2. Biziaren jatorria gizakia aspalditik kezkatu duen gaia da, ondorio zientifikoak ez ezik,
garrantzia handiko beste ondorio batzuk ere planteatzen dituelako zientziaren historian,
Urte askotan, bizitzaren jatorria izan da arazo handienetako bat, bai gaur egun ezagutzen
ditugun izaki bizien jatorria, bai Lurrean sortu ziren lehen izakiena.
Urte askoan zehar, berezko sorreraren ideiak izan ziren nagusi; horien arabera, organismo
asko materia bizigabetik sor zitezkeen.Ideia horiek faltsuak zirela frogatu zuen Pasteurrek.
Baina aurreramendu horrek ez zion erantzunik ematen Lurrean bizi izan ziren lehen izaki
bizien jatorriaren arazoari. Arazo horri irtenbidea emateko, lau teoria mota proposatu izan
dira: bi teoria historikoak:berezko sorrera eta biogenesia eta bi modernoak: teoria
endogenoak eta teoria exogenoak.
3. Izaki bizidunen morfologia, antolamendua eta funtzioak
gluzido,lipido,proteina eta azido nukleikoen jardueraren menpe daude.
Horregatik ,izaki bizidunek batasun kimikoa dutela esaten da.
Izaki bizidun guztiek konposizio kimiko berdina dutenez, jatorri komuna
dutela pentsatzen da, hau da, izaki bizidunak egitura sinpledun organismotalde batetik datozela eta denborarekin eboluzionatu egiten dutela eta bizi
forma desberdinak lortzen dituztela.
4.
Duela 4700 milio urte
Lurraren eraketa
Duela 4000 milio urte
Fosil zaharrenak (bakterio antzekoak)
Duela 3400 milio urte
Lehen izaki fotosintetikoak
Duela 2500 milio urte
Atmosferaren oxigeno askea agertu
Duela 750 milio urte
Lehen fosil zelulanitzak
Duela 500 milio urte
Landareek ingurune lehortarra kolonizatu
Duela 80 milio urte
Dinosauruen hedapen-garaia
Duela 1´5 milio urte
Homo generoko indibiduoak agertu
5. Zientzialariak, lehen zelulak agertu ziren aurretiko garaiari buruzko
ikerketak egiten ari dira eta horretarako, zelula bat eratu eta
funtzionatzeko baldintza batzuk kontuan hartzen dira:
● Mintzak eta beste organulu zelular batzuk osatzeko, zenbait
biomolekularen elkarketa nahitaezkoa da.
● Zelularen jarduerak substantzia energiemaileak behar ditu.
● Informazioa gorde eta belaunaldi batetik bestera pasatzeko,
autokopiatzeko ahalmena duten molekulak behar dira.
6. Polimeroen eraketak oztopo bat gainditu beharra zuen: polimeroen
sintesi-erreakzioak ingurune urtsuan gertatu baziren, erreakzio horiek
itzulgarriak direnez, hidrolisia bideratuko zatekeen sintesia bideratu
beharrean.
Zailtasunerako irtenbideetako bat mareak dira zeren eta mareek
behera egitean, putzu buztintsu isolatuak uzten dituzte. Putzuetako
eraren lurrinketa gertatuz gero, monomeroen kontzentrazioa
gertatuko zen eta horrela, polimerizazioa errazagoa zatekeen.
7.
Kanpo-ingurunetik isolatzeak
egonkortasuna ematen dio barneinguruneari bizi-funtzioak egiteko.
Mizelek (tanta txikiak) kanpo-inguruneko
substantziak barnealdean selektiboki meta
ditzakete,eta ondorioz,substantzia horiek
kanpoan baino kontzentrazio handiagoan
manten daitezke.
8. 1 Zeri esten diegu “batasun kimikoa”?
2 Gertakari ezagunenak eskema batean jarri.
3 Nola eratzen dira polimeroak monomeroetatik?
4 Nola lortu zen ugaltze-gaitasuna?
BIDEOAK:
1 http://www.youtube.com/watch?v=FgdBE127FCQ
2 http://www.youtube.com/watch?v=lu4bK6bhLnE
9. 1 Zeri esten diegu “batasun kimikoa”?
2 Gertakari ezagunenak eskema batean jarri.
3 Nola eratzen dira polimeroak monomeroetatik?
4 Nola lortu zen ugaltze-gaitasuna?
BIDEOAK:
1 http://www.youtube.com/watch?v=FgdBE127FCQ
2 http://www.youtube.com/watch?v=lu4bK6bhLnE