3. Θ ωφςθ αποτελεί το μεγαλφτερο φαρμακείο. Θ χλωρίδα
κρφβει τα μυςτικά τθσ πιο λαμπρισ ομορωιάσ και υγείασ,
προτείνοντασ για κάκε πρόβλθμα τθν άριςτθ δυνατι λφςθ.
Στο πζραςμα των χρόνων ο άνκρωποσ άρχιςε να ξεχνά τισ
κεραπείεσ τθσ ωφςθσ και προτίμθςε να ςτρζψει το
ενδιαωζρον του ςτα καταςκευάςματα των χθμικϊν
εργαςτθρίων.
Θ ωφςθ όμωσ παίρνει τθ ρεβάνσ κακϊσ ανακαλφπτουμε ξανά
λίγο - λίγο τθσ ευεργετικζσ ιδιότθτεσ των ωυτϊν.
Το μυςτικό τθσ υγείασ και τθσ ομορωιάσ βρίςκεται καλά
κρυμμζνο ςτα βότανα, τα αυτοωυι δθλαδι ωυτά και ιδίωσ
αυτά που ωυτρϊνουν ςτουσ καλλιεργθμζνουσ αγροφσ και
χρθςιμοποιοφνται ςαν ωάρμακα για τισ διάωορεσ πακιςεισ.
Στθν ελλθνικι ωφςθ ευδοκιμοφν πλικοσ βοτάντων που, άλλα
με τθν υπζροχθ γεφςθ και άλλα με το άρωμά τουσ, μα
χαρίηουν ωωζλεια και μασ ωτιάχουν τθ διάκεςθ.
πωσ τα ιξεραν οι παλιοί…
4. ΑΓΙΡΜΝΗΞΑ
• Αεικαλισ κάμνοσ, που ωτάνει ςε
φψοσ 1,5-2 μζτρα περίπου.
Αυτοωφεται ςε καμνότοπουσ και
χζρςα αςβεςτϊδθ μζρθ ςε όλθ τθν
Ελλάδα. Ευδοκιμεί ςε θμιορεινζσ
περιοχζσ και ςε χωράωια μζτριασ
γονιμότθτασ, ξθρικά ι ποτιςτικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με καταβολάδεσ
και παραφυάδεσ. Θ μεταωφτευςθ
γίνεται το ωκινόπωρο ι τθν άνοιξθ
ςε αποςτάςεισ 1-1,20 επί 1,40-1,60
μ. Θ περίοδοσ ανκοωορίασ του είναι
Λοφνιο-Αφγουςτο. Τα άνκθ του, που
ζχουν χρϊμα κιτρινόαςπρο και
μυρίηουν πολφ ζντονα, ςυλλζγονται
όταν αρχίςουν να ανοίγουν, ενϊ τα
ωφλλα ςε όλθ τθ διάρκεια τθσ
βλάςτθςθσ. Είναι ωυτό
καλλωπιςτικό, ωαρμακευτικό και
μελιςςοτροωικό.
5. ΑΓΙΡΜΝΗΞΑ
• Tο αγιόκλθμα, , είναι εδϊδιμο και ιαματικό. Ζχει μεγάλθ περιεκτικότθτα ςε
αςβζςτιο, μαγνιςιο, και κάλιο. Τα φφλλα του μποροφν να ηεματιςτοφν και να
ωαγωκοφν ςα λαχανικό. Τα μπουμποφκια και τα λουλοφδια του μποροφν να
γίνουν ςιρόπι ι να χρθςιμοποιθκοφν ςτισ πουτίγκεσ. Ολόκλθρο το ωυτό ζχει
χρθςιμοποιθκεί ςαν εναλλακτικι ιατρικι για χιλιάδεσ χρόνια ςτθν Αςία. Είναι
αντιβακτθριακό, αντιφλεγμονϊδεσ, αντιςπαςμωδικό, κακαριςτικό, διουρθτικό,
αντιπυρετικό, και χρθςιμοποιείται επίςθσ για τθ μείωςθ τθσ πίεςθσ του αίματοσ.
Οι μίςχοι χρθςιμοποιοφνται εςωτερικά για τθ κεραπεία οξείασ μορωισ
ρευματοειδισ αρκρίτιδασ, παρωτίτιδασ και θπατίτιδασ. Οι μίςχοι ςυλλζγονται το
ωκινόπωρο και το χειμϊνασ, και αποξθραίνονται για μετζπειτα ιαματικι χριςθ.
Εξωτερικά, τα λουλοφδια χρθςιμοποιοφνται για πλφςεισ ςε ωλεγμονζσ τουσ
δζρματοσ, μολυςματικζσ αναωυλαξίεσ και πλθγζσ. Τα λουλοφδια μαηεφονται
νωρίσ το πρωί, πριν ανοίξουν και ξθραίνονται για να χρθςιμοποιθκοφν αργότερα
ςα βότανο.
• Στα παιδιά αρζςει πολφ να μαηεφουν τα λεπτά άςπρα και κίτρινα λουλοφδια,
γοθτευμζνα από το ζντονο γλυκό άρωμά τουσ, και αωοφ αωαιρζςουν το επάνω
μζροσ του άνκουσ, να ρουωοφν το γλυκό νζκταρ και να απολαμβάνουν αυτι τθ
χρυςι ςταγόνα.
6. ΑΓΤΙΑΔΑ
• Ρολυετζσ ηιηάνιο,
φψουσ 50 εκ. Δεν ζχει
άνκθ. Φυτρϊνει ςε όλθ
τθν Ελλάδα μζςα ςτα
χωράωια και τα
περιβόλια. Ολόκλθρο
το ωυτό μαηεφεται το
καλοκαίρι. Είναι
ωαρμακευτικό ωυτό.
7. Αγριάδα|Ηιηάνιο|Cynodon dactylon
Κυνόδουσ ο δάκτυλοσ
• Είναι από τα πιο χριςιμα ωαρμακευτικά ωυτά και ςυμπεριλαμβάνεται ςε
πολλοφσ ςυνδυαςμοφσ για τθ κεραπεία του προςτάτθ. Φυςικό
αντιβιοτικό και από τα πιο ωθμιςμζνα διουρθτικά. Είναι μαλακτικό χωρίσ
παρενζργειεσ, κακαρίηει τον οργανιςμό από τισ τοξίνεσ και μειϊνει τθ
χολθςτερίνθ του αίματοσ. Βοθκά ενάντια ςτουσ κολικοφσ του ςυκωτιοφ,
ςτισ πζτρεσ ςτθ χολι, ςτθ χρυςι και τθν κυτταρίτιδα. Δρα ωσ αντιςθπτικό
και αντιωλεγμονϊδεσ ςε ουρικζσ λοιμϊξεισ, όπωσ κυςτίτιδα, ουρικρίτιδα,
προςτατίτιδα (ςε άριςτο ςυνδυαςμό με Αχιλλαία), ςτον ρευματιςμό και
τα αρκριτικά τισ αςκζνειεσ του δζρματοσ και τθν θπατίτιδα. Είναι
ωωζλιμο για νεωρόλικουσ και ψαμμίαςθ (άμμο ςτα νεωρά).
• Μάνει καλό για κυςτίτιδεσ, ίκτερο, θπατίτιδα, αρκριτικά, πζτρεσ των
νεφρϊν. Μακαρίηει το αίμα.
•
Χριςθ: Βράηουμε 30 γρ. ριηϊματα ςε 1 λίτρο νερό. Αωοφ το αωινουμε να
κρυϊςει το ςουρϊνουμε και πίνουμε από ζνα ποτιρι πρωί – μεςθμζρι –
βράδυ με άδειο ςτομάχι.
8. ΑΝΛΚΟΣ
• Ο Άνικοσ είναι ωυτό μονοετζσ, αρωματικό
και αυτοωυζσ ςτισ παραμεςόγειεσ χϊρεσ
και ςτθν Αςία.
Οι αρχαίοι Ζλλθνεσ ζωτιαχναν άρωμα από
τα λουλοφδια του, το «άνικο μφρο», και
με τουσ ςπόρουσ του αρωμάτιηαν το
κραςί, τον «ανικινον οίνον». Με τα
ανκιςμζνα κλαδιά του ςτεωάνωναν τουσ
νικθτζσ και με το αικζριο ζλαιο των
καρπϊν του άλειωαν το ςϊμα τουσ οι
ακλθτζσ, επειδι το κεωροφςαν
χαλαρωτικό και τονωτικό των μυϊν.
Επίςθσ, κάλυπταν το κεωάλι των παιδιϊν
με άνικο, για να τα βοθκιςουν να
κοιμθκοφν. Ο Διοςκουρίδθσ το
χρθςιμοποιοφςε ωσ θρεμιςτικό.
Στο μεςαίωνα οι «μάγοι» το
χρθςιμοποιοφςαν ςτα ξόρκια.
9. ΑΝΛΚΟΣ
• Κεραπευτικζσ Λδιότθτεσ ::
Ο άνικοσ ζχει μακρόχρονθ ιςτορία ςτθ κεραπευτικι.
Το αωζψθμα των ςπόρων του ζχει ορεκτικζσ, χωνευτικζσ και διουρθτικζσ ιδιότθτεσ και διευκολφνει τθν
παραγωγι γάλακτοσ ςε μθτζρεσ που κθλάηουν. Ανακουωίηει από ςτομαχικζσ διαταραχζσ, ιδιαιτζρωσ των
μικρϊν παιδιϊν, κολικοφσ και εμετό και ωωελεί παιδιά που ζχουν προςβλθκεί από ιλαρά και
ανεμοβλογιά. Οι ζγκυεσ, δεν πρζπει να πίνουν αωεψιματα άνικου γιατί μπορεί να τουσ προκαλζςουν
αποβολι.
Το μάςθμα των ςπόρων του καταπολεμά τθν κακοςμία του ςτόματοσ.
Το ανικζλαιο χρθςιμοποιείται ςτθ ωαρμακευτικι ωσ αντιβθχικό, ςπαςμολυτικό και γαλακταγωγό.
• Στθν Κουηίνα ::
•
Ο άνικοσ χρθςιμοποιείται ςε ςαλάτεσ, πίτεσ, τουρςιά και ςε ςάλτςεσ ψαριϊν, κακϊσ και ςτθ μαγειρίτςα
και ςε διάωορεσ ςοφπεσ, ςτισ αγκινάρεσ, ςτα γεμιςτά, ςε λευκά κρζατα και, ιδιαιτζρωσ, ςε ωαγθτά με
αυγολζμονο.
Το άρωμα του άνικου μοιάηει με αυτό του γλυκάνιςου. Εκτόσ του ότι αρωματίηει τα ωαγθτά, βοθκάει και
ςτθν πζψθ τουσ.
Το αικζριο ζλαιό του χρθςιμοποιείται ςτθ ηαχαροπλαςτικι και ςτθν αρτοποιία, κακϊσ και ςτθν
παραςκευι ποτϊν.
Αν κζλουμε να το αποξθράνουμε, πρζπει να το κάνουμε πριν ανκίςει το ωυτό.
10. ΑΛΟΘ
• Θ αλόθ βζρα, ι αλλιϊσ Aloe barbadensis, είναι ζνα
ωυτό με ςχετικά εφκολθ καλλιζργεια, που δεν απαιτεί
μεγάλθ ωροντίδα, και ταιριάηει ςε πολλά χϊματα.
Είναι θμί-τροπικό φυτόκαι κα αντζξει ςε εξωτερικό
χϊρο μόνο εάν εξαςωαλίςετε ότι δε κα παγϊςει το
χειμϊνα. Το γεγονόσ ότι αποτελείται από 95% νερό τθν
κάνει ευάλωτθ ςτο ψφχοσ. Σε ζνα κερμό κλίμα ςαν τθσ
χϊρασ μασ, κα ιταν καλό να ωυτευτεί ςε μζροσ που το
βλζπει ο ιλιοσ. Φθν αλόθ βζρα ςυνικωσ δεν τθ
βρίςκουμε ςε ςπόρουσ αλλά κόβουμε και φυτεφουμε
μικρά νζα φυτά που μεγαλϊνουν ςτθ ρίηα του φυτοφ-
μθτζρα. Ανκίηει μία ωορά το χρόνο με κίτρινα
λουλοφδια και τα ωφλλα του είναι μυτερά με μικοσ που
ωτάνει μζχρι και τα 60 εκατοςτά. Το κόψιμο των
ωφλλων δεν προκαλεί βλάβθ ςτο ωυτό και είναι ζνα
ωυτό που κα μασ κρατιςει ςυντροωιά για πολλά χρόνια
αν το ωροντίςουμε ςωςτά. Θ αλόθ χρειάηεται πολφ
ιλιο και ελάχιςτο πότιςμα (4 με 6 ωορζσ το χρόνο), γι'
αυτό καλό είναι να ωυτευτεί ςε μζροσ ξερό και
αμμϊδεσ, που το βλζπει ο ιλιοσ τισ περιςςότερεσ ϊρεσ
τθσ θμζρασ, ενϊ κα πρζπει να είναι προςτατευμζνθ
από τθν παγωνιά, γιατί δεδομζνου ότι το ωυτό
αποτελείται κατά 95% από νερό, θ παγωνιά το
καταςτρζωει.
