1. ԼՂՀ ՊԲ երկու զինծառայող
զոհուած է
Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան Պաշտպանու-
թեան բանակի հիւսիսարեւելեան ուղղութեամբ տեղակայ-
ւած զօրամասերէն մէկուն պահպանութեան տեղամասին
մէջ, Հինգշաբթի՝ 17 Մարտ 2016-ի ժամը 14:55-ին սահ-
մաններուն, հակառակորդի կողմէն արձակուած կրակոցէն
զոհուած է ՊԲ զինծառայող, 1996-ի ծնունդ Արտեոմ Արսէ-
նի Վարդերեսեանը:
Նոյն օրը ժամը 17:30-ի սահմաններուն, ՊԲ հարաւային
ուղղութեամբ տեղակայուած զօրամասերէն մէկուն պահ-
պանութեան տեղամասին վրայ, զէնքի օգտագործման
կանոններու խախտման իբրեւ արդիւնք, զոհուած է նաեւ
ՊԲ զինծառայող, 1997-ի ծնունդ Յովհաննէս Ռազմիկի Յա-
րութիւնեանը:
Այս երկու ցաւալի իրողութիւններուն մասին կը յայտնէ
ԼՂՀ ՊՆ մամուլի ծառայութիւնը: Դէպքերուն մանրամաս-
ները պարզելու համար կը կա-տարուին քննութիւններ:
ԼՂՀ պաշտպանութեան նախարարութիւնը կը կիսէ
կորստեան ծանր վիշտը եւ իր զօրակցութիւնը կը յայտնէ
մահացած զինծառայողներու ընտանիքներու անդամնե-
րուն, հարազատներուն եւ ծառայակիցներուն:
A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J
LX& TARI JIU 2028 :RKOU<ABJI% 28 MART 2016
• VOL. XXXVI, NO 2028 • LUNDI, 28 MARS 2016 • MONDAY, MARCH 28, 2016
Գերմանիա Փակեց Անգարայի
Իր Դեսպանատունը
Գերմանիոյ Արտաքին Գործոց նախարա-
րութեան մէկ բանբերը Հինգշաբթի՝ 17 Մարտ
2016-ին, յայտարարութեամբ մը հանդէս գա-
լով յայտնեց, որ կը փակուի Անգարայի իր դես-
պանատունը:
Աղբիւրը նաեւ ըսաւ, որ Գերմանիա այս
կարգադրութեան կը դիմէ աապահովական
լուրջ սպառնալիքներու մասին տեղեկութիւն-
ներ ունենալէ ետք:
Ռուսիոյ Ազատական-ժո-
ղովրդավարական կուսակ-
ցութեան ղեկավար Վլա-
տիմիր Ժիրինովսքի Len-
ta.ru-ին տուած ծաւալուն
հարցազրոյցի մը ընթացքին
մեկնաբանած է նաեւ ներ-
կայիս Թուրքիոյ պատկանող
հայկական պատմական հո-
ղերը Հայաստանին վերա-
դարձնելու մասին իր յայտա-
րարութիւնը ու նշած, թէ
ինչպէս կարելի է ատիկա
իրականացնել եւ որքանով
իրատեսական է, կը գրէ
«Թերթ»-ը:
«Թող հայերը որոշեն:
Ինչպէ՞ս քիւրտերը կը պայ-
քարին իրենց պետութիւնը
ստեղծելու համար: Զէնքը
ձեռքին: Այդպէս ալ հայերը
թող օգտագործեն դիւանա-
գիտական, տնտեսական,
քաղաքական կամ որեւէ այլ
միջոցներ: Սակայն ի վերջոյ,
անոնք ստիպուած պիտի
ըլլան զէնքով վերադարձ-
նելու իրենց հողերը», -ըսած
է ռուս գործիչը:
Անդրադառնալով այն
հարցումին, թէ Ռուսիան
կրնա՞յ դիւան ա գի տ օր էն
աջակցիլ հայերուն, Ժիրի-
նովսքին պատ ա ս խ ա ն ա ծ
է.«Ի հարկէ կրնանք եւ՛ Հա-
յաստանին աջ ա կ ցի լ, ե ւ ՛
քիւրտերուն, եւ՛ յոյներուն,
եւ՛ պուլկարացիներուն, եւ՛
սուրիացիներու ն : Ան ո ն ք
բոլորը կ՛ատեն Թուրքիան:
Թուրքիան շրջապատուած է
հակառակորդներով. Արեւ-
մուտքին մէջ պուլկարներն
ու յոյներն են, արեւելքի մէջ`
հայերն ու քիւրտերը, հարա-
ւի մէջ` Սուրիան: Թուրքիոյ
վերջը եկած է»,- ըսած է ան:
Ռուսիոյ Ազատական-ժո-
ղովրդավարական կուսակ-
ցութեան ղեկավարը նշած
է, որ ատիկա տեղի պիտի
ունենայ 5 կամ 10 տարիէն,
բայց «ան ամէն պարագայի
պիտի կործանի, եւ այլեւս ոչ
մէկ դերակատարութիւն պի-
տի ունենայ»:
« Մ ե ր կ ո ւ ս ա կ ցո ւ թ ի ւ ն ը
յստակ դիրքորոշում ունի.
աջակցիլ անկախ քրտական
պ ե տ ո ւ թ ե ա ն ս տ ե ղ ծմ ա ն :
Քիւրտերը կը բնակին Թուր-
քի ո յ, Սո ւ ր ի ո յ, Իր ա ն ի ե ւ
Իրաքի մէջ: Ընդհանուր առ-
մամբ, անոնք 40 միլիոն են,
սակայն միայն մեր մօտ է
այդ առաջարկը ծրագրա-
յին», -ըսած է ան:
Ժիրինովսքի. «Թուրքիոյ վերջը եկած է,
եւ ան պիտի կործանուի»
Հռոմի Պապը Հայաստանի դեսպանը պարգեւատրած է
ասպետական ուխտի Մեծ Խաչի շքանշանով
Վատիկանի մէջ Հայաստանի Հանրապե-
տութեան դեսպան Միքայէլ Մինասեանը
Մարտ 16-ին Հռոմի Պապ Ֆրանչիսկոս I-ի կող-
մէն պարգեւատրուած է Փիոս Պապի ասպե-
տական ուխտի Մեծ Խաչի շքանշանով:
ՀՀ արտաքին գործոց նախարարութեան
մամուլի, տեղեկատւութեան եւ հասարա-
կայնութեան հետ կապի վարչութեան հա-
ղորդած տեղեկութիւններով` Վատիկանի
Առաքելական պալատին մէջ նոյն օրը տեղի
ունեցած հանդիսաւոր արարողութեան
ժամանակ Սուրբ Աթոռի պետական քար-
տուղարութեան տեղապահ արքեպիսկոպոս
Ճովաննի Անճելօ Պեչուն դեսպան Մինաս-
եանին յանձնած է Փիոս Պապի ասպետա-
կան ուխտի Մեծ Խաչի շքանշանը:
Շքանշանի շնորհման մասին Հռոմի Պա-
պի կոնդակին համաձայն՝ Միքայէլ Մինաս-
եանը քահանայապետական այս դասի
կոչման արժանացած է` «…իբրեւ ակնառու
ապացոյց պաշտօնապէս վկայելու Ձեր հան-
դէպ ունեցած Մեր բարեսիրութեան» հա-
մար:
Հալէպի մէջ հայուհի մը զոհուած է
Ուրբաթ՝ 18 Մարտ 2016-ի յետմիջօրէին, Հալէպի մէջ զինեալ ահաբեկչական
խմբաւորումներ խախտեցին զինադադարը։ Այս մասին կը յայտնէ Հալէպի Գանձասար
շաբաթաթերթը։ Աղբիւրի համաձայն, զինեալ ահաբեկչական խմբաւորումները
Պոսթան Փաշայի շրջանէն Նոր Գիւղի շրջանը (Սահաթ Բէժօ) հրթիռակոծեցին, որուն
հետեւանքով զոհուեցաւ 1955-ի ծնունդ Նուարդ Ֆուրունճեան-Ասատուրեան եւ վիրա-
ւորուեցան շարք մը քաղաքացիներ։
Բարեբախտաբար վիրաւորներուն վիճակը մտահոգիչ չէ։
Ահաւոր պայթիւն մը Պոլսոյ մէջ
Շաբաթ, 19 Մարտ 2016-ին Պոլսոյ «Իսթիքլալ» պողոտա-
յին վրայ տեղի ունեցած է պայթում մը, որուն հետեւանքով
սպաննուած են 5 անձեր եւ արձանագրուած է աւելի քան
37 վիրաւոր:
Պոլսոյ նահանգապետը յայտարարած է‚ որ Պէյօղլու
շրջանի «Անկախութիւն» թաղին մէջ տեղի ունեցած պայ-
թումին պատճառով սպաննուած 4 անձերէն 3-ը իսրայէ-
լացիներ են: Ըստ CNN-ի‚ Պոլսոյ պայթումը եղած է ական-
ւած ինքնաշարժով անձնասպանական գործողութիւն մը, որ
աւելի ուշ յայտնաբերուած է, որ իրականացած է ՏԱՀԵՇ
խմբաւորումին կողմէ:
Թրքական «Վաթան» թերթը հաղորդած է, թէ անձնաս-
պանական գործողութիւն կատարողին անունը Սվաշ Ելտըզ
է, որ աւելի քան 1 տարի է կը հետապնդուի թրքական ապա-
հովական կառոյցներուն կողմէ:
2. Մարտ 14-ին ՀՀ Նախագահ Սերժ
Սարգսեան Յունաստան իր պաշտօ-
նական այցելութեան ծիրէն ներս,
հանդիպում մը ունեցաւ Յունաս-
տանի Շրջանակի Ռամկավար Ազա-
տական Կուսակցական ղեկավար-
ներուն հետ գլխաւորութեամբ վե-
թերան ղեկավար Սարգիս Խաչա-
տուրեանի:
Ջերմ մթնոլորտի մը մէջ կայա-
ցած խօսակցութեան ընթացքին
ՌԱԿ-եա ն պատուիրակութիւնը
յայտնեց իր աւանդական զօրակ-
ցութիւնը Հայրենի Պետութեան եւ
մեծարգոյ Նախագահին, ու լաւա-
տեսութեամբ տեղեկացուց յառաջի-
կայ Ապրիլ 19-21-ին Երեւանի մէջ
գումարուելիք Կուսակցութեան
համաշխարհային վերականգնումի
մեծ ժողովին մասին, որ նուիրուած
է Կուսա կ ցո ւթեան մ իասնակա-
նութեան ամրապնդումին եւ վերաշ-
խուժացման:
Հետաքրքրութեամբ մտիկ ընելէ
ետք տրուած բացատրութիւննե-
րուն, Նախագահը իր շնորհակալու-
թիւնները եւ շնորհաւորանքը յայտ-
նեց, ու հակիրճ կերպով անդրա-
դարձաւ իր Յունաստան այցելու-
թեան հետ կապուած մանրամաս-
նութիւններուն:
Փոխադարձ յաջողութեան ջերմ
մաղթանքներով վերջ գտաւ այս
պատմական հանդիպումը:
<abajaj;rj
Hebdomadaire Arménien
Armenian Weekly ISSN 0382-9251
Publié par /Published by
Le Centre de Publication Tékéyan
825 rue Manoogian, Saint-Laurent,
Québec H4N 1Z5
Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162
e-mail: abaka@bellnet.ca
www.tekeyanmontreal.ca
PM40015549R10945
TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699
2 • ABAKA • LUNDI 28 MARS 2016 - MONDAY MARCH 28, 2016
Canada
2nd Class $80 (QC & ON)
1ère classe/first class $90
U.S.A. 1st class (US)$90
Autres pays/Other countries:
1st class (US)$120
Per issue $1.75
Dépôt légal: Bibliothèque du Québec
ABAKA
Patas.anatou .mbagir^
AU:TIS PAGGAL:AN
’anouzoumn;rou%
nouiratououjiunn;rou ;u
gras;n;aki patas.anatou^
SALBI MARKOS:AN
Joronjoi patas.anatou^
MATAJ B& MAMOUR:AN
ÂAK-i at;nap;t Sargis >acatour;an Na.agafin f;t
“We acknowledge the financial
support of the Government of
Canada through the Canada
Periodical Fund (CPF) for our
publishing activities.”
