หน้าที่ สิทธิ เสรีภาพ และสิทธิมนุษยชน

1. หน้าที่ สิทธิ เสรีภาพ และสิทธิมนุษยชน
สาหรับครู และบุคคลากรทางการศึกษา
โดย
นายพิทยา จินาวัฒนน
ที่ปรึกษาประจาคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
อดีตรองปลัดกระทรวงยุติธรรม และอธิบดีกรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ
อดีตที่ปรึกษาการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด และรองเลขาธิการปปส.

2. การเรียนรู้ของผู้เข้าอบรม
ผู้เข้าอบรม
วิทยากร
เพื่อนผู้เข้า
อบรม
ฝ่ายจัดการ
อบรม
สภาพแวดล้อมในการฝึกอบรม (สนับสนุน และข้อจากัด)
สถานที่อบรม ทรัพยกรฯ
ภัยคุกคาม (โควิดฯ)
นโยบาย ก.ม.
ความพร้อมทาง
ร่างกาย จิตใจ
๓

3. ๓.สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ ของคนไทย และคนที่อยู่ในประเทศไทย ดูจากอะไร แตกต่างกันหรือไม่
๔.สิทธิมนุษยชนของประเทศต่างๆ ทาไมจึงแตกต่างกัน ทั้งที่ใช้หลักสากลจากUN ด้วยกัน
๒. สิทธิมนุษยชนสากล และสิทธิมนุษยชนของไทย สัมพันธกันอย่างไร ข้อใดมีขอบเขตกว้างกว่า
๑. สิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ และสิทธิมนุษยชน คืออะไร สัมพันธกันอย่างไร คงที่ตลอดไปหรือไม่
หัวข้อในการอบรมสัมนา

9. การละเมิดสิทธิเด็กนักเรียน

12. กิจกรรม ทบทวนความเข้าใจในเรื่องสิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ และสิทธิมนุษยชน
๒.สิทธิคืออะไร ๓.เสรีภาพคืออะไร
๑.หน้าที่คืออะไร
๖.สิทธิเสรีภาพของประชาชนในประเทศไทย เหมือนและแตกต่างกับ สิทธิมนุษยชนในหลักสากลอย่างไร
๔.สิทธิมนุษยชนคืออะไร
๕.สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ เหล่านี้ เรารู้อย่างไรว่า เป็นของประชาชนคนไทยในปัจจุบัน ดูจากไหน

13. ๑.๑ ทบทวนความเข้าใจในเรื่อง สิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ และสิทธิมนุษยชน
๑.สิทธิคืออะไร ๒.เสรีภาพคืออะไร ๓.หน้าที่คืออะไร
๔.สิทธิเสรีภาพของประชาชนในประเทศไทย เหมือนและแตกต่างกับ สิทธิมนุษยชนในหลักสากลอย่างไร
๔.สิทธิมนุษยชนคืออะไร
๓.สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ เหล่านี้ เรารู้อย่างไรว่า เป็นของประชาชนคนไทยในปัจจุบัน ดูจากไหน
๒.ความสัมพันธระหว่าง สิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ และสิทธิมนุษยชน, สิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ จาเป็นต้องคงที่หรือไม่
๑.ความหมาย ของสิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ และสิทธิมนุษยชน
๕. หากมีการละเมิดสิทธิ เสรีภาพ สิทธิมนุษยชนขึ้น จะเกิดอะไรขึ้น สิ่งที่ตามมาคืออะไร รัฐต้องทาอย่างไร

14. ๓.ครูขับรถสองแถวรับส่ง
นร.เพื่อหารายได้พิเศษ
๑๓.เกณฑทหาร
๒.การชุมนุมโดยสงบ ๑๑.การตั้งพรรคการเมือง.
๑๐.การแสดงความคิดเห็น ๒๕.การชุมนุมโดยสงบ
๒๒.การประกอบอาชีพ
๒๘.ในกระบวนการ
ยุติธรรมทางอาญา
๒๓.การนับถือศาสนา
๓๑.การได้รับการเยียวยา
๔.การสื่อสารของบุคคล
๒๗.การเดินทาง เลือกที่อยู่
๑๖.ในทรัพยสิน
มรดก การเวนคืน
๙.การรักษาพยาบาล ๓๐ บาทรักษาทุกโรค
๑๕.น.รได้อาหารกลางวันฟรี
๒๙.เข้าศึกษาภาค
บังคับ ๙ ปี
๑๘.น.ร.เรียนฟรี ๑๒ ปี
๑,ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง
๖.เสียภาษีอากร
๕.ป้องกันประเทศ ๑๔.มีสิทธิและเสรีภาพ อย่างเท่า
เทียมกัน โดยไม่ถูกเลือกปฏิบัติ
๑๒.ห้ามการจับกุม คุมขัง
หรือเนรเทศโดยพลการ
๑๗.ได้รับการยอมรับว่าเป็นบุคคลตามก.ม.
๗.มีศักดิ์ศรี สิทธิ และเสรีภาพเท่าเทียมกัน
๑๙.ได้รับการศึกษาอย่างเท่าเทียม
๓๐.การไว้ผมรองทรงของนร.ชาย
๒๔.ได้รับมาตรฐานการ
ครองชีพอย่างเพียงพอ
๘.การลี้ภัยไปประเทศอื่นเพื่อให้
พ้นจากการถูกประหัตประหาร
๒๑.การมีชีวิตอยู่ และมีความมั่นคง
๒๖.การพักผ่อนและมี
เวลาพักจากการทางาน
๒๐.นร.มารร.โดยเดินมา ขี่
จักรยานมา นั่งรถยนตมา
๓๒. ห้ามนร.ชายไว้
หนวดไว้เครามารร.
๓๓.ห้ามการทรมาน หรือการลงโทษทารุณ
๓๔.ห้ามบังคับคนให้เป็นทาส และห้ามค้าทาสทุกรูปแบบ

15. ๑.สิทธิคืออะไร ๒.เสรีภาพคืออะไร ๓.หน้าที่คืออะไร ๔.สิทธิมนุษยชนคืออะไร
๑๑.การตั้งพรรคการเมือง.
๑๐.การแสดงความคิดเห็น
๑๔.มีสิทธิและเสรีภาพอย่างเท่า
เทียมกัน ไม่ถูกเลือกปฏิบัติ
๑๒.ห้ามการจับกุม คุมขัง
หรือเนรเทศโดยพลการ
๒๔.ได้รับมาตรฐานการ
ครองชีพอย่างเพียงพอ
๓๓.ห้ามการทรมาน หรือ
การลงโทษทารุณ
๒๑.การมีชีวิตอยู่ และมั่นคง
๑๗.ได้รับการยอมรับว่าเป็น
บุคคลตามก.ม.
๓.ครูขับรถฯรับส่งนร.หารายได้พิเศษ
๑๓.เกณฑทหาร
๒๕.การชุมนุมโดยสงบ
๕.ป้องกันประเทศ
๖.เสียภาษีอากร
๑,ไปใช้สิทธิเลือกตั้ง
๑๘.น.ร.เรียนฟรี ๑๒ ปี
๒๐.นร.มารร.โดยเดินมา ขี่
จักรยานมา นั่งรถยนตมา
๓๐.ไว้ผมรองทรงของนร.ชาย
๗.มีศักดิ์ศรี สิทธิ และ
เสรีภาพเท่าเทียมกัน
๒๒.การประกอบอาชีพ
๒๓.การนับถือศาสนา
๒๙.เข้าศึกษาภาค
บังคับ ๙ ปี
๑๖.ทรัพยสิน มรดก เวนคืน
รวมเป็นสมาคม สหภาพ
สิทธิของเด็ก สตรี
คนชรา ผู้พิการ แรงงาน
สิทธิในส่วนตัว ชื่อเสียง
๙. ๓๐ บาทรักษาทุกโรค

16. สิทธิเสรีภาพของบุคคล
(รัฐธรรมนูญฯปี๖๐
ม.๒๕-ม.๔๙)
สิทธิของมารดาก่อน/หลังคลอด,
ผู้ชรา,ผู้ยากไร้
ใช้สิทธิล้มการปกครองไม่ได้
สิทธิสาธารณสุข
สิทธิของผู้บริโภค
สิทธิในการตั้งพรรคการเมือง.
เสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบ
สิทธิบุคคลและชุมชน ศิลป สวล.เสนอ
หน่วยงาน สวัสดิการชุมชน
เสรีภาพรวมเป็นสมาคม สหภาพฯ
สิทธิบุคคล ชุมชนเข้าถึงข้อมูล
ร้องเรียน ฟ้องหน่วยงานรัฐฯ
เสรีภาพประกอบอาชีพ
เนรเทศ ห้ามเข้าประเทศ ถอนสัญชาติไทย
(ที่ได้มาโดยการเกิด)ไม่ได้
เสรีภาพเดินทาง เลือกที่อยู่
สิทธิในทรัพยสิน มรดก การเวนคืน
เสรีภาพบุคคลในการสื่อสาร
เสรีภาพสื่อฯ
เสรีภาพในการแสดง
ความคิดเห็น
เสรีภาพในเคหสถาน
สิทธิส่วนตัว ชื่อเสียง
เสรีภาพในการนับถือศาสนา
เกณฑแรงงานทาไม่ได้
สิทธิเสรีภาพในชีวิต ร่างกาย
สิทธิกระบวนการยธ.อาญา
ความเสมอภาค
สิทธิได้รับการเยียวยา