11. ΑΛΟΘ
• Οι κεραπευτικζσ ιδιότθτεσ τθσ αλόθσ βζρασ είναι γνωςτζσ από τθν αρχαιότθτα
και ζχουν καταγραωεί από τθν βιβλικι εποχι. Θ Αλόθ βζρα, κεωρείται
το «βότανο τησ αθαναςίασ» και όχι άδικα, αν λάβουμε υπόψιν τα ςθμαντικά
ςυςτατικά που περιζχουν τα ωφλλα τθσ και τισ κεραπευτικζσ τθσ ιδιότθτεσ.
Συγκεκριμζνα θ αλόθ περιζχει περιςςότερα από 150 ςυςτατικά όπωσ λιγνίτθ,
ςαπωνίνεσ, βιταμίνεσ, αςβζςτιο, μεταλλικά ςτοιχεία (ςίδθρο, χαλκό, ψευδάργυρο)
αμινοξζα, ζνηυμα, ςτερόλεσ, λεκτίνεσ, πολυςακχαρίτεσ και βιταμίνεσ Α,C και Ε
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που οι θεραπευτικζσ τησ ιδιότητεσ ήταν γνωςτζσ ήδη
από την αρχαιότητα, ενϊ ο Χριςτόφοροσ Κολόμβοσ την κατατάςςει ςτα τζςςερα
απαραίτητα φυτά για την καλή υγεία του ανθρϊπου (ςιτάρι, άμπελοσ, ελιά,
αλόη βζρα).
Χρθςιμοποιείται για τθ κεραπεία αρκετϊν πακιςεων, ωσ αλοιφή για
εγκαφματα, κοψίματα και εξανθήματα αλλά και ωσ ςυςτατικό ςε διάφορα
παραςκευάςματα ομορφιάσ. Ο χυμόσ τθσ αλόθσ είναι ζνα παχφρευςτο τηελ, το
οποίο ζχει κρεπτικζσ ιδιότθτεσ και τρζωει το δζρμα.
12. ΑΧΙΝΝΕΑ ι αγριαψικιά
• Ρολυετισ πόα, που ωτάνει ςε φψοσ
20-80 εκ. Τα άνκθ του είναι άςπρα.
Αυτοωφεται ςε βοςκότοπουσ, ςε
δάςθ και κατά μικοσ των δρόμων, ςε
πολλά μζρθ τθσ χϊρασ μασ.
Ευδοκιμεί ςε θμιορεινζσ ι ορεινζσ
περιοχζσ και ςε χωράωια ωτωχά
μζτριασ γονιμότθτασ, ξθρικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που
ςπζρνεται ςε ςπορείο και με
παραωυάδεσ. Θ μεταωφτευςθ γίνεται
το ωκινόπωρο ι τθν άνοιξθ ςε
αποςτάςεισ 40-50 επί 60-80 εκ.
Ανκίηει από τον Λοφνιο μζχρι τον
Οκτϊβριο. Το υπζργειο τμιμα του
ςυλλζγεται ςε πλιρθ άνκθςθ. Είναι
ωυτό αρωματικό και ωαρμακευτικό.
13. ΑΧΙΝΝΕΑ ι αγριαψικιά- Achillea millefolium
• Τονωτικό για τουσ κουραςμζνουσ, ανοίγει τθν άνοιξθ. Για διαταραχζσ ςτθν
εμμθνόπαυςθ & ςπαςμοφσ τθσ μιτρασ, κρυολογιματα, κακαρίηει το αίμα,
βοθκάει ςτθν ακμι, το άςκμα, κολίτιδα, αρκριτικά, πόνουσ περιόδου και
ρευματιςμοφσ. Ανακουωίηει τισ ανωμαλίεσ ςτθν κυκλοωορία του αίματοσ,
γι’ αυτό χρθςιμοποιείται ςε κιρςοφσ και ωλεβίτιδεσ. Κάνει καλό ςτο
λιπαρό δζρμα και το κακαρίηει ςε βάκοσ, κεραπεφει πολλζσ
δερματοπάκειεσ, ακμι, ζρπθ, ωλεγμονζσ δζρματοσ, καλόγθρουσ,
αλλεργίεσ, ωαγοφρα, λειχινεσ. Επειδι κακαρίηει το αίμα, χρθςιμοποιείται
εςωτερικά ςαν ζγχυμα ςε δερματοπάκειεσ. Κεραπεφει ραγάδεσ τθσ
κθλισ του μαςτοφ, ραγάδεσ των χεριϊν. Κεραπεφει τισ αιμορροΐδεσ και
τισ ανακουωίηει. Εμποδίηει τθν τριχόπτωςθ αν κάνουμε ςυχνζσ εντριβζσ
με αωζψθμα Αχιλλζασ. Ζχει παυςίπονεσ ιδιότθτεσ, τα ωρζςκα ωφλλα τθσ
Αχιλλζασ αν τα μαςιςουμε ςταματάνε τον πονόδοντο.
14. • Χριςθ:
• Σόνοι περιόδου, δυςπεψία και άλλεσ ςτομαχικζσ ανωμαλίεσ|Κάνουμε ζγχυμα 1
μζροσ Αχιλλζασ, 10 μζρθ βραςμζνου νεροφ και αωινουμε το μίγμα για 20 λεπτά.
Το πίνουμε ηεςτό 2- 3 ωορζσ τθν θμζρα. Δυςπεψία|Φτιάχνουμε βάμμα Αχιλλζασ
και παίρνουμε 20 ςταγόνεσ, 3 ωορζσ τθν θμζρα, το πρωί 6 ςταγόνεσ, το μεςθμζρι
και το βράδυ από 7 ςταγόνεσ διαλυμζνεσ πάντα μζςα ςτο τςάι μασ. Νοιμϊξεισ
του πεπτικοφ|Αναμιγνφουμε ίςα μζρθ από Αχιλλζα, μζντα (Menta piperita) και
Καλογιάννθ (Nepeta cataria). Φτιάχνουμε ζνα αωζψθμα με 2 κουταλάκια του
γλυκοφ από το μίγμα ςε 1 ωλιτηάνι νερό. Ρίνουμε 2 ωορζσ τθν θμζρα. Τφκμιςθ
εμμινων|Για κοπζλεσ που ζχουν άτακτο ρυκμό εμμινων να πίνουν ζγχυμα από
μίγμα Αχιλλζα, χαμομιλι και μελιςςόχορτο, ςφμωωνα με τθ ωαρμακολογία
Κωςτι. Μρυολόγθμα|Αναμιγνφουμε ίςα μζρθ Αχιλλζασ, μζντασ και κουωοξυλιάσ.
Φτιάχνουμε ζγχυμα βάηοντασ ζνα κουταλάκι από το μίγμα ςε ηεςτό νερό για 10
με 20 λεπτά. Ρίνετε 3 ωορζσ τθν θμζρα, πρωί, μεςθμζρι και βράδυ από 1
ωλιτηάνι. Χψθλόσ πυρετόσ|Φτιάχνουμε ζγχυμα με 1 κουταλάκι Αχιλλζα, 1
κουταλάκι ευπατόριο (Eupatorium perfoliatum),1 πρζηα τςίλι (Capsicum
frutescens),1 ωλιτηάνι νερό. Βράηουμε το μίγμα για 5 λεπτά και το πίνουμε ηεςτό.
Μποροφμε να πιοφμε ζωσ 4 ωλιτηάνια τθν θμζρα. Ρυροποιθτικό
Υφςτθμα|Ρίνουμε 30 ςτ. βάμμα αχιλλζασ μζςα ςτο τςάι μασ, 3 ωορζσ τθν θμζρα.
15. ΒΑΝΕΤΙΑΟΑ
• Ρολυετισ πόα, που ωτάνει ςε φψοσ 1-
1,30 μ. Τα άνκθ του είναι ρόδινα ι
άςπρα. Αυτοωφεται ςε αραιά δάςθ ι
υγρζσ περιοχζσ τθσ Κεςςαλίασ και τθσ
Βόρειασ Ελλάδασ. Ευδοκιμεί ςε
θμιορεινζσ δροςερζσ περιοχζσ και ςε
χωράωια ωτωχά-μζτριασ
γονιμότθτασ, ξθρικά ι ποτιςτικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που
ςπζρνεται ςε ςπορείο και με
παραωυάδεσ. Θ μεταωφτευςθ γίνεται το
ωκινόπωρο ι τθν άνοιξθ ςε αποςτάςεισ
50-60 επί 70-80 εκ. Ανκίηει το Μάιο και
τον Λοφνιο. Οι ρίηεσ του ςυλλζγονται το
ωκινόπωρο του ίδιου χρόνου, αν τα ωυτά
προζρχονται από παραωυάδεσ και τον
επόμενο χρόνο, αν ο πολλαπλαςιαςμόσ
ζγινε με ςπόρο. Είναι ωυτό ωαρμακευτικό
και μελιςςοτροωικό
16. ΒΑΝΕΤΙΑΟΑ-Valeriana officinalis
• Είναι θρεμιςτικό,υπνωτικό και αγχολυτικό ωυτό. Διϊχνει
αχπνίεσ, νεφρα, άγχοσ, θμικρανίεσ, νευραςκζνεια,
πονοκζωαλο, καοφρεσ του ςτομαχιοφ.
Αναλυτικά: Καταπολεμά τθν αχπνία και βελτιϊνει τθν
ποιότθτα του φπνου. Ζχει αγχολυτικζσ και θρεμιςτικζσ
ιδιότθτεσ και κατευνάηει τθν υπερζνταςθ, τισ νευρϊςεισ, το
νευρικό άςκμα, τθν επιλθψία και τθν ταχυκαρδία. Κεωρείται
χριςιμθ ςε περιπτϊςεισ αρκρίτιδασ, υπζρταςθσ, κολικϊν,
ρευματικϊν πόνων, θμικρανίασ, πονόδοντου και
δυςμθνόρροιασ. Ρροςοχι! Οι μεγάλεσ δόςεισ βαλεριάνασ
προκαλοφν κακοδιακεςία. Αντεδείκνυται ςε γυναίκεσ κατά τθ
διάρκεια τθσ εγκυμοςφνθσ και του κθλαςμοφ κακϊσ και ςε
άτομα που πάςχουν από ιπια κατάκλιψθ.
17. ΒΑΥΙΝΙΜΡΥ
• Μονοετζσ ωυτό, φψουσ 20-80 εκ. και
άνκθ άςπρα ι αςπροκόκκινα. Δεν
αυτοωφεται αλλά μόνο
καλλιεργείται. Ευδοκιμεί ςε περιοχζσ
με εφκρατο κλίμα, ιπιο και βραχφ
χειμϊνα και δροςερό καλοκαίρι και
ςε χωράωια μζςθσ ςφςταςθσ-
πλοφςια, ποτιςτικά και ςτραγγερά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που
ςπζρνεται ςε ςπορείο νωρίσ τθν
άνοιξθ. Θ μεταωφτευςθ γίνεται τον
Απρίλιο-Μάιο ςε αποςτάςεισ 30-40
επί 40-50 εκ. Ο ςπόροσ ςπζρνεται και
απευκείασ ςτο χωράωι τθν ίδια
εποχι. Ανκίηει Λοφνιο με Αφγουςτο.
Το υπζργειο τμιμα ςυλλζγεται ςε
πλιρθ άνκθςθ, 2-3 ωορζσ το χρόνο.
Είναι ωυτό
αρωματικό, ωαρμακευτικό, μελιςςοτ
ροωικό και εδϊδιμο.
18. Βαςιλικόσ|Ocimum basilicum
• Στθν Ελλάδα είναι από τα πιο κοινά οικιακά ωυτά.
Χρθςιμοποιείται ςτθ λαϊκι ωαρμακευτικι ωσ βότανο κακϊσ
πιςτεφεται πωσ είναι καλό διουρθτικό, καταπραψνει το
ςτομαχόπονο και το πονοκζωαλο ενϊ ςτθν αρχαιότθτα τον
χρθςιμοποιοφςαν ςαν επίκεμα μετά από δάγκωμα εντόμου,
ςκορπιοφ ι και ωιδιοφ.
• Διϊχνει τουσ νευρικοφσ πονοκεωάλουσ. Για το ωαγθτό,
ανοίγει τθν όρεξθ. Βοθκά ςτθν αδφνατθ μνιμθ, μελαγχολία,
άγχοσ, ηαλάδεσ, εντερικζσ διαταραχζσ και τυμπανιςμό τθσ
κοιλιάσ. Είναι χωνευτικό και καταπολεμά Ρονόκοιλο, Ηαλάδα,
Ναυτία και Κρυολόγθμα
• Στθν κουηινα χρθςιμοποιείται ςε ςάλτςεσ και ςε ςαλάτεσ.
19. Θ ονομαςία “βαςιλικόσ” του αποδόκθκε
κακϊσ, ςφμωωνα με κρφλο, ωφτρωςε ςτο ςθμείο όπου
ο Μζγασ Κωνςταντίνοσ και θ μθτζρα του Αγία Ελζνθ
ανακάλυψαν τον Τίμιο Σταυρό.
