Introduction to innovation : Innovation : Educational Innovation - Multimedia - Hypermedia

1. นวัตกรรมการศึกษา
Educational Innovation
้
ผศ.ดร.ทวี สระนาคา
Asst. Prof. Dr. Tawee Sranamkam
Faculty Of Education
Khon Kaen University

2. วัตถุประสงค์การเรียนรู้
1. เพื่อให้นักศึ กษาอธิบายความหมายของนวัตกรรมได้
2. เพื่อให้นักศึ กษาอธิบายความหมายของนวัตกรรมการศึ กษาได้
3. เพื่อให้นักศึ กษาอธิบายประเภทของนวัตกรรมการศึ กษาได้
4. เพื่อให้นักศึ กษาอธิบายความหมายของสื่อประสมและสื่อหลายมิติได้
5. เพื่อให้นักศึ กษาสามารถวิเคราะห์ความสาคัญ ความสัมพันธ์และหลักการของ
นวัตกรรมได้

3. ทบทวนเนือหาที่เรียนผ่านมา
้
1. ความหมายของเทคโนโลยี
2. ความหมายของสารสนเทศ
3. ความหมายของของเทคโนโลยีสารสนเทศ
4. องค์ประกอบของเทคโนโลยีสารสนเทศ
5. การประยุ กต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
กรณีศึกษา การถอนเงินจากธนาคาร

4. ความหมายของนวัตกรรม
นวัตกรรม เป็นศัพท์บัญญัติทางการศึ กษา ใช้แทนคาว่า
Innovation ในภาษาอังกฤษ ซ่ึงมีรากศัพท์มาจากภาษา
ลาตินว่า Innovare แปลว่า to renew หรือ to modify
คาว่า”นวัตกรรม” มีรากศัพท์มาจาก นว + อตต (บาลี)
มีความหมายว่า “ใหม่” + กรรม (สันสกฤต) มีความหมาย
ว่า “การกระทา การปฏิบัติ ความคิด” หมายถึง ความคิด
หรือการกระทา ใหม่ๆ ที่นามาใช้แก้ปัญหาในการปฏิบัติงาน
ด้านต่างๆ และสามารถอานวยความสะดวกใน
ชีวิตประจาวันของมนุษย์อย่างมีประสิทธิภาพ

5. THOMAS HUGHES (1971)
Pilot
Project
Development
Invention
ทอมัส ฮิวช์ (Thomas Hughes, 1971) ได้ให้
ความหมาย "นวัตกรรม" ว่าเป็นการนาวิธีการ
ใหม่ๆ มาปฏิบัติหลังจากได้ผ่านการทดลองหรือ
ได้รับการพัฒนามาเป็นขันๆ แล้ว
้
โดยเริมมาตังแต่การคิดค้น (Invention) การ
้
่
พัฒนา (Development) ซ่ึงอาจมีการทดลอง
ปฏิบัติก่อน (Pilot project) แล้วจึงนาไปปฏิบัติจริง
ซ่ึงแตกต่างไปจากการปฏิบัตเิ ดิมที่เคยปฏิบัติมา

6. กิดานันท์ มลิทอง (2543)
แนวคิด
การปฏิบัติ
ใหม่ /
ดัดแปลง
กิดานันท์ มลิทอง (2543) ให้ความหมายว่า
นวัตกรรมเป็นแนวความคิด การปฏิบัติหรือ
สิงประดิษฐใ์ หม่ๆ ที่ยังไม่เคยมีใครใช้ มาก่อน
่
หรือเป็นการพัฒนาดัดแปลงจากของเดิม ที่มี
อยู ่แล้วให้ทันสมัยและใช้ ได้ผลดีมีประสิทธิภาพ
และประสิทธิผลสูงกว่าเดิมทังยังช่ วย
้
ประหยัดเวลาและแรงงานอีกด้วย

7. ชัยยงค์ พรหมวงศ์
วิธีปฏิบัติ
แนวคิด
ใหม่ๆ
ชัยยงค์ พรหมวงศ์ (2521) ได้ให้ความหมายไว้ว่า
หลักการวิธีปฏิบัติและแนวคิดอย่างใดอย่างหนึ่ง
ซ่ึงไม่ถือว่าเป็นนวัตกรรมของประเทศหนึ่งอาจจะ
เป็นนวัตกรรมของประเทศอื่นก็ได้ และสิงที่ถือว่า
่
เป็นวัตกรรมแล้วในอดีต หากมีการใช้ กันอย่าง
แพร่หลายแล้วก็ไม่ถือว่าเป็นนวัตกรรมแต่สิงที่ใช้ ไม่
่
ได้ผลในอดีต หากมีการนามาปรับปรุ งใช้ ได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ สิงนันถือได้ว่าเป็นนวัตกรรม
่ ่

