1. Ֆրանսիսկոս Ա. Սրբազան Պապին եռօրեայ Թուրքիա
այցելութիւնը սկսաւ Նոյեմբեր 28-ին երբ Կաթոլիկ Եկե-
ղեցւոյ հովուապետը Անգարայի մէջ, Թուրքիոյ նախագահ
Րէճէպ Թայյիպ Էրտողանի կողմէ ընդունուեցաւ պետական
մակարդակով ու զինուորական բարձրագոյն պատիւներով:
Նորակառոյց նախագահական պալատին մէջ կայացած
առանձնազրոյցէ մը ետք, համատեղ մամլոյ ասուլիսի
ընթացքին Էրտողան որակեց Սրբազան Պապին այցե-
լութիւնը որպէս դրական արդիւնք ունեցող եղելութիւն մը
ամբողջ իսլամական աշխարհին համար: Կաթոլիկ եկե-
ղեցւոյ քահանայապետը ցաւ յայտնեց թէ Միջին Արեւելքի
եւ յատկապէս Սուրիոյ եւ Իրաքի մէջ անմեղ ժողովուրդը
աղիտալի վիճակի մէջ կը գտնուի, ու գնահատեց Թուրքիոյ
կողմէ գաղթականներու ցուցաբերուած օգնութիւնը: Հան-
դիսաւոր ընդունելութեան հրաւիրուած էին Պոլսոյ Պատ-
րիարքական Ընդհանուր Տեղապահ Արամ Արք. Աթէշեան եւ
Ս. Փրկիչ Ազգային հիւանդանոցի հոգաբարձութեան ատե-
նապետ Պետրոս Շիրինօղլու:
Յաջորդ օրը, Սրբազան Պապը մեկնած է Իսթանպուլ ուր
դիմաւորուած է Յունաց Բարթոլոմէոս Ա. Պատրիարքին
կողմէ: Պոլսոյ Ս. Հոգի Կաթողիկէ եկեղեցւոյ մէջ Սրբազան
Պապի թափօրը մուտք գործած է հայկական «Ուրախ Լեր»
եւ «Հրաշափառ» շարականներով: Թափօրին մաս կազմած
են Պոլսոյ Հայոց Պատրիարքութեան Ընդհանուր Փոխա-
նորդ Գերշ. Արամ Արք. Աթէշեան, Սահակ Եպս. Մաշալեան
եւ Պոլսոյ Հայ Կաթողիկէ համայնքի հոգեւոր պետ՝ Գե-
րապայծառ Լեւոն Զէքիեան: Իսկ Պատարագի ընթացքին
հայոց երգչախումբը մասնակցած է «Սուրբ Սուրբ» եւ այլ
քառաձայն երգեցողութեամբ: Ողջոյնի ընթացքին, Սրբա-
զան Պապը եւ Յոյն Տիեզերական Պատրիարքը ողջա-
գուրուած են, նշելով պատմական իրադարձութիւն մը:
Կաթոլիկ եկեղեցւոյ եւ Յոյն Ուղղափառ եկեղեցւոյ պե-
տերը ստորագրած են միացեալ յայտարարութիւն մը, ուր կը
շեշտուի Միջին Արեւելքի մէջ քրիստոնեաներու հալա-
ծանքին վերջ տալու կոչը: Այս պատմական առիթով զոյգ
եկեղեցիներու պետերը վերահաստատած են միջեկեղե-
ցական երկխօսութեան իրենց կամքը:
Նոյն օրը, Սրբազան Պապը այցելած է Ս. Փրկիչ ազգային
հիւանդանոց, ուր երկար ժամանակէ ի վեր Պոլսոյ Հայոց
Պատրիարք Մեսրոպ Արք. Մութաֆեան կը մնայ անդար-
մանելի հիւանդութեամբ զգայազիրկ վիճակի մէջ: Սրբազան
Պապը կ’աղօթէ Հայոց Պատրիարքին համար: 12 վայրկեան
տեւած այս ացելութիւնը կ’արժանանայ ժողովրդային ջերմ
ընդունելութեան:
Ըստ Փրէնսա Արմէնիա
լրատուութեան, Նոյեմբեր
26-ին, Պոլիվիայի Խորհըր-
դարանը միաձայնութեամբ
վաւերացուցած է հայ ժողո-
վուրդի հետ զօրակցական
բանաձեւ մը, որ կը դատա-
պարտէ Հայոց Ցեղասպա-
նութիւնը, ինչպէս նաեւ «այն
ժխտողական քաղաքակա-
նութիւնը ցեղասպանու-
թիւններու եւ մարդկու-
թեան դէմ գործադրուած
ոճիրներու, որոնց զոհ գա-
ցած է Հայ ժողովուրդը»:
Պոլիվիայի Ծերակոյտի
փոխ նախագահ Զօնիա
Մէլկար յայտնած է թէ վե-
րոյիշեալ բանաձեւը միա-
ձայնութեամբ ընդունուած է
թէ’ Ծերակոյտի (Սէնաթ) եւ
թէ Երեսփոխանական Ժո-
ղովին կողմէ եւ վաւերաց-
ւած է երկրին Արտաքին
Գործերու Նախարարու-
թեան կողմէ, ու աւելցուցած
է, «Մենք կը հաստատենք
մեր ամբողջական նեցուկը,
զօ-րակցութիւնը եւ բարե-
կամութիւնը հայ եւ քիւրտ
ժողովուրդին նկատմամբ,
որովհետեւ մեր Պետական
Ս ա հ մ ա ն ա դ ր ո ւ թ ի ւ ն ը ՝
օրէնքներուն օրէնքը, դէմ է
զատողականութեան, մարդ-
կային իրաւունքներու ոտ-
նակոխումին եւ ցեղասպա-
նութիւններու»:
Պոլիվիա կը հանդիսանայ
Հայոց Ցեղասպանութեան
ճանաչում շնորհած 22-րդ
պետութիւնը, բազմաթիւ
միջազգային հասարակկան,
կրօնական եւ այլ հիմնարկ-
ներու ու հաստատութիւն-
ներու կողքին:
A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J
L X & T A R I J I U 1 9 6 4 : R K O U < A B J I % 8 D : K T : M B : R 2 0 1 4
• V O L . X X X V I , N O 1 9 6 4 • L U N D I , 8 DE C E M B R E 2 0 1 4 • M O N D A Y , D E C E M B E R 8 , 2 0 1 4
ՏինՔԸ ՍՊաննած ՕԿիւն ՍաՄաՍթԸ.
«ՊիՏի ԽՕՍիՄ»
Հայկական «Ակօս» պարբերականի նախկին
խմբագրապետ Հրանդ Տինքը սպաննած Օկիւն
Սամասթը ցանկութիւն յայտնած է նոր վկայու-
թիւն տալու դատարանին մէջ: Այս մասին կը
հաղորդէ «Արմէնփրէս»-ը` վկայակոչելով թրքա-
կան «Թարաֆ» պարբերականը:
Լրատուամիջոցը նշած է, որ Սամասթը նա-
մակ գրած է հետաքննութիւն իրականացնող
դատախազին եւ յայտնած, որ կը ցանկայ դարձ-
եալ ցուցմունք տալ: «Պիտի խօսիմ»,- ըսած է
մարդասպանը:
Պոլիվիայի խորհրդարանը վաւերացուց Հայոց
Ցեղասպանութիւնը ընդունող բանաձեւ մը
ՖրանՍիՍԿոՍ ա. ՊաՊի
այՑԵԼութիւնԸ թուրՔիա
Սրբազան Պապը այցելեց
Ս. Փրկիչ հիւանդանոց ուր
Մեսրոպ Արք. Մութաֆեանի սնարին
աղօթեց Պատրիարքին առողջութեան
համար
դաՏաՊարՏԵԼի նաՄաԿի ՄԸ աՌիթոՎ
Քանի մը օր առաջ համացանցին վրայ սկսած է շրջիլ բոլորովին անընդունելի եւ դա-
տապարտելի ոճով գրութիւն մը Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարքութեան անունով: Որպէս
առաջին քայլ, ստորեւ կը հրատարակենք Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի հանգամանաւոր եւ
լրջախոհ պատասխանը, Հայ Եկեղեցւոյ բարձրագոյն իշխանութիւններու պատշաճ
մակարդակով: Լրջօրէն կ’ակնկալուի որ Երուսաղէմի Պատրիարքութեան հաղորդակցու-
թիւնները եւս բարձրանան նոյն արժանապատիւ եւ յարգալից մակարդակին, որ կը պա-
հանջուի սրբազան հիմնարկէ մը:
«աՊագայ»
Հաղորդագրութիւն
գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդը հանդէս եկաւ
յայտարարութեամբ
Դեկտեմբերի 1-ին, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջ-
միածնում, նախագահութեամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ.
Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի,
տեղի ունեցաւ Գերագոյն Հոգեւոր Խորհրդի
ժողով:
Ժողովին ի շարս այլ հարցերի անդրա-
դարձ կատարուեց օրերս համացանցում
տարածուած Երուսաղէմի Հայոց Պատ-
րիարք Տ. Նուրհան արքեպիսկոպոս Մա-
նուկեանի նամակին: Այս առնչութեամբ
Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդը հանդէս
եկաւ հետեւեալ յայտարարութեամբ.
«Մեր մտահոգութիւնն ենք յայտնում
Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարք Տ. Նուրհան
արքեպիսկոպոս Մանուկեանի անունով
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին ուղղուած
նամակի առնչութեամբ, որն օրեր առաջ
տարածուեց համացանցով:
Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդն անըն-
դունելի է համարում Տ. Նուրհան արքեպիս-
կոպոս Մանուկեանի որդեգրած ընթացքը,
որ եկեղեցականին անյարիր բառապաշա-
րով ու ոճով ստուերում է պատրիարքի
բարձր հանգամանքը, հարուած հասցնում
Հայ Եկեղեցու վարկին եւ եկեղեցականու-
թեան հեղինականութեանը եւ փորձում
անուանարկել Ամենայն Հայոց Կաթողի-
կոսին, Եկեղեցական Ներկայացուցչական
ժողովի անդամներին եւ եպիսկոպոսաց
դասին: Ցաւալի է, որ Պատրիարքի կողմից
շրջանառութեան մէջ են դրւում յօրինուած
մեղադրանքներ, մասնաւորաբար Մայր
Աթոռ Ս. Էջմիածնի կողմից Երուսաղէմի
Պատրիարքութիւնը թեմի վերածելու վե-
րաբերեալ:
Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդը յորդորում
է Տ. Նուրհան արքեպիսկոպոս Մանուկ-
եանին՝ Հայոց Ցեղասպանութեան 100-ամ-
եայ տարելիցի նախաշեմին պատրիարքա-
կան բարձր հանգամանքից ակնկալուող
ողջախոհութեամբ անդրադառնալու Իջման
Ս. Սեղանի առջեւ կատարած իր հաւատար-
մութեան ուխտին առ Մայր Աթոռ Սուրբ
Էջմիածինը եւ Ամենայն Հայոց Հայրապետը՝
լծուելով իր առաքելութեան իրականաց-
մանը:
«Օրինա’կ եղիր հաւատացեալներին քո
խօսքով, վարմունքով, սիրով, հաւատով եւ
մաքուր կենցաղով» (Ա Տիմ. Դ 12):
Գերագոյն Հոգեւոր Խորհուրդն իր բարձր
գնահատանքն է արտայայտում եւ զօրակ-
ցութիւնը բերում Սրբոց Յակոբեանց միա-
բանութեանը նուիրեալ իր ծառայութեան
համար՝ յորդորելով նախանձախնդիր նոյն
ոգով շարունակել պահպանել սուրբ տեղ-
եաց հայոց իրաւունքներն ի պայծառութիւն
Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարքութեան եւ
Հայաստանեայց Առաքելական Ս. Եկեղե-
ցու»:
Մայր աթոռ Ս. Էջմիածին
Տեղեկատուական համակարգ
Դեկտեմբեր 1, 2014թ.