Հայոց
Ցեղասպանութեան
զոհերու յիշատակին`
Ս. Պատարագ պիտի
մատուցուի Պոսթընի
Կաթոլիկ եկեղեցիին
մէջ
Պոսթընի Կաթոլիկ եկեղեցին,
առաջին անգամ ըլլալով, պատա-
րագ պիտի մատուցէ Օսմանեան
կայսրութեան մէջ Հայոց Ցեղաս-
պանութեան զոհերու յիշատակին:
Այս մասին Մարտ 17-ին յայտա-
րարած է Պոսթընի արքեպիսկոպոս,
քարտինալ Շոն Փաթրիք Օմելլի՛ն:
Վկայակոչելով «The Boston Globe»-ը՝
News.am-ը կը հաղորդէ, թէ Քարտի-
նալը պատարագ պիտի մատուցէ
Ապրիլ 23-ին, Սուրբ Խաչ տաճարին
մէջ:
Իր յայտարարութեան մէջ քար-
տինալը յիշատակած է Հռոմի Պա-
պին կողմէ Հայոց Ցեղասպանու-
թեան ճանաչումը: Օմելլի՛ն նաեւ
համերաշխութիւն յայտնած է քրիս-
տոնեաներուն, որոնք կը տառապին
ամբողջ աշխարհի մէջ:
Արարողութեան ներկայ պիտի
գտնուին հայ համայնքի ներկայա-
ցուցիչներ եւ կրօնական առաջնորդ-
ներ:
Յունաստանի ՌԱԿ-եան Հանդիպումը
Նախագահ Սարգսեանի հետ
ԵԱՀԿ-ը կոչ ուղղած է խուսափելու
սահմանին վրայ լարուածութենէն
ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձ-
նական ներկայացուցիչ Անճէյ Քաս-
փըրչիկ Լեռնային Ղարաբաղի հա-
կ ամ ա ր տ ութեան կ ողմերուն կոչ
ո ւղղած է խս տօ րէն հետեւելու
հրադադարին` խուսափելով Զա-
տիկի ու Նովրուզի նախաշեմին այն-
պիսի գործողութիւններէ, որոնք
պատճառ կ’ըլլան լարուածութեան
աճին, կը հաղորդէ «Թերթ» լրա-
տըուական կայքը:
ԵԱՀԿ-ի կ այքին մէջ տեղադ-
րըուած հաղորդագրութեան մէջ կը
նշուի, որ Քասփրչիկ մշտադիտար-
կում իրականացուցած է հայ-ատըր-
պէյճանական զօրքերու շփման գի-
ծին վրայ:
«Կողմերը ինծի տեղեկացուցած
են սահմանին վրայ տեղի ունեցած
վերջին դէպքերուն մասին, եւ ես
լսած եմ անոնց բողոքները: Կողմե-
րը ընդգծած են, որ զօրքերու շըփ-
ման գիծին վրայ գիւղերը մօտ
տեղակայուած են: Սահմանամերձ
գօտիներու բնակիչները լրջօրէն կը
տուժեն հրադադարի խախտումնե-
րէն»,- ըսած է ան:
Ան շնորհաւորած է տարածա-
շըրջանի բոլոր բնակիչները յառա-
ջիկայ տօներուն առիթով եւ կոչ
ուղղած է այդ ընթացքին խուսա-
փելու հրադադարի խախտումնե-
րէն:
«Յառաջիկայ Նովրուզի եւ Զա-
տիկի տօները հաշուի առնելով` ես
կողմերուն կոչ կ՛ուղղեմ պահպա-
նելու հրադադարն ու խուսափելու
այնպիսի գործողութիւններէ, որոնք
կրնան պատճառ դառնալ շփման
գիծին վրայ կամ սահմանին լար-
ւածութեան աճին»,- ըսած է ան:
Սարքոզի.- «Ես կողմնակից եմ ցեղասպանութեան
ժխտումի պատժելիութեան
Նոր Յառաջ.- 16 Մարտին, Անդրծովեան ֆրանսա-
ցիներու ներկայացուցչական յանձնախումբի (Կրէֆոմ)
ընթրիքի պատուակալ հիւրերն էին Վարչապետ Վալս եւ
նախկին Նախագահ Նիքոլա Սարքոզի: Յանձնախումբի
նախագահը Փաթրիք Քարամ, իր բացման խօսքին մէջ
ներմուծեց կարգ մը հարցումներ, ի շարս որոնց «ար-
դեօք կը մտածեն ցեղասպանութեան ժխտումը պատ-
ժելու մասին օրէնքին սահմանները ընդարձակելով
անոր մէջ ընդգրկել նաեւ Հայոց Ցեղասպանութեան
ժխտումի պատժելիութիւնը»:
Հանրապետութեան նախկին նախագահը իր ելոյթին
մէջ գործածելով այս պատեհ առիթը եւ հարցի կա-
պակցութեամբ ներկայացնելով իր որոշումը, ըսաւ որ
ինք կողմնակից է ցեղասպանութեան ժխտումին պատ-
ժելիութիւնը նախատեսող օրէնքի մը որդեգրման:
Յիշեցնենք որ Սարքոզիի նախագահութեան տասը
տարիներու ընթացքին այդ քայլը չառնուեցաւ եւ
Պուայէի օրէնքն ալ Սահմանադրական Խորհուրդէն ետ
վերադարձուեցաւ: Հարցին նկատմամբ թէ’ իր ընտ-
րութենէն առաջ եւ թէ անկէ ետք նոյն կեցուածքը յայտ-
նեց եւ խոստումներ ըրաւ այժմու Նախագահ Ֆրան-
սուա Հոլանտ, որու պաշտօնի աւարտին միայն մէկ
տարի մնացած է: Անդրծովեան ֆրանսացիներու այս
երկրորդ ընթրիքին մասնակցեցան հարիւրաւոր անձեր,
նաեւ բազմաթիւ հիւրեր, ինչպէս Կրթական Նախա-
րարը, Իլ տը Ֆրանսի շրջանային խորհուրդի նախա-
գահը, Ֆրանսայի Հայկական Կազմակերպութիւններու
համակարգող մարմնի նախագահները՝ Մուրատ Փա-
փազեան եւ Արա Թորանեան:
3. Մարտ 8-ին երեկոյեան ժամը 5-էն
սկսեալ տեղի ունեցաւ Գանատահայ
Կանա ն ց Մ իութեան հիմնադիր
Դոկտ. Խաթուն Թէմիզճեանի մահ-
ւան նուիրուած յիշատակի երեկոյ
մը:
Այս օրը կը զուգադիպէր նաեւ
միջազգային կանանց օրուան:
Տիկ. Արսինէ Ադդարեանի կորովի
աշխատութեամբ եւ իր յղացումով
մէջտեղ եկած այս ձեռնարկը մեր
սիրելի Խաթունին տաղանդն ու
նուիրումը վերարթնցուց իր յիշա-
տակը յարգող ներկաներուն:
Երեկոն սկսաւ Cocktail-ի հիւրա-
սիրութեամբ մը որուն յաջորդեց
նախ՝ Դոկտ. Խաթուն Թէմիզճեանի
կեանքն ու գործը ներկայացումով
յաւուր պատշաճ խօսքով ներկա-
յացուած Տիկ. Մարի Ճանպազեան-
Փաշայեանի կողմէ:
Ֆրանսերէնով խօսք առաւ նաեւ
Խաթունի համալսարանական իր
ընկերուհիներէն եւ այժմ Արմէն Քէ-
պէք վարժարանի Մանկամսուրի
բաժնի տնօրէնուհի Տիկ. Ռուզաննա
Սարգիսեան:
Յիշատակման ելոյթներէն յետոյ
ն ե ր կ ա ն ե ր ո ւ ն ն ե ր կ ա յա ցո ւ ե ցա ւ
«Map of Salvation» փրկութեան
քարտէզ վաւերագրական ժապա-
ւէնը, որը առաջին անգամ ըլլալով
կը հրամցուէր մոնթրէալահայու-
թեան:
Հայաստանցի ֆիլմարտադրիչ
Մանուէլ Սէրիպէքեանի նկարահա-
նումն էր, որուն ականատես եղանք:
Շար. էջ 4
Միջինք է... քառասուն ութ օրեայ
պահքի կէս շրջանը: Քրիստոսի
Սուրբ Յարութեան տօնին զանգակ-
ներուն ղօղանջը կարծէք հեռուէն
կ’արձագանգէ: Գաղութի բոլոր կազ-
մակերպութիւնները պատրաստու-
թեան մէջ են: Ուրբաթ 4 Մարտի երե-
կոյեան, բացառիկ թիւով բազմու-
թիւն մը լեցուած էր, Թէքէեան Մշա-
կութային Միութեան «Տօքթ. Յա-
րութիւն եւ Սիմա Արզումանեան»
Սրահը միջինք էր, իսկական մի-
ջինք: Թէքէեանի տիկինները համե-
րաշխ մթնոլորտի մէջ, գնահատելի
գործակցութեամբ, իւրաքանչիւրը
անձնապէս որպէս նուէր պատրաս-
տած էր պահքի զանազան զարմա-
նազան ճաշատեսակներ:
Ներկաները հերթով առատօրէն
ճաշակեցին բաց սեղանի վրայ ճա-
շակաւոր տեղադրուած համեղ ճա-
շերը, անթերի կանոնաւորութեամբ:
Ընթրիքէն վերջ շնորհալի օրիորդ
Քրիստին Տէր Ստեփանեան իր բիւ-
րեղ հայերէնով նոր հմայք մը բերաւ
մթնոլորտին երբ բարի գալուստի
խօսքէն վերջ, բացատրութիւններ
տուաւ Թ.Մ. Միութեան յառաջիկայի
ձեռնարկներուն մասին:
Ապա, հրաւիրեց Ս. Գրիգոր Լու-
սաւորիչ մայր տաճարի հոգեւոր
հովիւ՝ Արժ. Տէր Վազգէն քհնյ. Պո-
յաճեանը որպէսզի իր պատգամը
տայ «Պահքը Քրիստոնեայ կեանքին
մէջ» նիւթին շուրջ:
Արժ. Տէր Հայրը նախ ողջունեց
ներկայութիւնը Պոլսէն նոր ժամա-
նած Տէր Եղիա Քէրվանճեան քահա-
նային, ապա իւրայատուկ հաղոր-
դական արտայայտութեամբ արժե-
ւորեց նիւթը հետեւեալ ձեւով: (Մենք
կու տանք ամփոփումը):
Մեծ պահքը պատրաստութեան
շրջան է: Առանց պատրաստութեան
հաւատացեալները չեն կարող ար-
ժեւորուած դիմաւորել կամ լիուլի
ապրիլ փրկչի Յարութեան տօնը եւ
տօնեն իրենց եկող օրհնութիւնները:
Պահքը կ՚արժեւորուի միայն ու
միայն ապաշխարութեան խորհուր-
դով, զղջման ցաւով, խոստովա-
նութեան համարձակութեամբ, յա-
րատեւ աղօթքով, ներողամտու-
թեան, ժուժկալութեան պատրաս-
տութեամբ եւ սիրով լի ողորմու-
թեամբ: Առանց այս բոլորի, նոյնիսկ
մէկի բացակայութեան, անհնար է
արժեւորել պահքը, որը կը զրկէ եւ
կը հեռացնէ հաւատացեալն ե ր ը
բուն խորհուրդի իմաստէն ե ւ
օգուտէն: Այնքան կարեւոր է ապաշ-
խարութիւնն ու պահքը, որ հ ա յ
եկեղեցին հաւատացեալներու հա-
մար տարուայ 150 օրերէ աւելին
սահմանած է որպէս պահքի ապաշ-
խարութեան օրեր: Հայ եկեղեցին
ունի օրական պահքեր որոնք տեղի
կունենան Չորեքշաբթի եւ Ուրբաթ
օրերուն, շաբաթական պահքե ր
որոնք կը նախորդեն կարգ մը տօ-
ներու կամ սրբոց յիշատակ ո ւ -
թեանց:
Ամենէն երկարը մեծ պահքն է իր
եօթը շաբաթներու տեւողութեամբ,
որուն մէջ կը գտնուինք բոլորս...
