ quan điều tra khởi tố về hình sự khi phát hiện có
dấu hiệu tội phạm trong tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự theo quy
định của pháp luật.

38. 38
Thực hiện chức năng nhiệm vụ đó, Viện kiểm sát nhân dân phải đảm bảo:
Mọi trường hợp tạm giữ phải đảm bảo đúng đối tượng, đúng
thủ tục theo quy định và đối với họ đã có quyết định tạm giữ đang
còn hiệu lực pháp luật của cơ quan và người có thẩm quyền; mọi
trường hợp gia hạn tạm giữ phải được Viện kiểm sát cùng cấp phê
chuẩn; trong thời hạn tạm giữ, nếu không đủ căn cứ khởi tố bị can
thì phải trả tự do ngay cho người đã bị tạm giữ. Khi nhận được
quyết định trả tự do, quyết định hủy bỏ biện pháp tạm giữ thì cơ
quan, đơn vị và người có trách nhiệm trong việc tạm giữ phải chấp
hành ngay; người bị tạm giam phải có lệnh hoặc quyết định hợp
pháp và đang còn hiệu lực pháp luật của cơ quan và người có thẩm
quyền theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự. Hồ sơ tiếp nhận
người bị tạm giữ, tạm giam vào nơi giam, giữ theo đúng quy định
của pháp luật và được cập nhật đầy đủ các tài liệu phát sinh trong
quá trình tạm giữ, tạm giam. Kiểm sát chặt chẽ việc thực hiện
nhiệm vụ, quyền hạn của Trưởng nhà tạm giữ, Giám thị trại tạm
giam; trong đó, chú ý việc thông báo bằng văn bản cho cơ quan
đang thụ lý vụ, việc biết có người bị tạm giữ, tạm giam sắp hết thời
hạn theo quy định; phối hợp với cơ quan quản lý giam, giữ yêu cầu
cơ quan có thẩm quyền khắc phục kịp thời các trường hợp quá hạn
tạm giữ, tạm giam [58, Điều 4].
Về tiêu chuẩn, chế độ người bị tạm giữ, tạm giam về ăn, nhận quà, đồ
dùng sinh hoạt của gia đình, khám chữa bệnh: Viện kiểm sát nhân dân phải
kiểm sát chặt chẽ, đúng định lượng, chất lượng, tiêu chuẩn theo quy định tại
Điều 26, và Điều 28 Quy chế về tạm giữ, tạm giam ban hành kèm theo Nghị
định số 89/1998/NĐ-CP ngày 07 tháng 11 năm 1998 đã được sửa đổi bổ sung
tại Nghị định số 09/ NĐ-CP ngày 25/1/2011. Công tác quản lý, giam giữ phải
tuân thủ nghiêm ngặt; việc giam, giữ được bố trí theo khu vực và phân loại
theo quy định; chống thông cung, liên lạc, phá buồng giam, trốn khỏi nơi giam,

39. 39
giữ; vi phạm nội quy, quy chế nhà tạm giữ, trại tạm giam; phạm tội mới trong
giam giữ; việc trích xuất, xử lý kỷ luật, bàn giao người bị tạm giữ, tạm giam
của Trưởng nhà tạm giữ, Giám thị trại tạm giam theo quy định của pháp luật.
Thông qua công tác kiểm sát, kịp thời phát hiện những sơ hở, thiếu sót
và vi phạm pháp luật trong công tác quản lý người bị tạm giữ, tạm giam và thi
hành án hình sự để kiến nghị hoặc kháng nghị yêu cầu Trưởng nhà tạm giữ, Giám
thị trại tạm giam có biện pháp chấn chỉnh, tổ chức phòng ngừa và khắc phục nhằm
hạn chế đến mức thấp nhất vi phạm, tội phạm xảy ra ở nơi giam, giữ; đảm bảo
chế độ ăn, ở, mặc, nhận quà và đồ dùng sinh hoạt, thăm gặp, gửi thư, khám chữa
bệnh thực hiện khối lượng, số lượng và chất lượng theo quy định của pháp luật.
Về kiến nghị, kháng nghị: Điều 33 Quy chế công tác kiểm sát tạm
giữ, tạm giam và thi hành án hình sự được ban hành theo quyết định số
35/QĐ-VKSTC-V4 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao ngày 29 tháng 01
năm 2013 quy định khi phát hiện những việc được xác định là nguyên nhân,
điều kiện dẫn đến vi phạm pháp luật hoặc những việc nếu không có biện pháp
khắc phục sẽ dẫn đến vi phạm pháp luật, Viện kiểm sát kiến nghị đến cơ quan
có thẩm quyền và người có trách nhiệm trong việc tạm giữ, tạm giam; cơ
quan thi hành án hình sự cùng cấp và cấp dưới; cơ quan, tổ chức được giao
một số nhiệm vụ thi hành án hình sự và cá nhân có liên quan trong việc thi
hành án hình sự có biện pháp khắc phục, phòng ngừa vi phạm pháp luật. Viện
kiểm sát kháng nghị nhà tạm giữ, trại tạm giam cùng cấp và cấp dưới, yêu cầu
đình chỉ việc thi hành, sửa đổi hoặc bãi bỏ quyết định có vi phạm pháp luật
trong việc tạm giữ, tạm giam; chấm dứt việc làm vi phạm pháp luật của cơ
quan, đơn vị và người có trách nhiệm trong việc tạm giữ, tạm giam và yêu cầu
xử lý người vi phạm pháp luật. Khi thấy có căn cứ cho rằng Trưởng nhà tạm
giữ, Giám thị trại tạm giam, trại giam, Thủ trưởng cơ quan thi hành án hình
sự, cơ quan, tổ chức được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự về việc
thi hành án hình sự; ra quyết định có vi phạm pháp luật thì Viện kiểm sát