2. ՀԱՅ
ԽԱՂԱՂԱՊԱՀՆԵՐԸ
ՄԵԿՆԵՑԱՆ ԼԻԲԱՆԱՆ
ՄԱԿ-ի խաղաղապահ առա-
քելութեան մասնակցելու նպա-
տակով հայկական ստորաբա-
ժանումը մեկնեցաւ Լիբանան:
Ճանապարհորդութեան առի-
թով պաշտօնական արարողու-
թիւն մը տեղի ունեցաւ Հայաս-
տանի Պաշտպանութեան նա-
խարար Սէյրան Օհանեանի եւ
Հայաստանի մօտ Իտալիոյ ար-
տակարգ եւ լիազօր դեսպան
Ճիովաննի Ռիչուլլիի մասնակ-
ցութեամբ:
Լիբանան մեկնող հայկական
խաղաղապահ ստորաբաժա-
նումը կը բաղկանայ 30 զին-
ւորներէ եւ երկու սպաներէ:
Անոր ելեւմտական ծախսերը
պիտի հոգայ ՄԱԿ-ը: Հայ զին-
ծառայողներու բուժման ծախ-
սերը պիտի հոգայ իտալական
կողմը, որ անվճար պիտի հոգայ
հայ զինծառայողներու որեւէ
վայր տեղափոխելու եւ ետ-
դարձի ծախսերը:
Հայ խաղապահները ներկա-
յիս առաքելութիւն կ’իրակա-
նացնեն նաեւ Աֆղանիստանի եւ
Քոսովոյի մէջ:
<abajaj;rj
ABAKA
Hebdomadaire Arménien
Armenian Weekly ISSN 0382-9251
Publié par /Published by
Le Centre de Publication Tékéyan
825 rue Manoogian, Saint-Laurent,
Québec H4N 1Z5
Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162
e-mail: abaka@bellnet.ca
www.tekeyanmontreal.ca
Patas.anatou .mbagir^
AU:TIS PAGGAL:AN
’anouzoumn;rou%
nouiratououjiunn;rou ;u
gras;n;aki patas.anatou^
SALBI MARKOS:AN
Joronjoi patas.anatou^
MATAJ B& MAMOUR:AN
PM40015549R10945
TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699
2 • ABAKA • LUNDI 8 DECEMBRE 2014 - MONDAY DECEMBER 8, 2014
Canada
2nd Class $80 (QC & ON)
1ère classe/first class $90
U.S.A. 1st class (US)$90
Autres pays/Other countries:
1st class (US)$120
Per issue $1.75
Dépôt légal: Bibliothèque du Québec
“We acknowledge the financial
support of the Government of
Canada through the Canada
Periodical Fund (CPF) for our
publishing activities.”
Սուրիահայ գրողներ Հայրենիքի մէջ
Սուր իոյ մէջ տի րող պայ ման նե -
րուն որ պէս հե տե ւանք շա տեր ձեռք
առին գաղ թա կա նի ցու պը, ան ցան
ա յ լ ցա մա քա մա սեր… Ոմանք ն ա -
խընտ րե ցին հայ րե նի քը եր բեմն ժա -
մա նա կա ւոր կ ե ց ո ւ թ ե ա ն , եր բեմն
տե ւա կան հաս տա տու թեան հա մար:
Հայ րե նի քը սա կայն պա տա հա կան
գաղ թա վայր չէր, այլ` հայ մար դու
դա րե րու երա զան քը. բնա կա նա բար
հ ա յ ր ե ն ի հ ո ղ ի ն վ ր ա յ կ ե ց ո ւ թ ի ւ ն
հ ա ս տ ա տ ե ց ի ն ն ա ե ւ ս ո ւ ր ի ա հ ա յ
գ ր ո ղ ն ե ր ե ւ մ տ ա ւ ո ր ա կ ա ն ն ե ր :
Անոնք, որ պէս ան դամ Հա յաս տա նի
Գրող նե րու Միու թեան, մաս նա կից
դար ձան քա ղա քին մէջ տի րող գրա -
կան բե ղուն եռու զե ռին, իրենց յօդ -
ուած նե րով հան դէս եկան Երե ւա նի
մէջ լոյս տես նող թեր թե րուն մէջ:
Այս ներ կա յու թիւնը առիթ ստեղ -
ծ ե ց , ո ր Հ ա յ ա ս տ ա ն ի Գ ր ո ղ ն ե ր ո ւ
Միու թեան նա խա գահ Էտ ուարտ
Մի լի տոն եան Չո րեք շաբ թի, 5 Նո -
յ ե մ բեր 2014-ին, միու թեան կլոր
սրա հին մէջ Սուր ի ա հայ Գրող նե րու
Հա մախմ բու մի ներ կա յա ցու ցիչ նե -
րուն հետ հան դի պում մը կազ մա -
կեր պէ ո ւ հ ո վ ա ն ա ւ ո ր է զայն: Այս
մասին կը հաղորդէ “Գանձասար”-ը:
Պրն. Մի լի տոն եան բաց ման խօս -
քին մէջ ներ կա յա ցուց սուր ի ա հայ
գրող նե րը.- Յա կոբ Չո լաք եան, Յա -
կոբ Մի քա յէլ եան, Մա րուշ Երամ եան,
Պեր ճու հի Աւետ եան, Տիգ րան Գա -
բոյ եան եւ Միհ րան Մի նաս եան, նշե -
լով, որ այս հան դիպ ման նպա տա կը
Երե ւա նի մէջ գտ նուող սուր ի ա հա յե -
ր ո ւ մտա հոգու թիւն նե րուն ե ւ խն -
դիր նե րուն ծա նօ թա նալն է: Ան քա -
ջա լե րեց սուր ի ա հայ գրող նե րու բե -
ղուն գոր ծու նէ ու թիւնը: Զար մանք
յայտ նեց, թէ նման դժ ուա րին պայ -
ման նե րուն մէջ, տա կա ւին «Գան ձա -
սար» շա բա թա թեր թը ան խա փան
կեր պով կը գոր ծէ: Ակ նար կե լով Պեր -
ճու հի Աւետ եա նի կող մէ լոյս ըն ծայ -
ուած ման կա կան շար քի նոր հրա -
տա րա կու թեան, ան գնա հա տան քի
խօսք ար ձա նագ րեց: Ան պար զա բա -
նեց նա եւ զոհ ուած բա նաս տեղծ նե -
րու գոր ծե րը տար բեր լե զու նե րով,
հա մայ նա գի տա րան նե րով լ ո յ ս ըն -
ծ ա յ ե լ ո ւ Հ ա յ ա ս տ ա ն ի Գ ր ո ղ ն ե ր ո ւ
Միու թեան կող մէ տար ուած աշ խա -
տան քը, որուն մաս կը կազ մէ նա եւ
Տիգ րան Գա բոյ եան:
Բա նաս տեղծ Գա բոյ եան նշեց, թէ
ս ր ա հ ի ն մ է ջ ն ե ր կ ա յ ս ո ւ ր ի ա հ ա յ
գրող նե րը հաս տատ ուած են Երե ւա -
նի մէջ, այս հան դի պու մը հնա րա ւո -
րու թիւն կու տայ հա կիրճ ձե ւով ծա -
նօ թա նա լու անոնց գրա կան գոր ծու -
նէ ու թեան եւ ծրա գիր նե րուն: Ապա,
անդ րա դառ նա լով Սուր ի ա հայ Գրող -
նե րու Հա մախմ բու մի մթ նո լոր տին,
ցան կու թիւն յայտ նեց, որ այդ մթ նո -
լոր տը շա րու նակ ուի Հա յաս տա նի
մէջ եւ ստեղծ ուի մի աց եալ հայ գրա -
կա նու թիւն:
Գրա կա նա գէտ Յա կոբ Չո լաք եան
պատ մա կան ակ նար կով ներ կա յա -
ցուց անց նող հա րիւ րամ եա կի ը ն -
թաց քին տե ղի ու նե ցած գաղ թե րը,
ե զ ր ա կ ա ց ն ե լ ո վ , թ է Սփիւռ քի մէջ
երբ դպ րոց կամ եկե ղե ցի կը կա ռու -
ցենք, ոչ թէ մեր վաղ ուան օրը
կ՛ապա հո վենք, այլ` քար մը կը
դնենք ու կը հե ռա նանք: «Կը ցան -
կամ, որ հայ րե նի եւ սփիւռ քա հայ
գրող նե րը կեան քը տես նեն ընդ հա -
նուր գի ծե րու մէջ եւ իրենց գրա կա -
նու թեան մէջ վեր հա նեն այս հիմ -
նա կա նը, որ իս կա պէս մեր ապա գա -
յի հետ առն չու թիւն ու նի», ըսաւ ան:
Բա նաս տեղ ծու հի, ար ձա կա գիր
Մա րուշ Երամ եան փոր ձեց ստեղծը-
ւած իրա վի ճա կին դրա կան կող մը
տես նել. ան յայտ նեց, թէ Հա լէ պի մէջ
տի րող իրա վի ճա կը ար դէն անդ րա -
դարձ գտած է կարգ մը գրող նե րու
ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ո ւ ն մ է ջ ,
անոնք գրած են իրենց պա տե րազ -
մ ա կ ա ն առօր եան նկա րագ րող
օրագ րու թիւն ներ: «Դրա կա նը այն է,
որ ի վեր ջոյ հասկ ցանք, որ վերջ նա -
կան կե ցու թիւնը հայ րե նի քի մէջ է,
ինչ ալ ըլ լայ հայ րե նի քի վի ճա կը ան
մերն է իր լա ւով ու վա տով, նոյ նիսկ
եթէ պի տի տա ռա պինք, թող այս հո -
ղին վրայ տա ռա պինք, ոչ թէ օտա րի
հո ղին վրայ», եզ րա փա կեց ան:
Ար ձա կա գիր Պեր ճու հի Աւետ եան
ամ փոփ գ ի ծ ե ր ո վ ն ե ր կ ա յ ա ց ո ւ ց
Սուր ի ա հայ Գրող նե րու Հա մախըմ -
բու մի գոր ծու նէ ու թիւնը, հո վա նա ւո -
րու թեամբ Բեր իոյ Հա յոց Թե մի Բա -
րե ջան Առաջ նորդ Գերշ. Տ. Շա հան
Սրբ. Արք. Սար գիս եա նին: Ան յայտ -
նեց, թէ «Սուր ի ան որ պէս ծնն դա -
վայր սի րե լի էր բո լո րիս, իսկ անոր
կող քին հայ րե նի քը ու նի իր ու րոյն
տե ղը»:
Կր թա կան մշակ, ար ձա կա գիր Յ.