Տէր Հօր բանախօսութեամբ ներ-
կաները վերահասու եղան մեծ պահ-
քի եւ միջինքի հոգեւոր իմաստին:
Բազմախուռն հիւրերը, ընկերա-
յին ջերմ մթնոլորտի մէջ, մնացին
սրահին մէջ, մինչեւ գիշերուան յա-
մեցող ժամերը:
Անգամ մը եւս հաւաքական սի-
րալիր գործակցութեամբ կատար-
ւող աշխատանքը արժեւորուեցաւ,
շնորհիւ Թ.Մ.Միութեան ժրաջան
տիկիններուն, գլխաւորութեամբ՝
Տիկին Անի Թորիկեանի:
Ուրախութեամբ, հաւատքով եւ
միասնական սիրով հասնինք Սուրբ
Յարութեան տօնին:
Վ. Պալեան
LUNDI 28 MARS 2016 - MONDAY MARCH 28, 2016 • ABAKA • 3
Arv& Thr Waxghn qfn& Poay;an
Միջինքը Թէքէեան Մշակութային
Միութեան կեդրոնին մէջ
Յուշատօն նուիրուած Խաթուն Թէմիզճեանի
(1957-2015)
4. 4 • ABAKA • LUNDI 28 MARS 2016 - MONDAY MARCH 28, 2016
«Աւրորա»-ի նպատակն է Հայաստանը դարձնել
մարդասիրութեան կեդրոն
«Աւրորա» համաշխարհային մարդասիրական
մրցանակի հիմնադիրները յոյսով են, որ մրցա-
նակը ճանաչելի պիտի դարձնէ Հայաստանը որ-
պէս աշխարհի մէջ մարդասիրութեան խոշոր
կեդրոններէն մէկը:
Այս մասին Չորեքշաբթի՝ 16 Մարտ 2016-ին,
Երեւանի մէջ ըսած է 100LIVES եւ «Աւրորա» նա-
խաձեռնութեան գլխաւոր տնօրէն Արման Ջի-
լաւեան:
«Մետիամաքս»-ը կը յիշեցնէ, որ Մարտ 15-ին
«Աւրորա» մրցանակի ընտրող յանձնաժողո-
վը հրապարակած էր մրցանակի դափնեկիր չորս
յաւակնորդներուն անունները. Մարգարիտ
Պարանկիցէն` Պուրունտիէն, դոկտոր Թոմ Քաթի-
նան` Սուտանէն, Սայիտա Ղուլամ Ֆաթիման`
Փաքիստանէն եւ Հայր Պեռնար Քինուին` Կեդ-
րոնական Ափրիկէի Հանրապետութենէն:
«Այս ծրագրի փիլիսոփայութիւնը հիմնուած էր
այն համոզմունքի վրայ, որ մենք յաղթած ժողո-
վուրդ ենք, իսկ յաղթած ազգի գլխաւոր յատկու-
թիւններից մէկը շնորհակալ լինելու ունակու-
թիւնն է: Շնորհակալ լինել նրանց, ովքեր օգնու-
թեան ձեռք մեկնեցին հայ ժողովրդին 100 տարի
առաջ եւ երախտագիտութիւն յայտնելու նրանց,
ովքեր նոյն հերոսութիւնն անում են այսօր»,-
ըսած է Արման Ջիլաւեան:
100 Lives եւ «Աւրորա» նախաձեռնութեան
հաղորդակցութեան հարցերով տնօրէն Արմինէ
Աֆէեան աւելցուցած է, որ «մրցանակը պիտի
տրուի Ցեղասպանութիւն վերապրածներու
անունէն` որպէս երախտիքի նշան զիրենք
փրկելու համար»:
Արմինէ Աֆէեան ըսած է, որ «Աւրորա» մրցա-
նակը ամէն տարի պիտի շնորհուի անոր, որ
անձնուիրաբար կ’օգնէ մարդոց: Դափնեկիրները
ճանաչման պիտի արժանանան իրենց արարք-
ներուն բացառիկ ազդեցութեան եւ նշանակու-
թեան համար:
Դափնեկիրը պիտի ստանան 100․000 տոլարի
պարգեւ եւ նուիրատուութեան շղթան շարունա-
կելու հնարաւորութիւն` 1.000.000 տոլարի դրա-
մաշնորհի ներկայացնելով զինք ոգեշնչած մար-
դասիրական կազմակերպութիւններուն:
«Աւրորա» մրցանակը Ապրիլ 24-ին Երեւանի
մէջ պիտի շնորհէ ընտրող յանձնաժողովի հա-
մանախագահ Ճորճ Քլունին:
Սուրիոյ 100.000 Հայութենէն
մնացած է 23.000ը
Սուրիոյ Հայ Աւետարանական եկեղեցւոյ համայնքապետ Վեր. Յարու-
թիւն Սելիմեան յայտարարած է, թէ 100.000 հաշուող Սուրիոյ Հայութենէն
մնացած է միայն 23.000ը:
Պատուելին յայտնած է նաեւ թէ Հալէպի մէջ հայկական երեք եկե-
ղեցիներ մասամբ կամ ամբողջովին աւերուած են: Ան միջազգային հան-
րութեան կոչ ըրած է, որ հարկ եղածը կատարուի Սուրիոյ պատերազմին
վերջ դնելու համար: “Անոր նպատակը պէտք է ըլլայ ապահովել այնպիսի
պայմաններ, որ Սուրիացիները մնան իրենց երկրին մէջ, եւ ոչ թէ՝ անոնց
փախուստի դիմելուն պատճառ ըլլան” շեշտած է ան:
Այս առնչութեամբ ան նաեւ յայտնած է այն համոզումը, թէ խաղա-
ղութեան վերահաստատման պարագային բազմաթիւ Սուրիացիներ, ի
շարս որոնց Հայեր, պիտի վերադառնան Սուրիա:
Մարտ 17-ին, ժամը 01:13-ին
ՍՊԾ-էն տեղեկատուութիւն տա-
րածուած է, որ տեղական ժամա-
նակով ժամը 01:02-ին (Կրինիչի
ժամանակով` 21:02-ին) Հայա ս -
տանի Արտակարգ իրավիճակներու
նախարարութեան ժաժաբանու-
թեան պաշտպանութեան ծառայու-
թեան երկրաշարժական ցանցը հիւ-
սիսային լայնութեան 40.9800 եւ
արեւելեան երկայնութեան 44.5100
աշխարհագրական գիծերու վրայ`
Ստեփանաւանէն 10 քմ. դէպի արե-
ւելք, երկրաշարժ արձանագրուած է:
Ստորգետնեայ ցնցումներ ո ւ ն
օճախը 10 քմ. խորութեամբ է,
ուժգնութիւնը` 2.8 աստիճան: Կենտ-
րոնին մէջ ցնցումներու ուժգնու-
թիւնը կազմած է 3-4 աստիճան:
Երկրաշարժը զգացուած է Ստե-
փանաւան եւ Ագարակ քաղաքնե-
րուն մէջ` 3-4 աստիճան, Վանաձոր
եւ Տաշիր քաղաքներուն մէջ` 2-3
աստիճան ուժգնութեամբ:
Երկրաշարժ` Հայաստանի
տարածքին
Հալէպահայութիւնը կը պատրաստուի
խորհրդարանական ընտրութիւններուն
Վեր ջ եր ս Հրապար ակ ուած են
Սուրիոյ մէջ տեղի ունենալիք խոր-
հըրդարանական ընտրութիւննե-
րուն Հալէպէն իրենց թեկնածու-
թիւնը դրած 7 հայ թեկնածունե-
րուն անունները: Աղբիւրի համա-
ձայն՝ թեկնածուներուն անուանա-
ցանկը կազմուած է Հալէպի հայ-
կական աւանդական կուսակցու-
թիւններու համաձայնութեամբ: Կը
հաղորդուի նաեւ, որ թեկնածունե-
րը այցելութիւն տուած են Հալէ-
պի Ազգային Առաջնորդարան, ուր
հանդիպած եւ օրհնութիւնը ստա-
ցած են Բերիոյ Թեմի Բարեջան
Առաջնորդ Տ. Շահան Արք. Սարգիս-
եանին:
Նշենք, որ Սուրիոյ յառաջիկայ
ընտրութիւնները նախատեսուած
են յառաջիկայ 13 Ապրիլ 2016 -ին:
Ստորեւ կը ներկայացնենք 7 հայ
թեկնածուներուն անունները.
Տիար Ժիրայր Րէիսեան
Տիար Ռաֆֆի Աւետիսեան
Մեթր Մարիա Գաբրիէլեան
Տիար Ծերուն Գահուէճեան
Տիար Յարութ Էօրտէկեան
Տիար Շահէ Մինասեան
Մեթր Կարապետ Շուշանեան
Աւարտին յիշենք, որ Սուրիական
Արաբական Հանրապետութեան
Սահմանադրութիւնը առիթ ընծա-
յած է բոլոր այն սուրիացի քաղա-
քացիներուն, որոնք կ՝ամբողջաց-
նեն թեկնածութեան պայմանները,
առաջարկելու իրենց թեկնածու-
թիւնը։
Յուշատօն նուիրուած...
