1. A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J
LX& TARI JIU 2013 :RKOU<ABJI% 14 D:KT:MB:R 2015
• VOL. XXXVI, NO 2013 • LUNDI, 14 DECEMBRE 2015 • MONDAY, DECEMBER 14, 2015
1915-2015
FA|OZ
Z:{ASPANOUJ:AN
100-RD TAR:DAR}
KE |I<:M :U KE PAFAN+:M
Հայոց Ցեղասպանութեան
վերաբերեալ Արակոնի
խորհրդարանը բանաձեւ
ընդունած է
2015 թուականի Դեկտեմբեր 2-ին Արակոնի խորհրդա-
րանը ընդունեց հռչակագիր, որ կը ճանչնայ եւ կը դատա-
պարտէ Հայոց Ցեղասպանութիւնը` «Հայաստանի եւրո-
պացի բարեկամներ» (ՀԵԲ կայք` www.EuFoA.am) կազմա-
կերպութեան կողմէ եւ շարք մը օրէնսդիրներու մասնակ-
ց ութեա մ բ դէպի Հայ աս տան եւ Լեռնային Ղարաբաղ
կազմակերպած ճանաչողական բազմաթիւ այցերու ար-
դիւնքով, կը հաղորդէ News.am-ը:
Պատգամաւոր Կրեկորի Պրիզ Սանչեսի մշակած բանա-
ձեւը յիշատակի տուրք կը մատուցանէ աւելի քան 1,5 մի-
լիոն հայերուն, որոնք սպաննուած են Օսմանեան կայսրու-
թեան ծաւալած գործողութիւններու հետեւանքով: Պատ-
գամաւորը կոչ կ՛ընէ թրքական կառոյցներուն, ներառեալ
թրքական կառավարութեան` ընդունելու այս պատմական
իրողութիւնը:
Հաշուի առնելով, որ 2015 թուականին կը լրանայ Հայոց
Ցեղասպանութեան հարիւրամեայ տարելիցը, միջազգային
շարք մը կազմակերպութիւններ, ներառեալ Եւրոպական
Խորհրդարանը եւ քաղաքական մարմիններ հանդէս եկած
են Ցեղասպանութեան հարիւրամեակի յիշատակման միջ-
նորդութիւններով: Հռոմի Պապ Ֆրանչիսկոս առաջինը նոյն-
պէս ճանչցած է Հայոց Ցեղասպանութիւնը 2015 թուականի
Ապրիլին ընդունած հռչակագիրով: Այս բոլոր իրողութիւն-
ները ամփոփուած են Արակոնի խորհրդարանի ընդունած
փաստաթուղթին մէջ:
Ի յաւելումն ըսուածին, բանաձեւը յարգանքի տուրք կը
մատուցանէ Հայոց Ցեղասպանութեան զոհերու յիշատա-
կին` ի նշան համերաշխութեան եւ եւրոպական արդարու-
թեան: Անիկա կ՛ընդգծէ, որ Եւրոպական Միութիւնը Ցե-
ղ աս պ ա ն ութեան կան խարգելումը եւ մարդկութեան
դէմ յանցագործութիւններու դատապարտումը պէտք է
ընդունի որպէս բարձրագոյն առաջնահերթութիւն:
Բանաձեւը կոչ կ՛ընէ Թուրքիոյ կառավարութեան` օգտա-
գործելու Հայոց Ցեղասպանութեան հարիւրամեայ տարելի-
ցը որպէս ճանաչման հնարաւորութիւն, բանալ թրքական
արխիւները եւ ընտրել հաշտեցման ուղին թուրք եւ հայ ժո-
ղովուրդներուն միջեւ: Անիկա նաեւ կ՛ընդգծէ, որ թուրք
մտաւորականներու, քաղաքական գործիչներու եւ քաղա-
ք ացիակա ն հ աս ար ակ ութեան ներկայացուցիչներու
ստուար զանգուած մը ընդունած է Հայոց Ցեղասպանու-
թիւնը, որուն հիման վրայ կը յորդորէ նաեւ թրքական կա-
ռոյցներուն վարուիլ նոյն կերպով:
«Բաւական յուսադրող է տեսնել, որ այս տարի ոչ միայն
եւրոպական երկրները, այլ նաեւ ԵՄ անդամ երկիրները եւ
շրջանային խորհրդարանները ընդունած են Հայոց Ցեղաս-
պանութիւնը ճանչցող բանաձեւեր»,- կը մեկնաբանէ «Հա-
յաստանի եւրոպացի բարեկամներ» կազմակերպութեան
ղեկավար Էտուարտօ Լորենցօ Օչոան: «Ես կը կարծեմ, որ
սա կարելի է ընդունիլ որպէս Թուրքիոյ ուղղուած ուղերձ, եւ
որ Եւրոպան կը սպասէ, որ Թուրքիան ճանչնայ սեփական
Շար. էջ 14
Կիրակի` 6 Դեկտեմբեր
2015-ին, առաւօտեան ժա-
մը 8:00-ին Հայաստանի մէջ
ընթացք առաւ սահմանադ-
րական փոփոխութիւններու
հանրաքուէն, որ շարունակ-
ւեցաւ մինչեւ երեկոյեան
ժամը 8:00, որմէ ետք սկսաւ
քուէաթերթիկներու հաշ-
ւարկը: Հանրապետութեան
մէջ բացուած էին 1988
ընտրատեղամասեր:
Սահմանադրական փո-
փոխութիւններու հանրա-
քըուէն դիտարկած են 18
տեղական եւ չորս միջազ-
գային կազմակերպութիւն-
ներ, մասնաւորապէս, ԱՊՀ
դիտորդական առաքելու-
թիւնը (44 դէտ), ԱՊՀ միջ-
խորհրդարանական վեհա-
ժողովը (23 դէտ), Եւրոպա-
կան խորհրդարանի Խոր-
հըրդարանական վեհաժողո-
վը (11 դէտ), ԵԱՀԿ Ժողո-
վըրդավարական հաստա-
տութիւններու եւ մարդկա-
յին իրաւանց գրասենեակը
(5 դէտ): 33 դէտեր օտար-
երկրեայ Կեդրոնական ընտ-
րական յանձնախումբերու
կողմէ, եւ 7 դէտ ` Հ ա յա ս -
տանի մէջ հաւատարմագ-
րըուած դեսպանութիւննե-
րէն:
Ոստիկանութեան տուեալ-
ներով, ընտրացուցակնե-
րուն մէջ ընտրողներու թիւը
2 միլիոն 550 հազար 323
էր: Քուէարկութեան մաս-
նակցեցաւ 1.296.360 հոգի`
50,51 առ հարիւրը:
Երկուշաբթի՝ 7 Դեկտեմ-
բերի առաւօտեան կանուխ
ժամերուն տո ւ ե ա լն ե ր ո վ ,
Կեդրոնական ընտրական
յանձնախումբը նախնական
տուեալներ ներկայացուցած
էր` 1482 ընտրատեղամասե-
րէ: Ըստ այդ տուեալներուն,
«այո»-ի օգտին քուէարկած է
618.014 հոգի կամ 66,06
առ հարիւր, «ոչ»-ի օգտին`
280.533 ընտրող կամ 29,98
առ հարիւր:
Իր կարգին, Հայաստանի
Հանրապետութեան նախա-
գահ՝ Սերժ Սարգսեան կա-
տարեց իր ըն տ ր ո ւ թ ի ւ ն ը
քուէարկելով Երեւանի թիւ
9/ 11 ը ն տ ր ա տ ե ղ ա մ ա ս ի ն
մէջ իր կնոջ` Ռիթա Սար-
գըսեանի հետ: Այդ պահուն,
լր ա գր ո ղ ն ե ր ը փ ո ր ձե ցի ն
հարցումներ ուղղել նախա-
գահին: Ան արձագանգեց.
«Բոլոր հարցումներուն պի-
տի պատասխանեմ հանրա-
քըուէէն ետք»:
Միւս կողմէ Հանրապե-
տութեան առաջին նախա-
գահ Լեւոն Տէր Պետրոսեան
կատարեց իր քաղաքացիա-
կան պարտքը Հայաստանի
քուէարկելով Երեւանի թիւ
9/ 11 ը ն տ ր ա տ ե ղ ա մ ա ս ի ն
մէջ: Ան չուզեց պատաս-
խանել լրագրողներու հար-
ցումներուն` յայտարարելով,
թ է մ ի ա յն մ էկ բ ա ն կ ր ն ա յ
ըսել. «Կոչ կ՛ուղղեմ գալու եւ
քո ւ էա ր կ ե լո ւ : Քո ւ էա ր կ ե լ
ազատօրէն` առանց բռնա-
նալու քաղաքացիին կամ-
քին վրայ: Մէկ բան ալ` որ-
քա ն շ ա տ ի ր ա կ ա ն մ ա ր դ
գայ քուէարկելու, այնքան
հանրաքուէին արդիւնքները
աւելի առարկայական կ’ըլ-
լան»:
Թուրքիոյ Տիարպեքիրի Սուրի շրջանին
մէջ մամլոյ ասուլիսի աւարտին, լրագրող-
ներու աչքին առաջ սպաննուած Տիար-
պեքիրի փաստաբաններու պալատի նախա-
գահ Թահիր Էլչին, արտաքինով ու պայ-
քարի ոգիով, նոյնիսկ սպանութեան ձե-
ւով կը նմանցնեն Հրանդ Տինքին, կը գրէ
News.am-ը:
Ինչպէս Հրանդ Տինք, Թահիր Էլչի եւս
դուրս եկած էր թրքական պետական մտա-
ծելակերպին դէմ` պայքարելով ճնշուածնե-
րու, բռնութեան ենթարկուածներու եւ ազ-
գային փոքրամասնութիւններու շահերուն
պաշտպանութեան համար:
Դեռ 1990ականներէն որպէս փաստա-
բան հանդէս եկած է եւ մեծ աղմուկ հանած՝
իբր քրտական կոտորածներու գործերով
տուժողներու փաստաբան ու կրցած է
Թուրքիոյ դէմ Եւրոդատարանին մէջ մի-
լիոներու հասնող փոխհատուցումներ ապա-
հովել տուժածներուն համար:
Ազգութեամբ քիւրտ ըլլալով, կը պայքա-
րէր թէ՛ քիւրտերու իրաւունքներուն, թէ
միւս ազգային փոքրամասնութիւններուն,
որոնց մէջ Հայոց Ցեղասպանութեան ճա-
նաչման համար: Ան ամէն Ապրիլ 24-ին կը
մասնակցէր Հայոց Ցեղասպանութեան զո-
հերու յիշատակի ոգեկոչման արարողու-
թիւններուն:
Թուրքիոյ մէջ առաջադէմ մտաւորական-
ները Թահիր Էլչին կը նմանցնեն Հրանդ
Տինքին՝ անոնց արտաքին նմանութեան,
պայքարի ոգիով` յանուն խաղաղութեան եւ
նոյնիսկ երկուքի սպանութեան նմանու-
թեամբ: Թուրքիոյ մէջ կը հաւատան, որ Թա-
հիր Էլչին եւս կազմակերպուած սպանու-
թեան զոհ դարձաւ` ինկած դիրքով ալ նման
ըլլալով Հրանդ Տինքին:
Հրանդ Տինք եւ Թահիր Էլչի իրարու նման էին
տեսքով ու պայքարով եւ սպաննուեցան
նոյն ձեւով
Հայաստանի մէջ տեղի
ունեցաւ սահմանադրական
փոփոխութիւններու հանրաքուէն
2. Ցաւով տեղեկացանք տխուր գուժը Մոնթրէալի Ս.
