1. เส้น ใย
(Fibers)
Company LOGO

2. วิท ยาศาสตร์ส ิ่ง ทอ : เส้น ใย ( COMPANY
LOGO
Fibers)
เส้นใยเป็นโพลิเมอร์ชนิดหนึ่ง มี
โครงสร้างของโมเลกุลเหมาะสมต่อ
การนำามาปันเป็นเส้นด้าย โพลิเมอร์
่
เหล่านี้เกิดขึ้นได้ทั้งในธรรมชาติ และ
จากการสังเคราะห์

3. ประเภทของเส้น ใย
COMPANY
LOGO
1. เส้น ใยธรรมชาติ (Natural fibers)
เส้น ใยพืช เช่น ฝ้า ย ลิน ิน ปอ รามี ป่า น
นุ่น
เส้น ใยสัต ว์ เช่น ขนสัต ว์ (wool) ไหม
(silk) ผม (hair)
แร่ เช่น แร่ใ ยหิน (asbestos)
2. เส้น ใยสัง เคราะห์ (Synthetic Fibers)
ประดิษ ฐ์จ ากธรรมชาติ เช่น เรยอน อะซิ
เทต ไตรอะซีเ ทต
เส้น ใยสัง เคราะห์ เช่น โอเลฟิน ส์ โพลีเ อส
เทอร์ โพลีอ รามิด ไนลอน

4. เส้น ใยธรรมชาติ (Natural COMPANY
LOGO
fibers)
 เส้น ใยธรรมชาติท น ำา มาใช้ป ระโยชน์อ ย่า ง
ี่
แพร่ห ลายคือ เซลลูโ ลส ซึง ได้จ ากส่ว นต่า ง ๆ
่
ของพืช

5. เส้น ใยสัง เคราะห์ (Synthetic COMPANY
LOGO
Fibers)
 เป็น เส้น ใยที่ไ ด้จ ากพอลิเ มอร์ส ัง เคราะห์
ประกอบด้ว ยโมเลกุล ทีม ก ารเรีย งตัว ค่อ นข้า ง
่ ี
เป็น ระเบีย บ และโมเลกุล ส่ว นใหญ่ต ้อ งเรีย งตัว
ตามแนวแกนของเส้น ใย โดยทัว ไปความยาว ่
ของเส้น ใยต้อ งไม่น อ ยกว่า 100 เท่า ของเส้น
้
ผ่า ศูน ย์ก ลางของเส้น ใยนัน ้
 เส้น ใยสัง เคราะห์บ างชนิด มีส มบัต ิด ก ว่า เส้น ใย
ี
ธรรมชาติ เช่น มีค วามทนทานต่อ
จุล ิน ทรีย ์ เชื้อ รา แบคทีเ รีย ไม่ย ับ ง่า ย ไม่ด ูด
นำ้า ทนทานต่อ สารเคมี ซึก ง่า ย แห้ง เร็ว
ตัว อย่า งเส้น ใยที่น ำา มาใช้ป ระโยชน์อ ย่า งแพร่
หลาย เช่น ไนลอน และโอรอน (พอลิอ ะคริโ ล
ไนไตรด์)

6. เส้น ใยสัง เคราะห์ (Synthetic COMPANY
LOGO
Fibers)
Company Logo

7. เซลลูโ ลสแอซีเ ตต
COMPANY
LOGO
เป็นเส้นใยกึ่งสังเคราะห์ชนิดแรกที่สงเคราะห์ขึ้นจาก
ั
การนำาเซลลูโลสมาทำาปฏิกิริยากับกรดแอซีติกเข้มข้น
โดยมีกรดซัลฟิวริกเข้มข้นเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา
เซลลูโลสแอซีเตตใช้ทำาเส้นใย และผลิตเป็นแผ่น
พลาสติก
Company Logo

8. สมบัต ิข องเส้น ใย
COMPANY
LOGO
ความแตกต่างของเส้นใยขึ้นอยูกับโครงสร้างทาง
่
กายภาพ องค์ประกอบทางเคมี
และการเรียงตัวของโมเลกุล ซึ่งส่งผลให้ผ้าที่ทำาจาก
เส้นใยมีคุณสมบัติ ดังนี้
 เกิด ไฟฟ้า สถิต ย์ (Static build-up) บนเนือ ผ้า ้
ได้ง ่า ย ทำา ให้ผ ้า ลีบ ติด ตัว
 ผ้า แห้ง เร็ว เนือ งจากมีป ริม าณนำ้า ทีด ด ซับ น้อ ย
่ ่ ู
และไม่ม พ ัน ธะ (bond) ระหว่า งเส้น ใยและ
ี
โมเลกุล ของนำ้า