Շար. էջ 3-էն
Բարձրորակ նկարահանում, զգա-
յացունց ձայնային խաղերն եւ text-
ային հարուստ բովանդակութեամբ
մը այս ֆիլմը կու գար հայութեան
գնահատանքի ձայնը հանդիսա-
նալու Եւրոպայի 5 միսիոնար կինե-
րու որոնք իրենց կեանքի նուիրու-
մով ու անմարդկային զոհողութիւն-
ներով եկան Ցեղասպանութենէն
ճողոպրած մասնիկներէն միայն՝ հայ
որբերուն օգնելու եւ հազարաւոր
կեանքերը փրկութիւն պարգեւելու:
Այդ 5 հերոսուհիներու՝
Maria Jacobson (Denmark)
Karen Jeppe (Denmark)
Bodil Katherine Bioern (Norway)
Alma Johansson (Sweden)
Anna Hedvig Büll (Estonia)
Կեանքն էր որ կը պատմուէր ու
կը ներկայացուէր:
Անոնք՝ այս 5 եւրոպացի հ ի ւ -
մանիստ կիները Հայոց Ցեղա ս -
պանութեան ականատեսներն են եւ
մազապուրծ ելած երեխաներու ու
կանանց ապաստաններու հիմնա-
դիրները:
Ֆիլմը ներկայացուած է ֆինլան-
տացի պատմաբան եւ ցեղասպա-
նագէտ Սվանտէ Լունգրէնի կողմէ:
Ֆիլմը սկսաւ մեր բոլորին ծանօթ
արեւմտահայաստանի քարտէզով
որուն վրայ կերեւին կարմիր կլո-
ր ա կ ն ե ր ո վ ո ր ո ն ց ցո յց կ ո ւ տ ա ն
ջ ա ր դ ե ր ո ւ վ ա յր ե ր ն ո ւ գա ղ թ ա -
կանութեան ճամբաները:
Ֆիլմը կ’աւարտէր այդ քարտէզին
վրայ ցոյց տալով այս անգամ կա-
պոյտ կլորակներ, որոնք այն որբա-
նոցներն ու կացարաններն էին հիմ-
նուած այդ 5 հիւմանիստներու կող-
մէ:
Յա ր գա ն քի ե ր ե կ ո յ մ ը ն էր ո ր
նուիրուած էր մոնթրէալահայ մեծ
կնոջ մը՝ Դոկտ. Խաթուն Թէմիզճ-
եանի, ինչպէս նաեւ 5 հիւմանիստ
կիներու որոնք եկան դարմանել
1915 ջարդերու վէրքը եւ այս բո-
լորը զուգադիպեցնելով միջազգա-
յին կանանց օրին՝ Մարտ 8-ին:
Վարձքը կատար բոլոր կազմա-
կերպողներուն եւ իրենց ղեկավար
Տիկ. Արսինէ Ադդարեանին:
Յա ր գա ն ք ն ա ե ւ մ ե զմ է յա ւ էտ
բաժնուած Խաթունին:
Արթօ ՄԱնուկեԱն
5. LUNDI 28 MARS 2016 - MONDAY MARCH 28, 2016 • ABAKA • 5
Վարազդատ Աւոյեանը Ուաշինկթընում խօսում է
ՌԱԿ-ի Հայաստանեան գործունէութեան մասին
Զրուցեց Արամ Արքունը,
«Armenian Mirror Spectator»
Թարգմ. Հ. Ծուլիկեան
Վարազդատ Աւոյեանն անդա-
մակցեց ՌԱԿ-ին 1991-ին եւ շատ
շուտով դարձաւ ամենաաչքի ընկ-
նող առաջնորդներից մէկը Հայաս-
տանի խորհրդարանում: Շիրակի
մարզում ծնուած հայորդին անձնա-
կան մեծ կորուստ կրեց 1988-ի երկ-
րաշարժի ժամանակ, բայց հետա-
գ այում ի ր կեան քը ն ուիրեց իր
ծննդավայրի վերակառուցման աշ-
խատանքներին:
Աւոյեանը ծնուել է Մեծ Սարիար
գիւղում 1947-ին, մասնագիտանա-
լով ուսուցչութեան եւ հոգեբանու-
թեան ոլորտներում: 1970-ից սկսած
աշխատել է որպէս լրագրող, Ման-
կավարժական ինստիտուտի կոմե-
րիտմիութեան քարտուղար, Կո-
մ ունիս տ ա կ ան կուսակ ցութեան
քաղաքային խորհրդի անդամ եւ
Գիւմրիի քաղաքային խորհրդի մշա-
կոյթի բաժնի տնօրէն: Քաղաքական
ասպարէզում առաջ գնալով 1985-
90 թթ. Նա դարձաւ Հայաստանի
կոմկուսի «Մոսկովեան» շրջանային
կոմիտէի նախ երկրորդ, յետոյ առա-
ջին քարտուղարը:
1988-ին, Դեկտեմբերի 7-ի աղէ-
տաբեր երկրաշարժի ժամանակ նա
կորցրեց իր կողակցին, որից յետոյ
առանձին մեծացրեց իր միակ դստե-
րը:
Վերջերս Ուաշինկթըն կատարած
ի ր ա յց ե լո ւթե ան ժամ անակ նա
ասաց, որ «1980-ականների դէպ-
քերը եւ յատկապէս ղարաբաղեան
շարժումը նոր լիցք հաղորդեցին
մեր ազգային գաղափարախօսու-
թ եանը: Մ ի աժաման ակ նախկին
վարչակարգի գլխաւոր դէմքերը
բոլորի հետ կիսեցին այն մտահո-
գութիւնը, որ Խորհրդային Միու-
թեան փլուզման ընթացքում Հայաս-
տանը չմնայ փլատակների տակ:
Այդ ժամանակ չափազանց զգու-
շաւոր եւ շրջահայեաց քաղաքա-
կանութիւն էր անհրաժեշտ վարել
Հ այա ս տ ա նի ան վտանգութիւնը
ապ ա հ ով ելու հ ամ ար եւ պէտք է
ասել, որ ընդհանուր առմամբ դա
մեզ յաջողուեց»:
1990-ին Հայաստանի Հանրապե-
տութեան Գերագոյն խորհրդի ընտ-
րութիւնների ժամանակ, որը դառ-
նալու էր անկախ Հայաստանի առա-
ջին խորհրդարանը, գործընկերները
առաջադրեցին Աւոյեանի թեկնա-
ծ ութիւն ը եւ ն ա պատգամաւոր
ընտրուեց Գիւմրիի «Վերածնունդ»
91-րդ ընտրատարածքից: Նա առա-
ջին պատգամաւորներից էր, որ ան-
դամակցեց ՌԱԿ-ին հէնց որ կու-
սակցութիւնը պաշտօնապէս գրան-
ցըուեց երկրում որպէս քաղաքա-
կան միաւոր:
Հէնց հնարաւոր եղաւ ազատօրէն
քաղաքականութիւն քննարկել Հա-
յաստանի Ազգային ժողովում, սկսե-
ցին կազմուել ֆրակցիաները եւ Հա-
յաստա ն ի Գր ողների Միութեան
նախկին նախագահ Վարդգէս Պետ-
րոսեանն ու Վարազդատ Աւոյեանը
երդուեցին անդամակցել ՌԱԿ-ին:
ՌԱԿ ֆրակցիան շուտով խորհրդա-
րանում ունեցաւ 10 ներկայացու-
ցիչ, եւ այնուհետ այդ թիւը հասաւ
18-ի: «Մօտ մէկ տարուայ ընթաց-
քում ՌԱԿ-ը դարձաւ առաջին խոր-
հըրդարանի երկրորդ ամենակա-
րեւոր քաղաքական ուժը, ակտիւ
գործունէութիւն ծաւալելով տնտե-
սական, քաղաքական եւ սոցիալա-
կան բնագաւառներում: Դա ՌԱԿ-ի
յաջողութիւնների շրջանն էր: իր
130 տարուայ փորձառութեամբ,
ՌԱԿ-ի գաղափարախօսութիւնն այն
է, որ Հայաստանը պէտք է լինի
ազատ ու անկախ պետութիւն,
ազատ շուկայով, ազատ տնտեսու-
թեամբ եւ մարդկանց անհատական
իրաւունքներով», յայտնեց Աւոյ-
եանը:
Հայաստանի անկախացման տա-
րիներին Աւոյեանը ընտրուեց Հան-
րապետութեան Գերագոյն Խորհրդի
արտաքին յարաբերութիւնների
մշտական յանձնաժողովի անդամ,
իսկ 1992-ին՝ խորհրդարանի քար-
տուղար եւ այդ բարձր պաշտօնում
մնաց մինչեւ 1995 թուականը, երբ
աւարտուեց առաջին խորհրդարա-
նական գումարումը: «Այդ ընթաց-
քում մենք պէտք է հասարակու-
թիւնը կառավարելու օրէնքներ մշա-
կէինք: ՌԱԿ-ն իր առաջարկներով
լուրջ ներդրում ունեցաւ քննար-
կումների եւ յատկապէս տնտեսու-
թեան եւ մարդու իրաւունքների ու
ազատութիւնների վերաբերեալ
որոշակի օրէնքների ընդունման
ժամանակ: Մենք, ՌԱԿ-ի անդամ-
ներս, մշակեցինք որոշ օրէնքների
բանաձեւերը: Որպէս կուսակցու-
թիւն մենք կապեր էինք հաստատել
ազատական գաղափարախօսու-
թեան ջատագով աշխարհի տարբեր
մասերում գործող քաղաքական
կուսակցութիւնների հետ եւ մաս-
նակցում էինք խորհրդարանական
զարգացմանը նուիրուած ամէնա-
տարբեր ժողովների», յիշեց Աւոյ-
եանը, որ պատգամաւոր վերըն-
տըրուել էր արդէն Ազգային Ժողով
վերանուանուած խորհրդարանի
երկրորդ գումարմանը, որը տեւեց
մինչեւ 1999 թուականը: Այս երկ-
րորդ շրջանում, Աւոյեանը միակ
ՌԱԿ ներկայացուցիչն էր խորհըր-
դարանում: Պատճա՞ռն, իր խօսքե-
րով, «դժբախտաբար, ներքին երկ-
պառակութեան եւ արտաքին մի-
ջամտութեան հետեւանքով կու-
սակցութեան մասնատումն էր, որը
նաեւ հեղինակազրկեց նրան»: Աւոյ-
եանը, սակայն, մնաց խորհրդա-
րանի արտաքին յարաբերութիւննե-
րի յանձնախմբում մինչեւ 1998
թիւը, երբ անցաւ Երեւանի ջրամա-
տակարարման համակարգի ծրագ-
րերը ղեկավարելու աշխատանքին,
որը տեւեց մինչեւ 2012 թուականը:
Այդ ընթացքում նա Համաշխար-
հային բանկի ֆինանսաւորած մու-
նիսիփալ զարգացման ծրագրի ղե-
կավարը դարձաւ:
Նա շարունակեց մնալ ՌԱԿ-ի
անդամ եւ ներկայիս ՀՏՀ-ի Ռամ-
կավար Ազատական Կուսակցու-
թեան Հանրապետական վարչու-
թեան ամենաակտիւ անդամներից
է:
Կուսակցութիւնը վերակազմաւո-
րելու եւ վերակենդանացնելու ջան-
քերը յանգեցրին դրան, որ հինգ
տարի առաջ գումարուած համա-
գումարի ընթացքում միաւորուեցին
Արմենական եւ Հայաստանի Ռամ-
կավար Ազատական Կուսակցու-
թիւնները: 2015 թուի Հոկտեմբերին
տեղի ունեցաւ ՌԱԿ-ի 23-րդ ներկա-
յացուցչական ժողովը (2-րդը վերա-
կազմաւորումից յետոյ), որի ընթաց-
քում յստակեցուեցին կուսակցու-
թեան ապագայ նպատակներն ու
ծրագրերը: Ժողովի, որին մասնակ-
ցում էին նաեւ Սփիւռքի ՌԱԿ ներ-
կայացուցիչները, նախագահ ըն-
տըրուեց Աւոյեանը:
Կուսակցութիւնը պատրաստւում
է ակտիւօրէն մասնակցել կառավա-
րական մարմինների տեղա կ ա ն
ընտրութիւններին նպատակ ունե-
նալով որոշակի պաշտօններ զբա-
ղեցնել 2017-ի խորհրդարանական
ընտրութիւնների արդիւնքում: «Մեր
յաջողութիւնը մեծապէս կախուած է
մի շարք գործօններից, որ ո ն ք
անհրաժեշտ են կուսակցութիւնը
Հայաստանում ամրապնդելու հա-
մար», ասում է Աւոյեանը: Կուսակ-
ցութիւնը պէտք է միասնա բ ա ր
գործի եւ միջոցառումներ կազմա-
կերպի: Նա կոչ արեց կուսակցու-
թեան բոլոր մարմիններին, հայրե-
նիքում թէ սփիւռքում, միաւորուել,
աւելացնել անդամների քանակը եւ