Մի քա յէլ եան եւս խօ սե ցաւ սուր ի ա -
հա յը յու զող խն դիր նե րուն եւ անոր
հայ րե նի հո ղին հետ ու նե ցած ան -
քակ տե լի կա պին մա սին:
Բա նա հա ւաք Միհ րան Մ ի ն ա ս -
եան հայ րե նի քի մէջ իր տա րած գոր -
ծու նէ ու թեան մա սին խօ սե ցաւ ու
հաս տա տեց, թէ հայ մտա ւո րա կա -
նին տե ղը իր հայ րե նիքն է:
Հայ րե նի ար ձա կա գիր Ալիս Յով -
հան նէս եան անդ րա դար ձաւ սուր ի -
ա հայ գրող նե րու գոր ծե րուն` գնա -
հ ա տ ե լ ո վ Ս ո ւ ր ի ա հ ա յ Գրող նե րու
Հա մախմ բու մին կող մէ հրա տա րակ -
ուած «Երթ» տա րե գիր քին երե ւոյ թը:
Բա նաս տեղծ Ար տեմ Յա րու թիւն -
եան կա րե ւո րեց սուր ի ա հայ գրող նե -
րուն հայ րե նի հո ղին վրայ բնա կու -
թիւն հաս տա տե լու երե ւոյ թը: Տե ղի
ու նե ցաւ կար ծիք նե րու փո խա նա -
կում, ելոյթ ու նե ցող նե րը մտա հո գու -
թիւն յայտ նե ցին սփիւռ քա հայ գա -
ղութ նե րու հա յա թափ ման, դպ րոց -
նե րու ե ւ հայ կա կան կեդ րոն նե րու
փակ ման գծով: Անոնք կա րե ւո րու -
թեամբ նշե ցին, որ նման պայ ման -
ն ե ր ո ւ մէջ հ ա յ ր ե ն ի ք ը պատ րաստ
պէտք է ըլ լայ ըն դու նե լու սփիւռ քա -
հա յու թիւնը, մա նա ւանդ աջակ ցե լու
ծանր պայ ման նե րու մէջ յայտն ուած
սուր ի ա հա յե րուն, որ պէս զի անոնք
վե րա դառ նան հայ րե նիք ու չբռ նեն
ու ծաց ման ճա նա պար հը:
Սուր ի ա հա յու թեան եւ մաս նա ւո -
րա պէս սուր ի ա հայ գրո ղին հան դէպ
ցու ցա բեր ուած ա յ ս հո գա տա րու -
թիւնը խթան մըն է գրո ղին` շա րու -
նա կե լու ստեղ ծա գոր ծա կան իր աշ -
խա տան քը:
Ծնն դա վայ րը կա րօ տով պա րուր -
ուած հ ե ք ի ա թ ա յ ի ն տունն է , իսկ
հ ա յ ր ե ն ի ք ը հո գե հա րա զատ բոյ նը
իւ րա քան չիւր հա յու:
Գանատահայոց Թեմի Արժանապատիւ Հոգեւոր
Հայրեր, Թեմական Խորհուրդի Պատուարժան Ան-
դամներ, Յարգարժան Պատգամաւորներ, Ծխական
Խորհուրդների Անդամներ,
Եւ
Սիրելի հաւատացեալ հայորդիներ
Հայրական սիրով եւ օրհնութեամբ մեր գնահատան-
քի եւ երախտիքի ենք փոխանցում բոլոր նրանց, ովքեր
մեր եպիսկոպոսական ձեռնադրութեան ու օծման
օրերին ներկայ գտնուեցին Սուրբ Էջմիածնի Մայր Տա-
ճարի կամարների ներքոյ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամե-
նայն Հայրապետի ձեռամբ կատարուող ձեռնադրու-
թեան եւ օծման արարողութեանը՝ իրենց սրտաբուխ
աղօթքները միախառնելով բոլոր ներկայ հաւատացեալ
ժողովուրդի աղօթքներին:
Ինչպէս նաեւ Մոնթրէալի Առաջնորդանիստ Ս. Գրի-
գոր Լուսաւորիչ Առաջնորդանիստ եկեղեցում Նոյեմբեր
25-ին Հրաշափառի արարողութեան թէ՛ անձնական
մասնակցութեամբ, թէ՛ նամակագրութեամբ իրենց
շնորհաւորանքներն ու աղօթքները փոխանցեցին մեզ՝
բազմապատկելով մեր Աստուածատուր ուրախութիւնը:
Մեր մասնաւոր եղբայրական սէրն ու երախտիքն ենք
յայտնում, Ամերիկայի Արեւմտեան Թեմի Առաջնորդ գե-
րաշնորհ Տ. Յովնան Արք. Տէրտէրեանին, Ռումանիոյ
Թեմի Առաջնորդ Տ. Տաթեւ եպս. Յակոբեանին եւ Տ.
Արարատ եպս. Գալթագճեանին յատուկ այս առիթով
Գանատա ժամանելու եւ աղօթական մասնակցութիւն
բերելու համար:
Մեր գնահատանքն ենք բերում Գանատայի Հայոց
Թեմի Արժանապատիւ Հոգեւոր հայրերին, Թեմական
Խորհուրդի յարգարժան անդամներին, եկեղեցական
վարչութիւնների եւ միութիւնների ներկայացուցիչնե-
րին եւ մեր շատ սիրելի հաւատացեալ ժողովուրդին,
ովքեր տարբեր կերպերով իրենց շնորհաւորանքները
փոխանցեցին մեզ:
Մեր աղօթքն ենք վերառաքում առ Աստուած, որ
Տէրը ձեզ պարգեւի իր առատ օրհնութիւնները, քաջ
առողջութիւն եւ անձնական ու ընտանեկան անսպառ
երջանկութիւն:
Աստուած օրհնի ձեր նուիրումը առ Աստուած, առ
Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ եկեղեցին եւ Մայր
Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը:
«Մեր Տէր Յիսուս Քրիստոսի շնորհը, Աստծու սէրը եւ
Սուրբ Հոգու հաղորդութիւնը ձեզ հետ լինեն: Ամէն»:
(Կորն. ԺԳ.13):
Տէր Աբգար Եպիսկոպոս Յովակիմեան
Առաջնորդ Գանատայի Հայոց Թեմի

3. «ԵրԵւակայական Հիւանդը»ին աննախընթաց յաջողութԵան առիթով
Գլուխ գործոցը՝ Մոլիէռի եւ նանսիի
Ս. Երրորդութիւն մըն էր, որ տեղի
ունեցաւ հայ բեմին վրայ, յաջոր-
դաբար 21, 22, 29 եւ 30 Նոյեմ-
բեր 2014 Théatre Beaubois սրահին
մէջ:
Սուրբ՝ որովհետեւ մշակոյթը, մա-
նաւանդ Հայկակա’նը, մեզի համար
սրբութիւն է: Իսկ Երրորդութիւն՝
որովհետեւ Թէքէեան Մշակութային
Միութիւնը իր առաքելութեամբ,
Նանսի Իսսա Թորոսեանը իր բա-
ցառիկ արուեստով, իսկ «Հայ Բեմ»ի
դերակատարները իրենց մարտի-
րոսութեամբ կազմեցին Սուրբ Եր-
րորդութիւն մը:
17-րդ դարու, սակայն միշտ
այժմէական, Մոլիէռի գլուխ գործոց-
ներէն ամենավերջինը՝ «Երեւակա-
յական Հիւանդը»ն (La Maladie Ima-ginaire)
իր բեմական արուեստի
դարձուածքներով ու նորութիւննե-
րով, հրամցուեցաւ մեզի, վայելելով
նոր յաջողութիւն մը, սակայն այս
անգամ, հայկակա՛ն բեմին վրայ:
Յստակ էր Մոլիէռի հեգնանքը՝
շրջանի բժիշկներուն նկատմամբ,
ինչպէս եւ մարդուն գերիշխա-
նութիւնը՝ կնոջ վրայ։ Բեմին վրայ էր
նաեւ Louis XIV ի նախընտրու-
թիւնը՝ պարի եւ երաժշտութեան
հանդէպ: Իսկ զաւեշտի եւ ան-
հատնում խնդուքի մթնոլորտին մէջ,
կարգ մը սովորութիւններ ու ցաւեր,
թիրախը դարձած էին Մոլիէռի կծու
ծաղրանքին:
Ճիշդ է, թէ կո՜ւշտ ու կո՜ւռ խնդա-
ցինք, բայց յետին թաքնուած՝ կը
գտնուէր, դա՜ռն ու անողոք հոգե-
տագնապ մը՝ հիւանդի մը, որ
հիւանդութիւն չունի: Կը տառապի
երեւակայական (Hypochondria)
հիւանդութեամբ մը: Անշուշտ շուրջը
կը դառնային սիրահարները, հի-
ւանդին վիճակը շահագործողները,
ինչպէս նաեւ անոնց հակառակ՝
անկեղծ հարազատներն ու տնեցի-
ները: Համեմուած էր նիւթը, շատ մը
ելեւէջներով եւ հաճելի անակնկալ-
ներով. Մանաւանդ գունաւորուած՝
երաժշտական ընդմիջումներով:
Դաշնակին եւ երաժիշտին տեւա-
կան ներկայութիւնը բեմին վրայ
«Նանսի»ին երեւակայութեան թռիչ-
քըն էր, որ յաջողութեամբ պսակ-
ւեցաւ, մանաւանդ երբ այդ միացաւ
արտէն արաբեանի երաժշտական
հմտութեան: Դարաշըրջանին եւ
ֆրանսական միջավայրին յարմար
յօրինումներով, Արտէն եկաւ պար-
տադրելու արուեստագէտի մը բոլոր
իրաւունքները:
...Ինչպէս ամէն թատերական
ներկայացում, դերակատարներուն
գործադրումի մակարդակը իր վեր-
ջին խօսքը ունի:
Ահաւասիկ Մեղեդի աղուրեան-ը
Bélinի դերով՝ խորթ մայր մը, երկ-
րորդ կինը՝ Arganի կամ աւելի ճիշդը
սադրանքներով ու դրամասէր նկա-
րագրով լի անձնաւորութիւն մը:
Պահ մը, մե’նք ալ տարուելով իր
այնքան հարազատ խաղարկու-
թենէն, մեր խնդուքին մէջ նոյնիսկ,
սկսանք ատել զինք:
Հոն էին նաեւ Քլոի Պալեան-ը
(Angélique) եւ ռաֆաէլ խաչատուր-
եան-ը (Cléante) զոյգ ճռւողիւն սի-
րահար տատրակներ: «Քլոի»ն իր
ներկայութեամբ՝ անմեղ զուար-
թութիւն մը տուաւ բեմին: Իր ազատ
շարժումներով կրցաւ ստեղծել
յարմարագոյն հակադրութիւնը, իր
սիրահարին զուսպ շարժումներուն,
հօր պոռթկումներուն եւ կամ
սպասուհիին գլխու պտոյտ տուող
այլ հաճելի իրարանցումին միջեւ:
Իսկ «Ռաֆաէլ»ը սքանչելիօրէն
արտայայտեց իր մտահոգ սիրոյ
զգացումները՝ խօսքով, երգով կամ
ազնուական ոգիով: Մէկ բառով,
երկու սիրահարներէն մին՝ միւսին
ամբողջացուց:
Ինչպէս նաեւ հոն էր, նօտար՝
LUNDI 8 DECEMBRE 2014 - MONDAY DECEMBER 8, 2014 • ABAKA • 3
Bonnefoiն բառացի թարգմանու-
թեամբ՝ «Բարեխիղճ»- մէկ ուրիշ Մո-
լիէռական ծաղրանք՝ բառախաղով –
յստակօրէն մեզի ներկայացուց
յովիկ վարդապետեանը, քծնող,
դարպասող եւ շողոքորթ «բարե-
խիղճ» մը:
Զուսպ ու բեմի պատշաճ եւ ոչ
գռեհիկ սիրահարի շարժումներով,
ինքնավստա’հ տիպար մը եղաւ
Յովիկ:
Բեմին յաջողութեան նկարը (Tab-leau)
ամբողջացուց Փաթիլ Տա-
րաքճեանը ըլլալով յաւակնոտ,
ինքնահաւան ու մեծամիտ Purgon
մը: Եւ երբ ներկայացման գրեթէ