Յակոբ եկեղեցւոյ երկար տարիներու ծխական հովիւ
Տ. Արմէն Աւագ Քհնյ. Իշխանեանի վախճանման, որ
պատահած է Ուրբաթ, 27 Նոյեմբեր 2015-ին:
Վախճանեալ Տէր Արմէն Իշխանեան որ վերջին
տարիներուն կը շարունակէր մնալ պատուակալ Հո-
վիւը Ս. Յակոբ եկեղեցւոյ, երկար տարիներու քաջ
հովիւի իր ծառայասէր անխոնջ գործունէութեան
շնորհիւ կը վայելէր սէրը եւ յարգանքը մոնթրէալա-
հայութեան:
Վախճանեալին համար Սուրբ Պատարագ եւ վեր-
ջին Օծումը կատարուեցաւ Հինգշաբթի, 3 Դեկտեմ-
բեր 2015-ին, Ս. Յակոբ եկեղեցւոյ մէջ:
Արարողութեան ներկայ էր եւ խօսք առաւ Գա-
նատահայոց Առաջնորդ Գերշ. Տ. Աբգար Եպիսկոպոս
Յովակիմեանը: Ներկայ էին նաեւ Թեմիս Մոնթրէալի
եւ Թորոնթոյի Հոգեւոր Հովիւները:
Այս տխուր առիթով մեր խոր ցաւակցութիւնը կը
յայտնենք վախճանեալ Տէր Հօր Երիցկնոջ, զաւակնե-
րուն եւ հարազատներուն:
«Ապագայ»
<abajaj;rj
Hebdomadaire Arménien
Armenian Weekly ISSN 0382-9251
Publié par /Published by
Le Centre de Publication Tékéyan
825 rue Manoogian, Saint-Laurent,
Québec H4N 1Z5
Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162
e-mail: abaka@bellnet.ca
www.tekeyanmontreal.ca
PM40015549R10945
TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699
2 • ABAKA • LUNDI 14 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 14, 2015
Canada
2nd Class $80 (QC & ON)
1ère classe/first class $90
U.S.A. 1st class (US)$90
Autres pays/Other countries:
1st class (US)$120
Per issue $1.75
Dépôt légal: Bibliothèque du Québec
ABAKA
Patas.anatou .mbagir^
AU:TIS PAGGAL:AN
’anouzoumn;rou%
nouiratououjiunn;rou ;u
gras;n;aki patas.anatou^
SALBI MARKOS:AN
Joronjoi patas.anatou^
MATAJ B& MAMOUR:AN
“We acknowledge the financial
support of the Government of
Canada through the Canada
Periodical Fund (CPF) for our
publishing activities.”
Սէլինա Տողան՝
Խորհրդարանի
մնայուն
յանձնախումբի
անդամ
Ճէ Հէ Փէ կուսակցութենէն հա-
յազգի երեսփոխանուհի Սէլինա Տո-
ղան ընտրուեցաւ Խորհրդարանի
Եւրոմիութեան հետ համարկումի
մնայուն յանձնախումբի անդամ:
Յանձնախումբի նախագահն է Ա Գէ
Փէ կուսակցութենէն Շանլըուրֆացի
երեսփոխան Մէհմէտ Քասըմ Կիւլ-
փընար:
Սէլինա Տողան, այս կերպով բացի
26րդ գումարման երեսփոխանու-
թ ե ա ն պ ա ր տ ա կ ա ն ո ւ թ ե ն էն , ա յս
պաշտօնն ալ պիտի իրականացնէ
նոր Խորհրդարանին մէջ:
Սուրիայէն հազարաւոր փախս-
տական նե ր յ առաջի կայ շաբաթ-
ներուն պիտի ժամանեն Գանատա
եւ կառավարութեան պարզեցուած
ծ րագիր ով պի տի ապաստանին
Մոնթրէալի եւ Թորոնթոյի մէջ:
Ըստ News.am-ի՝ The Globe and
Mail պարբերականը կը հաղորդէ,
որ Մոնթրէալ տեղափոխուող փա-
խըստականներուն երկու երրորդը
սուրիահայեր են: Անոնց ֆինան-
սաւորումը իր վրայ վերցուցած է
տեղի հայ համայնքը:
«Փախստականներէն շատերուն
մ ենք նո յն իս կ չե նք հ անդիպիր:
Անոնց ժամանումէն անմիջապէս
ետք ֆինանսաւորող խումբերը կը
դիմաւորեն զանոնք օդակայանին
մէջ եւ անկէ ետք կ’անհետանան
մեր տեսադաշտէն»,- պարբերա-
կանին ըսած է գաղթականութեան
հ ար ցեր ով զբ աղ ող գանատացի
պաշտօնեան:
Ըստ պարբերականին` նախապէս
կազմուած ցուցակներով Գանատա
ժամանող սուրիացի փախստական-
ներուն շատ փոքր տոկոսը կը ֆի-
նանսաւորուի կառավարութենէն:
Փախստականներուն ֆինանսական
կարիքները սովորաբար կը հոգան
տեղի համայնքները:
Գանատացի պաշտօնեան. «Գանատա ապաստանած
սուրիացի փախստականներուն երկու երրորդը
սուրիահայեր են»
Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ`
Սերժ Սարգսեան Դեկտեմբեր 2-ի երեկոյեան ծա-
ւալուն հարցազրոյց մը տուաւ հայաստանեան հե-
ռուստաընկերութիւններու ներկայացուցիչներուն
պատասխանելով անոնց բազմաթիւ հարցերուն,
որոնք հիմնականօրէն կը վերաբերին ՀՀ Սահմա-
նադրութեան փոփոխութիւններուն` անոնց նախա-
ձեռնման անհրաժեշտութեան ու նպատակին, պե-
տութեան համար այդ փոփոխութիւններու կարե-
ւորութեան, Մայր օրէնքի բարեփոխման դէմ արտա-
յայտուողներու փաստարկներուն ու անոնց հիմնա-
ւորուածութեան եւ այլն:
Ինչպէս կը տեղեկացնէ ՀՀ նախագահի աշխատա-
կազմի հասարակայնութեան եւ տեղեկատուութեան
միջոցներու հետ կապերու վարչութիւնը, լրագրող-
ները նախագահէն հետաքրքրուած են նաեւ օրերս
իրաւապահ մարմիններու կողմէ մայրաքաղաքին մէջ
իրականացուած յատուկ գործողութեան եւ ՀՀ ԱԱԾ
քննչական վարչութեան մէջ յարուցուած քրէական
գործի նախաքննութեան ընթացքի մասին:
Նախագահ Սարգսեան
պատասխանած է
սահմանադրութեան
փոփոխութիւններու մասին
լրագրողներու հարցերուն
Ցաւակցութիւն
Խաչքար Ֆրանսայի մէջ`
Հայոց Ցեղասպանութենէն
100 տարի անց
27 Նոյեմբեր 2015-ին, Ֆրանսայի Թրուա քաղաքի
Շեւրոզի այգիին մէջ տեղի ունեցած է Հայոց Ցեղաս-
պանութեան զոհերու յիշատակին նուիրուած խաչքարի
բացման հանդիսաւոր արարողութիւն:
Խաչքարի բացման ներկայ եղած են Ֆրանսայի մէջ ՀՀ
դեսպան Վիգէն Չիթեչեան, ծերակուտական քաղա-
քապետ Ֆրանսուա Պարուան եւ հայ համայնքի շուրջ 150
ներկայացուցիչներ ու հիւրեր:
3. LUNDI 14 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 14, 2015 • ABAKA • 3
Չեխիայի պատգամաւորներու
պալատի նախագահը այցելած է
Ծիծեռնակաբերդի յուշահամալիր
Եռօրեայ պաշտօնական այցով
Երեւան գտնուող Չեխիայի Հան-
րապետութեան Պատգամաւորնե-
րու պալատի նախագահ Եան Հա-
մաչէգի գլխաւորած պատուիրա-
կութիւնը Դեկտեմբեր 3-ին այցելած
է Ծիծեռնակաբերդի յուշահամա-
լիր:
ՀՀ ԱԺ հասարակայնութեան եւ
տեղեկատւութեան միջոցներու հետ
կապերու վարչութեան փոխանցու-
մով` պատուիրակութեան ղեկա-
վ արն ո ւ ա նդամ ները Չեխիայի
խորհրդարանի անունով ծաղկե-
պսակ դրած են Հայոց Մեծ Եղեռնի
յուշակոթողին եւ ծաղիկներ խոնար-
հած անմար կրակին մօտ: Անոնք
լռութեամբ ու խոնարհումով յար-
գած են սուրբ նահատակներու յի-
շատակը:
Չեխ խորհրդարանականները
Հայոց Ցեղասպանութեան թանգա-
րան-հիմնարկին մէջ ծանօթացած
են Հայոց մեծ ողբերգութեան մա-
սին պատմող փաստաթուղթերուն
եւ ցուցանմուշներուն, արձանագ-
րութիւն կատարած յուշամատեա-
նին մէջ:
Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեան 30 Նոյեմ-
բերին Փարիզի մէջ մասնակցած է ՄԱԿ-ի «Կլիմայի
փոփոխութեան մասին» շրջանակային ուխտին թեր պե-
տութիւններու 21-րդ համաժողովին, որուն նախագա-
հութիւնը ստանձնած է Ֆրանսան: Համաշխարհային
այդ համաժողովին մասնակցած են 150 պետութիւն-
ներու եւ կառավարութիւններու ղեկավարներ, հազա-
րաւոր պատուիրակներ:
Աննախադէպ մասնակցութեամբ բարձր մակարդակի
փարիզեան համաժողովի պատուիրակութիւնները նախ
յոտնկայս յարգած են յիշատակը Փարիզի ահաբեկչա-
կան գործողութիւններու զոհերուն` դիտել տալով, որ
այդ դէպքերէն ետք փարիզեան համաժողովին աշխար-
հի բազմաթիւ երկիրներու եւ կառավարութիւններու
ղեկավարներու ներկայութիւնը փաստ է, որ քաղա-