9. สมบัต ข องเส้น ใย
ิ
COMPANY
LOGO
 ย้อ มติด สีย าก เนือ งจากการย้อ มสีส ่ว นใหญ่
่
อาศัย นำ้า เป็น ตัว กลางพาโมเลกุล ของสีเ ข้า ไปใน
เนือ ผ้า ผ้า ทีไ ม่ด ูด ซับ นำ้า จึง ติด สีย อ มได้ย ากกว่า
้ ่ ้
 สวมใส่ส บายน้อ ยกว่า เนื่อ งจากการเหงื่อ ทีอ ยู่ ่
บนผิว ถูก ดูด ซับ น้อ ยทำา ให้ร ู้ส ึก เปีย กชื้น ได้
 คงรูป ได้ข ณะเปีย ก (หรือ ขณะซัก ) และผ้า ยับ
น้อ ย ทัง นีเ นือ งจากปริม าณนำ้า ทีถ ูก ดูด ซับ มีน ้อ ย
้ ้ ่ ่
และไม่เ กิด พัน ธะระหว่า งเส้น ใย และโมเลกุล
ของนำ้า ทีจ ะทำา ให้โ ครงสร้า งเปลี่ย นแปลงไป
่
Company Logo

10. ขนาดเส้น ใย
COMPANY
LOGO
ขนาดของเส้นใยมีผลต่อสมรรถนะการใช้งานและสมบัติ
ทางผิวสัมผัส (hand properties) เส้นใยที่มีขนาดใหญ่
จะให้ความรู้สึกที่หยาบและแข็งของเนื้อผ้า แต่ในขณะ
เดียวกันก็ให้ความแข็งแรงมากกว่าเมื่อเทียบกับเส้นใย
ชนิดเดียวกันที่มีขนาดเล็กกว่า ผ้าที่ทำาจากเส้นใยที่มี
ขนาดเล็กหรือมีความละเอียดก็จะให้ความนุ่มต่อสัมผัส
เส้นใย
16-20 ไมโครเมตร
และจัดเข้ารูป (drape) ได้ง่ายกว่า
ฝ้าย
ขนสัตว์
10-50 ไมโครเมตร
(แกะ)
เส้นใย
12-16 ไมโครเมตร
ลินิน
ไหม 11-12 ไมโครเมตร

11. ขนาดเส้น ใย
COMPANY
LOGO
เส้นใยธรรมชาตินนมักมีขนาดทีไม่สมำ่าเสมอ คุณภาพ
ั้ ่
ของเส้นใยธรรมชาติมกจะวัดจากความละเอียดของ
ั
เส้นใย เส้นใยที่มความละเอียดมาก (ขนาดเล็ก) จะมี
ี
คุณภาพทีดี่
สำาหรับเส้นใยประดิษฐ์ที่ผลิตในอุตสาหกรรม ขนาด
ของเส้นใยจะขึ้นอยูกับปัจจัยหลายอย่างเช่น ขนาด
่
ของรูในหัวฉีด การดึงยืดขณะทีปั่นเส้นใยและหลังการ
่
การปั่นเส้นใย เส้นใยประดิษฐ์ที่ได้สามารถควบคุม
ความสมำ่าเสมอได้ดีกว่าเส้นใยธรรมชาติ

12. รูป ร่า งของเส้น ใย
COMPANY
LOGO
ความแตกต่างของรูปร่างหน้าตัดขวางของ
เส้นใยธรรมชาติ เกิดจากลักษณะการสร้าง
เซลลูโลสในขณะทีพืชเติบโต หรือกระบวนการ
่
สร้างโปรตีนในสัตว์ สำาหรับเส้นใยประดิษฐ์รูปร่าง
ของหน้าตัดของเส้นใยขึ้นอยู่กับรูปร่างของรูใน
หัวฉีด

