Składki zdrowotne i społeczne, które ma obowiązek opłacać przedsiębiorca, przedstawione są w przystępny sposób w szkoleniu inFakt. Ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, składka zdrowotna, terminy opłacania składek i numery kont, formularze ZUS oraz kody ubezpieczeń - to wszystko można znaleźć w szkoleniu. Zapraszamy też do obejrzenia szkolenie w formie video na naszym kanale na Youtube: https://youtu.be/EfB-OG_-gZo

2. 1. Składki społeczne - ogólne informacje
2. Składki społeczne - wysokość i podstawa
3. Składka zdrowotna
4. Sposób finansowania pracowników
5. FP i FGŚP
6. Terminy opłacania składek , numery kont
7. Formularze ZUS oraz kody ubezpieczeń
8. Zgłoszenie płatnika i ubezpieczonego
9. Zawieszenie i wznowienie działalności gospodarczej
10. Zbiegi tytułów ubezpieczeń
Stan prawny na dzień 31.12.2017 r.

3. Składki społeczne obejmują :
1. ubezpieczenie emerytalne
2. ubezpieczenie rentowe
3. ubezpieczenie chorobowe (ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa )
4. ubezpieczenie wypadkowe (ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).
Składki społeczne - ogólne informacje

4. 1. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe:
Obowiązkowo pod ubezpieczenia emerytalne i rentowe podlegają m.in. :
- pracownicy,
- osoby wykonujące pracę na podstawie umów agencyjnych, (np. umów zlecenie) z wyjątkiem uczniów
gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26. lat,
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i osoby z nimi współpracujące,
Dodatkowo prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym przysługuje osobom,
które nie spełniają warunków do objęcia tymi ubezpieczeniami obowiązkowo.

5. W rozumieniu ustawy, za pracownika, uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, a także osoby wykonujące
pracę na podstawie umów agencyjnych, zlecenie i innych tego typu umów o świadczenie usług, umów o dzieło,
jeśli ta umowa została zawarta z pracodawcą, z którym dana osoba pozostaje w stosunku pracy.
(umowa zlecenie zawarta z pracodawcą z którym mamy już umowę o pracę)
Jeśli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, to dla celów ubezpieczenia społecznego
jest traktowany jak osoba współpracująca.
Za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się małżonka,
dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę, ojczyma oraz osoby
przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy
prowadzeniu działalności (nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania
zawodowego).

6. Za osoby współpracujące na podstawie umowy o pracę lub nieodpłatnie przedsiębiorca nalicza składki na
ubezpieczenie społeczne i zdrowotne w takiej samej wysokości, jak za osobę prowadzącą działalność
gospodarczą.
Nie mogą one jednak korzystać z preferencyjnego ZUS, nawet jeśli to prawo przysługuje samemu
przedsiębiorcy. Przedsiębiorca nie traci prawa do małego ZUS po zatrudnieniu osoby współpracującej.
W obu przypadkach składki ZUS płaci w całości przedsiębiorca.
Wyjątkową sytuacją jest zawarcie umowy zlecenia z osobą współpracującą. Tutaj składki wylicza się w taki sam
sposób, jak przy umowach z osobami niespokrewnionymi – czyli w zależności od wynagrodzenia.

7. 2. Ubezpieczenie chorobowe
Obowiązkowo pod ubezpieczenia chorobowe podlegają m.in. :
- pracownicy,
Dobrowolnie pod ubezpieczenie chorobowe podlegają osoby na swój wniosek, osoby objęte obowiązkowym
ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym takie, jak m.in :
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące,
- osoby wykonujące pracę na podstawie umów agencyjnych (np. umów zlecenie) z wyjątkiem uczniów
gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26. lat,
- osoby wykonujące odpłatne prace, na podstawie skierowanie do pracy, w czasie odbywania kary
pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,

8. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym lub chorobowym następuje od dnia wskazanego
we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, ale nie wcześniej niż od dnia, w którym wniosek został złożony.
Wniosek należy złożyć w ciągu 7 dni od daty wskazanej we wniosku.
Zgodnie z ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego:
- po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - jeżeli podlega obowiązkowo temu
ubezpieczeniu;
- po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego - jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają
dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
W przypadku ciąży, nie ma okresu wyczekiwania. Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje od pierwszego
dnia podlega ubezpieczeniu chorobowemu, po spełnieniu warunków do jego przyznania. (zasiłek opiekuńczy
również przysługuje bez okresu wyczekiwania).

