1. THE
KINGDOM FUNGI
อาณาจัก รฟัง ไจ

2. สิงมีชวิตที่อยูในอาณาจักรฟังไจ ประกอบ
่
ี
่
ด้วย รา เห็ด และยีสต์
ลักษณะของสิ่งมีชวิตในอาณาจักร fungi
ี
1. โครงสร้างของเซลล์เป็นยูคาริโอติกเซลล์
มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส
2. ไม่มคลอโรฟิลล์ ส่วนใหญ่ดำารงชีวิตเป็นผู้
ี
ย่อยสลาย
3. ผนังเซลล์เป็นสารไคตินเป็นองค์ประกอบ
4. อวัยวะสร้างสปอร์ คือ อับสปอร์
(Sporagium)

3. ซึงอาจมี หรือไม่มเยือกันเซลล์ กลุ่มของเส้น
่
ี ่ ้
ใยไฮฟาเรียก ไมซีเลียม (MYCELIUM)
ลักษณะของเส้นใยแบ่งออกเป็น 2
ชนิด ได้แก่
6.1 เส้นใยมีผนังกั้น (SEPTATE
HYPHA)
6.2 เส้นใยที่ไม่มผนังกั้น
ี
(NONSEPTATE HYPHA
OR COENCYTIC HYPHA)
ส่ว นยีส ต์ เป็น สิ่ง มีช ว ิต เซลล์เ ดีย ว
ี
แต่อ าจมีก ารต่อ กัน เป็น สาย เรีย ก
ว่า Pseudomycelium

4. เส้น ใยของฟัง ไจอาจเปลี่ย นแปลง
แปลงรูป ร่า ง
เพือ ทำา หน้า ที่พ ิเ ศษ
่
• Haustorium เป็นเส้นใยที่ยนเข้าเซลล์
ื่
โฮสต์ เพื่อดูดอาหารจากโฮสต์ พบในราที่เป็น
ปรสิต
• Rhizoid มีลักษณะคล้ายรากพืชยืนออกจาก
่
ไมซีเลียม เพื่อยึดให้ตดกับผิวอาหารและช่วย
ิ
ดูดซึมอาหารด้วย เช่น ราขนมปัง

5. การเจริญ ของฟัง ไจ
เส้นใยของฟังไจมีการเจริญได้สองทิศทาง
คือ
► เจริญตามขวางจะเจริญไปอย่างเต็มที่
แล้วจึงหยุดเจริญ
► เจริญตามยาวของเส้นใยจะขยายยาว
ออกไป และแตกแขนง
อย่าง
ไม่จำากัด ตราบเท่าที่สภาวะแวดล้อมยัง
เหมาะสม
ปัจจัยในการเจริญเติบโต

6. การเจริญ ของฟัง ไจ
ฟังไจบางชนิด มีการเจริญเติบโตของเส้นใยที่มี
เส้นผ่านศูนย์กลาง
มากกว่า 15 เมตร เส้นใยที่มารวมกันเป็นไมซี
เลียม ประกอบด้วยสองส่วน
• ส่วนที่เป็นไมซีเลียมที่ยึดเกาะกับอาหารเรียก
ว่า vegetative mycelium
ทำาหน้าที่ดูดสารอาหารไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ

7. การสืบ พัน ธุข องสิง มีช ว ิต ใน
์
่
ี
อาณาจัก รฟัง ไจ
1. Fragmentation เกิดจากเส้นใยหัก
เป็นส่วน ๆ
แต่ละส่วนเรียก oidia สามารถเจริญ
เป็นเส้นใยใหม่ได้

8. บพัน ธุ์ข องสิง มีช ีว ิต ในอาณาจัก รฟ
่
2. Budding การ
แตกหน่อที่เซลล์แบ่ง
ออกเป็นหน่อขนาดเล็ก
และนิวเคลียสของเซลล์
แม่แบ่งออกเป็นสอง
นิวเคลียส นิวเคลียสอัน
หนึ่งจะไปเป็นนิวเคลียส
ของหน่อ เมือหน่อเจริญ
่
เต็มที่จะคอดเว้าขาด