կենտրոնանալ Հայաստանի վրայ:
«Հաւատացած եմ, որ նոր մ ա ր -
տահրաւէրների առաջ ենք կանգ-
նած եւ այն կուսակցութիւնը, որ
ճիշդ ուղիով կը կարողանայ քարոզ-
չութիւն առաջ տանել, նա էլ յաջո-
ղութեան կը հասնի», նշեց նա, շեշ-
տելով, որ ՌԱԿ-ը պետութեան եւ
հայրենիքի կողքին է միշտ, բայց ոչ
անպայմանօրէն իշխող ուժի կող-
քին: Այդ պատճառով էլ, ընդհանուր
առմամբ հաւանութիւն է տա լի ս
պետութեան արտաքին քաղաքա-
կանութեանը, պաշտպանում է այն
հայրենիքում եւ սփիւռքում, չնայած
երբեմն կարող է նաեւ հնչեցնել որոշ
մտահոգութիւններ: Երբ սահմա-
նադրական փոփոխութիւններն էին
առաջ քաշւում, կուսակցութիւնն,
օրինակ, ըստ Աւոյեանի, մտահոգ-
ւած էր մասնաւորապէս երկրի ան-
վըտանգութեան հարցերի վերա-
բերեալ կէտերով, որոնցից մէկը
պատերազմական իրավիճակում
ընդհանուր հրամանատարի պաշ-
տօնակատարի խնդիրն էր: Արդիւն-
քում փոփոխութիւններ մտցուեցին
վերջնական փաստաթղթում: Աւոյ-
եանը մաս էր կազմում ՌԱԿ պատ-
ւիրակութեանը, որն անցեալ տար-
ւայ Սեպտեմբերի 17-ին հանդիպում
ունեցաւ նախագահ Սերժ Սարգըս-
եանի հետ:
Ինչ վերաբերում է տնտեսական
ոլորտին, «իրականում չենք կարող
ասել, թէ Հայաստանում տնտեսա-
կան յարաբերութիւնները ազատ
են», հաւաստեց Աւոյեանը, աւելաց-
նելով. «Մոնօփոլիան խեղդում է
փոքր պիզնէսին: Անձնական շահը
գերակշռում է տնտեսութեան հա-
ւասար բաշխմանը: Օրէնքի պաշտ-
պ ա ն ո ւ թ ի ւ ն ը , հ ա ս ա ր ա կ ո ւ թ ե ա ն
միջին խաւի ձեւաւորումը եւ փոքր
պիզնէսների կայացումը երկրում
պէտք է բարձրաձայնի իր մտահո-
գութիւնները»:
«Սա մեր գլխաւոր խնդիրներից
մէկն է, որն առաջ պէտք է տանենք
որպէս քաղաքական ուժ, նոյնիսկ
մէկուսացուելու սպառնալիքի առաջ
կանգնելով: Եթէ այլ քաղաքական
կուսակցութիւններին ղեկավարում
են անհատները, ապա ՌԱԿ-ին ղե-
կավարում են մտաւորականները,
որոնք հեղինակութիւն են վայե-
լում», նշեց նա:
Կուսակցութեան գաղափարախօ-
սութիւնը չափազանց կարեւոր է,
քանի որ առանց գաղափարախօ-
սութեան կուսակցութիւնները գե-
րակշռում են Հայաստանում: «Ազա-
տական մտածողութիւնը հեշտօրէն
ընդունելի չէր նորանկախ Հայաս-
տ ա ն ո ւ մ : Նա խ կ ի ն ս ո ցի ա լա կ ա ն
վարչակազմի հոգեբանական ազդե-
ցութիւնը շատ մեծ էր եւ դժուա-
րութիւններ էր յարուցում շուկայի
ազատականացման խնդրում: Բոլոր
կուսակցութիւնները սոցիալական
խնդիրները լուծելիս դիմում էին
ս ո ցի ա լի ս տ ա կ ա ն մ ե թ ո տ ն ե ր ի ն :
ՌԱԿ-ը անյողդողդ մնաց իր սկըզ-
բունքներին», յայտարարեց Աւոյ-
եանը:
Քսանհինգ տարիներ անց նոր
սերունդ է աճել Հայաստանում եւ
ճիշդ ժամանակն է քարոզել ազա-
տական գաղափարները: Դրա հա-
մար ՌԱԿ-ը պէտք է ընդլայնի իր
քարոզչութիւնը հեռուստատեսու-
թեան, համացանցի ու տպագիր
մամուլի միջոցով: Աւոյեանի մեկնա-
բանութեամբ սոցիալ-տնտեսական
շ ա տ բ ա ր դ ի ր ա վ ի ճա կ է ի շ խ ո ւ մ
ներկայիս Հայաստանում: Գլխաւոր
խնդիրը շրջափակումն է: Դժուար է
արտաքին շուկաների (ինչպիսին
Եւրոպան է, օրինակ) հետ առեւ-
տուր կազմակերպել: Եւրասիական
տնտեսական միութիւնն էլ նոր է
կազմաւորուած: Հայաստանի մաք-
սային օրէնքներն էլ որոշ դժուա-
ր ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ե ն յա ր ո ւ ցո ւ մ , մ ի ն չ
մոնոփոլիաներն ու կաշառակերու-
թիւնը չեն նպաստում երկրի հա-
մընդհանուր բարգաւաճմանը: Գոր-
ծազրկութիւնը շատ բարձր է, առ-
նըուազն 30 տոկոս ընդհանուր առ-
մամբ, իսկ Գիւմրիում 40-45 տոկոս:
Արցախի պաշտպանութիւնը կարե-
ւոր է Հայաստանի անվտանգու-
թեան համար, բայց դա ազդում է
տնտեսութեանը:
2012-ի ց ս կ ս ա ծ Աւ ո յե ա ն ն ի ր
ուշադրութիւնը սեւեռեց Շիրակի
մարզի խնդիրների վրայ: Նա ըն-
տըրուեց «Շիրակի Հայրենակցա-
կան Միութեան» (ՇՀՄ) նախագահ:
Շահ չհետապնդող այս կազմակեր-
պութիւնը հիմնուել էր 2000 թուա-
կանին եւ առաջին նախագահ էր
ընտրուել Հայաստանի եւ Ռուսաս-
տանի գիտութիւնների ակադեմիա-
ների անդամ Սերգէյ Համբարձում-
եանը: Շուտով աւելի քան հազար
հոգի միացել էին կազմակերպու-
թեանը եւ 10-ը յանձնախմբեր էին
ստեղծուել, որոնք զբաղւում էին
Շար. էջ 13
6. 6 • ABAKA • LUNDI 28 MARS 2016 - MONDAY MARCH 28, 2016
Թրքական լրատուամիջոցները կապանքի տակ
:ROUAND AXAT:AN
«’Զաման’, սպաննուած Ուրբաթ
օր, արթնցաւ Կիրակի օր որպէս
կառավարամէտ խամաճիկ մը (zom-
bie)» կը գրէ այս Շաբաթ օր լրագ-
րող Փիօթր Զալեւսքի:
Սակայն, Մարտ 4-ին Զամանի
« սպ ա ն նո ւթի ւն»ը լռե լ եայն կամ
առանց պատահարի չեղաւ: Նախա-
գահ Րէճէպ Թայ յ իպ Է ր տողանի
կառավարութիւնը, դատաւորական
հլու պաշտօնավարէ մը դատական
հրահանգ մը ի ձեռին, ներխուժեց
թերթին խմբագրութեան գրասեն-
ե ակ ներ ը, ցուցար ար ներու հետ
կռուելով արցունքաբեր կազերով եւ
ջուրի թնդանօթներով: Հիմա «Զա-
մ ան »ը կը մ նայ ձերբակ ալուած,
նուիրուած՝ արհամարհող նախա-
գահի մը փառքը գովաբանողի պաշ-
տօնին: Ազատ մամուլի վայրագ ոտ-
նակոխումը կը վերադարձնէ երկրի
պատմութեան «ամենամութ ժա-
մեր»ու պատմութիւնը, ինչպէս որ
անոր խմբագիրները նկարագրեցին,
նախ քան իրենց գրասենեակներէն
վտարուելէ:
«Զաման» եւ իր քոյր հրատարա-
կութիւնը՝ «Այսօրուան Զաման»ը,
ունէին օրական 650,000 տպաքա-
նակ:
Մինչեւ անցեալ շաբթուան իր
գրաւումը, «Զաման» ընկերակցած
էր «Կիւլէն»եան շարժումին, որ կը
ղեկավարուի աքսորեալ կղերական
Ֆէթիւլլահ Կիւլէնի կողմէ: Ժամա-
նակ մը, Կիւլէն եւ Էրտողան գործա-
կիցներ էին ի նպաստ իսլամական
ԱՔ Կուսակցութեան, Թուրքիոյ իշ-
խանութիւնը ձեռք առնելու համար:
Էրտողան, երբ ինքզինք հաստա-
տեց որպէս Թուրքիոյ միահեծան
հեղինակութեամբ կառավարողը,
գժտուեցաւ իր նախկին դաշնակի-
ցին հետ, որ կը շարունակէր վայելել
Թուրքիոյ զինեալ ուժերու, ոստիկա-
նութեան եւ դատական հեղինակու-
թիւններու լայնածիր նեցուկը:
Էրտողան այս հաստատութիւն-
ներու մեծ մասը մաքրագործած է,
իբրեւ պայքար «Խորունկ Պետու-
թ եա ն» դ էմ: Ա զատ մամուլը, եւ
անոնցմէ ամենակարկառուն ներ-
կայացուցիչը՝ «Զաման»ը, Թուրքիոյ
վերջին կռուանները եղան Կիւլէ-
նական քաղաքականութիւնը տա-
րածողներուն, որոնք կը հետապըն-
դէին կառավարութեան մսխումնե-
րը:
Էրտողան ուխտած էր այդ թերթը
եւս միւսներու կարգին բերելու,
լ ռեցնելու համ ար երկրին բոլոր
քննադատութիւնները: Ուրեմն, այ-
սօր, Թուրքիոյ ազատ մամուլը կա-
պանքի տակ է:
Եւրոպական Լրագրողներու Դաշ-
նակցութիւնը (EFJ) եւ Լրագրող-
ներու Միջազգային Դաշնակցու-
թիւնը (IFJ) ըսին թէ իրենք մօտէն կը
հետեւին կացութեան խոր մտա-
հոգութեամբ:
«Եւրոմիութիւնը չի կրնար լռել-
եայն անցնիլ «Զաման» թերթի «Այ-
սօրուան Զաման» եւ «Ճիհան» լրա-
տըուական գործակալութիւններու
քաղաքական գրաւումի վրայէն»,
ըսին անոնք իրենց յայտարարու-
թեան մէջ:
EFJ/IFJ պիտի տեղեկագրեն այս
պարագան Եւրոխորհուրդի՝ լրագ-
ր ողներո ւ պաշտպանութեան եւ
ապահովութեան «Լրատուամիջոց-
ներու Ազատութեան ուրուագիծ»ի
բլաթֆորմին, որպէս նոր օրինակ մը
Թուրքիոյ մէջ ազատութեան բռնա-
բարման:
Եւրոպայի մէջ տպաւորութիւնը
այն է թէ «Զաման»ի բռնագրաւումը
կը բացայայտէ Էրտողանի անցումը
հեղինականացումէ դէպի ամբողջա-
կան բռնատիրութիւն:
«Զաման»ի բռնագրաւումը սառ-
ցակոյտին միայն երեւցած մասն է:
Ան մաս կը կազմէ տարաձայնու-
թեան շատ աւելի տարածուն բեկա-
նումին: Արդարեւ, անցեալ Յունուա-
րին, գաղտնի սպասարկութեան
ուժերը աւելի քան 1000 ակադե-
մականներ հարցաքննութեան են-
թարկեցին որովհետեւ անոնք բողո-
քած էին Թուրքիոյ հարաւ-արեւել-
եան շրջանին մէջ կառավարական
զինուորական գործողութիւններուն
մասին, որոնք ներկայիս աւեր կը
յառաջացնեն հոն բնակող քրտա-
բնակ փոքրամասնութեան մէջ:
Տիարպէքիր քաղաքը իսկական
պատերազմական գօտիի մը վերած-
ւած է, ահաբեկիչները մաքրագոր-
ծելու երեւոյթին տակ: Աւելին, 2014-
էն ի վեր 1,845 հոգիներ դատա-
պարտուած են նախագահը վար-
կաբեկած ըլլալու ամբաստանու-
թեամբ:
«Զաման»ի գայթակղութիւնը իր
նախընթացը ունեցած է երբ երեք
ամիս առաջ լրագրողներ Ջան Տուն-
տար եւ Էրտէմ Կիւլ ձերբակալուե-
ցան լրտեսութեան ամբաստանու-
թեամբ: Իրականութեան մէջ, անոնք
իրենց թերթին՝ «Ճումհուրիյէթ»ի
մէջ տեղեկացուցած էին, թէ կառավա-
րութիւնը Սուրիոյ մէջ ահաբեկչա-