քակրթութիւնը եւ համերաշխութիւնը` համայն մարդ-
կութեան դէմ ցցուած մարտահրաւէրները դիմակայելու
առումով, բարբարոսութենէն ուժեղ են:
Համաժողովի բացման ընթացքին արտասանած
իրենց խօսքերուն մէջ Ֆրանսայի նախագահ Ֆրան-
սըուա Հոլլանտ, համաժողովը նախագահող Ֆրանսայի
արտաքին գործոց նախարար Լորան Ֆապիուս, ՄԱԿ-ի
Ընդհանուր քարտուղար Պան Քի Մուն, Միացեալ Թա-
գաւորութեան արքայազն Չարլզ եւ այլ անձնաւորու-
թիւններ ընդգծած են կլիմայի փոփոխութեան վերա-
բերող 21-րդ համաժողովի կարեւորութիւնը` Երկիր
մոլորակի եւ ամբողջ մարդկութեան ապագային հա-
մար: Անոնք նշած են, որ այսօր աշխարհի բոլոր ծա-
գերէն մարդոց հայեացքը ուղղուած է դէպի Փարիզ,
ուրկէ կ՛ակնկալեն մարդկութիւնը մտահոգող լրջագոյն
մարտահրաւէրին` կլիմայի կործանարար փոփոխու-
թեան վերաբերեալ քննարկումներուն լոյսին տակ բե-
կումնային որոշումի կայացում:
Այս առիթով արտասանած իր խօսքին մէջ Հայաս-
տանի նախագահը կլիմայի փոփոխութիւնը համաշ-
խարհային մարտահրաւէր նկատելով հաստատած է, որ
անիկա հաւասարապէս կը սպառնայ բոլոր պետութիւն-
ներուն` անկախ անոնց չափէն եւ զարգացման աստի-
ճանէն: Անոր համաձայն, թէեւ համամոլորակային ար-
տանետումներուն մէջ Հայաստանի բաժինը մեծ չէ,
բայց եւ այնպէս Հայաստանը` իբրեւ զարգացող երկիր,
յանձնառու է իր ներդրումը ունենալ համամոլորակային
ջանքերուն մէջ:
Ամփոփելով ելոյթը` նախագահ Սերժ Սարգսեան
ըսած է. «Կլիմայի փոփոխութեան մարտահրաւէրը,
ինչպէս նաեւ վերջին շրջանին բոլորը անհանգստաց-
նող արդի համաշխարհային սպառնալիքները ո ՛չ
ազգային սահմաններ, ո՛չ միջազգային իրաւունք, ո՛չ
քաղաքակրթութեան չափանիշներ կը ճանչնան: Այսօր-
ւան փոխկապակցուած եւ համաշխարհայնացուած
աշխարհին մէջ մէկ երկրի առջեւ ծառացած մարտա-
հրաւէրը հաւաքական առումով բոլորին մարտահրա-
ւէրն է: Հետեւաբար` լուծումները պէտք է ըլլան համա-
պարփակ, համաձայնեցուած եւ համադրուած»:
Սերժ Սարգսեան. «Արդի համաշխարհային
սպառնալիքները ո՛չ ազգային սահմաններ,
ո՛չ միջազգային իրաւունք կը ճանչնան»
Իտալիոյ
Լ’Աքուիլայի
քաղխորհուրդը
ճանչցած է Հայոց
Ցեղասպանութիւնը
Իտալիոյ Լ’Աքուիլայի քաղաքային
խորհուրդը ճանչցած է Հայոց Ցե-
ղասպանութիւնը: Այս մասին կը հա-
ղորդէ News.am-ը՝ վկայակոչելով
ԵՆՀՀ ԱԳՆ-ի տարածած տեղեկա-
տըւութիւնը։
Իտալիոյ մէջ Հայաստանի դես-
պանութեան եւ Իտալիոյ մէջ հա-
յերու միութեան ուղղուած նամակ-
ներուն մէջ Լ’Աքուիլայի քաղաքա-
պետ Մասսիմօ Չիալենթէն տեղե-
կացուցած է, որ Հայոց Ցեղասպա-
նութեան 100-րդ տարելիցին առի-
թով Լ’Աքուիլայի քաղաքային խոր-
հուրդը կը ճանչնայ Հայոց Ցեղաս-
պանութիւնը եւ իր համերաշխու-
թիւնը կը յայտնէ հայ ժողովուր-
դին` ի հաստատումն պատմական
ճշմարտութեան եւ մարդու իրա-
ւունքներու պաշտպանութեան:
Ցեղասպանութեան առնչուող
Թալէաթի հեռագիրներուն
ցուցահանդէսը Պոլսոյ մէջ
Հայոց Ցեղասպանութեան հարիւրամ-
եակին առիթով Թոփհանէի «Տեփօ» ցուցա-
սրահին մէջ պիտի բացուի՝ «Անձամբ կար-
գադրեցէք» կոչուած ցուցահանդէսը, որ Ցե-
ղասպանութեան հարիւրամեակին առթիւ
օրակարգի պիտի բերէ այս նիւթին շուրջ
պատմական ճշմարտութիւններ։
Պոլսոյ «Մարմարա» թերթին փոխանցած
տեղեկութիւններով՝ «Պապիլ» ընկերակցու-
թեան կողմէ պատրաստուած սոյն ցուցա-
հանդէսը ի մի պիտի բերէ՝ պաշտօնական
փաստաթուղթերէ առնուած տուեալներ Մեծ
Եղեռնին մասին, որուն պա շ տ օն ա կ ա ն
անունը «տեղահանութիւն» է Թուրքիոյ մէջ։
Ցեղասպանութեան հարիւրամեակի այս
օրերուն, փաստաթուղթերով պիտի քննարկուի, թէ որո՞նք էին Ցեղաս-
պանութեան գլխաւոր դերակատարները, եւ թէ ատիկա ինչպիսի՞ միջա-
վայրի մը մէջ, ինչպիսի՞ պայմաններով իրականացած էր։
«Անձամբ կարգադրեցէք» կոչուած ցուցահանդէսին գլխաւոր նիւթերը կը
կազմեն՝ այդ օրերու ներքին գործոց նախարար Թալէաթ փաշայի կողմէ
օսմանեան նահանգապետերուն ուղարկուած հեռագիրներն ու փաս-
տաթուղթերը։ Այս հեռագիրները ընտրուած են վարչապետարանի օս-
մանեան արխիւներէն, որոնց մէկ մասը ներկայիս բաց է հետազօտողներու
առջեւ։
Հայ դիրքապահներու ուղղութեամբ
արձակուած է աւելի քան 1000 կրակոց
Դեկտեմբեր 2-ին եւ լոյս 3-ի գիշերը ղարաբաղա-ատրպէյճանական հա-
կամարտ զօրքերու շփման գիծին վրայ հակառակորդին կողմէ հրադադարը
խախտուած է շուրջ 50 անգամ, որուն ընթացքին, տարբեր տրամաչափի
հրաձգային զինատեսակներէ, հայ դիրքապահներու ուղղութեամբ արձակ-
ւած է աւելի քան 1000 կրակոց: Այս մասին կը յայտնէ ԼՂՀ ՊՆ մամուլի ծա-
ռայութիւնը: Պաշտպանութեան բանակի յառաջապահ զօրամասերը կը
տիրապետեն իրադրութեան եւ կը շարունակեն վստահօրէն իրականացնել
մարտական հերթապահութիւն:
4. 4 • ABAKA • LUNDI 14 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 14, 2015
Մարթէն Եորկանցով Անցեալէն Այսօր
Մեր տաղանդաւոր երգչուհի Սիպիլ հայաստանցի եւ թուրք յայտնի
արուեստագէտներու հետ միասին մէկը Երեւանի մէջ, իսկ միւսը Պոլսոյ
մէջ, երկու համերգներ պիտի սարքէ: Պոլսոյ համերգը պիտի սարքուի 22
Դեկտեմբեր 2015 Երկուշաբթի, ժամը 20.30ին, Շիշլի «Քէնթ» մշակոյթի
սրահին մէջ: Իսկ Երեւանի համերգը 14 Դեկտեմբերին, Յակոբ Պարոնեանի
անուան պետական թատրոնի սրահին մէջ: Զոյգ համերգները կը հովա-
նաւորուին Երեւանի մօտ Ամերիկայի դեսպանատան կողմէ:
Ձեռնարկին Սիպիլի հետ միասին մաս կը կազմեն Հայաստանէն նշանա-
ւոր ռոք խումբ «Տհը պիւթիֆըլ Փրոճէքթ» իսկ Թուրքիայէն յայտնի երա-
ժիշտներ Կէօքսէլ Պաքթակիր, Եուրտալ Թոքճան, Պուրակ Մալչօք, Մէրթ
Էլմաս: «Տհը պիւթիֆըլ Փրոճէքթ» խումբը կը բաղկանայ երիտասարդ չորս
երաժիշտներէ, խմբավարը Անտրէ Սիմոնեան յօրինած է խումբին բոլոր
երգերը:
Ամերիկեան դեսպանատան կողմէ հովանաւորուած եւ «Ներդաշնա-
կութեան մեղեդիներ» կոչուած զոյգ համերգներուն համար ամերիկեան
դեսպանատունը հրատարակած է մամլոյ հաղորդագրութիւն մը, որուն մէջ
կը շեշտուի Հայաստանի ու Թուրքիոյ միջեւ հաշտութեան ջանքերուն մէջ
երաժշտութեան կարեւորութիւնը: «Մեղեդիներու ներդաշնակութիւնը պի-
տի քաջալերէ ժողովուրդներու միջեւ երկխօսութիւն հաստատելու եւ զօ-
րացնելու աշխատանքը, պատմական ու քաղաքական բոլոր դժուարու-
թիւններով հանդերձ, որոնք դեռ կը շարունակեն արգելք ըլլալ երկու
երկիրներու հաշտութեան», գրուած է մամլոյ հաղորդագրութեան մէջ:
Համերգը պիտի բաղկանայ անգլերէն, հայերէն ու թրքերէն երաժշտու-
թենէ: Հայերէն երգերը պիտի երգուին Սիպիլի կողմէ: Սիպիլ, հայաս-
տանեան խումբին հետ միասին պիտի երգէ երկու երգեր, յետոյ երկու երգ
ալ թուրք երաժիշտներու հետ միասին՝ միշտ հայերէն լեզուով:
Սիպիլ նոր եւ կարեւոր ձեռնարկի մը մաս կը կազմէ
Շաբաթ 28 Նոյեմբեր երեկոյեան
պարանցիկ երեկոյթի մը համար
Թ.Մ.Մ.ի Յարութիւն եւ Սիմա Ար-
զումանեան սրահէն ներս մուտք
գործո ղ նե ր կ ը կար ծէին թէ ամ-
պերէն գունագեղ աստղեր թափած
են սրահին ներքեւ շնորհիւ լուսա-
խաղերու .