40. 40
kháng nghị yêu cầu đình chỉ việc thi hành, sửa đổi hoặc bãi bỏ quyết định có
vi phạm pháp luật đó.
Đối với Tòa án, trong qua trình kiểm sát, nếu thấy rằng Lệnh, quyết
định tạm giam trong giai đoạn xét xử của Chánh án, Phó Chánh án, Thẩm
phán giữ chức vụ Chánh tòa, Phó Chánh tòa Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân
tối cao và Hội đồng xét xử hoặc quyết định của Tòa án trong việc thi hành án
trái pháp luật thì Viện kiểm sát nhân dân kháng nghị, yêu cầu đình chỉ việc thi
hành, sửa đổi hoặc bãi bỏ quyết định có vi phạm pháp luật hoặc chấm dứt
hành vi vi phạm pháp luật đó. Viện kiểm sát kháng nghị theo thủ tục phúc
thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm những quyết định của Tòa án về miễn, giảm
thời hạn chấp hành án phạt hoặc rút ngắn thời gian thử thách của án treo.
Khi thực hiện công tác kiểm sát, nếu phát hiện quyết định sơ thẩm của
Tòa án trái pháp luật thì Viện kiểm sát cùng cấp có trách nhiệm kháng nghị
theo thủ tục phúc thẩm hoặc đề nghị Viện kiểm sát cấp trên kháng nghị theo
thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm hoặc tái thẩm theo quy định của pháp luật
tố tụng hình sự.
Theo Điều 11 Bộ luật tố tụng hình sự người bị tạm giữ, tạm giam có
quyền nhờ người khác bào chữa. Cơ quan quản lý giam giữ phải tạo điều kiện
thuận lợi để người bị tạm giữ, tạm giam thực hiện quyền của họ. Viện kiểm
sát nhân dân các cấp bảo đảm cho họ thực hiện quyền này.
Về việc đảm bảo tài sản: Viện kiểm sát nhân dân có trách nhiệm kiểm
sát việc quản lý lưu ký tài sản của người bị tạm giữ, tạm giam, bảo đảm
nguyên tắc có biên bản giao nhận, có chữ ký của người bị tạm giữ, tạm giam,
có sổ sách theo dõi và trả cho họ khi họ được trả tự do. Nếu người bị tạm giữ,
tạm giam chết thì trưởng nhà tạm giữ, giám thị trại tạm giam phải trả tài sản
lưu ký cho người thân hoặc gia đình người chết.
Về đảm bảo quyền khiếu nại, tố cáo của người bị tạm giữ, tạm giam:
Viện kiểm sát nhân dân các cấp phải khẩn trương xem xét, giải quyết theo