կան կազմակերպութիւններու զի-
նամթերք կը հայթայթէր: Նոյնիսկ
լուսանկարներ հայթաթած էին: Կա-
ռավարութիւնը ամբաստանեց զա-
նոնք պետական գաղտնիքներ հրա-
պարակած ըլլալու յանցանքով եւ
պրն. Էրտողան կը յոխորտար որ
անոնք գին մը պիտի վճարէին: Յե-
տոյ, Սահմանադրական Դատա-
րանն էր որ անոնց ազատ արձա-
կեց: Զայրացած Էրտողան մը գո-
ռաց, «Ես չեմ հնազանդիր եւ չեմ
յարգեր այդ որոշումը»: Լրագրողնե-
րը տակաւին կը սպասեն առկախ
ամբաստանութիւններու եւ կրնան
մինչեւ անգամ դատապարտուիլ
ցկեանս բանտարկութեան:
«Բնականոն երկիրներու մէջ, նա-
խագահին պաշտօնն է ժողովուրդին
յիշեցնել թէ պէտք է օրէնքներուն
հնազանդին», ըսաւ պրն. Տիւնտէր:
«Բայց Թուրքիոյ մէջ, ժողովուրդն է
որ նախագահին պէտք է ըսէ որ
նոյնը կատարէ»:
«Ճումհուրիյէթ» եւ «Զաման»
միակ լրատու միջոցները չեն որ
անցեալ շաբաթ զոհ եղան հար-
ւածուելու. ոստիկանութիւնը խու-
ժած է Քօզա Իփէք խմբաւորումի
Իսթանպուլի գրասենեակները եւ
դադրեցուցած է անոնց ուղղակի
եթերով հեռուստատեսութեան հա-
ղորդումները: Առաջին ենթարկուող-
ները եղան Պէնկիւթիւր TV եւ IVC
TV, որոնք տակաւին զրկուած են
պետութեան պատկանող «Թիւրք-
սաթ» հաղորդակցութեան արբան-
եակէն:
Էրտողանի կառավարութեան
տակ, Թուրքիա եղած է ամենաշատ
լրագրող բանտարկող երկիրը, եւ
հիմա կը գրաւէ Press Freedom
Index-ի 149-րդ տեղը, աշխարհի
180 երկիրներու մէջ, ըստ Repor-
ters Without Borders-ին:
Ֆրանսա, Գերմանիա եւ Եւրո-
միութիւն պաշտօնապէս դատա-
պարտած են Թուրքիոյ «Զաման»
թերթի բռնագրաւումը: Գերմանիայի
կառավարութեան խօսնակ մը յայ-
տարարած է թէ Դիւանապետ Ան-
կէլա Մերքէլ Պրիւքսէլի մէջ ար-
ծարծած է մամուլի ազատութեան
հարցը Թուրքիոյ Վարչապետ Ահ-
մէտ Տաւուտօղլուի հետ հանդիպ-
ման ընթացքին: Ֆրանսայի Արտա-
քին Գործերու նախարար Ժա ն -
Մարք Այրոյ նոյնպէս բացայայտած
է իր մտահոգութիւնը եւ ըսած է թէ
այս ընթացքը դէմ է Եւրոմիութեան
արժեչափերու: «Ընդունելի չէ: Կա-
րելի չէ փափաքիլ եւրոպական չա-
փանիշերու մօտենալ եւ չյարգել
մէտիայի բազմաձայնութիւնը (plu-
ralism): Բացայայտ է եւ մենք յստա-
կօրէն ըսած ենք Թուրքիոյ»:
Իր կարգին, Եւրոխորհրդարանի
Նախագահ Մարթին Շուլց խօսելով
Տաւուտօղլուի հետ ըսած է թ է՝
ազատ մամուլը «անսակար կ ե լի
տարր մըն է մեր Եւրոպական ինք-
նութեան: Անոնք որոնք կու զե ն
միանալ Եւրոմիութեան, պէտք է որ
կիրարկեն արտայատուելու ազա-
տութիւնը, մամլոյ ազատութիւնը եւ
հանդուրժեն քննադատութիւնը»
ըսած է Գերմանական Կանա ն չ-
ներու Կուսակցութեան ղեկավար
Ճէմ Օզտէմիր, որ Գերմանիա ծնած
Թուրք մըն է:
Ի դէպ, Օզտէմիր Գերման ի ո յ
Խորհրդարանին մէջ կը պայքարի
Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչ-
ման ի նպաստ: Աւելին՝ որպէս լու-
սանցքային նշում, «Այսօրուան Զա-
ման», նախ քան բռնագրաւումը,
տեղեկացուցած է որ Թուր քի ո յ
Խորհրդարանի անդամ եւ ՀՏՓ կու-
սակցութեան անդամ, ծագումով
հայ Կարօ Փայլան, խորհրդարանին
մէջ ճառ մը խօսած է եւ ցուցադրած
է լուսանկաներ պատերու վ ր ա յ
կատարուած գծագրութիւններու եւ
արձանագրութիւններու (graffiti)
ուր ըսուած է «պոռնկորդի (bastard)
հայեր», ու նկատած է այս արարքը
որպէս ցեղամոլութեան (racism)
լուրջ արարք մը: Փայլան իր ճառին
մէջ շարունակած է ըսել՝ «Այս ոճիրը
գործուած է ոչ միայն ապահովու-
թեան ուժերու կողմէ, այլ նաեւ վար-
չապետին կողմէ»: Արդարեւ, անց-
եալ շաբաթ Վարչապետ Տաւուտօղ-
լու, Պինկոլ այցելելով յայտնած է թէ
Հայ խուլիգաններ (gangs) գործակ-
ցեցան Ռուսիոյ հետ Առաջին Հա-
մաշխարհային Պատերազմի ըն-
թացքին:
«Ի՞նչ տեսակ ցեղապաշտութիւն
մըն է ասիկա. ես արտօնուա՞ծ եմ
ըսելու ‘Թուրք խուլիկաններ’»:
Թուրք կառավարութեան բոլոր
այս ոճիրներուն եւ օրինազանցու-
թիւններուն հանդէպ Եւրոպա եւ
Միացեալ Նահանգներ, առաւելա-
գոյնը՝ ձեռքի փոքր զարկո վ մ ը
կ’անցնին անոնց վրայէն եւ կը շա-
րունակեն Էրտողանի վարչակար-
գին հետ գործակցութիւնը:
Րօյ Կրինզլէյտ «Կարտիան» թեր-
թին մէջ հրատարակած է յօդուած
մը «Էրտողան, մամուլի ազատու-
թեան թշնամին, դարձեալ պիտի
նուաստացնէ Եւրոմիութիւնը»: Այդ
յօդուածին մէջ ան մէջբերում մը կը
կատարէ Քրիստոֆ Տըլուար էն ՝
ընդհանուր քարտուղարը RSF-ի, որ
կ’ըսէ՝ «ԵՄ-ը պէտք է օգտագործէ
իր ամբողջ կշիռը ... կարելի չէ շա-
րունակել ԵՄ միացումի խօսակցու-
թիւնները երբ Անգարա բացայայ-
տօրէն կը ոտնակոխէ Եւրոպական
հիմնական արժէքներ»: Կրինզլէյտ
կը շարունակէ իր հաստատումները՝
«ԵՄ-ը ցարդ մեղապարտ տկարու-
թիւն մը ցուցաբերած է ի պատաս-
խ ա ն Րէճ էպ Թ ա յյի պ Էր տ ո ղ ա ն ի
լրատուամիջոցներու վրայ կատա-
ր ա ծ յա ր ձա կ ո ւ մ ն ե ր ո ւ ն » : Յե տ ո յ
հարց կուտայ՝ «Արդեօ՞ք ԵՄ-ը որո-
շած է թոյլատրել որ նուաստանայ:
Յստակ պատասխանը՝ Այո’ է»:
Այս յոռետես եզրակացութիւնը
հիմնուած է առարկայական գնա-
հ ա տ ո ւ մ ո վ : Այս հ ա ն գր ո ւ ա ն ի ն ,
Պրիւքսէլի մէջ պրն. Տաւուտօղլուն
կը բանակցի Եւրոմիութեան ղեկա-
վարներու հետ համաձայնիլ որ կոր-
զէ 3.5 միլիառ տոլարի նոր գումար
մը եւս, փոխան արտօնելու որ Յու-
նաստանէն եւ Եւրոպայի ծովեզերք-
ներէն գաղթականներու նոր հո-
սանքներ ընդունուին:
Իր բանակցութիւններուն ընթաց-
քին, լսելէ ետք բոլոր քննադատու-
թիւններն ու քարոզները, ան հաւա-
նաբար պիտի լկտիօրէն մտածէ՝
«Մուրացկանները այլընտրանք չեն
ունենար: Եթէ պէտք ունիք Թուր-
քիոյ օգնութեան գաղթականներու
հարցին մէջ, պարտաւոր էք դրամը
տալու եւ ձեր գործով զբաղուելու:
Մեր վրայ դուք ոչ մէկ կշիռ ունիք թէ
մ ե ն ք ի ն չպ էս կ ը վ ա ր ո ւ ի ն ք մ ե ր
լր ա գր ո ղ ն ե ր ո ւ հ ե տ մ ե ր ե ր կ ր ի ն
մէջ:»
Ա’յս է հիմնականին մէջ Էրտո-
ղանի կառավարութեան ամբարտա-
ւանութիւնը:
Ոչ մէկ Եւրոմիութեան ղեկավար
դեռ յանդգնութիւնը ունեցած է իր
մատը շարժելու Թուրքիոյ վրայ,
ամբաստանելու համար զայն որպէս
պատճառը ամբողջ այս արհաւիր-
քին:
Սուրիոյ նման կայուն երկրի մը
հանդէպ Թուրքիոյ նախայարձակ
թշնամութիւնը աւելի սաստկացուց
կ ա ցո ւ թ ի ւ ն ը , պ ա ր տ ա դ ր ե լո վ ո ր
խաղաղ բնակչութիւնը ցրուի Եէգէ-
եական Ծովու ափերը եւ անկէ ան-
դին: Եւ փոխանակ Թուրքիոյ, Եւ-
րոպան է որ կը հատուցանէ այս
առասպելական մարդկային ողբեր-
գութեան գինը:
Թուրքիա կը կոխոտէ Եւրոպա-
կան արժէքները եւ կը խուսափի
անպատիժ: Էրտողանի զինուորա-
կ ա ն ո ւ թ ի ւ ն ը ո ճր ա յի ն մ ո լե գն ո ւ -
թեամբ կը յարձակի երկրի Քիւրտ
բնակութեան վրայ համատարած
նախճիրով մը: Եւրոմիութիւնը եւ
Միացեալ Նահանգները մաքրած են
ի ր ե ն ց խ ի ղ ճ ը , քր տ ա կ ա ն PKK-ը
նկատելով որպէս ահաբեկչական
կազմակերպութիւն մը:
Թուրքիա կ’արհամարհէ Ռուսիոյ,
կը ցնցէ ՆԱԹՕ-ի զինակցութեան
կառոյցը, եւ պրն. Օպամա կը խրա-
տէ՝ «Թուրքիա իրաւունք ունի ինք-
զինք պաշտպանելու»:
Ցուրտ Պատերազմի սկզբնաւո-
րութեան, Թուրքիա ստանձնած է
Արեւմուտքի փոխանորդի պաշտօ-
նը, Միջին Արեւելքի կեղտոտ գոր-
ծերը կատարելու համար: Ան կը
զինէ ահաբեկիչ խումբեր Սուրիոյ
մէջ եւ Արեւմուտքը իր նայուածքը
կը դարձնէ միւս կողմ:
Արդարեւ, «Կարտիան» թերթը
ճ ի շ դ է: « Մ ի ս պ ա ս էր , Էր տ ո ղ ա ն
պատասխանատու պիտի չյայտա-
րարուի իր տեղական հարցերուն եւ
մ ի ջ ա զգա յի ն ծա յր ա յե ղ ս ա յթ ա -
քումներուն համար, որովհետեւ ան
վերածուած է անհրաժեշտ չարիքի
մը:»
Թարգմ. Յ. Ա.
7. Editorial écrit en anglais par
Edmond Y. Azadian et publié dans
The Armenian Mirror-Spectator
en date du 10 mars 2016
‘Zaman’, tué vendredi, s’est réveillé
dimanche tel un zombi pro-gouverne-
mental », a écrit le journaliste Piotr
Zalewski.
Mais le « meurtre » du quotidien
Zaman, le 4 mars n’a pas eu lieu dans
le calme. Au lieu de cela, le gouverne-
ment du président Recep Tayyip
Erdogan, ordonnance du tribunal en
main, émis par un système judiciaire
docile, a perquisitionné les bureaux de
la rédaction du journal, et a lutté
contre les manifestants à l’aide de gaz
lacrymogènes et de canons à eau.
Maintenant Zaman est sous la garde
à vue du gouvernement, consacré pour
louer la gloire d’un président rebelle.