Բացառիկ եւ ճաշակաւոր սար-
քաւորում:
Արդէն իսկ դռնէն մեծ ազնուու-
թեամբ կը դիմաւորուիք վարչու-
թեան երկարատեւ անդամ Պերճ
Քիւփէլեանի կողմէ:
Շատ կարճ ժամանակի ընթաց-
քին սրահը լեցուած է ներկաներով:
Յայտնի է ժամանողներ բուռն կա-
րօտը ունին անցեալի օրերը վերյի-
շելու:
Սեղանները սարքուած են ճաշա-
կաւոր, համադամներով որուն կը
յ աջորդ է ճաշերու ս պասարկու-
թիւնը:
Ահա անհամբերութեամբ սպաս-
ւած պահը հասած է:
Համբաւաւոր, տարիներու վաս-
տակահար հանրածանօթ երգիչ՝
Մարթէն Եորկանց բարի գալուստ
կը մաղթէ ներկաներուն եւ ի մաս-
նաւորի Թ.Մ.Մ. վարչութեան անդամ
Պերճ Քիւփէլեանի որ նախաձեռնակ
եղաւ այս երեկոյթին:
Իրեն կ’ընկերանայ բոլորիս ծա-
նօթ DJ Սարգիս Շաքարեան «SA-
KO»:
Պարահարթակը անբաւարար կը
մնայ պարողներուն, շնորհիւ Եոր-
կանցի թաւշային ձայնին եւ մին
միւսէն զգայուն եղանակներուն:
Բոլորին մտքերուն մէջ անկասկած
հին հին յուշեր կը վերակենդանա-
նան:
Մէկը միւսէ հաճելի եւ անմո-
ռանալի մեղեդիներ ոգեւորութիւնը
իր գագաթնակէտին կը հասցնէ:
Յանկարծ ներկաներէն Ռաֆֆի
Հինտոյեան ինչպէս նաեւ Այտա
Գարիպեան անցեալի անմոռանալի
եղանակներով իրենց մասնակցու-
թիւնը կը բերեն երեկոյթին ար-
ժանանալով ներկաներուն անկեղծ
գնահատանքին եւ ծափահարու-
թեան:
Գեղեցիկ պատեհութեամբ կը
տօնուին ներկաներու տարեդարձ-
ներ՝ Տիկ. Հերմինէ Սարգիսեանի՝
բոլորուած իր մեծ թիւով ընտա-
նեկան հարազատներով, DJ SAKO
«Սարգիս Շաքարեան»ի:
Ժամերը անզգալիօրէն կը սահին
ջերմ եւ մտերմիկ մթնոլորտի մը մէջ:
Թ.Մ.Մ.ի ժրաջան եւ անխոնջ ատե-
նապետ Արթօ Մանուկեան շնոր-
հակալական եւ գնահատանքի խօս-
քեր կուղղէ՝ ներկաներուն, վաս-
տակաւոր երգիչ Մարթէն Եորկան-
ցի, ինչպէս նաեւ DJ SAKO՝ի եւ վեր-
ջապէս այս երեկոյթը իրականաց-
նող յանձնախումբի անդամներուն
գլխաւորութեամբ Պերճ Քիւփէլ-
եանի եւ իր շուրջ համախմբուած
վարչական ընկերներէն Նորա Մին-
նէթեանի, Ռուբէն եւ Մարօ Նշան-
եանի ինչպէս նաեւ Աբրահամ եւ
Թամար Տէմիրճեաններու՝ որոնց
նուիրեալ աշխատանքներուն շնոր-
հիւ շատ կարճ միջոցի մը մէջ իրա-
կանացաւ այս մտերմիկ եւ հաճելի
երեկոյթը:
Ներկաներ ակամայ բաժնուեցան
սրահէն յայտնելով իրենց գնահա-
տանքը եւ գոհունակութիւնը մաղ-
թելով նմաններու կրկնութիւնը:
Վարձքը կատար բոլորին
Ներկայ մը
DJ Saqø <aqar;an ;u
Marjhn :orkanz
5. LUNDI 14 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 14, 2015 • ABAKA • 5
Արմէն Քիւրքճեանի «Իսլամաց(ու)ած Հայեր»
Նորատիպ Գիրքին Շնորհանդէսը
Մատաթ Բ. ՄաՄուրեան
Նախաձեռնութեամբ Թորոնթոյի
«Նոր Սերունդ» Մշակութային Միու-
թեան եւ մասնակցութեամբ Պոլսա-
հայ Մշակութային Միութեան, Թո-
րոնթոհայ ծանօթ ազգայիններէն,
ազգային-եկեղեցական գիտելիքնե-
րու եւ հայոց պատմութեան լայնա-
ծաւալ ծանօթութիւն ունեցող, Պրն.
Արմէն Քիւրքճեանի «Իսլամաց(ու)ած
Հայեր» նորատիպ հատորին շնոր-
հանդէսը տեղի ունեցաւ Ուրբաթ,
27 Նոյեմբեր 2015ին, երեկոյեան
ժամը 8:00ին, «Նոր Սերունդ» Մշա-
կ ութայի ն Մի ութեան կեդրոնէն
ներս, ներկայութեամբ մշակութա-
սէր ու գրասէր հասարակութեան
մը:
Հեղինակը՝ Արմէն Քիւրքճեանի,
ծնած է Պոլսոյ ասիական ափի ար-
ւարձաններէն Քաղկեդոն գիւղա-
քաղաքը (այժմ Գատըգիւղ) յաճա-
խած է Գատըգիւղի Արամեան-Ունճ-
եան վարժարանը եւ «Նոր Դպրոց»
վարժարանը, աշակերտելով մեծա-
նուն դաստիարակ, վարժարանի
հիմնադիր-տնօրէն Յովհաննէս Թ.
Հինդլեանի: Միջնակարգ եւ երկրոր-
դական ուսումը ստացած է Վիեննա-
կան Մխիթարեաններու Պոլսոյ վար-
ժարանէն ներս: 1960ին ամուսնա-
ցած է Սիլվա Դաւիթեանի հետ եւ
բախտաւորուած են երկու զաւակ-
ներով Արիս եւ Արփի:
1968-ին ընտանեօք գաղթած է
Գանատա ու հաստատուած Թորոն-
թօ: Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք.
Եկեղեցւոյ ծխական խորհուրդի ան-
դամ ընտրուած է, ուր ստանձնած
է տարբեր պաշտօններ (ատենա-
դպիր, փոխ-ատենապետ եւ ատե-
նապետ): Հայոց պատմութիւն դա-
սաւանդած է Ս. Սահակ եւ Ս. Մես-
րոպ Ազգ. Շաբաթօրեայ Վարժա-
րանէն ներս: Գործօն մասնակցու-
թիւնը բերած է Ս. Խաչ Ազգ. Ամե-
նօրեայ Վարժարանի հիմնադրու-
թեան աշխատանքներուն ու շրջան
մըն ալ եղած է վարժարանի հո-
գաբարձութեան ատենապետ: Չորս
տարիներ գլխաւորած է գանա-
տական կառավարութեան մօտ
հայկական հարցեր հետապնդող
Հայ Համաշխարհային Ընկերակցու-
թեան (Armenian World Alliance):
Թորոնթոյի մասնաճիւղը: Հրատա-
րակած է երկու գիրքեր: 2004ին
«Հայոց Մեծ Հայքի Պատմական
Մայրաքաղաքները» եւ 2012-ին
«Համառօտ Պատմութիւն Հայ Հնա-
տիպ Տպագրութեան», որ հրատա-
րակուած էր հայ գիրքի տպագրու-
թեան 500-ամեակին առթիւ: Պատ-
մական ու քաղաքական դէպքերու
կապակցութեամբ իր յօդուածները
հրատարակուած են սփիւռքահայ
թերթերու, նաեւ համացանցային
կայքէջերու մէջ:
Հանդիսավարուհի Տիկ. Նուրիձա
Թոքճեան յանուն կազմակերպիչ
մարմնին, բարի գալուստ մաղթեց
ներկաներուն ապա հրաւիրեց գա-
ղութիս ծանօթ մտաւորական դէմ-
քերէն ու կրթական մշակ Պրն. Անդ-
րանիկ Չիլինկիրեանը՝ ներկայաց-
նելու համար հատորը:
Պրն. Չիլինկիրեան իր խօսքը
սկսաւ հետեւեալ մէջբերումով. «Հե-
ղինակը իր մտածումները մեղրա-
համ հայերէնով կը փոխանցէ թուղ-
թին, արժանանալով ընթերցողին
գնահատանքին: Գիրքը ձեռքը առ-
նող անձ մը առաջին իսկ ակնարկով
ուշադրութիւնը պիտի կեդրոնացնէ
վերնագրին առաջին բառին մէջ «ո»
եւ «ւ» տառերուն փակագիծով մը
պաշտպանուած ըլլալու հանգա-
մանքին: Արդարեւ, հեղինակը ար-
դէն իսկ իմաստուն մէկ կարգադ-
րութեամբ կը յաջողի ընթերցողին
ուշադրութիւնը գրաւել, մտածել
տալով թէ այդ մէկ բառ երեւցողը
իրականութեան մէջ երկու բառերու՝
իսլամացած եւ իսլամացուած, այս
հատորին լոյս աշխարհ գալուն բուն
իսկ մղիչ ուժն է»:
Պրն. Չիլինկիրեան ըսաւ թէ «ին-
ծի սահմանուած կարճ ժամանակին
մէջ պիտի ջանամ հպանցիկ ակ-
նարկով մը անդրադառնալ իսլա-
մացած հայեր, որբահաւաք, հայա-
նըպաստ գործունէութիւններ, Համ-
շէն եւ ո՞վ կարելի է հայ նկատել
նիւթերուն: 284 էջերով ծաւալուն
այս գիրքը հեղինակին երրորդ հրա-
տարակած աշխատութիւնն է, որուն
համար ան օգտագործած է երեսըն-
եակ մը հայ եւ օտար աղբիւրներ»:
Պրն. Անդրանիկ Չիլինկիրեանի
գրախօսական ելոյլթը ծափողջոյն-
ներով գնահատուեցաւ ներկաներու
կողմէ: Գեղեցիկ սովորութիւն էր երբ
մեր հաւատացեալ ժողովուր դ ը ,
մանաւանդ գիւղացիները իրենց
այգիին, պարտէզին դաշտին հունձ-
քին երախայրիքը կը նուիրաբերէին
եկեղեցւոյ, եւ անոր կենդանի մէկ
օրինակն է որ բարեբախտաբար
մինչեւ այսօր կը շարունակուի Աստ-
ւածածնայ տօնին օրը՝ խաղ ո ղ ի
նուիրաբերումով: Խաղողէն գինին
կը պատրաստուի, իսկ գինին կը
ներկայացնէ Քրիստոսի արիւնը եւ
նաեւ առաջին հրաշագործութիւնը
Յիսուսի, երբ Կանայի հարսնիքին
ջուրը գինիի փոխեց: Գինե ձօն ը
հայկական սիրուն եւ իմաստալից
արարողութիւն մըն է, ուր հեղինակի
մը հրատարկած գիրքին օրինակը
կ’օծուի գինիով հոգեւորականի մը
կողմէ:
Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք.
Եկեղեցւոյ հովիւ Արժ. Տ. Զարեհ
Աւագ Քհնյ. Զարգարեան օրհնեց
հեղինակն ու իր տիկինը եւ ապա
հայկական գինիով կատարեց գինե-
ձօնի արարողութիւնը:
Հեղինակը՝ Արմէն Քիւրքճեան իր
խօսքին մէջ ըսաւ. «...ես ալ մեր
Ցեղասպանութեան 100-ամեակին
առթիւ, որպէս իր ընտանիքին ան-
դամները ջարդուած, տարագրուած,
չարչարուած անձի մը զաւակ, փա-
փ ա քե ցա յ մ ե ր յի շ ո ղ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ը
թարմացնել: Անցեալը պիտի յիշենք
իր դառնութիւններով ու ցաւերով,
բայց ոչ թէ վրէժխնդրութեան ու
վրիժառութեան զգացումները սրե-
լու մտօք, այլ անցեալի սխալները
չկրկնելու իմաստութեամբ»:
Պրն. Քիւրքճեան իր խորին շնոր-
հակալութիւնները յայտնեց «Նոր
Սերունդ» Մշակութային Միութեան
ո ւ կ ա ր գա դ ի ր յա ն ձն ա խ ո ւ մ բ ի ն ,
նաեւ Պոլսահայ Մշակութային Միու-
թեան, որ ընդառաջելով իր թելադ-
րանքին՝ մասնակից եղաւ գինեձօ-
նին, ինչպէս նաեւ Տ. Զարեհ Աւագ
Քահանային, որ բարեհաճեցաւ կա-
տարել գինեձօնի արարողութիւնը:
Շնորհակալութիւն յայտնեց «Նոր
Սերունդ»-ի տիկիններուն, որոնք
այս երեկոյթի հիւրասիրութիւնը
պատրաստած էին, նաեւ Պրն. Պետ-
րոս Գոգորեանին, որ տրամադրած
էր հայկական գինին: Յատուկ շնոր-
հակալութեան խօսք ուղղեց Պրն.
