1. A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J
LX& TARI JIU 2017 :RKOU<ABJI% 11 |OUNOIAR 2016
• VOL. XXXVI, NO 2017 • LUNDI, 11 JANVIER 2016 • MONDAY, JANUARY 11, 2016
Մայր Աթոռը
100 հազար տոլար
փոխանցած Է Սուրիահայ
Վարժարաններուն
Ամանորի եւ Սուրբ Ծննդեան տօներուն առի-
թով, Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց կաթողիկոսին
օրհնութեամբ, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը
հարի ւ ր հ ա զա ր տ ո լա ր փ ո խ ա ն ցա ծ է Դ ա -
մասկոսի Հայոց թեմին՝ Սուրիոյ հայկական
դպրոցներուն համար:
Հայաստանի Հանրապետու-
թեան նախագահ՝ զինուած ուժե-
րու գերագոյն գլխաւոր հրամա-
նատար Սերժ Սարգսեան Ամանո-
րի եւ Սուրբ Ծննդեան տօներուն
առիթով, պաշտպանութեան նա-
խարար Սէյրան Օհանեանի հետ
31 Դեկտեմբեր 2015-ին այցելած
է երկրի հիւսիսարեւելեան հատ-
ւածի սահմանագիծը պահող պաշտ-
պանական տեղամասերէն մէկը:
Նախագահը հանդիպած է զին-
ւորական դիրքերու վրայ ծառայու-
թիւն կատարող զինուորներուն եւ
հրամանատարներուն հետ, շրջայց
կատարած զինուորական յենակէ-
տերը եւ ծանօթացած ծառայութեան աշխա-
տանքին, ինչպէս նաեւ զինուորներուն կեն-
ցաղային պայմաններուն:
Նախագահ Սերժ Սարգսեան ծառայու-
թեան ընթացքին իրենց անձնուիրութեամբ
եւ խիզախութեամբ աչքի ինկած զինուո-
րական ծառայողներուն` խումբ մը սպանե-
րու եւ զինուորներու յանձնած է նուէրներ:
Նախագահը տօնական սեղանի շուրջ
զրուցած է զինուորական ծառայողներու
հետ, շնորհաւորած հայոց բանակի բոլոր
զինուորական ծառայողները` գալիք տօնե-
րուն առիթով, յղած բարեմաղթանքներ եւ
շնորհակալութիւն յայտնած է անձնուէր ծա-
ռայութեան համար:
Իր շնորհաւորական խօսքին մէջ նախա-
գահ Սերժ Սարգսեան կարեւոր նկատած է
հայրենիքի սահմանները յատկապէս առաջ-
նագիծին վրայ պաշտպանող զինուորներու
ծառայութիւնը` ընդգծելով, որ ամբողջ հայ
ժողովուրդը կը հպարտանայ անոնցմով եւ
զինուորներուն հետ է` բոլոր անոնց, որոնք
մեծ պատիւով ու պատասխանատուու-
թեամբ, նաեւ կեանքի գնով կը պաշտպանեն
մեր պետութիւնը: Նախագահը զինուորա-
կան ծառայողներուն մաղթած է տոկունու-
թիւն եւ խաղաղ ծառայութիւն:
Նախագահը այցելած է նաեւ սահմանա-
մերձ Բերդաւան համայնք, հանդիպած է
բնակիչներուն հետ, շնորհաւորած զանոնք
տօներուն առիթով, զրուցած է բնակիչները
յուզող եւ հետաքրքրող հարցերու շուրջ:
Չորեքշաբթի՝ 30 Դեկ-
տեմբեր 2015-ին, Գամիշլիի
քրիստոնէաբնակ թաղամա-
սերէն մէկուն մէջ, «Մաիա-
մի» եւ «Գաբրիէլ» ճաշա-
րաններուն մօտ ռումբերու
երկու զօրաւոր պայթիւններ
ցնցեցին ամբողջ քաղաքը։
Արձանագրուեցան բազ-
մաթիւ զոհեր եւ վիրաւոր-
ներ։ Վիրաւորները անմի-
ջապէս տեղափոխուեցան
հիւանդանոց, բանակն ու
շտապ օգնութիւնը փու-
թացին օգնութեան։ Վայրկ-
եաններ անց, սուրիական
բանակի զինուորները ակա-
նազերծեցին երրորդ ական-
ւած պայուսակ մը, որ տե-
ղաւորուած էր մօտակայ այլ
շրջանի մը մէջ։
Տեղի ունեցած պայթիւ-
նին զոհուած է նաեւ հայ մը՝
Անթուան Իւսէֆ Մատոյեան
(1957- ի ծնունդ)։
Հինգշաբթի՝ 31 Դեկտեմ-
բեր 2015-ին, Գամիշլիի սու-
րիանիներու Ս. Աստուա-
ծածին եկեղեցւոյ մէջ յետ-
միջօրէի ժամը 1:00- ին տե-
ղի ունեցաւ Գամիշլիի մէջ
պայթիւնին զոհուած նահա-
տակներուն միջ-եկեղեցա-
կան մասնակցութեամբ յու-
ղարկաւորութիւնը, որուն
մասնակցութիւն բերաւ նա-
եւ Հայ Առաքելական հա-
մայնքը։
Յ ո ւ ղ ա ր կ ա ւ ո ր ո ւ թ ե ա ն
քրիստոնեայ համայնքի ներ-
կայացուցիչներուն կողքին,
մասնակցութիւն բերին պե-
տական պատասխանատու-
ներ, աշիրաթապետներ ու
Գամիշլիի քաղաքապետը,
որ Սուրիական Հանրապե-
տութեան նախագահ՝ Պաշ-
շար ալ Ասատին ցաւակցու-
թիւնները փոխանցեց նա-
հատակներու ընտանիքնե-
րուն եւ ամբողջ Գամիշլիի
ժողովուրդին։
Գա մ ի շ լի ի ժո ղ ո վ ո ւ ր դ ը
խոր կսկիծով հրաժեշտ տուաւ
ի ր ն ա հ ա տ ա կ զա ւ ա կ ն ե -
րուն։
ԳԱՄԻՇԼԻԻ ՄԷՋ ՏԵՂԻ ՈՒՆԵՑԱԾ ԵՐԿՈՒ ԶՕՐԱՒՈՐ
ՊԱՅԹԻՒՆՆԵՐՈՒՆ ԿԱՅ ՆԱԵՒ ՀԱՅ ՆԱՀԱՏԱԿ ՄԸ
Նախագահ Սարգսեան այցելեց
հիւսիսարեւելեան սահմանի
պաշտպանական տեղամաս
Երեւանի Զուարթնոց Օդակայանի
մէջ ձերբակալուած է ահաբեկիչ մը
Ուրբաթ 1 Յունուար
2016-ին երեկոյեան ժա-
մը 11-ին Երեւանի Զը-
ւարթն ոց Օդակայանի
մ էջ ձ եր բա կալո ւեցաւ
Պահրէյնի քաղաքացի 26
տարեկան Ֆաթհէլ Ռ., կը
տեղեկացնէ Tert. Am.-ը:
Ձերբակալեալը Պահ-
րէյնի քաղաք Մանամայի
մ էջ բանտ ար կուած էր
շարք մը ահաբեկչական արարքներու համար, ուր կը
փնտռուէր միջազգային ոստիկանութեան կողմէ:
Երեւանի Ընդհանուր Դատախազի գրասենեակը տեղե-
կացուցած է Ֆաթհէլի ձերբակալութեան մասին որը դատա-
պարտուած էր Պահրէյնի մէջ 7 տարուայ բանտարկութեան,
հրկիզումներու եւ ռումբերու յարձակումներու առնչու-
թեամբ:
Սէուտական Արաբիան
կը խզէ իր դիւանագիտական
յարաբերութիւնները Իրանի հետ
Սէուտական Արաբիան յայտարարած է Իրանի հետ
դիւանագիտական յարաբերութիւնները խզելու մասին: Այս
մասին կը հաղորդէ AFP գործակալութիւնը` յղում ընելով
այդ երկրի ԱԳՆ յայտարարութեան:
«Սէուտական Արաբիոյ արտաքին գործոց նախարար
Ատել Ալ-Ճուպէյր յայտարարած է Իրանի հետ դիւանա-
գիտական յարաբերութիւնները խզելու մասին», – ըսուած է
երկրի արտաքին գործոց նախարարութեան Twitter-ի պաշ-
տօնական էջին մէջ:
Սէուտական Արաբիան իրանցի դիւանագէտներէն խընդ-
րած է երկրի տարածքը լքել 48 ժամուան ընթացքին:
Յիշեցնենք, որ Սէուտական Արաբիոյ ներքին գործոց նա-
խարարութիւնը Շաբաթ առաւօտեան յայտարարեց, որ մա-
հապատիժի ենթարկած է 47 անձեր, որոնց շարքին` շիի հո-
գեւորական շէյխ Նմըր Նմըրը: Իրան անմիջապէս հակազ-
դեց` նշելով, որ Ռիատ շէյխ Նմըրի սպանութեան համար
սուղ գին պիտի վճարէ:
Իրանի գերագոյն հոգեւոր պետ այաթոլլա Ալի Խամենէի
դատապարտեց շէյխ Նմըրը մահապատիժի ենթարկելու
Ռիատի քայլը` վստահեցնելով, որ սէուտցի քաղաքագէտ-
ները պիտի ենթարկուին աստուածային վրիժառութեան: Ան
նշեց, որ շէյխ Նմըրը մահապատիժի ենթարկելը Սէու-
տական Արաբիոյ կողմէ գործուած «քաղաքական սխալ»
մըն է, որուն հետեւանքները պիտի կրեն սէուտական վար-
չակարգի քաղաքագէտներն ու ղեկավարները:
Նշենք, որ իրանցի բազմաթիւ այլ ղեկավարներ զգու-
շացուցին, որ Սէուտական Արաբիան իր կատարած քայլին
համար սուղ գին պիտի վճարէ:
Շար. էջ 16
2. <abajaj;rj
Hebdomadaire Arménien
Armenian Weekly ISSN 0382-9251
Publié par /Published by
Le Centre de Publication Tékéyan
825 rue Manoogian, Saint-Laurent,
Québec H4N 1Z5
Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162
e-mail: abaka@bellnet.ca
www.tekeyanmontreal.ca
PM40015549R10945
TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699
2 • ABAKA • LUNDI 11 JANVIER 2016 - MONDAY JANUARY 11, 2016
Canada
2nd Class $80 (QC & ON)
1ère classe/first class $90
U.S.A. 1st class (US)$90
Autres pays/Other countries:
1st class (US)$120
Per issue $1.75
Dépôt légal: Bibliothèque du Québec
ABAKA
Patas.anatou .mbagir^
AU:TIS PAGGAL:AN
’anouzoumn;rou%
nouiratououjiunn;rou ;u
gras;n;aki patas.anatou^
SALBI MARKOS:AN
Joronjoi patas.anatou^
MATAJ B& MAMOUR:AN
“We acknowledge the financial
support of the Government of
Canada through the Canada
Periodical Fund (CPF) for our
publishing activities.”