8. สรุ ปความหมาย “นวัตกรรม”
นวัตกรรม หมายถึง ความคิด การปฏิบัติ หรือ
สิงประดิษฐใ์ หม่ๆ ที่ยังไม่เคยมีใช้ มาก่อนหรือเป็น
่
การพัฒนาดัดแปลงมาจากของเดิมที่มีอยู ่แล้วให้
ทันสมัยและใช้ ได้ผลดียิงขึน เมื่อนานวัตกรรมมา
่ ้
ใช้ จะช่ วยให้การทางานนันได้ผลดีมีประสิทธิภาพ
้
และประสิทธิผลมากยิงขึน ตลอดจนสามารถ
่ ้
ปฏิบัติงานได้อย่างถูกต้อง รวดเร็ว และทันสมัย

9. หลักสาคัญในการพิจารณาว่าเป็นนวัตกรรม
เกณฑ์ให้เราพิจารณาได้วาสิงใดเป็นนวัตกรรมหรือไม่ โดย ชัยยงค์ พรหมวงศ์ ได้
่ ่
ให้เกณฑ์ในการพิจารณาสิงที่จะถือว่าเป็น “นวัตกรรม” ไว้ดังนี้
่
1. ต้องเป็นสิงใหม่ทงหมดหรือบางส่วน
ั้
่
2. ต้องมีการนาวิธีการจัดระบบมาใช้ โดยพิจารณาองค์ประกอบทังส่วนข้อมู ลที่
้
ใส่เข้าไป กระบวนการ และผลลัพธ์ ให้เหมาะสมก่อนที่จะทาการเปลี่ยนแปลง
3. ต้องมีการพิสูจน์ด้วยการวิจัยหรืออยู ่ระหว่างการวิจยว่าจะช่ วยให้การ
ั
้
ดาเนินงานบางอย่างมีประสิทธิภาพสูงขึน
4. ต้องยังไม่เป็นส่วนหนึ่งของระบบงานในปั จจุ บัน หากกลายเป็นส่วนหนึ่งของ
ระบบงานที่ดาเนินอยู ่ในขณะนี้ ไม่ถือว่าเป็นนวัตกรรม

10. หลักสาคัญในการนานวัตกรรมเข้ามาใช้
การที่จะรับนวัตกรรมเข้ามาใช้จาเป็นที่จะต้องมีการพิจารณาถึงประโยชน์ ความ
เหมาะสม และความเป็นไปได้ โดยควรคานึงถึงสิงต่อไปนี้ (กิดานันท์ มลิทอง, 2541)
่
ั
1. นวัตกรรมที่จะนามาใช้นนมีจุดเด่นที่เห็นได้ชดกว่าวัสดุ อุ ปกรณ์ หรือวิธีการที่
ั้
ใช้อยู ่ในปั จจุ บันมากน้อยเพียงใด
2. นวัตกรรมนันมีความเหมาะสมหรือไม่กับระบบหรือสภาพที่เป็นอยู ่
้
3. มีการวิจัยหรือกรณีศึกษาที่ยนยันแน่นอนแล้วว่า สามารถนามาใช้ได้ดีใน
ื
สภาวการณ์ท่ีคล้ายคลึงกันนี้
4. นวัตกรรมนันมีความเกี่ยวข้องกับความต้องการของผู ้ใช้อย่างจริงจัง
้

11. นวัตกรรมการศึกษา (Educational Innovation)
หมายถึง นวัตกรรมที่จะช่ วยให้การศึ กษาและการเรียนการ
สอนมีประสิทธิภาพดียิงขึน ผู ้เรียนสามารถเกิดการเรียนรู้
่ ้
ได้อย่างรวดเร็วมีประสิทธิผลสูงกว่าเดิม เกิดแรงจูงใจใน
การเรียนด้วยนวัตกรรมเหล่านัน และประหยัดเวลาในการ
้
เรียนได้อีกด้วย ปั จจุ บันมีการใช้นวัตกรรมการศึ กษา
มากมายหลายอย่างซ่ึงมีทังนวัตกรรมที่ใช้กันแพร่หลาย
้
แล้วและประเภทที่กาลังเผยแพร่ เช่ น บทเรียนคอมพิวเตอร์
ช่ วยสอน การใช้แผ่นวีดทัศน์เชิงโต้ตอบ สื่อหลายมิติ
ิ
บทเรียนบนเว็บ การเรียนการสอนผ่านสมาร์ทโฟน เป็นต้น