Ան դ ր ա ն ի կ Չ ի լի ն կ ի ր ե ա ն ի ն , ո ր
կարճ ժամանակի մէջ գիրքը կար-
դալէ յետոյ, բծախնդիր ու խնամեալ
աշխատանք մը տարած էր:
Ձեռնարկի աւարտին ներկաները
հիւրասիրուեցան սուրճով եւ անու-
շեղէններով, ապա հեղինակը գիր-
քէն օրինակներ մակագրեց ներ-
կաներուն: Հեղինակին փափաքին
համաձայն, գիրքի վաճառքէն գո-
յացած գումարը յատկացուեցաւ
«Նոր Սերունդ» Մշակութային Միու-
թեան:
JORONJØ
Վերջերս, որոշում մը առնուած է հիմնադրամի
գլխաւոր հովանաւոր, ամերիկահայ յայտնի գոր-
ծարար Քըրք Քըրքորեանի մահուան հանգա-
մանքով:
Հայաստանին եւ Արցախին 26 տարի շարու-
նակ մարդասիրական օգնութիւն ցուցաբերելէ
ետք հիմնադրամը որոշում կայացուցած է ուշադ-
րութիւնն ու միջոցները կենտրոնացնել Հայաս-
տանի եւ Սփիւռքի մէջ իրականացուող այլ նա-
խագիծերու ուղղութեամբ:
«Հիմնադրամի անդամ կազմակերպութիւննե-
րու ղեկավարները իրենց երախտագիտութիւնը
կը յայտնեն Քըրք Քըրքորեանին իր առատաձեռն
օգնութեան համար, որ ան տրամադրած է «Լին-
սի» հիմնադրամի միջոցով, եւ բոլոր միւս նուի-
րատուներուն»,- ըսուած է հիմնադրամի յայտա-
րարութեան մէջ:
26 տարուան ընթացքին Միացեալ հայկական
հիմնադրամը ընդհանուր առմամբ $ 720 միլիոնի
մարդասիրական օժանդակութիւն ցուցաբերած է
Հայաստանին:
Հիմնադրամը ստեղծուած է 1988 թուականի
Սպիտակի երկրաշարժէն ետք` Հայկական բա-
րեգործական ընդհանուր միութեան, Հայ օգնու-
թեան միութեան, «Լինսի» հիմնադրամի, Ամերի-
կայի հայ աւետարանական ընկերակցութեան,
Հայ Առաքելական եկեղեցւոյ Ամերիկայի առաջ-
նորդարանի ջանքերով:
Միացեալ Հայկական Հիմնադրամը կը դադրեցնէ իր գործունէութիւնը
6. 6 • ABAKA • LUNDI 14 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 14, 2015
Էդուարդ Նալպանտեանի
նախագահութեամբ Պելկրատի
մէջ կայացած է ՀԱՊԿ ԱԳ
նախարարներու հանդիպումը
Հաւաքական անվտանգութեան պայմանագրի կազմակերպութեան
արտաքին գործոց նախարարներու խորհուրդի նախագահ, Հայաստանի
ԱԳ նախարար Էդուարդ Նալպանտեանի նախագահութեամբ Պելկրատի
մէջ տեղի ունեցած է ՀԱՊԿ անդամ պետութիւններու ԱԳ Նախարարներու
հանդիպումը: Այս մասին կը հաղորդէ Armenpress.am-ը։
Նախարարները քննարկած են Հաւաքական անվտանգութեան խոր-
հուրդի` 2015թ. Սեպտեմբերին կայացած նստաշրջանի որոշումներու կա-
տարման ընթացքը, ՀԱՊԿ անդամ երկիրներու արտաքին քաղաքա-
կանութեան համադրման հարցեր: ՀԱՊԿ ԱԳ նախարարներու խորհուրդի
անդամները անդրադարձած են ԵԱՀԿ անդամ պետութիւններու ԱԳ նա-
խարարներու 22-րդ խորհուրդի օրակարգային հարցերուն:
Հանդիպման մասնակիցները մտքեր փոխանակած են համաշխարհային
եւ տարածաշրջանային անվտանգութեան վրայ ազդեցութիւն ունեցող
խնդիրներուն եւ ահաբեկչութեան դէմ պայքարին վերաբերեալ: Անդ-
րադարձ եղած է թրքական զինուած ուժերու կողմէն Սուրիոյ մէջ հակա
ահաբեկչական գործողութեան մասնակցող ռուսաստանեան Սու-24 օդա-
նաւի խոցման հետեւանքով ստեղծուած իրավիճակին: Այս ծիրէն ներս նա-
խարար Նալպանտեան նշած է, որ օդանաւի խոցումը լուրջ հարուած է
ահաբեկչութեան դէմ պայքարին մէջ միջազգային հանրութեան ջանքերու
համախմբման եւ Սուրիոյ մէջ քաղաքական կարգաւորման գործընթացին:
ՀԱՊԿ անդամ երկիրներու արտաքին քաղաքական գերատեսչութիւններու
ղեկավարները հաւանութիւն տուած են Դեկտեմբերին Մոսկուայի մէջ կա-
յանալիք Հաւաքական անվտանգութեան խորհուրդի օրակարգի հար-
ցերուն, մտքեր փոխանակած են ՀԱՊԿ կանոնադրական մարմիններու աշ-
խատանքներուն վերաբերեալ:
Փութին. «Թուրքիա դեռ շատ պիտի
զղջայ Սու-24-ը խոցելուն համար»
Դեկտեմբեր 3-ին Ռուսիոյ Դաշնա-
յին ժողովին ամէնամեայ ուղերձին
մէջ Ռուսիոյ նախագահ Վլատիմիր
Փութին յայտարարած է, որ Թուր-
քիոյ իշխանութիւնները պատաս-
խան պիտի տան Սուրիոյ մէջ ռուս
զինծառայողներու մահուան հա-
մար:
Թուրքիա դեռ շատ պիտի զղջայ
Սու-24 ռմբակոծիչի խոցման հա-
մար, յայտարարած է ան: «Մենք դեռ
բազմիցս պիտի յիշեցնենք, թէ ինչ
ըրած են անոնք, եւ անոնք դեռ շատ
պիտի զղջան իրենց ըրածին հա-
մար»,- ըսած է նախագահը, կ ը
յայտնէ PanARMENIAN.Net-ը՝ վկա-
յակոչելով BBC-ի ռուսական ծա-
ռայութիւնը:
Ան նշած է, որ ինք թուրք ժո -
ղովուրդը բարեկամ կը համարէ:
«Թուրք ժողովուրդը բարի է, աշխա-
տասէր ու տաղանդաւոր: Թուրքիոյ
մէջ մենք բազում հին բարեկամներ
ունինք: Նշեմ` անոնք պէտք է իմա-
նան, որ մենք հաւասարութե ա ն
նշան չենք դներ իրենց եւ այսօր
իշխող վերնախաւին միջեւ, որ ան-
միջական պատասխանատուութիւն
կը կրէ Սուրիոյ մէջ մեր զինծառա-
յողներու մահուան համար»,- ըսած է
Փութին:
Խօսելով Անգարայի գործողու-
թիւններուն մասին` Փութին ըսած է,
որ չի հասկնար թուրք զին ո ւ ո -
րականներու դրդապատճառները:
«Միայն Ալլահը գիտէ, թէ ի ն չո ւ
անոնք ատիկա ըրին: Եւ, հաւանա-
բար, Ալլահը որոշեց պատժել Թուր-
քիոյ իշխող յանցախումբը` զրկելով
զանոնք խելքէ ու բանական ո ւ -
թենէ»,- ըսած է ան:
Ռուսիոյ նախագահը նաեւ ըսած
է, որ Մոսկուայէն պիտի չստանան
«ջղային, ջղացնցական, իրենց ու
ամբողջ աշխարհի համար վտան-
գաւոր արձագանգ»:
Փութին ըսած է, որ «գործողու-
թիւններու հիմքով պիտի ըլլայ պա-
տասխանատուութիւնը սեփական
երկրին ու ժողովուրդին առ ջ ե ւ :
Մենք չենք պատրաստուիր զէնք
ճօճել»:
Սու-24-ի խոցումէն ետք Մոս-
կըուան պատրաստ է լրացուցիչ մի-
ջոցներու Թուրքիոյ դէմ:
«Եթէ ինչ-որ մէկը կը կարծէ, որ
ստոր ռազմական յանցագործութիւն
կատարելով, սպաննելով մեր մար-
դիկը, անոնք լոլիկով պիտի ազա-
տին կամ ինչ-որ սահմանա փ ա -
կումներով շինարարական եւ այլ
ոլորտներու մէջ, ապա չարաչար կը
սխալին»,- ըսած է Փութին:
Նոյեմբերի 24-ին թուրքական
F-16 կործանիչը ռուսական Սու-24
ինքնաթիռը խոցեց Սուրիոյ հետ
սահմանին: Սու-24 ռուսական ռազ-
մական օդանաւը խոցուած է Սու-
րիոյ տարածքին «Օդ-օդ» հրթիռով,
յայտարարած է Ռուսիոյ նախագահ
Վլատիմիր Փութին:
Ըստ Ռուսիոյ նախագահին, ռուս
օդաչուներն ու ռուսական օդանաւը
չէին սպառնար Թուրքիոյ: «Սու-24
ռուսական ռազմական օդանաւի
խոցումը հարուած է թիկունքէն, որ
հասցուցին ահաբեկիչներուն աջակ-
ցողները»,- ըսած է ան: Միաժա-
մանակ Ռուսիոյ նախագահը յայտա-
րարած է, որ Ռուսիա շատոնց հաս-
տատած է, որ Թուրքիոյ տարածքին
կայ շատ քարիւղ, որ կու գայ «Իս-
լամական պետութեան» կողմէ վե-
րահսկուող հանքերէն: Վլատիմիր
Փութին յայտարարած է, որ ռուսա-
կ ա ն օդ ա ն ա ւ ի ն ո ղ բ ե ր գո ւ թ ի ւ ն ը
ամենալուրջ հետեւանքները պիտի
ունենայ Մոսկուայի եւ Անգարայի
յարաբերութիւններուն համար:
Ռուսիոյ նախագահ Վլատիմիր
Փութին Նոյեմբեր 28-ին հրամա-
ն ա գի ր ս տ ո ր ա գր ա ծ է « Ռ ո ւ ս ի ո յ
քաղաքացիներու ազգային անվը-
տանգութեան ապահովման եւ Ռու-
սիոյ քաղաքացիներուն յանցաւոր եւ
ա յլ հ ա կ ա ի ր ա ւ ա կ ա ն գո ր ծո ղ ո ւ -
թիւններէն պաշտպանելու եւ Թուր-
քիոյ Հանրապետութեան դէմ յա-
տուկ տնտեսական միջոցներ կի-
րառելու մասին»: Նախագահը յանձ-
ն ա ր ա ր ա ծ է կ ա ռա վ ա ր ո ւ թ ե ա ն
պատրաստել ցանկը թրքական ար-
տադրութեան այն ապրանքներուն,
որոնց ներմուծումը Ռուսիա պիտի
սահմանափակուի, ինչպէս նաեւ
ցուցակը թրքական ընկերութիւննե-
ր ո ւ ա յն ա շ խ ա տ ա ն քն ե ր ո ւ ն ե ւ
ծառայութիւններուն, որոնց գոր-
ծունէութիւնը կրնայ արգիլուիլ:
Վալերի Պուայէ .«Ժամանակն է
պատասխանատուութիւն ստանձնել»
Ժամանակն է, որ Ֆրանսան ստանձնէ այն պատասխանատուութիւնը, որ
ունի ժողովրդավարութեան պահպանման հարցով: Այս մասին, ըստ
Armenpress.am-ի, Ֆրանսայի Ազգային ժողովին մէջ ունեցած իր ելոյթին
ժամանակ յայտարարած է Դեկտեմբեր 3-ին քննարկման դրուած Հայոց
Ցեղասպանութեան ժխտումը քրէականացնող նոր օրինագիծի հեղինակ,
Ֆրանսայի ԱԺ պատգամաւոր Վալերի Պուայէն:
Ան յոյս յայտնած է, որ ԱԺ պատգամաւորները միասնական պիտի ըլլան
օրինագիծի քուէարկման ժամանակ:
2013 թուականի Յունուարին Պուայէի պատրաստած նախագիծը Հայոց
Ցեղասպանութեան ժխտումը քրէականացնելուն վերաբերեալ ընդունուած
էր Ֆրանսայի Ազգային ժողովի եւ Ծերակոյտի կողմէն, սակայն երկրի Սահ-
մանադրական խորհուրդը զայն ճանչցած էր սահմանադրութեան հակա-
սող:
Նիտըրլանտներու խորհրդարանին
մէջ` Լեռնային Ղարաբաղին
մասին լսումներ
«Հայաստանի եւրոպացի բարե-
կամներ» կազմակերպութիւնը եղած
է Նիտըրլանտներու խորհրդարա-
ն ին մէջ հ րաւի րուած Լեռնային
Ղարաբաղի հակամարտութեան,
մասնաւորապէս, Հայաստան-ատըր-
պէյճան սահմանին պարբերաբար
սրուող իրավիճակին շուրջ լսում-
ներուն մասնակցող պատուիրա-
կութեան կազմին մէջ: Լսումները
նախաձեռնած է Նիտըրլանտնե-
րու խորհրդարանի պատգամաւոր
Փիեդր Օմդզիկդը:
«Հայաստանի եւրոպացի բարե-
կամներ» կազմակերպութեան փո-
խանցած հաղորդման համաձայն`
լսումներուն մասնակցած են նաեւ
հոլանտացի այլ քաղաքական գոր-
ծիչներ :
Պարոն Օմդզիկդ հրաւիրած է Նի-
տըրլանտներու հայկական կազ-
մակերպութիւններու ֆետերացիայի
(FAON) պատուիրակութիւնը` հե-
տեւելով Լեռնային Ղարաբաղի մէջ
վերջերս արձանագրուած լարում-
ներուն վերաբերեալ FAON-ի ուղար-
կած նամակին: Պատուիրակութեան
կազմին մէջ եղած են Ինկէ Տորսդը
եւ Մաթօ Հախվէրտեանը (FAON),
ՀՀ Ազգային ժողովի պատգամաւոր
Թեւան Պօղոսեանը եւ «Հայաստանի
եւրոպացի բարեկամներ» կազմա-
կերպութեան ղեկավար Էդուարդօ
Լորենցօ Օչոան:
Իր ելոյթին մէջ տիկին Տորսդը
ներկայացուցած է Լեռնային Ղա-
րաբաղի ներկայ իրավիճակին հա-
մապատկերը` անդրադառնալով
