Luận văn Khẩu phần ăn và tình trạng thiếu máu của học sinh nữ hai trường phổ thông trung học B và C, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.Từ trước công nguyên các nhà y học đã cho rằng ăn uống là phương tiện chữa bệnh và giữgìn sức khỏe. Hypocrat, một danh y thời cổ đã nhắc đến vai trò của ăn uống trong việc bảo vệsức khỏe. Ông khuyên rằng tùy theo tuổi tác, thời tiết, công việc…mà nên ăn nhiều hay ít, ăn một lúc hay rải rác ra nhiều lần. Sidengai, người kếthừa di chúc của Hypocrat đã chỉ ra rằng: “Để nhằm mục đích điều trịcũng như phòng bệnh chỉ cần cho ăn những thực đơn thích hợp và sống một đời sống có tổchức hợp lý”.Từ đó đến nay, những nghiên cứu vềtiêu hao năng lượng, vềvai trò của các acid amin, vitamin, acid béo không no, vi chất dinh dưỡng…đã góp phần hình thành, phát triển một khoa học mới, khoa học dinh dưỡng

1. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
Luận văn Khẩu phần ăn và tình trạng thiếu máu của học sinh nữ hai trường
phổ thông trung học B và C, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.Từ trước công
nguyên các nhà y học đã cho rằng ăn uống là phương tiện chữa bệnh và giữgìn sức
khỏe. Hypocrat, một danh y thời cổ đã nhắc đến vai trò của ăn uống trong việc bảo
vệsức khỏe. Ông khuyên rằng tùy theo tuổi tác, thời tiết, công việc…mà nên ăn
nhiều hay ít, ăn một lúc hay rải rác ra nhiều lần. Sidengai, người kếthừa di chúc
của Hypocrat đã chỉ ra rằng: “Để nhằm mục đích điều trịcũng như phòng bệnh chỉ
cần cho ăn những thực đơn thích hợp và sống một đời sống có tổchức hợp lý”.Từ
đó đến nay, những nghiên cứu vềtiêu hao năng lượng, vềvai trò của các acid amin,
vitamin, acid béo không no, vi chất dinh dưỡng…đã góp phần hình thành, phát
triển một khoa học mới, khoa học dinh dưỡng [10], [13].
MÃ TÀI LIỆU TLNS. 00043
Giá : 50.000đ
Liên Hệ 0915.558.890
Một trong những bệnh thiếu dinh dưỡng có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng hiện nay là
thiếu máu. Thiếu máu dinh dưỡng là sựthiếu hụt lượng huyết cầu tố(Hb) trong máu
so với ngưỡng bình thường do thiếu một hoặc nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu
trong quá trình tạo máu [47]. Theo Tổchức Y tế thế giới (TCYTTG), năm 2000,
thiếu máu đã ảnh hưởng đến gần 2 tỷ người trên thếgiới, trong đó 52% phụ nữcó
thai và 39% trẻdưới 5 tuổi bị thiếu máu và hơn 90% các trường hợp thiếu máu tập
trung ở các nước đang phát triển [48]. Tỷ lệ thiếu máu ởnước ta còn cao, theo
nghiên cứu ở một số tỉnh thành năm 2006, tỷ lệ thiếu máu ở phụ nữ độ tuổi sinh đẻ
là 26,7% [23].
Thiếu máu dẫn tới mệt mỏi, giảm khảnăng lao động, thiếu năng lượng cho việc học
tập, vui chơi làm cho trẻhọc và phát triển tinh thần chậm. Đặc biệt là ở nữ vị thành
niên, giai đoạn chuyển tiếp quan trọng về thể chất để chuẩn bị cho giai đoạn làm
mẹvà có con sau này, thiếu máu sẽ làm tăng nguy cơ chết mẹ, trong thời kỳsinh
con, người phụnữdễbịchảy máu nặng. Thiếu máu ở mẹ làm tăng nguy cơ mắc bệnh
và tửvong ởtrẻ: cân nặng thấp, trẻ yếu, dễ tửvong.