Նախագահ
Սարգսեանի
շնորհաւորանքը
Սուրիոյ հայկական
վարժարաններուն
Նախագահ՝ Սերժ Սարգսեան
Ամ ա ն ո ր ի ե ւ Սո ւ ր բ Ծն ն դ ե ա ն
տօներուն առիթով շնորհաւո-
րական ուղերձ յղած է Սուրիոյ
պատերազմական պայմաննե-
րուն մէջ գործող մէկ տասնեակէ
աւելի վարժարաններու տնօրէ-
նութիւնները, կրթական այդ հաս-
տատութիւններու աշխատակից-
ներն ու սաները, մաղթելով` ար-
դիւնաւէտ աշխատանք եւ մշտա-
նորոգ եռանդ անոնց ազգանուէր
եւ հայանպաստ գործունէութեան
մէջ:
Ն. Ս. Օ. Տ. Տ. ԳԱՐԵԳԻՆ Բ. ԾԱՅՐԱԳՈՅՆ
ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԵՒ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ
ՈՒՂԵՐՁԸ ԱՄԱՆՈՐԻ ԱՌԻԹՈՎ
Սիրելի բարեպաշտ ժողովուրդ ի հայրենիս եւ ի
սփիւռս,
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից տարեմուտի սեմին
բերում ենք ձեզ Հայրապետական Մեր սէրն ու օրհնու-
թիւնը:
Գոհաբանական մաղթանքով, նոր յոյսերով ու ակըն-
կալիքներով հրաժեշտ ենք տալիս 2015 թուականին:
Անցնող տարին մեզ համար նուիրական եղաւ Հայոց
Ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցի ոգեկոչումով:
Հայրենի պետութեան, մեր Եկեղեցու եւ ժողովրդի ջան-
քերով աշխարհի բոլոր կողմերում կազմակերպուեցին
յիշատակի միջոցառումներ: Ծիծեռնակաբերդում
հրապարակուեց մեր արդար դատին հետամուտ լինելու
եւ յաղթանակի առաջնորդելու «Համահայկական հռչա-
կագիրը»: Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, կատարե-
ցինք հաւատքի եւ հայրենիքի համար մարտիրոսու-
թեան պսակն ընդունած մեր նահատակների սրբադա-
սումը եւ սրբալոյս Միւռոնի օրհնութիւնը: Յիշատակի
միջոցառումները հոգեւոր նոր ուժ ու կորով բերեցին
մեր կեանքին` առիթ դառնալով ազգային համախմբ-
ման, մեր սրտերում հաւատքի ու հայրենեաց սիրոյ զօ-
րացման, ամրապնդելով արդարութեան հասնելու
վստահութիւնը մեր ժողովրդի:
Անցնող տարում արձանագրած յաջողութիւնների ու
ձեռքբերումների հետ ունեցանք եւ դժուարութիւններ
ու հոգսեր, նաեւ՝ անհանգստութիւններ ու ցաւալի կո-
րուստներ: Մեր ժողովուրդը արժանապատուօրէն,
արիասիրտ, միաւորեալ ջանքերով դիմակայեց բոլոր
մարտահրաւէրներին, պաշտպանեց հայրենի երկրի
սահմանները, մեր կեանքի խաղաղութիւնը եւ թանկ
գնով ձեռք բերուած նուաճումները: Միասնութեան այս
ոգով, սիրելիներ, եւ լաւատեսութեամբ դիմաւորենք նոր
տարին: 2016 թուականին Հայաստանում եւ Արցախում
տօնախմբելու ենք մեր անկախ պետականութեան վե-
րականգնման 25-րդ տարեդարձը: Ազգի եւ մեր պետու-
թեան հզօրութեան նախանձախնդրութեամբ Հայրենի-
քում եւ Սփիւռքում միմեանց աջակից՝ ամէն կարելիու-
թիւն ներդրենք շէնցնելու մեր երկիրը, բարօր դարձնե-
լու մեր կեանքը եւ լուսաւոր՝ մեր ապագան:
Տարեմուտի այս երեկոյ, Սուրբ Ծննդեան նախաշե-
մին առատացնենք մեր աղօթքը աշխարհի, մեր երկրի
ու ժողովրդի խաղաղ եւ ապահով կեանքի համար: Յի-
շենք կարօտեալներին, նեղեալներին, հիւանդներին եւ
վշտացեալներին, Մերձաւոր Արեւելքում պատերազ-
մական փորձութիւնները կրող մեր եղբայրներին ու
քոյրերին եւ մեր երկրի սահմանամերձ շրջաններում
ապրող մեր ժողովրդի զաւակներին՝ մեկնելով նրանց
սատարումի ու աջակցութեան մեր ձեռքը: Աղօթք
բարձրացնենք մարտերում հերոսաբար զոհուած մեր
որդիների, մեր երկրի սահմանները անձնուիրումով
պաշտպանող քաջարի մեր բանակի զինուորների եւ
հրամանատարների համար:
Առ Աստուած աղօթքով հայցում ենք նոր ձեռքբե-
րումներ հայրենի իշխանութիւններին, մեր Եկեղեցու
սպասաւորներին, մեր ժողովրդի բոլոր զաւակներին:
Ապահովութիւն` ընտանիքներին, պանծալի եւ բարի
ծառայութիւն` մեր բանակի մարտիկներին, երկնային
շնորհ եւ սէր՝ մեր մանուկ ու երիտասարդ զաւակներին,
օրհնութիւն՝ համայն հայոց կեանքին:
Շնորհաւոր նոր տարի: Բարի եւ օրհնեալ տարի:
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում կատարուեց
սարկաւագական ձեռնադրութիւն
Դեկտեմբերի 26-ին` Սուրբ Ստե-
փանոս Նախավկայի տօնին, Միած-
նաէջ Մայր Տաճարում, հանդիսա-
պետութեամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին
Բ. Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամե-
ն այն Հա յո ց Կ աթ ողիկոսի, մա-
տուցո ւեց սուրբ ե ւ անմահ Պա-
տարագ, որի ընթացքում կատար-
ւեց նաե ւ ս արկաւագական ձեռ-
ն ադրո ւթ իւն : Պատարագիչն էր
Մայր Աթոռի Քրիստոնէական դաս-
տիարակութեան կենտրոնի տնօրէն
Գերաշնորհ Տ. Վարդան եպիսկոպոս
Նաւասարդեանը:
Դեկտեմբերի 25-ին` երեկոյեան,
յատուկ արարողակարգով նախա-
պէս տեղի էր ունեցել դպրութեան,
ուրարակրութեան եւ կիսասարկա-
ւագութեան տվչութեան արարողու-
թիւնը: Գէորգեան հոգեւոր ճեմա-
րանի ու Քահանայից պատրաս-
տութեան լսարանի 31 սաներ ստա-
ցել էին դպրութեան, 14-ը` ուրա-
րակրութեան, իսկ 20-ը` կիսասար-
կաւագութեան աստիճան:
Ստեփանոսի բերկրառատ տօնի
առիթով, օրհնութեամբ Ամենայն
Հայոց Հայրապետի, Վարդան Սրբա-
զանի ձեռամբ սարկաւագակ ա ն
ձեռնադրութեան արժանա ցա ն
Գէորգեան Հոգեւոր ճեմարանի եւ
Քահանայից պատրաստութ ե ա ն
լսարանի 20 սաներ:
3. LUNDI 11 JANVIER 2016 - MONDAY JANUARY 11, 2016 • ABAKA • 3
ՄՈՆԹՐԷԱԼԻ Ս. ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՒՈՐԻՉ ՄԱՅՐ ՏԱՃԱՐԻ ՇԷՆՔԸ ԿԸ ԹԵՒԱԿՈԽԷ ՏԱՆԻՔԻ
ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՎԵՐԱՆՈՐՈԳՈՒՄԻ ԾՐԱԳԻՐԸ ԶՈՒԳԱՀԵՌԱԲԱՐ ՎԵՐԵԼԱԿԻ ԾՐԱԳՐԻՆ
Լուսաբանուելու համար Մոնթ-
րէալի Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ Մայր
Տաճարի լայնածիր վերանորոգու-
թիւններու մանրամասնութիւններու
մասին, դիմեցինք Ծխական Խոր-
հ ուրդի ա նդամ Ճարտարագէտ՝
Պրն. Վարդան Գարասէֆէրեանին,
եւ տեղեկացանք թէ անկախաբար
վերելակի կառուցման ծրագրէն,
աւելի կարեւոր եւ անյետաձգելի
պարագայ մը յայտնուած էր որ կը
կարօտէր անմիջական նորոգու-
թեան: Եկեղեցաշէնքի տանիքին,
գմբեթին եւ երկու գլխաւոր պատե-
րուն վատթարացումն էր, որ եթէ
անմիջական նորոգութեան չ’են-
թարկուէր, կրնար ապահովութեան
լուրջ վտանգ մը յառաջացնել:
Նախ տեղեկացանք թէ վերելակի
ծ րագիր ը ի ր յարակ ից բարեփո-
խումն եր ով ն ախատեսուած ըն-
թացքով կը զարգանար եւ կը սպաս-
ւի որ մինչեւ Յունուարի վերջը
աւարտի: Իսկ տանիքի պարագան
որպէսզի համայնքին մէջ վրդովում
եւ մտահոգութիւն չյառաջանար,
մասնագէտներու եզրակացութեան
եւ թելադրութիւններուն անսալով,
սկսաւ նորոգման աշխատանքը:
Լաստակներ (scaffolding) սար-
քըուեցան եկեղեցւոյ ներսը, որ
շաբաթավերջերուն կը քակուէր,
որպէսզի արգելք չհանդիսանար
եկեղեցական արարողութիւննե-
րուն: Աւելի քան 80 տարիներու
կեանք մը ունեցած եկեղեցաշէնքի
տանիք-գմբեթը որ հեծած է զուգա-
հեռ երկու գլխաւոր պատերուն
վրայ, տարիներու ընթացքին իր
ծանրութեամբ երկու պատերը սկը-
սած էր դէպի դուրս ծռել: Այս պա-
րագան յատուկ գործիքներով ստուգ-
ւած էր մասնագէտներու (civil engi-
neer) կողմէ: Եթէ այս ընթացքը շարունակուէր, լուրջ վտանգ կրնար
յառաջանալ, ամբողջ տանիքի եւ
զուգահեռ երկու գլխաւոր պատերու
փլուզումով: Անմիջապէս, չորս պող-
պատեայ ձողերու եւ 8 հատ 8 ft. x
12 in. տափարակ մետաղնե ր ո ւ
(plate) ցիմէնտով պատին կպցուած,
առաստաղի լայնքին երկու պատերը
իրարմով ամրացան եւ ձողերը սեղ-
մըուեցան, արգելք ըլլալու համար
պատերու շարունակական ծռումին:
Պատերուն վրայ զետեղուեցան նա-
եւ մի քանի չափող գործիքն ե ր
(gauge) որոնց միջոցաւ կարելի
պիտի ըլլայ տարին անգամ մը ստու-
գել թէ երկու պատերու վերի մասե-
րը կը շարունակե՞ն հեռանալ իրար-
մէ:
Ցեղունին մօտ զետեղուեցան յա-
տուկ հովահարներ որոնք պիտի
միախառնեն դէպի ցեղուն բարձրա-
ցող տաք օդը, որ այս ձեւով պիտի
բարեխառնուի եւ արգելք ը լլա յ
ջերմաստիճանի վերիվայրումներէ
յառաջացած բարդութիւններուն:
Շարք մը այլ նորոգութիւններ եւս
կատարուեցան սրբագրելու համար
բոլոր պատճառները որոնք յաճա-
խակի կերպով անձրեւաջուրի հոսք
կը պատճառէին եւ անհրաժեշտ կը
դարձնէին տանիքի մասնակի նորո-
գութիւններ: Այդ հարցը այժմ միան-
գա մ ը ն դ մ ի շ տ լո ւ ծո ւ ա ծ կ ը հ ա -
մարուի: Տանիքի աղիւսներու (ar-
doise, slate) վնասուածները փոխա-
րինուեցան նորերով: Անձրեւաջուրը
պատէն հեռու պահող խողովակ-
ները (gutter) մեծ մասամբ կոտըր-
տած էին եւ փոխարինուեցան նո-
րերով: Վերանորոգուեցան նաեւ
ե ր կ ո ւ ա ն կ ի ւ ն ն ե ր ո ւ տ ա փ ա ր ա կ
տանիքները (flat roof): Միջոցներ
առնուեցան որ ջուրը չ’անցնի քա-
րերուն տակը, այլ հոսի կղմինտրնե-
րու վրայէն դէպի վար:
Այս ա շ խ ա տ ա ն քի հ ի մ ն ա կ ա ն
մասը արժեց մօտ 100,000 տոլար
որ ամբողջութեամբ նուիրուած է
համայնքին ծանօթ բարերարներ՝
Տէր եւ Տիկին Վրէժ եւ Իմաստուհի
Սողոմոնեանի կողմէ: Վերանորոգ-
ման այս եւ յարակից աշխատանք-
ները կը շարունակուին եւ վստա-
հաբար պիտի կարօտին ժողովուր-
դ ի ն շ ա ր ո ւ ն ա կ ա կ ա ն ն ի ւ թ ա կ ա ն
օժանդակութեան:
Պրն. Գարասէֆէրեան կ’եզրա-
կացնէ թէ այս փորձառութիւնը իբր
օրինակ պիտի ծառայէ եւ շեշտէ
կարեւորութիւնը բոլոր կառոյցներու
լաւ վիճակի մէջ պահելու՝ հերթա-
կան քննարկումներով (preventative
maintenance), որպէսզի կանխա-
տեսուին հարցերը նախ քան լուրջ
խանգարումներու եւ վնասներու գո-
յացման:
Թղթակից
Մոնթրէալի Ցեղասպանութեան 100-ամեակի
հանդիսութեանց եզրափակիչ հանդիսութիւն
Մշակութային բացառիկ միջո-
ց առու մ մը ն էր որ Դե կտ. 19ին
աւարտին հասաւ Մոնթրէալի 100-
ամեակի նուիրուած ձեռնարկներու
շարքը:
Միջազգային արուէստագէտներ
Աւօ Գույումճեան (դաշնամուր) եւ
Յասմիկ Պապեան (սոփրանօ) Եւրո-
պայէն հր ա ւ ի րուած էին իրենց
արուեստը մոնթրէալահայութեան
հրամցնելու:
Յայտագիրի առաջին կէսը կը
բաղկանար օտար յօրինողներու
գործերով՝ Mozart, Handel, Puccini,
Brahms, Verdi եւ Catalani.