9. 3. Ubezpieczenie wypadkowe
Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i
rentowym.
Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby
fizyczne w następujących okresach :
- pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy, do dnia ustania tego stosunku,
- zleceniobiorcy – od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia
rozwiązania lub wygaśnięcia umowy,
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność – od dnia rozpoczęcia wykonywania do dnia zaprzestania jej
wykonywania, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie zostało zawieszone na podstawie przepisów
o swobodzie działalności gospodarczej,
- osoby współpracujące – od dnia rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu działalności, do dnia
zakończenia tej współpracy.

10. Składki społeczne - wysokość i podstawa
Wysokości składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe wyrażone są w formie stopy
procentowej, jednakowej dla wszystkich ubezpieczonych.
Stopa procentowa składki wypadkowej jest zróżnicowana dla poszczególnych płatników składek i ustalana w
zależności od poziomu zagrożeń zawodowych i skutków ich zagrożeń.
Stopy procentowe składek wynoszą:
19,52% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie emerytalne,
8% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie rentowe,
2,45% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie chorobowe,
0,40% – 8,12% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie wypadkowe.

11. - W przypadku pracowników, osób wykonujących zlecenie, umowę agencyjną lub inną tego typu umowę
podstawą do wyliczenia składki emerytalnej i rentowej jest przychód. (wynagrodzenie brutto)
- Podstawę wymiaru składek emerytalnych, rentowy dla przedsiębiorcy i osób współpracujących stanowi
zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia
miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek

12. Tzw. Mały ZUS
W przypadku przedsiębiorców, którzy:
- nie prowadzili działalności w okresie 60 miesięcy kalendarzowych przed rozpoczęciem obecnej
działalności,
i
- nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem
rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w
ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej
działalności gospodarczej
– podstawa wymiaru składek społecznych w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia
rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30%
kwoty minimalnego wynagrodzenia .

13. Jeśli chodzi o 2018 rok, to :
- prognozowane przeciętne wynagrodzenia miesięcznego wynosi 4 443 zł
- minimalna podstawa do wyliczenia składek społecznych na tzw. dużym ZUS wynosi 60% z 4 443 zł,
czyli 2 665,80 zł
- minimalne wynagrodzenie w 2018 wynosi 2 100 zł brutto
- minimalna podstawa do wyliczenia składek społecznych na tzw. małym ZUS wynosi 30% z 2 100 zł,
czyli 630 zł
- maksymalna podstawa do wyliczenia składki chorobowej, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają
dobrowolnie wynosi 11 107,50 (250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego)

14. Składka zdrowotna
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2017 roku wynosi 9% podstawy wymiaru składki. Stanowi 75%
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w czwartym
kwartale poprzedniego roku. Składka jest miesięczna i niepodzielna.
W przypadku, gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem
ubezpieczenia zdrowotnego, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.
Składka zdrowotna podlega odliczeniu od podatku. Można odliczyć 7.75% podstawy do jej wyliczenia. (PIT)
Obowiązkowo podlega pod ubezpieczenie zdrowotne m.in. osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami
społecznymi, które są m.in:
- pracownikami,
- osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób,
które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności
gospodarczej,
- osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej (umowy zlecenia).

15. W przypadku pracownika podstawa do wyliczenia składki zdrowotnej, to kwota brutto pomniejszona o składki
społeczne płacone przez ubezpieczonego.
W przypadku studentów do 26 roku życie wykonujących np. umowę zlecenie nie opłaca się żadnej składki.