Trong những năm gần đây, cùng với sựphát triển của kinh tế- xã hội, khẩu phần
của nhân dân ta đã được cải thiện nhiều, tuy vậy tình trạng thiếu vi chất dinh
dưỡng trong đó có thiếu máu thiếu sắt ở nhiều địa phương vẫn còn cao. Thiếu máu
khá phổbiến ởlứa tuổi vịthành niên và là vấn đềsức khỏe cộng đồng quan trọng trên
thế giới hiện nay
Học sinh phổ thông trung học thuộc lớp tuổi vịthành niên. Với lứa tuổi này, từ năm
“Vì tuổi trẻ thế giới” – 1985 và ở“Hội nghị sức khỏe toàn cầu” năm 1989, lứa tuổi

2. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
vị thành niên bắt đầu thực sự được thảo luận và quan tâm. Đây là lứa tuổi ởgiai
đoạn chuyển tiếp rất quan trọng vềtâm sinh lý và dinh dưỡng. Với nữvịthành niên
đó là sựchuẩn bịcho giai đoạn làm mẹvà có con sau này. Nếu các em được quan
tâm, chăm sóc thì sẽ làm giảm nhẹ gánh nặng sau này cho việc chăm sóc 2 nhóm
đối tượng bà mẹ và trẻ em, đồng thời tạo một nền tảng sức khỏe tốt cho một đối
tượng lao động tương lai quan trọng của đất nước.
Cho đến nay, các nghiên cứu vềkhẩu phần ăn và tình trạng thiếu máu thiếu sắt của
nữvịthành niên, đặc biệt là trên đối tượng học sinh phổ thông trung học chưa nhiều.
Vì vậy, nghiên cứu “Khẩu phần ăn và tình trạng thiếu máu của học sinh nữ hai
trường phổ thông trung học B và C, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam” được thực
hiện nhằm các mục tiêu sau:
1. Đánh giá mức tiêu thụlương thực thực phẩm và giá trị dinh dưỡng khẩu phần
của học sinh nữ2 trường PTTH B và C, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.
2. Đánh giá tình trạng thiếu máu của học sinh nữ2 trường trên
MỤC LỤC Khẩu phần ăn và tình trạng thiếu máu của học sinh nữ hai trường
phổ thông trung học
ĐẶT VẤN
ĐỀ……………………………………………………………………………………
…… 1
CHƯƠNG 1
………………………………………………………………………………………
……. 9
TỔNG QUAN
………………………………………………………………………………………
… 9
1. Lứa tuổi vịthành niên
………………………………………………………………………………………
…… 9
2. Sức khỏe và tình hình dinh dưỡng của lứa tuổi vịthành niên
…………………………………….. 9
3. Khẩu phần ăn
………………………………………………………………………………………
…………….. 11
3.1. Khái niệm
………………………………………………………………………………………
…………… 11
3.2. Vai trò và nhu cầu các thành phần chính trong KPA
………………………………………… 11

3. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
3.2.1. Năng lượng
………………………………………………………………………………………
…… 11
3.2.2. Protein
………………………………………………………………………………………
………….. 12
3.2.3. Lipid
………………………………………………………………………………………
……………. 13
3.2.4. Glucid
………………………………………………………………………………………
…………..13
3.2.5. Vitamin và khoáng chất
…………………………………………………………………………..14
3.3. Vai trò của khẩu phần ăn
………………………………………………………………………………. 14
3.4. Xu hướng biến đổikhẩu phần ăn của người Việt Nam
………………………………………..9
4. Thiếu máu và tình trạng thiếu máu ởvịthành niên
…………………………………………………. 16
4.1. Khái niệm và tiêu chuẩn xác định thiếu
máu…………………………………………………….16
4.2. Nguyên nhân thiếu máu
…………………………………………………………………………………17
4.3. Tình hình thiếu máu dinh dưỡng trên thếgiới và ởViệt Nam
……………………………. 17
4.4. Một sốyếu tốnguy cơgây thiếu máu dinh dưỡng ởvịthành niên
……………………… 19
4.5. Hậu quảcủa thiếu máu đốivới sức khỏe
…………………………………………………………. 20
CHƯƠNG 2
………………………………………………………………………………………
….. 22
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………………………………
22
1. Đốitượng nghiên cứu
………………………………………………………………………………………
…. 22

4. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
…………………………………………………………………………. 22
2.1. Vài nét về địa điểm nghiên cứu
………………………………………………………………………22
2.2. Thời gian nghiên cứu
…………………………………………………………………………………….