Անզուգական կատարումներով
արուեստագէտները դիւթեցին ներ-
կաները, հայկական բաժնի ու երկ-
րորդ մասի սպասուած ելոյթներուն:
Ակնկալութիւնները մեծ էին: Հայ
դաշնակահարն ու հայ երգչուհին
պէտք է որ հարազատ զգային ազ-
գային ստեղծագործութեանց: Եւ
արդարեւ իրենց ելոյթները հասան
գագաթնակէտին, Աւոյի ասեղնա-
շարի շոյանքներն ու պոռթկում-
ները, եւ Յասմիկի սոփրանոյի բա-
ցառիկ ելեւէջները փայլեցուցին
Մանսուրեանի, Քուչակի, Պապա-
ճանեանի եւ Կոմիտասի ստեղծա-
գործութիւնները:
Հանդիսատեսը խելագարուած էր
ու իր վայելքը արտայայտեց յոտըն-
կայս ծափահարութիւններով:
Ցեղասպանութենէն ճողոպրած
ու վերապրած սերունդին յաջորդ-
ները այսպիսի արուեստի տիտան-
ներ է որ պատրաստեցին ու հրամ-
ցուցին համայն մարդկութեան: Այո,
թուրքը չյաջողեցաւ ու իր գործը
կիսաւարտ մնաց: Հայը կայ ու այս-
պիսի արուեստագէտներով է որ կու
գայ փաստել իր յաւերժականու-
թիւնը:
Յոտնկայս Ծափահարութիւնները
ստիպեցին որ 4 յաւելեալ երգերով
համերգը երկարացուի: «Կաքա-
ւիկ»ն ու «Օրօր»ը աւարտին կը
հասցնէին այս բացառիկ ձեռնարկը:
Մհեր Գարագաշեան՝ ժրաջան
ատենապետը 100ամեակի միացեալ
յանձնախումբէն, իր աւարտի ելոյ-
թով մատնանշեց 2015ի ընթացքին
կատարուած աշխատանքները եւ
շեշտեց յառաջիկայի տարուելիք
պահանջատիրական աշխատանք-
ներուն:
Ան շնորհակալութիւն յայտնեց
նաեւ բոլոր կամաւորներուն եւ
հարիւրաւոր նուիրեալներուն,
որոնք յաջողցուցին 100-ամեակի
ձեռնարկներուն շարքը:
Հոս արժէ յիշել Մհեր Գարագաշ-
եանի անսակարկ ծառայութիւնը ու
նուիրումը իբրեւ ատենապետ ու
առաջնորդ միացեալ յանձնախում-
բի:
Հոս արժէ արձանագրել ինքնա-
քըննադատութիւն մը:
Միջազգային բարձրագոյն մա-
կարդակի ձեռնարկը չնչին մուտքի
սակով մը հրամցուած էր հասարա-
կութեան, սակայն ատով հանդերձ
Saint Croix եկեղեցին միայն երկու
երրորդով էր լեցուն:
Ցաւալի պատկեր մը որ կը ցու-
ցանէ նեղացուցիչ անտարբերու-
թիւն:
Ցաւօք սրտի մոնթրէալահայերէն
միայն 250 կամ առաւելագոյն 300
հոգի ունեցան պատեհութիւնը այս
ձեռնարկը վայելելու պատիւը իսկ
միւս բացակայ տասնեակ հազար-
ներ մնացին իրենց առօրեային մէջ:
ՆԵՐԿԱՅ ՄԸ
4. 4 • ABAKA • LUNDI 11 JANVIER 2016 - MONDAY JANUARY 11, 2016
ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ 100-ԱՄԵԱԿԻՆ ՆՈՒԻՐՈՒԱԾ
«ՅԻՇԱՏԱԿԻ ՊՈՒՐԱԿ»-Ի ՀԻՄՆԱՐԿԷՔԻ ԱՐԱՐՈՂՈՒԹԻՒՆ
ՄԱՐՔԱՄ ՔԱՂԱՔԻՆ ՄԷՋ
Կազմակերպութեամբ Թորոնթոյի Հայոց Ցեղաս-
պանութեան 100-ամեակի Մարմնին եւ Մարքամ
քաղաքի հայութեան, Շաբաթ, 19 Դեկտեմբեր 2015-ի
առաւօտեան ժամը 11:00-ին տեղի ունեցաւ հիմ-
նարկէքի արարողութիւնը Մեծ Եղեռնի մէկ եւ կէս մի-
լիոն զոհերու յիշատակին նուիրուած «պուրակ»-ին,
Մարքամ քաղաքի (Օնթարիօ) Աշթըն Մէտոզ (Ashton
Meadows Park) հանրային պարտէզին մէջ:
Արարողութեան ներկայ էին Մարքամի քաղաքա-
պետ Ֆրանք Սքարփիթի, քաղաքապետական խոր-
հուրդի անդամներ (Councillor), Հայաստանի Հան-
րապետութեան Թորոնթոյի պատուակալ հիւպատոս
Տիար Ռիչըրտ Պերճ Սվազլեան, Ս. Աստուածածին
Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ հովիւ Հոգշ. Տ. Ստեփանոս
Վրդ. Փաշայեան, Արժ. Տ. Կոմիտաս Աւագ Քհնյ. Փա-
նոսեան, Բարեշ. Նուրհան Սրկ. Իփէքեան, որ կը ներ-
կայացնէր Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ
հովիւ Արժ. Տ. Զարեհ Աւագ Քհնյ. Զարգարեանը, Հայ
Աւետարանական համայնքէն Վեր. Եսայի Սարմազ-
եան, 100-ամեակի Թորոնթոյի Մարմնի անդամներ եւ
բազմաթիւ հայորդիներ: Ներկաները մէկ վայրկեան
յոտնկայս լռութեամբ յարգեցին յիշատակը Եղեռնի
զոհերուն:
Օրուայ հանդիսավար Պրն. Նշան Աթիքեան բարի գալուստ մաղթեց
յանուն կազմակերպիչ յանձնախումբին եւ ըսաւ. «Այսօր պատմական օր
մըն է Մարքամի հայերուս համար, ուր պիտի կատարուի «Յիշատակի Պու-
րակ»-ի հիմնարկէքը եւ 2016-ի գարնան նախատեսուած տարբեր տեսակի
100 ծառերու ծառատնկումը»: Շնորհակալութիւն յայտնեց քաղաքա-
պետարանին, որ վաւերացուցած էր «Ապրիլ 24-ը Յիշատակի Օր» բանա-
ձեւը: Ան իր ելոյթը աւարտեց ըսելով. «Կ’ուզեմ շնորհակալութիւն յայտնել
քաղաքապետ Ֆրանք Սքարփիթիին, քաղաքապետարանի տարբեր
բաժանմունքներու պատասխանատուներուն` իրենց մատուցած օժան-
դակութեանց համար, նոյնպէս` պուրակին յատակագիծը պատրաստող
Հայկ Սէֆէրեանին»:
Յանուն թորոնթոհայ գաղութին խօսք առաւ փաստաբան Պրն. Շահէն
Միրաքեան, որ գոհունակութեամբ արտայայտուեցաւ յանձնախումբին
մինչեւ օրս տարած եւ յաջողութեամբ պսակուած ձեռնարկներուն մասին:
Հ. Հ. Գանատայի մօտ դեսպան Ն. Գ. Արմէն Եգանեանի բարեմաղ-
թութեան գիրը ընթերցեց Թորոնթոյի պատուակալ հիւպատոս Տիար
Ռիչըրտ Պերճ Սվազլեան: Ան ալ իր կարգին շնորհաւորեց յանձնախումբին
տարած աշխատանքները:
Իր ե լո յթ ո վ Մ ա ր քա մ ի քա ղ ա -
քապետ Ֆրանք Սքարփիթի գնահա-
տ ա ն քո վ ա ր տ ա յա յտ ո ւ ե ցա ւ հ ա յ
համայնքին տարած աշխատանք-
ներուն մասին եւ յանձնախումբի
ատենապետ Պրն. Գրիգոր Շիթիլ-
եանին, ծրագրի պատասխանատու-
ներ Պրն. Նշան Աթիքեանին եւ Շա-
հէն Միրաքեանին յանձնեց յուշա-
գիրներ քաղաքապետարանին կող-
մէ, որմէ վերջ տեղի ունեցաւ հո-
ղօրհնէքի արարողութիւնը:
Միասնական եւ լծակցական տրա-
մադրութեամբ 2015-ի համար ծրա-
գրուած 100-ամեակին նուիրուած
ձեռնարկները յաջողութեամբ պսակ-
ւեցան:
Վարձքը կատար բոլորին:
Մատաթ Բ. ՄաՄուրեան
JORONJØ
5. LUNDI 11 JANVIER 2016 - MONDAY JANUARY 11, 2016 • ABAKA • 5
Լուրեր Նիւ եորքէՆ
ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ԴԱՐԱԴԱՐՁԻ ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ՀԱՆԴԻՍՈՒԹԻՒՆԸ
ՆԻՒ ԵՈՐՔԻ ՄԷՋ ԱՒԱՐՏԵՑԱՒ «ՅԻՇԱՏԱԿՈՒՄ ԵՒ ՎԵՐԱԾՆՈՒՆԴ»
ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԴԱՍԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐՈՐԱԿ ՅԱՅՏԱԳՐՈՎ
|AKOB WARDIWAÂ:AN
Վերջապէս խստապահանջ Նիւ
Եորք ի հա ն դի սատեսին կարելի
եղաւ հրամցնել հայկական դասա-
կան մեր իրա՛ւ երաժշտութիւնը:
Յայտագիրը նուիրուած էր Հայ-
կական Ցեղասպանութեան 100-րդ
տարեդարձին: Դասական երաժըշ-
տութեան կարեւոր անուններ այդ
ե րեկոյ՝ Շ ա բաթ, Նոյ եմբեր 21,
2015-ին Մըրգին Համերգային սրա-
հին մէջ Թէքէեան Մշակութային
Միութեան Մեծագոյն Նիւ Եորքի
մասնաճիւղը յանդգնութիւնը ունե-
ցած էր բեմ բարձրացնել այս միջո-
ցառումը հրաւիրելով դասական
ե րա ժշ տ ութ եան յ այտնի ու մեծ
անուններ, որոնք ծանօթ անուններ
միջազգային մեծ բեմերու՝ եկած էին
բերելու իրենց մասնակցութիւնը
համազգային ոգեկոչման այս հան-
դիսութիւններուն:
Բաւականին նիւթական ծանր,
բայց միեւնոյն ատեն, հաճելի նա-
խաձեռնութիւն մըն էր որ ստանձ-
նած էր ԹՄՄ, որ իր որակաւոր յայ-
տագիրներով, անցնող վեց տաս-
նամեակներուն, ան այս մեծ ոստա-
նէն ներս կը ներկայանայ օտար թէ
հայ հասարակութեան: Ան դարձած
է արդ էն հ ոման իշ գե ղարուես-
տական ամէն մակարդակի ու օրի-
նակելի՝ այլ ազգային կազմակեր-
պութիւններուն:
Յայտագրին իրենց մասնակցու-
թ իւնը բե րի ն ծանօթ աստղեր,
ո րոնք ե կա ծ էին զ ան ազան քա-
ղաքներէ: Առաջին հերթին սոփրա-
նօ Յասմիկ Պապեանը ՝ Վիեննայէն.
