2. Η Παναγία η Μεγαλοσπηλαιώτισσα
Εξέχουσα θέση μεταξύ των ιερών κειμηλίων της Μονής κατέχει η Θαυματουργή Ιερή
Εικόνα της Παναγίας της Μεγαλοσπηλαιώτισσας, που είναι έργο του Ευαγγελιστή
Λουκά. Σύμφωνα με αξιόπιστες ιστορικές μαρτυρίες, ο Ευαγγελιστής Λουκάς, μετά
τον θάνατο του Απ. Παύλου, έδρασε πηγαίνοντας στην Αχαΐα. Όταν λοιπόν ήρθε στην
Αχαΐα έφερε μαζί του από την Παλαιστίνη και την συγκεκριμένη Ιερή Εικόνα
(ευλογημένη από την ίδια την Παναγία) την οποία αργότερα δώρισε στους πρώτους
χριστιανούς. Την εποχή των διωγμών αυτοί κατέφυγαν για ασφάλεια στο Σπήλαιο
όπου και την έκρυψαν. Είναι ανάγλυφη, πάχους τριών πόντων και πλασμένη από
κερί, μαστίχα και άλλες ύλες. Είναι χρωματισμένη και με χρυσά διαγράμματα. Από τις
πολλές πυρκαγιές έχει αμαυρωθεί. Το σώμα της Παναγίας είναι στραμμένο δεξιά, με
κεκλιμένη την κεφαλή προς τον Υιόν της, κρατώντας τον στο δεξί χέρι
(Δεξιοκρατούσα), ο οποίος με το αριστερό του χέρι κρατεί ελαφρά την αριστερή
παλάμη της Μητρός Του, ενώ με το δεξιό κρατάει το Ευαγγέλιο. Δεξιά και αριστερά
της κηρόπλαστης Εικόνας παρίστανται, μετά φόβου άγγελοι. Στις τέσσερεις γωνιές
της Εικόνας δεξιά εξαπτέρυγα Σεραφείμ και αριστερά πολυόμματα Χερουβείμ.
3. Η Παναγία η Μεγαλοσπηλαιώτισσα στην
Πελοπόννησο
5. Η Παναγία η Σουμελά
Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς φιλοτέχνησε διάφορες εικόνες
αφιερωμένες στην Παναγία. Μία από αυτές είναι και η Παναγία Σουμελά. Σύμφωνα
με την παράδοση, η εικόνα, που προηγείται χρονολογικά της Ιεράς Μονής,
φυλασσόταν αρχικά στην Αθήνα με τον τίτλο «Παναγία Αθηνιώτισσα». Το όνομα
«Σουμελά» προέρχεται από τη φράση «στου Μελά», που σημαίνει «στο όρος
Μελά», μια ονομασία που προσδιορίζει το συγκεκριμένο μέρος στην
Τραπεζούντα, στις ακτές του Εύξεινου Πόντου. Μια απίθανη ιστορία εκτυλίσσεται
σχετικά με την ύπαρξη αυτής της εικόνας. Κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του
Θεοδόσιου, ένας ιερέας από την Αθήνα είχε ένα όραμα: η Παναγία εμφανίστηκε και
ζήτησε να γίνουν αυτός και ο ανιψιός του μοναχοί. Οι δύο άνδρες, Βαρνάβας και
Σωφρόνιος, πήγαν να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα, όταν άκουσαν τη
φωνή της Θεοτόκου να τους ζητάει να την ακολουθήσουν ανατολικά προς το Όρος
Μελά. Την ίδια στιγμή, άγγελοι ψάλλοντας εμφανίστηκαν και πέταξαν με την εικόνα
μακριά. Η εικόνα επέστρεψε στην Αθήνα μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, όπου
φυλάχθηκε στο Μουσείο Μπενάκη μέχρι το 1952. Σήμερα, φυλάσσεται στην ιερά
μονή της Παναγίας Σουμελά, στη Βέροια, στο χωριό Καστανιές που βρίσκεται στις
πλαγιές του όρους Βέρμιο. Ιδρυτές της μονής υπήρξαν Πόντιοι που είχαν την
επιθυμία να ανοικοδομήσουν μια νέα Παναγία Σουμελά στην Ελλάδα. Το
παράδοξο είναι ότι σε αυτή τη μονή δεν κατοικούν μοναχοί: κτισμένο στις
απόκρημνες ράχες του βουνού έχει ως μόνους επισκέπτες προσκυνητές και
τουρίστες.
8. Η Παναγία του Κύκκου
Ο θρύλος της εικόνας της Παναγίας του Κύκκου είναι δραματικός. Η Εικόνα είναι
φημισμένη και σεβαστή σε όλο τον Ορθόδοξο Κόσμο. Είναι μια από τις τέσσερις
εικόνες της Παναγίας που αποδίδονται στον Απόστολο Λουκά. Η Παναγία του
Κύκκου, που είχε ζωγραφίσει ο Λουκάς ακριβώς επτά χρόνια μετά από την
Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού μεταφέρθηκε από το ίδιο στην Αίγυπτο
μετά το θάνατο της Παναγίας. Η εικόνα έμεινε εκεί έως ότου οι Χριστιανοί, από
τους οποίους ήταν φυλαγμένη, να αιχμαλωτιστούν από τους πειρατές. Για να
σωθεί από τη βεβήλωση, την έριξαν στη θάλασσα. Δύο βυζαντινά σκάφη
εμφανίστηκαν και αφού καταδίωξαν μακριά τους πειρατές, διέσωσαν την εικόνα.
Την πήραν στη Κωνσταντινούπολη και την παρουσίασαν στον αυτοκράτορα,
Αλέξιο Κομνηνό (1081-1118). Η ακόλουθη είναι η ιστορία πώς ήρθε στην Κύπρο
όπου έχει παραμείνει για τα τελευταία 900 χρόνια. Η εικόνα προστατεύεται από
πέπλο και βρίσκεται μέσα σε ασημένια θήκη, διακοσμημένη με μαργαριτάρια. Η
Παναγία η Ελεούσα του Κύκκου είναι μια ζωντανή παράδοση στο νησί. Θεραπεύει
τις ρευματικές ασθένειες, αλλά προ πάντων, παρεμβαίνει για να φέρει τη βροχή,
όταν αυτό απαιτείται, και είναι πολύ αγαπητή από τους Κυπρίους.