17. สิทธิ หน้าที่ และเสรีภาพของประชาชน สิทธิมนุษยชน ตามรัฐธรรมนูญฯ ปี ๒๕๖๐
สิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ สิทธิมนุษยชน
-ประโยชนหรืออานาจ
ของบุคคลที่รัฐรับรอง/
คุ้มครองให้
-อิสระที่จะทาอะไร หรือ
ไม่ทาก็ได้
-ถ้าไม่มีก.ม.ห้าม /ไม่ผิดก.ม.
-ไม่ขัดศีลธรรม
-ไม่ละเมิดสิทธิฯ ผู้อื่น
-ไม่ทาให้ผู้อื่นเดือดร้อน
-กิจที่ต้องปฏิบัติ (ตาม
ก.ม.,ตามหลักศีลธรรม)
ตัวอย่าง :
-สิทธิในการมีทรัพยสิน
-สิทธิที่ไม่ถูกขายเป็นทาส
-สิทธิในกระบวนการ
ยุติธรรมทางอาญา
(ประกันตัว,มีทนายฯ
ได้รับการเยียวยา)
-สิทธิในการตั้งพรรค
การเมือง
ตัวอย่าง :
-เสรีภาพในการแสดงออก
-เสรีภาพในการนับถือศาสนา
-เสรีภาพในการประกอบอาชีพ
-เสรีภาพของสื่อ
-เสรีภาพในการเดินทาง
-เสรีภาพในเคหสถาน จะแต่ง
ตัวอย่างไรก็ได้ถ้าไม่อนาจาร
ตัวอย่าง :
-หน้าที่ในการเสียภาษี
-หน้าที่ในการเกณฑทหาร -
หน้าที่ป้องกันประเทศ
-หน้าที่ในการรักษาชาติ
ศาสนา พระมหากษัตริย
-หน้าที่ไม่ทุจริต
-หน้าที่ในการดูแลบุตรธิดา
ความหมาย/ขอบเขตของไทย :
-ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์
-สิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาคของ
บุคคลที่ได้ที่ได้รับการรับรอง หรือ
คุ้มครอง ตามรัฐธรรมนูญฯ ตามก.ม.
ไทย ตามสนธิสัญญาที่ประเทศไทยมี
พันธกรณีที่จะต้องปฏิบัติ
-สิทธิธรรมชาติ ติดตัวมาตั้งแต่เกิด
-ศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย
-ความเสมอภาค ไม่เลือกปฏิบัติ
-ไม่อาจพรากไปได้ แบ่งแยกไม่ได้ -
สากลข้ามพรมแดน ไม่ขึ้นกับรัฐใดๆ
-ไม่ผูกกับก.ม.บ้านเมือง เพราะไปผูก
กับความเป็นมนุษยแล้ว*
-ไม่ละเมิดสิทธิผู้อื่น ไม่
ละเมิดก.ม. ไม่ผิดศีลธรรมฯ

18. ๑.สิทธิคืออะไร ๒.เสรีภาพคืออะไร ๓.หน้าที่คืออะไร
-ประโยชน อานาจ
ความสามารถของ
บุคคล ที่รัฐรับรอง
คุ้มครองให้ มีก.ม.
นโยบายฯ รองรับ
-อิสรภาพ ที่จะทา/
ไม่ทาอะไรก็ได้ ถ้า
ไม่ละเมิดก.ม.
ละเมิดสิทธิฯผู้อื่น
-กิจที่ต้องทา หรือไม่
ทา ถ้าไม่ปฏิบัติ มี
ความผิด มีโทษ
-หน้าที่ตามก.ม./ตาม
ศีลธรรม
-สิ่งที่ติดตัวคนเรามาตั้งแต่เกิด
เป็นศักดิศรีของความเป็นมนุษย
ความเสมอภาค ไม่ถูกเลือก
ปฏิบัติ เป็นสากล ไม่ขึ้นกับรัฐใด
พรากไม่ได้ แบ่งแยก/โอนไม่ได้ มี
ส่วนร่วมได้รับประโยชน
ตรวจสอบได้โดยหลักนิติธรรมฯ
๔.สิทธิมนุษยชนคืออะไร
๑.สิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ และสิทธิมนุษยชน คืออะไร เหมือนกัน ต่างกันอย่างไร
นักปรัชญา เช่น รุสโซ
ในสัญญาประชาคม
บอกคนเราเกิดมา
พร้อมอิสรภาพ
นักสังคมวิทยา ว่าคนเรา
เกิดมามีหน้าที่ใน
ครอบครัว กลุ่ม ชุมชน
เกิดมาทีหลัง เมื่อผู้มี
อานาจรับรอง มีก.ม.
มารับรอง
เป็นสิทธิพื้นฐานของทุกคนต้องมี
เป็นสากล มาได้รับความสนใจหลัง
WW2 เมื่อตั้งUN มีอนุสัญญาขึ้น

19. ความสัมพันธของ สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพของประชาชน และสิทธิมนุษยชน
สิทธิ เสรีภาพ
หน้าที่ สิทธิมนุษยชน(สากล)
รัฐต้องให้ปชช.เข้าถึงและใช้สิทธิ เสรีภาพโดยสดวก
สิทธิ คู่กับหน้าที่ เสมอเหมือนสองหน้าของเหรียญ
คนหนึ่งมีสิทธิ ผู้อื่นมีหน้าที่เคารพสิทธิผู้ทรงสิทธิ
หน้าที่ที่เสี่ยง เกืด
ประโยชนมาก ทาให้มี
สิทธิประโยชนตามมา
-รู้จักกันหลังWW2 เมื่อตั้งUN
มีกฎบัตร (charter) แล้วจัดทา
ข้อตกลงคือ ปฏิญญาสากลฯ ขึ้น
ต่อมาทาอนุสัญญาฯ ๙ ฉบับ
รวมทั้งมีสนธิสัญญาอื่นที่
เกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชน เช่น ผู้
ลี้ภัย แรงงานฯ
“แม้มุ่งเน้นความเป็นสากลแต่
สภาพที่เป็นจริง ยังมีช่องว่างอยู่”
สิทธิกับเสรีภาพ มักใช้คู่กัน และมี “สิทธิในเสรีภาพ”
เมื่อกาหนดสิทธิฯให้ปชช.รัฐมีหน้าที่เฉพาะเจาะจง เตรียมทรัพยากร การ
จัดการให้คนเข้าถึง/ใช้สิทธินั้น รัฐมีหน้าที่ไม่ขัดขวางการใช้เสรีภาพของปชช
สิทธิ เสรีภาพของบุคคลในรัฐใด สัมพันธกับ สิทธิมนุษยชนสากล และสิทธิมนุษยชน
ของรัฐนั้น ตามที่มีพันธกรณี และบริบทของรัฐนั้น (ปัจจัยด้านการเมือง ปกครอง ก.ม.
เศรษฐกิจ สังคม วัฒนนธรรมฯ ) เช่นปท.ประชาธิไตย สังคมนิยม อิสลามฯ
กิจกรรมบางอย่างอาจเปลี่ยนจาก เสรีภาพ เป็นสิทธิ หน้าที่ได้ เช่น การเรียน
กิจที่ต้องทา/งดเว้นการ
กระทา ถ้าไม่ปฏิบัติตาม
มีความผิด ถูกลงโทษ

20. สิทธิ
• ประโยชน หรือ อานาจของบุคคล ที่รัฐรับรอง คุ้มครองให้ (มีก.ม.รับรอง)
รัฐ อาจยกระดับ “เสรีภาพ” ขึ้นมาเป็น “สิทธิ” เมื่อเห็นความจาเป็น เช่น การรักษาพยาบาลฯ
รัฐ มีหน้าที่จาเพาะเจาะจง ต้องเตรียมการ มีก.ม.ระเบียบ คน สถานที่ อุปกรณ งบฯรองรับ
เช่น สิทธิในชีวิตร่างกาย การพบ/มีทนายฯ สิทธิรักษาพยาบาล สิทธิของเด็ก ผู้พิการ ผู้สูงอายุฯ
• การใช้สิทธิของบุคคล ต้องไม่ละเมิดสิทธิผู้อื่น ไม่ละเมิดก.ม. ไม่ขัดศีลธรรมอันดี
สิทธิ คู่กับหน้าที่ เมื่อบุคคลมีสิทธิ บุคคลอื่นมีหน้าที่ต้องไม่ละเมิดสิทธิผู้ทรงสิทธินั้น
สิทธิ สัมพันธใกล้ชิดกับ เสรีภาพ มักกล่าวรวมๆกันไปว่าสิทธิเสรีภาพ

21. เสรีภาพ
• อิสระที่จะทาอะไร หรือ ไม่ทาอะไรก็ได้ โดยไม่มีใครมาบงการ
เช่น เปลือยกายเดินคนเดียวในห้องนอน เปิดเพลงเสียงดังในห้องที่เก็บเสียง
เวลาเจ็บป่วย ไม่ไปหาหมอ หรือ ไปหมอแผนโบราณ หมอจีน หรือ หมอแผนปัจจุบัน
• ถ้าไม่ทาให้ผู้อื่นเดือดร้อน ไม่ละเมิดสิทธิผู้อื่น
• ไม่ขัดหลักศีลธรรม/ศาสนา
• ไม่ผิดก.ม.
เช่น เสรีภาพในการนับถือศาสนา การแสดงออก การประกอบอาชีพฯ