22
3. Thiết kếnghiên cứu
………………………………………………………………………………………
……. 22
4. Mẫu nghiên cứu và phương pháp chọn mẫu nghiên cứu
………………………………………….. 22
4.1. Tiêu chuẩn chọn mẫu
…………………………………………………………………………………….
22
4.2. Cỡmẫu
………………………………………………………………………………………
………………. 22
4.2.1. Cho điều tra khẩu phần
………………………………………………………………………………. 23
4.2.2. Cho điều tra thiếu máu
………………………………………………………………………………. 17
4.3. Phương pháp chọn mẫu
…………………………………………………………………………………23
4.4. Các biến sốvà chỉsốnghiên cứu
……………………………………………………………………24
5. Phương pháp thu thập sốliệu
………………………………………………………………………………. 24
5.1. Điều tra khẩu phần
……………………………………………………………………………………….
. 24
5.2. Điều tra tần suất tiêu thụthực phẩm
……………………………………………………………….. 25
5.3. Điều tra tình trạng thiếu máu
…………………………………………………………………………. 25
56

5. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
6. Nhập và xửlý sốliệu
………………………………………………………………………………………
….. 25
7. Tiêu chuẩn đánh giá
………………………………………………………………………………………
……. 25
8. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
…………………………………………………………………………. 27
CHƯƠNG 3
………………………………………………………………………………………
….. 28
KẾT QUẢNGHIÊN CỨU
…………………………………………………………………….28
1. Khẩu phần ăn của học sinh theo trường (gam/người/ngày)
………………………………………28
2. Khẩu phần ăn của học sinh theo lớp
………………………………………………………………………33
3. Tần suất tiêu thụLTTP theo trường
………………………………………………………………………37
4. Tần suất tiêu thụLTTP của học sinh theo lớp
…………………………………………………………39
5. Tình trạng thiếu máu của 2 trường
……………………………………………………………………….. 41
6. Tình trạng thiếu máu 3 khối
…………………………………………………………………………………42
CHƯƠNG 4
………………………………………………………………………………………
….. 44
BÀN LUẬN
………………………………………………………………………………………
….. 44
1. Mức tiêu thụlương thực thực phẩm của học sinh nữ2 trường THPT huyện Bình
Lục .. 44
1.1 Mức tiêu thụLTTP qua khẩu phần ăn hàng ngày của học sinh
……………………………44
Biểu dồ4.1: So sánh với mức tiêu thụLTTP toàn dân năm 2000
…………………………….. 46

6. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
1.2. Mức tiêu thụLTTP qua tần suất tiêu thụLTTP
……………………………………………….. 47
2. Giá trịdinh dưỡng trong KPA học sinh 2 trường.
……………………………………………………48
3. Tình trạng thiếu máu của học sinh 2 trường
……………………………………………………………50
3.1. Tỷlệthiếu máu của học sinh
…………………………………………………………………………. 50
3.2 Giá trịtrung bình hemoglobin của học sinh
………………………………………………………52
CHƯƠNG 5
………………………………………………………………………………………
….. 53
KẾT LUẬN
………………………………………………………………………………………
….. 53
1. Thực trạng tiêu thụlương thực thực phẩm và giá trịdinh dưỡng khẩu phần
…………………….. 53
2. Tình trạng thiếu máu
………………………………………………………………………………………
….. 53
KHUYẾN
NGHỊ………………………………………………………………………………
…… 54
TÀI LIỆU THAM KHẢO
TIẾNG VIỆT
1. Bộ môn dinh dưỡng và an toàn thực phẩm – Trường Đại học Y Hà Nội (2006),
Dinh dưỡng và vệsinh thực phẩm. N h à x uất bản Y học, Hà Nội. tr 18-24.