12. ประเภทของนวัตกรรมการศึกษา มี 5 ประเภท
• ด้านสื่อสาร
การสอน
• ด้านวิธีการ
จัดการสอน
• ด้านหลักสูตร
การสอน
Media
Techniques
curriculum
1. นวัตกรรมด้านสื่อสารการสอน
2. นวัตกรรมด้านวิธีการจัดการเรียนการสอน
3. นวัตกรรมด้านหลักสูตร
• ด้านการ
วัดผล
Assessment
• ด้านการ
บริหาร
4. นวัตกรรมด้านการวัดและการประเมินผล
5. นวัตกรรมด้านการบริหารจัดการ

13. นวัตกรรมด้านสื่อสารการสอน
สื่อประสม (Multimedia)
สือประสม หมายถึง การนาเอาสื่อหลายๆ ประเภทมาใช้
่
ร่วมกันทังวัสดุ อุ ปกรณ์ และวิธีการเพื่อให้เกิด
้
ประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงสุดในการเรียนการสอน
โดยการใช้ สื่อแต่ละอย่างตามลาดับขันตอนของเนือหา และ
้
้
ในปั จจุ บันมีการนาคอมพิวเตอร์มาใช้ รวมด้วยเพื่อการ
่
พลิกหรือการควบคุมการทางานของอุ ปกรณ์ต่างๆ ใน
การเสนอข้อมู ลทังตัวอักษร ภาพกราฟิ ก ภาพถ่าย
้
ภาพเคลื่อนไหวแบบวีดิทัศน์ และเสียง

14. พัฒนาการของ MULTIMEDIA
1. สื่อประสม แบบที่ 1 (Multimedia type I) เป็นสื่อประสมที่ใช้ โดย
การนาสื่อหลายประเภทมาใช้ ร่วมกันในการเรียนการสอน เช่ นนาวีดทัศน์
ิ
มาสอนประกอบการบรรยายของผู ้สอนโดยมีสื่อสิงพิมพ์ประกอบด้วย
่
หรือการใช้ ชุดการเรียนหรือชุ ดการสอน การใช้ สื่อประสมประเภทนี้
ผู ้เรียนและสื่อจะไม่มีปฏิสัมพันธ์โต้ตอบกันโดยตรง และจะมีลักษณะการ
ใช้ สื่อการสอนเป็น “สื่อหลายแบบ”
2. สื่อประสม แบบที่ 2 (Multimedia type II) เป็นสื่อประสมที่ใช้
คอมพิวเตอร์เป็นฐานในการเสนอสารสนเทศหรือการผลิตเพื่อเสนอ
ข้อมู ลประเภทต่างๆ เช่ นภาพนิง ภาพเคลื่อนไหว ตัวอักษรและเสียงใน
่
ลักษณะของสื่อหลายมิติ โดยที่ผู้ใช้ มีการโต้ตอบกับสื่อโดยตรง

15. การนาสื่อประสมมาใช้ ในการศึกษา
1. เกมเพื่อการศึ กษา คือ การใช้ เกมในลักษณะของสื่อประสมซึ่ งจะเป็นสิงที่ดึงดูดความสนใจของ
่
ผู ้เรียนได้เป็นอย่างดีนอกเหนือไปจากความสนุกสนานจากการเล่นเกมตามปกติ จะมีการสอดแทรก
ความรู้ด้านต่างๆ เช่ น คาศัพท์ ความหมายของวัตถุ ฯลฯ
2. การสอนและการทบทวน คือ การใช้ สื่อประสมเพื่อการสอนและทบทวนซึ่ งมีด้วยการหลาย
รูปแบบ เช่ น การฝึ กสะกดคา การคิดคานวณ ผู ้เรียนมีโอกาสเรียนรู้จากการสอนในเนือหา และ
้
ฝึ กปฏิบัติเพื่อทบทวนไปด้วยในตัว
3. สารสนเทศอ้างอิง คือ สื่อประสมที่ใช้ สาหรับสารสนเทศอ้างอิงเพื่อการศึ กษามักจะบรรจุ อยู ่ใน
แผ่น CD, DVD เนื่องจากสามารถบรรจุ ข้อมู ลได้เป็นจานวนมาก โดยจะเป็นลักษณะเนือหาหลาย
้
ประเภท เช่ น สารนุกรม พจนานุกรม แผนที่โลก สารทางการแพทย์ ประวัติศาสตร์ ฯลฯ

