Ғылыми жоба «Ауяз су проблемалары»

1. АУЫЗ СУ ПРОБЛЕМАЛАРЫ
№35 орта мектебінің 8 класс оқушысы Сәдуақасова Аружан
Ғылыми жетекші: Рахметова Г.Т.
Мақсаты мен міндеті:
- Адам денсаулығы үшін ауыз су сапасының маңыздылығын айта отырып,
судың қасиеттерімен химиялық, құрамымен, ағзада әсер ететін
факторлардың болуы не болмауын сипаттау.
- Өздігінен әдеби кітаптарды ақтарып іздену.
- Осы жобаны іске асыру, тәжірибеге енгізудің міндеттерін белгілеу.
- Суды қорғау – баршамыздың парызымыз.
Су-зат алмасу мен ағзалар дамуына қатысатын негізгі орта. Адамзат өмірі
мен мәдениетінің дамуы көне замандардан бері сумен тығыз байланысты. Ол
қазір өнеркәсіпте, энергетикада, ауыл шаруашылығы мен балық
шаруашылығында, медицинада, және т.б.толып жатқан салаларда кеңінен
қолданылады. Су-физика, химия, механика және басқа да ғылым салаларының
зерттеу объектісі.
Табиғатта тоқтаусыз жүріп жататын су айналымы – құрлықтарды сумен
қамтамасыз етудің кепілі. Су тау жыныстарын механикалық бұзу және еріту
арқылы жер бетінің сыртқы көрінісін қалыптастырады.
Жер қыртысындағы судың мөлшері өте мол. Құрлықтың негізгі бөлігін
басып жатқан топырақ қабатындағы судың көлемі осы топырақ қабатының
70%-ін немесе одан да көп мөлшерін құрауы мүмкін. Топырақтағы су топырақ
құрамының қалыптасуына, құнарлылығына және басқа да қасиеттеріне үлкен
әсерін тигізеді.
Жалпы адамзаттың 20% таза ауыз суға тапшы болып отыр.
Су жетіспей отырған елдерге Солтүстік Африка, Таяу Шығыс, Азия
мемлекеттері жатады. Су мен су ресурстарының жетіспеуі көптеген Оңтүстік
Африка елдерінің дамуында да тежеуші факторлардың бірі болып тұр.
Өте үлкен мөлшерде суды Европа елдері қолдануда. Адамның денсаулығы
судың тазалығы мен оның санитарлық жағдайларды жақсартудағы ролімен
тікелœей байланысты. Адамның санасының өсуінің нәтижесінде судың
жетіспеуі су дағдарысына алып келуде.
Қазіргі уақытта шамамен 2 млрд. адам канализациясы бар жағдайға қол
жеткізе алмай отыр, 5 млн. адам, оның ішінде 2-3 млн. балалар, жыл сайын таза
судың жетіспеуіне байланысты әр түрлі аурулардан өлуде.Қаладағы су
құбырларынан басқа сулар табиғи ресурстарға жатады және қоғамдық
меншікке қарайды. Су ресурстарын қолдану, оны ары қарай дамыту мен оны
қолдануға бақылау жасау тек ұлттық мүдде тұрғысынан ғана емес,
халықаралық бірлестік дамытуды талап етеді.

2. Пайдаланған әдебиеттер тізімі.
1. Баешов Ә.Б. “Экология және таза су проблемалары” 2003 ж.
2. Дәрібаев Ж.Е., Баешов Ә.Б., Сермаңызов С.С. “Экология”,
“Астана”, “Дәнекер”. 2005 ж.
3. Шілдебаев Ж. “Қызықты экология”.