22. สิทธิเสรีภาพของบุคคล
(รัฐธรรมนูญฯปี๖๐
ม.๒๕-ม.๔๙)
สิทธิของมารดาก่อน/หลังคลอด,
ผู้ชรา,ผู้ยากไร้
ใช้สิทธิล้มการปกครองไม่ได้
สิทธิสาธารณสุข
สิทธิของผู้บริโภค
สิทธิในการตั้งพรรคการเมือง.
เสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบ
สิทธิบุคคลและชุมชน ศิลป สวล.เสนอ
หน่วยงาน สวัสดิการชุมชน
เสรีภาพรวมเป็นสมาคม สหภาพฯ
สิทธิบุคคล ชุมชนเข้าถึงข้อมูล
ร้องเรียน ฟ้องหน่วยงานรัฐฯ
เสรีภาพประกอบอาชีพ
เนรเทศ ห้ามเข้าประเทศ ถอนสัญชาติไทย
(ที่ได้มาโดยการเกิด)ไม่ได้
เสรีภาพเดินทาง เลือกที่อยู่
สิทธิในทรัพยสิน มรดก การเวนคืน
เสรีภาพบุคคลในการสื่อสาร
เสรีภาพสื่อฯ
เสรีภาพในการแสดง
ความคิดเห็น
เสรีภาพในเคหสถาน
สิทธิส่วนตัว ชื่อเสียง
เสรีภาพในการนับถือศาสนา
เกณฑแรงงานทาไม่ได้
สิทธิเสรีภาพในชีวิต ร่างกาย
สิทธิกระบวนการยธ.อาญา
ความเสมอภาค
สิทธิได้รับการเยียวยา

23. หน้าที่
• กิจ หรือ สิ่งที่ต้องทา หรือไม่กระทา ตาม ก.ม.หรือ หลักศีลธรรม
• ถ้าไม่ปฏิบัติ มีความผิด และมีโทษ
เช่น การเลี้ยงดูลูก, เสียภาษี เกณฑทหาร เคารพก.ม., ศึกษาภาคบังคับฯ
• หน้าที่ กับ สิทธิ เป็นของคู่กัน เหมือนหน้าสองหน้า ของเหรียญเดียวกัน
เมื่อบุคคลหนึ่งมีสิทธิ บุคคลอื่นมีหน้าที่ต้องเคารพสิทธิ ไม่ละเมิดสิทธิของผู้มีสิทธิ
• หน้าที่ ก่อให้เกิดสิทธิ(ประโยชน) เช่น หน้าที่ของนายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา
ประธานศาลฎีกา หน้าที่ของทหารที่เสี่ยงภัยในภาคใต้ ได้รับสิทธิประโยชนมากกว่า
รัฐอาจเปลี่ยน “สิทธิ” เป็น “หน้าที่” เนื่องจากจาเป็น เช่น เรียนภาคบังคับ ไปเลือกตั้งฯ

24. รักษา ชาติ ศาสนา
พระมหากษัตริย
ประชาธิปไตย
ป้องกันประเทศ
ปฏิบัติตามกฎหมาย
เข้าศึกษาภาคบังคับ
รับราชการทหาร/
เกณฑทหาร ไม่ละเมิดสิทธิและเสรีภาพ
ของบุคคลอื่น
ใช้สิทธิเลือกตั้ง
คานึงประโยชนส่วนรวม
อนุรักษสิ่งแวดล้อม
และวัฒนนธรรม
เสียภาษีอากร
ไม่ทุจริต
หน้าที่ของ
คนไทย
(รธน.ฯม.๕๐)
หน้าที่ของคนไทย
ในรัฐธรรมนูญแต่ละฉบับ
อาจเน้นแตกต่างกัน

25. • สิทธิธรรมชาติ ติดตัวคนมาแต่เกิด ไม่ว่าบุคคลนั้นจะมีเชื้อชาติ ผิวสีใด เพศใด นับ
ถือศาสนาใด ยากดีมีจน เรียนสูง เรียนน้อย มีอาชีพใด เพราะมนุษยทุกคนล้วนแต่
มีศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย มีสิทธิเสรีภาพ และความเสมอภาค (ไม่เลือกปฎิบัติ)
- เป็นสิทธิสากลข้ามพรมแดน ไม่ขึ้นกับ ก.ม.ของประเทศใด*
- ไม่สามารถพรากสิทธิฯนี้ไปได้
- โอนสิทธิฯให้กันไม่ได้ แบ่งแยกไม่ได้
- มนุษยเรามีส่วนร่วมใช้ประโยชนในสิทธินั้น ตรวจสอบได้โดยหลักนิติธรรม
๒๕
• ยึดหลัก“เอาใจเขามาใส่ใจเรา” ถ้าเราไม่อยากถูกทาอะไรที่ไม่ดี เราก็อย่าไปทากับ
ผู้อื่นแบบนั้น เพราะทุกคนในโลกล้วนเป็นเพื่อนมนุษย เป็นพี่น้องกันทั้งสิ้น
สิทธิมนุษยชน

26. ความหมายของสิทธิ และสิทธิมนุษยชน
(ศ. ดร.วิษณุ เครืองาม)
สิทธิ (Rights) หมายถึง
• สิ่งที่กฎหมายรับรอง และให้ความคุ้มครอง ไม่ให้ผู้ใดกระทาการละเมิด
• ดังนั้นสิทธิผูกไว้กับก.ม. หากมีก.ม.รับรอง คุ้มครอง สิ่งนั้นเรียกว่าสิทธิ ซึ่ง
หากไม่มีการกาหนดสิทธิดังกล่าวในก.ม.อาจทาให้มีการลิดรอน หรือไม่ได้รับ
ความคุ้มครองทางก.ม.ได้

27. สิทธิมนุษยชน (Human Rights)
• เหนือขึ้นไปอีกชั้นหนึ่ง ซึ่งถือว่าคนเราเกิดมา มีสภาพเป็นมนุษยไม่ว่าจะมี
เชื้อชาติใด เพศใด นับถือศาสนาใด มีคติความเชื่อ ทางการเมืองอย่างไร
มีสถานภาพใด ไม่ว่าจะสูงต่ํา ดาขาวมั่งมีหรืออยากจน ในฐานะที่เป็น
มนุษยก็ย่อมมีความเสมอภาคกัน
• โดยไม่ผูกกับกฎหมายบ้านเมือง เพราะมันไปผูกกับความเป็นมนุษยเสีย
แล้ว เช่น มนุษยมีร่างกายก็มีสิทธิที่จะเดิน มนุษยเกิดมามีสมอง ก็มีสิทธิที่
จะคิด เมื่อมีสิทธิที่จะคิดจึงมีความเชื่อ เมื่อมนุษยมีร่างกายก็มีสิทธิที่จะ
ทางาน เมื่อทางานก็มีสิทธิ ที่จะพักผ่อน

28. สิทธิมนุษยชน : ความหมาย องค์ประกอบ
ศักดิศรีของ
ความเป็นมนุษย
สิทธิ เสรีภาพ
การมี เข้าถึง และใช้สิทธิฯ
และไม่ถูกละเมิดสิทธิฯ
ความเสมอภาค
และความเท่าเทียม
การไม่เลือกปฎิบัติ
สิทธิตาม
ธรรมชาติ ที่ติดตัวมนุษยทุกคน มาแต่
เกิดไม่ว่าจะมีเชื้อชาติ ผิวพรรณ มีความ
เชื่อใด เป็นสากลไม่มีพรมแดน พราก
ไม่ได้ โอนให้กันไม่ได้ฯ

29. ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ (Human Dignity)
• เกิดมาเป็นคน
- ยากดีมีจน
- สูงต่า ดาขาว เชื้อชาติใด วรรณะใด
- เรียนมาก หรือเรียนน้อย
- อยู่ในประเทศใด ในยุโรป อเมริกา
- ทาอะไร เป็นชาวเมือง ชาวไร่ ชาวนา นักการเมือง ขรก.เจ้าของธุรกิจ...
- นับถือศาสนาพุทธ คริสต อิสลาม ถือผี ไม่มีศาสนา
- เป็นเด็กน้อย ผู้หญิง LGBT ผู้สูงอายุ ผู้พิการ ผู้ต้องขัง คนเร่ร่อน ผู้ติดเชื้อเอชไอวีฯ
• ล้วนแต่เป็นคนเหมือนกัน ทุกคนต้องมีศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย

34. ความเท่าเทียมกัน ความเสมอภาคอย่างเป็นธรรม (Equality & Equity)
• คนเราเกิดมา อาจมีความแตกต่างกัน มีความหลากหลายจากปัจจัยทางชีวภาพ เศรษฐกิจ
สังคมฯ
• แต่คนเราต้องมีเสมอภาคและความเท่าเทียม (ในจิตสานึกของเรา และการดูแลของรัฐ)
- ในเรื่องโอกาสทางการศึกษา การสาธารณสุข การบริการอื่นๆของรัฐ (และภาคเอกชน)
- ในเรื่องการเข้าถึงทรัพยากรฯ
- ในเรื่องสิทธิในกระบวนการยุติธรรมฯ
• กรณีที่เป็นผู้ด้อยโอกาส รัฐอาจมีมาตรการพิเศษช่วยเหลือ ไม่ถือว่าเป็นการเลือกปฎิบัติ

35. ความเป็นธรรม
ความเท่าเทียม
ความเสมอภาค ไม่ได้หมายความว่า ให้ทรัพยากรเท่าๆกัน แต่คานึงถึงความจาเป็นของแต่ละคบ
ว่าใครมีความจาเป็นมาก ควรได้รับทรัพยากรมากกว่าเพื่อให้มีสิทธิพื้นฐานเท่ากัน ใกล้เคียงกัน

36. การมีสิทธิประเภทต่างๆ เช่น สิทธิพลเมือง การเมือง เศรษฐกิจ สังคม
วัฒนธรรม และการเข้าถึงสิทธิฯ (Access to rights)
•สิทธิพลเมือง เช่น สิทธิในชีวิต ร่างกาย ทรัพยสินของบุคคล การสื่อสารฯ
•สิทธิการเมือง เช่น สิทธิในการชุมนุม การตั้งพรรคการเมืองฯ
•สิทธิทางเศรษฐกิจ เช่น สิทธิในการมีงานทา ได้ค่าตอบแทน มีวันพักฯ
•สิทธิทางสังคม เช่น สิทธิด้านการศึกษา สาธารณสุขฯ
•สิทธิทางวัฒนนธรรม เช่น สิทธิในศิลปะ วัฒนนธรรม การละเล่นพื้นเมือง

