CƯỜNG CẬN GIÁP NGUYÊN PHÁT VÀ BỆNH TIM MẠCH Bs Lê Hữu Quỳnh Trang-Trung tâm Y khoa MEDIC- TP HCM Tuyến cận giáp gồm 4 tuyến nhỏ nằm sau tuyến giáp -Cường cận giáp nguyên phát : tăng chức năng tuyến cận giáp độc lập -> sản xuất quá nhiều hormone cận giáp (PTH) ->tăng Canxi máu, giảm Phospho : adenoma, tăng sản, ung thư cận giáp -Cường cận giáp thứ phát: tăng sản xuất hormone cận giáp xảy ra khi đáp ứng với sự thiếu hụt canxi. -Cường cận giáp tam phát: khi cường cận giáp thứ phát kéo dài

1. CƯỜNG CẬN GIÁP NGUYÊN PHÁT
VÀ BỆNH TIM MẠCH
Bs Lê Hữu Quỳnh Trang
Trung tâm Y khoa MEDIC- TP HCM

2. TỔNG QUAN
Tuyến cận giáp gồm 4 tuyến nhỏ nằm sau tuyến giáp
-Cường cận giáp nguyên phát : tăng chức năng
tuyến cận giáp độc lập -> sản xuất quá nhiều
hormone cận giáp (PTH) ->tăng Canxi máu, giảm
Phospho : adenoma, tăng sản, ung thư cận giáp
-Cường cận giáp thứ phát: tăng sản xuất hormone
cận giáp xảy ra khi đáp ứng với sự thiếu hụt canxi.
-Cường cận giáp tam phát: khi cường cận giáp thứ
phát kéo dài
hinhanhykhoa.com

3. Trường hợp 1
• Bệnh nhân nữ 69 tuổi, TP HCM
• Khám bệnh vì mệt
• Tiểu đường type 2 và tăng huyết áp 10 năm đang điều trị
• Khoảng 2 tháng huyết áp và đường huyết không ổn định dù có tái
khám và điều chỉnh thuốc nhiều lần. Bệnh nhân mệt, giảm khả năng
gắng sức, khó ngủ-> MEDIC khám
• 160/90mmHg, 110 l/p
• Tim nhanh, T1T2 bình thường không âm thổi bệnh lý

4. Trường hợp 1
ĐIỆN TIM

5. Trường hợp 1
SIÊU ÂM TIM
-Dày thất trái IVS d=11mm,
LVDd=48mm
-Dãn nhĩ trái LA 38mm
EF=75%
-RL chức năng tâm trương
thất trái I

6. Trường hợp 1
XÉT NGHIỆM MÁU
• Canxi máu 3.02mmol/L
• Creatinine 0.77mg/dL
• e GFR 75 ml/min/1.73 m2
• HbA1C 9.39%
• Glucose 13.mmol/L

7. Trường hợp 1
• XÉT NGHIỆM MÁU LẦN 2
Canxi máu: 2.9mmol/L ( bình thường: 2.1-2.8mmol/L)
PTH: 91.84 pg/ml( bình thường: 16-65 pg/ml)

8. Trường hợp 1
ĐO LOÃNG XƯƠNG
T Score : -2.8

9. Trường hợp 1
SIỂU ÂM VÙNG CỔ
• Plaque dày 1,6x8mm gây
hẹp 30-35% ĐM cảnh
chung trái
• Theo dõi u cận giáp trái
Chẩn đoán phân biệt: u tuyến
giáp

10. Trường hợp 1
• CHẨN ĐOÁN: cường cận giáp nguyên phát/ THA, TD2, có
chỉ định phẩu thuật
hinhanhykhoa.com

12. Trường hợp 1
Phẩu thuật
cắt tuyến
hinhanhykhoa.com

13. Trường hợp 1
Tái khám sau phẩu thuật: bệnh
nhân khoẻ, huyết áp ổn định.

14. Trường hợp 2
• Bn nữ 46 tuổi, Khánh hoà
• Khám vì hồi hộp, chóng mặt
• 3 tháng: mệt mỏi, yếu sức, đau nhức, cách 2 tuần: hồi hộp chóng
mặt→ khám tim
• Trước đó bệnh nhân hay đau nhức xương, triệu chứng dạ dày ruột có
khám PK tiêu hoá, cột sống
• Khám: 110/70mmHg, M 80 l/p.
• Tim : nghe T1 T2 bình thường, không âm thổi
hinhanhykhoa.com

15. Trường hợp 2
• ECG: trong giới hạn bình thường
• Siêu âm tim: IVSd=9mm, LVDd=44mm, EF 70%
• XN máu: Canxi tăng : 3.02 mmol/L
• Siêu âm vùng cổ: theo dõi bướu giáp nhân thuỳ trái , chẩn đoán phân
biệt: bên ngoài tuyến giáp

16. Trường hợp 2
SIÊU ÂM VÙNG CỔ
-Xơ vữa động mạch cảnh
2 bên không hẹp
-Theo dõi bưới giáp nhân
thuỳ trái có cuống
(37x9mm)
Phân biệt: u phần mềm
khác
hinhanhykhoa.com

17. Trường hợp 2
• XÉT NGHIỆM MÁU
Canxi máu: 3.02 mmol/L ( bình thường: 2.1-2.8mmol/L)
PTH: 284 pg/ml ( bình thường: 16-65 pg/ml)