16. Pracodawca jest płatnikiem składek i w imieniu pracownika wylicza je i przekazuje do ZUS.
Sposób finansowania pracowników

17. FP i FGŚP
Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) zostały powołane w celu
zapobiegania i łagodzenia skutków bezrobocia, a także dla zapewnienia bezpieczeństwa pracowników. Dokładną
charakterystykę funduszy przedstawiamy poniżej.
Składka na FP
Opłacać tą składkę muszą m.in. pracodawcy za osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę,
FP nie obowiązuje m.in. :
- przedsiębiorca opłacający tzw, mały ZUS od podstawy mniejszej niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę,
- osoby które osiągnęły wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn,
- osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, które ukończyły 50. Rok życia i w okresie 30 dni przed
zatrudnieniem pozostawały w ewidencji
- bezrobotnych powiatowego urzędu pracy
Stopa procentowa na FP wynosi 2,45%.

18. FGŚP Pracodawca jest zobowiązany do opłacania tej składki za swoich pracowników.
Pracodawca nie opłaca składek na FGŚP za pracowników m.in.:
- powracających z urlopu macierzyńskiego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po
powrocie z urlopu macierzyńskiego,
- przez okres 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę, za osoby
zatrudnione, które ukończyły 50. rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem pozostawały w ewidencji
bezrobotnych powiatowego urzędu pracy,
- którzy osiągnęli wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn,
- przez okres 12 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę, za skierowanych
zatrudnionych bezrobotnych, którzy nie ukończyli 30 roku życia.
Wysokość składki wynosi 0,10 % podstawy wymiaru.

19. Przeznaczenie
Fundusz Pracy (FP) i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) zostały powołane w celu
zapobiegania i łagodzenia skutków bezrobocia, a także dla zapewnienia bezpieczeństwa pracowników.
- wynagrodzenia za czas trwania urlopu,
- wynagrodzenia przysługujące z tytułu niezdolności do pracy na skutek choroby,
- odprawy pieniężne z racji rozwiązania umowy bez winy pracownika,
- ekwiwalent pieniężny za przysługujący urlop za rok, w którym ustał stosunek pracy.

20. Terminy opłacania składek, numery kont
Płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz
opłaca składki za dany miesiąc, nie później niż:
- do 10 dnia następnego miesiąca - dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie;
- do 5 dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;
- do 15 dnia następnego miesiąca - dla pozostałych płatników. (jak mamy zatrudnionego pracownika)
Płatnik składek, który opłaca składki wyłącznie za siebie, przysyła jedynie deklarację rozliczeniową.
Niedopełnienie obowiązku opłacenia składek lub złożenia dokumentacji w przewidzianym terminie zgodnie z
art. 98 ustawy o sus, podlega karze grzywny do 5000 zł.

21. Jeśli opłata składek następuje w formie bezgotówkowej, to wówczas wiążąca jest data obciążenia rachunku
bankowego – art. 60. § 1. pkt. 1 ordynacji podatkowej.
Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu
uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej –
art. 60. § 5 ordynacji podatkowej.
Składki są przelewane na indywidualne rachunki składkowe płatnika.
https://www.infakt.pl/e-skladka

22. Formularze zgłoszeniowe płatnika składek m.in:
ZUS ZUA - Zgłoszenie do ubezpieczeń/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej.
ZUS ZWUA - Wyrejestrowanie z ubezpieczeń.
ZUS ZZA - Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego/zgłoszenie zmiany danych.
ZUS ZIUA - Zgłoszenie zmiany danych identyfikacyjnych osoby ubezpieczonej.
ZUS ZCNA - Zgłoszenie danych o członkach rodziny dla celów ubezpieczenia zdrowotnego.
Formularze rozliczeniowe m.in.:
ZUS RCA - Imienny raport miesięczny o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach.
ZUS RSA - Raport imienny o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek.
ZUS DRA - Deklaracja rozliczeniowa.
Formularze ZUS oraz kody ubezpieczeń

