2. ZER DA SASIZIENTZIA?
Metodo zientifikoan oinarritzen ez den
praktika, ezin dena egieztatu era fidagarri batean.
Bereizten dira ahobero diren baieztapenak sarri
erabiltzeagatik, edo ezin direlako egiaztatu. Baina
komunitate zientifikoa batzuetan ados
daude, praktikaren arabera.
3. FALTSUBILITATEAREN KONTZEPTUA, ZIENTZIA
ETA SASIZIENTZIA
Karl Pooperrek egin Karl Pooper
zuen
bereizketa, XX.mendea
n:
Emaitza bat faltsua
da, okerra dela esaten
denean (zientziaren
barruan sartzen dira)
Ideak „ez-
faltsubilitateak‟ ; unibertsoa sortu zuen‟. Egia edo
Adb.: „Jainkoak
sasizientzian sartzen baina zientziaren esparrutik
gezurra izan daiteke,
dira, ezindago; beraz, ez-zientzia da.
kanpo dira
demostratu
4. SASIZIENTZIATZAT HARTZEN DIREN ARLOAK
Sasizientziatzat hartzen diren adibide batzuk
Astrologia Gizakion patua aztertzen duen praktika, planeten,
izarren etabarren kokapena behatuz.
Biomagnetismoa Gaixotasunak sendatzen saiatzea, imanen bitartez.
Kriptozoologia Animali hipotetikoen azterketa, zoologiarentzat
ezezagunak, gehienetan lekukoen laguntzarekin.
Frenologia Pertsonen izaera asmatzea burezurraren itxura eta
tamainatik.
Piramidologia Piramide batzuek fenomenoak sortzen dituzte,
adibidez, jakiak denbora luzeagoaz kontserbatzea
Ufologia OHEak aztertzen ditu. Astronomo batek bultzatu
zuen.
5. HAUTATUTAKO SASIZIENTZIA:
KRIPTOZOOLOGIA
Gaur egungo animali hipotetikoak (kriptidoak)
ikertzen duen disziplina, zoologia modernoaren
kanpotik daudenak. Komunitate zientifikoaren
partez arreta gutxi jaso du.
Antzinean, mitologiarekin lotzen zen, gaur egungo
kriptozoologoek ez dute horri ekin.
6. KRITIKAK
Ikertzaileek kriptidoen ezaugarriak aldatzen
dituzte, animaliekin antza izateko.
Ez dago proba zientifikorik kriptidoak existitzen
direla azaltzen duena, bakarrik lekukoak.
Badaude proba zientifikoak, kriptidoen existentzia
ezeztatzen dutenak.
Kriptozoologo batzuk kreazioanismoaren alde
daude.
7. KRIPTIDOAK
Urpekoak: Ness aintzirako moustruoa, olagarro
erraldoia, Mokele-Mbembe (Fiji irletako jainko bat
marrazoan bihurtu zena, irlak babestuz), krakena
(“txipiroi erraldoien espeziea)
Giza itxurakoak: Oin handiak, Yetia.
Espezie pseudokriptozoologikoak: Kriptidoak
izateko, historia osoan zehar “agertu” behar dira.
Kriptido faltsuak: sirenoak.