վերջաւորութեան ուր հանդիսա-
տեսին ակնկալութիւնը հասած էր
գագաթնակէտին, Փաթիլ իր արագ
այլ յստակ կատարումով պահե՛ց
սկսուած արագութիւնն ու հեւքը:
Մեզի համար յայտնութիւններէն
մին էր փոքրիկն Louisonը՝ արաքս
արմէնեան-ը, Arganի կրտսեր
դուստրը: Իբրեւ գնահատանք՝ մէ’կ
նկարագրական ունինք, որ ամենա-
գեղեցիկն է, այն ալ ներկաներուն մի
քանի անգամ ծափահարութիւն-
ներով ընդմիջումները:
Մուտք գործեցին հայր եւ որդի
Diafoirusները, յակոբ րէճէպեան-ն
ո ւ Բաթրիք Գամէլ-ը: Հակառակ
դերերուն դժուարութեան, երբ ներ-
կայացման չափը կրնար դանդա-
ղիլ, իրենք ստեղծեցին բացառիկ
արագութիւն մը: Շուարած որդին ու
զինք յուշող հայրը, բնականօրէն
կրցան «Մոլիէռ»ին փափաքած
հեգնանքը փոխանցել մեզի:
Միտասաներորդ ժամուն, յան-
կարծ մէջտեղ ելաւ, Béraldը. Argan-ի
եղբայրը՝ արամազդ իսրայիլեան-ը,
բարի եղբայրը, որ ըստ Մոլիէռի,
վերջակէտը դրաւ, իր տառապող
եղբօր «երեւակայական » չարչա-
րանքներուն: Արամազդ, ինքնա-
վըստա՛հ, ձայնի յատուկ դարձը-
ւածքներով, շարժումներով, յստակ
առոգանութեամբ, մանաւանդ հան-
գիստ շարժումներով յարգեց բեմին
բոլոր տուեալները:
Օրուան ամենացայտուն յայտ-
նութիւնն էր նարէ նոխուտեանը,
Toinetteի դերով: Անհաւատալի
յայտնութիւն մը, որուն ետին կը
նախատեսուի ապագայ յաջող ար-
ւեստագիտուհի մը: Ան հարազա-
տօրէն տուաւ սպասուհիի մը կեր-
պարը, որ սկզբունքներու սիրոյն
հաւատարմօրէն ծառայեց իր տի-
րոջ: Ան կը խօսէր, կը շարժէր, կը
յուզուէր ու կը հրճուէր բեմին վրայ
այնքան բնական կերպով, որ կար-
ծես իսկական կեանքի պատահարի
մը մէջ կ՛ապրէր: Նարէ, կարծես, ան,
ծնած է բեմին համար:
վիգէն Ֆրունճեան մարմնաւո-
րած էր Arganի դերը: Մոլիէռ, ան-
ձամբ, ներկայացած էր այս դերով:
Ուրեմն Վիգէնին ուսերուն վրայ կար
ծանր բեռ մը: Մենք բաղդատականը
չենք ուզեր ընել Մոլիէռին եւ Վի-
գէնին միջեւ: Սակայն, եթէ պահ մը,
միայն համարձակութիւնը ունե-
նանք, արդէն այդ համեմատութեան
փորձը, Վիգէնին համար յաղթա-
նա՚կ մըն է:
Վիգէնը առանցքը դարձաւ թա-
տերգութեան, գրեթէ մէկ ու կէս ժամ
տեւականօրէն բեմին վրայ ըլլալով:
Ան նմանեցաւ նուագախումբի մը
առաջնորդի ճպոտին, որ կրցաւ
պահել ներկայացման արագութիւնն
ու չափը ու անսայթաքօրէն հասցնել
այդ մինչեւ վերջ: Խնդացինք Վի-
գէնին հետ, բայց շատ անգամ
մասնակցեցանք անոր հոգեկան
տառապանքին ու թշուառութեան:
Յուզո՛ւմ ալ կար, իր եսակեդրոն
սրամտութիւններուն մէջ: Զգա՛ց
Վիգէնը այդ բոլորը... եւ մե՛նք ալ
զգացինք իր հետ:
Անշուշտ անկարելի պիտի ըլլար
յաջողութիւնը կատարեալ համարել
առանց այն հոյլին, որ վարագոյրին
ետեւէն եւ համեստաբար, անգամ
մը եւս փաստեց ձիրք ու տաղան-
դային բարձր աշխատանք մը:
Կ՛ըսուի թէ գիրքը իր կողքէն
յայտնի կ՛ըլլայ: Ուրեմն յայտագիր-
պրակը, հին մագաղաթի տպաւորու-
թիւն թողած էր: Արդեօք 17 րդ դա-
րու Louis XIV ի թագաւորական հրո-
վարտակի մօտեցում մըն էր: Իսկ
ծանուցման խմբանկարը, արհես-
տավարժ միացեալ ստեղծագործու-
թիւնն էր Էլիզ Պօղոսեանի եւ
Գէորգ թորոսեանի:
Առանց մանրուքները նկատի
առնելու, աննախընթաց յաջողու-
թիւն մը արձանագրեց «Հայ Բեմ»
թատերախումբը, եւ միշտ նախկինը
գերազանցող՝ Նանսի Իսսա Թորոս-
եանի բեմադրութիւնը:
Այս արտակարգ յաջողութենէն
ետք... ի՞նչ կրնայ ըլլալ յաջորդ
ձեռնարկը: Թատերասէրներ կը
դառնան աւելի խստապահանջ ու
կը ստեղծեն մարտահրաւէր մը Թէ-
քէեան Մշակութային Միութեան,
«Հայ Բեմ»ի անդամներուն եւ մա-
նաւանդ Նանսիի համար:
Կ՛ըսեն թէ լաւը մեծագոյն թշնա-
մին է լաւագոյնին:
Ուրեմն պէտք է մի՛շտ բարձրա-
նալ դէպի լաւագո՛յնը:
Օ՜ն ուրեմն:
P:RY GOGOR:AN

4. 4 • ABAKA • LUNDI 8 DECEMBRE 2014 - MONDAY DECEMBER 8, 2014
Բերքաբերի մէջ` պաշտպանիչ պատ
Տաւուշի մարզի Բերքաբեր գիւղին մէջ պաշտպանիչ պատ կը կառուցուի
գիւղի դպրոցականները ատրպէյճանական գնդակոծութենէն պաշտ-
պանելու համար: Ըստ civilnet.am-ի՝ “Վիվասել-ՄԹՍ”-ի տարածած հա-
ղորդագրութեան մէջ կ՛ըսուի` երկաթսեմենթով բարձր պատը կը կա-
ռուցուի ընկերութեան ֆինանսներու եւ հաշուապահութեան վարչութեան
աշխատակիցներու կամաւոր հաւաքագրած միջոցներով:
Շինարարական աշխատանքներ իրականացնող կազմակերպութիւնը`
“Շինտեխսերվիս” ՍՊԸ-ն, համաձայնած է անվճար իրականացնել մե-
տաղեայ շրջանակներու եռակցման աշխատանքները:
Բերքաբերը կը գտնուի հայ-ատրպէյճանական սահմանին՝ 1,5 քմ.
հեռաւորութեան վրայ: 1 Յունուար 2012-ի դրութեամբ` գիւղը ունի 528
բնակիչ: Բերքաբերի բնակելի հատուածին մեծ մասը հակառակորդի
նշանառութեան տակ է: Այն մեծ վնասներ կը կրէ նաեւ այս տարուան
Օգոստոսին, երբ ատրպէյճանական կողմը պարբերական հրետակո-
ծութեան կ՛ենթարկէ սահմանամերձ գիւղերը:
Յիշենք, որ այս տարուան ընթացքին պաշտպանիչ պատ կառուցուած է
նաեւ սահմանամերձ Այգեպարի մէջ:
Արցախի ՊԲ յատուկ
ջոկատայինները իրենց դրամական
խրախուսանքը փոխանցած են երեք
նահատակուածներու ընտանիքներուն
Արցախի իշխանութիւնները,
գնահատելով յատուկ ջոկատա-
յիններու` թշնամիի կողմէն կոր-
ծանուած ուղղաթիռի օդաչու-
ներու մարմինները եւ ուղղաթիռի
կարեւոր մասերը տարհանելու
գործողութիւնը, զիրենք պար-
գեւատրած են դրամական խրա-
խուսանքի:
Մարտի դաշտի մէջ փայլուն
յաղթանակին տղաները աւելցու-
ցին եւս մէկը` բարոյական յաղ-
թանակ. “մեզ համար նախատեսած ֆինանսական խրախուսանքը փո-
խանցում ենք զոհուած օդաչուների ընտանիքներին”,- յայտարարած են
տղաները: Այս մասին կը տեղեկացնէ karabakh-life.am-ը:
Յիշեցնենք, որ 2014-ի Նոյեմբեր 12-ին Արցախի մէջ ընթացող “Միաս-
նութիւն 2014” զօրավարժութեան ծիրէն ներս ուսումնավարժական թռիչք
իրականացնելու ժամանակ ատրպէյճանական կողմը խոցած էր հայկական
օդուժի ՄԻ-24 հարուածային ուղղաթիռը:
Անձնակազմի 3 անդամներու ճակատագիրը մինչ օրս անյայտ էր: Ուղ-
ղաթիռի ինկած վայրը անցած օրերուն Ատրպէյճանը կը պահէր շարու-
նակական կրակի տակ, արհամարհելով միջազգային կառոյցներու որեւէ
միջնորդութիւն` օդաչուներու մարմինները դուրս հանելու առնչութեամբ:
Մաւրիկ Նասիպեան. «Յաղթանակս
կը նուիրեմ Արցախի երկինքին վրայ
նահատակուած Հայ օդաչուներուն. »
Վերջերս Հայրենիք վերադարձան
Ճաբոնի մէջ տեղի ունեցած սամ-
պոյի աշխարհի ախոյեանութեան
մասնակցած Հայաստանի սամպոյի
հաւաքականի անդամները: Այս մա-
սին կը յայտնէ Հայաստանի սամ-
պոյի ֆետերացիան:
Մարզաձեւի բազմաթիւ երկըր-
պագուներ, “Զուարթնոց” օդակա-
յանին մէջ հաւաքուած էին դիմա-
ւորելու` յատկապէս աշխարհի
ախոյեան Մաւրիկ Նասիպեանը, որ
առաջին հանդիսացաւ մարտական
սամպոյի 74 քիլօ ծանրութեան
կարգին մէջ:
Sambo.am-ին տուած կարճ հար-
ցազրոյցի ընթացքին Մաւրիկ Նա-
սիպեան յայտարարեց, որ իր յաղ-
թանակը կը նուիրէ Արցախի եր-
կինքին վրայ նահատակուած հայ
օդաչուներուն:
Յիշեցնենք, որ եւ նորընծայ
ախոյեանը, եւ պրոնզէ մետալի
արժանացած Աշոտ Դանիէլեանը
արցախցի են եւ կը ներկայացնեն
Ստեփանակերտի սամպոյի եւ ճիւ-
տոյի ողիմպիական մանկապատա-
նեկան մարզադպրոցը:
Սամպոյի աշխարհի առաջնու-
թիւնը տեղի ունեցաւ Նոյեմբեր 21-
23, Ճաբոնի Նարիթա քաղաքին
մէջ` 80 երկրի մօտ 600 մարզիկ-
ներու մասնակցութեամբ:
ԱՄՆ կոչը Ղարաբաղեան
hակամարտութեան կողմերուն
“Այս միջադէպը հերթական ան-
գամ կ՛ընդգծէ Լեռնային Ղարաբաղի
հակամարտութեան խաղաղ լուծ-
ման անհրաժեշտութիւնը: ԱՄՆ-ն
կոչ կ՛ընէ հակամարտութեան կող-
մերուն զերծ մնալ այնպիսի գոր-
ծողութիւններէ, որոնք կրնան
յանգեցնել սահմանի երկայնքով
լարուածութեան աճին: Մենք նաեւ
կոչ կ՛ընենք կողմերուն կրկին կողմ-
նորոշել իրենց ջանքերը խաղաղ
բանակցութիւններ իրականացնելու
եւ Լեռնային Ղարաբաղի հակա-
մարտութեան կայուն լուծման հաս-
նելու ուղղութեամբ”,- ըստ panora-ma.