չկայ օփե րայի սրահ մը, ուր ան
երգած չըլլայ ... Պերլինէն՝ Փալերմօ,
Ն իւ Եո րք էն ՝ Մոսկուա, Հռոմէն՝
Սէուլ ու դեռ Սան Փաուլօ, Գահիրէ,
Մոնթէ Գարլօ... : Յասմիկին Նոր-
ման (Պելլինի) կը մնայ գերազան-
ցիկ, ինչպէս միւս գլխաւոր դերերը՝
Թրավիաթայի եւ այլ օփերաներու
մէջ: Երգած է Նիքոլայ Չիորովի,
Շերըլ Մայլնզի, Ճորճ Փրէթրի, Լէօ
Նիւչչիի եւ այլ ծանօթ աստղերու
հետ եւ խմբավարներ՝ Ռիքարտօ
Մութիի, Փլասիտօ Տոմինկոյի, Լէո-
նար Սլաթքինի եւ այլոց հետ:
Այս ե րե կոյ ան հար ազատու-
թեամբ մեկնաբանեց Կոմիտասի
«Գարուն ա» եւ «Քելէ քել»էն, ինչ-
պէս նաեւ՝ Պապաջանեանի «Սոփ-
րանոյի եւ լարային խումբի» բա-
ժինը, խլելով ներկաներուն բարձր
գնահատանքը: Առնօ Պապաջան-
եան (1921-1983) սովետահայ երա-
ժըշտ ո ւթե ա ն գագաթներէն է ու
ծանօթ որպէս՝ «Հայութեան Ռախ-
մանինովը». ինչպէս ռուս մեծ երա-
ժիշտը Պապաջանեան եւս virtuoso
դ աշնա կ ա հար է ե ղած ու ապա
անցած ստեղծագործութեան: Հա-
մաշխարհային անուն մը դարձած է
ան անկասկած: Ծնած Երեւան ու իր
երաժշտական ուսումը առած Երե-
ւանի մէջ:
Յայտագրին առաջին բաժինին
մ էջ, Յ ա ս մի կի ն հ ետ բեմ բարձ-
րացաւ նիւ եորքահայ երիտասարդ
տաղանդաւոր յօրինող ու դաշնա-
կահար Կարէն Յակոբեան նուա-
գելով Պախի «Դաշնակի գոնչերթօն
D-minor, BVW 1052: Երեւան ծնած,
սակայն իր երաժշտական բարձրա-
գոյն կրթութիւնը Միացեալ Նա-
հանգներու զանազան համալսա-
րաններու եւ երաժշտանոցներու
մէջ սովորած ունի երաժշտական
ստեղծագործութիւններ: Արժանա-
ցած է զանազան բարձր մրցանակ-
ներու ու նուագած ծանօթ համեր-
գասրահներու մէջ, յաճախ ներկա-
յացնելով դասական հայ երաժիշտ-
ներու գործերը: Համեմատաբար իր
երիտասարդ տարիքին ան կը ձգտի
լաւագոյնին, լաւ գիտնալով՝ երա-
ժըշտական աշխարհի մրցակցու-
թեան պայմանները: Միայն այս տա-
րեշրջանի համար իր յայտագիրնե-
րուն մաս կը կազմէ բարձրանալով
Թոքիոյի «Մահեր» ֆեստիվալին,
Լիբանանի ֆիլհարմոնիք խումբին,
Երեւանի պետական ֆիլհարմո-
նիքին, ու դեռ՝ մենահամերգներով՝
Ճաբոն, Արժանթին, Ֆրանսա, Մեծն
Բրիտանիա, Գանատա ու Միացեալ
Նահանգներու զանազան քաղաք-
ներ:
Յայտագրին առաջին բաժինով
Յակոբեան նուագեց իր իսկ ստեղ-
ծագործութիւնը Fantasia for Piano,
Strings and Timpani, Op. 16:
Յայտագրին առաջին բաժնին
մաս կազմեց նաեւ, դարձեալ Կարէն
Յակոբեանի ստեղծագործութեամբ
ու առաջին անգամ ըլլալով ներ-
կայացուած բեմի վրայ ու մանա-
ւա՛նդ այս առթիւ գրուած, Rebirth-
Adagio for Strings and Timpani
OP.18, մասնակցութեամբ՝ Սենեկա-
յին երաժշտութեամբ բաղկացած 22
լարային գործիքներու նուագողներէ
եւ խմբավարութեամբ՝ Արքատի
Լէյթուշի: Դիմփանի վրայ նուագեց
Տէյվիտ Ռոզընպալթ: Լէյթուշ ծանօթ
խմբավար մը իր հետ բերած է «Ռու-
սական Դպրոցի» աւանդոյթներով:
Անոր անունը ծանօթ է եղած Խոր-
հըրդային Միութեան տարածքին
մինչեւ 1994 թուականը, որմէ ետք
ան եկած ու հաստատուած է Միաց-
եալ Նահանգներ փոխարինելով
խմբավար Եուրի Թեմիրքանովը
Տիթրոյթ Սիմֆընի խումբին: Այնու-
հետեւ ան որպէս խմբավար եղած է
աշխարհահռչակ համերգասրահնե-
րուն մէջ՝ Նիւ Եորքէն Պուէնոս
Այրէս, Սէյնթ Փեթերսպուրկէն Մոս-
կըուա, Փլովտիւ ...:
Երկրորդ բաժինը ամբողջու-
թեամբ ժամանակակից հայ հեղի-
նակներու գործեր ներկայացուե-
ցան: Յայտագիրը սկսաւ Վաչէ Շա-
րաֆեանի ստեղծագործութեամբ
Waltz from Suite Cello and String
Orchestra, որ առաջին անգամ կը
ներկայացուի Նիւ Եորքի մէջ: Անոր
ստեղծագործութիւնները նուագած
են Եօ-Եօ Ման եւ Գարնըկի համեր-
գասրահի «Սիլք Րոտ» Անսամպլը,
ինչպէս նաեւ եւրոպական Գոլոյնի,
Պրիւքսէլի, Ամսթերտամի, Միլանի
եւ այլ սրահներու մէջ:
Ալեքսանդր Յարութիւնեանի Im-
promptu for Cello and Orchestra, որ
դարձեալ առաջին անգամ ըլլա-
լով կը ներկայացուի: Ալեքսանդր
Չաուշեան թաւջութակով կ’ընկե-
րակցի: Յարութիւնեան (1920-
2012) խորհրդահայ երաժշտու-
թեան առաջատար երաժիշտներէն
է անկասկած: Այդ երեկոյ ներկա-
յացուեցաւ խմբավարին՝ Արքատի
Լէյթուշի մեկնաբանութիւնը, երբ
դաշնակի ու թաւջութակի համար
գրուած այս գործը կը ներկայացուի
երաժշտախումբով, ունկնդրելով
զայն իրապէս մեծագոյն հաճոյքով:
1941ին գրուած այս ծանօթ գործը
իր այս մեկնաբանութեամբ նոր էջ
մը կը բանայ Յարութիւնեանի այլա-
պէս հարուստ իր հունձքին : 91
տարեկանին մահացած՝ ան կը միա-
նայ իր ընկերներուն Երեւանի «Կո-
միտաս»ի անուան պանթէոնին մէջ:
Իսկ թաւջութակահար Ալե ք-
սանդր Չաւուշեան ծանօթ ե ր ա -
ժիշտ ընտանիքի մը զաւակը, արդէն
Մեծն Բրիտանիոյ մէջ քաջածանօթ
անուն մը, նուագած է Արքայական
Ֆիլհարմոնիք խումբին մէջ, ինչպէս
նաեւ St Martin-in-the-Field , Վիեն-
նայի սենեկային նուագախումբին,
Orchestre de la Suisse Romandeի
եւ Պոստոնի «Փափս»էն: Ու դեռ՝
Ճաբոն, Նիւ Եորք Երեւան բազմիցս:
Երաժշտական առաջին շրջա ն ի
ուսումը առած Երեւան ու ապա՝
մասնագիտացած է ան Անգլիոյ մէջ:
Տուած է բազմաթիւ մենահամերգ-
ներ աշխարհի չորս կողմ:
Եւ վերջապէս երեկոյեան ա յս
հարուստ յայտագիրը իր աւարտին
հասաւ Միրզոյեանի Symphony for
Timpani and Strings գործով, որ
առաջին անգամ ըլլալով Նիւ Եորքի
մէջ կը ներկայացուի: Նուագախում-
բը ամբողջութեամբ բաժին բերաւ
յայտագրի աւարտին: Էտուը ր տ
Միրզոյեան (1921-2012), դարձեալ
ծնունդը խորհրդահայ բարձրորակ
երաժշտական դպրոցին դարձաւ
բովանդակ Սովետական Միութեան
ամենէն ծանօթ երաժշտական դէմ-
քերէն: Ան եղաւ Հայաստանի Երա-
ժըշտական Միութեան յարգուած
նախագահը: Հասցուց երիտասարդ
երաժիշտներու մեծ սերունդ մը,
ինչպէս այդ երեկոյ յայտագրին մաս
եւ բաժին վերցուցած տաղանդաւոր
Կարէն Յակոբեանը: Ան եւս, յառա-
ջացած տարիքին կը միանայ իր
ընկերներուն Երեւանի Կոմիտասի
անուան պանթէոնը:
Կոմիտասի (1869-1935) ու Պա-
խի (1685-1750) մասին պէտք չու-
նինք գրելու. եթէ Պախը հաւաքեց
իր ժողովուրդի տոհմիկ երաժշտու-
թիւնը, ապա աւելի ուշ նոյն այդ
շնորհալի աշխատանքը տարաւ մեր
ժողովուրդին Կոմիտասը:
Նուագահանդէսին ներկայ էին
սրբազան ու հոգեւոր հայրեր, ՄԱԿի
մօտ ՀՀ ներկայացուցչութեան պաշ-
տօնատարներ գլխաւորութեամբ՝
դեսպան Զոհրապ Մնացականեանի,
ա զգա յի ն ծա ն օթ բ ա ր ե ր ա ր ն ե ր ,
շրջանի երաժիշտներ, միութիւննե-
րու եւ կազմակերպութիւններու
ներկայացուցիչներ եւ դասական
երաժշտութեամբ խանդավառ երա-
ժըշտասէրներ:
Սրտանց կը շնորհաւորենք այս
նախաձեռնութիւնը կազմակերպող
Թէքէեան Մշակութային Միութեան
Մեծագոյն Նիւ Եորքի վարչական-
ները, երեկոյեան այս ձեռնարկը
կազմակերպող համաատենապե-
տուհիներ՝ Տիանա Մխիթարեան ու
Հելէն Միսք, ինչպէս նաեւ՝ Յարութ
Չաթմաճեան: Պատրաստուած բո-
վանդակալից յայտագիր-գրքոյկը
խմբագրուած էր Ֆէյրլի Տիքինսըն
Համալսարանէն Փրոֆ. Էլի Ամտուրի
կողմէ:
Երեկոյեան, յետ նուագահանդէսի
տ ե ղ ի ո ւ ն ե ցա ւ ը ն դ ո ւ ն ե լո ւ թ ի ւ ն
համերգասրահի ընդունելութեան
ս ր ա հ ի ն մ էջ , ո ւ ր բ ա ր ե ր ա ր ն ե ր ,
կարգ մը ազգայիններ ու օտար ու
հայ երաժշտասէրներ մօտէն ծանօ-
թացան յայտագրին մէջ բաժին վեր-
ցուցած արուեստագէտներուն:
Այս համերգով, պաշտօնապէս իր
աւարտին հասցուց Մեծագոյն Նիւ
Եորքը, Ցեղասպանութեան Դարա-
դարձի իր յագեցած յայտագիրները,
անոնք եղան պահանջատիրական
ցոյցեր, քայլարշաւներ, եկեղեցա-
կան արարողութիւններ, հայ գրող-
ներու յիշատակին նուիրուած գրա-
կան երեկոներ, ցուցահանդէսներ,
շարժապատկերի ներկայացումներ,
երգչախմբային ու պարային ելոյթ-
ներ, սեմինարներ, հայ, օտար եւ
թ ո ւ ր ք մ տ ա ւ ո ր ա կ ա ն ն ե ր ո ւ հ ե տ
հանդիպումներ, ու թատերական
ներկայացումներ: Բոլո՛րն ալ արժա-
նի մեր սիրոյն ու երախտագիտու-
թեան:
Այս համերգը կու գայ նոր փա-
ռապսակ մը եւս աւելցնելու Թէ-
քէեանի այլապէս հարուստ յայտա-
գիրներու շարքին: Ներկաները բաժ-
նըուեցան սրահէն հոգեւին հարըս-