16. สื่อหลายมิติ (HYPERMEDIA)
สือหลายมิติ คือ การเสนอข้อมู ลเพื่อให้ผู้รับสามารถรับ
่
สารสนเทศในรูปแบบต่าง ๆ ที่สื่อเสนอได้โดยการเชื่อมโยง
ข้อมู ลจากรูปแบบหนึ่งไปยังอีกรูปแบบหนึ่งได้ในทันทีดวย
้
ความรวดเร็ว
สือหลายมิติ (Hypermedia) พัฒนามาจาก ข้อความ
่
หลายมิติ (Hypertext) ซ่ึงเป็นการเสนอการเชื่อมโยงเพียง
ข้อความตัวอักษร หากทาการเชื่อมโยงด้วยภาพกราฟิ ก
และเสียง จะกลายมาเป็นสื่อหลายมิติ นันเอง เช่ น การ
่
เชื่อมโยงบนภาพหรือไอคอนในสื่อสังคมออนไลน์ เป็นต้น

17. HYPERTEXT
รูปแบบของข้อความหลายมิติมีลักษณะของการเสนอเนือหาสันๆ เพื่อให้
้
้
ผู ้อ่านสามารถอ่านเนือหาข้อมู ลในมิติอื่นๆ ได้โดยไม่จาเป็นต้องเรียงลาดับ
้
ตามเนือหา ทังนีเ้ พราะข้อความหลายมิติมีการตัดข้อมู ลเป็นส่วนย่อยเป็น
้
้
้
ตอนๆ เรียกว่า “ จุ ดต่อ” (nodes) และเมื่อผู ้อ่านเรียกจุ ดต่อขึนมาอ่าน
เราเรียกว่า “การเลือกอ่าน” (browse) หรือเลือกที่จะเชื่อมต่อเข้าไปยัง
รายละเอียดในมิติอื่น
จุ ดต่อที่ผู้อ่านจะเรียกมาใช้ อ่านนันก็เมื่อจุ ดต่อนันมีความเกี่ยวข้องกับข้อมู ล
้
้
หรือเนือหาที่กาลังอ่านอยู ่นัน จุ ดต่ออาจจะประกอบด้วยคาเพียง 2–3 คา
้
้
หรือเป็นข้อมู ลเนือหาเกี่ยวกับเรื่องนันก็ได้
้
้

18. HYPERMEDIA
สื่อหลายมิติ (Hypermedia) เป็นการขยายแนวความคิดของข้อความ
หลายมิติในเรื่องของการเสนอข้อมู ลในลักษณะไม่เป็นเส้นตรง และเพิม
่
ความสามารถในการบรรจุ ข้อมู ลในลักษณะของภาพ ภาพกราฟิ กที่เป็น
ภาพนิงและภาพเคลื่อนไหว ภาพสามมิติ ภาพถ่าย เสียงพู ด เสียงดนตรี
่
เข้าไว้ในเนือหาด้วย เพื่อให้ผู้ใช้ หรือผู ้เรียนสามารถเข้าถึงเนือหาเรื่องราวใน
้
้
้
ลักษณะต่าง ๆ ได้หลายรูปแบบมากขึนกว่าเดิม (กิดานันท์ มลิทอง, 2540)

19. จุ ดประสงค์ของการใช้ สื่อหลายมิติ (HYPERMEDIA)
1.
ใช้ เป็นเครื่องมือในการสืบค้น (Browsing) สืบไปในข้อมู ล
สารสนเทศหรือบทเรียนต่างๆ
2. ใช้ เพื่อการการเชื่อมโยง (Linking) โดยผู ้ใช้ สามารถเชื่อมโยง
แฟ้ มข้อมู ลต่างๆ ภายในระบบเดียวกัน ตลอดจนเชื่อมต่อไป
ยังเครือข่ายภายนอก เช่ น การเชื่อมต่อกับระบบเครือข่าย
อินเทอร์เน็ต เป็นต้น
3. ใช้ ในการสร้างบทเรียน (Authoring) สร้างโปรแกรมนาเสนอ
รายงานสารสนเทศต่างๆ ซึ่ งถือว่าเป็นโปรแกรมที่มีความ
น่าสนใจ เนื่องจากสามารถนาเสนอได้ทังภาพ เสียง และ
้
ภาพเคลื่อนไหว

20. สื่อหลายมิตกับการเรียนการสอน
ิ
จากความสามารถของสื่อหลายมิติ ที่สามารถช่ วยให้ผู้ใช้
สามารถสืบค้นข้อมู ล เชื่อมโยงข้อมู ล และเขียนข้อมู ลได้
หลากหลายรูปแบบ ทาให้มีการสร้างบทเรียนบนระบบ
เครือข่าย เพื่อใช้ ในการเรียนการสอนในระดับต่างๆ และวิชา
เรียนต่างๆ ซ่ึงอาจจะเรียกว่า Web-Based Instruction
(WBI) หรืออาจจะพัฒนาเป็นระบบการจัดการเรียนการสอน
ที่เรียกว่า Learning Management System (LMS)