am-ի՝ յայտարարած է ԱՄՆ
արտաքին գործոց նախարարու-
թեան մամուլի ծառայութեան ներ-
կայացուցիչ Ճեֆ Ռաթքէն` անդրա-
դառնալով Նոյեմբեր 12-ին ատրպէյ-
ճանցիներուն կողմէ զգետնուած
ԼՂՀ ՌՕՈՒ ուղղաթիռի միջադէպին:
Յայտարարութեան մէջ նաեւ կը
նշուի, որ ԱՄՆ-ն` որպէս ԵԱՀԿ
Մինսկի խումբի համանախագահող
երկիր, ինչպէս առաջ պատրաստ է
օգնութիւն ցուցաբերելու այդ հար-
ցին:
Իրանական կողմը Հայաստանի մէջ
ջրաելեկտրակայան պիտի կառուցէ
Իրանն ու Հայաստանը համա-
ձայնագիր կնքած են հայկական
տարածքի վրայ ջրաելեկտրա-
կայանի կառուցման վերաբեր-
եալ: Ինչպէս կը հաղորդէ «Ար-
մէնփրես”-ը, այս մասին յայ-
տարարութիւն ըրած է Իրանի
ուժանիւթի նախարար Համիտ
Չիտչիանը: «Ստորագրուած է
համաձայնագիր` Հայաստանի
մէջ ջրաելեկտրակայան կառու-
ցելու վերաբերեալ, եւ այդ երկ-
րին մէջ իրանական կազմա-
կերպութիւնները շուտով պիտի
սկսին աշխատանքները”,- յայ-
տարարած է Իրանի ուժանիւթի նախարարը:
Ան կարեւոր համարած է ջրային աղբիւրներու օգտագործումը: Համիտ
Չիտչիանը խօսած է նաեւ տարբեր երկիրներու մէջ իրանական կազ-
մակերպութիւններու ծաւալած բուռն գործունէութեան մասին:
Յունաստանի Aegean օդանաւային
ընկերութիւնը 2015-ին թռիչքներ
պիտի սկսի դէպի Երեւան
Յունաստանի Aegean օդանաւա-
յին ընկերութիւնը յայտարարեց թէ
յաջորդ տարիէն սկսեալ թռիչքներ
պիտի կատարէ դէպի Երեւանի
«Զուարթնոց» օդանաւակայանը։
Հելլէն մամուլը կը գրէ թէ Aegean
բաւական մեծ թիւով նոր ուղղու-
թիւններ պատրաստ է հաստատելու
յաջորդ տարուան մէջ, որոնց շարքին
է Աթէնք-Երեւան-Աթէնք թռիչքը։
Երեւանի թռիչքները պիտի իրագործուին Ապրիլէն մինչեւ Օգոստոսի
վերջ:

5. LUNDI 8 DECEMBRE 2014 - MONDAY DECEMBER 8, 2014 • ABAKA • 5
Թէքէեանն անգլերէնով՝ ընթերցողի սեղանին
Մանկավարժական համալսարա-
նում այսօր կայացաւ անուանի գրող
Վահան Թէքէեանի «Հատընտիր
Քերթուածներ» գրքի անգլիալեզու
հրատարակութեան շնորհանդէսը,
որին ներկայ էր նաեւ գրքի գլխաւոր
խմբագիր Երուանդ Ազատեանը: Ան
իր խօսքերուն մէջ վստահեցուց, որ
բանաստեղծութիւնները անգլիա-
կան գրականութիւն են փոխան-
ցըւել իրենց իսկական դիմագծով:
Անդրադառնալով գրքի հրատա-
րակութեանը՝ Երուանդ Ազատեանը
կարեւորեց թարգմանիչ Ժիրայր
Բաբազեանի թարգմանական փոր-
ձառութիւնն ու այն համարեց հա-
ւաքական աշխատանքի արդիւնք:
«Ունենք այնպիսի սերունդ, որ
լեզուն ընկալելու, օգտագործելու եւ
շողարձակելու հնարաւորութիւն ու
կամք ունի: Հայ գրականութեան
մեծերին համաշխարհային պատ-
ւանդանին վրայ ներկայացնելը
բոլորի պարտքն է»,- նշեց խմբա-
գիրն ու վստահութիւն յայտնեց՝
գիրքը կը դառնայ համաշխարհային
գրականութեան սեփականութիւն՝
Վահան Թէքէեանին ներդաշնակու-
թեան եւ համադրութեան մէջ
դնելով իր ժամանակի գրողների
հետ: Երուանդ Ազատեանն իր
ելոյթում վստահեցրեց՝ ժամանակի
ընթացքում նրա գրականութեան
հանդէպ աճող հետաքրքրութեամբ
եւ նման տպագրութիւններով
Վահան Թէքէեանը կը դառնայ
փարոսի հզօրութեամբ հոգիների
վրայ տարածուող լոյս:
Գրքի շնորհանդէսին ներկայ էին
գրականագէտներ, բուհի դասա-
խօսներ, ուսանողներ: Անոնք կա-
րեւորեցին գրքի լոյս ընծայումը՝
վստահ լինելով, որ այն կը ծառայի
ոչ միայն ամերիկեան եւ անգլիա-
կան գրականութեան ընթերցող-
ներին, այլեւ լեզուին չտիրապետող,
սակայն հայ գրականութիւնը սիրող
հայերին, ինչպէս նաեւ բուհերի
ուսանողների համար կը լինի դա-
սագիրք:
ԳԱԱ թղթակից անդամ՛ փրո-
ֆեսօր Աելիտա Տուլուխանեանը
որպէս մանկավարժ անդրադարձաւ
Թէքէեանի՝ յատկապէս «Հայոց
Եկեղեցին» բանաստեղծութեանը՝
նշելով, որ այն պարտադիր պէտք է
անցնել յատկապէս դպրոցներում՝
ցոյց տալու եկեղեցու դերը ազ-
գապահպանութեան գործում, որով-
հետեւ նա այն բանաստեղծներից է,
որ խօսք է բացել Աստծոյ հետ եւ
խօսել համամարդկային ցաւե-
րից՝ երազելով, որ մարդկութիւնը
դրախտ վերադառնայ առանց թուփ
ու ծաղիկ ոտնատակ տալու:
Հայ նոր եւ նորագոյն գրականու-
A;lita Toulou.an;an ;loji pafin
թեան եւ նրա դասաւանդման մե-
թոտիկայի ամպիոնի վարիչ, փրո-
ֆեսօր Սուրէն Դանիէլեանը բարձր
գնահատեց Ազատեանի՝ գրակա-
նութեան գործում ունեցած մեծ
աւանդի համար՝ ընդգծելով, որ այս
թարգմանութեամբ նոր ճանապարհ
է բացւում դէպի Թէքէեանի մի-
ջազգային եւ ամբողջական ճանաչ-
ման:
Օտար լեզուի Ֆակուլտետի տե-
կան Տիգրան Միքայէլեանն էլ գրքի
տպագրութիւնը կարեւորեց օտա-
րալեզու ուսանողների շահերից՝
նշելով, որ մինչ օրս ուսանողների
մօտ այն տպաւորութիւնն է, թէ
Թէքէեանը արգելուած գրող է,
ամենակարեւորը՝ արեւմտեան մշա-
կոյթը ներկայացնելն է, որը հիա-
նալի կերպով ներկայացուած է
Թէքէեանի ստեղծագործութիւն-
ներում:
ԼՈՒՐԵՐ ՆԻՒ ԵՈՐՔԷՆ
ՀԱՅԿԱԿԱՆ ANTIQUE SHOW
|AKOB WARDIWAÂ:AN
Գեղեցիկ եւ օգտակար նախաձեռնութիւն մը կազմակերպած էին Թէ-
քէեան Մշակութային Միութիւնը եւ Ս. Թովմաս Եկեղեցւոյ Մշակութային։
Յանձնախումբը, Հոկտեմբեր 26, 2014, Կիրակի օր կէսօրէ ետք ժամը
1։30-ին, եկեղեցւոյ սրահին մէջ։
Մեծ թիւով հետաքրքրուողներ եկած էին սրահ մօտէն ճանչնալու հայ-
կական արուեստի գործեր` եկեղեցական իրեր ու սպասներ, հնատիպ գիր-
քեր, գորգեր,հրատարակուած թերթեր ու հանդէսներ, հնատիպ լուսա-
նկարներ, տնային անօթներ եւ զանազան հանդերձարաններ։ Անոնք ցու-
ցադրուած էին ներկաներուն համար մասնաւոր սեղաններու վրայ ճաշա-
կով տեղադրուած։
Յանուն կազմակերպիչներուն խօսք առաւ Տիկին Դալար Շէշէթեան-
Սարաֆեան ու ներկայացուց հայկական այս հաւաքածոն ունեցող ծանօթ
հնավաճառ Գրիգոր Մարգարեանը։ Ան անդամ է ԹՄՄ Մեծագոյն Նիւ
Եորքի վարչութեան եւ եկեղեցւոյ ծխական խորհուրդին։ Մօտ չորս տաս-
նամեակներէ ի վեր, սկսած Լիբանանէն ան կը տանի այս շնորհալի եւ
ազգօգուտ աշխատանքը, յաճախակի այցելութիւններ տալով Պատմական
Հայաստան,զանազան հայագաղութներ, ուր մոռացութեան մատնուած այս
ժառանգութիւնը ի մի հա-
ւաքելով իր Նիւ Եորքի
աշխատանոցի մէջ, զա-
նոնք կը ջանայ տեղաւորել
հայկական թանգարան-
ներ կամ զանազան ազ-
գայիններու հաւաքածո-
ներու մօտ։ Շնորհալի աշ-
խատանք մը երբ յաւէտ
կորուստէ ան կը ջանայ
փրկել մեր մշակութային
արժէքները։
Գրիգոր տուաւ լայն բա-
ցատրութիւններ գրեթէ
իւրաքանչիւր առարկայի,
գիրքի թէ արուեստի գոր-
ծի մասին։ Մեծ տեղ գրա-
ւած էին նաեւ եկեղեցական սպասներ` խորանի վարագոյրներ, սկիհներ,
եկեղեցական զգեստներ, թագեր, ջահեր, վարդապետական խաչեր, ու
եպիսկոպոսական գաւազաններ։
Ցուցադրուած էին նաեւ հնատիպ աւետարաններ, բառարաններ, կու-
սակցական թերթեր, լուսանկարներ։
Տրուած հարցումներուն ան տուաւ գոհացուցիչ պատասխաններ։ Ներ-
կաներէն ոմանք իրենց հետ բերած էին ընտանեկան տան մօտ գտնուող
հնարժէք իրեր,որոնք ժառանգաբար փոխանցուած էին սերունդէ սերունդ։
Տուաւ անոնց ազգային արժէքը եւ տեղը մեր մշակութային ժառանգութեան
մէջ։
ՀԱՆՔԱՅԻՆ ԱՐԴԻՒՆԱԲԵՐՈՒԹԵԱՄԲ
ՀԱՅՐԵՆԻ ԲՆՈՒԹԵԱՆ ԱՊԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ
ԴԷՄ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ
|AKOB WARDIWAÂ:AN
Ամերիկահայութիւնը մի´շտ ալ զանազան միջոցներով հասած է
հայրենիքի բարօրութեան. եւ այս տակաւին անցեալ դարու առաջին
տասնամեակէն սկսեալ։ Այս պարագային ամերիկահայ ազգայինը մտահոգ
առաւելաբար Հայաստանի Հանրապետութեան բնութեան ապականաց-
մամբ ու անով յառաջացած լուրջ վտանգին առջեւ, պիտի չուզէր մնալ
ձեռնածաւալ եւ չմտահոգուիլ մանաւանդ հայրենի մեր նոր սերունդին
առողջական վիճակով։
Շրջանի, իրենց ասպարէզներուն մէջ յաջողած, միջին սերունդի ազ-
գայիններ իրենց կողակիցներով ունեցան հանդիպում Տէր եւ Տիկին Չարլի
եւ Տիանա խիթարեաններու Նիւ Ճըրզիի իրենց բնակարանին մէջ, Հոկ-
տեմբեր 30, 2014ին։ Տիանան մաս կը կազմէ ԹՄՄի Մեծագոյն Նիւ Եորքի
վարչութեան։
Pure Earth Նիւ Եորք հաստատուած ընկերութիւն մըն է որ կ’երաշ-
խաւորէ երկրագունդի զանազան շրջաններու ապականութեան վերա-
ցումը։ Մեծ ու փոքր, ճարտարարուեստական կամ ոչ, բոլոր երկիրներու
մէջ այս ամերիկեան ընկերութիւնը կը տանի մարդասիրական լուրջ աշ-
խատանք։ Ուաշինկթընի Միջազգային Դրամատունն ու Նիւ Եոր-
քի Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութիւնը նիւթական հատուցում-
ներ կ’ապահովեն այս ընկերու-թեան կատարած ներդրումներն ու ծախ-
սերը։
Արդ, Մխիթարեաններ մտահոգ Հայաստանի Ախթալա գիւղաքաղաքի
ապականացած հողէն, հրաւիրեցին իրենց սրտամօտիկ ազգայինները այս
լուրջ ծրագրին համար կազմակերպելու նուիրահաւաք։ Մանաւանդ Ախթա-
լայի եկեղեցւոյ վայրը, ուր զանազան եկեղեցական արարողութիւններու
ընթացքին մեծ թիւով հայեր կ’այցելեն, կարելի է համարել ամենէն
անապահով վայրը այդ շրջանին, ուր տարիներու ընթացքին հանքային
արդիւնաբերութեամբ արտահանուած թունաւոր արսենիք եւ այլ
վտանգաւոր մետաղներով ու կազերով բաղկացած հողով լեցուած է,
Շար. էջ 14

6. 6 • ABAKA • LUNDI 8 DECEMBRE 2014 - MONDAY DECEMBER 8, 2014
ՀՀ սփիւռքի նախարարը մասնակցեց Թէքէեան Մշակութային Միութեան
ամէնամեայ մրցանակաբաշխութեանը
Երեւան. Նոյեմբերի 22-ին Թէքէեան կենտրոնում ՀՀ սփիւռքի նախարար
Հրանոյշ Յակոբեանը մասնակցեց Թէքէեան Մշակութային Միութեան
ամէնամեայ մրցանակաբաշխութեանը:
Պէյրութում 1947թ. հիմնադրուած միութիւնը մասնաճիւղեր ունի Հալէ-
պում, Դամասկոսում, Ամմանում, Սիտնիում, Լոնտոնում, Հարաւային եւ
Հիւսիսային Ամերիկաների մի շարք քաղաքներում, ինչպէս նաեւ Գանա-
տայի Մոնթրէալ եւ Թորոնթօ քաղաքներում:
Հայաստանի Թէքէեան Մշակութային Միութեան կենտրոնական վար-
չութիւնը սկսած 1991թ.-ից, Հայաստանի եւ Սփիւռքի ստեղծագործողների
համար ամէնամեայ մրցանակաբաշխութիւն է կազմակերպում մշակոյթի եւ
գիտութեան տարբեր բնագաւառներում՝ հումանիտար գիտութիւններ,
հեռուստարատիոլրագրութիւն, երաժշտութիւն, կերպարուեստ, գեղար-
ւեստական գրականութիւն, թատրոն, կինօ:
2014թ. ՀԹՄՄ մրցանակներ շնորհուեցին չորս անուանակարգերում.