9. สืบ พัน ธุข องสิง มีช ีว ิต ในอาณาจัก รฟ
์
่
3. Fission การแบ่งตัวออกเป็น 2 ส่วน
แต่ละเซลล์จะคอดเว้าตรงกลางและหลุดออก
จากกันเป็น 2 เซลล์พบในยีสต์บางชนิด
เท่านั้น

10. สืบ พัน ธุข องสิง มีช ีว ิต ในอาณาจัก รฟ
์
่
4. การสร้า งสปอร์แ บบไม่อ าศัย เพศ
เป็นการสืบพันธุแบบไม่มเพศที่พบมากที่สุด
์
ี
สปอร์แต่ละชนิดจะมีชื่อและวิธีสร้างที่แตก
ต่างกันไป เช่น
- condiospore หรือ conidia เป็นส
ปอร์ที่ไม่มสิ่งหุ้ม เกิดที่ปลายเส้นใยที่ทำา
ี
หน้าที่ชสปอร์ (conidiophore) ที่
ู
ปลายของเส้นใยจะมีเซลล์ทเรียกว่า
ี่
sterigma ทำาหน้าที่สร้าง conidia

11. การสร้า งสปอร์แ บบไม่
อาศัย เพศ
- sporangiospore เป็นสปอร์ที่เกิดจาก
ปลายเส้นใยเป็นกระเปาะ แล้วต่อมามีผนังกั้น
เกิดขึ้นภายในกระเปาะ จะมีผนังหนาและเจริญ
เป็นอับสปอร์ (sporangium) นิวเคลียส
ภายในจะมีการแบ่งตัวหลาย ๆ ครั้ง โดยมีส่วน
ของโปรโตพลาสซึมและผนังหนามาหุ้มกลาย
เป็นสปอร์ที่เรียกว่า sporangiospore
มากมาย

12. สืบ พัน ธุข องสิง มีช ีว ิต ในอาณาจัก รฟ
์
่
5. การสืบ พัน ธุ์แ บบอาศัย เพศ มี
การผสมกันระหว่างเซลล์สบพันธุ์และมี
ื
การรวมตัวของนิวเคลียส ซึ่งรวมแล้ว
เป็น diploid (2n) และมีการแบ่งตัว
ในขั้นตอนสุดท้ายแบบ meiosis เพือ
่
ลดจำานวนโครโมโซมลงเป็น haploid
(n) ตามเดิม

13. รมวิธ ีใ นการรวมของนิว เคลีย สมี 3 ระ
1. plasmogamy เป็นระยะที่ไซโต
พลาสซึมของทั้งสองเซลล์มารวมกันทำาให้
นิวเคลียสในแต่ละเซลล์มาอยูรวมกันด้วย มี
่
โครโมโซมเป็น n
2. karyogamy เป็นระยะที่นิวเคลียสทั้ง
สองมารวมกัน ในฟังไจชั้นตำ่านิวเคลียสจะ
รวมตัวอย่างรวดเร็วเมื่อนิวเคลียสทังสองอัน
้
อยูในเซลล์เดียวกัน ส่วนในฟังไจชั้นสูง
่
นิวเคลียสจะรวมตัวช้ามาก ทำาให้มสอง
ี

14. การสืบ พัน ธุ์แ บบมีเ พศในฟัง ไจ
จะมีโครงสร้างที่เรียกว่า gametangium ทำา
หน้าที่สร้างเซลล์สบพันธุเพศผู้และเพศเมียที่
ื
์
เรียกว่า gamete ผสมกัน และนี้ยงพบว่าฟัง
ั
ไจที่มี gametangium สร้าง gamete อยู่
ในไมซิเลียมเดียวกันและสามารถผสมพันธุ์
กันได้เรียกว่า monoecious แต่ฟังไจทีมี
่
gametangium สร้าง gamete อยูต่างไมซี
่
เลียมกัน แต่ละไมซีเลียมเรียกว่า dioecious
ในการสืบพันธุ์แบบมีเพศของฟังไจต่าง ๆ นี้
จะมีการสร้างสปอร์เกิดขึ้นเช่นเดียวกัน สปอร์