20. ΓΙΑΥΕΞΙ
• Αεικαλισ κάμνοσ με άςπρα άνκθ.
Ευδοκιμεί ςε κερμζσ νθςιϊτικεσ ι
παρακαλάςςιεσ περιοχζσ και ςε
χωράωια μζςθσ ςφςταςθσ, ποτιςτικά,
ςτραγγερά. Ρολλαπλαςιάηεται
κυρίωσ με μοςχεφματα. Θ
μεταωφτευςθ γίνεται το ωκινόπωρο
ι τθν άνοιξθ ςε αποςτάςεισ 1-1,5 επί
1,5-2 μ. Επίςθσ, πολλαπλαςιάηεται
με καταβολάδεσ όταν οι βλαςτοί
ζχουν μεγάλο μικοσ. Ανκίηει από τον
Λοφνιο μζχρι τον Οκτϊβριο. Τα
άνκθ ςυλλζγονται ςε όλθ τθ
διάρκεια τθσ άνκθςθσ τισ πρωινζσ
ϊρεσ. Είναι ωυτό αρωματικό,
καλλωπιςτικό και μελιςςοτροωικό.
21. ΓΙΑΥΕΞΙ-Jasminum
• Από το γιαςεμί εξάγεται ζνα αικζριο ζλαιο γνωςτό
με τθν ονομαςία γιαςμινζλαιο. Για τθν εξαγωγι
αυτοφ του ελαίου χρθςιμοποιοφνται 2 μζκοδοι, θ
απόςταξθ και θ εκχφλιςθ.
• Το αικζριο ζλαιο αυτό χρθςιμοποιείται ςτθν
αρωματοποιία. Ρεριζχει λινολικό οξφ, γερανιόλθ,
βενηυλικό οξφ, ευγενόλθ, τερπινεόλθ και λιναλοόλθ.
Είναι απαραίτθτο ςυςτατικό ςχεδόν όλων των
αρωμάτων.
22. ΓΝΧΜΡΤΙΖΑ
• Ρολυετισ πόα, με άνκθ κυανά ι
ιόχρωμα. Αυτοωφεται κυρίωσ ςε
μζρθ με υγραςία. Ευδοκιμεί ςε
πεδινζσ περιοχζσ και ςε χωράωια
μζςθσ ςφςταςθσ, ξθρικά ι
ποτιςτικά, ςτραγγερά.
Ρολλαπλαςιάηεται με τμιματα
ριηϊν. Θ μεταωφτευςθ γίνεται το
ωκινόπωρο ι τθν άνοιξθ ςε
αποςτάςεισ 60-80 επί 1-1,20 εκ.
Ανκίηει τον Λοφνιο και τον Λοφλιο.
Οι ρίηεσ του ςυλλζγονται μετά
τον τρίτο ι τζταρτο χρόνο από τθ
ωφτευςθ, με βακιά οργϊματα ι
εργάτεσ, το ωκινόπωρο μζχρι τθν
άνοιξθ. Είναι ωυτό ωαρμακευτικό
και ςτθν αυτοωυι μορωι του
δυςεξόντοτο ηιηάνιο.
23. ΓΝΧΜΡΤΙΖΑ-Glycyrrhiza glabra L.
• Θ γλυκόριηα αναωζρεται από το Κεόωραςτο τον 3ο αιϊνα π.Χ. ωσ
ωάρμακαο για το άςκμα. Το όνομα προζρχεται από τα ελλθνικά και
ςθμαίνει γλυκιά ρίηα, ωυςικά λόγω τθσ γεφςθσ. Ρροζρχεται από τθ νότια
Ευρϊπθ, Αίγυπτο και μζρθ τθσ Αςίασ. Καλλιεργείται πλζον παντοφ ςτθν
Ευρϊπθ εκυόσ τθσ Σκανδιναβίασ κακϊσ και ςε Αμερικι, Αυςτραλία, Κίνα.
Λζγεται οτι ο Ναπολζων μαςοφςε κομμάτια γλυκόριηασ. Θ γλυκόριηα είναι
κάμνοσ φψουσ 50-100 εκ., με ρίηεσ που ωτάνουν τα 1-2 μζτρα,
κυλινδρικζσ, διακλαδιςμζνεσ και ςαρκϊδεισ. Αυτζσ είναι που
χρθςιμοποιοφνται για κεραπευτικοφσ ςκοποφσ. Οι βλαςτοί του ωυτοφ
είναι όρκιοι, ραβδωτοί, ιςχυροί και χνουδωτοί, τα ωφλλα είναι πτεροειδι,
τα άνκθ του ωυτοφ ζχουν ςυνικωσ χρϊμα κυανό και εμωανίηονται ςτισ
αρχζσ του καλοκαιριοφ. Τθ γλυκόριηα τθν ςυναντοφμε ςε μεγάλεσ
αποικίεσ ςε χαμθλό υψόμετρο και ςε εδάωθ χζρςα και ακαλλιζργθτα.
Βότανο γνωςτό εδϊ και χιλιάδεσ χρόνια. Στθν κινζηικθ ιατρικι τθν
χρθςιμοποιοφν εδϊ και 3000 χρόνια. Θ γλυκόριηα είναι μαλακτικό,
εμετικό και με ιπια χαλαρωτικι δράςθ. Τμιμα που χρθςιμοποιείται:
Ολόκλθρθ θ ρίηα, ςε κομματάκια ι ςε ςκόνθ.
24. ΔΑΦΟΗ
• Μικρό αεικαλζσ δζντρο, φψουσ
3-5 μ. και άνκθ άςπρα ι
κιτρινοπράςινα. Καλλιεργείται ςε
πάρκα και κιπουσ. Ευδοκιμεί ςε
δροςερζσ παρακαλάςςιεσ
περιοχζσ και ςε χωράωια ωτωχά,
πλοφςια, ξθρικά ι ποτιςτικά.
Ρολλαπλαςιάηεται κυρίωσ με
ςπόρο που ςπζρνεται ςε
ςπορείο. Θ μεταωφτευςθ γίνεται
τθν άνοιξθ ι το ωκινόπωρο ςε
αποςτάςεισ 2-2,5 επί 3-4 μ.
Ανκίηει Απρίλιο-Μάιο. Τα
δαωνόωυλλα ςυλλζγονται
Αφγουςτο-Σεπτζμβριο. Είναι
ωυτό αρωματικό, ωαρμακευτικό
και μελιςςοτροωικό.
25. ΔΑΦΟΗ-Laurus nobilis
• Στθ δάωνθ αποδίδονται ωαρμακευτικζσ ιδιότθτεσ από τα προϊςτορικά
χρόνια. Ο Λπποκράτθσ τθ χορθγοφςε ωσ αναλγθτικό μετά τον τοκετό
και ςε διάωορα γυναικολογικά προβλιματα.
Με δαωνζλαιο κεράπευε τθ ςτειρότθτα.
Ο Διοςκουρίδθσ ςυνιςτοφςε το αωζψθμα τθσ ςε πακιςεισ τθσ κφςτθσ και
τθσ μιτρασ, τουσ λιωμζνουσ καρποφσ τθσ ςτο άςκμά και ςτθ ωυματίωςθ
και το χυμό τουσ ςε περιπτϊςεισ βαρθκοΐασ και κόπωςθσ.
Στθ λαϊκι κεραπευτικι κεωρείται ωσ αντιρρευματικό, εναντίον τθσ
παραμορωωτικισ αρκρίτιδασ και ωσ βοθκθτικό τθσ πζψθσ.
Με μθχανικι ςυμπίεςθ των καρπϊν παίρνουμε το δαωνζλαιο και από τθν
απόςταξθ των ωφλλων αικζριο ζλαιο. Από το ’γιο Προσ εξάγεται άριςτθσ
ποιότθτασ δαωνζλαιων με βραςμό των καρπϊν.
Το εκχφλιςμα τθσ δάωνθσ καταπολεμά τα ωουςκϊματα, ανοίγει τθν όρεξθ
και τονϊνει τα τεμπζλικα ςτομάχια.
Αντιςθπτικι, είναι πολφτιμθ για το ςυνάχι και τθ βρογχίτιδα.
Το δαωνζλαιο είναι κατάλλθλο για τουσ ρευματιςμοφσ.
26. ΔΑΦΟΗ-Laurus nobilis
• H Δάωνθ είναι παςίγνωςτο δζντρο από τθν αρχαιότθτα .
Αν και ζχει ευρζωσ κακιερωκεί λόγω τθσ χριςθσ τθσ ωσ καρφκευμα,
εντοφτοισ ζχει και κεραπευτικζσ ιδιότθτεσ, οι οποίεσ όμωσ δεν είναι πολφ
γνωςτζσ.
Ζχει τονωτικζσ ιδιότθτεσ και βοθκά ςτθ δυςπεψία.
Με τουσ καρποφσ τθσ γίνονται ωαρμακευτικά παραςκευάςματα, μαηί με
άλλα ωυτά (βάλςαμα) και χρθςιμοποιοφνται για τθν καταπολζμθςθ των
ρευματιςμϊν. Θ δάωνθ ανοίγει τθν όρεξθ.
• Για τα ωαγθτά. Θ ςκόνθ ξερϊν δαωνόωυλλων ςταματάει τθν αιμορραγία τθσ μφτθσ.
Δυναμϊνει τα μαλλιά και τα βάωει μαφρα, ςταματά τθν τριχόπτωςθ. Ανακουωίηει τουσ
πόνουσ από ρευματιςμοφσ και αρκριτικά.
• Δαφνζλαιο
• Το δαφνζλαιο μποροφμε να το παραςκευάςουμε με τουσ καρποφσ τθσ δάφνθσ και φφλλα. Τα
χτυπαμε ςτο γουδί και προςκζτουμε αναλογία βοτάνου – ελαιόλαδου 1:4. Το βάηουμε ςτον
ιλιο για 2 μινεσ.
Το δαφνζλαιο ςταματάει τθν τριχόπτωςθ, και μαυρίηει το μαλλί.
Δεν κάνει καλό μόνο ςτο μαλλί αλλα και ςτουσ πιαςμζνουσ μφεσ και ειδικά ςτθν τενοτίντιδα,
ςτθν αρκρίτιδα και τουσ ρευματιςμοφσ, διάςτρεμμα και κλάςεισ.
27. ΔΕΟΔΤΡΝΙΒΑΟΡ
• Μικρόσ αεικαλισ κάμνοσ, που
ωτάνει ςε φψοσ 0,5-1,20 μ. και ζχει
άνκθ αςπρογάλαηα. Αυτοωφεται ςε
μερικά μζρθ τθσ Ελλάδασ και
καλλιεργείται ςε διάωορεσ περιοχζσ
ωσ καλλωπιςτικό. Ευδοκιμεί ςε
δροςερζσ πεδινζσ και θμιορεινζσ
περιοχζσ και ςε χωράωια ωτωχά-
πλοφςια, ξθρικά ι ποτιςτικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με μοςχεφματα
και με παραωυάδεσ. Θ μεταωφτευςθ
γίνεται το ωκινόπωρο ι τθν άνοιξθ
ςε αποςτάςεισ 0,80-1 επί 1-1,20. Θ
περίοδοσ ανκοωορίασ του καλφπτει
ςχεδόν ολόκλθρο το χρόνο. Το
υπζργειο τμιμα του ςυλλζγεται τθν
άνοιξθ μζχρι το ωκινόπωρο. Είναι
ωυτό αρωματικό, ωαρμακευτικό,
αρτυματικό και μελιςςοτροωικό.
28. ΔΕΟΔΤΡΝΙΒΑΟΡ-(Rosmarinus
Officinalis)
• Το δεντρολίβανο το εκτιμοφςαν ιδιαίτερα ςτθν αρχαιότθτα για τισ
κεραπευτικζσ του ιδιότθτεσ. Στθν αρχαία Ελλάδα το κεωροφςαν δϊρο τθσ
κεάσ Αωροδίτθσ ςτουσ ανκρϊπουσ και το χρθςιμοποιοφςαν ςτισ κυςίεσ
ηϊων- το ζκαιγαν ςτουσ βωμοφσ. Διακοςμοφςαν με αυτό τα αγάλματα
των κεϊν και οι μακθτζσ όταν μελετοφςαν το χρθςιμοποιοφςαν ςα
ςτεωάνι, χάρθ ςτθν ιδιότθτά του να τονϊνει τθ μνιμθ.
• Αργότερα, κατά το μεςαίωνα, χρθςιμοποιικθκε και ςε καλλυντικά
ςκευάςματα. Στθν ιςτορία αναωζρεται ζνα ελιξίριο το οποίο
καταςκευαηόταν κατόπιν απόςταξθσ δεντρολίβανου, κζδρου και
τερεβινκίνθσ που μεταμόρωωςε μία παράλυτθ 70χρονθ πριγκίπιςςα ςε
μια ελκυςτικι νεαρι κοπζλα τθ οποία ηιτθςε ςε γάμο ο βαςιλιάσ τισ
Ρολωνίασ το 1370. Το ελιξίριο αυτό ονομάςτθκε “Το νερό τισ βαςίλιςςασ
τισ Ουγγαρίασ”.