3. МАЗМҰНЫ
І. Кіріспе............................................................................................. 3 - 4
ІІ. Зерттеу бөлімі
2. 1 Су объектілерін зерттеу әдістері............. 5 - 6
2. 2 Судыңфизикалық - химиялық және биологиялыққасиеті.......................
Табиғатта су айналымы ...........................................................................7 - 12
2. 3 Су қорларынластанудан және сарқылудан қорғау........................ 13 - 23
2.4 Табиғат суларыныңнегізгі ластану көздері......................................
2.5 Су көздерінің тазалығын сақтау және қалпына келтіру шаралар......
2.6 Су көздерінің тазалығын сақтау және қалпына келтіру шаралар.
2.7 Су қорларының сарқылу себептері
2.8 Тірі әлемге органикалық өмірдің негізі – сапалы таза су көзі
ІІІ. Қорытынды..................................................................................24
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.........................................................25

4. АННОТАЦИЯ
Қазіргі кездегі адам баласын толғандырып отырған өзекті мәселелердің
бірі,ауыз суын қорғау өткір түрде алға қойылып отыр. Су тіршілік үшін бағалы
қор, байлық көзі, сұлулық сазы, денсаулық кепілі екендігін халыққа жеткізу.
Байлық көзі денсаулық кепілі екендігін дәлелдей отырып, судың биологиялық
маңызы, суды қорғау шаралары, су көздері, жер асты суресурстары
экологиясын, түгелдей қамтылуы туралы зерттеу.
Таза ауыз суымен халықты қамтамасыз ету әлемдік проблема болып
отыр.Қоршағанортаның ластануы бүгінгі таңда тірі организмге зиян тигізетінін
өмір көрсетіп отыр. Менің негізгі міндетім судың адам ағзасына зиянды
заттардан тазарту жолдарымен таныстыру.
Тақырыптың ғылыми болжамы: Жер бетінде адамзат баласы өзі ішетін
тұнық судың лайланбауын, өзі аясында тіршілік ететін табиғатынан
тыныстайтын ауасының жақсаруын қатаң қадағалап отыратын болмақ.
Ғылыми жобаның әдістемелік негізі: Зерттеу жұмысы барысында газет,
журнал, кітаптар, интернет арқылы материалдарын қолданылды, зерттеу
жүйелеу қорыту әдістері қолданылды..
Тақырыптың жаңалығы мен дербестігі: Судың құрамын, сапасын зерттей
отырып, қолданылатын судың экологиялық жағынан қауіпсіз болуын көрсету
және оны түрлі қолға тиімді тазалау әдістерменен таныстыру.
Жұмыстың нәтижесі мен қорытындысы: Жоғары сапалы суды пайдалану
қоғамның салауатты өмір салтының кепілі, демек оның тұрмыс жағдайының
жақсартуының кепілі екенін көрсетеді.
Тақырыптың өзектілігі:
Кейбір адамдар қоршаған табиғатты танып білуі, оны қорғауы төмен деңгейде,
оны пайдаланады, бірақ қорғамайды, суды ластаудан жұқпалы ауру
тарайтынын түсіне бермейді. Әрине бұл сұрақтар кімді болса да толғандырары
сөзсіз. Осыған орай бұл тақырып туралы ғылыми жоба өзекті мәселе болып
туындайды.
Ғылыми жобаның мақсаты мен міндеті:
Ғылыми жобаның басты мақсаты – судың адам өмірі үшін маңызы мен
қажеттілігі, пайдасы туралы түсінік бере отырып, суды үнемдеуге, қорғауға
үйрету. Ауыз суды тазарту тәсілдерімен танысу және оны практикалық
жұмыстар арқылы дәлелдеу.
Мақсатқа жету жолында төмендегі міндеттерді шешуді алға қойдық:
► Өздігінен әдеби кітаптарды ақтарып іздену.
► Осы жобаны іске асыру, тәжірибеге енгізудің міндеттерін белгілеу.
► Суды қорғау – баршамыздың парызымыз.

5. № 35 орта мектебі
Дайындаған: 8 «Ә» класс оқушысы
Сәдуақасова Аружан Алтынбекқызы
Жетекшісі: Рахметова Гульсара Тендибаевна
Ақтөбе қаласы, 2017 жыл