15. การจัด จำา แนกฟัง ไจ
ใช้ลักษณะการสร้างสปอร์เป็น
เกณฑ์ในการจัดจำาแนกฟังไจ
แบ่งออกเป็นไฟลัมต่างๆ 4 ไฟลัม

16. 1. ไฟลัม ไคทริด ิโ อไมโคตา
ลัก ษณะสำา คัญ
(Phylum Chytridiomycota)
1. ฟังไจกลุ่มนี้เรียกทัวไป ว่า ไคทริด
่
(Chytrid)
2. ส่วนใหญ่อยูในนำ้า จึงมักเรียกว่า รานำ้า
่
3. เป็นปรสิต พบใน โพรทิสต์ พืช สัตว์
4. มักสืบพันธุแบบอาศัยเพศ และไม่อาศัย
์
เพศ
โดยการสร้างเซลล์สืบพันธุ์ และสปอร์ที่มี
แฟลกเจลลา

17. 1. ไฟลัม ไคทริด ิโ อไมโคตา
(Phylum Chytridiomycota)
ประโยชน์
1. Penicillium chrysogernum ใช้ผลิต
ยาปฏิชีวนะเพนิซลลิน
ิ
2. Aspergillus wendtii ใช้ผลิตเต้าเจี้ยว
3. A. oryzae ใช้ผลิตเหล้าสาเก
โทษ
1. ทำาให้เกิดโรคในพืช
2. สร้างสารพิษ ทำาให้เกิดโรค
3. ทำาให้เกิดโรคในคน เช่น เกลื้อน โรคเท้า

18. 2. ไฟลัม ไซโกไมโคตา
(Phylum Zygomycota)
ราที่มี
ลัก ษณะสำาวิวัฒนาการตำ่า
คัญ
1. เซลล์เดี่ยสุด ญอยูในนำ้า บนบก และซาก
วเจริ
่
พืชซากสัตว์
2. เส้นใยชนิดไม่มผนังกัน
ี
้
3. ต้องการความชืน
้
4. ดำารงชีวิตแบบปรสิต(Parasite) และผู้
ย่อยสลาย (saprophyte)
5. การสืบพันธุ์

19. 2. ไฟลัม ไซโกไมโคตา
(Phylum Zygomycota)
ประโยชน์
•Rhizopus oryzae ผลิต
แอลกอฮอล์
•R. nigricans ผลิตกรดฟูมา
ริก
โทษ
•ทำาให้เกิดโรคในพืชและสัตว์
•ทำาให้เกิดโรคราสนิม รา

20. 2. ไฟลัม ไซโกไมโคตา
(Phylum Zygomycota)

21. 3. ไฟลัม แอสโคไมโคตา
(Phylum Ascomycota)
ลัก ษณะสำา คัญ
1. เซลล์เดียว ได้แก่ ยีสต์ นอก
นันเป็นพวกมีเส้นใย
้
มีผนังกั้นและเป็นราคล้ายถ้วย
(cup fungi)
2. ดำารงชีวิตบนบก เป็นฟังไจที่
มีจำานวนมากที่สุด
3. การสืบพันธุ
์
- แบบไม่อาศัยเพศ สร้างสปอร์

22. 3. ไฟลัม แอสโคไมโคตา
(Phylum Ascomycota)
ประโยชน์
1. Saccharomyces cerevisiae ใช้
ผลิตแอลกอฮอล์ มีโปรตีนสูง
2. Monascus sp. ใช้ผลิตข้าวแดงและ
เต้าหู้ย
ี้
โทษ
เกิดโรคกับคนและสัตว์