40. มุมมองเรื่องสิทธิมนุษยชน (+)
เกิดมาเป็นคน ยากดีมีจน จะขาวจะดา
จะเรียนมามากหรือเรียนมาน้อย
ก็มีศักดิ์ศรี เป็นคนเหมือนกัน
เอาใจเขามาใส่ใจเรา เราไม่ชอบให้ใครทาอะไรกับเรา
เราก็อย่าไปทากับเขาอย่างนั้น
จะรวยจะจน ถ้าทาผิด
ก็ต้องติดคุกเหมือนกัน
คุกไม่ใช่มีไว้ขังแต่คนจนเท่านั้น
สิทธิที่ติดตัวคนมาตั้งแต่
เกิด
เป็นสากล
ไม่มีพรหมแดน
สัมพันธเชื่อมโยงกัน
แบ่งแยกไม่ได้
โอนให้กันไม่ได้
พรากเอกไปจากเราไม่ได้
จะเขียนก.ม.มาห้ามก็
ไม่ได้
ทาไมต้องลัดคิวให้บริการคน
รวย หรือญาติมิตรก่อน
ถ้าเขาป่วยจะตายก็ไม่ว่า
สอดคล้องกับหลักธรรมชาติ
หลักการทางศาสนา
สิทธิ เสรีภาพ
ศักดิ์ศรี
ของมนุษย
ที่ทาให้คน
แตกต่างไป
จากสัตว
ไม่ใช่เป็นเรื่อง
การจับผิด หรือ
การต่อต้านการ
ทางานของ
เจ้าหน้าที่รัฐ แต่
เป็นเรื่องที่
เกี่ยวข้องกับเรา
ตั้งแต่อยู่ในท้อง
แม่ โตขึ้น เรียน
ทางาน มีคู่ มีลูก
ป่วย แก่ พิการ
จนกระทั่งตาย

41. มุมมองในเรื่องสิทธิมนุษยชน (-)
เวลาชาวบ้านถูกยิง
ถูกระเบิด
พวกสิทธิมนุษยชน
หายหัวไปไหนหมด
เอาไอ้พวกข่มขืนฆ่าไป
ประหารให้หมด
อย่ามาอ้างสิทธิมนุษยชนเลย ทีชีวิต
คนอื่นมันไม่เห็นความสาคัญ พวก
มองโลกสวย
พวกตามก้น
ฝรั่ง
พวกที่คอยจับผิดการ
ทางานของ
ต.ร.,ทหาร, ขรก.ฯ
พวกที่คิดว่ามี
สิทธิเสรีภาพ
จนไร้ขอบเขต
พวกเห็นคนต่างชาติ
คนต่างด้าว ดีกว่าคนไทย
ทาไมเราต้องใช้เงินภาษีฯของ
คนไทยไปเลี้ยงดูคนต่างชาติ
พวกชอบการปกครอง
แบบสาธารณรัฐ ชอบ
อ้างความเสมอภาค พวก
ล้มสถาบันฯ NGO
พวกขัดขวาง
การพัฒนนา
ประเทศ

42. • สิทธิมนุษยชน หมายความว่า
- ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย
- สิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาคของบุคคลที่ได้ที่ได้รับการรับรอง หรือคุ้มครอง
- ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
- ตามกฎหมายไทย
- ตามสนธิสัญญาที่ประเทศไทยมีสนธิสัญญาที่ประเทศไทยมีพันธกรณีที่จะต้องปฏิบัติตาม
(พระราชบัญญัติคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ.2542 มาตรา 3)
ความหมายของสิทธิมนุษยชน ของประเทศไทย
ขอบเขตของหลักสิทธิมนุษยชน ของประเทศไทย จะแคบกว่า หลักสิทธิมนุษยชนสากล ในประเด็น สิทธิ
เสรีภาพ ความเสมอภาค และความคุ้มครองของบุคคลฯ เป็นไปตามก.ม.ไทย และพันธกรณีของประเทศไทย)
สิทธิมนุษยชน มิได้มีแต่เพียงมิติด้าน ก.ม. เท่านั้น แต่เป็นสหวิทยาการ มีทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม
วัฒนนธรรมฯ

43. ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ค.ศ.๑๙๔๘/พ.ศ.๒๔๙๑*
ขจัดการเลือกปฏิบัติ
ทางเชื้อชาติ*
ค.ศ.๑๙๖๕/พ.ศ.๒๕๐๘
เด็ก*
ค.ศ.๑๙๘๙/พ.ศ.๒๕๓๒
ต่อต้านการทรมาน
ค.ศ.๑๙๘๔/พ.ศ.๒๕๒๗*
ต่อต้านอุ้มหาย
ค.ศ. ๒๐๐๖/พ.ศ.๒๕๔๙
แรงงานอพยพฯ
ค.ศ.๑๙๙๐/พ.ศ.๒๕๓๓
สตรี*
ค.ศ..๑๙๗๙/พ.ศ.๒๕๒๒
คนพิการ*
ค.ศ.๒๐๐๖/พ.ศ.๒๕๔๙
ปัญหาการละเมิดสิทธิฯในรูปแบบต่างๆเช่น ฆ่าล้างเผ่าพันธฯในWW2
การจัดตั้งองคกรสหประชาชาติ ค.ศ.๑๙๔๕/พ.ศ.๒๔๘๘
กติกาฯว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง
ค.ศ.๑๙๖๖/พ.ศ.๒๕๐๙*
กติกาฯว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม วัฒนนธรรม
ค.ศ.๑๙๖๖/พ.ศ.๒๕๐๙*
การจัดกลุ่มของ
อนุสัญญาด้านสิทธิ
มนุษยชน
เจตนารมณร่วมกัน
ไม่มีสภาพบังคับ
เป็นก.ม.ระหว่าง
ประเทศ
อนุสัญญาสิทธิ
มนุษยชน ๙ ฉบับ
มีสถานะเป็นก.ม.
ระหว่างประเทศ
ทุกฉบับเป็นสิทธิ
มนุษยชนสากล
ไร้พรมแดนฯ

44. หลักสิทธิมนุษยชนสากล ดูจากอะไร ที่ไหน
ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ค.ศ.๑๙๔๘/๒๔๙๑ (UDHR)
อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ๙ ฉบับ (ICCPR,ICESC,CERD,CED,CRD,
สนธิสัญญาอื่นๆ เช่น ILO 87,ILO 98,อนุสัญญาผู้ลี้ภัยฯ
หลักจารีตประเพณีระหว่างประเทศ

45. รัฐที่เป็นสมาชิก
อนุสัญญาฯ
มีพันธะกรณีต้องปฏิบัติ
ตามอนุสัญญาต่อต้าน
การทรมานฯ
๑) ประกันให้เกิดสิทธิ
(ก.ม.,บริหาร,ศาล)
๒) เผยแพร่
หลักการของ
อนุสัญญา
๓) ปฏิบัติให้เกิดสิทธิ
แก่ปชช.ในรัฐ
๔) รายงาน
สถานการณ
ต่อ UN

46. รัฐธรรมนูญฯ พ.ศ.๒๕๔๐ (รัฐธรรมนูญ ฉบับประชาชน)
เจตนารมณของรัฐธรรมนูญ พ.ศ. ๒๕๔๐ ก็คือการปฏิรูปการเมืองโดยมี
เป้าหมาย ๓ ประการ[2]
๑. ขยายสิทธิ เสรีภาพ และส่วนร่วมของพลเมืองในการเมือง สิทธิใน
กระบวนการการยุติธรรม เยียวยาฯ
๒. การเพิ่มการตรวจสอบการใช้อานาจรัฐโดยประชาชน เพื่อให้เกิด
ความสุจริตและโปร่งใสในระบอบการเมือง
๓.การทาให้ระบบการเมืองมีเสถียรภาพและประสิทธิภาพ
รัฐธรรมนูญ พ.ศ.๒๕๔๐ มีผลกระทบที่สาคัญต่อพัฒนนาการสิทธิมนุยชน
ในประเทศไทย หลายประการ
- บทบัญญัติเรื่องสิทธิฯต่างๆ
- นาไปสู่ก.ม.ภายในด้านการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนและการเยียวยา
- การจัดตั้งองคกรคุ้มครองสิทธิฯและการตรวจสอบรัฐบาลฯ

47. สิทธิ เสรีภาพของปวงชนชาวไทย
หมวด ๓ มาตรา ๒๕-๔๙
หน้าที่ของปวงชนชาวไทย
หมวด ๔ มาตรา ๕๐ (๑๐ ประการ)
สิทธิมนุษยชน ของประชาชนไทย
หมวด ๑ บททั่วไป มาตรา ๔
พรบ.คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
มาตรา ๓

48. สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ สิทธิมนุษยชน ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐

49. คลิป

50. ทบทวนความรู้ ความเข้าใจ
• หน้าที่ เป็นกิจ หรือสิ่งที่บุคคลต้องปฏิบัติ ถ้าไม่ปฏิบัติ มีความผิดและมีโทษ อาจแบ่งเป็นหน้าที่
ทางศีลธรรม และหน้าที่ตามก.ม. ปกติหน้าที่ตามก.ม.จะสอดคล้องกับหน้าที่ทางศีลธรรม
• รัฐเองก็มีหน้าที่ด้วย ได้แก่ ด้านความมั่นคง การรักษาความปลอดภัย การบริการสาธารณะ /
การพัฒนนา รวมทั้งหน้าที่ในด้านสิทธิมนุษยชน คือ การเคารพสิทธิของปชช.(respect) การ
ปกป้อง(protect) และการเติมเต็ม(fulfil)
• ในขณะที่ “สิทธิ” เป็นประโยชน อานาจ หรือความสามารถของบุคคลที่รัฐรับรองให้ และทาให้
ผู้อื่นรวมทั้งรัฐมีหน้าที่ ต้องเคารพสิทธิของผู้ทรงสิทธิ และเมื่อรัฐให้สิทธิแก่ประชาชน ยังมี
หน้าที่เฉพาะเจาะจงที่ทาให้บุคคลเข้าถึงสิทธินั้นโดยสะดวก (เช่น ๓๐ บาทรักษาทุกโรค การ
เรียนฟรี) ในขณะที่รัฐมีมีหน้าที่เจาะจงในเรื่องเสรีภาพ แต่ต้องไม่ขัดขวาง
สิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ สิทธิมนุษยชน คืออะไร มีความเกี่ยวข้องสัมพันธกันอย่างไร