13. รูป ร่า งของเส้น ใย
COMPANY
LOGO
 ลักษณะผิวของเส้นใยมีทงแบบเรียบ เป็นแฉก หรือ
ั้
ขรุขระ ซึ่งลักษณะผิวนีมผลต่อความเป็นมันวาว สมบัติ
้ ี
ต่อผิวสัมผัส เนือผ้า และการเปื้อนง่ายหรือยาก
้
 ความหยักในเส้นใยช่วยเพิมความสามารถในการยึด
่
เกาะ (cohesiveness) ระหว่างเส้นใย ทำาให้สามารถ
คืนตัวจากแรงอัด (resilience) ได้ดี ทนต่อแรงเสียดสี
(resistance to abrasion) มีความยืดหยุ่น มีเนือเต็ม
้
(bulk) และให้ความอบอุ่น (warmth)
Company Logo

14. สมบัต ิข องเส้น ใยที่ม ีผ ลต่อ COMPANY
สมบัต ิผ ้า
LOGO
1.สมบัต ิร ูป ลัก ษณ์ (Aesthetic properties)
1.1 สมบัต ิค วามเป็น มัน วาว (Luster) สมบัตินี้
เกี่ยวข้องกับปริมาณแสงทีถกสะท้อนกลับโดยผิวหน้า
่ ู
ของผ้า
1.2 การทิง ตัว ของผ้า (Drape) เกี่ยวข้องกับลักษณะ
้
ที่ผ้าตกลงบนรูปร่างทีเป็น 3 มิติ สามารถโค้งงอตามรูป
่
ทรงทีผ้าวางอยูได้มากน้อยเพียงใด ผ้าทีสามารถทิงตัว
่ ่ ่ ้
ได้ดีก็จะดูอ่อนนุม สามารถจัดเข้ากับรูปทรงได้ง่าย
่
สมบัติเหล่านีขึ้นอยูกับความละเอียดของเส้นใย ลักษณะ
้ ่

15. สมบัต ิข องเส้น ใยที่ม ีผ ลต่อ COMPANY
สมบัต ิผ ้า
LOGO
1.3 เนือ ผ้า (Texture) เป็นสมบัติที่เกี่ยวข้องทัง
้ ้
ด้านทีมองเห็นด้วยตาและทีสัมผัสด้วยมือ ผ้าอาจจะมีผิว
่ ่
ทีดูเรียบ หรือขรุขระ ขึ้นอยู่กบความเรียบของผิวหน้า
่ ั
ของเส้นใยและเส้นด้าย การถักทอผ้าและการตกแต่ง
สำาเร็จก็มผลต่อสมบัติเนือผ้าเช่นกัน
ี ้
1.4 สมบัต ิต ่อ ผิว สัม ผัส (Hand) สมบัติต่อผิวสัมผัส
เกี่ยวข้องกับความรู้สึกต่อผิวเมือสัมผัสกับเนือผ้า ผ้า
่ ้
แต่ละชนิดอาจให้ความรู้สึกเย็น อุ่น หนา บาง ลื่น หรือ
นุม สมบัตินี้ขึ้นอยูกับสมบัติผิวหน้าของเส้นใย และ
่ ่
โครงสร้าง (การถักทอ) ของผ้า

16. สมบัต ิข องเส้น ใยที่ม ีผ ลต่อ COMPANY
สมบัต ิผ ้า
LOGO
2.สมบัต ิค วามทนทาน
2.1 สมบัติการทนต่อแรงเสียดสี เป็นสมบัติทบอกถึงความ
ี่
สามารถของผ้าที่ทนต่อแรงขัดถู หรือเสียดสี นอกจากนี้
ความสามารถในการพับงอไปมาโดยไม่ขาดก็เป็นสมบัติ
สำาคัญทีเกี่ยวข้องกับสมบัติความทนของผ้า
่
2.2 สมบัติความทนต่อแรงดึง เป็นความสามารถของผ้าใน
การทนต่อแรงดึง ซึ่งความแข็งแรงนี้ขึ้นอยูกับความแข็ง
่
แรงของเส้นใยแล้ว ลักษณะของเส้นด้ายและการขึ้นรูป
เป็นผ้า

17. สมบัต ิข องเส้น ใยที่ม ีผ ลต่อ COMPANY
สมบัต ิผ ้า
LOGO
3.สมบัต ิค วามใส่ส บาย (Comfort properties)
 สมบัติการดูดซับนำ้า (Absorbency) เป็นสมบัติที่
เกี่ยวข้องกับความสามารถของเส้นใยทีจะดูดซับ
่
โมเลกุลของนำ้าจากร่างกาย (ผิวหนัง) หรือจากอากา
ศรอบๆ