Աքապի Շաքէ Ղազարեանի անուան մրցանակներ գրականութեան ասպա-
րէզում «Գուրգէն Մահարի» մենագրութեան համար պարգեւատրուեց
Դաւիթ Գասպարեանը, երաժշտութեան ասպարէզում՝ Երուանդ Երկան-
եանը՝ «Միստերիա» սիմֆոնիք պոէմի համար, «Ամառային օր» գեղա-
նկարի համար պարգեւատրուել է Զաքար Խաչատրեանը, եւ Սիլվա Տէր
Ստեփանեանի անուան մրցանակը’ «Ալիսը հրաշքների աշխարհում»
ներկայացման բեմադրմամբ յաղթող է ճանաչուել Լիլի Էլպակեանը:
Երեւանի «Թէքէեան Կեդրոն» Հիմնադրամը
անվճար դասագրքեր կը տրամադրէ
կարիքաւոր երախաներու
2010թ. սկսած «Թէքէեան Կենտ-
րոն» հիմնադրամն իրականացնում
է «Անվճար դասագրքեր» ծրագիրը՝
օժանդակելու յատկապէս կարիքա-
ւոր երեխաներին, որոնց ծնողները
ծանր սոցիալական պայմաններում
պարզապէս անկարող են հոգալ
դասագրքերի ծախսերը: Ծրագրի
շահառուներ են հանդիսանում Հա-
յաստանի եւ Արցախի Վ. Թէքէեանի
անուան հինգ դպրոցների սաները:
«Անվճար դասագրքեր» ծրագիրն
իրականացւում է բացառապէս
նուիրատուութիւնների շնորհիւ,
ուստի ամէն տարի հիմնադրամը
դրամահաւաք է նախաձեռնում: Այս
գործում մեծ դերակատարութիւն
ունի ԹԿՀ հիմնադիր մարմին Լոն-
տոնի Թէքէեան Թրաստը, որի ջան-
քերի շնորհիւ իւրաքանչիւր տարի
դասագրքերի ֆոնտ է կուտակւում,
ինչն էլ հնարաւորութիւն է տալիս
իրականացնել ծրագիրը:
Բարերարների շնորհիւ 2014-
2015 ուսումնական տարում ԹԿ
հիմնադրամը 4,154 անվճար դասա-
գիրք տրամադրեց 307 անապահով
աշակերտի: Իսկ ծրագրի իրակա-
նացման հինգ տարիների ընթաց-
քում ընդհանուր առմամբ հիմնադ-
րամը տրամադրել է 9,939 դասա-
գիրք ՀՀ 6,345,381 դրամ արժողու-
թեամբ (շուրջ USD 15,650).
«Թէքէեան Կենտրոն» հիմնադ-
րամը նպատակ ունի ոչ միայն
չդադարել, այլ նաեւ ընդլայնել
«Անվճար դասագրքեր» ծրագիրը,
ուստի հայցում եւ ակնկալում է
հայաստանեան եւ Սփիւռքի կազ-
մակերպութիւնների եւ անհատների
տեւական համագործակցութիւնն ու
օժանդակութիւնը սոյն ծրագրին:
«Թէքէեան Կենտրոն» հիմնադրա-
մը յայտնում է իր խորին երախտա-
գիտութիւնը բոլոր նուիրատուներին
հայ դպրոցի զարգացման եւ բար-
գաւաճման հայրենանուէր գործին
աջակցելու համար:
Արցախի Մեծ Թաղեր գիւղին մէջ
վերաբացուած է գորգագործական
արտադրամաս
Մեծ Թաղերը Հատրութի շրջանի
ամենամեծ գիւղն է: Ան ունի հազար
չորս հարիւրէն աւելի բնակիչ:
Բնակիչները գլխաւորաբար կը
զբաղին գիւղատնտեսութեամբ եւ
անասնապահութեամբ: Ինչպէս
ամէն մէկ գիւղի, այնպէս ալ Մեծ
Թաղերու բնակիչները ունին իրենց
ցաւն ու հոգը, սակայն չեն դժգոհիր:
“Աշխատող մարդը չի կորի, պիտի
աշխատես, ստեղծես, որ ապրես”,-
կ՛ըսեն գիւղի տարեց բնակիչներէն
մէկը, իսկ միւսը, որ երեսուն տարե-
կան կին է, չորս երեխաներու մայր,
կ՛աւելցնեն. “Մեծ ոգեւորութիւն ապ-
րեցի, երբ լսեցի, որ գիւղում գոր-
գագործական արտադրամաս է
բացւում: Առաջիններից մէկն եղայ,
որ աշխատանքի ընդունուելու
դիմում գրեցի: Թէեւ ծանօթ չեմ
գորգ գործելուն, բայց, ինչպէս
ասում են, կնոջ ձեռքից բան չի
պրծնի,- կը ծիծաղի,- համոզուած
եմ` շուտով կ’ընտելանամ գոր-
ծին”:
Մեծ Թաղերը հինէն ի վեր յայտնի
եղած է շերամապահութեամբ, մե-
տաքսագործութեամբ եւ գորգա-
գործութեամբ: Տարբեր ժամանակ-
ներու ունեցած է գորգագործական
արտադրամասեր: Գորգագործու-
թեան խոր արմատներու մասին կը
վկայէ Իշխանագէտի հին գերեզ-
մանաքարին քանդակուած գորգը:
Մեծ Թաղերու գորգերը գովաբան-
ւած են ԱՄՆ-ի, Գերմանիոյ, Պել-
ճիքայի, Ֆրանսայի մէջ:
Այսօր, ի ուրախութիւն գիւղի
բնակիչներուն, Մեծ Թաղերու մէջ
նորէն բացուած է գորգագործական
արտադրամաս: Նորաբաց “ՄԹԱԳ”
ՍՊԸ (Մեծ Թաղերու աւանդական
գորգագործութիւն) դեռ 10 աշ-
խատող ունի, սակայն նպատակ
ունի ընդլայնելու իր գործունէու-
թիւնը՝ աւելի շատ գիւղացիներու
աշխատանքով ապահովելու:
Արտադրամասը սերտօրէն կը
համագործակցի Արցախի մէջ գոր-
ծող “Ղարաբաղ կարպետ” ընկերու-
թեան հետ. Կը կազմակերպուին
Շար. էջ 14

7. LUNDI 8 DECEMBRE 2014 / MONDAY DECEMBER 8, 2014 • ABAKA • 7
Exercer des
représailles ou non ?
Editorial écrit en anglais
par Edmond Y. Azadian
et publié dans The Armenian
Mirror-Spectator en date du
21 novembre 2014
L’Arménie devrait-elle riposter ou
non à l’Azerbaïdjan ? Voilà le dilemme
shakespearien qui pèse sur la frontière
entre le Karabagh et l’Azerbaïdjan.
Bien qu’il soit évident du côté armé-nien
de la frontière que les forces
arméniennes devront tôt ou tard appli-quer
des mesures de rétorsion envers
l’Azerbaïdjan pour son attaque contre
un hélicoptère arménien militaire non
armé MI-24, qui volait près de la ligne
de cessez-le-feu accompagné d’un
autre hélicoptère.
A ce jour, les efforts de récupéra-tion
de l’épave ont échoué. L’hélicoptè-re
a été abattu dans la zone tampon et
les corps des trois soldats demeurent
inaccessibles, la zone reste sous tir
intense des deux côtés. La partie armé-nienne
tire afin d’empêcher les forces
azéries de commettre un acte criminel;
les Arméniens craignent que l’ennemi
puisse planter un missile sur le lieu de
l’accident pour démontrer que les
forces arméniennes avaient des inten-tions
hostiles. Les Azéris tirent afin
d’éloigner les forces arméniennes de la
zone tampon et ainsi prolonger les ten-sions
et leurs résolutions éventuelles.
Faisant fi de la déclaration du prési-dent
Ilham Aliev sur l’espace aérien du
Karabagh comme zone d’exclusion
aérienne, le président Serge Sargissian
est arrivé à l’aéroport de Stepanakert à
bord d’un hélicoptère militaire, accom-pagné
du ministre de la Défense
Seyran Ohanian. Ils portaient tous les
deux un treillis militaire, ont observé
les mouvements de guerre continuels,
et le président arménien a prononcé
un discours sévère, menaçant de ripos-ter
contre l’agression d’une manière
appropriée, assez pénible pour décou-rager
l’Azerbaïdjan de nouvelles provo-cations.
L’opposition et les milieux pro-gou-vernementaux
sont unanimes dans
leur volonté d’appliquer des repré-sailles.
Mais beaucoup diffèrent dans
le temps et la mesure de ces repré-sailles.