տացած հայ դասական երաժշտու-
թեամբ:
6. 6 • ABAKA • LUNDI 11 JANVIER 2016 - MONDAY JANUARY 11, 2016
Հաւատք եւ սէր միախառնուած՝ Ս. Էջմիածնի կրօնասէր
տիկնանց համախմբումի գործունէութեան մասին
PA|’IK GALA|Y:AN
Աւելի քան կէս դարեայ պատմութեան խորքէն մեզի հասած, Ս. Էջ-
միածնի Կրօնասէր Տիկնանց Համախմբումը իր քաջածանօթ գործունէու-
թեամբ եւ անոր սրտագին ու կենդանի կապը Մայր Աթոռին հետ, Ամենայն
Հայոց Վեհափառ Հայրապետին ուշադրութեան կեդրոնը եղած է միշտ:
«Ծառն իր արմատով է ծառ, տունն հիմամբ է տուն»: Մեր այս միաս-
նութեան խորհուրդը պատմութեան ընթացքին միշտ արտայայտուած է եւ
մինչեւ օրս ալ կ’արտայայտուի Մայր Աթոռի փոխ-յարաբերութեամբ:
Այս բոլորէն կը բխի 55 ամեայ փոխադարձ կապի պահպանումը Մայր
Աթոռի եւ Համախմբումին միջեւ: Գոհունակութեամբ պէտք է նշել այն իրո-
ղութիւնը, որ Սփիւռքի մեր հայրենասէր ու Էջմիածնասէր հարազատները
ըստ ամենայնի իւրացուցած են եկեղեցական եւ ազգային միասնութեան
սրբազան պատգամը: Ահա թէ ինչու Վազգէն Ա. Հոգելոյս Վեհափառը իր
սրբատառ կոնդակներուն ընդմէջէն միշտ կը թելադրէր՝ հեռու պահել Հա-
յաստանեայց եկեղեցին քաղաքական գործունէութենէն, հաւատարիմ ըլլալ
եւ հաւատարիմ մնալ օտար երկիրներու իրաւակարգին հանդէպ. «Քա-
ղաքական հաւատարմութիւն՝ հիւրընկալ երկիրներուն հանդէպ եւ եղբայ-
րական համերաշխութիւն՝ համակից ժողովուրդներուն հանդէպ»:
Ի մտի ունենալով, որ Ս. Էջմիածնի Կրօնասէր Տիկնանց Համախմբումի
երկունքն ու ծնունդը եղած ըլլալով ասպնջական մայրիներու երկրին մէջ,
55 ամեայ կտակ մըն է որ կը փոխանցուի սերունդէ սերունդ եւ ամէն տարի
համախմբումի ազնուական տիկինները իրենց շուրջ կը համախմբեն հաւա-
տաւոր հետեւորդները որոնք անգամ մը եւս առիթ կ’ունենան Ս. Էջմիած-
նով ոգեշնչուելու եւ իրենց ազգային ու հոգեւոր ուխտը վերանորոգելու:
Արդարեւ, այս տարուայ հանդիսութիւնը ոգեկոչումն էր Համախմբումին
55 ամեայ գործունէութեան, հովանաւորութեամբ՝ Հոգեշնորհ Տէր Յովնան
Եպս. Յակոբեանի: Կիրակի, 29 Նոյեմբերին, «Լա Մարինա»յի ծովահայեաց
սրահին մէջ: Սոյն հանդիսութիւնը իրենց ներկայութեամբ պատուած էին
Լիբանա ն ի մօտ Հայ աս տանի Հանրապետութեան դեսպան Աշոտ
Քոչարեան եւ իր ազնիւ տիկինը, ազգային բարերարներ, ՀԲԸՄ-ի Լիբա-
նանի պատասխանատուներ, մամլոյ, կրթական մշակներ եւ Համախմբումի
գործունէութիւնը գնահատող ազգայիններ: Հանդիսութիւնը սկիզբ առաւ
Կոմիտաս վարդապետի «Մաղթերգ Հայրապետական»ով, կատարողու-
թեամբ տաղանդաւոր երգչուհի Անայիս Կէտիկեանի, որուն ձայնակցեցան
բոլորը, յոտնկայս:
55 ամեայ տօնակատարութեան հանդիսութիւնը իր ողջոյնի խօսքով
բացուած յայտարարեց բազմամեայ ժրաջան փոխ ատենապետուհի Տիկ.
Անահիտ Տանձիկեանը, որ ոգի ի բռին խոր հաւատքով փարած է Հա-
մախմբումի գործունէութեան: Ան ներկաներուն ուշադրութեան յանձնեց
Համախմբումի տիկիններուն հաւատաւոր անդամակցութիւնն ու գործու-
նէութիւնը: «Ցնծութեան օր մը կ՛ապրինք այսօր, Ս․ Էջմիածնի Կրօնասէր
Տիկնանց Համախմբումի մեծ ընտանիքը կը տօնէ իր 55 ամեակը․ բոլորին
սրտերը և հոգիները ուրախ են այսօր, 55 տարուայ բեղուն գործու-
նէութիւն մը կատարած ենք որ պիտի տօնենք այսօր ու պիտի շարունա-
կենք մեր քայլերը հաստատ կերպով մեր հաւատքը ու նուիրումը ընծայելու
մեր կրօնքին մեր հայրենասիրութեան և հանդէպ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջ-
միածնի»:
Յայտագրի առաջին բաժնով խօսք առաւ Համախմբումին ազնուափայլ
ատենապետուհի Միմի Յարութիւնեանը, որ իր խօսքին մէջ հակիրճ կեր-
պով ներկայացուց 55 ամեայ երթը Ս. Էջմիածնի Կրօնասէր Տիկնանց Հա-
մախմբումին: «Չորս հոգեւորականներու գլխաւորութեամբ եւ մի քանի
քաջարի տիկիններու հաւաքական կամքին շնորհիւ է որ ծնունդ առաւ
Համախմբումը, որ կոչուած էր ծառայելու հաւատքի եւ լոյսի Գերագոյն
Կեդրոն Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի: Հաւատքով եւ համոզումով սկսուած
գործը կը շարունակուի նոյն սկզբունքներով մինչեւ օրս»:
Խորհրդաւոր ու հոգեպարար մթնոլորտ մը կը տիրէր Հանդիսասրահին
մէջ, երբ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Բ.ի Մայր Աթոռէն յղած
(Գիր Օրհնութեան եւ Գնահատանաց»ը ընթերցուեցաւ հանդիսաւորու-
թեամբ Տ. Յովնան Եպս. Յակոբեան: Վեհափառ Տէրը իր գիրով կ’ողջունէր
Համախմբումին 55 ամեակը եւ կ’օրհնէր բոլոր անդամները, որոնք իրենց
ներդրումը ունեցան սոյն Համախմբումին հիմնադրութեան եւ ապահո-
վեցին գոյերթը անոր:
Օրուան հանդիսավար Տիկ. Անահիտ Տանձիկեան հակիրճ կերպով
ներկայացուց Տէր Յովնան Եպս. Յակոբեանը, որ ծնած էր Գիւմրի եկե-
ղեցասէր ընտանեկան յարկին տակ: 2003-ին, աւարտելէ ետք Հոգեւոր Ճե-
մարանը, իր ասուածաբանական ուսումը կը շարունակէ Գերմանիոյ,
Շուէտի եւ Ամերիկայի համալսարաններու մէջ: 2011-ին կը ստանձնէ Մայր
Աթոռ Ս. Էջմիածնի լուսարարապետի պաշտօնը եւ ապա նոյն տարւոյն
ընթացքին Գարեգին Բ. Վեհափառի ձեռամբ կը ձեռնադրուի եւ կ’օծուի
որպէս Եպիսկոպոս: «Աւելի քան կէս դար Դուք ապրում ու գործում էք
Աստուածակառոյց Սուրբ Էջմիածնի յաւէտ պայծառութեանը վաստակ
բերելու անկեղծ նուիրումով: Տասնեակ տարիներ ճանաչելով Ձեզ եւ ի
մօտոյ ծանօթ լինելով Ձեր իրագործումներին, մենք գոհունակ սրտով
փառք ենք մատուցում Բարձրեալն Աստծուն Ձեր հաւատքի ու եկեղե-
ցասիրութեան համար:»
Կրօնասէր Տիկնանց Համախմբումն իր Աստուածահաճոյ գործունէու-
թեամբ կերտել էք յիշարժան, լուսաւոր պատմութիւն: Տակաւին երջան-
կայիշատակ Վազգէն Ա. Ամենայն Հայոց հայրապետի գահակալութեան
տարիներին Համախմբումին շուրջ միաւորուած հայուհիներդ հաւատաւոր
ընթացքով ու անսահման նուիրուածութեամբ աջակից էք մեր եկեղեցու եւ
Ս. Էջմիածնի առաքելութեանը: Հակառակ ժամանակի բոլոր դժուա-
րութիւնների ու խնդիրների, դուք անյաղթ պահեցիք Ձեր էջմիածնա-
սիրութիւնը եւ Ձեր օրինակով եկեղեցանուէր ծառայութեամբ քաջա-
լերեցիք շատերին:
Յիշարժան յոբելեանի առիթով Հայրապետական Մեր սէրն ու բարձր
գնահատանքն ենք յղում կրօնասէր Տիկնանց Համախմբումի պատուար-
ժան անդամուհիներիդ: Միածնի իջման Սուրբ սեղանի առջեւ աղօթում ենք
առ Աստուած, որ հանապազ հովանի եւ պահապան լինի Ձեզ եւ Ձեր ըն-
տանիքներին՝ պարգեւելով քաջառողջութիւն, գործոց յաջողութիւններ եւ
երկնապարգեւ ամենայն բարիք»:
Համայն աշխարհի մարդկութեան ստուար մեծամասնութիւնը խաղա-
ղութիւն կ’աղաղակէ, իսկ վերջին տարիներուն, յատկապէս Միջին Արե-
ւելքի ժողովուրդի աղօթքները առ Աստուած միայն խաղաղութիւն կ’աղեր-
սէ, որովհետեւ ճաշակած է պատերազմի չարիքները, ըմպած է պա-
տերազմի դառնութեան բաժակը: Եւ մենք՝ ազգովին, որպէս առաջին քրիս-
տոնեայ ժողովուրդ, մեր պատմութեան ընթացքին շատ թանկ վճարած ենք
խաղաղութեան համար, շատ աղօթած ու պայքարած խաղաղութեան
համար: Ցնորք չէ եղած մեր ժողովուրդի ու եկեղեցիի մեծ վիշտը, անարեւ
կեանքն ու անխաղաղ գոյութիւնը: Դարեր շարունակ տառապած ենք խա-
ղաղութիւն ձեռք ձգելու համար: Այսօր, աւելի քան երբեք, մանաւանդ մեր
երկիրը, մեր եկեղեցին, մեր ժողովուրդը կարիքը ունին խաղաղութեան:
Այնուհետեւ յոտնկայս ունկնդրուեցաւ Հայրապետական Օրհնութեան
Գիրը Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա. Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսի. «Եկեղեցւոյ
պայծառութեան նպասատել կը նշանակէ մասնակից դառնալ եկեղեցւոյ
կեանքին ու առաքելութեան: Հայ եկեղեցին մեր ժողովուրդին հոգեւոր
մայրն է դարձած. Անոր հոգեւոր սնունդով սնած ու կազմաւորուած են մեր
ժողովուրդի զաւակները: Հետեւաբար, եկեղեցւոյ շուրջ համախմբուիլ ու
անոր ծառայելը հայուն համար դարձած է նուիրական ու առաջնահերթ
պարտաւորութիւն:» Հոգեպարար սոյն պատգամը «Գիր Օրհնութեան եւ
Գնահատանաց»-ին ընդմէջէն ներկաներուն փոխանձեց Տ. Նորայր Եպս.
