Teoria zelularraren azalpen xumea

1. ZELULA, BIZITZAREN
UNITATEA

2. 1. TEORIA ZELULARRA
• IZAKI BIZIDUNA:
• Bizi funtzioak betetzeko gai den eta
zelulaz osaturik dagoen organismoa
• BIZI FUNTZIOAK:
– Nutrizio funtzioa
– Erlazio funtzioa
– Ugal funtzioa

3. 1. Zer da zelula? Teoria
zelularraren historia
• 1590:
Hans Francis eta Zacahry
Janssen aita seme
holandarrek eta anteojo
egileek lehen mikroskopio
konposatua (bi lenteduna)
asmatu zuten .
45cm
6 cm6 cm

4. • 1609: Galileo Galilei (1564-
1642) occhiolino edo
mikroskopio konposatua
aurkezten du
• 1665: Robert Hookek (1635-
1703), mikroskopioa hobetu
zuen (30eko handipena) eta
kortxozko xafla mehea behatu
ondoren lehen aldiz zelula
hitza erabiltzen du ikusitakoa
deskribatzeko Micrographia
lanean

5. Robert Hookek erabilitako
mikroskopio konposatua
Kortxo xaflaren eta bere
“zelulen” irudia

6. • 1674: Anton van Leeuwenhoek-ek
(1632-1723)mikroskopio sinplea
asmatzen du.
• Leeuwenhoek-ek ez zuen
formakuntza zientifikorik izan eta
ehungintzan ari zelarik hariak eta
ehunen kalitatearen nolakotasuna
aztertzeko erabiltzen zituen
tramankuluen artean lente joko
bakarreko mikroskopioa asmatu
zuen.
• 300-eko handipena lortu zuen
(mikroskopio konposatua baiono
askoz gehiago) eta ahal zuen guztia
behatzen zuen, orratz baten puntan
jarrita.
• Hainbat aurkikuntza egin zituen
protozooei, odoleko globulu gorriei,
semanari, kapilare sistemari eta
intsektuen bizi-zikloei buruz

7. Leeuwenhoek-ek marraztutako hainbat irudi
Bere hortzen plakan “substantzia zuri eta ahitsua, gurina dirudiena”,
deskribatzen du eta inoiz hortzak garbitu ez dituen agure batenean
“harridura handiz” ikusten du “materia horretan animakulu bizi eta
mugikor ugari daudela, aurretik inoiz ikusi ez zuen kantitatean.
Hainbeste animakulu zegoen uretan, berau bizirik zegoela zirudiela...”
BakterioakArkakusoa orratzean Espermatozoideak BakterioakArkakusoa orratzean Espermatozoideak

8. 1800 urte inguru arte, datu asko jasoak ziren
baino aurrerakuntza gutxi egin zen.
XIX.mendean, mikroskioen hobekuntza nabaria
izan zen
1831 inguru zelularen barruko nukleoaren
aurkikuntza,. Robert Brown (1773-1858)
botaniko eskoziarra

9. – 1838, Matthew Schleiden, botaniko alemanak,
landare guztiak zelulaz osaturik zeudeneko
hipotesia plazaratu zuen.
– 1839, Theodor Shwan, zoologo alemak, hipotesia
animalietara zabaldu zuen, hauek ere zelulaz
osaturik daudela postulatuz. Gehitu zuen
bizitzaren prozesuak zelularen barnean gertatzen
direla.

10. • Rudolf Virchow (1821-1902), 1855ean
esan zuenez “omnis cellula e cellula”:
zelula guztiak aurretik existitzen den beste
batetik datoz.
(Garai hartan eta Pasteur-ek (1822-1895) 1864an erabat
frogatu arte, berezko sorkuntza zen ideia nagusia )

11. TEORIA ZELULARRA
ZELULA:
EGITURAZKO-UNITATEA da: Izaki guztiak zelula batez edo gehiagoz
eratuta daude eta zelula da bizia duen egiturarik sinpleena.
UNITATE FUNTZIONALA da: Bizi-funtzioak (nutrizioa, erlazioa eta
ugalketa) zeluaren barnean gertatzen dira.
EDOZEIN ZELULA BESTE ZELULA BATETIK ERATORRIA DA.
.

12. • Flemming-ek(1843-1915): zelularen zatiketa, mitosia,
deskribatu zuen.
• XX. mendera arte mikroskopion optikoz ikus zitekeena
ikusia zegoen jadanik, tindaketa teknika berriei esker.
• 1931, mikroskopio elektronikoaren asmakuntza:
ultraegitura(organulu zelularren xehetasunak) aztertzeko
aukera zabaldu zen.
• XX.mendearen erditi aurrera, talde-lana eta disziplina
artekoa nagusitzen da
• 1953 ADN-aren egitura
• ...

13. ZELULEN ATALAK
• Zelula guztiak atal hauez osaturik daude:
• MINTZ PLASMATIKOA
• ZITOPLASMA
• MATERIAL GENETIKOA