La répression violente de la presse
libre compte parmi les « heures les
plus sombres » de l’histoire du pays,
alors que les rédacteurs ont décrit
l’incident, avant d’être évincé de leurs
bureaux.
‘Zaman’ et sa publication sœur,
‘Zaman d’aujourd’hui’, avait un tirage
quotidien de 650 000, l’un des plus
importants en Turquie.
‘Zaman’, avant sa prise de contrôle
la semaine dernière, était affilié au
mouvement Güleniste, contrôlé par
l’imam en exil Fethullah Gülen. A un
moment donné, Gülen et Erdogan
étaient alliés dans la promotion du
Parti islamiste AK afin de prendre le
pouvoir en Turquie. L’accession au
pouvoir d’Erdogan comme dirigeant
autoritaire de la Turquie, a eu des
retombées sur son allié d’autrefois, qui
a continué de bénéficier d’un large
soutien dans les forces armées, la poli-
ce et le système judiciaire turcs.
Erdogan a purgé la plupart de ces
établissements sous le couvert de la
lutte contre l’« Etat profond. » La pres-
se libre et l’un de ses représentants les
plus éminents, ‘Zaman’, sont les der-
niers bastions en Turquie qui propa-
geaient des politiques gülenistes et qui
poursuivaient une ligne critique contre
les excès du gouvernement.
Erdogan avait promis de fermer ce
journal, pour faire taire toutes les cri-
tiques dans le pays. Par conséquent,
aujourd’hui, la presse libre de Turquie
est aux fers.
La Fédération européenne des journa-
listes (FEJ) et la Fédération internatio-
nale des journalistes (FIJ) se sont dit
très préoccupés et suivre la situation
de près.
Dans un communiqué, les deux
fédérations ont écrit « L’Union euro-
péenne ne peut garder le silence sur la
saisie politique des quotidiens Zaman,
Zaman d’aujourd’hui, et l’agence de
presse Cihan. »
La FEJ et la FIJ ont signalé le cas à
la plate-forme du Conseil de l’Europe
pour la protection et la sécurité des
journalistes et la liberté des médias
comme un nouvel exemple de viola-
tions des libertés en Turquie.
En Europe, la perception de la prise
de contrôle de ‘Zaman’ démontre le
passage vers un despotisme et un
autoritarisme tout azimut d’Erdogan.
La prise de contrôle de ‘Zaman’ n’est
que la pointe de l’iceberg. Elle fait par-
tie d’une répression beaucoup plus
étendue sur la dissidence. En effet, en
janvier dernier, les forces de rensei-
gnement ont placé plus de 1 000 uni-
versitaires sous enquête pour avoir
manifesté contre les opérations mili-
taires du gouvernement dans le sud-est
de la Turquie, qui actuellement fait des
ravages sur la minorité kurde qui y vit.
La ville de Diyarbakir est une zone de
guerre virtuelle sous prétexte de vou-
loir débarrasser le pays des terroristes.
En outre, depuis 2014, 1 845 accusa-
tions ont été lancées contre les per-
sonnes pour avoir insulté le président.
Le scandale ‘Zaman’ a un précédent
lorsque les journalistes Can Dündar et
Erdem Gül ont été arrêtés il y a trois
mois sur des accusations d’espionna-
ge. Ils avaient écrit dans leur quoti-
dien, Cumhuriyet, que le gouverne-
ment fournissait de l’armement à des
organisations terroristes en Syrie. Ils
avaient même appuyé leurs dires avec
des photographies.
Le gouvernement les a accusés
d’avoir divulgué des secrets d’Etat et
M. Erdogan s’est vanté qu’ils en paie-
raient le prix. Par la suite, la Cour
constitutionnelle les a libérés de pri-
son. Furieux, Erdogan a crié, « Je ne
suis pas en position d’accepter cette
décision. Je le dis clairement: je n’ai
aucun respect pour elle. »
Les journalistes font toujours face à
des accusations et peuvent faire face à
la réclusion à perpétuité.
« Dans les pays normaux, le prési-
dent est là pour demander aux gens
d’obéir aux lois, » a déclaré M.
Dündar. « Mais en Turquie, ce sont les
gens qui doivent demander au prési-
dent de le faire. »
Cumhuriyet et Zaman ne sont pas
les seuls médias victimes d’une répres-
sion la semaine dernière; la police a
perquisitionné les bureaux d’Istanbul
du groupe Koza Ipek et fermé son
émission de télévision en direct. Les
victimes précédentes ont été Bengutur
TV et IMC TV, qui ont depuis été aban-
donnés par le satellite de transmission
géré par l’Etat « Turksat. »
Sous Erdogan, la Turquie est deve-
nue le plus grand geôlier de journa-
listes et se classe désormais 149e sur
180 pays selon l’Indice de liberté de la
presse établie par Reporters sans fron-
tières (RSF).
Les fonctionnaires de France,
d’Allemagne et d’UE ont tous condam-
né la saisie par la Turquie du quotidien
‘Zaman’. Un porte-parole du gouverne-
ment allemand a annoncé que la chan-
celière Angela Merkel avait soulevé la
question de la liberté de la presse avec
le Premier ministre turc, Ahmet
Davutoglu, à Bruxelles. Le ministre
français des Affaires étrangères Jean-
Marc Ayrault a également exprimé son
inquiétude et a dit que le mouvement
était contraire aux valeurs euro-
péennes. « Il est inacceptable. Nous ne
pouvons pas vouloir nous rapprocher
des normes européennes et ne pas res-
pecter le pluralisme des médias. Il est
Suite à la page 8
LUNDI 28 MARS 2016 - MONDAY MARCH 28, 2016 • ABAKA • 7
S E C T I O N F R A N Ç A I S E
LUNDI 28 MARS 2016
Les médias de
Turquie aux fers
« Il n’y a que des problèmes
objectifs » entre l’Arménie
et la Russie
« Il n’y a pas de problème
important entre l’Arménie et
la Russie, » a déclaré le Sec-
rétaire du Parti Républicain
d’Arménie (RPA) à l’Assemb-
lée nationale, Gagik Melik-
ian, lors d’une conférence de
presse.
Il a fait cette réflexion à la
suite de la rencontre entre
les présidents Serge Sargiss-
ian et Vladimir Poutine, au
cours de laquelle Poutine a
déclaré qu’il y avait des « problèmes objectifs » entre les deux pays.
« Les présidents ont discuté de questions très graves, liées non seulement à la
coopération économique, mais aussi militaire, » a déclaré Melikian. « Et la décla-
ration de Vladimir Poutine voulant qu’il y ait des problèmes objectifs, je crois,
que cela concerne le [secteur] économique. » Selon le député, ces problèmes
objectifs concernent principalement la détermination des changements dans les
droits de douane, ainsi que la circulation des marchandises, puisque la Russie est
considérée comme située dans une zone de sanctions économiques.
Edouard Nalbandian, ministre des
Affaires étrangères d’Arménie a ren-
contré à Moscou son homologue russe
Sergueï Lavrov. Nalbandian faisait par-
tie de la délégation arménienne menée
par le Président Serge Sargissian.
La réunion a abordé la coopération
entre les ministres des deux pays et la
tenue de consultations politiques régu-
lières.
Les ministres ont échangé leurs opi-
nions sur les problèmes internatio-
naux et régionaux.
À la fin de la réunion, Nalbandian et
Lavrov ont signé un programme de
consultations entre les ministres armé-
niens et russes en 2016-2017, ce pro-
gramme prévoit la tenue d’une trentai-
ne de consultations sur les affaires
internationales et régionales, ainsi
que les questions consulaires et
autres.
Rencontre entre les ministres des Affaires
étrangères de Russie et d’Arménie
Coopération plus importante
entre les pays de l’OTSC
Les délégations parlementaires des
Etats membres de l’Organisation du
Traité de sécurité collective (OTSC)
auprès de l’Assemblée parlementaire de
l’Organisation pour la sécurité et la
coopération en Europe (OSCE), ont par-
ticipé à une réunion de travail à Erévan,
capitale arménienne.
Les représentants des pays membres
de l’OTSC, Arménie, Russie, Biélorussie,
Kazakhstan, Kirghizistan, Tadjikistan et
Serbie ont résumé les activités.
Artashes Geghamian, chef de la délégation arménienne a souligné la coopéra-
tion et l’union des forces entre les délégations des Etats membres de l’OTSC.
Le Secrétaire général de l’OTSC Nikolaï Bordyuzha, a pour sa part parlé de la
coordination des politiques étrangères des pays membres. Il a, en outre, noté que
la coopération entre les Etats membres devait être porté à un niveau supérieur.
A la fin de l’exposé, les représentants des délégations ont discuté des activités
coordonnées et les mécanismes pour l’élaboration d’approches communes.
8. Les Technologies de l’information d’Arménie recevront un soutien pour éta-
blir le réseau avec des partenaires américains dans le cadre du Programme
d’accélération des Technologies de l’information entre l’Arménie et les Etats-
Unis.
Le programme sera mis en œuvre en coopération avec le gouvernement armé-
nien, la Banque mondiale et le Centre pour l’entrepreneuriat et le développement
exécutif (CEED). Les entreprises ayant de nouvelles initiatives de produits pour-
ront se joindre au programme.
Les formations et le soutien seront organisés pour les représentants des entre-
prises, et seront l’occasion d’établir un réseau tant en Arménie qu’aux États-Unis
Cinq entreprises seront sélectionnées et participeront à un forum en Californie
(Silicon Valley) en juin.
Les participants seront également en mesure d’établir un réseau avec les
milieux d’affaires et des investisseurs du Réseau mondial de CEED.
« Boeing travaille avec les clients de
tous les pays, » a déclaré Elena
Alexandrova, directrice de Boeing
Communications pour la Russie et la
CEI.
Quant à savoir si Boeing est prêt à
travailler avec une nouvelle compa-
gnie aérienne arménienne, compte
tenu du fait que deux compagnies
aériennes arméniennes ont déclaré
faillite depuis 2003, et que la nouvelle
compagnie commence ses opérations
dans une situation financière difficile,
Alexandrova a répondu : « les com-
pagnies aériennes exercent leurs acti-
vités dans un environnement de travail
changeant et dynamique, et sont en
constante évolution. Boeing est en
constante interaction avec les clients à
travers le monde, et réalise un travail
commun pour aider au mieux leurs
activités commerciales et les plans
d’exigence de la flotte. »
Arménian Airlines effectuera son
premier vol le 21 avril prochain. Même
si la compagnie dispose actuellement
de trois avions de passagers, son
objectif est d’en avoir huit à la fin de
l’année.
Les médias de...
Suite de la page 7
évident, et nous l’avons dit clairement
aux Turcs. »
A son tour, le Président du Parlement
européen Martin Schultz a dit avoir
parlé à M. Davutoglu et lui a dit qu’une
presse libre était « un élément non
négociable de notre identité européen-
ne. »
« Celui qui veut se joindre à l’Union
européenne doit soutenir la liberté
d’expression, la liberté de la presse et
doit tolérer la critique, » a déclaré le
chef du Parti vert allemand Cem
Ozdemir, qui est d’origine turque, né
en Allemagne.
Notons qu’Ozdemir est le fer de
lance de la bataille devant le
Bundestag pour la reconnaissance du
génocide arménien.
Dans une note, ‘Zaman aujourd’hui’,
avant le changement en zombie, a rap-
porté que Garo Paylan, membre du
Parti démocratique populaire (HDP)
d’origine arménienne a prononcé un
discours à l’assemblée générale
turque, et a montré quelques photos de
graffitis avec les mots « bâtards armé-
niens » qu’il a étiqueté comme un cas
grave de racisme
Poursuivant son discours, Paylan a
ajouté : « Ce crime a été commis non
seulement par les forces de sécurité,
mais aussi par le Premier ministre. »
En effet, la semaine dernière le
Premier ministre Davutoglu, en visite à
Bingol, a déclaré que les gangs armé-
niens avaient coopéré avec les Russes
lors de la Première Guerre mondiale
« Quel genre de racisme est-ce ? Suis-
je autorisé à dire « gangs turcs ? »
Avec tous les crimes et offenses du
gouvernement turc en Europe et aux
Etats-Unis, on lui donne, au mieux,
une claque et on continue à coopérer
avec le régime Erdogan.
