Μια μικρή επανάληψη των βασικών εννοιών που συναντάμε στην προσέγγιση του έπους

1. Ομήρου Οδύσσεια
Ας θυμηθώ τις βασικές έννοιες που έμαθα!

2. Τυπικές Εκφράσεις
• φράσεις
απαράλλαχτες ή
ελαφρώς
παραλλαγμένες που
επαναλαμβάνονται
(π.χ Ερμής
ψυχοπομπός κι
αργοφονιάς, λόγια που
πετούσαν σαν πουλιά).
• Μπορώ να βρω κι
άλλα παραδείγματα
μέσα από τις
ραψωδίες;

3. Τυπικά θέματα
• ενέργειες,
δραστηριότητες
απαράλλαχτες ή
ελαφρώς
παραλλαγμένες που
επαναλαμβάνονται,
όπως η φιλοξενία και
ο αναγνωρισμός.
• Ποιες φιλοξενίες έχω
δει από κοντά και
ποιοι αναγνωρισμοί
μας απασχόλησαν
στην τάξη;

4. Ανθρωπομορφισμός
• οι αρχαίοι πίστευαν ότι οι
θεοί σκέφτονται,
νιώθουν και
συμπεριφέρονται όπως
οι άνθρωποι. Γι’ αυτό δεν
έχουν μόνο αρετές αλλά
και πάθη (αγαπούν,
μισούν, ερωτεύονται,
ζηλεύουν, φθονούν,
εκδικούνται, ποθούν,
χρησιμοποιούν δόλο και
πονηριά και πολλά άλλα).
• Ποιο, άραγε να είναι
το πιο χαρακτηριστικό
σημείο της Οδύσσειας
που το είδαμε από
κοντά και μου
αποκαλύπτει αυτή την
αντίληψη του Ομήρου
και των αρχαίων για
τους θεούς;

5. Ενανθρώπιση
• όταν κάποιος θεός
παίρνει τη μορφή
ανθρώπου για να
εμφανιστεί μπροστά
σε κάποιον ήρωα.
• Ποιος θεός
ενανθρωπίστηκε
πολλές φορές και
σε ποιους ήρωες
παρουσιάστηκε;

6. Επιφάνεια
• όταν ο θεός
αποκαλύπτει την
πραγματική του θεϊκή
ταυτότητα.
• Ποιος θεός, σε ποιον
ήρωα και με ποιο
τρόπο αποκαλύπτει
την θεϊκή του
ταυτότητα; Σε ποια
ραψωδία το είδαμε
από κοντά;

7. Παρομοίωση
• σχήμα λόγου που το
χρησιμοποιούμε στην
καθημερινή μας
γλώσσα. Οι λέξεις που
την αποκαλύπτουν
είναι: σαν, καθώς,
όπως.
• Π.χ: πώς αισθάνεται ένας
τρόφιμος φυλακής στους
θαλάμους και στον
αυλόγυρο, περιμένοντας
πότε θα έρθει η ώρα της
απελευθέρωσής του, έτσι
και οι μαθητές ζουν τη
σχολική τους ζωή. Ποια
να είναι τα μέρη αυτής
της παρομοίωσης;

8. Ειρωνεία
• οι ήρωες αγνοούν την
αλήθεια, αλλά ο
αναγνώστης ή ο
ακροατής του έργου
τη γνωρίζει κι έτσι
αγωνιά για την εξέλιξη
της ιστορίας
περισσότερο.
• Μήπως μπορώ να θυμηθώ
σε ποια ραψωδία βρήκαμε
σε πολλά σημεία την
επική ειρωνεία; Δηλαδή
ως αναγνώστες ξέραμε
την αλήθεια ενώ οι ήρωες
την αγνοούσαν;

9. Σκηνή
• Κάθε φορά που στη
διάρκεια της αφήγησης ή
της περιγραφής που κάνει
ο ποιητής, αλλάζει ο
τόπος των γεγονότων ή
αλλάζουν τα πρόσωπα
που συμμετέχουν στη
συζήτηση και στην
εξέλιξη του έργου ή
αλλάζουν και τα δύο
(τόπος και πρόσωπα), τότε
έχουμε αλλαγή σκηνής.
• Μπορώ να βρω ένα
παράδειγμα;

10. Προοικονομία
• Σε κάποιες
περιπτώσεις βάζει τα
πρόσωπα του έργου
να λένε ή να κάνουν
πράγματα που
προετοιμάζουν τις
μελλοντικές εξελίξεις.
• Θα μπορούσα, άραγε, να
βρω πώς ο ποιητής
προοικονομεί στην
πρώτη «αγορά» των
θεών τη μνηστηροφονία;
Πώς , μ’ άλλα λόγια, από
την α ραψωδία, ήδη
γνωρίζω αυτό που θα
συμβεί στη ραψωδία χ;