18. การผลิต เส้น ใยธรรมชาติ
COMPANY
LOGO
ฝ้า ย (cotton)
ดอกฝ้ายทีแก่เต็มที่จะถูกเก็บเกี่ยวแล้วนำามาแยก
่
สิงปลอมปนทีไม่ต้องการ (trash) ออก แล้ว
่ ่
ทำาการแยกเมล็ดออกจากเส้นใยฝ้ายดังแสดงใน
รูปข้างล่าง จากนั้นทำาการสางใยและหวีเส้นใย
(combing) เพื่อแยกเส้นใยทีสั้นเกินไปออก
่
การแยกเส้นใยออกจาก

19. การผลิต เส้น ใยธรรมชาติ
COMPANY
LOGO
ขนสัต ว์ (wool)
กระบวนการผลิตเส้นใยขนสัตว์ เริ่มจากการนำา
ขนที่ได้จากการเล็มจากแกะ มาทำาการแบ่งเกรด
ตามคุณภาพของเส้นใย จากนั้นนำาขนสัตว์เกรด
เดียวกันทีคัดได้มาผสมให้ทว (uniform) นำาไป
่ ั่
ล้างไขมันและสิ่งสกปรกด้วยสบู่ แล้วทำาการสาง
เส้นใย เส้นใยทีได้จะถูกนำาไปขึ้นรูปเป็นเส้นด้าย
่
ต่อไปเรียกว่า woolen yarn แต่ถ้าภายหลังการ
สางเส้นใยยังมีกระบวนการหวี (combing) เพือ ่
กำาจัดเส้นใยสั้นออก แล้วทำาการรีดปุยก่อนนำาไป
ขึ้นรูป เป็นเส้นด้าย เส้นด้ายทีได้นเรียกว่า worst
่ ี้
yarn ซึ่งจะมีคุณภาพดีกว่า woolen yarn
เนืองจากมีปริมาณเส้นใยสันน้อยกว่า
่ ้

20. การผลิต เส้น ใยสัง เคราะห์
COMPANY
LOGO
กระบวนการผลิตเส้นใยประดิษฐ์แบ่งได้เป็นสองส่วน
ใหญ่ๆ คือ การเตรียม
โพลิเมอร์ตั้งต้น และการขึ้นรูปเป็นเส้นใย
1.การเตรีย มโพลิเ มอร์ต ั้ง ต้น
ในการผลิตเส้นใยจากวัตถุธรรมชาติทมโครงสร้าง
ี่ ี
โมเลกุลโพลิเมอร์อยู่แล้ว เช่นเส้นใยเรยอน ขั้นตอน
การเตรียมโพลิเมอร์ตั้งต้นจะประกอบด้วยการย่อย
วัตถุดบเช่นไม้ ให้เป็นชิ้นเล็กๆโดยใช้แรงกลและสาร
ิ
เคมี แล้วทำาให้อยู่ในรูปของสารละลายเข้มข้น
(polymer viscous) ส่วนในกรณีทเป็นเส้นใย
ี่
สังเคราะห์ ขั้นตอนการเตรียมโพลิเมอร์ก็จะเริ่มจาก
การสังเคราะห์โพลิเมอร์จากโมโนเมอร์ ซึ่งอาจเป็น

21. การผลิต เส้น ใยสัง เคราะห์
COMPANY
LOGO
2.การขึ้น รูป เป็น เส้น ใย (fiber spinning)
กระบวนการขึ้นรูปเป็นเส้นใยสามารถทำาได้หลาย
วิธีขึ้นอยูกับชนิดของโพลิเมอร์ตั้งต้น กระบวนการ
่
ขึ้นรูปพื้นฐานมี 3 แบบคือ แบบปั่นแห้ง (dry
spinning) แบบปั่นเปียก (wet spinning) และ
แบบปั่นหลอม (melt spinning)
กระบวนการขึนรูปเส้นใย
้ กระบวนการขึ้นรูปเส้นใยแบบ

22. Company LOGO

23. สมาชิก
1.นางสาวปพิชญา
ธรรมจักร เลขที่ 11
2.นางสาวพิมานมาศ ใจยะ
สุข เลขที่ 23
Thank You 3.นางสาวศิริประภา เตชะ
แก้ว เลขที่ 24
ชั้นมัธยมศึกษีที่ 5/2
แหล่ง
ที่ม า
http://www.mtec.or.th/laboratory/textiles/index.php/knowlegde/18—fibers
http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?ID=74229