• Στθ μαγειρικι χρθςιμοποιοφνται τα αποξθραμζνα ωφλλα και άνκθ του.
Νοςτιμίηουν το αρνί, το ψάρι, το βοδινό, το κουνζλι, το κοτόπουλο, τισ
τθγανθτζσ ι ψθτζσ πατάτεσ, τα λαχανικά, το ρφηι και διάωορα αλλαντικά.
Στθν οινοποιία αρωματίηει μερικά βερμοφτ και άλλα αρωματικά κραςιά.
30. ΔΙΜΦΑΞΡΥ
• Μικρό αεικαλζσ ωρφγανο. Τα άνκθ
του είναι ανοιχτά ρόδινα.
Αυτοωφεται μόνο ςτα βουνά τθσ
Κριτθσ. Ευδοκιμεί ςε δροςερζσ
θμιορεινζσ και πεδινζσ περιοχζσ και
ςε χωράωια ωτωχά-μζτριασ
γονιμότθτασ ξθρικά ι ποτιςτικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που
ςπζρνεται ςε ςπορείο, με
μοςχεφματα και με παραωυάδεσ. Θ
μεταωφτευςθ γίνεται το
ωκινόπωρο ι τθν άνοιξθ ςε
αποςτάςεισ 30-40 επί 50-60 εκ.
Ανκίηει τουσ μινεσ Μάιο-Λοφνιο. Το
υπζργειο τμιμα του ςυλλζγεται ςε
πλιρθ άνκθςθ. Είναι ωυτό
αρωματικό, ωαρμακευτικό και
μελιςςοτροωικό.
31. ΔΙΜΦΑΞΡΥ-(Origanum dictamnus)
• Το δίκταμο ζχει αντιςθπτικι δράςθ, τονωτικι και αντιςπαςμωδικι.
Χρθςιμοποιείται για τθν εποφλωςθ των τραυμάτων, ωσ καταπραχντικό
του πεπτικοφ ςυςτιματοσ, κακϊσ και κατά τθσ γρίπθσ και του
κρυολογιματοσ. Δρα ςπαςμολυτικά και ςυμβάλει ςτθν πρόλθψθ και ςτθν
αντιμετϊπιςθ των κυκλοωορικϊν και καρδιολογικϊν
προβλθμάτων, ανακουωίηει από πονοκεωάλουσ και πονόδοντουσ και
αποςτιματα.
• Καταπραψνει τουσ πόνουσ του ςτομαχιοφ και των εντζρων. Σε
πονοκεωάλουσ, πονόδοντουσ και ςκορβοφτο. Είναι διουρθτικό, βοθκάει
τισ γυναίκεσ να γεννοφν πιο εφκολα και γριγορα.
•
Χριςθ: Χρθςιμοποιείται ωσ ωάρμακο με τθ μορωι ςυνικωσ του
αωεψιματοσ, αντικακιςτϊντασ το τςάι με αναλογία 1 γρ δίκταμο με 100
γρ νερό.
32. ΔΥΟΣΜΟΣ
• Φυτό με βλαςτοφσ και ωφλλα
πράςινα. Τα ωφλλα είναι ωοειδι.
Τα άνκθ του είναι μικρά ρόδινα ι
μωβ ανοιχτό. Βγαίνουν πολλά
μαηί ςε ςτάχεισ ςτισ κορυωζσ των
βλαςτϊν. Είδοσ παςίγνωςτο ςτθν
Ελλάδα όπου καλλιεργείται ςτισ
αυλζσ και ςτουσ κιπουσ και
χρθςιμοποιείται ςτο ωαγθτό.
Πταν το πιάςουμε βγάηει ωραίο
ευχάριςτο άρωμα. Υπάρχει
παντοφ ςαν καλλιεργοφμενο και
μαηεφεται όλο το χρόνο.
Μποροφμε να τον ζχουμε πάντα
ωρζςκο ςε μια γλάςτρα ι να τον
ξεράνουμε και να τον ωυλάξουμε
ςε ζνα βάηο.
33. ΔΥΟΣΜΟΣ-(Mentha Viridis)
• Στθν αρχαιότθτα τον χρθςιμοποιοφςαν ςτθν
καταςκευι μφρου αλλά και για
ωαρμακευτικοφσ ςκοποφσ. Ο Διοςκουρίδθσ, ο
Λπποκράτθσ και ο Ρλίνιοσ το ανζωεραν ςυχνά
ωσ ωυτό με μεγάλθ ωαρμακευτικι αξία και
ωραιότατο άρωμα. Οι αρχαίοι Ζλλθνεσ
ζτριβαν το τραπζηι τουσ με δυόςμο, πριν
κακίςουν να ωάνε.
34. ΕΧΜΑΝΧΣΦΡΥ
• Αεικαλζσ δζντρο, φψουσ πάνω από
10 μ. και άνκθ αςπροπράςινα.
Ευδοκιμεί ςε περιοχζσ με ηεςτό
κλίμα και ςε χωράωια ωτωχά-
πλοφςια, ξθρικά ι
ποτιςτικά, ςτραγγερά.
Ρολλαπλαςιάηεται κυρίωσ με
ςπόρο που ςπζρνεται ςε ςπορείο
και λιγότερο με μοςχεφματα. Θ
μεταωφτευςθ γίνεται το
ωκινόπωρο ι τθν άνοιξθ ςε
αποςτάςεισ 4-6 μ. Ανκίηει από τον
Λοφνιο μζχρι τον Αφγουςτο. Οι
κορυωζσ των βλαςτϊν και τα
ωφλλα ςυλλζγονται από τον
Απρίλιο μζχρι τον Αφγουςτο. Είναι
ωυτό αρωματικό, ωαρμακευτικό
και μελιςςοτροωικό
35. ΕΧΜΑΝΧΣΦΡΥ-(Eucalyptus Globulus
Labill)
• Είναι χριςιμο για τουσ διαβθτικοφσ γιατί ζχει υπογλυκαιμικι
δράςθ. Κατεβάηει τον πυρετό. Καταπραψνει το βιχα, άςκμα,
γρίπθ, βρογχίτιδεσ, τισ νευραλγίεσ και τον πονόλαιμο.
Κατάλλθλο για ειςπνοζσ ςε ιγμορίτιδα και βρογχικά. Πταν
βράηουμε ευκάλυπτο, οι ατμοί ιονίηουν τθν ατμόςωαιρα του
δωματίου και τθν κάνουν υποωερτι από το νζωοσ.
• Ο ωλοιόσ του ευκαλφπτου ζχει χριςεισ ςτθ βυρςοδεψία, ενϊ
το ξφλο του, επειδι ζχει τθν ιδιότθτα να είναι ςκλθρό και
ςτερεό, ζχει χριςεισ ςτθ ναυπθγικι ςε βαριζσ και ελαωριζσ
καταςκευζσ, ςτθν καταςκευι αποβάκρων, ςτθ γεωυροποιία,
ςε τθλεγραωικοφσ ςτφλουσ και ςε οικοδομζσ. Στθν Αυςτραλία
χρθςιμοποιείται ςαν καφςιμο.
36. ΕΧΜΑΝΧΣΦΡΥ-(Eucalyptus Globulus
Labill)
• Επίςθσ χρθςιμοποιείται πολφ ςε αναδαςϊςεισ γιατί αναπτφςςεται πολφ
γριγορα ενϊ παράλλθλα δεν είναι ευαίςκθτοσ ςτισ διάωορεσ αςκζνειεσ.
• Στθν Ελλάδα βρίςκουμε το είδοσ ευκάλυπτοσ γκλόμπουλουσ που ωτάνει
ςε φωοσ τα 80 μζτρα. Ο ευκάλυπτοσ ειςιχκθ ςτθν Ελλάδα από τον
βοτανολόγο και λόγιο Κεόδωρο Ορωανίδθ το 1862.
• Ζχει ξερό ωλοιό που μαδάει βγάηοντασ μακριζσ ταινίεσ αωινοντασ τον
κορμό λείο και το χρϊμα του ςταχτίλευκο.
• Καλλιεργείται κυρίωσ ςτθ νότια Ελλάδα και ςτθ Χαλκιδικι και βρίςκεται
ςε δάςθ και κιπουσ.
• Μερικοί τον ωυτεφουν ςτον κιπο του ςπιτιοφ τουσ αωοφ εκτόσ τθσ ςκιάσ
και τθσ δροςιάσ που παρζχει ζχει τθ δυνατότθτα να απομακρφνει και τα
κουνοφπια.
37. ΘΧΞΑΤΙ-Thymus vulgaris
Τα ωφλλα του κυμαριοφ, όταν ξερακοφν, αποκτοφν καωεπράςινο χρϊμα
και αναδφουν το άρωμα τουσ όταν κρυμματιςτοφν. Θ γεφςθ τουσ είναι
πολφ δυνατι, ελαωρϊσ καυςτικι και πλοφςια. Μαηί με τουσ
αποξθραμζνουσ ανκοφσ χρθςιμοποιοφνται ςαν μπαχαρικό για τον
αρωματιςμό διαωόρων ωαγθτϊν, ςε ψάρια, κρζατα, ςε διάωορεσ
ςάλτςεσ, ςοφπεσ κ.λ.π. Είναι ζνα από τα βαςικά ςυςτατικά του λικζρ
βενεδικτίνθ.
Το κυμάρι είναι ιδιαίτερα αγαπθτό ςτισ μζλιςςεσ και το κυμαρίςιο μζλι
είναι εξαιρετικισ ποιότθτασ.
Ρεριζχει αικζριο ζλαιο ςε ποςοςτό 1-2% και κφριο ςυςτατικό του είναι θ
κυμόλθ ι, αλλιϊσ, καμωορά του κυμαριοφ, ζχει δε χριςεισ ςτθν
αρωματοποιία και ςτθν οδοντιατρικι.
Υπάρχουν και καλλωπιςτικζσ ποικιλίεσ που καλλιεργοφνται ςε διάωορουσ
κιπουσ.
Στθν Ελλάδα υπάρχουν 23 αυτοωυι είδθ.
38. ΘΧΞΑΤΙ
• Ρολυετισ πόα, που ωτάνει ςε φψοσ
15-25 εκ. κι ζχει άνκθ μικρά
ροδόχρωμα. Αυτοωφεται ςε
λιβάδια και χζρςα εδάωθ τθσ
Βόρειασ Ελλάδασ. Ευδοκιμεί ςε
θμιορεινζσ δροςερζσ περιοχζσ και
ςε χωράωια ωτωχά-μζτριασ
γονιμότθτασ, ξθρικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που
ςπζρνεται ςε ςπορείο και με
παραωυάδεσ. Θ μεταωφτευςθ
γίνεται το ωκινόπωρο και τθν
άνοιξθ ςε αποςτάςεισ 40-50 επί
60-70 εκ. Ανκίηει το Μάιο και τον
Λοφνιο. Το υπζργειο τμιμα του
ςυλλζγεται ςε πλιρθ άνκθςθ. Είναι
ωυτό αρωματικό, ωαρμακευτικό
και μελιςςοτροωικό.
39. ΜΑΝΕΟΦΡΧΝΑ
• Φυτό μονοετζσ ι διετζσ, φψουσ 20-
60 εκ. και άνκθ κίτρινα ι
πορτοκαλόχρωμα. Δεν αυτοωφεται
αλλά καλλιεργείται ωσ καλλωπιςτικό
ςτουσ κιπουσ ςε όλθ τθν Ελλάδα.
Ευδοκιμεί ςε περιοχζσ με ιπιο κλίμα
και ςε χωράωια ωτωχά-μζτριασ
γονιμότθτασ, ξθρικά ι ποτιςτικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που
ςπζρνεται ςε ςπορείο. Θ
μεταωφτευςθ γίνεται το ωκινόπωρο
ι τθν άνοιξθ ςε αποςτάςεισ 30-40
επί 50-60 εκ. Ανκίηει από το Μάιο
μζχρι τον Οκτϊβριο. Τα άνκθ
ςυλλζγονται λίγο πριν από το
άνοιγμά τουσ. Είναι ωυτό
ωαρμακευτικό και καλλωπιςτικό.
40. ΜΑΝΕΟΦΡΧΝΑ
• Θ καλεντοφλα δρα ωσ
αντιωλεγμονϊδεσ, αντιςθπτικό, ςτυπτικό, επουλωτικό, αντιμυκθτιακό, εμμθναγωγ
ό. Είναι ζνα από τα καλφτερα βότανα για τθν κεραπεία δερματικϊν προβλθμάτων
που οωείλονται ςε μόλυνςθ ι ωυςικι βλάβθ. Χρθςιμοποιείται επίςθσ ςε κάκε
εξωτερικι αιμορραγία, τραφμα, μωλωπιςμό ι διάςτρεμμα. Είναι ευεργετικι για
τα τραφματα που επουλϊνονται αργά και για δερματικά και κιρςϊδθ ζλκθ. Είναι
ιδανικι ωσ πρϊτθ βοικεια ςε ελαωρά εγκαφματα. Χρθςιμοποιείται για τθν
κεραπεία γαςτρικϊν και δωδεκαδακτυλικϊν ελκϊν. Σαν εμμθναγωγό βοθκά ςε
περιπτϊςεισ κακυςτζρθςθσ και επϊδυνθσ εμμθνορροισ. Σαν χολαγωγό βοθκά ςε
προβλιματα τθσ χολθδόχου κφςτθσ και ςε αςαωι πεπτικά προβλιματα που
χαρακτθρίηουμε ωσ δυςπεψία.