23. Płatnik składek jest zobowiązany do przekazywania odpowiedniej dokumentacji w wyznaczonym terminie.
Dokumenty ubezpieczeniowe przekazuje się do ZUS w formie obowiązującej danego płatnika:
rozliczenie za nie więcej niż 5 osób – w dowolnej formie tzn. drogą elektroniczną lub papierowo rozliczenie za
więcej niż 5 osób – elektronicznie.
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, która opłaca składki wyłącznie za siebie i/lub osoby
współpracujące, jest zwolniona z obowiązku składania dokumentów rozliczeniowych za kolejne miesiące, jeśli
nie zmieniło się nic w odniesieniu do ostatnio składanej dokumentacji.
Przedsiębiorca nie musi też składać deklaracji, gdy zmiana następuje z przyczyn od niego niezależnych typu
zmiana wysokości wynagrodzenia minimalnego lub przeciętnego wynagrodzenia – czyli gdy odgórnie następuje
zmiana podstawy wymiaru do wyliczenia składek.
Nie ma obowiązku składanie deklaracji za pełne miesiące zawieszenia działalności.

24. Kody ubezpieczeń – wybrane:
01 10 - pracownik podlegający ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu
05 11 - osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność
05 12 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności
gospodarczej lub innych przepisów szczególnych mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy,
dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż
60 % kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
05 70 - osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której podstawę wymiaru składek na
ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia

25. Zgłoszenie płatnika i ubezpieczonego
Osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności gospodarczej składa wniosek CEIDG-1.
ZUS na podstawie tego wniosku sporządza za przedsiębiorcę odpowiednie druki.
To, że ZUS dopełnił części obowiązków za przedsiębiorcę, nie oznacza, że już nic nie trzeba składać. Wprost
przeciwnie, trzeba zgłosić się do ZUS jako osoba ubezpieczona.
Zgłoszenia do ubezpieczeń na odpowiednim druku osoby prowadzącej działalność oraz pozostałych osób tj.
pracowników, zleceniobiorców, osób współpracujących należy dokonać w ciągu 7 dni od daty powstania
obowiązku ubezpieczeń.
Jeśli ubezpieczony dodatkowo zgłosi chęć zgłoszenia członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego, to też
należy tego dokonać w ciągu 7 dni od dnia, gdy zgłoszono taką informacje.

26. Zawieszenie i wznowienie działalności gospodarczej
Na mocy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca który nie zatrudnia pracowników,
ma możliwość zawieszenia działalności. Zawieszenie może być od 30 dni do 24 miesięcy.
Zgodnie z przepisami za pełne miesiące zawieszenia działalności nie opłaca się składek ZUS i nie składa
się deklaracji.
Przedsiębiorca w celu zawieszenia działalności, aktualizuje druk CEIDG-1. ZUS na podstawie tego druku
sporządza odpowiednie druki.

27. Po wznowieniu działalności, ZUS sam sporządzi odpowiednie druki.
( ZUS ZFA – zgłoszenie płatnika składek, ZUS ZUA lub ZUS ZZA zgodnie z tym, co obowiązywało przed
zawieszeniem działalności).
Zawieszenie działalności, nie wydłuża okresu podlegania pod mały ZUS.
Jeśli w okresie zawieszenia wystąpiły zmiany związane z kodem tytułu ubezpieczenia albo schematem
podlegania ubezpieczeniom, płatnik składek jest zobowiązany do zgłoszenia tego
(odpowiednio dokumentami ZUS ZUA lub ZUS ZZA).

28. Zbiegi tytułów ubezpieczeń
Przykłady :
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z
tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy o pracę osiąga minimalne wynagrodzenie
(2100 zł brutto w roku 2018) to może z działalności opłacać tylko składkę zdrowotną.
Osoba prowadząca kilka rodzajów działalności pozarolniczej jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami
emerytalnym i rentowymi z jednego wybranego przez siebie rodzaju działalności. Zdrowotna obowiązkowo z
każdego tytułu.

29. Dziękujemy za uwagę
www.infakt.pl
www.infakt.pl/blog
www.infakt.pl/blog-ksiegowy
www.youtube.com/user/infaktPL