Roy Greenslade a publié un article
dans The Guardian sous le titre
« Erdogan, l’ennemi de la liberté de la
presse, va à nouveau humilier l’UE. »
Dans cet article, il cite Christophe
Deloire, le secrétaire général de RSF,
« l’UE doit exercer la totalité de son
pouvoir. ... Il ne peut être question de
la reprise des négociations d’adhésion
à l’UE tandis qu’Ankara piétine visible-
ment sur les valeurs européennes de
base. » Greenslade poursuit : « Il ne
retient pas son souffle face à l’UE,
cependant, jusqu’à présent, l’Union
européenne s’est montré coupable de
faiblesse en réponse aux attaques du
président Recep Tayyip Erdogan
envers les médias. »
Puis il demande : « L’UE est-elle
déterminée à se laisser humilier ? La
réponse est claire : Oui. »
La conclusion pessimiste est basée sur
une évaluation objective. M. Davutoglu
est à Bruxelles afin de négocier un
accord avec les dirigeants de l’Union
européenne, pour extorquer un autre
3,5 milliards $ en contrepartie de
l’admission des vagues de réfugiés sur
les côtes européennes, et en provenan-
ce de Grèce. Tout au long de ses négo-
ciations, après avoir entendu toutes
les critiques et sermons, il aura peut-
être pensé dans son esprit cynique
qu’« il faut se contenter de ce que l’on
a. En réponse à vos besoins, la Turquie
peut vous aider sur la question des
réfugiés, vous payez et vous nous lais-
sez tranquille. Vous n’avez aucune
influence sur nous ou comment nous
traitons les journalistes dans notre
pays. »
Ceci est, en substance, la base de
l’arrogance du gouvernement Erdogan.
Aucun dirigeant de l’Union européen-
ne n’a encore eu la témérité de pointer
du doigt la Turquie, l’accusant d’être la
cause de ce chaos. L’agression de la
Turquie contre un pays stable comme
la Syrie a exacerbé la situation, forçant
sa population pacifique à se disperser
sur les rives de la mer Egée et au-delà.
Et au lieu de la Turquie, c’est l’Europe
qui paie le prix de cette tragédie huma-
nitaire héroïque.
La Turquie bafoue les valeurs euro-
péennes et s’en lave les mains. L’armée
d’Erdogan fait un saccage meurtrier
contre la population kurde du pays, le
carnage est prépondérant, l’UE et les
Etats-Unis ont leur conscience, lors-
qu’ils classent le PKK comme une
organisation terroriste.
La Turquie joue une partie de bras
de fer avec la Russie, agite les struc-
tures de l’alliance avec l’OTAN et M.
Obama prône, « La Turquie a le droit
de se défendre. »
Dès le début de la guerre froide, la
Turquie a assumé son rôle de substitut
pour faire le sale travail de l’Occident
au Moyen-Orient. Il arme les groupes
terroristes en Syrie, et l’Occident
détourne la tête.
En effet, le journaliste de The
Guardian a raison : « Ne retenez pas
votre souffle. Erdogan ne sera pas
tenu responsable de ses problèmes
intérieurs et de ses bévues internatio-
nales, parce qu’il est devenu un mal
nécessaire. »
Traduction N.P.
8 • ABAKA • LUNDI 28 MARS 2016 - MONDAY MARCH 28, 2016
Boeing coopérera avec une compagnie
aérienne arménienne
La propagande de l’Azerbaïdjan
est de la fiction
Sur deux opérations de « diversion »
avec tentatives d’incursion sur les posi-
tions arméniennes au sud-est du Haut-
Karabagh, les Azéris ont subi des
pertes humaines, entre 4 et 10 soldats,
et plusieurs blessés. Mais les médias
azéris contrôlés fermement par Bakou
les passent sous silence.
La propagande azerbaïdjanaise diffu-
sée à titre « d’information » a plutôt
parlé de « de près de 12 soldats
Arméniens tués et plusieurs engins
militaires » dans des opérations d’incursions arméniennes sur des positions azé-
ries, Stepanakert a réfuté cette désinformation qui vise à cacher les réelles
pertes de l’Azerbaïdjan. « Les azéris inversent l’information, et en fait de pertes
arméniennes, ce sont exactement les chiffres des pertes azéries » affirme dans
un communiqué le ministère arménien de la Défense de la République du Haut-
Karabagh.
Les prix à la consommation
d’Arménie en baisse de 3,9%
Selon les données officielles de février 2016, le prix des biens de consomma-
tion en Arménie ont diminué en moyenne de 3,9% sur une base annuelle, alors
que les prix des services dans le pays ont augmenté de 3,4%.
En janvier, le commerce de détail en Arménie a diminué en un an de plus de
8,3%. La raison est connue de tous; les envois de fonds dans le pays ont considé-
rablement diminué.
Ce qui est surprenant, cependant, est que le chiffre d’affaires des services ait
augmenté de 6,4%, au cours du même mois.
Mais en examinant la composition de ces services, on remarque que des « ser-
vices » tels que les casinos et les loteries sont dissimulés dans ce groupe appa-
remment inoffensif.
Etablir un réseau des
Technologies de l’information
Arménie-Etats-Unis
9. Armenian cross-stone
unveils in Cyprus
By Edmond Y. Azadian
Hrant Dink, the courageous journal-
ist who believed that he could pro-
mote democracy in Turkey by getting
the people to face the dark history of
that country, was assassinated on
January 19, 2007 in front of the editori-
al offices of Agos, the bilingual weekly
which he had founded with the hope
of engaging Turks and Armenians in a
cathartic dialogue.
He used to believe that Armenians
in Istanbul lead a very isolated life and
that if those in Turkey knew the
Armenians better, all prejudices would
vanish.
By the same token, by exposing
facts about the Armenian Genocide, he
believed that he was not only serving a
historic truth, but that he was also pro-
moting human rights to cleanse
Turkey of its grisly past, and pave the
way for democracy.
In view of his bold statements about
Turkey’s human rights abuses and
denial of the Armenian Genocide, peo-
ple were always worried about his
security. He, however, always comfort-
ed them, believing that Turkish society
was changing and maturing. He also
believed that he was living like a dove
and people always protected doves.
Unfortunately, he was wrong.
In the process of the investigation
of Dink’s murder, a document dating
back to 1997 has surfaced labeled
“confidential.” In addition to Dink’s
name, the name of the then-vicar of
the Armenian Patriarchate of Istanbul,
Mesrob Mutafyan, was also used. The
document stated, “an individual named
Firant Dink is among our targets due
to his pro-Armenian activities. He is
the editor-in-chief of Agos periodical,
published in Istanbul by Armenians
and is in close ties with the vicar of the
Patriarchate, Mesrob Archbishop
Mutafyan, famous for his Armenian
nationalist inclinations.”
It turns out that the “deep state” in
Turkey had targeted Hrant Dink long
ago, as revealed by recent court docu-
ments.
Indeed, in October 2014, Istanbul’s
5th High Criminal Court made a deci-
sion to begin Hrant Dink’s trial from
zero. Prosecutor Gokalp Kokçu filed a
lawsuit against 26 former and current
officials who are believed to be impli-
cated in the assassination.
Contrary to the statement in the
above documents, Dink and the
Patriarch were never close and their
antagonism toward each other was
very public. Only after Dink’s assassi-
nation did the Patriarch realize how
close their destinies had been and he
tearfully acknowledged that fact in his
eulogy at Dink’s funeral.
It almost feels like that moment was
the beginning of the end for the
Patriarch.
Perhaps it would be impossible to
prove medically that Patriarchy
Mesrob developing dementia at a rela-
tively young age was the result of the
fear he experienced after so many
death threats and actual bombs
thrown at his headquarters in
Kumkapu.
At this time, the Patriarch has been
reduced to a shell of his former shelf.
An Istanbul court recently appointed
the Patriarch ’s 78-year-old mother,
Mari Mutafyan, as his custodian. She
will be entitled to represent her son by
court order.
In the meantime, the Patriarch’s
health has put the Armenian communi-
ty in an impasse. The Turkish authori-
ties cynically do not allow for the
election of a new Patriarch as long as
the incumbent is alive, never mind that
he is in a vegetative state.
In any civilized country, such reli-
gious matters would be handled by the
respective community it is affecting,
but not in Turkey.
The fear that pushed the Patriarch
over the edge and into his current
state is shared by the entire Armenian
community in Turkey and that fear is
fanned by the government itself.
In a recent press conference in
Armenia, a specialist in Turkish stud-
ies, Tiran Lokmagyozyan, stated:
“Armenians have double fear in such
cases. The first one is that the security
of the state is under threat. In addition,
there are individual fears for being
Armenian . It is a well-known fact that
whenever such incidents take place in
Turkey, minorities, including
Armenians, become the first target. We
witnessed that when Turkey took mea-
sures against the Kurds, the name of
the Armenians was heard more often,
as if the battle was against the
Armenians in the first place. The
police made announcements through
loudspeakers calling Kurds Armenians
to insult them.”
Not only do the police use the name
of Armenians as an insult, but officials,
beginning with the prime minister him-
self, Ahmet Davutoglu, justify also the
Genocide, which at last count, they
had said they did not commit. In a
recent speech decrying the Kurds, who
had opened an office in Moscow,
Davutoglu said that the Kurds are col-
luding with Russians as “Armenian
gangs did during World War I.”
Armenians have always lived in fear
for a reason. The Turkish government
has regularly encouraged the hatred
and distrust of Armenians and from
Cont’d on page 10
LUNDI 28 MARS 2016 - MONDAY MARCH 28, 2016 • ABAKA • 9
E N G L I S H S E C T I O N
MONDAY MARCH 28, 2016
The Doves Are No
Longer Safe in Turkey
Forum of Assembly of Armenians
of Europe deliberated on grave
challenges of the Armenian people
The three-day research and deve-
lopment (R&D) forum organized by
the Assembly of Armenians of Europe
(AAE) on “ARMENIANS AT THE END
OF THE ARMENIAN GENOCIDE
CENTENNIAL” concluded its works.
The forum was held in Duisburg,
Germany, from March 4 to 6.
The participants of the forum that
proceeded in a warm and friendly
environment were strongly conscious
that Armenians around the world face
grave challenges and acute crisis and
need radical solutions.
In the light of the above-mentioned,
the forum with its condensed agenda
touched upon key topics related to
Armenian issues. The topics included:
- The security, hegemony, state-buil-
ding, recovery of the state system and
development prospects of Armenia;
- Well-organized, harmonious and
deep relations between Armenia and
Diaspora;
- Clarification of Armenians’ claims
in political and legal framework, inter-
national law, law and the downtrod-
den rights of the Armenian people;
-The opportunities and challenges
emerging from the highly sensitive
regional developments;
- Issues related to Artsakh and the
fate of Javakhk Armenians;
- The urgency of realizing the pro-
fessional potential of Armenians of
Europe and around the world;
- The need for relationships bet-
ween the Diaspora communities and
Cont’d on page 10
President of Armenia Serzh Sargsyan on Wednesday 16th March, 2016 atten-
ded, at the outdoor museum of Ministry of Foreign Affairs of Cyprus and toge-
ther with Cypriot President Nicos Anastasiades, the unveiling of an Armenian
cross-stone that symbolizes Armenian-Cypriot friendship.
On behalf of the Armenian people, Sargsyan presented this monument to the
Cypriot side, and in connection with his official visit to Cyprus.
In his remarks at the event, President Anastasiades stressed that this cross-
stone monument reflects the inseparable link between the Armenian and Cypriot
peoples and the two friendship countries. He noted that Armenia and Cyprus
continue to develop their bilateral cooperation by combining the forces of the
two nations, so as to achieve victory in their fight for justice.
President Sargsyan, for his part, stated that this cross-stone will represent
Armenia and the Armenian people to the Cypriot people and foreigners who visit
Cyprus. He added that this monument will become a powerful testimony of
Armenian-Cypriot friendship.