վերջին տարիներու պատմութեան:
Ան դիմած է Նիտըրլանտներու խոր-
հըրդարանին` աջակցելու Լեռնային
Ղարաբաղի մէջ հրադադարի խախ-
տումները սահմանափակող յստակ
միջոցներուն եւ վերահաստատելու
ռազմական թէժ գիծ: Տիկին Տորսդ
կոչ ուղղած է հոլանտացի պատ-
գամաւորներուն այցելել Լեռնային
Ղարաբաղ եւ ջանքեր գործադրել,
որ ԼՂ հանրութիւնը իր տեղը ունե-
նայ բանակցային սեղանին շուրջ:
7. Editorial écrit en anglais
par Edmond Y. Azadian
et publié dans The Armenian
Mirror-Spectator en date
du 27 novembre 2015
Lorsque le président Obama a lancé
son projet de réforme des soins de
santé, il a déclenché une controverse à
l’échelle nationale. Les opposants les
plus virulents du projet de loi ont
exprimé leur opposition au président
plutôt que sur le contenu du projet de
loi. Toute initiative législative du prési-
dent semblait toxique.
Pour dramatiser la controverse, le
satiriste politique Jon Stuart, l’ancien
animateur du « The Daily Show » a
mené une enquête demandant aux
gens qu’ils favorisaient « l’Obama-
care » ou des soins de santé abor-
dables. Le second choix s’est avéré
être le gagnant. La farce, bien sûr, est
que les gens ont choisi le même projet
de loi présenté sous deux étiquettes
différentes.
Si un tel degré d’ignorance est tolé-
ré dans le pays le plus démocratique
du monde, une certaine latitude peut
être autorisée pour l’électorat
d’Arménie, qui fait face, le 6 décembre,
à un référendum sur les réformes
constitutionnelles.
En écrivant ces lignes, les sondages
réalisés en Arménie indiquent que 50%
de l’électorat est indécis. Il y aurait à
cela une variété de raisons : les
réformes constitutionnelles n’ont pas
été correctement expliquées au public,
les électeurs font face à des problèmes
pressants de moyens de subsistance
en raison de la pauvreté endémique ;
et bien sûr une certaine apathie envers
tout problème politique.
Mais puisque la constitution déter-
minera le cours de leur vie quotidien-
ne, elle doit être prise au sérieux pour
ne rater pas cette occasion de faire
entendre sa position.
Aussi compliquées que puissent être
ces modifications, certains sujets
essentiels sont abordables pour tous.
Une de ces questions est la transfor-
mation d’une démocratie présidentiel-
le en un système parlementaire. Dans
le système actuel, le président est élu
par le peuple et ne peut servir plus de
deux mandats de cinq ans. Le prési-
dent conserve à lui seul tout le pou-
voir. Dans le système parlementaire,
cependant, le président sera élu par
l’Assemblée nationale ou le parlement,
pour un seul mandat de sept ans, et ne
sera plus le commandant en chef des
forces armées. Ce pouvoir serait
conféré au Premier ministre. La prési-
dence deviendrait un poste essentielle-
ment cérémoniel, et le président sera
responsable devant le Parlement.
Le nombre de sièges au parlement pas-
sera de 131 à 101 et les partis poli-
tiques, plutôt que des candidats, seront
en compétition pour être élus au
Parlement.
Dans le système actuel, un certain
pourcentage des députés sont élus
selon une liste individuelle et un autre
groupe à travers les listes de parti.
Le gouvernement fait, bien sûr, la pro-
motion d’un vote pour le « Oui », alors
que le fer de lance de l’opposition est
le « Non ».
Le principal argument de l’opposi-
tion est que, grâce aux modifications
proposées, le Président Serge
Sargissian cherche à perpétuer son
propre régime. L’Arménie a mis en
place une limite de deux mandats pour
le président, ainsi Sargissian, élu deux
fois, ne peut donc plus le faire. Il a, par
ailleurs, exclu le poste de Premier
ministre si les modifications sont
adoptées.
Le point de vue de l’opposition
prend une certaine valeur à travers le
spectre politique de l’Arménie.
Comme chef du Parti républicain,
Sargissian peut en effet exercer une
certaine influence, car il est de l’avis
du public que le Parti républicain
poursuivra sa domination du parle-
ment dans un avenir prévisible.
Mais cela ne peut durer éternellement,
car il a été prouvé maintes et maintes
fois dans l’histoire récente de
l’Arménie que les partis politiques ont
un caractère éphémère et sont liés à
des oligarques plutôt qu’à un ensemble
de croyances ou principes.
Un exemple est le parti Arménie
Prospère de Gagik Zaroukian, qui a
connu une croissance spectaculaire et
de l’importance dans les structures du
pouvoir arménien, pour être pulvérisé
lorsque ses intérêts commerciaux ont
été menacés. Il est ainsi devenu un
parti marginal accroché aux basques
du Parti républicain.
La transformation du pouvoir en un
système parlementaire se traduira, par
conséquent, par des progrès démocra-
tiques, les partis politiques arriveront à
maturité, défendant leurs philosophies
politiques particulières ou maintien-
dront leur plate-forme.
Mais parce que l’Arménie n’a pas
encore atteint ce niveau de sophistica-
tion politique, la route vers un système
plus démocratique ne doit pas être blo-
qué.
La constitution a déjà été transfor-
mée au cours de l’administration de
Robert Kotcharian en 2005, en adop-
tant un système semi-présidentiel.
Les réformes constitutionnelles propo-
sées ont été lancées en 2013, influen-
cées par l’expérience de démocraties
plus avancées. Les recommandations
du Conseil de Venise ont également
été intégrées dans les amendements
proposés. Le Conseil de Venise, créé
sous l’égide du Conseil de l’Europe,
opère sous le paradigme de la « démo-
cratie par le droit. »
L’ancien Président Kotcharian
s’oppose aux changements constitu-
tionnels, parce que, insiste-t-il, « les
modifications proposées ne parvien-
nent pas à fournir la véritable « décen-
tralisation », l’un des objectifs suppo-
sés de la réforme. »
Alors que Kotcharian s’oppose
aux réformes fondées sur le principe,
les partis d’opposition font la promo-
tion du « Non », sur le principe de
Suite à la page 8
LUNDI 14 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 14, 2015 • ABAKA • 7
S E C T I O N F R A N Ç A I S E
LUNDI 14 DECEMBRE 2015
L’Arménie à un
carrefour législatif
« En 100 ans, la Turquie n’a pas
changé » a déclaré le vice-président
du Parlement arménien
Lors d’un entretien avec le prési-
dent de la Douma russe (Parlement),
Sergueï Narychkine, le vice-président
de l’Assemblée nationale d’Arménie,
Edouard Sharmazanov, a noté qu’
« abattre un avion de guerre qui luttait
contre le terrorisme signifie aider les
terroristes. »
Les deux hommes ont tenu une confé-
rence dans le cadre de la session plénière
de l’Assemblée parlementaire de l’Organi-
sation du Traité de sécurité collective.
« L’Arménie a prouvé qu’elle est l’alliée de
la Russie, et le peuple russe est notre peuple frère, » a-t-il ajouté. « Mais la
Turquie n’a malheureusement pas changé au cours des cent dernières années. »
Sharmazanov a remercié Narychkine pour le projet de loi récemment intro-
duit à la Douma, et qui prévoit une peine pour négation du génocide arménien.
Sergueï Narychkine a pour sa part remercié l’Arménie pour soutenir la Russie
internationalement. Il a également souligné que les crimes du passé doivent être
condamnés à juste titre, ce qui permettra d’en éviter la répétition.
Le président de la Douma russe a expressément déclaré : « La Turquie nous a
poignardé dans le dos, un fait approprié pour les lâches. Sûrement pas le peuple
turc, mais la direction politique de la Turquie est coupable de l’incident. Et les
autorités politiques de Turquie regretteront toujours ce crime grave. »
Sergueï Narychkine et Edouard
Sharmanazov
L’Azerbaïdjan fait fi
de la réalité
En réponse à une question de
« Radio Liberty », « Comment voulez-
vous commenter le communiqué de
presse du Ministère des Affaires étran-
gères d’Azerbaïdjan, selon lequel le
ministre a fait une déclaration à Tbilissi
en réponse à une proposition de règle-
ment sur le Haut-Karabagh de Sergey
Lavrov ? Selon Mammadyarov, cela
implique que « l’on devrait se concen-
trer sur le retrait des forces armées
arméniennes, le retour des personnes
déplacées à l’intérieur et établir des
contacts entre les communautés arménienne et azerbaïdjanaise du Haut-
Karabagh. »
Le porte-parole du Ministère des Affaires étrangères d’Arménie, Dikran
Balayan, a répondu à cette question.