Χριςθ: Τθν παραςκευάηουμε ωσ ζγχυμα (ρίχνουμε ςε ζνα ωλιτηάνι βραςτό νερό
1-2 κουταλάκια του τςαγιοφ και το αωινουμε για 10-15 λεπτά). Για τοπικι
κεραπεία μπορεί να χρθςιμοποιθκεί ωσ κατάπλαςμα ι κομπρζςα.
41. ΜΕΟΦΤΑΟΘΡΥ ο ερυκρόσ, βαλεριάνα
• Φυτό πολυετζσ, που ωτάνει ςε φψοσ
30-80 εκ. κι ζχει άνκθ κόκκινα ι
άςπρα. Αυτοωφεται ςε βραχϊδθ
μζρθ και ςε ερείπια κτιςμάτων ςε
πολλζσ περιοχζσ τθσ Ελλάδασ.
Ευδοκιμεί ςε θμιορεινζσ δροςερζσ
περιοχζσ και ςε χωράωια
ωτωχά, ξθρικά. Ρολλαπλαςιάηεται με
ςπόρο που ςπζρνεται ςε ςπορείο και
με παραωυάδεσ. Θ μεταωφτευςθ
γίνεται το ωκινόπωρο ι τθν άνοιξθ
ςε αποςτάςεισ 40-50 επί 50-60 εκ.
Ανκίηει ςτο διάςτθμα από Απρίλιο
μζχρι Σεπτζμβριο. Το υπζργειο
τμιμα του ςυλλζγεται ςε πλιρθ
άνκθςθ. Είναι ωυτό
αρωματικό, ωαρμακευτικό και
καλλωπιςτικό.
42. ΜΕΟΦΤΑΟΘΡΥ ο ερυκρόσ, βαλεριάνα
• Φα φφλλα και οι ρίηεσ τρϊγονται. Φα φφλλα
είτε φρζςκα ςε ςαλάτεσ ι ελαφρϊσ
βραςμζνα, οι ρίηεσ βραςμζνεσ ςε ςοφπεσ.
• Επιπλζον είναι φυτό αρωματικό,
φαρμακευτικό και καλλωπιςτικό
43. ΜΡΤΙΑΟΔΤΡΥ
• Μονοετζσ ωυτό, φψουσ 40-70
εκ. και άνκθ άςπρα ι
ροδόχρωμα. Ευδοκιμεί ςε
πεδινζσ και θμιορεινζσ περιοχζσ
και ςε χωράωια μζτριασ
γονιμότθτασ, ξθρικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο
που ςπζρνεται απευκείασ ςτο
χωράωι κυρίωσ το ωκινόπωρο,
αλλά και τθν άνοιξθ ςτα
«πεταχτά» ι ςε γραμμζσ που
απζχουν 40-50 εκ. Ανκίηει
Λοφνιο με Λοφλιο. Οι καρποί
ςυλλζγονται όταν παίρνουν
ανοιχτό καςτανό χρϊμα. Είναι
ωυτό αρωματικό, ωαρμακευτικό
και αρτυματικό
44. ΜΡΤΙΑΟΔΤΡΥ
• Αναλγθτικό,, αντιςπαςμωδικό,
αποτοξινωτικό, αντιςθπτικό, λιποδιαλυτικό,
αναηωογονθτικό, βοθκάει για τθν
καταπολζμθςθ του ςτρεσ και τθσ θμικρανίασ,
των αρκριτικϊν και μυϊκϊν πόνων και του
κρυολογιματοσ. Χρθςιμοποιείται κυρίωσ ςε
διεργαςίεσ που αωοροφν τθν αγάπθ και τον
ζρωτα. Επίςθσ, ζχει προςτατευτικζσ ιδιότθτεσ
και λζγεται ότι εξαςωαλίηει ακαναςία τθσ
ψυχισ.
45. ΜΤΡΜΡΥ ι ςαφράν
• Είναι πολυετζσ ωυτό, που ωτάνει
ςε φψοσ 15-20 εκ. κι ζχει άνκθ
ιϊδθ. Ευδοκιμεί ςε θμιορεινζσ
περιοχζσ και ςε χωράωια
αμμουδερά, λίγο
αςβεςτοφχα, ξθρικά, ςτραγγερά.
Ρολλαπλαςιάηεται με βολβοφσ που
ωυτεφονται Μάιο-Λοφνιο ςε
αποςτάςεισ 10-15 επί 20-25 εκ.
Ανκίηει τουσ μινεσ Οκτϊβριο-
Νοζμβριο. Τα άνκθ του
ςυλλζγονται ςε πλιρθ άνκθςθ, τισ
πρωινζσ ϊρεσ. Είναι ωυτό
αρωματικό, ωαρμακευτικό, βαωικό
και αρτυματικό.
46. ΜΤΡΜΡΥ ι ςαφράν
• ο κρόκοσ κεωρείται ζνα άριςτο ωάρμακο για τισ αςκζνειεσ
του ςτομάχου, αντιςπαςμωδικό, βοθκθτικό τθσ πζψθσ και
ωάρμακο που αυξάνει τθν όρεξθ. Επίςθσ, ανακουωίηει επίςθσ
από κολικοφσ των νεωρϊν, μειϊνει τουσ ςτομαχικοφσ και
γαςτρικοφσ πόνουσ και ανακουωίηει από τθν ζνταςθ. Είναι
επίςθσ γνωςτό από τθν αρχαιότθτα ότι ςτον κρόκο απζδιδαν
αωροδιςιακζσ ιδιότθτεσ. Ρολλοί ςυγγραωείσ, αλλά και θ
ελλθνικι μυκολογία ςυνδζουν τον κρόκο με τθ γονιμότθτα. Ο
κρόκοσ γενικά είναι ζνα άριςτο τονωτικό.
• Χριςθ: ίχνετε 3-4 ςτιμονεσ κρόκου ςε 1 ωλιτηάνι βραςμζνο
νερό και τουσ αωινετε για 6-8’. Σουρϊνετε και πίνετε το
ρόωθμα.
47. ΝΕΒΑΟΦΑ
• Υπάρχει θ γνιςια λεβάντα και θ
λεβάντα ςτοιχάσ. Από τθ διαςταφρωςθ
αυτϊν των δφο προζρχεται θ λεβάντα
υβρίδιο, που είναι αυτι που ζχουμε
ωυτζψει κι εμείσ. Θ λεβάντα υβρίδιο
είναι μικρόσ αεικαλισ κάμνοσ, που
ωτάνει ςε φψοσ 30-80 εκ. κι ζχει άνκθ
ςκοφρα κυανά. Ευδοκιμεί ςε
θμιορεινζσ περιοχζσ με υψόμετρο 400-
700 μ. και ςε χωράωια
αςβεςτοφχα, μάλλον ωτωχά, ξθρικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με μοςχεφματα και
με παραωυάδεσ. Θ μεταωφτευςθ
γίνεται το ωκινόπωρο ι τθν άνοιξθ ςε
αποςτάςεισ 1-1,20 επί 1,50-1,80 μ.
Ανκίηει τον Λοφλιο. Οι ανκοωόροι
βλαςτοί ςυλλζγονται ςε πλιρθ άνκθςθ.
Είναι ωυτό
αρωματικό, ωαρμακευτικό, μελιςςοτρο
ωικό και καλλωπιςτικό.
48. ΝΕΒΑΟΦΑ-Lavandula
• Το αικζριο ζλαιο τθσ λεβάντασ χρθςιμοποιείται ςτθν
αρωματοποιία, τθ ςαπωνοποιία και ςτθ
ωαρμακευτικι ωσ τονωτικό και αντικαταρροϊκό.
Κφριο ςυςτατικό του είναι θ χθμικι ζνωςθ οξικό
λιναλφλιο. Εκτόσ αυτοφ, περιζχει αλκοόλεσ.
• Ζχει επίςθσ αντιςθπτικζσ ιδιότθτεσ και
χρθςιμοποιείται ςτθν εποφλωςθ τραυμάτων. Σε
μεγάλεσ δόςεισ θ λεβάντα δρα ωσ υπνωτικό και
ναρκωτικό. Οι ιαματικζσ τθσ ιδιότθτεσ ιταν γνωςτζσ
από τθν αρχαιότθτα και αναωζρονται ςτο
Διοςκουρίδθ, τον Ρλίνιο και το Γαλθνό.
49. ΝΕΒΑΟΦΙΟΗ
• Αεικαλισ κάμνοσ, που ωτάνει ςε
φψοσ 20-50 εκ. κι ζχει άνκθ κίτρινα.
Δεν αυτοωφεται ςτθ χϊρα μασ αλλά
καλλιεργείται για περιχειλϊματα
(μπορντοφρεσ) ςε όλθ τθν Ελλάδα.
Ευδοκιμεί ςε πεδινζσ και θμιορεινζσ
περιοχζσ και ςε χωράωια μζτριασ
γονιμότθτασ-πλοφςια, ποτιςτικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που
ςπζρνεται ςε ςπορείο και κυρίωσ με
μοςχεφματα και με παραωυάδεσ. Θ
μεταωφτευςθ γίνεται το ωκινόπωρο
ι τθν άνοιξθ ςε αποςτάςεισ 50-60
επί 60-70 εκ. Ανκίηει τουσ μινεσ
Μάιο-Λοφλιο. Το υπζργειο τμιμα
ςυλλζγεται ςε πλιρθ άνκθςθ. Είναι
ωυτό αρωματικό, ωαρμακευτικό και
καλλωπιςτικό
50. ΝΕΒΑΟΦΙΟΗ-Santolina
chamaecyparissus
• Εκτόσ από τθ χριςθ τθσ ωσ καλλωπιςτικό, θ
λεβαντινθ ζχει και ωαρμακευτικζσ χριςεισ, μολονότι
χρθςιμοποιείται ςπανιότερα ςε ςχζςθ μ’άλλα
ωαρμακευτικά ωυτά. Το ζγχυμα ι αωζψθμα των
ωφλλων και των ανκζων ζχει χρθςιμοποιθκεί ωσ
αντιςπαςμωδικό, τονωτικό, ανκελμυνκικό κι
εμμθναγωγό. Θ ςκόνθ του ξεροφ ωυτοφ ζχει
χρθςιμοποιθκεί ς’επικζματα πάνω ςε πλθγζσ και
τςιμπιματα εντόμων για τθν ταχφτερθ εποφλωςι
τουσ. Τζλοσ δεματάκια ξερϊν κλαδιϊν αυτοφ του
ωυτοφ ανάμεςα ςε ροφχα διϊχνουν αποτελεςματικά
το ςκόρο.
51. ΝΡΧΛΖΑ
• Φυλλοβόλοσ κάμνοσ με μικρά άςπρα
άνκθ. Χρειάηεται χϊμα καλό,
διαπερατό και δροςερό.
Ρολλαπλαςιάηεται με μοςχεφματα
που παίρνονται το ωκινόπωρο, τα
οποία είναι καλφτερο να
ςτρωματϊνονται ςε άμμο για να
ριηϊςουν και μετά να ωυτευτοφν
ςτον οριςτικό τόπο. Ανκίηει το
καλοκαίρι μζχρι τισ αρχζσ του
ωκινοπϊρου. Τα ωφλλα, ο βλαςτόσ
και τα άνκθ μαηεφονται το καλοκαίρι.
Είναι ωυτό ωαρμακευτικό και
αρωματικό.
• Το όνομα «Λουίηα» το πιρε προσ
τιμι τθσ Μαρίασ-Λουίηασ Τερζςα ντε
Ράρμα, ςυηφγου του βαςιλιά Κάρλοσ
του 4ου τθσ Λςπανίασ, επειδι,
ςφμωωνα με αναωορζσ, το ζπινε
ςυχνά.
52. ΝΡΧΛΖΑ
• Θ κυριότερθ δράςθ τθσ λουίηασ είναι, ωσ ζγχυμα ι αωζψθμα, ενάντια ςτθν παχυςαρκία,
επειδι βοθκάει ςτθν αφξθςθ του ρυκμοφ του μεταβολιςμοφ, ςτθν αποτοξίνωςθ και ςτθ
διοφρθςθ. Επίςθσ, βοθκάει ςτθν καταπολζμθςθ τθσ κυτταρίτιδασ, ςτθ ςφςωιξθ του
δζρματοσ (με εξωτερικζσ πλφςεισ) και ζχει ιπια κατευναςτικι δράςθ. Το αωζψθμά τθσ είναι
πολφ ευεργετικό για το πεπτικό ςφςτθμα.
• Μποροφμε να εκμεταλλευτοφμε τθν καταπραχντικι και αντιςθπτικι δράςθ του ωυτοφ, αν
κρεμάςουμε ζνα ςακουλάκι με ωφλλα του, ςτο νερό του μπάνιου.