51. ทบทวนความรู้ ความเข้าใจ
• เสรีภาพ เป็นความอิสระที่จะทาอะไรหรือไม่ทา ไม่อยู่ใต้การบงการของใคร แต่ต้องไม่
ละเมิดสิทธิฯผู้อื่น ไม่ละเมิดก.ม.
• สิทธิมนุษยชนไทย กับ สิทธิมนุษยชนสากล สัมพันธกันอย่างไร มีข้อแตกต่างกันอย่างไร
อะไรเป็นสาเหตุที่สาคัญ สิทธิมนุษยชนไทย จะรู้ได้อย่างไร ดูจากที่ไหน และสิทธิมนุษยชน
สากล มีอะไรบ้าง ดูที่ไหน
• สิทธิมนุษยชนเป็นสิทธิที่ติดตัวมนุษยมาตั้งแต่เกิด พรากไม่ได้ ถ่ายโอนไม่ได้ เป็นสากล ไม่
ขึ้นกับก.ม.ของรัฐใด ส่วนสิทธิมนุษยชนของรัฐใด ปกติต้องสอดคล้องกับหลักสากล
เนื่องจากเป็นสมาชิกUN แต่ในทางปฎิบัติปัจจัยสภาพแวดล้อมทางด้านการเมือง การ
ปกครอง เศรษฐกิจ สังคม วัฒนนธรรมฯส่งผลต่อสถานการณสิทธิมนุษยชนของรัฐนั้นๆ เช่น
ประเทศเสรีประชาธิปไตย ประเทศสังคมนิยม ประเทศที่ยังมีการปกครองไม่เป็น
ประชาธิปไตยมากนัก ประเทศที่ประชาชนนับถือศาสนาอิสลาม(ที่ใช้ก.ม.ชีอะห)

52. บันไดของการป้องกัน เฝ้าระวัง คุ้มครองสิทธิฯ
+ ให้ประชาชน จนท.รัฐ รู้/ตระหนักเรื่องสิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ สิทธิมนุษยชน
เคารพสิทธิฯ ผู้อื่น เคารพ ก.ม.
+ เมื่อพบการละเมิดสิทธิฯ แจ้งหน่วยงานฯทราบเพื่อคุ้มครองสิทธิฯ
+ เข้าไปช่วยเหลือผู้อื่น ชุมชน ในการป้องกัน คุ้มครองสิทธิฯ
ประเทศไทย เป็นสังคมที่เคารพสิทธิ สมานฉันท น่าอยู่
+
- ชอบอ้างสิทธิ เอาประโยชนส่วนตน ไม่เคารพสิทธิผู้อื่น และประโยชนส่วนรวม
ชอบเลี่ยง/ละเมิดก.ม.เมื่อมีโอกาส
สังคมไทยยัง
มีลักษณะนี้
อยู่มาก
ช่วยเปลี่ยนสังคมไทย
เป็นสังคมตระหนักรู้
เรื่องสิทธิฯ ไม่ละเมิด
สิทธิฯไม่ละเมิดก.ม.

53. สรุปสาระสาคัญของหลักสิทธิมนุษยชนสากล
ศักดิ์ศรี
ความเป็นมนุษย
ความเสมอภาค
เท่าเทียม ไม่เลือกปฎิบัติ ความมีสิทธิ เข้าถึงสิทธิประเภทต่างๆ
เกิดมาเป็นคน ไม่ว่าจะเป็นคน
เชื้อชาติใด มีสัญชาติหรือไม่
นับถือศาสนาใด มีความเชื่อการเมืองใด
ยากดีมีจน สูงต่าดาขาว
เรียนมาก เรียนน้อย
ล้วนมีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย
แม้คนเราจะแตกต่างทางร่างกาย สติปัญญา
ฐานะทางเศรษฐกิจ สังคม การเมืองฯ
แต่ต้องมีความเสมอภาคเท่าเทียมกัน
เว้นแต่กลุ่มผู้ด้อยโอกาส อาจได้รับการสนับสนุน
มากกว่า จนกว่ามีความใกล้เคียงกัน
ตั้งแต่อยู่ในครรภมารดา จนเสียชีวิต
ต้องเข้าถึง ได้รับ และปกป้อง
คุ้มครองสิทธิ ทั้งสิทธิพลเมือง
(ร่างกาย ชีวิต ทรัพยสินฯ) สิทธิ
การเมือง สิทธิทางสังคม (การศึกษา
สาธารณสุข) เศรษฐกิจ วัฒนนธรรมฯ

54. เสรีภาพ
สิทธิ
หน้าที่
สิทธิมนุษยชน
ยกระดับขึ้น
เป็นสิทธิ
ปฎิบัติตามก.มฯ
อิสระที่จะทา หรือ ไม่ทาอะไร แต่
ต้องไม่ละเมิดสิทธิผู้อื่น/ก.ม.
ประโยชน อานาจของ
บุคคล ที่รัฐรับรองให้
ความหมาย และความสัมพันธระหว่าง สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ และสิทธิมนุษยชน
สิทธิธรรมชาติติดตัวคนมาตั้งแต่เกิด ข้ามพรหมแดนฯ
ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย เสมอภาค เข้าถึงสิทธิต่างๆ
ไม่ละเมิดสิทธิผู้อื่น
รัฐดูแลให้ปชช.เข้าถึงสิทธิ
ไม่ละเมิดสิทธิ และเยียวยา
เมื่อถูกละเมิดฯ
รัฐดูแลปชช.ใช้เสรีภาพ
โดยไม่ละเมิดสิทธิผู้อื่น
ไม่ละเมิดก.ม.
ปชช.ทาหน้าที่ด้วยความเต็มใจ

55. ๒. สิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ และสิทธิมนุษยชน สัมพันธ์กันอย่างไร มีสภาพคงที่หรือไม่
สิทธิกับหน้าที่ เป็นของคู่กัน เมื่อบุคคลมีสิทธิ บุคคลอื่นมีหน้าที่ต้องเคารพสิทธิของผู้ทรงสิทธิ
สิทธิ กับเสรีภาพ เป็น “สิ่ง” ที่ประชาชนในประเทศเสรีประชาธิปไตย ต้องมี
และมีความสัมพันธกัน โดยรัฐอาจยกเสรีภาพให้เป็นสิทธิฯ หรือ สิทธิในเสรีภาพ
รัฐมีหน้าที่จาเพาะเจาะจงเมื่อกาหนดสิทธิของประชาชนขึ้น ต้องเตรียม ก.ม.องคกร ทรัพยากร
การจัดการฯ ให้ประชาชนเข้าถึงสิทธิ ขณะที่รัฐมีหน้าที่ให้ประชาชนใช้เสรีภาพโดยไม่แทรกแซง
สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ เปลี่ยนแปลงได้ ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อม ปัจจัยการเมือง การปกครอง
ก.ม. เศรษฐกิจ สังคม เทคโนโลยี่ ความสัมพันธระหว่างประเทศฯ ของรัฐ

56. ๓.สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ ของประชาชนคนไทย และคนที่อยู่ในประเทศไทย ดูจากอะไร ที่ไหน
ดูจาก ก.ม.ภายใน (รัฐธรรมนูญ ก.ม.ลาดับรอง นโยบายรัฐบาล) และจารีตประเพณี (กรณีที่ดิน
ชาวเล)
สิทธิ เสรีภาพของผู้สัญชาติไทย มีขอบเขตกว้างกว่า ผู้ที่อยู่ในประเทศไทย เช่น แรงงานต่างด้าว
ผู้ไร้สัญชาติฯ
ดูจากข้อตกลง สนธิสัญญาระหว่างประเทศด้านสิทธิมนุษยชนฯ ที่ไทยมีพันธกรณี ( เช่น สิทธิเด็ก
เป็นสากล)

57. สิทธิมนุษยชน มีขอบเขตกว้างกว่าสิทธิพลเมือง(คนที่เป็นพลเมือง ถือสัญชาติรัฐนั้น)
สิทธิพลเมือง
สิทธิเศรษฐกิจ สิทธิทางสังคม
สิทธิทางวัฒนนธรรม
สิทธิทางการเมือง
สิทธิมนุษยชน

58. เสรีภาพ
สิทธิ
หน้าที่
สิทธิมนุษยชน
ยกระดับขึ้น
เป็นสิทธิ
ปฎิบัติตามก.มฯ
อิสระที่จะทา หรือ ไม่ทาอะไร
แต่ต้องไม่ละเมิดสิทธิผู้อื่น/ก.ม.
ประโยชน อานาจของ
บุคคล ที่รัฐรับรองให้
ความหมาย และความสัมพันธระหว่าง สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพ และสิทธิมนุษยชน
สิทธิธรรมชาติติดตัวคนมาตั้งแต่เกิด ข้ามพรหมแดนฯ
ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย เสมอภาค เข้าถึงสิทธิต่างๆ
ไม่ละเมิดสิทธิผู้อื่น
รัฐดูแลให้ปชช.เข้าถึงสิทธิ
ไม่ละเมิดสิทธิ และเยียวยา
เมื่อถูกละเมิดฯ
รัฐดูแลปชช.ใช้เสรีภาพ
โดยไม่ละเมิดสิทธิผู้อื่น
ไม่ละเมิดก.ม.
ปชช.ทาหน้าที่ด้วยความเต็มใจ

59. หลักสิทธิมนุษยชนสากล ดูจากอะไร ที่ไหน
ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ๙ ฉบับ
สนธิสัญญาอื่นๆ เช่น ILO 87,ILO 98
หลักจารีตประเพณีระหว่างประเทศ

60. ข้อตกลงฯและอนุสัญญาด้านสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ

61. คาปรารถของปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ...ที่รับรองและประกาศโดยข้อมติสมัชชา
สหประชาชาติ ที่ ๒๒๗ เอ /// เมื่อ ๑๐ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๙๑ กล่าวถึง หลักนิติธรรม (Rule
of Law) ไว้ด้วยว่า
…….เป็นความจาเป็นที่ หลักสิทธิมนุษยชน ควรได้รับความคุ้มครองโดย
หลักนิติธรรม ถ้าไม่ประสงค์ให้มนุษย์ต้องถูกบีบบังคับให้หาทางออกเป็นที่
พึ่งสุดท้าย ด้วยการก่อความไม่สงบ เพื่อต่อต้านทรราชย์และการกดขี่…...