Աշքեան:
Իր հայրական բարձր գնահատանքը կը յայտնէր Արամ Ա. Վեհափառը
Համախմբումի անդամներուն. «Ահա ա՛յս գիտակցութեամբ ու նախաձեռ-
նութեամբ Համախմբումը տարիներ շարունակ ծառայեց ու վերանորոգ
հաւատքով կը շարունակէ ծառայել Ս. Էջմիածնին՝ անոր առաքելութեան
բերելով իր կարեւոր ներդրումը: Ս. Էջմիածինը մեր ժողովուրդի առաջին
եկեղեցին դարձաւ: Մեր ժողովուրդին համար Ս. Էջմիածինը, Ս. Գրիգոր
Լուսաւորիչի կողմէ հայրենի հողին վրայ 301 թուին բարձրացած Միած-
նաէջ Տաճարը, դարձաւ սրբավայր եւ խորհրդանիշ մեր քրիստոնէական
հաւատքի ամրութեան եւ մեր եկեղեցւոյ ու ժողովուրդին միասնակա-
նութեան»:
Օրուան պատգամաբերը՝ Տ. Յովնան Եպս. Յակոբեան, որ յատկապէս
Հայրենիքէն այս հանդիսութեան հրաւիրուած էր, իր սրտի խօսքով խան-
դավառ ու գօտեպնդիչ ելոյթ մը ունեցաւ: Ան իր հայեացքները սեւեռելով
Համախմբումի ծննդոցին, յայտնեց՝ 20րդ դարու կիսուն, Լիբանանի մէջ
ծածուկ ու գաղտագողի կը ծրագրուէր Հայկական հոծ գաղթօճախը ամէն
Շար. էջ 16
7. EDITORIAL ECRIT EN ANGLAIS
PAR EDMOND Y. AZADIAN
ET PUBLIE DANS THE ARMENIAN
MIRROR-SPECTATOR EN DATE DU
17 DECEMBRE 2015
Si un écrivain de talent s’était vu
commandé le scénario d’une future et
parfaite catastrophe, peut-être
n’aurait-il pu inventer un meilleur scé-
nario que le sort qui a frappé l’Arménie
en 1988. Cette année-là, un tiercé par-
fait a frappé : l’Union soviétique en
ruine, une guerre qui faisant rage avec
l’Azerbaïdjan, le tout aggravé par un
tremblement de terre de magnitude 7
sur l’échelle de Richter au cœur de
l’hiver.
Plus de 300 000 réfugiés arméniens
qui avaient récemment fui les pogroms
de Soumgaït et de Bakou vers
l’Arménie ont dû faire face à une autre
tragédie après le séisme.
Depuis les 100 dernières années, les
Arméniens ont subi le génocide oublié
et, au cours du dernier quart de siècle,
nous avons ajouté le traumatisme d’un
tremblement de terre oublié. Au lende-
main du génocide, Gumri, connue sous
le nom d’Alexandropol à l’époque, a
accepté des centaines de milliers
d’orphelins arméniens en 1926, qui,
plus tard, ont vécu l’expérience d’un
tremblement de terre similaire.
Le 7 décembre 1988, le tremblement
de terre a secoué l’ensemble de la pro-
vince de Shirak pendant 41 secondes,
avec son épicentre dans la ville de
Spitak, 80% des bâtiments ont été
rasés et 25 000 personnes tuées, selon
le décompte officiel, tandis que
d’autres sources ont cité un nombre
plus élevé de pertes humaines, 150 000
personnes mortes ou blessées et plus
de 514 000 sans-abri.
Le tremblement de terre a égale-
ment détruit 40% des infrastructures
industrielles de l’Arménie, ce dont, à
ce jour, le pays ne s’est pas complète-
ment remis.
D’une population de 300 000 per-
sonnes dans la région, seules 120 000 y
demeurent encore, beaucoup ayant
quitté la misère dans l’espoir d’une vie
meilleure en Russie.
Le niveau de pauvreté parmi la
population restante est de 46%, plus
que toute autre région en Arménie.
On peut se demander pourquoi ces
gens continuent d’y vivre, dans ces cir-
constances difficiles. Sont-ils si
patriotes et attachés à la terre que le
déplacement est hors de question ou
plutôt ne sont-ils pas en mesure de
payer le déménagement ? La première
probabilité pourrait être plus gratifian-
te, mais la vérité tend vers la seconde
option.
L’adjoint au ministre soviétique de
la défense civile, le Major-Général
Nikolai Tarakanov, qui, deux ans avant
1988 avait été assigné aux efforts de
secours à Tchernobyl à la suite de la
catastrophe nucléaire dévastatrice de
cette région, était en Arménie pour
superviser les opérations de secours,
et a déclaré, « La situation à Spitak
s’avère être bien plus terrible que celle
de Tchernobyl. »
À un moment donné, la tragédie a fait
les manchettes des médias internatio-
naux. Cent treize pays se sont précipi-
tés en envoyant de l’équipement d’aide
et des secours humanitaires, du per-
sonnel et de l’équipement médical. Le
secrétaire général de l’URSS Mikhaïl
Gorbatchev a alloué 5 milliards de
roubles (environ 8 milliards de dollars)
à la reconstruction, qui aurait dû être
achevée en deux ans. Pourtant, 27 ans
plus tard, la misère subsiste et l’effon-
drement de l’empire soviétique n’est
pas l’unique cause de ce retard.
L’Union soviétique subissait à ce
moment-là un changement majeur.
C’était encore un monde fermé et
grâce à cette catastrophe, certains
pays, dont les États-Unis, ont été en
mesure de fournir de l’aide en utilisant
la situation comme un gain de rela-
tions publiques.
Les Arméniens de la diaspora, cho-
qués que leur petite nation soit à l’hon-
neur pour la pire des raisons possibles,
ont contribué sans réserve et de
manière significative, même après
avoir été témoins d’abus cyniques et
de profits par certains responsables
gouvernementaux.
Depuis ce tremblement de terre en
Arménie, beaucoup d’autres tremble-
ments de terre et de catastrophes
naturelles ont fait les manchettes à
leur tour, Mexique, Japon, Népal, Iran,
juste pour en nommer quelques-uns, et
la misère persistante dans la région de
l’Arménie a été oubliée. En outre, il
semble que les personnes touchées par
ces autres calamités, aussi dévasta-
trices, ont été en mesure de se
remettre sur pied beaucoup plus rapi-
dement.
Chaque fois que je me rends en
Arménie et exprime le désir de me
rendre à Gumri, les gens me regardent
d’un air interrogateur, comme pour
demander, « Qui y a-t-il à voir à Gumri
? » Ma réponse : rien, je tiens à faire
preuve d’empathie avec les habitants,
partager leur douleur et leurs aspira-
tions et savoir qu’il y a une lumière au
bout du tunnel.
La misère en Arménie a des résul-
tats mathématiques différents selon
celui qui répond. Selon les statistiques
du gouvernement, il y aurait 965
familles ayant besoin de logements
dans les provinces de Shirak et Lori, et
le gouvernement devrait répondre à
leurs besoins au cours des années
2015-16.
Depuis 2008, le gouvernement a
alloué plus de 200 millions de dollars à
la reconstruction de logements. Mais
en réalité, il y a encore 4 500 familles
sans-abri vivant dans des conditions
inhumaines dans des domiks
(baraques provisoires). 433 familles
sans abri sont sur la liste d’attente du
gouvernement, mais 3 500 familles ne
sont pas sur cette liste pour une varié-
té de raisons – travail temporaire en
Russie puis de retour, ou des familles
sont trop nombreuses pour leur loge-
ment actuel. En effet, 27 ans plus tard,
les enfants ont grandi, ont formé leurs
propres familles, et utilisent encore les
Suite à la page 8
LUNDI 11 JANVIER 2016 - MONDAY JANUARY 11, 2016 • ABAKA • 7
S E C T I O N F R A N Ç A I S E
LUNDI 11 JANVIER 2016
Le tremblement de
terre oublié
Le Ministre de la Défense
d’Arménie se rend au Karabagh
Tôt le matin du 19 décembre, le ministre
arménien de la Défense Seyran Ohanian
s’est rendu au Haut-Karabagh pour une
visite surprise. Seyran Ohanian a rencon-
tré les responsables politiques et le com-
mandement de l’armée du Haut-
Karabagh. Il a visité la ligne de front avec
le commandant de l’armée du Haut-
Karabagh, le lieutenant-général Levon
Mnatsakanian et d’autres officiers supé-
rieurs.
Selon le communiqué du secrétaire du
ministre Artsrun Hovhannisian, le ministre a rencontré des représentants du
Karabagh.
Hovhannisian a également déclaré que la situation était « extrêmement tendue ».
Les présidents d’Arménie, Serge
Sargissian, et d’Azerbaïdjan, Ilham
Aliev, se sont réunis le 19 décembre
2015 à Berne, à l’invitation de la
Suisse, pour évoquer le conflit du
Haut-Karabagh. Leur souhaitant la
bienvenue au nom du Conseil fédéral,
le chef du Département fédéral des
affaires étrangères Didier Burkhalter a
réaffirmé la volonté de la Suisse de
soutenir les efforts déployés en vue
d’une résolution pacifique du conflit et
de continuer à proposer ses bons
offices.
Lors de sa rencontre avec les chefs
d’Etat des deux pays, le conseiller
fédéral Didier Burkhalter a souligné
que le conflit relatif au Haut-Karabagh
ne pourrait être résolu que par un pro-
cessus de négociation conséquent. Il a
appelé les parties à renforcer le dia-
logue et à renoncer à tout acte de vio-
lence ou de provocation. Didier
Burkhalter a par ailleurs répété que la
Suisse se tient à disposition pour sou-
tenir les efforts de dialogue, en
accueillant des rencontres et en met-
tant à disposition des experts. Le
Caucase du Sud compte parmi les
priorités de la Suisse en matière de
politique de paix. Lorsqu’elle présidait
l’OSCE (Organisation pour la sécurité
et la coopération en Europe) en 2014,
la Suisse a plaidé pour le maintien des
formats de médiation existants au sein
de l’organisation. Elle a aussi soutenu
différentes mesures visant à instaurer
la confiance et cherché à nouer des
contacts étroits avec la société civile.