« Lors du dialogue ministériel informel du Partenariat oriental à Tbilissi, le
ministre des Affaires étrangères d’Arménie, Edouard Nalbandian, a réagi aux
allégations du ministre des Affaires étrangères d’Azerbaïdjan, en déclarant ce qui
suit : « Chacun d’entre nous, ici réunis, ne pouvons qu’exprimer la perplexité,
comme nous l’avons fait au Sommet de Riga, lorsque l’Azerbaïdjan a rejeté le
libellé proposé par tous, y compris les Etats membres de l’Union européenne
(UE) et les États du partenariat oriental dans la Déclaration finale du Sommet
sur le règlement au Haut-Karabagh, sur la base des déclarations bien connues
des co-présidents. Ces déclarations reflètent les principes et les éléments tel un
ensemble intégré. L’approche commune des Etats des co-présidents, Russie,
Etats-Unis et France, est bien connue, mais une approche sélective de ces prin-
cipes et éléments rendra le règlement du conflit impossible.
Les approches de l’Azerbaïdjan ne doivent pas être présentées comme une
position des co-présidents, compte tenu du fait que ces principes et éléments
sont publiés dans cinq déclarations bien connues.
En ce qui concerne ce que le ministre des Affaires étrangères de l’Azerbaïdjan
présente et tente d’attribuer à Sergey Lavrov, une telle approche n’a pas été pro-
posée par le ministre des Affaires étrangères de Russie à la partie arménienne,
et je ne pense pas qu’il aurait proposé une telle approche à la partie azerbaïdja-
naise. Il ne faut pas transformer la réalité. »
Edward Nalbandian
8. Le 25 novembre la Poste de
la République du Haut Kara-
bagh, l’« Artsakhpost » a pro-
cédé à l’émission de deux
times de la série « Artsakhi
hérosnér » (Héros de l’Art-
sakh, Haut Karabagh).
Chacun des timbres a une
valeur de 100 drams. Les héros de la guerre de libération du Haut Karabagh
représentés sur ces timbres sont Youri Boghossian (1961-1992) et le célèbre
Achot Ghoulian (1959-1992) dit « Pégor Achot ». Les graphistes sont David
Dovlatian et Vahakn Mkhrdtchian. L’émission dont le chiffre du tirage n’a pas
été communiqué probablement un petit tirage de 2 000 à 5 000 exemplaires.
Le génocide arménien peut servir
de leçon aux Canadiens aux prises
avec un traumatisme infligé sur les
peuples autochtones, a déclaré à CBC
le cinéaste d’origine arménienne Atom
Egoyan.
Le Musée canadien sur les droits de la
personne a marqué le centenaire du
génocide arménien par la visite d’Atom
Egoyan et son épouse, l’actrice
Arsinée Khanjian.
« Du côté de mon père, mes grands-
parents sont des survivants du génoci-
de, » a déclaré Egoyan. « Ma grand-
mère a été retrouvée dans un village à
l’âge d’environ six ans, nous ne savons
pas vraiment d’où elle venait. Lorsque
nous avons quitté l’Egypte pour le
Canada, j’ai grandi à Victoria, en
Colombie-Britannique, où il n’y avait
pas de communauté arménienne à pro-
prement parler, nous n’en parlions pas
beaucoup jusqu’à ce que je sois arrivé
à Toronto, où je me suis rendu compte
qu’il y avait toute cette histoire.
« C’est une histoire assez sombre mais
le plus étonnant est que le Canada a
joué un rôle énorme en accueillant des
réfugiés arméniens à l’époque, et a
effectivement reconnu officiellement
ce génocide. »
Egoyan a ajouté qu’il a fait déjà face à
des personnes qui nient le génocide
arménien.
« On ne dit généralement pas qu’il a eu
lieu ; Il y a toujours quelqu’un pour
dire qu’il y a eu des exagérations, » ou
« je suis sûr qu’il y a deux côtés à cette
histoire. »
« Vous devez comprendre égale-
ment que lorsque vous rencontrez un
jeune élevé en Turquie, il n’a jamais
appris l’histoire. ... Un grand nombre
de Turcs ne sont même pas au courant
de l’histoire. »
Quant à savoir à quel moment
l’ignorance peut être une excuse, il a
expressément répondu : « Eh bien,
cela se résume à être en mesure de
comprendre la souffrance de l’autre ; il
est question de compassion. »
« C’est une responsabilité que nous
avons en tant que société et nous
devons nous tenir à des normes très
élevées afin d’être en mesure de recon-
naitre nos torts. »
L’Arménie à un...
Suite de la page 7
s’opposer à toute directive du gouver-
nement.
Le Congrès national arménien, dirigé
par l’ancien président Levon Ter-
Petrossian, a tenu son propre rassem-
blement pour s’opposer au référen-
dum.
Le fondateur du parti de l’Héritage
Raffi Hovannisian et la Fondation du
Parlement dirigé par Jiraïr Sefilyan,
mènent leur propre campagne du
« Non ».
La campagne du « Non » ne repose
pas toujours sur des bases ; elle est
surtout motivée par la politique, telle
qu’elle se révèle dans la déclaration de
l’un des chefs de l’opposition, Aram
Manoukian, qui s’est récemment rendu
en Géorgie, où le système parlementai-
re a été adopté et dont le processus
démocratique connaît ses propres dou-
leurs de croissance.
« J’ai rencontré des membres de
partis politiques représentés au
Parlement, la Géorgie est confrontée à
de graves problèmes aujourd’hui. Ils
disent que ce n’était pas le moment. Je
ne veux pas du tout dire que le modèle
parlementaire n’est pas bon ; c’est
juste une question d’opportunité. »
Manoukian a ajouté qu’il s’opposait
aux réformes parce que le pays « est
sur le seuil de la guerre. »
Il peut sembler paradoxal que les
trois partis traditionnels aient adopté
une position identique en soutenant le
« Oui ». La FRA, le parti social-démo-
crate Hunchakian et l’ADL ont tous
exprimé leurs positions et se sont ran-
gés du côté de l’administration.
Soutenir le « Oui » ne signifie pas
qu’ils sont proche de l’administration
actuelle. Comme partis traditionnels,
ils ont de nombreuses années d’expé-
rience à leur actif, ils voient la pers-
pective de développements futurs, le
temps que les autres partis arrivent à
maturité et que le système parlemen-
taire devienne véritablement fonction-
nel jusqu’au possibilités de partage du
pouvoir. La FRA a la motivation sup-
plémentaire de favoriser le référen-
dum parce qu’elle a choisi de se
joindre au parti au pouvoir dans une
coalition.
Durant le peu de temps restant
avant le référendum, les électeurs
indécis ont à se faire une idée. Mais le
gouvernement est convaincu que le
« Oui » l’emportera le 6 décembre.
Sinon, ils n’auront pas su profiter de
leur chance.
D’une façon ou une autre, le drame
législatif de l’Arménie prendra fin le 6
décembre.
Traduction N.P.
8 • ABAKA • LUNDI 14 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 14, 2015
Plan de coopération militaire
2016 entre l’Arménie et le Liban
Le chef du Département de la politique de défense du ministère (MOD) armé-
nien, Levon Ayvazian, est au Liban dans le cadre du programme de coopération
militaire arméno-libanaise.
Le MOD a informé que Ayvazian a eu des entretiens avec plusieurs hauts res-
ponsables libanais.
Les parties ont discuté des avenues pour le développement et l’approfondisse-
ment de la collaboration entre les forces armées d’Arménie et du Liban, la situa-
tion actuelle dans la région, et d’autres questions d’intérêt bilatéral.
A la suite de ces entretiens, le Plan de coopération militaire 2016 a été signé
entre les forces armées des deux pays.
Durant le voyage, la délégation arménienne a également visité les subdivisions
de l’armée de l’air libanaise.
La Russie suspend le régime sans visa
pour les Turcs à partir du 1er janvier 2016
La Russie suspend le régime sans
visa avec la Turquie à partir du 1er jan-
vier 2016, a annoncé le ministre
russe des Affaires étrangères, Sergueï
Lavrov.
« Les autorités russes ont adopté la
décision de suspendre le régime sans
visa entre la Russie et la Turquie. Cette
décision entre en vigueur le 1er janvier
prochain », a déclaré le ministre, lors
d’une conférence de presse à l’issue
d’un entretien avec son homologue
syrien Walid Mouallem.
Le chef de la diplomatie russe a
rajouté qu’il ne s’agissait pas d’une
« menace imaginaire ». « Au contraire,
ces menaces sont tout à fait réelles et
nous l’annonçons avec toute la respon-
sabilité », a souligné M. Lavrov.
Atom Egoyan : Le génocide
arménien détient des leçons
pour le Canada
Les restrictions russes envers la Turquie
favorisent les producteurs agricoles d’Arménie
Les mesures de restrictions de la Russie sur les importations de produits agri-
coles en provenance de la Turquie créent de nouveaux débouchés pour les pro-
ducteurs arméniens.
Le ministre de l’Agriculture d’Arménie, Sergo Karapetian, a indiqué le fait
devant plusieurs producteurs de viande du pays.
Karapetian a ajouté que l’adhésion de l’Arménie à l’Union économique eur-
asienne a considérablement facilité les exportations des produits nationaux.
Plusieurs producteurs de viande ont, à leur tour, déclaré que leurs exportations
étaient en croissance, les produits de viande de l’Arménie sont de bonne qualité,
et sont en grande demande sur le marché russe.
Le Haut Karabagh émet deux timbres
de la série « Héros de l’Artsakh » sur Youri
Boghossian et Achot Ghoulian dit
« Pégor Achot »
9. By Edmond Y. Azadian
Armenians feel a natural affinity
with Europe. They feel that culturally
and through history, Armenia has a vir-
tual place in Europe. But that feeling
— more often than not — is shaken by
realpolitik, as European countries pur-
sue their perceived political interests,
ignoring Armenia.
By the same token, many
Armenians take for granted that
Georgia, being the only Christian
nation in the South Caucasus, must be
Armenia’s natural ally. But recent his-
tory has demonstrated time and again
that Tbilisi coordinates its policies and
economic interests with its Muslim
neighbors Ankara and Baku, at
Armenia’s expense.
Some recent developments in
Europe made Armenia’s political plan-
ners painfully aware that often
Armenia is a diplomatic orphan at
best.
Those developments center on two
major issues: the verdict of the
European Court of Human Rights,
which struck down a Swiss court’s
guilty verdict brought against Dogu
Perinçek for his denial of the
Armenian Genocide, as well as the
Council of Europe Parliamentary
Assembly (PACE) proposal about
Nagorno Karabagh.
Armenia is being snubbed by
Europe because of its fragile political
stranding and because of its ties with
Russia; Moscow seldom compensates
Armenia in the arena of world politics
for this close alliance.
The European Court of Human
Rights (ECHR) ruled on October 15
that a Turkish politician, Dogu
Perinçek, should not have been prose-
cuted for denying that the mass killing
of the Armenians by Ottoman Turkey
in 1915 was a genocide. In a landmark
free speech ruling, the ECHR judges
ruled by a vote of 10 to 7 that
Perinçek, the chairman of the Turkish
Workers’ Party, should never have
been convicted of racial discrimina-
tion by a Swiss court for saying that
the “Armenian Genocide is a great
international lie.”
This was a devastating blow to the
Armenian case, which rendered nil the
efforts of international lawyers
Geoffrey Robertson and Amal
Clooney. It also dampened the signifi-
cance of the European Parliament’s
motion earlier this year that the mas-
sacre of 1.5 million Armenians by
Ottoman Turkey was a genocide.
On the other hand, it was a victory
for Turkey, which was being criticized
by the international community for its
penal code article 301 (insulting
Turkishness) restricting freedom of
speech.
Armenian lawmakers tried to find
some saving graces in the ECHR ver-
dict by arguing that the court did not
deny the veracity of the Genocide
itself, yet dwelt only on the legal
aspect of freedom of speech.