18. Trường hợp 2
• CHẨN ĐOÁN: cường cận giáp nguyên phát có chỉ định phẩu thuật
hinhanhykhoa.com

20. Trường hợp 2
• Sau phẩu thuật 1 tháng
Canxi máu: 2.21 mmol/L ( bình thường: 2.1-2.8mmol/L)
PTH: 87.22 pg/ml ( bình thường: 16-65 pg/ml)
• Tái khám sau 3 tháng: bệnh nhân khoẻ không còn mệt,
chóng mặt.
hinhanhykhoa.com

21. BÀN LUẬN
Các cơ quan ảnh hưởng do cường cận giáp:
-THẬN: sỏi thận, nephrocalcinosis, tiểu nhiều
-TIÊU HOÁ: bón, nôn , buồn nôn, tăng canxi máu có
thể gây loét tiêu hoá và viêm tuỵ
-THẦN KINH: khó ngủ, giảm trí nhớ, lo lắng, trầm cảm
-T –SCORE: (xương) loãng xương, gãy xương bệnh lý,
đau nhức xương
-TIM MẠCH: mệt, tăng huyết áp, rối loạn chức năng
tâm trương,rối loạn nhịp
Stones
Abdominal groans
Psychiatric moans
Bones
Cardiovascular
overtones

22. BÀN LUẬN

23. BÀN LUẬN
Ảnh hưởng lên hệ thống tim mạch của cường cận giáp nguyên phát qua
2 cơ chế:
• Tăng Parathyroid hormone: ảnh hưởng lên tim , tế bào cơ trơn và nội
mạc mạch máu.
• Tăng canxi máu gây lắng đọng canxi ở cơ tim , van tim, vòng van, hệ
dẫn truyền và có thể ở động mạch vành.
→ tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, phì đại thất trái, bất thường van
tim, rối loạn nhịp tim

24. BÀN LUẬN
Tăng huyết áp -Thay đổi đặc tính dãn mạch của tế bào
nội mạc do tăng PTH
-Xơ vữa động mạch do tăng canxi máu
-Tăng Aldosterone do hoạt tính PTH trên
hệ RAAS
Suy tim Phì đại thất trái, rối loạn chức năng nội
mạc và mạch máu
Bệnh tim mach do canxi hoá Tăng canxi máu mạn tính-> lắng đọng
canxi
Loạn nhịp QT ngắn, PR dài, QRS rộng ( tăng canxi
máu)

25. BÀN LUẬN
-Chú ý tìm nguyên nhân ở bệnh nhân đang điều trị tim mạch ổn
định nếu diễn tiến xấu đi: 1 trong các nguyên nhân là cường cận
giáp
-Khó kiểm soát huyết áp do thuốc huyết áp bị ảnh hưởng bởi tăng
PTH và canxi máu :
+Tăng canxi máu ( thuốc chẹn kênh canxi)
+Tăng PTH → ảnh hưởng hệ RAA ( thuốc UCMC, thuốc
nhóm chẹn thụ thể)
+Tăng canxi máu hơn nữa ( Thiazide)

26. BÀN LUẬN
The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, Volume 82, Issue 1, 1 January 1997, Pages 106–112
Hình ảnh siêu âm tim
lắng đọng canxi ở cơ
tim do tăng canxi máu
ở bệnh nhân cường cận
giáp.

27. BÀN LUẬN
Carlino MV et al. Primary Hyperparathyroidism and Cardiovascular Disease A Case Report. Archives of Case Reports in Clinical Medicine 2016.
Hình ảnh lắng đọng
canxi ở cơ tim trên mặt
cắt cạnh ức trục dọc

28. BÀN LUẬN
-Chẩn đoán cường cận giáp
nguyên phát dựa vào sinh hoá
-Chẩn đoán hình ảnh không
dùng để xác định hay loại trừ
chẩn đoán
-Chẩn đoán hình ảnh có giá trị
cho bn có chỉ định PT và
quyết định kế hoạch PT.
Oncol Lett. 2016 Sep; 12(3): 1989-1993
JAMA Surg. 2016;151(10):959-968. doi:10.1001

29. BÀN LUẬN

30. BÀN LUẬN
• 4D- CT là phương tiện chẩn đoán được chỉ định cho các trường hợp
siêu âm và xạ hình vùng cổ không phát hiện được do kích thước nhỏ
hay lạc chổ.
U cận giáp lạc chổU cận giáp trên 4D -CT hinhanhykhoa.com

31. BÀN LUẬN
Chuyển BN điều trị ngoại khoa khi:
-BN có triệu chứng LS
-Có bất kỳ tiêu chuẩn PT
-Tuổi: <50
-Calcium máu: > giới hạn trên 1mg/dl (0.25mmol/L)
hay >0.12 mmol/l Ca 2+
-T score ≤-2,5
-Độ lọc cầu thận <60 ml/min/1.73 m2
Sỏi thận, nephrocalcinosis, canxi niệu>400mg/d.

32. KẾT LUẬN
• Đa số cường cận giáp nguyên phát là u lành
• Tăng canxi máu là yếu tố chỉ điểm giúp thăm dò thêm chẩn đoán bệnh
• Hệ tim mạch cũng ảnh hưởng bên cạnh tổn thương các cơ quan được
quan tâm trước đây (xương, thận, tiêu hoá..)
• Cần chú ý bệnh lý cường cận giáp nguyên phát ở các trường hợp trở
nặng ở bệnh nhân có bệnh tim mạch đang điều trị ổn định và mới khởi
phát triệu chứng tim mạch ở bệnh nhân trước nay bình thường.

33. • Cám ơn sự chú ý của quý Thầy Cô và các Anh Chị.