En qualité de président en exercice de
l’OSCE, Didier Burkhalter avait alors
invité les deux chefs d’Etat à se
rendre en Suisse pour y mener des
entretiens.
La Suisse salue la rencontre entre
les présidents arménien et
azerbaïdjanais à Berne
Sargissian et Aliev appuient l’initiative
de création de mécanismes d’enquête
Les Présidents d’Arménie et d’Azerbaïdjan
ont appuyé les travaux en cours des co-pré-
sidents du Groupe de Minsk de l’OSCE sur
les propositions concernant des mesures
afin de réduire le risque de violence le long
de la ligne de contact entre l’Arménie et
l’Azerbaïdjan, y compris un mécanisme
d’enquête.
« Le sommet a été l’occasion pour les
présidents de clarifier leurs positions respectives au cours de leur tête-à-tête. »
Les présidents ont confirmé leur volonté de poursuivre l’engagement sur des
propositions relatives à un règlement en cours de négociation. Ils ont également
réaffirmé leur engagement à respecter le format du Groupe de Minsk.
Les co-présidents demeurent prêts à travailler avec les parties sur la médiation
d’un règlement pacifique et négocié du conflit du Haut-Karabagh.
8. Le tremblement...
Suite de la page 7
installations existantes. Bien que
cette croissance naturelle contribue à
la diminution de la population de
l’Arménie, le gouvernement ne se res-
ponsabilise pas de leur sort, parce
qu’ils ne sont pas les victimes directes
du séisme. Pourtant, ils demeurent les
victimes de la situation. Si leurs noms
ne sont pas enregistrés sur papier,
leurs corps sont encore hébergés dans
des demeures insalubres.
L’ancien Premier ministre, Tigran
Sargissian, avait promis en 2008 que
d’ici 2013, le problème du logement
serait résolu. Trois ans après cette
date, le problème continue de couver.
On doit se demander s’il y a la volonté
ou la capacité de prendre de régler la
situation une fois pour toutes.
Il y a eu des changements admirables à
Gumri, y compris l’arrivée d’artistes
dans la ville, beaucoup moins chère
que la capitale. Pourtant, cela ne suffit
pas alors que les logements font tou-
jours défaut.
En octobre dernier, le maire de Gumri,
Samvel Balasanian, a promis de renon-
cer à son salaire tant qu’il y aurait un
seul résident vivant dans des loge-
ments de fortune.
Bien sûr, nous ne devons pas verser
des larmes pour les moyens de subsis-
tance de M. Balasanian, sachant très
bien qu’aucun fonctionnaire du gou-
vernement en Arménie ne survit grâce
à son salaire. Cependant, c’est un
geste symbolique pour remonter le
moral des citoyens démunis.
La portée de la dévastation va au-delà
de la capacité de l’Arménie à y faire
face. Même les pays aux économies
développées auraient du mal à faire
face à la situation.
Il y a certaines organisations qui ten-
tent d’améliorer la situation, comme le
canal Shant TV, qui s’est engagé dans
la collecte de fonds en Arménie et en
Russie afin d’apporter sa contribution
à la reconstruction et à la relance du
nord de l’Arménie. D’autre part, il y a
une majorité de la population indiffé-
rente et insensible, à l’affut de son
propre sort et pour qui Gumri n’existe
même pas dans sa géographie mentale.
Je connais certains oligarques qui se
sont fait construire des résidences
opulentes d’une valeur de 20 à 30 mil-
lions de dollars et qui n’ont pas donné
un sou à Gumri, ni n’ont l’intention de
contribuer à ses besoins. Il faut un état
d’esprit spécial et un pare-feu psycho-
logique pour être capable de vivre
confortablement dans ce genre d’opu-
lence criarde, alors qu’à 160 Kms de là,
des gens gèlent dans le froid de l’hiver.
Chaque arménien qui se soucie de
l’avenir du pays doit se rendre à
Gumri. Si les sites touristiques, les
églises, les restaurants et les boîtes de
nuit, font partie de notre patrie, Gumri
fait aussi partie de notre patrie. Si les
visiteurs ne peuvent contribuer de
manière importante à l’amélioration de
la zone sinistrée, s’ils ne peuvent
réchauffer les corps des sans-abri, ils
peuvent au moins réchauffer leurs
âmes, en montrant que leurs frères et
sœurs ne les ont pas oubliés et aban-
donnés, même si le reste du monde
leur a tourné le dos.
Traduction N.P.
8 • ABAKA • LUNDI 11 JANVIER 2016 - MONDAY JANUARY 11, 2016
Un Arménien de 105 ans
reconnaît sa maison
Des témoins du génocide arménien reconnaissent leurs maisons 100 ans plus
tard. Ces moments ont été photographiés par Diana Markosian, photographe
arméno-américaine. Dans son exposition tenue au Centre Hagop Kevorkian
d’études sur le Moyen-Orient de l’Université de New York, on peut voir l’excita-
tion de centenaires.
En octobre 2014, Markosian a commencé sa recherche de témoins du génoci-
de. Elle a contacté 10 survivants, mais seulement trois d’entre eux « avaient
encore des souvenirs antérieurs au génocide. »
Dans une tentative pour récupérer des morceaux de leur patrie perdue, elle a
affiché des photos géantes de paysage de Turquie, et les a affichées là où ces sur-
vivants vivent aujourd’hui en Arménie.
Lorsque Movses Haneshian, 105 ans, a regardé une photo et a reconnu la maison
de son enfance, « il a fait une pause puis a commencé à danser vers cette
image. »
« Un siècle plus tard, ils sont confrontés à leur domicile, et ils le reconnais-
sent, » a déclaré Markosian
Lorsqu’on lui a demandé de ce qu’elle se souvient de 1915, Yepraksia
Gevorgian a dit: « Vous avez de la chance, vous n’avez rien vu. »
Mariam Sahakian, 101 ans, avait une seule demande : « Allez dans mon village
et ramenez-moi de la terre pour m’y enterrer. »
Les sanctions russes contre la
Turquie menacent l’Arménie
« La détérioration des relations
russo-turques auront un impact écono-
mique direct sur l’Arménie, » a rappor-
té le quotidien Zhamanak.
« Après avoir abattu un avion mili-
taire russe, la Russie a imposé des
sanctions générales à la Turquie (...), et
le plus important pour l’Arménie, a
imposé une interdiction sur l’importa-
tion de marchandises turques vers la
Russie. »
Les Arméniens étaient contents de
voir leurs fruits et légumes exportés
vers la Russie à la place des produits turcs. Mais les produits agricoles turcs
inondent déjà le marché de l’Arménie. Les concombres turcs, les tomates, les
poivrons envahissent les produits locaux sur le marché.
« La baisse des prix de ces produits en Turquie a conduit au fait que les serres
d’Arménie sont devenus compétitives avec des marchandises turques, sur le mar-
ché intérieur. »
Un projet d’investissement de
400 millions $ en Arménie
Le Premier ministre de l’Arménie, Hovik Abrahamian, a reçu, le 19 décembre
dernier, le Président de British Grange Holdings Ltd, Cheikh Assad.
Cheikh Assad envisage de mettre en œuvre un projet d’investissement d’environ
400 millions de dollars, en Arménie, dans le secteur de la production d’énergie
thermique.
Dans ce contexte, les interlocuteurs ont discuté des arrangements respectifs
et des activités en cours. Le président de Grange Holdings a indiqué que son
entreprise était intéressée à élargir la coopération avec l’Arménie.
Abrahaman a, pour sa part, salué la volonté de la société à mettre en œuvre des
projets d’investissement dans le pays, et a déclaré que le gouvernement armé-
nien était prêt à développer sa collaboration.
DISCOURS DU PREMIER MINISTRE
Le Haut-Karabakh doit obtenir une
reconnaissance internationale
Le Premier ministre arménien,
Hovik Abrahamian, a insisté sur le fait
que le Haut-Karabagh devait obtenir
une reconnaissance internationale de
sa sécession de facto de l’Azerbaïdjan
à la suite de la longue période de pour-
parlers pour la paix arméno-azerbaïd-
janaise.
“Il est important pour nous que
l’Artsakh soit indépendant, que le
peuple de l’Artsakh soit en mesure de
tenir un référendum et de décider de
son sort par lui-même. Ce doit être la
chose la plus importante au cœur de
ces négociations “, a clamé aux journa-
listes Abrahamian après avoir inspecté
les positions de l’armée arménienne à
la frontière avec l’enclave du
Nakhitchevan de l’Azerbaïdjan.
La conduite d’un tel référendum est
considéré comme l’un des éléments
d’un accord-cadre de paix mis en
avant par les médiateurs des Etats-
Unis, de la Russie et de la France, qui
tentent de négocier une solution au
conflit du Karabagh. Les parties en
conflit continuent d’être en désaccord
sur certains détails cruciaux de ces prin-
cipes de base modifiés à plusieurs rep-
rises au cours de la dernière décennie.
La difficile recherche d’une formule
de paix mutuellement acceptable a été
encore compliquée par des violations
du cessez-le-feu croissantes le long de
la « ligne de contact » autour de Kara-
bagh et de la frontière arméno-azer-
baïdjanaise. Des incidents armés se
sont intensifiés avant la réunion du 10
décembre entre les présidents armé-
nien et azerbaïdjanais à Berne, en
Suisse.
Abrahamian a ajouté qu’Erevan
espère toujours que le processus de
négociation finira par aboutir par un
accord. “Je pense que nous devons
continuer ces contacts diplomatiques,
tenter de convaincre l’Azerbaïdjan, es-
sayer d’avoir une situation paisible à la
suite de discussions“, a t-il commenté.
Abrahamian a, dans le même temps,
mis en garde contre Bakou qui accroît
les tensions sur les lignes de front.
“S’ils tirent une fois, nous allons ripos-
tons encore plus fort“, a t-il averti.
9. BY EDMOND Y. AZADIAN
The year 2015 proved to be an exhil-
arating one for Armenians. This year
capped a full century of traumatic liv-
ing, struggling for recognition against
political ploys and well-deserved plau-
dits. Armenians, fragmented and deci-
mated by the Genocide, came to real-
ize — after an entire century of frus-
trations — that their cause was more
powerful than their collective clout
could project and that it continued to
have relevance for the international
community and resonate in world poli-
tics.
It is true that some countries have
supported the Armenian Genocide, not
purely motivated by altruism; they
have used the issue to promote their
own national or political interests.
That is the nature of politics and we
need to understand it; we even need to
take the initiative to find other coun-
tries whose interests run parallel to
ours to further sensitize world public
opinion towards the issue of the recog-
nition of the Armenian Genocide.
Armenians have never claimed that
their tragedy was a unique experience,
though they have justification to do so.
Cambodia and Rwanda are still in exis-
tence after their respective and tragic
genocides. Ukraine survived the
Holodomor (famine) of 1932-33 foisted
upon it by Josef Stalin. In contrast,
Armenians were the only nation that
lost its historic homeland after the
murder of 1.5 million of its people. The
argument can be made that the
Holocaust of the Jews, on the con-
trary, helped them regain their lost
homeland of 2,000 years. The Balfour
Declaration of 1917 continued to
remain an unfulfilled promise, until
the revelations of the Nuremberg trials
shook the conscience of humanity,
leading the international community to
support the creation of a homeland for
the Jews in 1948.
The centennial year was a moment
of reckoning for the Armenians as well
as the Turks.
There are virtually no survivors of
the Genocide, yet the cause is alive
and well. The succeeding generations
have come up with more powerful
means to pursue the cause and the
existence of an independent Armenian
republic constitutes the foundation
and the promise for future restitution.
The Turks were equally stunned
that after a full century of denial, the
world is still talking about the
Armenian Genocide; and additionally,
the issue has made inroads into the
national conscience of many Turks
who feel that the collective shame
needs to be wiped off their national
image, to be able to admitted into the
family of civilized nations.