• Στθν Κουηίνα ::
• Θ λουίηα χρθςιμοποιείται ςε ςαλάτεσ, ςοφπεσ, κρζατα, ψάρια, γλυκά και ποτά.
• Ζχει ζντονο άρωμα λεμονιοφ και νόςτιμθ γεφςθ και είναι ιδανικι για γλυκζσ κρζμεσ και
ςάλτςεσ λευκϊν κρεάτων.
• Με τα νωπά ωφλλα τθσ μποροφμε ν’ αρωματίςουμε ροωιματα, λάδι, ξφδι, ποτά, ηελζ,
παγωτά και κζικ.
• Το ζγχυμά τθσ γίνεται πολφ ευχάριςτο, αν του προςκζςουμε μζλι ι γάλα..
53. ΜΕΛΛΣΣΟΧΟΤΟ-(Melissa Officinalis)
• Είναι πόα, με μικρά λευκά
άνκθ και οδοντωτά
ανοιχτοπράςινα ι
κιτρινωπά ωφλλα. Ανκίηει
τουσ καλοκαιρινοφσ μινεσ.
Το ωυτό ζχει τθ μυρωδιά
του λεμονιοφ εξαιτίασ ενόσ
αικζριου ελαίου που
περιζχει. Το όνομά του το
οωείλει ςτο οτι προςελκφει
τισ μζλιςςεσ.
54. ΜΕΛΛΣΣΟΧΟΤΟ
• Του αποδίδονται αρκετζσ κεραπευτικζσ ιδιότθτεσ
μεταξφ των οποίων και αυτι κατά τθσ γιρανςθσ και
τθσ ςεξουαλικισ ανικανότθτασ. Αναωζρεται κάποιοσ
άγγλοσ ωυςιοδίωθσ που ζηθςε 116 χρόνια και το
απζδιδε ςτο ότι κάκε πρωί ζπινε αωζψθμα από
μελιςςόχορτο και μζλι.
• Γνωςτό ςτθν αρχαία Ελλάδα αλλά και ςε χϊρεσ τθσ
Λατινικισ Αμερικισ. Στθ Χιλι είναι αρκετά
διαδεδομζνο ωσ ρόωθμα γιατί κεωρείται ότι
“βοθκάει” ςτο αδυνάτιςμα. Οπωσ και τον κορίανδρο
τον χρθςιμοποιοφςαν οι μοναχοί τθσ Καρμζλ για τθν
παραςκευι κραςιοφ.
55. ΜΕΝΤΑ-mentha
• H μζντα είναι ποϊδεσ αρωματικό
ωυτό τθσ οικογζνειασ των χειλανκϊν
των εφκρατων περιοχϊν. Ζχει άνκθ
ευωδιαςτά, λευκά ι ιϊδθ, που
ςχθματίηουν ταξιανκία ςτάχυοσ.
Είναι ωυτό ωαρμακευτικό, ενϊ
χρθςιμοποιείται ςτθ μαγειρικι ωσ
καρφκευμα, κακϊσ και ωσ αωζψθμα
ι αικζριο ζλαιο. Το αικζριο ζλαιο
είναι κατάλλθλο για κατϊτερθσ
ποιότθτασ προϊόντα αρωματοποιίασ
και ςαπωνοποιίασ. Θ ελλθνικι
χλωρίδα περιλαμβάνει διάωορα είδθ
μζντασ, όπωσ: μζντα θ χνουδωτι,
μζντα θ μελανωπι, μζντα θ
ςτρογγυλόωυλθ, (αγριόδυοςμοσ),
μζντα θ μικρόωυλλθ, μζντα θ
ρεβερχόνεια, μζντα θ πολιά, μζντα θ
πράςινθ (δυόςμοσ) και μζντα θ
πουλζγιοσ.
56. ΜΕΝΤΑ
• Ενδείκνυεται για ςτομαχικζσ πακιςεισ, χωνευτικζσ δυςλειτουργίεσ και ελαττϊνει
το αίςκθμα τθσ ναυτίασ. Υποβοθκά τθν εωίδρωςθ ςε περιπτϊςεισ πυρετοφ και
γρίπθσ. Η χοριγθςθ μζντασ ςε αρκετά θψθλζσ δόςεισ λειτουργεί ωσ αναλγθτικό
και θρεμιςτικό. Είναι επίςθσ δροςιςτικι και ζτςι αποτελεί ιδανικι λφςθ για τα
δερματικά προβλιματα, τον πυρετό, τον πονοκζωαλο και τθν θμικρανία ζχει
αντιβακτθριακζσ ικανότθτεσ και βοθκά ςτθν καταπολζμθςθ των λοιμϊξεων, ιδίωσ
τθσ λαρυγγίτιδασ.
• Μαγειρικι.
Θ μζντα χρθςιμοποιείται τόςο ςτα γλυκά όςο και ςτα ωαγθτά. Ρροςδίδει μια
μζτρια γεφςθ. Ταιριάηει ςτα ωροφτα αλλά και ςτα λαχανικά. Ρολφ ςυχνά
χρθςιμοποιείται ωσ ρόωθμα, τςάι με γεφςθ μζντασ.
• Στθν Αρχαία Ελλάδα ο Λπποκράτθσ και ο Γαλθνόσ χρθςιμοποιοφςαν τθν μζντα
κατά τθσ δυςπεψίασ, κατά των νευρικϊν διαταραχϊν, κατά των ιλίγγων, τθσ
αχπνίασ, τθσ γαςτρίτιδασ, του βιχα, του κρυολογιματοσ, του πονόλαιμου και ωσ
αντιςπαςμωδικό.
57. ΜΕΝΤΑ
• Το όνομα μζντα προζρχεται από το λατινικό mentha,
το οποίο με τθ ςειρά του προζρχεται από το
αρχαιοελλθνικό μίνκθ. Συναντάται και με τθν
ονομαςία θδφοςμοσ. Χρθςιμοποιείται από τθν
αρχαιότθτα ωσ ςιμερα ςαν αρωματικό ςτθ
μαγειρικι, τθν οινοποιία και ςτθ ωαρμακοποιία. Οι
αρχαίοι Ζλλθνεσ ζτριβαν το τραπζηι με δυόςμο πριν
από το γεφμα. Επίςθσ, αρωμάτιηαν το νερό τοφ
μπάνιου. Από τον 6ο αιϊνα πρωτοςυναντϊνται
κρζμεσ κακαριςμοφ δοντιϊν με δυόςμο. Τα ποντίκια
ωαίνεται να αποωεφγουν τθ μυρωδιά του, γι’ αυτό
και χρθςιμοποιείται για τθν απομάκρυνςι τουσ.
58. ΞΑΛΟΦΑΟΡΥ
• Διετισ πόα, φψουσ 40-80 εκ. και
άνκθ πραςινοκίτρινα. Ευδοκιμεί ςε
πεδινζσ και θμιορεινζσ περιοχζσ και
ςε χωράωια πλοφςια, ποτιςτικά,
ςτραγγερά. Ρολλαπλαςιάηεται με
ςπόρο που ςπζρνεται ςε ςπορείο ι
απευκείασ ςτο χωράωι. Θ
μεταωφτευςθ γίνεται το ωκινόπωρο
ι τθν άνοιξθ ςε αποςτάςεισ 30-40
επί 50-60 εκ. Ανκίηει από τον Λοφνιο
μζχρι το Σεπτζμβριο. Το υπζργειο
τμιμα ςυλλζγεται όλο το χρόνο, ενϊ
οι ρίηεσ το ωκινόπωρο και οι καρποί
όταν ωριμάςουν καλά. Είναι ωυτό
εδϊδιμο, αρωματικό, ωαρμακευτικό
και μελιςςοτροωικό.
59. ΞΑΛΟΦΑΟΡΥ
• Διετισ πόα, φψουσ 40-80 εκ. και άνκθ πραςινοκίτρινα.
Ευδοκιμεί ςε πεδινζσ και θμιορεινζσ περιοχζσ και ςε
χωράωια πλοφςια, ποτιςτικά, ςτραγγερά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που ςπζρνεται ςε
ςπορείο ι απευκείασ ςτο χωράωι. Θ μεταωφτευςθ
γίνεται το ωκινόπωρο ι τθν άνοιξθ ςε αποςτάςεισ 30-
40 επί 50-60 εκ. Ανκίηει από τον Λοφνιο μζχρι το
Σεπτζμβριο. Το υπζργειο τμιμα ςυλλζγεται όλο το
χρόνο, ενϊ οι ρίηεσ το ωκινόπωρο και οι καρποί όταν
ωριμάςουν καλά. Είναι ωυτό εδϊδιμο, αρωματικό,
ωαρμακευτικό και μελιςςοτροωικό.
60. ΞΑΤΑΘΡΥ
• Μονοετζσ, διετζσ ι πολυετζσ
ωυτό, φψουσ 1-1,5 μ. και άνκθ
μικρά κίτρινα. Ευδοκιμεί ςε πεδινζσ
και θμιορεινζσ περιοχζσ με ιπιο
κλίμα και ςε χωράωια ωτωχά-
πλοφςια, ξθρικά ι ποτιςτικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που
ςπζρνεται το Φεβρουάριο ι
Μάρτιο απευκείασ ςτο χωράωι ςε
γραμμζσ που απζχουν 40-60 εκ.
Ανκίηει Λοφνιο με Λοφλιο. Οι καρποί
ςυλλζγονται όταν ωριμάςουν και
πάρουν χρϊμα γκριηοπράςινο.
Είναι ωυτό
αρωματικό, ωαρμακευτικό, αρτυμα
τικό και μελιςςοτροωικό.
61. ΞΑΤΑΘΡΥ-(Foeniculum vulgaris)
• Το μάρακο κεωρείται
τονωτικό, ορεκτικό, χωνευτικό, τονωτικό τθσ πζψθσ. Βοθκάει
ςτθν πζψθ των λιπαρϊν ουςιϊν οπότε βοθκάει ςτο
αδυνάτιςμα. Είναι επίςθσ
διουρθτικό, ανκελμινκικό, αναλγθτικό, κεραπευτικό για τθν
άμμο και τισ πζτρεσ ςτα νεωρά, προλαβαίνει και ανακουωίηει
από το μετεωριςμό. Είναι αποχρεμπτικό, προωυλάςςει από
τθ γρίπθ, καταπραψνει το βιχα, τον κοκίτθ, το άςκμα και
γενικά τουσ ερεκιςμοφσ του αναπνευςτικοφ ςυςτιματοσ .
Κεωρείται επίςθσ
εμμθναγωγό, γαλακταγωγό, αωροδιςιακό, ςπαςμολυτικό ςε
πόνουσ κοιλιάσ, ςε νευρικοφσ εμετοφσ με προβλιματα χολισ.
62. ΞΗΜΩΟ, παπαροφνα - (Papaver rhoeas)
• Είναι ωυτό μονοετζσ, με βακιά παςςαλϊδθ
ρίηα, ςτζλεχοσ τριχωτό και περιζχει λευκό οπό
(γάλα). Φτάνει ςε φψοσ ακόμθ και τα 80
εκατοςτά. Θ εμωάνιςθ των ωφλλων είναι
διαωορετικι. Τα πρϊτα ωφλλα είναι ολόκλθρα,
λογχοειδι με μίςχο και τριχωτά. Τα μεςαία
ωφλλα ζχουν μίςχο, διαιροφνται ςε λοβοφσ και
ζχουν περιςςότερεσ τρίχεσ από τα κατϊτερα. Τα
ανϊτερα ωφλλα είναι πτερωτά.
Τα άνκθ τθσ βγαίνουν τθν άνοιξθ από τισ
μαςχάλεσ των ωφλλων, πάνω ςε μακριοφσ
τριχωτοφσ ποδίςκουσ και ςτρζωονται προσ τα
κάτω πριν ανοίξουν. Πταν ανοίξουν
ορκϊνονται. Ζχουν δφο τριχωτά ςζπαλα,
τζςςερα βακυκόκκινα, αςτραωτερά πζταλα με
μαφρθ τθ βάςθ τουσ. Οι ςτιμονεσ είναι πολλοί,
μικροί και μαφροι. Ο καρπόσ είναι κάψα με
πολλοφσ ςπόρουσ, εντυπωςιακά
μικροςκοπικοφσ. Υπολογίηεται πωσ ζνα
γραμμάριο περιζχει πάνω από 4.900 ςπόρουσ.
Βρίςκεται ςε λόωουσ, ςε καλλιεργθμζνα εδάωθ
τθσ κατϊτερθσ και μεςαίασ ηϊνθσ.
63. ΞΗΜΩΟ, παπαροφνα
• Θ χριςτιανικι παράδοςθ κζλει τθν παπαροφνα να ωυτρϊνει
κάτω από το ςταυρό του Χριςτοφ ςτο Γολγοκά και να δζχεται
τισ ςταγόνεσ από το αίμα του Εςταυρωμζνου ανάμεςα ςτα
πζταλά τθσ, ςταγόνεσ που τθσ χάριςαν το κατακόκκινο άλικο
χρϊμα τθσ.