23. 3. ไฟลัม แอสโคไมโคตา
(Phylum Ascomycota)

24. 4. ไฟลัม เบสิด ิโ อไมโคตา
(Phylum Basidiomycota)
ลัก ษณะ
1. เส้นใยมีผนังกันและรวมตัวอัด
้
แน่นเป็นแท่งคล้ายลำาต้น เช่น ดอกเห็ด
2. การสืบพันธุ์
- แบบไม่อาศัยเพศ สร้างสปอร์
เรียกว่า codiospore ใน conidia
- แบบอาศัยเพศ สร้างสปอร์ที่
สร้างโดยอาศัยเพศสร้างบนอวัยวะ
คล้ายกระบองหรือเบสิเดียม
(basidium) เรียกว่า แบสิดิโอสปอร์

25. 4. ไฟลัม เบสิด ิโ อไมโคตา
(Phylum Basidiomycota)
ประโยชน์
ใช้เป็นแหล่งอาหาร
โทษ
1. ทำาให้เกิดโรคในพืช เช่น รา
สนิม ราเขม่า
2. เห็ดรา มีสารพิษเข้าทำาลาย
ระบบประสาท ทางเดินอาหาร ตับ
หัวใจ

26. 4. ไฟลัม เบสิด ิโ อไมโคตา
(Phylum Basidiomycota)

27. ฟัง ไจที่ใ ห้ป ระโยชน์ใ น
อุต สาหกรรม
∆
∆
A. niger ใช้ผลิตกรดซิตริก
A. oryzae ใช้ทำาเหล้า กระแช่ ฯลฯ
∆ Aspergillus wendtii ใช้ในการ
ทำาเต้าเจี้ยว
∆ S. carlsbergensis ใช้ทำา
อุตสาหกรรมเหล้า เบียร์
∆ P. roqueforti และ P.

28. ฟัง ไจที่ใ ห้ป ระโยชน์ใ น
อุต สาหกรรม
∆ S. rouxii ใช้ผลิตซีอิ๊ว
∆ Candida milleri ใช้ทำาขนมปัง
∆ Rhizopus nigricans ใช้ใน
อุตสาหกรรมการผลิตกรดฟูมาริก
∆ R. oryzae ใช้ในอุตสาหกรรมการ
ผลิตแอลกอฮอล์
∆ R. nodusus ใช้ผลิตกรดแลกติก
∆ Gibberilla fujikuroi ใช้ผลิต

29. ฟัง ไจที่ใ ห้ป ระโยชน์ใ น
อุต สาหกรรม
∆ Aspergillus flavus ผลิตสารพิษ
ชื่อ Aflatoxin พบในถั่ว และธัญพืช บาง
ชนิด ทำาให้เกิดโรคมะเร็งที่ตับได้
∆ Amanitia muscaria มีสาร
พิษ muscarine กระตุนการทำางานของ ระบบ
้
ประสาทพาราซิมพาเธติค ซึ่งเป็นระบบประสาท
อัตโนมัติ ทำาให้เกิด อาการคลื่นไส้ อาเจียน รู
ม่านตาหดแคบอุจจาระร่วง หายใจไม่สะดวก
∆ Amanitia phalloides มีสาร

30. จัดทำาโดย
• น.ส. กัญญาณัฐ
โพธิจันทร์ ม.6/8
เลขที่ 2
• น.ส. ธันยธร
วงศ์วรชาติกาล
ม.6/8
เลขที่
4
• น.ส. ณัฐกมล
อุไรกุล
ม.6/8
เลขที่
8
• น.ส. ปิยะนันท์
เกื้อกูลพีระทรัพย์
ม.6/8
เลขที่
12
• น.ส. วนิดา สิทธิแปง
ม.6/8
เลขที่ 16
• น.ส. ธัญชนก
พุ่มเพ็ชรประสาร ม.6/8
เลขที่
39
• น.ส. สุธาทิพย์
ลาภานันต์รตน์
ั
ม.6/8
เลขที่
40