The righteous Turks are our part-
ners to a point; they wish to emanci-
pate their nation from the stigma of
the historic shame. Once we begin to
talk to them about reparations or terri-
torial claims, they depart our course.
The activities undertaken during the
centennial year and their world impact
placed the issue of the Armenian
Genocide on an irreversible trajectory
— more nations joined the ranks of
those recognizing the Genocide, the
legal status of Genocide was further
consolidated within the framework of
international law, more scholarly
works were produced by Armenian,
Turkish and Western authors. In addi-
tion, spiritual leaders and public rela-
tions icons came to testify about the
truthfulness of the historic facts and
finally Armenia and Armenians global-
ly were able to organize a centennial
commemoration on an unprecedented
level.
In fact, Pope Francis’ celebration of
Divine Liturgy in memory of Armenian
victims, on April 12, 2015 and his
unequivocal statement on the
Genocide set the international tone in
motion; the Kardashian sisters, Serj
Tankian, Atom Egoyan, Charles
Aznavour, George and Amal Clooney
raised their voices to amplify the pub-
lic relations movement.
Turkey’s reaction, by contrast, was
motivated by panic and seemed woe-
fully inadequate to counter the elo-
quent and frequent arguments in sup-
port of Genocide recognition. The
Erdogan government mobilized its
state resources to dampen the impact
of the Genocide commemorations by
moving the commemoration of the
centennial of the Gallipoli campaign to
April 24, which only demonstrated
Turkey’s desperation. Turkey’s reac-
tion raised the challenge higher still.
Armenia was able to bring four presi-
dents and 50 delegates representing
the national assemblies of their
respective countries to express their
solidarity with Armenia at a forum
organized at a remarkably sophisticat-
ed level.
Twenty countries had recognized
the Armenian Genocide prior to this
year. In 2015, four more were added to
the list: the legislative bodies of
Bolivia, Brazil, Bulgaria and
Luxemburg adopted resolutions on the
matter.
Despite the fact that 5 million Turks
in Germany may oppose the move, it is
hoped that Angela Merkel’s govern-
ment will soon add its voice too.
There are negligible numbers of
Armenians that are living in Chile,
Paraguay and Bolivia, but Armenian
Foreign Minister Eduard Nalbandian’s
visit to South America made a differ-
ence. It should be noted that after the
fall of the military dictatorships in the
region, many of those countries have
Cont’d on page 10
LUNDI 11 JANVIER 2016 - MONDAY JANUARY 11, 2016 • ABAKA • 9
E N G L I S H S E C T I O N
MONDAY JANUARY 11, 2016
Summing up
the Year
Armenian President and Catholicos
visit Yerevan military pantheon
President Serzh Sargsyan, accompanied by Catholicos of All Armenians
Karekin II and senior officials of the country, on Wednesday visited Yerablur
Military Pantheon in capital city Yerevan.
They paid tribute to the Armenian soldiers who gave their lives for the inde-
pendence of the Motherland.
After the laying of the wreaths, the Catholicos prayed so that the souls of
these fallen children of the Armenian nation may rest in peace.
Karabakh Defense Minister: Azerbaijan
has taken tension on border to
qualitatively new level
Continuing its destructive policy,
the military and political leadership of
Azerbaijan has taken the tension on
the border to a qualitatively new level.
Karabakh Defense Minister Levon
Mntasakanyan said the aforemen-
tioned today, summing up 2015.
According to him, this year was
marked by a steady growth of tension
on the border. The Minister also said
that the adversary used tanks and
artillery for the first time since the
conclusion of the ceasefire, parallelly
continuing the infiltration attempts.
All the attempts of the adversary
were driven back, causing casualties
on the Azerbaijani side, Mnastakanyan
said.
“Unfortunately, our soldiers hero-
ically fell in carrying out their service
duties. Hats off to them and let them
rest in peace,” he said.
The Minister also added that this
year the link between the army and the
society has enhanced, as well as
replenishment of weaponry and tech-
nology has been carried out.
“Today we can say that the
Nagorno-Karabakh Republic (NKR)
Defense Army has accomplished its
main mission, namely the ensurance of
the security of its people and NKR,”
Levon Mnatsakanyan said.
Opening of First Two Sections of the
North-South Corridor
YEREVAN (Arka) —
December 29 marked the
opening of the first two
sections of the North-
South transport corridor.
The first section that
stretches north from
Yerevan to Ashtarag has
become a six-lane road,
while the second sec-
tion which extends south
from Yerevan to Artashat
has become a four-lane
road. Both have a 100-110 km/h speed limit and make up a total length of 31 km.
$75 million were spent on the construction of these sections of the road. The
Cont’d on page 10
10. Summing up...
Cont’d from page 9
been conducting an independent for-
eign policy. A case in point is that only
Nicaragua and Venezuela have recog-
nized the independence of Abkhazia,
perhaps creating a precedent for the
recognition of Nagorno Karabagh.
Forty three out of 50 states in the
US have recognized the Genocide. The
federal government and successive
presidents have reneged on their offi-
cial pledges for recognition and may
continue to do so for a while.
President Obama’s message came
close to describing the Genocide
(without using the word) and his
speech at the Turkish parliament was
remarkable, but US presidents have to
borrow some courage from French
presidents to go the extra mile. Turkey
may threaten a backlash, but will soon
back down.
Despite its politically motivated ver-
dict in the Perinçek case, the
European Court of Human Rights once
again sensitized European public opin-
ion on the Genocide issue. The
European parliament resolution fur-
ther amplified the impact.
For any case to stand up in the glare
of a global focus, it needs to be sub-
stantiated by academic research. For
many years, Genocide studies suffered
from the paucity of scholarly works.
But recent years have produced a mas-
sive number of academic volumes —
Ugur Umit Ungor’s The Young Turk
Seizure of Armenian Property, Taner
Akçam’s Young Turk Crime against
Humanity, Merrill D. Peterson’s
Starving Armenians, Ara Sarafian’s
Talaat Pasha’s Report on the Armenian
Genocide, Murat Bardakçi’s Talaat
Pasha’s Black Book, Wolfgang Gust’s
The Armenian Genocide, Akçam and
Vahakn Dadrian’s Judgment at
Istanbul and many others — which
have paved the way for centennial
publications such as Vicken
Cheterian’s Open Wounds: Armenians,
Turks and a Century of Genocide,
Thomas de Waal’s Great Catastrophe,
Eugene Rogan’s The Fall of the
Ottomans, Ronald Suny’s They Can
Live in the Desert but Nowhere Else,
Lou Ureneck’s The Great Fire, Eric
Bogosian’s Operation Nemesis, but
most significantly Geoffrey
Robertson’s An Inconvenient
Genocide: Who Now Remembers the
Armenians? Robertson also represent-
ed the Armenians at the Perinçek case,
along with Amal Clooney.
The above volumes do not form an
exhaustive list; other scholarly works
are being released regularly.
There is overwhelming documenta-
tion and analysis in the se volumes to
defeat any counter argument or denial.
In view of the mountain of evi-
dence, President Erdogan still insists,
“let the Armenians produce one single
document that Ottoman Turkey has
committed genocide.”
After reading the account of
Istanbul military trials of 1919 and
especially Talaat Pasha’s Black Book,
where Genocide is planned with math-
ematical precision, no one can ques-
tion the intent and the premeditation
of the Armenian Genocide.
After crossing the centennial stage,
there are voices in the Armenian com-
munity that suggest the Genocide has
gained recognition and that now we
should concentrate on reparations.
There is no question that the cen-
tennial proved to be a landmark victo-
ry for the Armenian cause, but more
work needs to be done on the interna-
tional level, especially in Turkey. The
latter can only be achieved by Turkish
scholars and human rights activists.
Recognition and compensation go
hand in hand.
The punishment of the Genocide
was not only the loss of 1.5 million
souls nor the loss of our historic
homeland; in addition to those losses
we suffered the fragmentation of the
Armenian nation. The Turkish plan-
ners did such a thorough job that for
100 years Armenians could not recov-
er, come together and speak to the
world with one voice. That was the
ultimate punishment. A full century
after the Genocide, the diaspora
Armenians have not achieved unity
and every faction claims to represent
the diaspora.
The centennial committee formed
in Yerevan includes government repre-
sentation as well as diasporan mem-
bers. Plans are underway to make that
committee a permanent body where
diaspora meets Armenia. If wisdom
reigns, after 100 years we can claim
that Armenians are united.
One hundred years ago the
Genocide was meant to destroy the
Armenian nation and reduce it into
pieces, yet ironically, after a full centu-
ry, the Genocide issue remains the
only factor that unites the Armenians
and helps them to think and perform
as a sovereign nation.
10 • ABAKA • LUNDI 11 JANVIER 2016 - MONDAY JANUARY 11, 2016
First Armenian Khachkar Installed in Japan
TOKYO (Armenpress)
— An Armenian khachkar
was installed on the
campus of Japan’s
International Christian
University on December
22, in honor of the
Armenian Genocide
Centennial. This initiative
was put forth by the
Embassy of Armenia to
Japan.
The khachkar opening
ceremony was attended by
representatives of social
and cultural structures, lec-
turers of the university,
students, and representa-
tives of the Armenian com-
munity. Armenia
Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Armenia to
Japan H.E. Grant R. Pogosyan, President of the International Christian
University Junko Hibiya and Chair of the University’s Board of Trustees
Kakutaro Kitashiro all gave speeches during the opening ceremony.
In their speeches, they emphasized how symbolic and significant the erection
of the first Armenian khachkar is in Japan, especially since Armenia was the first
to adopt Christianity as a state religion. It was also noted that the erection of the
peace cross-stone is the testimony of continuity and strengthening of the
Armenian-Japanese relations.
Opening of first two..
Cont’d from page 9
concrete highway complies with international road speed standards.
The advantage of concrete roads over asphalt roads is their durability. The
average service life of a concrete road is 20-30 years, while the service life of
asphalt roads is 10-15 years.
According to officials, Armenia-made cement is used in building concrete
roads, which means investment money is spent on the purchase of locally-made
materials.
The goal of North-South Transport Corridor project is to improve connectivi-
ty, and boost trade, growth and livelihood opportunities in the Caucasus and
Central Asia sub-regions.
Funds are being released by the Asian Development Bank periodically
through a multi-tranche financing facility. The transport corridor will stretch
from the southern Armenian town of Meghri, on the border with Iran, to Bavra in
the north on the border with Georgia.
The North-South transport corridor will enable Armenia to mitigate the effects of the
blockade imposed by Azerbaijan and Turkey. The Ministry of Transport and
Communications expects the completion of the road in both directions by 2019.
Protocol on amendments to Armenian -
Russian Agreement on Cooperation signed
The ceremony on the signing of a
Protocol on amendments to be made
to the Agreement between Armenian
and Russian governments on the
sphere of supplying Armenia with nat-
ural gas, oil products and rough natur-
al diamonds (signed on 2 December
2013) took place in the Russian
Ministry of Energy today.
The Protocol was signed by
Armenian Ambassador to Russia Oleg
Yesayan and Russian Energy Minister
Alexander Novak, Armenia’s Energy
Ministry press-service reports.
It supposes a number of amend-
ments to the Agreement related to the
necessity of bringing the bilateral
international legal framework into
compliance with the provisions of the
Agreement on Eurasian Economic
Union (EEU) (signed on 29 May
2014).
EU Commissioner: Turkey not
to join EU in coming decade
Turkey’s accession to the EU is expected
neither this year nor even in the next
decade. Ankara should show that it accepts
the European values and rules, EU
Commissioner Günther Oettinger said.
In an interview with Bild magazine, the
officer also expressed serious concern over
the possible collapse of the EU due to the
emergence of a growing number of unsta-
ble and populist governments. With this
regard, the member-states “must do their best to preserve the construction of the
community,” RG reports.
The Commissioner confessed there are issues with the Eastern European
states in connection with the migrant crisis. Despite this, he considers it justified
to keep the doors open for the Western Balkans countries. But, according to him,
there must be rigorous conditions for their future accession to the EU.