62. “....กฎหมายทั้งปวงนั้น เราบัญญัติขึ้นเพื่อใช้เป็นปัจจัยสาหรับรักษาความยุติธรรม
กล่าวโดยสรุปก็คือ ใช้เป็นแบบแผนแห่งความประพฤติปฏิบัติของมหาชนสถานหนึ่ง
กับใช้เป็นแม่บทในการพิจารณาตัดสินความประพฤติปฏิบัตินั้นๆ ให้เป็นไปอย่าง
ถูกต้องเที่ยงตรงอีกสถานหนึ่ง
โดยที่กฎหมายเป็นแค่เครื่องมือในการรักษาความยุติธรรมดังกล่าว จึงไม่ควรที่จะ
ถือว่ามีความสาคัญยิ่งไปกว่าความยุติธรรม หากควรจะต้องถือว่าความยุติธรรมมาก่อน
กฎหมายและอยู่เหนือกฎหมาย การพิจารณาพิพากษาอรรถคดีใดๆ โดยคานึงถึงแต่
ความถูกผิดตามกฎหมายเท่านั้น ดูจะไม่เป็นการเพียงพอ จาต้องคานึงถึงความ
ยุติธรรมซึ่งเป็นจุดประสงคด้วยเสมอ
พระบรมราโชวาทรัชกาลที่ ๙ ในพิธีพระราชทานประกาศนียบัตรแก่ผู้สอบไล่ได้ตามหลักสูตรของสานัก
อบรมศึกษากฎหมายแห่งเนติบัณฑิตยสภา ณ เนติบัณฑิตสภา เมื่อวันที่ ๗ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๑๕

63. ความหมาย ความสัมพันธ์ของ สิทธิมนุษยชน นิติธรรม ความยุติธรรม
สิทธิมนุษยชน (สากล กับไทย) นิติธรรม ความยุติธรรม
-ความถูกต้องตามศีลธรรม
บนพื้นฐานของจริยธรรม
ความสมเหตุสมผล ก.ม.,
ก.ม.ธรรมชาติ, ศาสนา,
ความเที่ยงธรรม
(equity) และความเป็น
ธรรม (fairness)
ตลอดจนการบังคับใช้ก.ม.
-การปกครองที่ดีนั้นควรต้องให้ก.ม.อยู่สูงสุด
(supremacy of law) และทุกๆ คนต้องมี
สถานะที่เสมอภาค และเท่าเทียมกันภายใต้ก.ม.
-สิทธิธรรมชาติ ติดตัวมาแต่เกิด
-ศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย
-ความเสมอภาค ไม่เลือกปฏิบัติ
-การเข้าถึงมี/สิทธิ ไม่อาจพรากไปได้
-แบ่งแยกไม่ได้ สัมพันธกัน
-สากลข้ามพรมแดน ไม่ขึ้นกับรัฐ
ใดๆ
-ไม่ผูกกับก.ม.บ้านเมือง เพราะไปผูก
กับความเป็นมนุษยแล้ว*
(สิทธิพื้นฐานขั้นต่าของมนุษยทุกคน)
-การปกครอง/บริหาร” ยึดก.ม.เป็นหลัก” ทั้ง
การออกก.ม.- เนื้อหาก.ม.- และการใช้ก.ม.
ต้องถูกต้อง เป็นธรรม เพื่อประโยชนของคน
ส่วนใหญ่ และมีการควบคุมการใช้ก.ม.อย่าง
เหมาะสม(นักวิชาการ NGOs นักกิจกรรม โต้มาก)
๑
-หลักนิติธรรม เกิด พัฒนนาในอังกฤษ (ใช้ระบบก.ม.
จารีตประเพณี) ส่วนหลักนิติรัฐ เกิด พัฒนนาในยุโรป
แผ่นดินใหญ่ (ใช้ระบบก.ม.ลายลักษณอักษร) ทั้งสอง
หลัก ต่างเน้น”การคุ้มครองสิทธิเสรีภาพประชาชน”
หลักสิทธิมนุษยชนของไทย
มีขอบเขตแค่ไหน

64. ความหมาย ความสัมพันธ์ของ สิทธิมนุษยชน นิติธรรม ความยุติธรรม
สิทธิมนุษยชน นิติธรรม ความยุติธรรม
ความถูกต้องตามศีลธรรมบน
พื้นฐานของจริยธรรม ความ
สมเหตุสมผล ก.ม. ก.ม.
ธรรมชาติ ศาสนา ความเที่ยง
ธรรม (equity) และความเป็น
ธรรม (fairness) ตลอดจน
การบังคับใช้ก.ม.
- ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย
- สิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาคของ
บุคคลที่ได้ที่ได้รับการรับรอง หรือ
คุ้มครอง
- ตามรัฐธรรมนูญแห่ง
ราชอาณาจักรไทย
- ตามกฎหมายไทย
- ตามสนธิสัญญาที่ประเทศ
ไทยมีสนธิสัญญาที่ประเทศไทยมี
พันธกรณีที่จะต้องปฏิบัติตาม
(พรบ.คณะกรรมการสิทธิมนุษยชน
แห่งชาติ พ.ศ.2542 มาตรา 3)
ข้อเรียกร้องทางศีลธรรมบาง
อย่าง ใช้เป็นเกณฑวัดการ
กระทาอันใดอันหนึ่งว่าถูก
หรือไม่ถูก มันเป็นข้อกาหนด
ในทางศีลธรรม
องคประกอบของหลักนิติธรรม :
มีกระบวนการออกก.ม. มีเนื้อหาของก.ม.ที่
ถูกต้อง เป็นธรรมเพื่อประโยชนของคนส่วนใหญ่
, ก.ม.ใช้บังคับทั่วไป, ต้องแจ้งให้ประชาชนทราบ
อย่างเปิดเผย,ไม่มีผลย้อนหลังที่เป็นโทษ,ห้าม
ยกเว้นความรับผิดของการกระทาในอนาคต, มีผู้
พิพากษาที่เป็นอิสระ เป็นกลาง
หลักนิติธรรม หรือหลักการบริหารโดยยึดก.ม.
เป็นหลัก ไม่ขึ้นอยู่กับตัวบุคคลผู้ปกครอง เป็น
หลัก เป็นหลักที่ควบคู่กับหลักนิติรัฐ (รัฐที่ยึดก.ม.
เป็นหลัก รัฐยอมลดอานาจมาปฏิบัติตามก.ม. ไม่
ทาอะไรที่ก.ม.ไม่ให้อานาจ) และ หลักดาเนินการ
ตามกระบวนการขั้นตอนที่ถูกต้องตามก.ม.
(Due process of law ของอเมริกา)

65. ความหมาย ความสัมพันธ์ของสิทธิมนุษยชน นิติธรรม ความยุติธรรม
สิทธิมนุษยชน นิติธรรม ความยุติธรรม
ความถูกต้องตามศีลธรรม
บนพื้นฐานของจริยธรรม
ความสมเหตุสมผล ก.ม.
ก.ม.ธรรมชาติ* ศาสนา
ความเที่ยงธรรม (equity)
และความเป็นธรรม
(fairness) ตลอดจนการ
บังคับใช้ก.ม.
การปกครองที่ดีนั้นควรต้องให้ก.ม.
อยู่สูงสุด (supremacy of law) และ
ทุกๆ คนต้องมีสถานะที่เสมอ
ภาค และเท่าเทียมกันภายใต้ก.ม.
-ศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย เป็นสิทธิธรรมชาติ
ติดตัวมาแต่เกิด เป็นสากลข้ามพรหมแดน
“ความเสมอภาค ไม่เลือกปฏิบัติ”*
-การเข้าถึง/มีสิทธิ ไม่อาจพรากไปได้ แบ่งแยก
ไม่ได้ สัมพันธเชื่อมโยงกัน มีส่วนร่วม เป็นส่วน
หนึ่งของสิทธิ ตรวจสอบได้ ใช้หลักนิติธรรม
- (สิทธิพื้นฐานขั้นต่าของมนุษยทุกคน)
การปกครอง/บริหาร ยึดก.ม.เป็นหลัก
๑).การออกก.ม.๒).เนื้อหาก.ม. ๓).การ
ใช้ก.ม.ต้องถูกต้อง เป็นธรรม เพื่อ
ประโยชนของคนส่วนใหญ่ และมีการ
ควบคุมการใช้ก.ม.อย่างเหมาะสม*
๑
- ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย
- สิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาคของบุคคลที่ได้รับ
การรับรอง หรือคุ้มครอง
- ตามรัฐธรรมนูญฯไทย
- ตามกฎหมายไทย
- ตามสนธิสัญญาที่ไทยมีพันธกรณีที่ต้องปฏิบัติ
(พรบ.คณะกรรมการสิทธิมนุษยชน พศ.๒๕๔๒ ม.๓)
หลักนิติธรรม บรรจุในรัฐธรรมนูญฯ
พ.ศ.๒๕๕๐ เป็นครั้งแรก ( ใน ม.๓ ว.๒ ,
ม.๗๘)
ความสัมพันธของทั้งสาม
หลัก คือ เสมอภาค
ไม่เลือกปฏิบัติ
ใช้หลักนิติธรรม