• Θ παπαροφνα ζχει ιδιότθτεσ κατευναςτικζσ και εωιδρωτικζσ,
γι αυτό και χρθςιμοποιικθκε από παλιά ωσ ωαρμακευτικό
ωυτό. Θ κοινι παπαροφνα περιζχει ζνα αλκαλοειδζσ, τθ
ροϊαδίνθ, που είναι θρεμιςτικι. Ρεριζχει επίςθσ ςίδθρο,
μαγγάνιο, κάλιο, αςβζςτιο, ανόργανα και οργανικά οξζα. Το
ζγχυμα των ανκζων τθσ, αλλά και το δραςτικότερο ςιρόπι
τουσ πίνεται ωσ αντιβθχικό, μαλακτικό και καταπραχντικό.
64. Ματηουράνα -Origanum majorana
• Φυτό ποϊδεσ με πολλζσ
παραωυάδεσ, με ωφλλα μικρά και
μυρωδάτα, ςυγγενικό τθσ
ρίγανθσ. Τα άνκθ τθσ είναι ωαιά
με λζπια. Ανκίηει από Λοφλιο
μζχρι Σεπτζμβριο. Στθν Ελλάδα
υπάρχει ςαν αυτοωυζσ ωςτόςο
ςυνθκίηεται να καλλιεργείται από
τθν αρχαιότθτα. Οι αρχαίοι
Ζλλθνεσ το εκτιμοφςαν πολφ και
γνϊριηαν τισ ωαρμακευτικζσ του
ιδιότθτεσ. Ο Λπποκράτθσ το
χρθςιμοποιοφςε ςαν
αντιςθπτικό. Θ μαντηουράνα
χρθςιμοποιείται ςτθν
αρωματοποιία, τθν μαγειρικι,
τθν ηαχαροπλαςτικι και ςαν
κεραπευτικό υλικό.
65. Ματηουράνα
• Θ χριςθ του είναι εςωτερικι και εξωτερικι.
• Εςωτερικι: το ρόωθμα καταπραψνει τουσ πονοκεωάλουσ, ιλίγγουσ,
βοθκά ςτισ νευρικζσ πακιςεισ, καταπραψνει το βιχα και τον πόνο των
δοντιϊν, βοθκά ςε πόνουσ ρευματιςμϊν, ςε εντερικζσ διαταραχζσ και
πόνουσ τθσ κοιλιάσ.
• Φρόποσ παραςκευισ ροφιματοσ
Αωζψθμα: βράηουμε λίγα λεπτά ζνα κουταλάκι του γλυκοφ μαντηουράνα
ςε ζνα μπρίκι νερό. Το ςουρϊνουμε και το πίνουμε ηεςτό με μζλι.
Εγχυμα: ζνα κουταλάκι του γλυκοφ μαντηουράνα ςε ζνα μπρίκι με καυτό
νερό. Το αωινουμε 10 λεπτά, το ςουρϊνουμε και το πίνουμε ηεςτό με
μζλι.
• Εξωτερικι: βοθκά ςτθν αντιςθψία των τραυμάτων. Αωζψθμα
μαντηουράνασ ςτο νερό του μπάνιου καταπραψνει και τονϊνει (βράηουμε
100γρ. ρίγανθσ ςε 1 λίτρο νερό).
• Αικζριο ζλαιο: 3-4 ςταγόνεσ ςε μία κουταλιά μζλι, 2-3 ωορζσ τθν θμζρα.
Το ζλαιο χρθςιμοποιείται ςτθν παραςκευι ςαπουνιϊν, μφρων και
οδοντόκρεμασ.
67. Ξολόχα
• Θ μολόχα χρθςιμοποιείται ςε αρκετά ωαρμακευτικά
ςκευάςματα. Από τθ ρίηα τθσ, παράγονται αλοιωζσ και
καταπλάςματα για πλθγζσ, εγκαφματα και εξανκιματα.
Χρθςιμοποιείται επίςθσ ωσ μαλακτικό, καταπραχντικό και
αναβθχικό αλλά και για τθν αντιμετϊπιςθ πακιςεων του
πεπτικοφ και του ουροποιθτικοφ ςυςτιματοσ (περιπτϊςεισ
κολικοφ, κυςτίτιδασ, γαςτρίτιδασ) και εντερικϊν διαταραχϊν.
• Χριςθ: Απολαφςτε το ωσ αωζψθμα με μζλι αωοφ κακαρίηει
τον οργανιςμό από τισ τοξίνεσ. Χρθςιμοποιείται και ωσ
ζγχυμα. Μουλιάηουμε 3 κουταλάκια από ψιλοκομμζνα
ωφλλα, άνκθ ι ρίηα μολόχασ ςε ζνα ωλιτηάνι νερό για 8 ϊρεσ
και ςτραγγίηουμε.
68. Ξολόχα
• Στα χωριά τθσ Γαλλίασ προςκζτουν ςυχνά ςτισ ωμζσ πατάτεσ
τουσ τισ τρυωερζσ κορωζσ και τα ωφλλα τθσ Μολόχασ γιατί
διευκολφνουν τθ λειτουργία των νεωρϊν. Οι πρακτικοί
κεραπευτζσ τθσ Αγγλίασ και τθσ Γαλλίασ ωτιάχνουν μια
γλυκιά πάςτα από ρίηεσ Μολόχασ, που είναι μαλακτικι για
τον πονεμζνο λαιμό, το βιχα και τθ βραχνάδα. Στθ
ωαρμακευτικι χρθςιμοποιείται ωσ μαλακτικό κι
αποχρεμπτικό. Μαλακϊνει τουσ κάλουσ των ποδιϊν, ενϊ το
ηουμί τθσ χρθςιμοποιείται ςαν ποδόλουτρο για να ξεκουράηει
τα κουραςμζνα πόδια. Χρθςιμοποιείται ακόμα ςε
περιπτϊςεισ βρογχικϊν, βιχα, λαρυγγίτιδασ, εντερικϊν,
κολικϊν, γαςτρίτιδασ, κυςτίτιδασ, διάρροιασ,
ςτραμπουλιγματα, ενϊ κεωρείται ότι κεραπεφει τθν
επιλθψία. Ο χυμόσ τθσ κεραπεφει από τα τςιμπιματα τθσ
μζλιςςασ ι τθσ ςωικασ.
69. ΜΑΣΤΛΧΑ ΧΛΟΥ
• Το ωυτό τθσ μαςτίχασ είναι
αεικαλισ κάμνοσ, ο οποίοσ
μπορεί να ωτάςει και το
φψοσ των 3 μζτρων. Ζχει
απλωμζνα κλαδιά και
ανοιχτό ι ςκοφρο ςταχτί
κορμό, ανάλογα με τθν
θλικία του. Θ επιωάνεια του
κορμοφ του ζχει
ακανόνιςτεσ πλάκεσ, ςαν
ρυτίδεσ, όπωσ το πεφκο.
70. ΜΑΣΤΛΧΑ
• Τα τελευταία χρόνια χρθςιμοποιείται και πάλι ςτθν
Φαρμακευτικι και ςτθν Λατρικι για κεραπεία του
ςακχαροδιαβιτθ, τθσ χολθςτερίνθσ, και ειδικά του
ςτομαχόπονου και λζγεται ότι κεραπεφει και το
ζλκοσ ςτομάχου. Ζχει επίςθσ βρεκεί ότι διακζτει και
αντικαρκινικζσ ιδιότθτεσ οι οποίεσ δεν ζχουν ακόμθ
βρει εωαρμογι.
• Χριςθ: Mουλιάηετε 2-3 κόκκουσ μαςτίχασ ςε ζνα
ποτιρι νερό από το προθγοφμενο βράδυ. Mοιράηετε
το ποτιρι ςε τρεισ δόςεισ, μεταξφ των γευμάτων.
71. ΣΕΟΦΑΟΕΧΤΡ-Plantago major
• Είναι ωυτό πολυετζσ,
φψουσ μζχρι 50 εκατοςτά.
Ζχει ανκοωόρο βλαςτό,
όρκιο. Τα ωφλλα είναι
αυγοειδι, με μεγάλο μίςχο,
πολλά μαηί ςχθματίηουν
ςτθ βάςθ του ωυτοφ
ρόδακα. Τα άνκθ είναι
μικρά, ςε ακραίουσ ςτάχεισ.
H άνκθςθ αρχίηει τον Λοφνιο
και διαρκεί μζχρι και τον
Σεπτζμβριο.
72. ΣΕΟΦΑΟΕΧΤΡ
• Οι ανκόωοροι βλαςτοί και κυρίωσ τα ωφλλα κεωροφνται
διουριτικά, υποταςικά, επουλωτικά, κακαρτικά, μαλακτικά,
αιμοςτατικά, αντιδυςεντερικά, και αποχρεμπτικά. Τα
ςπζρματα κεωροφνται κακαρτικά ιδίωσ για χρόνια
δυςκοιλιότθτα.
• Χριςθ: Ωσ ζγχυμα 1-3 ωορζσ τθν θμζρα βοθκά ςτισ πακιςεισ
του αναπνευςτικοφ και το κρυολόγθμα. Ωσ αωζψθμα βοθκά
ςτθν πάκθςθ του ςακχαρϊδουσ διαβιτθ. Μποροφμε να
βάλουμε λίγα ωφλλα μζςα ςτα παποφτςια μασ προσ αποωυγι
ωουςκαλϊν ι να ωτιάξουμε αλοιωι και να τθν
χρθςιμοποιιςουμε ωσ κρζμα νυκτόσ.
73. ΤΑΔΙΜΙ - (Cichorium intybus)
• Ρολυετισ πόα, φψουσ 80-100 εκ και
άνκθ κυανά. Αυτοωφεται ςε χζρςα
μζρθ ςε όλθ τθν Ελλάδα. Ευδοκιμεί
ςε πεδινζσ και θμιορεινζσ δροςερζσ
περιοχζσ και ςε χωράωια μζτριασ
γονιμότθτασ, ξθρικά ι ποτιςτικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που
ςπζρνεται ςε ςπορείο ι απευκείασ
ςτο χωράωι και με παραωυάδεσ. Θ
μεταωφτευςθ γίνεται το ωκινόπωρο
ι τθν άνοιξθ ςε αποςτάςεισ 40-50
επί 60-70 εκ. Ανκίηει από τον Λοφλιο
μζχρι το Σεπτζμβριο. Τα ωφλλα
ςυλλζγονται ςε όλθ τθ βλαςτικι
περίοδο και οι ρίηεσ το ωκινόπωρο.
Είναι ωυτό εδϊδιμο, ωαρμακευτικό
και μελιςςοτροωικό.
75. ΤΙΓΑΟΗ-origanum vulgaris
• Ρολυετισ πόα, με φψοσ 30-80 εκ. και
άνκθ άςπρα. Αυτοωφεται ςε
καμνϊδθ και χζρςα μζρθ ςε όλθ τθν
Ελλάδα και καλλιεργείται ςε μικρι
ζκταςθ. Ευδοκιμεί ςε θμιορεινζσ
δροςερζσ περιοχζσ και ςε χωράωια
αςβεςτοφχα, ωτωχά-πλοφςια,
ξθρικά. Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο
που ςπζρνεται ςε ςπορείο, με
μοςχεφματα και με παραωυάδεσ. Θ
μεταωφτευςθ γίνεται το ωκινόπωρο
ι τθν άνοιξθ ςε αποςτάςεισ 40-50
επί 60-70 εκ. Ανκίηει από τον Λοφνιο
μζχρι τον Αφγουςτο. Το υπζργειο
τμιμα ςυλλζγεται ςε πλιρθ άνκθςθ.
Είναι ωυτό αρωματικό,
ωαρμακευτικό, αρτυματικό και
μελιςςοτροωικό.
76. ΤΙΓΑΟΗ
• Θ Ελλθνικι ρίγανθ (Greek Oregano) είναι ωυτό πολυετζσ και ποϊδεσ θ ποιότθτα
τθσ κεωρείται θ καλφτερθ παγκοςμίωσ. Θ ρίγανθ πζρα από το χαρακτθριςτικό
άρωμα και γεφςθ που αωινει ςτο ωαγθτό ζχει και πάρα πολλζσ ωαρμακευτικζσ
ιδιότθτεσ. Είναι αντιδιαρροϊκι, αντιωλεγμονϊδθσ, βακτθριοκτόνα. Υπό μορωι
αωεψθμάτων χρθςιμοποιείται για τθν ατονία των εντζρων, αποχρεμπτικό για το
βιχα, βοθκάει ςτθν υπζρταςθ και τθν αρτθριοςκλιρυνςθ. Το αικζριο ζλαιο τθσ
ρίγανθσ (οριγανζλαιο) χρθςιμοποιείται για τον πονόδοντο. Θ ρίγανθ ζχει 12
ωορζσ περιςςότερο αντιοξειδωτικι δράςθ από το πορτοκάλι, 30 από τθν πατάτα
και 42 από το μιλο. Επίςθσ με λίγο ρίγανθ ςτθν τροωι των πτθνϊν ςασ κρατάτε
τισ αρρϊςτιεσ μακριά τουσ..