La hiérarchie militaire a ten-dance
à exercer des représailles immé-diates
et massives, tandis que d’autres
milieux conseillent d’analyser plus à
fond les motivations azéries et les
conséquences de ces représailles.
Les observateurs internationaux, ayant
étudié la logique de conflit du
Karabagh, sont d’avis que la partie
arménienne ne pourra garder le silence
très longtemps.
Malgré l’augmentation de la rhéto-rique
de guerre, suivie des violations
du cessez-le-feu, tous semblent être
convaincus qu’une guerre totale n’est
actuellement pas une option. Le
Président Sargissian, qui a menacé
d’exercer des représailles dans son dis-cours
provocateur, a déclaré que la
menace d’une guerre tous azimuts
n’était pas imminente.
La réaction internationale à l’atten-tat
contre l’hélicoptère était très prévi-sible.
Jan Psaki du Département d’État
des États-Unis, les membres du
Groupe de Minsk de l’Organisation
pour la sécurité et la coopération en
Europe (OSCE), et le ministère russe
des Affaires étrangères ont, à l’unani-mité,
mis en garde les deux parties
d’éviter toute nouvelle provocation,
connaissant parfaitement le respon-sable
de ce dernier incident.
Le fait que le ministère de la
Défense d’Azerbaïdjan ait remis les
honneurs militaires aux soldats qui ont
abattu l’hélicoptère prouve que l’évè-nement
n’était pas la conséquence d’un
accident ou d’une erreur de calcul;
C’était une décision prise au plus haut
niveau du ministère de la Défense.
En juin dernier, la zone tampon a
été violée à plusieurs reprises et les
forces arméniennes ont exercé des
représailles contre la provocation azé-rie
sur trois fronts, causant un grand
nombre de victimes azéries. En août,
le président russe Vladimir Poutine a
invité les présidents d’Arménie et
d’Azerbaïdjan à faire preuve de rete-nue.
Ensuite, d’autres réunions de haut
niveau ont suivi. Le secrétaire d’Etat
américain John Kerry et le président
français François Hollande ont réuni
les présidents des deux pays, ce qui a
permis une accalmie à la frontière.
En outre, chaque sommet a eu lieu
en présence des deux présidents avec
l’espoir d’un règlement pacifique du
conflit, puis l’Azerbaïdjan a immédiate-ment
violé le cessez-le-feu, et a tué les
espoirs de paix. Cette fois-ci, le même
scénario s’est répété, mais avec plus
d’agressivité qu’auparavant.
Le journal d’opposition Haykakan
Jamanak est d’avis que M. Aliev n’est
pas à 100% certain de l’issue de la guer-re,
et que toute erreur de calcul pour-rait
mettre un terme à la dynastie
Aliev, avec une perte énorme de
richesses volées dans les caisses de
l’Etat, suivi de son exil.
Beaucoup en Arménie se demandent
pourquoi Moscou est en train d’armer
l’Azerbaïdjan si fortement alors que le
seul ennemi de ce dernier est
l’Arménie, alliée stratégique de la
Russie.
Les réponses et les spéculations
sont nombreuses et variées; Une pre-mière
réponse voudrait que Moscou
tente d’attirer Bakou à adhérer à
l’Union eurasienne afin d’étendre son
hégémonie dans le Caucase. D’autres
croient qu’il est de l’intérêt de la
Russie de maintenir la région sous ten-sion,
afin de pouvoir se présenter
comme le sauveur des deux pays.
Compte tenu des développements
militaires sur la frontière russo-ukrai-nienne,
les Arméniens espèrent que la
Russie introduise ses forces au
Karabagh à des fins de « maintien de la
paix. » Tous les observateurs estiment
que la dynamique militaire dans le
Caucase est sous contrôle russe.
Une autre question fréquente est de
savoir pourquoi Aliev a choisi d’abattre
l’hélicoptère militaire, et pourquoi
maintenant ?
Encore une fois, les réponses sont
nombreuses et variées. Récemment,
lors d’une cérémonie militaire, faisant
Suite à la page 8
S E C T I O N F R A N Ç A I S E
LUNDI 8 DECEMBRE 2014
Le ministère des Affaires
étrangères d’Artzakh réagit
aux déclarations de Bakou
L’épave de l’hélicoptère abattu par
l’Azerbaïdjan alors qu’il mené, sans
armes, un vol d’exercice, et situé dans
un no man’s land à l’est du Karabagh
est sous un lourd feu azéri depuis le
jour de l’incident, ce qui explique pour-quoi
les forces arméniennes ne pou-vaient
s’approcher de l’épave.
L’Azerbaïdjan a ignoré les appels lan-cés
par les médiateurs internationaux
afin de permettre à la partie arménien-ne
d’accéder au site de l’accident et ainsi récupérer les corps.
Le ministère de la Défense du Karabagh a rapporté qu’une opération spéciale
avait été entreprise par un commando de nuit et que le corps d’un pilote et les
restes de deux autres ainsi que des « pièces importantes » de l’hélicoptère
avaient été récupérés sur le site de l’écrasement. Il a dit que deux soldats azer-baïdjanais
avaient été tués pendant l’opération, tandis que la partie arménienne
n’aurait subi aucune perte.
« Dans ses tentatives pour justifier les violations flagrantes du droit humani-taire,
Bakou, encore une fois, invoque les résolutions du Conseil de sécurité des
Nations Unies», a déclaré le ministère des Affaires étrangères du Karabagh.
« Nous estimons qu’il est approprié de rappeler que la première exigence des
quatre résolutions est un cessez le feu immédiat et la cessation de toutes les
hostilités et les actes de malveillance. Toutefois, cette exigence de base présente
dans toutes les résolutions a été violée à plusieurs reprises par l’Azerbaïdjan et
n’a pas été pleinement mis en oeuvre à ce jour, comme en témoigne l’incident de
l’hélicoptère abattu. »
« Le mépris de l’Azerbaïdjan envers les exigences des quatre résolutions du
Conseil de sécurité des Nations Unies, son désir évident de résoudre le conflit
par la force et les menaces constantes d’une reprise de la guerre ont conduit à la
dévaluation et la perte d’efficacité de ces résolutions, » a ajouté le ministère des
Affaires étrangères.
Après les déclarations de l’Organisation pour la sécurité et la coopération en
Europe (OSCE), exhortant l’Azerbaïdjan à permettre un accès sécuritaire au site
de l’écrasement de l’hélicoptère, Bakou a réagi en accusant l’OSCE, et en parti-culier
le coprésident américain James Warlick du Groupe de Minsk, de faire des
déclarations provocatrices à cause de l’utilisation du terme « zone neutre » pour
désigner la zone de la ligne de front où l’hélicoptère s’est écrasé.
Le porte-parole présidentiel de l’Artzakh, David Babayan, a répliqué que, quoi
qu’en dise l’Azerbaïdjan, la zone était en réalité une zone neutre entre les fron-tières.
Le gouvernement russe approuve
l’adhésion de l’Arménie à l’UEE
Le gouvernement russe a approuvé
le traité relatif à l’adhésion de
l’Arménie à l’Union économique eur-asienne
(UEE). L’accord a été approu-vé
lors d’une réunion du cabinet le 20
novembre dernier. Le document va
maintenant être transmis au président
de Russie, Vladimir Poutine qui le sou-mettra
à la ratification de la Douma
russe.
L’accord permettra d’assurer la par-ticipation
de l’Arménie à l’Union éco-nomique
eurasienne dès le 2 janvier
2015, et le processus d’élimination des
obstacles au commerce entre les mar-chés
des pays membres.
Pendant ce temps, les premiers
ministres de la Communauté des Etats
indépendants (CEI) des pays
membres, se sont réunis à Achgabat,
au Turkménistan, pour une session du
Conseil des chefs de gouvernement de
la CEI, et ont signé un protocole pré-voyant
« garantir la libre circulation
des marchandises » à travers plusieurs
anciennes républiques soviétiques.
La réunion a également examiné un
ensemble de questions relatives au
soutien médical et social pour les
anciens combattants, les participants
aux conflits locaux et leurs familles
vivant dans les pays de la CEI, ainsi
que le fonds pour la création et le
développement d’un système unifié de
défense aérienne.

8. 8 • ABAKA • LUNDI 8 DECEMBRE 2014 / MONDAY DECEMBER 8, 2014
L’Ambassade d’Azerbaïdjan en
France a exprimé son mécontente-ment
envers le gouvernement français,
en raison de sa coopération décentrali-sée
avec la République du Haut-
Karabagh.
L’attaché de presse de l’Azerbaïdjan
par intérim, Hikmet Hajiyev, a déclaré
que ce mécontentement était en rela-tion
avec la signature d’un accord
d’amitié entre la « ville française de
Bouc-Bel-Air et Xankendi (nom azéri
de la capitale du Karabagh,
Stepanakert) occupé par l’Arménie, »
a rapporté l’agence de nouvelles
d’Azerbaïdjan.
« La France est co-présidente du
Groupe de Minsk, et reconnaît la sou-veraineté
et l’intégrité territoriale de
l’Azerbaïdjan. Mais, malheureusement,
certains milieux de ce pays, sous
l’influence de la diaspora arménienne,
tentent de saper ces relations. »
Il convient de noter, toutefois, que
cette question ne se réfère pas du tout
à la signature d’un accord avec
Stepanakert, mais plutôt à une décla-ration
d’amitié entre la ville française
précitée et Askéran, une ville du Haut-
Karabagh.
Exercer des...
Suite dans la page 7
écho à la voix de son maître, le
ministre de la Défense azéri Zakir
Hassanov a critiqué le « farniente » du
Groupe de Minsk. Il a exprimé son
exaspération et a annoncé que la seule
alternative était l’option militaire afin
de « restaurer l’intégrité territoriale de
l’Azerbaïdjan. »
L’escalade de la rhétorique semble
être le mécontentement de la popula-tion
azérie révoltée par le régime
répressif d’Aliev, qui est sévèrement
critiqué, surtout par les gouverne-ments
occidentaux. Par conséquent,
pour détourner l’attention du mécon-tentement
général, Aliev a besoin d’un
bouc émissaire, soit le conflit du
Karabagh. Alors qu’il amasse la riches-se
de la nation, il veut projeter une
image patriotique et parfois sa vanité
l’emporte sur sa santé mentale, l’obli-geant
à adopter des positions aventu-reuses.
Connaissant très bien l’emprise de
la Russie sur l’Arménie, Aliev
démontre son impatience en tentant
de forcer la main de Moscou pour qu’il
agisse en ordonnant à l’Arménie de
retirer ses forces du Karabagh.
Comme les spéculations et les théo-ries
abondent, une source en Arménie
estime que la récente provocation a
été causée par l’Occident, obligeant
l’Azerbaïdjan à s’engager dans un
autre conflit sanglant tandis que
Moscou est occupé à sa frontière avec
l’Ukraine.
Cette possibilité semble extrême,
même si la Russie ne s’engage pas
n’importe où. La réponse est donnée
dans l’entrevue d’un éminent analyste
militaire russe, Pavel Felgenhaur. La
question controversée a toujours été
de savoir si le pacte russo-arménien de
défense couvrait le Karabagh. L’ana-lyste
a dit croire que la Russie pourrait
intervenir si l’Arménie était attaqué
par la Turquie, une perspective lointai-ne
en ce moment. « Mais si la guerre
éclate entre l’Arménie et l’Azerbaïdjan
à propos du Karabagh, le pacte de la
Russie avec l’Arménie ne couvrirait
pas le Karabagh. Au plus, la Russie
mettrait en garde les deux parties afin
qu’elles cessent les hostilités. » Voilà
la protection de notre allié stratégique,
la Russie.
Comme si la crise en Géorgie ne
suffisait pas, maintenant l’escalade à
la frontière arméno-azérie s’intensifie
avec des conséquences imprévisibles.