But unfortunately, the impact of the
ruling will be far reaching. In a smart
move, the court made a clear distinc-
tion with Holocaust denial, whose spe-
cific history meant its denial would
always be “seen as a form of incite-
ment to racial hatred” in certain coun-
tries. Thus, it blocked the argument
that Holocaust denial should be con-
sidered a crime and the denial of the
Armenian Genocide only as an issue of
freedom of speech. This is the nature
of European justice.
Further impact will still be forth-
coming because it is a moot issue if
Switzerland will maintain its laws or
revise them to conform to the ruling
of the European Court. Moving further
one step, the ruling will provide
ammunition to French legislators who
were opposed to the law in France
similar to the Swiss law. Following
flip-flop position of President Nicolas
Sarkozy, the incoming French presi-
dent, François Hollande, had pledged
iron-clad provisions to the criminaliza-
tion of the Armenian Genocide denial.
That pledge is still on the back burner
in the French parliament and may be
impacted severely by the ECHR ruling.
The other slap on the face for
Armenia came when PACE decided to
meddle in the issue of Nagorno
Karabagh. Indeed, a three-page docu-
ment was prepared by a former British
parliamentarian and approved by
PACE’s political Affairs Committee on
November 4, calling for a peaceful set-
tlement of the conflict starting “with
the withdrawal of Armenian armed
forces and irregular armed forces from
Nagorno Karabagh and other occupied
territories of Azerbaijan” and “the
establishment of full sovereignty of
Azerbaijan in these territories.”
If the proposal is not stopped in its
tracks, it may end up on the agenda of
the plenary session of PACE in
January 2016.
It seems that Azerbaijan’s caviar
diplomacy is sometimes more success-
ful than Armenia’s more penurious
diplomacy. There are always calls for
better Armenian representation in
Europe.
In this particular case, former
British Parliamentarian Robert Walter
had a checkered past, as described by
Armenia’s Foreign Minister Eduard
Nalbandian. Walter has been accused
of having close ties with the
Cont’d on page 10
LUNDI 14 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 14, 2015 • ABAKA • 9
E N G L I S H S E C T I O N
MONDAY DECEMBER 14, 2015
Armenia’s Entangled
European Ties
Pope Francis hopes to visit
Armenia next year
The UN climate conference in Paris
is most likely humanity’s last chance to
thwart global environmental disaster
Pope Francis said on Monday,
November 30, warning the world was
“at the limits of suicide,” “Armenpress”
reports, citing Reuters.
Also, the pope confirmed that next
year he planned to visit Mexico and
hoped to be able to visit Armenia.
Francis said he has promised the patri-
archs of Armenia that he would visit
no date has been discussed though.
“But I am old and these trips are heavy,” he said.
Pope Francis has described the mass killing of Armenians 100 years ago as
Genocide.
During a special mass to mark the centenary of the Genocide, the pontiff
referred to “three massive and unprecedented tragedies” of the past century.
“The first, which is widely considered the first genocide of the twentieth cen-
tury, struck your own Armenian people,” he said, quoting a declaration signed in
2001 by Pope John Paul II and Karekin II, Catholicos of All Armenians.
Francis, who visited Kenya, Uganda and the Central African Republic, also
said the continent was “a martyr of exploitation” by wealthy countries who lust
after its natural resources and try to impose Western values instead of concen-
trating on development.
The pope’s last stop in Africa was the Central African Republic, one of the
continent’s poorest nations.
He made an unscheduled stop at the country’s only pediatric hospital, where
doctors told him that they did not have oxygen and that most of the children
there were destined to die of malnutrition or malaria.
Garo Paylan Starts his Speech with
Armenian Word In Turkish Mejlis
Turkey’s proKurdish People’s
Democratic Party MP Garo Paylan
started his speech with Armenian
word “Parev tzez”. “Dear President,
respectable MPs, parev tzez,” Paylan
said, as “Armenpress” reports, talk-
ing about ProKurdish lawyer Tahir
Elci’s death, killed on November 28
in Diyarbakir, during the press con-
ference.
He wished peace on Elci’s soul
wishing patience to his family.
“Tahir Elci was a Dove of peace, just
like Hrant Dink. Hrant Dink spoke about Dove’s peace two days before his
death. He said: “Yes, I am in Dove’s peace but I know that pigeons are untouch-
able in this country,” Paylan mentioned in his speech, telling that it is their oblig-
ation to clean up the pollution in the country, which already exists for 8 years. “If
we do not fulfill that, crimes will be repeated.
Dink’s murder was covered up that is why the crime was repeated today and
another “Dove of Peace” Tahir Elci was killed. Elci believed in peace, brother-
hood, negotiations and in democracy,” Paylan mentioned. He also strongly
condemned the arrest of two other journalists who were arrested a few days
ago.
Car burns down in Armenia village as a
result of Azerbaijani firing
A civilian car has burnt
down as a result of shootings
from the Azerbaijani side in
Armenia’s Tavush province yes-
terday, Armenia’s Defense
Ministry Spokesman Artsrun
Hovhannisyan told Armenian
News – NEWS.am.
The incident took place near
Paravakar village: several shots
from the adversary’s side hit
the car, as a result of which it
burnt down. Fortunately, noth-
ing happened to the driver.
Nevertheless, Artsrun Hovhannisyan noted the shootings didn’t last long, and
at the moment it’s peaceful on the border, there being no serious tension.
10. Armenian Entangled...
Cont’d from page 9
Azerbaijani government. He has
repeatedly defended Baku’s dismal
human rights record, which has fre-
quently been criticized by Western
rights groups.
Walter is married to a Turkish
woman and recently became a Turkish
citizen. His new Turkish ID was per-
sonally delivered by Turkey’s Foreign
Minister Mevlut Cavusoglu — very
much like Matthew Bryza, who caused
so much damage to the Karabagh
process as the co-chair of the
Organization for Security and
Cooperation in Europe (OCSE) Minsk
Group and later as the US ambassador
to Azerbaijan. Bryza’s true colors were
revealed when news came out that his
elaborate wedding to his Turkish wife
was financed by the Azerbaijan gov-
ernment.
Unfortunately, Armenia does not
possess similar resources and has to
rely on traditional diplomacy rather
than cash or caviar, in order to present
its case to the world.
In the case of the PACE debacle,
the reaction was prompt and construc-
tive in a rare scenario of cooperation
when two co-chairs of OSCE
expressed opposition.
“PACE and other [international
organizations] should consult OSCE
Minsk Group co-chairs before issuing
reports on resolutions on Nagorno
Karabagh,” US Ambassador James
Warlick tweeted on November 6.
Russian Foreign Minister Sergey
Lavrov concurred, stating, “We —
Russia, the US and France — are firm-
ly against attempts to take this subject
to other international platforms that
do not deal with the conflict’s settle-
ment, instead of a consistent busi-
nesslike and patient dialogue on the
Nagorno Karabagh settlement. At
least, nobody has given them such a
task on behalf of the international
community.”
As we can see, Europe has been
using a stick and carrot policy vis-à-vis
Armenia, on the one hand recognizing
the Genocide and on the other, under-
mining its Karabagh position. Right
now, a European delegation is in
Armenia to work out a legal frame-
work of economic cooperation.
Armenia has to navigate through
these contradictory political positions
to find its own place within the inter-
national community.
Foreign Minister Lavrov’s unsched-
uled visit to Armenia a few days ago
has been taken as a reassuring signal
and at the same time, has indicated
that some behind-the-scenes move-
ment is in the offing, to force Armenia
to make some territorial concessions
in Karabagh, in return for Russian
guarantees, including stationing of
Russian peace-keeping forces on the
contact line. Also, a complicating issue
is Russia’s decision to install an air
defense system in Armenia. But it is
ironic that the more Russia increases
its military assets in Armenia, the
more vulnerable the latter becomes,
not necessarily stronger, because the
move serves as a legitimate target for
the opposing side.
International political order is such
that every time there is a positive
movement or statement, Armenia’s
foreign policy planners have to look
also behind the statements for a hid-
den agenda. Earlier this month, US
Ambassador to Armenia Richard Mills
stated that Armenia’s relations with
Russia and the West were not mutually
exclusive. A promising sign if taken at
face value.
But at this moment, Armenia has a
huge task ahead of it, sorting out its
entangled relations with Europe.
10 • ABAKA • LUNDI 14 DECEMBRE 2015 - MONDAY DECEMBER 14, 2015
Matgot Wallström and Edward Nalbandian
Armenia and Greece MODs sign
2016 military cooperation plan
A delegation from the Ministry of Defense (MOD) of Armenia, and led by head
of the MOD Department of Defense Policy Levon Ayvazyan, paid a visit to
Greece on Monday.
The Armenian MOD informed Armenian News-NEWS.am that, during the trip,
Ayvazyan met with several high-ranking Greek military officials.
At the talks, the parties discussed the avenues for the development and deep-
ening of Armenia-Greece military cooperation, the present-day situation in the
region, and some other matters of bilateral interest.
As a result of the visit, the Ministry of Defense of Armenia and the Ministry of
National Defense of Greece signed a military cooperation plan for 2016.
Armenia FM: Armenia attaches
great importance to development
of cooperation with Sweden
Armenia attached great importance
to the development of cooperation
with Sweden in the political, economic
and humanitarian spheres. Armenian
FM Edward Nalbandian, who is on a
working trip to Brussels, said the
aforementioned at the meeting with
Sweden’s FM Margot Wallström.
Nalbandian noted that the
Armenian-Swedish relations have rein-
vigorated in the recent years, this
being reflected in the reciprocal visits
and intensity of political dialogue
between the two countries.
During the meeting, issues on the
organization of high-level reciprocal
visits, more close cooperation in the
international organizations and expan-
sion of legal and contractual frame-
work were discussed.
FMs Nalbandian and Wallström also
exchanged ideas on Armenia-EU coop-
eration.
Furthermore, the interlocutors
referred to the urgent international
issues and the effort aimed at their
solution.
Edward Nalbandian briefed Margot
Wallström on the efforts of Armenia
and the OSCE Minsk Group Co-Chairs
aimed at the settlement of the
Karabakh conflict.
Armenian journalist jailed in Turkey to
get furlough to celebrate 60th birthday
Authorities of the Turkish prison, where well-known Istanbul Armenian
writer, linguist, journalist and columnist Sevan Nisanyan is incarcerated, have
decided to grant him furlough on the occasion of his birth anniversary.
Nisanyan himself informed about the aforementioned via social networking
websites inviting all his friends to an Istanbul restaurant on December 21, to
celebrate his 60th birthday.
He noted that the furlough will be granted as of December 16.
In December 2013, the Armenian intellectual was sentenced to prison on
charges of illegal construction, and he is already serving time.
And in December 2014, a Turkish administrative court had ruled that Nisan-
yan had violated the law on the preservation of cultural and natural resources.
As a result, the court had sentenced him to five years, two months and fifteen
days in prison plus a 12,600-lira (approx. $5,637, at the time) fine.
With this new sentence, Sevan Nisanyan’s total prison term had amounted to
eleven years and eight months.
Sevan Nisanyan has constantly raised the Armenian Genocide issue in Turkey,
and stood out by his fearless demeanor in the country.
Kurdish Lawyer Killed in Turkey Always Made
Loud Statements on Armenian Genocide
Tahir Elchi, Chairman of Turkey’s
Diyarbakır Bar Association, who
was killed as a result of an armed
attack in Turkey’s Kurd-resided
region, took part in the events com-
memorating the Armenian Genocide
every year on April 24, reports
News.am.
Moreover, during those events he
always made loud statements on the
1915 events. Condemning the
Armenian Genocide perpetrated by the Ottoman Turkey, he urged the Turkish
authorities to put up with the reality.