41. 41
thẩm quyền khi nhận được đơn khiếu nại, tố cáo của người bị tạm giữ, tạm
giam, để kịp thời phát hiện những trường hợp oan, sai và những vi phạm pháp
luật trong việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.
Về mối quan hệ giữa Viện kiểm sát nhân dân với cơ quan, đơn vị và
người có trách nhiệm trong việc tạm giữ, tạm giam: Viện kiểm sát nhân dân
và các cơ quan đơn vị có trách nhiệm trong việc tạm giữ, tạm giam và thi
hành án hình sự có mối quan hệ phối hợp, trực tiếp trong hoạt động công tác.
Theo Thông tư liên ngành số 02/TTLN ngày 06/9/1989 của Bộ Nội vụ và
Viện kiểm sát nhân dân tối cao về mối quan hệ giữa hai ngành trong công tác
giam, giữ, cải tạo và kiểm sát việc giam, giữ, cải tạo, thì cơ quan Công an là
cơ quan quản lý việc tạm giữ, tạm giam và cải tạo, có trách nhiệm đảm bảo
việc chấp hành đúng những quy định của pháp luật trong công tác giam, giữ,
cải tạo. Viện kiểm sát nhân dân có nhiệm vụ kiểm sát việc tuân theo pháp luật
ở những nơi giam, giữ, cải tạo thuộc ngành Công an quản lý nhằm đảm bảo:
Các việc giam, giữ và cải tạo theo đúng thủ tục pháp luật và có căn cứ; các
chế độ giam, giữ và cải tạo được chấp hành nghiêm chỉnh; tính mạng, tài sản,
danh dự, nhân phẩm và các quyền khác của đương sự không bị pháp luật tước
bỏ được tôn trọng.
Ngoài ra, mối quan hệ trong nội bộ ngành kiểm sát giữa kiểm sát tạm
giữ, tạm giam và thi hành án hình sự với kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử,
khiếu tố cũng được thiết lập, phối hợp kiểm tra, hướng dẫn của Viện kiểm sát
nhân dân cấp trên đối với Viện kiểm sát cấp dưới về nghiệp vụ nhằm phát
hiện, uốn nắn những vi phạm và khắc phục những vi phạm, tội phạm xảy ra
tại nhà tạm giữ, trại tạm giam nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng chống
vi phạm, tội phạm. Bên cạnh đó, giữa các cơ quan Viện kiểm sát nhân dân,
Tòa án, cơ quan điều tra, cơ quan thi hành án hình sự cũng có mối quan hệ
phối hợp trong việc trao đổi cung cấp những thông tin, hướng dẫn nghiệp vụ
có liên quan đến việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.

42. 42
2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ trong việc kiểm sát thi hành án phạt
tù, thi hành án treo, cải tạo không giam giữ của Viện kiểm sát nhân dân
Như đã phân tích, phạm vi của việc kiểm sát thi hành án hình sự bắt
đầu từ khi bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật. Viện kiểm sát nhân dân
phải kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Tòa án trong việc ra quyết định
thi hành án phạt tù quy định theo Điều 256 Bộ luật tố tụng hình sự 2003.
Theo đó, Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát việc ra quyết định thi hành án của
Tòa án theo thời hạn 7 ngày kể từ ngày bản án, quyết định sơ thẩm có hiệu
lực pháp luật hoặc ủy thác cho Tòa án khác cùng cấp ra quyết định thi hành.
Việc ủy thác và nhận ủy thác này phải thực hiện đúng theo Nghị quyết số
02/NQ-HĐTP ngày 02/10/2007 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân
tối cao. Trường hợp Tòa án chậm ra quyết định thi hành án hoặc ủy thác thi
hành án, ra các quyết định thi hành án không đúng thẩm quyền, nội dung bản
án đã tuyên, tùy từng trường hợp cụ thể Viện kiểm sát ban hành văn bản yêu
cầu, kháng nghị hoặc kiến nghị đối với Tòa án đã xét xử sơ thẩm ra quyết
định thi hành án hoặc ủy thác thi hành án theo đúng quy định tại Khoản 1
Điều 256 Bộ luật tố tụng hình sự 2003 và quy định theo Điều 21 của Luật thi
hành án hình sự về việc ban hành quyết định thi hành án; khắc phục các vi
phạm pháp luật. Khi Tòa án đã ra quyết định thi hành án, Viện kiểm sát nhân
dân kiểm sát thời hạn tống đạt quyết định thi hành án phạt tù có đúng theo
thời hạn Luật định không, thời hạn lập hồ sơ, danh sách báo cáo cơ quan
quản lý thi hành án hình sự và việc thực hiện chế độ đối với người chấp
hành án trong thời gian chờ chuyển đến nơi chấp hành án phạt tù. Đối với
người bị kết án đang tại ngoại, kiểm sát thời hạn người chấp hành án phải có
mặt tại trụ sở cơ quan thi hành án hình sự được chỉ định trong quyết định thi
hành án, nếu quá thời hạn trên không có mặt thì bị áp giải, nếu trốn thì bị
truy nã theo quy định của pháp luật.
Về bảo đảm hoãn chấp hành án phạt tù có căn cứ, theo Điều 61 Bộ luật
hình sự và Điều 23 Luật thi hành án hình sự 2010. Theo đó, Viện kiểm sát