Quant à savoir si l’Arménie se vengera,
cela semble acquis d’avance dans tous
les milieux. Cela résout le dilemme
shakespearien, la seule question étant
quand et quelle forme prendront les
représailles.
Traduction N.P.
L’Azerbaïdjan mécontent de la
France au Haut-Karabagh
Le maire de Valence se joint au
Cercle d’Amitié France-Karabagh
Le maire de Valence, France,
Nicolas Daragon a signé le17
novembre à la Mairie de Valence son
adhésion au Cercle d’Amitié France-
Karabagh en présence du député
François Rochebloine, Président du
Cercle d’Amitié France-Karabagh.
Nicolas Daragon a reçu la ministre de
la Culture et de la Jeunesse du
Karabagh, Nariné Agabalian, et
Hovannes Guévorkian, représentant
de la république du Karabagh en
France. Lors de cette réunion à laquel-le
assistaient également Annie
Koulaksezian-Romy, conseillère muni-cipale
et conseillère communautaire
déléguée, le conseiller municipal,
Georges Rastklan, et Marlène Mourier,
maire de Bourg-Lès-Valence, le maire
Nicolas Daragon a présenté la lettre de
l’accord de son homologue de
Stépanakert, Souren Grigorian pour
signer prochainement cette Charte
d’amitié.
Formé par un groupe d’élus fran-çais,
les membres du Cercle d’Amitié
France-Karabagh sont « investis dans
la consolidation de la paix, de la justi-ce,
de la sécurité et du dialogue entre
les peuples du Caucase du Sud. »
Un nouveau livre sur le génocide
destiné aux dirigeants turcs
Le 17 octobre dernier, le directeur du Musée-Institut du Génocide arménien,
le Dr Hayk Démoyan a organisé une présentation de son livre « Génocide armé-nien:
les pages titres de la presse mondiale. »
L’ouvrage illustré, publié en arménien et en anglais, contient des premières
pages de journaux britanniques, américains, français, autrichiens, tchèques, ita-liens,
russes, allemands, et norvégiens, portant sur le crime contre l’humanité
commis dans l’Empire ottoman.
Hayk Démoyan, et le Musée-Institut du Génocide arménien ont, durant six ans,
recueilli des documents de la presse mondiale des 19e et 20e siècles, détaillant
les atrocités du génocide, publiés en première page des journaux. Ces publica-tions
condamnant la barbarie perpétrée par la Turquie contre les Arméniens,
sont des témoignages sur le fait historique du Génocide arménien.
Lors de la présentation, Démoyan a signé trois exemplaires du livre afin de les
envoyer au Président turc, à son Premier ministre et à son ministre des Affaires
étrangères. « Dès maintenant, toutes les publications sur le génocide arménien
seront envoyées aux fonctionnaires [turcs] mentionnés ci-dessus, » a-t-il dit.
« Cette compilation est l’expression de notre gratitude aux pays et aux per-sonnes
qui ont prêté main-forte aux Arméniens. Le parrainage de la publication
revient au Groupe des associations « Améria, » dont c’est la 3e collaboration
avec le Musée du Génocide.
Hayk Démoyan est directeur du Musée-Institut du Génocide arménien et
secrétaire de la Commission d’État pour la coordination des événements dédiés
au 100e anniversaire du Génocide arménien.
Une médaille pour l’ambassadeur
d’Arménie en Pologne
L’ambassadeur d’Arménie en Pologne, Edgar
Ghazarian, ex-gouverneur de Vayots Dzor, région
d’Arménie, a reçu un prix des mains du président
Serge Sargissian.
Se basant sur la Constitution de l’Arménie et la loi
sur les bourses d’État et les titres honorifiques de la
République, le président Serge Sargissian a décidé de
décerner une médaille de deuxième degré pour ser-vices
rendus à la patrie à Edgar Ghazarian.
L’ambassadeur a remporté ce prix en reconnais-sance
de son travail efficace dans l’administration
publique de l’Arménie, et sa contribution au développement de la
communauté.
Initiative touristique en Arménie
Le directeur de l’organisation non-gouvernementale des projets de sensibili-sation
des monuments arméniens, Richard Nye, a annoncé, le 7 novembre, à
Erévan le lancement d’une nouvelle initiative touristique appelée « Bridges »,
conçue pour le développement économique t transfrontalier de l’Arménie et des
régions orientales de Turquie.
« Ce programme encourage la création d’un réseau d’opérateurs turcs et
arméniens, facilite l’identification du potentiel régional et transfrontalier pour le
tourisme, et fait la promotion de la région comme une destination touristique
attrayante », a déclaré Nye.

9. LUNDI 8 DECEMBRE 2014 / MONDAY DECEMBER 8, 2014 • ABAKA • 9
E N G L I S H S E C T I O N
MONDAY DECEMBER 8, 2014
Dangerous Trends
Developing in the Caucasus
BY EDMOND Y. AZADIAN
Call it with whatever you wish but
realize that an intensifying Cold War is
looming on the horizon. The East-West
confrontation is gaining momentum
and further developments in that
direction may soon get out of hand.
The mid-term elections in the US in
early November and the ensuing
Republican landslide may hasten that
confrontation, especially when
Arizona’s Sen. John McCain takes over
the Senate Armed Services Committee
chairmanship. He will certainly endor-se
a further arms buildup and logic
tells us that the arms build-up can be
justified only when there is a war or a
looming threat of war.
The US economy recovered remar-kably
during the last six years, unem-ployment
was down, the US achieved
energy self-sufficiency, yet President
Obama’s rating suffered at home and
around the world and some analysts
believe that the election results reflec-ted
a referendum on Obama’s perfor-mance.
Others believe that low tur-nout
at the polls — two-thirds of eli-gible
voters stayed home — and the
Republican efforts in portraying
Obama’s performance as a failure
contributed to the further loss of
House and Senate seats for Democrats
and the resulting takeover of the
Republicans in the Senate.
Senator McCain was already a vocal
critic of President Obama’s cautious
foreign policy, but now that he will be
empowered with the Senate commit-tee
chairmanship, he will convert his
words into action and force the lame-duck
presidency into international
adventures. A recent article in the
New York Times, describing Mr.
McCain’s policies stated that the latter
did not see a war that he did not like.
However, there is a mood swing in the
US and even a potential Democratic
candidate like Hillary Clinton has been
playing up her hawkish credentials to
enhance her chances. In a recent inter-view
given by former Secretary of
State Henry Kissinger to the German
newspaper Der Spiegel, he characteri-zed
US actions in Ukraine as a “fatal
mistake” and added that the resulting
Cold War may prove to be “tragic.”
One front of confrontation may be
amplifying the rhetoric against Russia
over the Ukraine impasse and the
other immediate impact may be direct
US intervention in Syria. The pro-government
Turkish Sabah daily has
already hailed gleefully Mr. McCain’s
ascendance, predicting that President
Erdogan’s Syria policy will be vindica-ted
by Mr. McCain’s leadership.
Meanwhile, the Russians have not
been sitting idly; after the takeover of
Crimea, they have practically amputa-ted
Ukraine by paralyzing its eastern
provinces. But on the global scene, the
Russia-China rapprochement has
experienced a dramatic upswing.
Last May, Russia and China had
already sealed an energy deal worth
$400 billion, which will deliver annual-ly
38 billion cubic meters of gas to
China through Power of Siberia
Pipeline. A second deal is in the offing
to increase the annual delivery of
Russian gas to China to 68 billion
cubic meters.
A less spoken-about factor which
may further deteriorate the East-West
tensions is the financial retaliation
against the economic sanctions which
China and Russia may deliver, as
major buyers of US debts.
Of course, a global confrontation
may affect many countries and one of
the most vulnerable regions is the
Caucasus, where Armenia is located.
Indeed, shifting political trends have
already taken wing in the region.
Recent changes in the Georgian
government do not augur well for the
region and turmoil seems to be on the
horizon. Armenia and Georgia would
do much better with European integra-tion.
But Armenia has already been
trapped by geostrategic determinants
while Georgia stayed the course set by
former President Mikhail Saakashvili,
even at the expense of territorial loss.
The Georgian Dream Coalition, which
swept to power during the last parlia-mentary
elections, vowed to continue
its Euro-Atlantic course. But a news
article in the November 6 issue of New
York Times states: “Free Democrats, a
pro-Western political party, abando-ned
Georgia’s governing coalition on
Wednesday, deepening a political cri-sis
in the former Soviet republic that
critics fear may slow the country’s
path toward integration with the
West.”
What actually happened was that
the leader of Free Democrats and
member of the Georgian Dream
Coalition, Irakli Alasania, was remo-ved
from his position as defense minis-ter,
on charges of corruption, while
visiting France to consolidate his
country’s ties with Europe. He was
negotiating arms deals with the forei-gn
ministers of France and Germany.
Foreign Minister Maya Pandjikidze
and Minister for European Integration
Alexiy Petriashvili tendered their resi-gnations
in protest. Alasania accuses
Prime Minister Irakli Garibashvilli of
fabricating the scandal for political
gain, in order to derail the country
from its course of European integra-tion.
Although the prime minister has
Cont’d on page 10
Relations with France occupy
special place in Armenia
foreign policy agenda
An Armenian delegation, led by
National Assembly (NA) Speaker
Galust Sahakyan, on Monday 24 of
November met, at the French NA,
with its president, Claude Barto-lone.
Sahakyan noted that relations
with France occupy a special place
in the foreign policy agenda of
Armenia. He added that the histori-cal
and cultural ties between the
two nations also are a major factor
in the development of interstate
relations.
“Also, it is impossible to ignore the fact that France is the first country in the
world to recognize the Armenian Genocide by law.
“Close interparliamentary cooperation has an important role in the develop-ment
of interstate relations between the two countries,” Sahakyan specifically
stated.
Speaking about bilateral relations, Bartolone, for his part, underscored the
presence of a large Armenian community in France. He also reaffirmed that the
Nagorno-Karabakh conflict should be resolved peacefully and within the OSCE
Minsk Group format.
At the end of the talk, the Armenian NA leader invited his French counterpart
to Armenia to attend the events to be held in April 2015, on the centenary of the
Armenian Genocide.
On the same day in Paris, Galust Sahakyan also participated in an economic
forum entitled “Armenia, as Access to the Eurasian Economic Union
Market.”
AGBU FIRST BOOK INTERACTIVE
E-BOOK Brings Armenian History
into the Digital Age
AGBU is redefining the Armenian
experience with the release of The
Armenian Highland, the first in its
series of interactive e-books
designed to introduce readers to
Armenian history, culture and con-temporary
affairs. The e-book is a
full multimedia experience available
in your choice of seven languages:
English, Western Armenian, Eastern
Armenian, Russian, French, Spanish
and Turkish.
The Armenian Highland provides
an overview of Armenia’s history
and geography from ancient to mod-ern
times. It details the physical
characteristics, natural life, flora
and fauna, climate and natural
resources of the Armenian highland.
It also discusses the administrative
divisions of the region and puts
them in historical perspective. This
interactive e-book concludes with a
brief introduction to the signifi-cance
of the highland to the
Republic of Armenia and Nagorno-Karabakh.
The text is accompanied by vivid color images and optional audio narration
and is interspersed with video clips, 3D panoramas, quizzes and interactive
maps that all serve to enhance the reader’s experience. Alongside the core text
are sidebars with legends, facts and stories that make the e-book an essential
reference for academics and non-academics alike.
The e-book is available for free and can be accessed via web browsers,
tablets and smartphones. The iBook version is designed for iPads and iMac com-puters,
while the web browser version is designed for PCs, Android tablets and
smart phones. All versions can be downloaded in seconds.
AGBU Armenian Virtual College (AVC) is an accredited online learning pro-gram
that aims to facilitate Armenian studies through new technologies.
To download, visit: https://www.avc-agbu.
org/en/virtual_experience/eBooks.html
For more information on Armenian Virtual College, please visit:
www.avc.agbu.org