21. ประโยชน์ของสือหลายมิติในการเรียนการสอน
่
1. เรียกดูความหมายของคาศัพท์ ที่ผู้เรียนยังไม่เข้าใจได้ทันที
2. ขยายความเข้าใจในเนือหาบทเรียนด้วยการ
้
3. ดูแผนภาพหรือภาพวาด
4. ดูภาพถ่าย ภาพนิง และภาพเคลื่อนไหวที่บันทึกจากเครื่องเล่นแผ่นวีดิทัศน์
่
5. ฟังเสียงคาอธิบายที่เป็นเสียงพู ด หรือฟังเสียงดนตรี เสียง
6. ใช้ สมุ ดบันทึกที่มีอยู ่ในโปรแกรมเพื่อบันทึกใจความสาคัญของบทเรียน
7. ใช้ เครื่องมือวาดภาพในโปรแกรมนันเพื่อวาดผังมโนทัศน์เพื่อให้เข้าใจบทเรียนได้ง่ายยิงขึน
้
่ ้
้
8. สามารถเชื่อมโยงข้อมู ลต่าง ๆ ที่สนใจขึนมาอ่านหรือดูเพิมเติมได้โดยสะดวก
่
้
9. ใช้ แผนที่ระบบเพื่อดูว่าขณะนีกาลังตรงส่วนใดของบทเรียนและเพื่อช่ วยในการสรุ ปการเรียน

22. กิจกรรมหลังเรียน (COLLABORATIVE ACTIVITIES)
• ให้นักศึ กษาชมวีดิทัศน์ต่อไปนี้ แล้วอภิปรายร่วมกับเพื่อนร่วมชันเรียนอีก 1 คน เพื่อวิเคราะห์
้
ประเด็นสาคัญ 3 ประการ ที่นักวิชาการแต่ละคนกล่าวไว้ในวีดิทัศน์
http://www.youtube.com/watch?v=2NK0WR2GtFs
1. วิเคราะห์ความสาคัญของนวัตกรรม หมายถึง การแยกแยะสิงที่กาหนดมาให้ว่าอะไรสาคัญหรือ
่
จาเป็นหรือมีบทบาทที่สุด
2. วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของของนวัตกรรม หมายถึง การค้นหาว่าความสาคัญย่อยๆ ของ
เรื่องราวหรือเหตุการณ์นันเกี่ยวพันกันอย่างไร
้
3. วิเคราะห์หลักการที่จะจัดว่าเป็นนวัตกรรม หมายถึง การค้นหาโครงสร้างและระบบของวัตถุ สิงของ
่
เรื่องราว และการกระทาต่างๆ ว่าสิงเหล่านันรวมกันจนดารงสภาพเช่ นนันอยู ่ได้เนื่องจากอะไร
้
้
่
โดยยึดอะไรเป็นหลัก เป็นแกนกลาง มีสิงใดเป็นตัวเชื่อมโยง ยึดถือหลักการใด
่
• ผลการวิเคราะห์ประเด็นสาคัญ 3 ประการนันนาไปสรุ ปเป็นการบ้านชุ ดที่ 2 (Next Page)
้

23. Homework 02
ให้นักศึ กษาสรุ ปประเด็นจากการวิเคราะห์ 3 ประการ (จากหน้าที่ผ่านมา) ในหัวข้อต่อไปนี้
1. นวัตกรรม (Innovation)
2. นวัตกรรมการศึ กษา (Educational Innovation)
3. สื่อประสม (Multimedia)
4. ข้อความหลายมิติ (Hypertext)
5. สื่อหลายมิติ (Hypermedia)
โดยแต่ละข้อวิเคราะห์ 3 ด้าน จัดทาไฟล์ Microsoft Word ประมาณ 2 หน้า แล้วบันทึกโดย
้
Save As เป็น PDF โดยตังชื่อ เช่ น 565050016-1-homework-02 จากนันให้อัพโหลดไฟล์ขึน
้
้
ในกลุ่ม Facebook.com โดยพิมพ์ชื่อ – สกุล รหัสประจาตัวด้านบนหน้าแรก

24. THANK YOU
E-MAIL: TAWSRA@GMAIL.COM
MOBILE: 08-3336-5871
FACEBOOK.COM/TAWSRA