2. Bộmôn dinh dưỡng và an toàn thực phẩm – Trường Đại học Y Hà Nội (1997),
Bài giảng vệsinh–môi trường–dịch tễ(tập 2). Nhà xuất bản Y học Hà Nội. tr 10-69.
3. Bộ môn dinh dưỡng và an toàn thực phẩm – Trường Đại học Y Hà Nội(2005),
Giáo trình dinh dưỡng. Nhà xuất bản Y học, Hà Nội. tr 5-36.
4. BộY tế-Viện dinh dưỡng quốc gia Việt Nam. Tổng điều tra dinh dưỡng năm
2000.Nhà xuất bản Y học, Hà Nội. tr 31-33.
5. BộY tế-Viện dinh dưỡng (2007), Bảng thành phần thực phẩm Việt Nam, Nhà
xuất bản Y học, Hà Nội.
6. BộY tế-Viện dinh dưỡng quốc gia Việt Nam (2007), Nhu cầu dinh dưỡng
khuyến nghịcho người Việt Nam. Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.

7. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
7. Bạch Quốc Tuyên (1991), Đại cương vềthiếu máu, Bách khoa thư bệnh học, tập
1. tr 140-144.
8. Đào Huy Khuê(1991), Đặc điểm hình thái kích thước tăng trưởng và phát triển
của học sinh phổthông 6-17 tuổi ởHà Đông. Luận án PTS khoa học. Hà Nội.
9. Friesland food Việt Nam (2010), Thực phẩm và chất dinh dưỡng.
[www.dutchlady.com.vn].
10. Hà Huy Khôi (1996), Mấy vấn đềdinh dưỡng trong thời kỳchuyển tiếp. Nhà
xuất bản Y học, Hà Nội. tr 172-220.
11. Hà Huy Khôi và TừGiấy (1994), Các bệnh thiếu dinh dưỡng và sức khỏe cộng
đồng ởViệt Nam. Nhà xuất bản Y học, Hà Nội. tr 19-29. 58
12. Hà Huy Khôi, Hoàng ThịVân, Lê Bạch Mai, Nguyễn Công Khẩn (1997), Tình
hình và yếu tốnguy cơcủa thiếu máu dinh dưỡng ởViệt Nam. Tình hình dinh dưỡng
và chiến lược hành động ởViệt Nam. Nhà xuất bản Y học, Hà Nội. tr 71-79.
13. Hoàng Tich Mịch, Hà Huy Khôi (1977), Vệsinh dinh dưỡng và vệsinh thực
phẩm. Nhà xuất bản Y học, 1977.
14. Lê Bạch Mai, HồThu Mai, Tuấn Mai Phương (2006),“Tình trạng dinh dưỡng
và thiếu máu của phụnữ độtuổi sinh đẻhuyện Thanh Miện, Hải Dương năm 2004”.
Tạp chí Dinh dưỡng và thực phẩm, Tập 2, số3+4, tháng 11/2006.
15. Lê ThịHợp (2011), Tình hình dinh dưỡng ởViệt nam: Thực trạng và giải pháp.
16. Lê Văn Ninh (2009), Khẩu phần ăn và tình trạng dinh dưỡng của phụnữmang
thai tại xã Phù Linh, Sóc Sơn, Hà Nội. Luận văn tốt nghiệp cửnhân y khoa, Đại học
Y Hà Nội. tr 21-24.
17. Lương Minh Quang (2009), Đánh giá khẩu phần ăn của học sinh tiểu học ởmột
sốhuyện thuộc tỉnh Quảng Nam. Luận văn tốt nghiệp bác sỹ đa khoa Đại học Y Hà
Nội. tr 14-20.
18. Nguyễn Anh Vũ (2006), Thực trạng thiếu máu dinh dưỡng- kiến thức và thực
hành phòng chống thiếu máu của phụnữtuổi sinh đẻtại xã KỳSơn, huyện Tân Kỳ,
tỉnh NghệAn năm 2006. Luận văn thạc sỹy tếcông cộng, trường Đại học Y tếcông
cộng. tr 30-42.