66. มิสซิส อิลลินอร์ รูสเวลล์ ภรรยาของประธานาธิบดี แฟรงคลิน ดี รูสเวลล์ แห่งสหรัฐอเมริกา
ผู้มีบทบาทสาคัญในการยกร่างปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนฯ (๓๐ ข้อ)

67. สรุปสาระสาคัญของปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนฯ(สากล ไร้พรมแดนฯ)
๑. ทุกคนมีศักดิ์ศรี สิทธิ และเสรีภาพเท่าเทียมกัน และต้องปฏิบัติต่อกันฉันพี่น้อง
๒. ทุกคนมีสิทธิ และเสรีภาพ อย่างเท่าเทียมกัน โดยไม่ถูกเลือกปฏิบัติ
๓. ทุกคนมีสิทธิในการมีชีวิตอยู่ และมีความมั่นคง
๔. ห้ามบังคับคนให้เป็นทาส และห้ามค้าทาสทุกรูปแบบ (ค้ามนุษย)
.๕. ห้ามการทรมาน หรือการลงโทษทารุณโหดร้ายผิดมนุษย
๖. สิทธิในการได้รับการยอมรับว่าเป็นบุคคลตามกฎหมาย
๗. สิทธิในการได้รับความคุ้มครองตามก.ม.อย่างเท่าเทียมกัน
๘. สิทธิในการได้รับการเยียวยาจากศาล
๙. ห้ามการจับกุม คุมขัง หรือเนรเทศโดยพลการ
๑๐. สิทธิในการได้รับการพิจารณาคดีอย่างเป็นธรรมและเปิดเผย
๔๙

68. ๑๑. สิทธิในการได้รับการสันนิษฐานว่าบริสุทธิ์ก่อนศาลตัดสิน และต้องมีก.ม.กาหนดว่าการ
กระทานั้นเป็นความผิด
๑๒. ห้ามรบกวนความเป็นอยู่ส่วนตัว ครอบครัว เคหสถาน การติดต่อสื่อสาร รวมทั้งห้าม
ทาลายชื่อเสียง และเกียรติยศ
๑๓. เสรีภาพในการเดินทางและเลือกถิ่นที่อยู่ในประเทศ รวมทั้งการออกนอกประเทศหรือ
กลับเข้าประเทศโดยเสรี
๑๔. สิทธิในการลี้ภัยไปประเทศอื่นเพื่อให้พ้นจากการถูกประหัตประหาร
๑๕. สิทธิในการได้รับสัญชาติ และการเปลี่ยนสัญชาติ
๑๖. สิทธิในการเลือกคู่ครอง และสร้างครอบครัว
๑๗. สิทธิในการเป็นเจ้าของทรัพยสิน
๑๘. เสรีภาพในความคิด มโนธรรม ความเชื่อ หรือการถือศาสนา
๑๙. เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นและแสดงออก รวมทั้งการได้รับข้อมูลข่าวสาร
๒๐.สิทธิในการชุมนุมโดยสงบและรวมกลุ่ม และห้ามบังคับเป็นสมาชิกสมาคม
๕๐

69. ๒๑. สิทธิที่จะมีส่วนร่วมในรัฐบาลทั้งทางตรง และโดยผ่านผู้แทน อย่างอิสระ และมีสิทธิเข้าถึง
บริการสาธารณะโดยเท่าเทียมกัน
๒๒.สิทธิในการได้รับความมั่นคงทางสังคม และได้รับสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนนธรรม
โดยการกาหนดระเบียบและทรัพยากรของประเทศตนเอง
๒๓. สิทธิในการมีงานทาตามที่ต้องการ และได้รับการประกันการว่างงาน รวมทั้งได้รับ
ค่าตอบแทนเท่ากัน สาหรับงานอย่างเดียวกัน และรายได้ต้องพอแก่การดารงชีพสาหรับตนเอง
และครอบครัว ตลอดจนมีสิทธิก่อตั้ง และเข้าร่วมสหภาพแรงงาน
๒๔. สิทธิในการพักผ่อนและมีเวลาพักจากการทางาน
๒๕. สิทธิในการได้รับมาตรฐานการครองชีพอย่างเพียงพอ ได้รับปัจจัยสี่ สวัสดิการสังคม
ประกันการว่างงาน เจ็บป่วย เป็นหม้าย ผู้สูงอายุ ตลอดจนต้องคุ้มครองแม่และเด็กเป็นพิเศษ
๒๖. สิทธิในการได้รับการศึกษาอย่างเท่าเทียมกัน
๒๗. สิทธิที่จะมีส่วนร่วมในวัฒนนธรรมและวิถีชีวิตของชุมชน และได้รับการคุ้มครองทรัพยสิน
ทางปัญญา
๕๑

70. สาระสาคัญของ
ปฏิญญาสากลฯ

71. สรุปสาระสาคัญของหลักสิทธิมนุษยชนสากล
ศักดิ์ศรี
ความเป็นมนุษย
ความเสมอภาค
เท่าเทียม ไม่เลือกปฎิบัติ ความมีสิทธิ เข้าถึง
สิทธิประเภทต่างๆ
เกิดมาเป็นคน ไม่ว่าจะเป็นคน
เชื้อชาติใด มีสัญชาติหรือไม่
นับถือศาสนาใด มีความเชื่อการเมืองใด
ยากดีมีจน สูงต่าดาขาว
เรียนมาก เรียนน้อย
ล้วนมีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย
แม้คนเราจะแตกต่างทางร่างกาย สติปัญญา
ฐานะทางเศรษฐกิจ สังคม การเมืองฯ
แต่ต้องมีความเสมอภาคเท่าเทียมกัน
เว้นแต่กลุ่มผู้ด้อยโอกาส อาจได้รับการสนับสนุน
มากกว่า จนกว่ามีความใกล้เคียงกัน
ตั้งแต่อยู่ในครรภมารดา จนเสียชีวิต
ต้องเข้าถึง ได้รับ และปกป้อง
คุ้มครองสิทธิ ทั้งสิทธิพลเมือง
(ร่างกาย ชีวิต ทรัพยสินฯ) สิทธิ
การเมือง สิทธิทางสังคม (การศึกษา
สาธารณสุข) เศรษฐกิจ วัฒนนธรรมฯ

72. ๔. สิทธิ เสรีภาพ สิทธิมนุษยชนของไทย (คนไทย และคนที่อยู่ในประเทศไทย)
เหมือนและแตกต่างกับ สิทธิมนุษยชนสากล อย่างไร
ในส่วน สิทธิ เสรีภาพของผู้สัญชาติไทย มีขอบเขตกว้างกว่า ผู้ที่อยู่ในประเทศไทย
เช่น แรงงานต่างด้าว ผู้ไร้สัญชาติฯ
ไทยนาเอาหลักสิทธิมนุษชนสากล มาบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ และก.ม.ภายในหลายฉบับ
สิทธิมนุษยชนไทย มีขอบเขตแคบกว่า เพราะไทยยังไม่เป็นภาคีอนุสัญญาสิทธิมนุษยชนบางฉบับ

73. สิทธิ เสรีภาพ สิทธิมนุษยชนของประชาชนที่รัฐกาหนดไว้ เหมือนกัน และต่างกันกับ
สิทธิมนุษยชนตามหลักสากลอย่างไร
กฎบัตร UN มีวัตถุประสงค
๑ ใน ๔ ข้อเป็นเรื่องสิทธิมนุษยชน
ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
อนุสัญญาด้านสิทธิมนุษยชนฯ ๙ ฉบับ
สนธิสัญญาด้านสิทธิมนุษยชนอื่น
เช่น ผู้ลี้ภัย แรงงานฯ
จารีตประเพณีระหว่างประเทศ
สิทธิเสรีภาพ สิทธิมนุษยชน
ของประชาชน
ในประเทศไทย เป็นไปตามที่
รัฐธรรมนูญฯ, ก.ม.ภายใน และ
วัฒนนธรรมฯ
สิทธิมนุษยชนสากล (UN)

74. สิทธิมนุษยชนของไทย กับ สิทธิมนุษยชนสากล
สิทธิมนุษยชนสากล
ครอบคลุมมนุษยทุกคน
ไม่ว่าสัญชาติใด
ไม่ขึ้นกับก.ม.ของรัฐใด
สิทธิมนุษยชนของไทย
แคบกว่าฯ
เป็นไปตามที่รับรอง
คุ้มครองโดย รัฐ
ธรรมนูญฯ ก.ม.ภายใน
และพันธกรณีของไทยที่
มีต่อสนธิสัญญาฯ
• ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย
• สิทธิเสรีภาพ
• ความเสมอภาค
11