43. 43
nhân dân kiểm sát việc ra quyết định hoãn thi hành án của Chánh án Tòa án
trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày nhận được đơn hoặc văn bản đề nghị hoãn
chấp hành án phạt tù. Viện kiểm sát nhân dân có quyền ban hành văn bản đề
nghị Tòa án hoãn chấp hành hình phạt tù cho người bị kết án phạt tù đang tại
ngoại. Đồng thời, Viện kiểm sát nhân dân phải kiểm sát thi hành quyết định
hoãn chấp hành án phạt tù của Tòa án, cơ quan thi hành án hình sự, cơ quan
được giao một số nhiệm vụ thi hành án hình sự theo quy định tại Khoản 1 và
Khoản 2 Điều 261, Khoản 1 Điều 263 Bộ luật tố tụng hình sự 2003 và Điều
24 Luật thi hành án hình sự 2010. Trong quá trình kiểm sát nếu thấy việc áp
giải quá thời hạn bảy ngày, kể từ ngày hết thời hạn hoãn chấp hành án phạt tù,
người bị kết án không có mặt tại cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp
huyện để chấp hành án mà không có lý do chính đáng thì Viện kiểm sát nhân
dân phải kịp thời kiến nghị cơ quan thi hành án hình sự cấp huyện khắc phục.
Về việc quản lý, giáo dục người chấp hành án phạt tù phải có đầy đủ
hồ sơ theo quy định tại Khoản 1 Điều 25 Luật thi hành án hình sự khi nhận
người bị kết án đến nơi chấp hành án phạt tù và được cập nhật đầy đủ các tài
liệu phát sinh trong quá trình chấp hành án. Vào ngày cuối cùng của thời hạn
chấp hành án phạt tù, nếu họ không bị giam, giữ về một hành vi vi phạm pháp
luật khác, trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, cơ
quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp
quân khu hoàn chỉnh thủ tục trả tự do cho phạm nhân, cấp giấy chứng nhận đã
chấp hành xong án phạt tù theo đúng quy định tại Điều 40 Luật thi hành án
hình sự. Chế độ quản lý giam giữ, giáo dục phạm nhân đúng quy định tại Mục 1
Chương 3 Luật thi hành án hình sự. Duy trì nghiêm trật tự kỷ luật, phòng
ngừa và ngăn chặn kịp thời những hành vi phá buồng giam, trốn khỏi nơi
giam, phạm tội mới, vi phạm nội quy, quy chế trại giam; việc trích xuất, khen
thưởng, xử lý phạm nhân vi phạm thực hiện đúng hình thức, thủ tục, trình tự,
thẩm quyền theo quy định của pháp luật. An toàn về tính mạng, tài sản, danh
dự, nhân phẩm của phạm nhân và các quyền khác của họ không bị pháp luật

44. 44
tước bỏ được tôn trọng; thực hiện đầy đủ các chế độ ăn, mặc, ở, sinh hoạt,
chăm sóc y tế đối với phạm nhân theo quy định của pháp luật
Về bảo đảm việc tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù tuân thủ đúng quy
định của pháp luật. Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh lập hồ sơ đề nghị Chánh
án Tòa án cùng cấp tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù theo các điều kiện, thủ
tục quy định tại Khoản 1 Điều 61, Điều 62 Bộ luật hình sự và Điều 31 Luật
thi hành án hình sự. Trong quá trình kiểm sát việc thi hành án phạt tù tại nơi
giam nếu phát hiện thấy người chấp hành án có đủ điều kiện được tạm đình
chỉ thi hành án phạt tù thì theo Điều 31 Luật thi hành án hình sự 2010, Viện
kiểm sát nhân dân ra văn bản yêu cầu cơ quan có thẩm quyền nơi phạm nhân
đang chấp hành án lập hồ sơ đề nghị Tòa án ra quyết định thi hành án phạt tù.
Viện kiểm sát nhân dân kháng nghị những quyết định tạm đình chỉ chấp hành
hình phạt tù của Tòa án không có căn cứ hoặc vi phạm pháp luật, yêu cầu Tòa
án hủy bỏ những quyết định đó.
Về việc miễn, giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, Viện kiểm sát
nhân dân kiểm sát việc Tòa án ra quyết định miễn, giảm thời hạn chấp hành
án phạt tù có căn cứ theo các điều 57, 58, 59 Bộ luật hình sự; các điều 268, 269
Bộ luật tố tụng hình sự 2003 và Điều 31, 34 Luật thi hành án hình sự 2010.
Nếu thấy quyết định miễn, giảm thời hạn chấp hành án phạt tù của Tòa án
không có căn cứ thì Viện kiểm sát nhân dân ra văn bản kháng nghị hoặc báo
cáo Viện kiểm sát nhân dân cấp trên trực tiếp kháng nghị yêu cầu Tòa án hủy
bỏ quyết định không có căn cứ và vi phạm pháp luật. Viện kiểm sát nhân dân
tham gia phiên họp xét miễn, giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, kiểm sát
việc tuân theo pháp luật của Tòa án trong việc xét và ra quyết định miễn,
giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đó. Ngoài ra, Viện kiểm sát còn kiểm sát
việc áp dụng thời hiệu trong thi hành án hình sự [63, Điều 23] và kiểm sát
việc tuân theo pháp luật của Tòa án trong việc giải quyết khiếu nại tố cáo
trong thi hành án phạt tù [63, Điều 31].