• Μία άλλθ κφρια χριςθ τθσ είναι κατά των χρόνιων ρευματιςμϊν.Οι αρχαίοι
Ζλλθνεσ γνϊριηαν τθ κεραπευτικι τθσ αξία και τθ χρθςιμοποιοφςαν πίνοντασ το
τςάι τθσ ςε κολικοφσ και εξωτερικά ςε πρθξίματα και για το ςτραβολαίμιαςμα.
• Χρθςιμοποιείται ωσ καρφκευμα κυρίωσ ςτθ μαγειρικι αλλά και ςπανιότερα ωσ
αωζψθμα, το οποίο αναωζρεται ωσ εξαιρετικό κατά του βιχα. Χρθςιμοποιείται
ιδιαίτερα ςτθ χωριάτικθ ςαλάτα.
77. ΥΑΝΒΙΑ ι φαςκομθλιά ι αλιςφακιά
• Υπάρχουν διάωορα είδθ: θ ερυδρανκισ, θ
λιβαδικι, θ μθλοωόροσ, θ τρίλοβθ και θ
ωαρμακευτικι. Στισ δφο πρϊτεσ
περιπτϊςεισ πρόκειται για πολυετι πόα,
ενϊ ςτισ τρεισ τελευταίεσ για μικρό
αεικαλι κάμνο. Ανάλογα με το είδοσ, ζχει
φψοσ από 30 μζχρι 100 εκ. Τα άνκθ πάλι,
ανάλογα με το είδοσ, μπορεί να είναι
αςπροκόκκινα, κυανοϊϊδθ, κοκκινοϊϊδθ ι
ιϊδθ. Ευδοκιμεί ςε θμιορεινζσ δροςερζσ
περιοχζσ και ςε χωράωια αςβεςτοφχα,
μζτριασ γονιμότθτασ, ξθρικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που
ςπζρνεται ςτο ςπορείο ι απευκείασ ςτο
χωράωι, με μοςχεφματα και με
παραωυάδεσ. Θ ςπορά και θ
μεταωφτευςθ γίνεται το ωκινόπωρο ι τθν
άνοιξθ ςε αποςτάςεισ 50-60 επί 60-80 εκ.
Ανκίηει από το Μάιο μζχρι τον Αφγουςτο.
Το υπζργειο τμιμα ςυλλζγεται από Μάιο
μζχρι Σεπτζμβριο. Είναι ωυτό αρωματικό,
ωαρμακευτικό και μελιςςοτροωικό
78. ΦΑΣΚΟΜΘΛΟ-SALVIA OFFICINALIS
• Θεραπευτικζσ Ιδιότθτεσ: Ανακοφωιςθ προςωζρουν τα ωρζςκα ωφλλα, αν
τα τρίψουμε ςε περιοχζσ με τςιμπιματα εντόμων ι ςε πλθγζσ με πφο.
Γαργάρεσ με το αωζψθμα καταπραψνουν τον ερεκιςμό των οφλων και του
λαιμοφ. Το ςυχνό λοφςιμο με το αωζψθμα είναι καλό για τθν τριχόπτωςθ,
και οι με ηεςτό βραςτάρι είναι τονωτικζσ για το δζρμα του προςϊπου.
Χρθςιμοποιείται επίςθσ ςτθν μαγειρικι για να νοςτιμίηει κυρίωσ ωαγθτά
με κρεατικά. Είναι επίςθσ τονωτικό, βοθκά ςτθν ατονία του ςτομάχου,
ςτθν ελάττωςθ μνιμθσ, ςτο κρυολόγθμα, και ςτθν ζντονθ εωίδρωςθ.
• Χριςθ: Για αωζψθμα βράηουμε μια κουταλιά του γλυκοφ ωρζςκα ι
αποξθραμζνα ωφλλα ςε ζνα μπρίκι νερό, το ςουρϊνουμε και το πίνουμε
ηεςτό ι κρφο ανάλογα με τθν εποχι.
79. ΥΜΡΤΔΡ
• Το φψοσ του ωτάνει τα 60 εκ. Τα άνκθ του ζχουν
χρϊμα άςπρο ι μοβ. Φυτρϊνει ςχεδόν ςε όλα
τα μζρθ του κόςμου. Αγαπάει τα ςχετικά ξερά
και θλιόλουςτα ςθμεία και τα καλά αλλά όχι
υπερβολικά καλλιεργθμζνα εδάωθ.
Ρολλαπλαςιάηεται με βολβοφσ. Φυτεφουμε τισ
ςκελίδεσ με τθν κορυωι προσ τα πάνω και ςε
βάκοσ 5 εκ. Ρρζπει να βρίςκονται ςε απόςταςθ
20-25 εκ. θ μια από τθν άλλθ, με 30 εκ.
ανάμεςα ςτισ ςειρζσ. Ρρζπει να ωυτεφεται προσ
το τζλοσ του ωκινοπϊρου, ϊςτε να είναι ζτοιμθ
θ ςοδειά ςτισ αρχζσ του επόμενου χρόνου.
Μπορεί να ωυτευτεί και τθν άνοιξθ για
μια ςοδειά πιο αργά μζςα ςτο χρόνο.
Μποροφμε να το ωυτζψουμε μόνο του, αλλά
είναι καλφτερα να το ωυτζψουμε μαηί με άλλα
ωυτά. Κακϊσ το ωυτό ωριμάηει, το κοτςάνι, τα
ωφλλα και οι ρίηεσ εξαςκενοφν και τότε είναι
ζτοιμο να κοπεί. Αυτό πρζπει να γίνεται όταν ο
καιρόσ είναι καλόσ. Το ςκόρδο ζχει πολλζσ
ωαρμακευτικζσ ιδιότθτεσ.
80. ΥΜΡΤΔΡ
• Το ςκόρδο είναι το γιατρικό για κάκε πάκθςθ αωοφ ζχει παρα πολλζσ κεραπευτικζσ
ιδιότθτεσ. Κεωρείται μια από τισ τροωζσ που χαρίηουν μακροηωία. Στθν αρχαιότθτα, οι
ακλθτζσ των Ολυμπιακϊν αγϊνων ζτρωγαν ςκόρδο για τονωτικό πριν από τουσ αγϊνεσ.
Εκτόσ από τουσ αρχαίουσ Ζλλθνεσ, ςε μεγαλθ εκτίμθςθ το είχαν και οι Κινζηοι, οι Αιγφπτιοι
και οι ωμαίοι. Στισ εποχζσ που ο τφωοσ και θ χολζρα μάςτιηαν τουσ πλθκυςμοφσ, οι
άνκρωποι ζτρωγαν πάντα ωμό ςκόρδο με τα ωαγθτά τουσ. Είναι ευρζωσ γνωςτι θ βοικεια
που προςωζρει ο βολβόσ του ςκόρδου ςτθν πρόλθψθ κατά του καρκίνου και των καρδιακϊν
πακιςεων, λόγω τθσ αντικρομβοτικισ δράςθσ του. Πτι πρζπει για τουσ υπερταςικοφσ. Θ
κακθμερινι κατανάλωςθ μζχρι 5 ςκελίδων ςκόρδου, αλλά και του ςυγγενικοφ του
κρεμμυδιοφ, βοθκά ςτθν αντιμετϊπιςθ των μολφνςεων και τονϊνει αωάνταςτα το
ανοςοποιθτικό μασ ςφςτθμα. Οι ζρευνεσ τονίηουν πωσ για καλφτερα αποτελζςματα είναι
καλό να καταναλϊνουμε ωμζσ ςκελίδεσ ςκόρδου ςυγκριτικά με τα χάπια, τα οποία ζχουν
ευρζωσ εξαπλωκεί. Θ δράςθ του ωυςικοφ βολβοφ είναι περιςςότερο ωωζλιμθ. Θ αλλικίνθ
που περιζχει το ςκόρδο δρα καταλυτικά υπζρ τθσ πρόλθψθσ του κρυϊματοσ, των ιϊν και τθσ
γρίπθσ. Για τθν αντιμετϊπιςθ των μυκιτων το εκφλιςμα ςκόρδου είναι ότι πρζπει.
Μποροφμε να το πιοφμε αλλά και να το κάνουμε επάλειψθ κακϊσ είναι πολφ
αποτελεςματικό και ςτισ δυο περιπτϊςεισ. Τζλοσ, ςε κάποιεσ περιπτϊςεισ το ςκόρδο
ενδζχεται να προκαλζςει κολικοφσ ςτο μωρό που κθλαηει, οπότε καλό είναι να
παρατθροφμε τα ςυμπτϊματα.
81. ΦΙΝΙΡ ι φλαμουριά ι ςφεντάμι
• Είναι ωυλλοβόλο δζντρο, φψουσ 15-
25 μ., με άνκθ κιτρινόαςπρα.
Αυτοωφεται ςε δάςθ κοντά ςε υγρά
μζρθ, κυρίωσ ςτθ βόρεια Ελλάδα.
Ευδοκιμεί ςε θμιορεινζσ και πεδινζσ
δροςερζσ περιοχζσ και ςε χωράωια
μζτριασ γονιμότθτασ-πλοφςια,
ποτιςτικά. Ρολλαπλαςιάηεται με
ςπόρο που ςπζρνεται ςε ςπορείο
αμζςωσ μετά τθ ςυλλογι του, με
παραωυάδεσ και με ωυτά που
αναπτφςςονται κάτω από μεγάλα
δζντρα. Θ ωφτευςθ γίνεται το
ωκινόπωρο ι τθν άνοιξθ ςε
αποςτάςεισ 6-8 μ. Ανκίηει τουσ μινεσ
Λοφνιο-Λοφλιο. Τα άνκθ μαηί ι χωρίσ
τα παράνκια ωφλλα ςυλλζγονται ςε
πλιρθ άνκθςθ. Είναι ωυτό
αρωματικό, ωαρμακευτικό και
μελιςςοτροωικό.
82. ΦΙΝΙΡ
• Θεραπευτικζσ Ιδιότθτεσ και Χριςθ: Θ ωλοφδα τθσ
Φλαμουριάσ είναι ςτυπτικι και τονωτικι. Το αωζψθμα τθσ
(άοςμο και λίγο πικρό) χρθςιμοποιείται ςε ρευματιςμοφσ κι
αρκριτικά (διαλφει το ουρικό οξφ), αλλά και ςε υδροπικία,
κυςτίτιδα, δυςκοιλιότθτα, δυςπεψία, διαλεί¬ποντεσ
πυρετοφσ, ςτθν απόωραξθ τθσ ςπλινασ και του ιπατοσ. Τα
ωφλλα είναι ελαωρά διουρθτικά και αντιπυρετικά. Το ζγχυμα
των ωφλλων πίνεται λίγο-λίγο, όλθ τθ μζρα. Το αωζψθμα των
ωφλλων, που γίνεται με άςπρο ξερό κραςί, ζχει τθ ωιμθ ότι
διαλφει τισ πζτρεσ των νεωρϊν και διϊχνει τισ θμικρανίεσ. Οι
καρποί τθσ Φλαμουριάσ κεωροφνται πιο «δραςτικοί» από τθ
ωλοφδα και τα ωφλλα κατά των αζριων.
83. ΦΥΑΙ ΦΡΧ ΒΡΧΟΡΧ
• Ρολυετισ πόα, με άνκθ ζντονα
κίτρινα. Αυτοωφεται ςε βραχϊδθ
μζρθ και ςε υψόμετρο πάνω από
1000 μ. Ευδοκιμεί ςε ορεινζσ
περιοχζσ και ςε χωράωια
αςβεςτοφχα, πετρϊδθ, μζτριασ
γονιμότθτασ, ξθρικά.
Ρολλαπλαςιάηεται με ςπόρο που
ςπζρνεται ςε ςπορείο και με
παραωυάδεσ. Θ μεταωφτευςθ
γίνεται το ωκινόπωρο ι τθν
άνοιξθ ςε αποςτάςεισ 40-50 επί
50-60 εκ. Ανκίηει τουσ μινεσ
Λοφλιο, Αφγουςτο. Το υπζργειο
τμιμα ςυλλζγεται ςε πλιρθ
άνκθςθ. Είναι ωυτό αρωματικό,
ωαρμακευτικό και
μελιςςοτροωικό
84. ΦΥΑΙ ΦΡΧ ΒΡΧΟΡΧ-(Sideritis)
• Θεραπευτικζσ Ιδιότθτεσ:Το αωζψθμα αυτό προτιμάται λόγω
τθσ ευεργετικισ του επίδραςθσ ςε κρυολογιματα και
ωλεγμονζσ του ανϊτερου αναπνευςτικοφ ςυςτιματοσ,
ιδιότθτεσ που ενιςχφονται με τθν προςκικθ μελιοφ. Οι
ευεργετικζσ επιδράςεισ οωείλονται ςτθν αντιωλεγμονϊδθ,
βακτθριοςτατικι και αντιοξειδωτικι δράςθ του. Ακόμθ
κεωρείται ευςτόμαχο, εωιδρωτικό, τονωτικό, αντιερεκιςτικό
και αντιαναιμικό.
• Χριςθ:Οργανολθπτικά το ρόωθμα είναι πολφ εφγευςτο και
αρωματικό, ενϊ μπορεί να καταναλωκεί ηεςτό ι κρφο, με
ηάχαρθ, μζλι ι και ςκζτο.