75. หลักสิทธิเสรีภาพของปชช.ในประเทศไทยและเวทีโลก เหมือนกันและต่างกันอย่างไร
-หลักสิทธิ เสรีภาพของประชาชน ที่มีในโลกนี้ อาจแบ่งเป็น ๔ กลุ่ม โดยใช้ระบบการเมือง ศาสนาวัฒนนธรรมฯ
กลุ่มแรก ประเทศในโลกตะวันตกที่มีระบบการเมืองแบบเสรีประชาธิปไตย
กลุ่มที่สอง ไทยและประเทศที่กาลังพัฒนนาการเมืองไปสู่เสรีประชาธิปไตยมากขึ้น
กลุ่มที่สาม กลุ่มประเทศสังคมนิยม คอมมิวนิสต
กลุ่มที่สี่ คือกลุ่มที่ใช้ก.ม.ศาสนาหรือ ก.ม.ชีอะห (และกลุ่มย่อยอื่นๆอีก ๒ กลุ่ม)
กลุ่มประเทศรัฐ
อิสลามที่ใช้ก.ม.
ชีอะห (อิหร่าน
อิรัค จ.อาเจะห)
กลุ่มประเทศสังคมนิยม
คอมมิวนิสต (รัสเซีย จีน
คิวบา เกาหลีเหนือ
เวียตนามเหนือ
กลุ่มประเทศเสรีประชาธิปไตย
ในเอเชียฯ ที่กาลังมีการพัฒนนา
ทางการเมืองฯ(ไทย พม่าฯ )
กลุ่มประเทศเสรีประชาธิปไตยในโลก
ตะวันตก สหรัฐฯแคนาดา
ออสเตรเลีย นิวซีแลนด (บางประเทศ
ในเอเชีย*)
กลุ่มประเทศที่ปชช.ส่วนใหญ่เป็นมุสลิม
สังคมนิยม หรือปชต.แบบเผด็จการ
กลุ่มประเทศเสรีประชาธิปไตย หรือมีข้อจากัดเรื่องสิทธิ (สิงคโปร ญี่ปุ่น)
หรือปท.เสรีปชต. แต่ปชช.ส่วนใหญ่เป็นมุสลิม(มาเลยเซีย ตุรกีฯ)
มีข้อจากัดตามหลัก
ศาสนาของสตรี.การ
นับถือ/เปลี่ยนศาสนา
มีข้อจากัดในสิทธิทางการเมือง
สิทธิพลเมือง สิทธิเศรษฐกิจ
สิทธิวัฒนนธรรม(ชกน.)
มีข้อจากัดในสิทธิทางการเมือง
สิทธิพลเมือง สิทธิเศรษฐกิจฯ
เนื่องจากอิทธิพลของฝ่ายทหารฯ
มีการละเมิดสิทธิมนุษยชนในปท.อื่น
โดยภาคธุรกิจที่ไปลงทุน, การละเมิดฯ
โดยอ้างการคุ้มครองผลประโยชนของรัฐ

76. อยู่ในครรภ
มารดา
คลอดออกมา
เป็นทารก
วัยเด็ก เยาวชน ทางาน เสียชีวิต
วัยชรา
มีคู่ครอง มีบุตรธิดา
วัยเรียน
สาเร็จการศึกษา เจ็บป่วย
พิการ
ฝากครรภ
ได้เงินอุดหนุน
แม่/ทารก
เรียน หนังสือฟรี นม
อาหารกลางวันฟรี ๓๐ บ.รักษาทุกโรค
เบี้ยผู้พิการ,สิ่งอานวย
ความสะดวกฯ
เบี้ยชรา
สวัสดิการ
แจ้งเกิดเด็ก
สัญชาติใดก็ได้ ปรึกษาทนายฯ, ได้ประกันตัว
หลักสิทธิมนุษยชนสากล
(ปฏิญญาสากล และสนธิสัญญาด้านสิทธิมนุษยชน)
รัฐธรรมนูญฯไทย และก.ม.ภายใน
นโยบาย มติครม.
เยียวยาผู้เสียหาย จาเลยคดีอาญาผู้บริสุทธิ์

77. ชมคลิป

78. กติการะหว่างประเทศด้านสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง
(International Covenant on Civil Right and Political Rights 1966 : ICCPR)
• ที่มาของกติการะหว่างประเทศฉบับนี้ :
• - มีปัญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนในประเทศต่างๆมาก จาเป็นต้องหารือจัดทากติกาฯนี้ขึ้นมา
เป็นกรอบแนวทางปฏิบัติอย่างกว้างๆให้ครอบคลุมในเนื้อหาของการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน การ
จัดโครงสร้างองคกร กลไกการคุ้มครองสิทธิฯ พันธกรณีของรัฐภาคีฯ
• วันที่มีผลบังคับใช้ :
• - กติกาฯนี้ จัดทาขึ้นในปี ค.ศ.๑๙๖๖/พ.ศ.๒๕๐๙ โดยสมัชชาใหญ่ได้รับรองฯเมื่อ ๑๖ ธันวาคม
ค.ศ.๑๙๖๖/พ.ศ.๒๕๐๙ และ มีผลบังคับใช้เมื่อ ๒๓ มีนาคม ค.ศ.๑๙๗๖/พ.ศ.๒๕๑๙
• สาระสาคัญ และองคประกอบที่สาคัญ :
• อารัมภบท : พันธกรณีของรัฐด้านสิทธิมนุษยชน หน้าที่ของบุคคลที่จะส่งเสริม คุ้มครองสิทธิ
มนุษยชน สิทธิของบุคคลในด้านพลเมือง การเมือง สังคม วัฒนนธรรมอย่างเท่าเทียม
• ส่วนที่ ๑ (ข้อ๑) : สิทธิในการกาหนดเจตจานงของตนเอง

79. • ส่วนที่ ๒ (ข้อ ๒-๕) : พันธกรณีของรัฐในการเคารพ ประกันสิทธิบุคคล ห้ามเลือก ประติบัติ การ
ประกันการเยียวยา การห้ามการตีความไปจากัดสิทธิและเสรีภาพ
• ส่วนที่ ๓ (ข้อ ๖-๒๗) : สาระของสิทธิพลเมืองกับสิทธิทางการเมือง สิทธิการมีชีวิตอยู่ ห้ามทรมาน
ทาเยี่ยงทาส ห้ามจับตามอาเภอใจ ห้ามจาคุกเพราะไม่สามารถชาระหนี้ได้ ห้ามใช้ก.ม.อาญาให้มีผล
ย้อนหลัง ห้ามโฆษณาชวนเชื่อเพื่อสงคราม สร้างความเกลียดชังทางเชื้อชาติ เสรีภาพทางความคิด
โยกย้ายถิ่นฐาน สิทธิของชายหญิงในการมีครอบครัว สิทธิในการชุมนุม การรวมเป็นสมาคม สิทธิใน
การมีส่วนร่วมในกิจการสาธารณะ การคุ้มครองบุคคลอย่างเสมอภาคตามก.ม. การคุ้มครองเด็ก การ
รับรองสิทธิของชนกลุ่มน้อยฯ
• ส่วนที่ ๔ (ข้อ ๒๘-๔๕) : การจัดตั้งคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน (HR Committee)หน้าที่ของ
คณะกรรมการฯ ในการตรวจสอบการประติบัติตามพันธะกรณี พันธกรณีของรัฐต่อคณะกรรมการ
สิทธิฯ
• ส่วนที่ ๕ (ข้อ ๔๖-๔๗) : ห้ามตีความไปในทางขัดกม.ระหว่างประเทศอื่นๆ รวมทั้งมิให้ ตีความไปใน
การที่จะริดรอนสิทธิที่จะใช้ประโยชนจากทรัพยากรธรรมชาติ
• ส่วนที่ ๖ (ข้อ๔๘-๕๓) : กล่าวถึงการเข้าเป็นภาคี และการแก้ไขเพิ่มเติมกติกา

80. • โครงสร้างองคกร คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนฯ : มีผู้เชี่ยวชาญ ๑๘ คน มีวาระ๔ ปี หน้าที่หลัก ๔
ประการคือ ตรวจรายงาน, ให้ข้อวินิจฉัย, รับเรื่องร้องเรียนจากรัฐ และรับเรื่องร้องเรียนจากบุคคล
• กลไกการเสนอรายงาน : เสนอในปีแรกหลังวันที่กติกาฯมีผลบังคับใช้ และ ต่อมาทุก ๕ ปีหลังส่ง
รายงานฉบับแรก
• การเข้าเป็นภาคีของประเทศไทย : โดยการภาคยานุวัติ เมื่อ ๒๗ ตุลาคม ค.ศ.๑๙๙๖ /พ.ศ.๒๕๓๙ มี
ผลบังคับใช้ ๓๐ มกราคม ค.ศ.๑๙๙๗/พ.ศ. ๒๕๔๐(เพราะไทยไม่ได้ร่วมเจรจาทา, มิได้ลงนามใน
สนธิสัญญานี้มาก่อน) ซึ่งไม่มีผลย้อนหลัง โดยมีการทาข้อแถลงตีความ(interpretative
declaration) ไว้ ๔ ข้อ ในเรื่องการสนับสนุนการแบ่งแยก ทาลายบูรณภาพแห่งดินแดนหรือ
เอกภาพทางการเมืองของรัฐฯทั้งหมดหรือบางส่วน เรื่องการห้ามประหารชีวิต ซึ่งศาลมีดุลยพินิจฯ
การนาตัวเข้าสู่การพิจารณาคดีโดยพลัน การห้ามโฆษณาชวนเชื่อเพื่อทาสงครามฯ
• ในกติกา ฯ มีกลไกรับคาร้องเรียนกล่าวหาทั้งจากรัฐภาคีด้วยกันว่า มีรัฐภาคีอื่นละเมิดสิทธิมนุษยชน
และจากประชาชนที่เป็นพลเมืองในรัฐภาคี โดยร้องเรียนไปยังคณะกก.ซึ่งจัดตั้งขึ้นตามกติกา โดย
กาหนดไว้ในพิธีสารเลือกรับซึ่งไทยยังไม่ลงนาม