19. Nguyễn Chí Tâm, Nguyễn Xuân Ninh, Nguyễn Công Khẩn và CS2002), “Tình
hình thiếu máu dinh dưỡng ởViệt Nam qua điều tra đại diện ở 59các vùng sinh thái
trong toàn quốc năm 2000”. Tạp chí Y học thực hành,số7/2002. tr 2-4.
20. Nguyễn Công Khẩn, Hoàng Kim Thanh, J.Berger & CS(2004), Hiệu quảcủa
bổsung sắt/folat hàng tuần thông qua tiếp thịxã hội cho phụnữtuổi sinh đẻ đểphong
chống thiếu máu. Hội nghịkhoa học Viện Dinh dưỡng, năm 2003. tr 73-82.
21. Nguyễn Quốc Hùng(2009), Đánh giá tình trạng vi chất của HSTH thuộc các
vùng địa lý khác nhau tại Quảng Nam – 2009. Luận văn thạc sỹy tếcông cộng,
trường Đại học Y tếcông cộng.

8. LUANVANYHOC.COM TẢI LUẬN VĂN,LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC,
TÌM TÀI LIỆU Y HỌC THEO YÊU CẦU LH 0915.558.890
22. Nguyễn Song Tú (2008), Thực trạng thiếu máu ởphụnữ15-49 tuổi và một sốyếu
tốliên quan tại 3 xã của huyện Ân Thi, Hưng Yên. Luận văn thạc sỹy tếcông cộng,
trường Đại học Y tếcông cộng, Hà Nội, năm 2008. tr 73-75.
23. Nguyễn Xuân Ninh, Nguyễn Anh Tuấn, Nguyễn Chí Tâm, Nguyễn Đình
Quang, Nguyễn Công Khẩn (2006), Tình trạng thiếu máu ởtrẻem và phụnữ độtuổi
sinh đẻtại 6 tỉnh đại diện ởViệt Nam năm 2006. Tháng 11 năm 2006.
24. Nguyễn Xuân Ninh (2006), “Tình trạng vi chất dinh dưỡng và tăng trưởng
ởtrẻem Việt Nam”. Tạp chí dinh dưỡng và thực phẩm, 2(1), tr 29-33.
25. Phạm ThịHiếu (2000), Hiệu quảcủa giải pháp tiếp thịxã hội trong bổsung sắt
phòng chống thiếu máu cho phụnữ15-29 tuổi tại 10 xã thuộc huyện Thanh Miện,
Hải Dương. Luận văn thạc sỹDinh dưỡng cộng đồng, trường Đại học Y Hà Nội.
26. Phan ThịThủy (1996), Tình trạng dinh dưỡng và khẩu phần thực tếcủa trẻem
nữvịthành niên vùng ven biển LệThủy, tỉnh Quảng Bình. Luận văn thạc sỹdinh
dưỡng cộng đồng, Đại học Y Hà Nội. tr 32-38.
27. Sởgiáo dục và đào tạo Tiền Giang (2009), Phương pháp xây dựng KPA 60cho
trẻem[ww.tiengiang.edu.vn]
28. Trương Sơn (1999), So sánh tình trạng dinh dưỡng trẻem dưới 5 tuổi và khẩu
phần thực tếhộgia đình sau 15 năm ở1 xã ngoại thành thành phốHồChí Minh. Luận
văn thạc sỹdinh dưỡng cộng đồng, Đại học Y Hà Nội.
29. Viện dinh dưỡng (1994),Thiếu máu dinh dưỡng với sức khỏe cộng đồng.
Phòng chống thiếu máu dinh dưỡng. Nhà xuất bản Y học Hà Nội. tr 10-18.
30. Viện dinh dưỡng (1998), Thiếu máu dinh dưỡng: ý nghĩa sức khỏe cộng đồng
và biện pháp phòng chống. Phòng chống các bệnh thiếu vi chất dinh dưỡng. Hà
Nội. tr 5-9.