Czym są towary? Jakie są ich rodzaje i konkretne przykłady? Zapraszamy do kolejnego odcinka kursu z KPiR!

1. Dokumentacja księgowa -
KPiR i inne ewidencje
Towary handlowe
Kurs z KPiR dla średniozaawansowanych

2. Stan przepisów na dzień 1.05.2018 r.

3. Towary
Pojęcie towaru jest zazwyczaj definiowane w oparciu o rozporządzenie w sprawie kpir,
natomiast ja chciałabym podać kilka jego definicji na bazie:
• rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26.08.2003 r. w sprawie prowadzenia
podatkowej księgi przychodów i rozchodów,
• ustawy z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od
niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
• oraz ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług.

4. Towary w KPIR
Zgodnie z § 3. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26.08.2003 r. w sprawie
prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów towary, to towary handlowe,
materiały podstawowe i pomocnicze, półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe, braki
i odpady oraz materiały przyjęte od zamawiających do przerobu lub obróbki.
Aby właściwe podejść do tematu warto każde z tych pojęć sobie przybliżyć i oprzeć na
przykładzie.

5. Towary w KPIR
Pierwszym z pojęć są towary handlowe. W tym pojęciu mieszczą się wyroby
przeznaczone do sprzedaży w stanie nieprzerobionym. Towarami handlowymi są również
produkty uboczne uzyskiwane przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej.
Przykładowo towarami handlowymi w księgarni są książki, w sklepie spożywczym woda
mineralna, w sklepie obuwniczym buty, natomiast osoba świadcząca wyłącznie usługi
fryzjerskie nie dokonuje sprzedaży towaru, tylko usługi.

6. Towary w KPIR
Kolejnym z pojęć są materiały podstawowe. Prawodawca definiuje w nim materiały,
które w procesie produkcji lub przy świadczeniu usług stają się główną substancją
gotowego wyrobu. Do materiałów podstawowych zalicza się również materiały
stanowiące część składową (montażową) wyrobu lub ściśle z wyrobem złączone (np.
opakowania - puszki, butelki) oraz opakowania wysyłkowe wielokrotnego użytku (np.
transportery, palety), jeżeli opakowania te nie są środkami trwałymi.
Przykładowo materiałami podstawowymi są w szwalni zakupione tkaniny, dla kwiaciarki
robiącej bukiet kwiat są materiałami podstawowymi.

7. Towary w KPIR
Następnym pojęciem są materiały pomocnicze, czyli materiały niebędące materiałami
podstawowymi, które są zużywane w związku z działalnością gospodarczą
i bezpośrednio oddają wyrobowi swoje właściwości.
Przykładowo materiałami pomocniczymi są w myjni środki czyszczące, do pielęgnacji
samochodu, czy tapicerki. Natomiast w przypadku zakładu fryzjerskiego finalny efekt -
fryzura jest wyrobem gotowym, zaś materiały zużywane w toku świadczonych usług,
które stają się główną substancją (budulcem, elementem) gotowego wyrobu (jak np.
farby, lakiery do włosów, lakiery do paznokci, henna w proszku), bądź bezpośrednio
oddają wyrobowi swoje właściwości (jak np. szampony, odżywki) są materiałami
pomocniczymi.

8. Towary w KPIR
Natomiast wyrobami gotowymi są wyroby własnej produkcji, których proces przerobu
został całkowicie zakończony, wykonane usługi, prace naukowo-badawcze, prace
projektowe, geodezyjno-kartograficzne, zakończone roboty, w tym także budowlane.
Przykładowo dla architekta wyrobem gotowym będzie projekt domu, dla osoby
wykonującej ręczną biżuterię wyrobem gotowym będzie naszyjnik, dla budowlańca
wyrobem gotowym będą zakończone roboty budowlane.

9. Towary w KPIR
Kolejnym z pojęć jest produkcja niezakończona. Produkcją niezakończoną jest produkcja
w toku oraz półwyroby (półfabrykaty), czyli niegotowe jeszcze produkty własnej
produkcji, a także wykonywane roboty, usługi przed ich ukończeniem.
Na przykład w firmie robiącej stoły półproduktem jest blat do stołu, natomiast w
cukierni spody do ciasta są półwyrobami.

10. Towary w KPIR
Przytoczę teraz kolejne pojęcie, braków - są to nieodpowiadające wymaganiom
technicznym wyroby własnej produkcji, całkowicie wykończone bądź też doprowadzone
do określonej fazy produkcji. Brakami są również towary handlowe, które na skutek
uszkodzenia lub zniszczenia w czasie transportu bądź magazynowania utraciły
częściowo swą pierwotną wartość.
Przykładami braków są dla stolarza resztki płyt, szklarza pęknięte lustro.

11. Towary w KPIR
Na koniec zostało określenie odpadów, czyli materiałów które na skutek procesów
technologicznych lub na skutek zniszczenia albo uszkodzenia utraciły całkowicie swą
pierwotną wartość użytkową.
Odpadami w sklepie spożywczym jest np. przeterminowana żywność, natomiast dla
krawcowej odpadami są skrawki materiału, czy tasiemki.

12. Towary w KPIR
Przy omawianiu towaru warto zatrzymać się przy dwóch zagadnieniach, a mianowicie
cenie zakupu i cenie nabycia.
Cena zakupu to cena, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku, pomniejszoną
o podatek od towarów i usług, a przy imporcie powiększoną o należne cło, podatek
akcyzowy oraz opłaty celne dodatkowe, obniżoną o rabaty opusty, inne podobne
obniżenia. W przypadku zaś otrzymania składnika majątku w drodze darowizny lub
spadku, cen zakupu to wartość odpowiadająca cenie zakupu takiego samego lub
podobnego składnika.
cena zakupu = cena brutto - odliczony VAT + opłaty celne - rabat/upust

13. Towary w KPIR
Cena nabycia to cena zakupu składnika majątku powiększoną o koszty uboczne
związane z zakupem towarów i składników majątku do chwili złożenia w magazynie
według ich cen zakupu, a w szczególności koszty transportu, załadunku i wyładunku
oraz ubezpieczenia w drodze.
cena zakupu = cena zakupu + koszty uboczne

14. Towary w KPIR
Zdarzają się sytuację, kiedy przedsiębiorca dokonuje przesunięć towaru. Może mieć to
miejsce na przykład w sytuacji, gdy przedsiębiorca:
• posiadają kilka aptek i przerzuca leki między punktami aptecznymi,
• posiada kilka sklepów i przerzuca produkty spożywcze lub inne towary między
sklepami.
W przypadku dokonywania przesunięć (przerzutów) towarów handlowych oraz
materiałów podstawowych między zakładami należącymi do tego samego podatnika,
podatnik dokumentuje te zdarzenia dowodami wewnętrznymi, zwanymi dalej "dowodami
przesunięć". Dowody te sporządza się w dwóch egzemplarzach, z których jeden
przechowywany jest w zakładzie, z którego dokonano przesunięcia towaru lub
materiału, a drugi - w zakładzie, w którym przyjęto te towary lub materiały.

15. Towary w KPIR
Dowody przesunięć powinny zawierać co najmniej następujące dane:
• numer kolejny wpisu,
• datę dokonania przesunięcia,
• nazwę towarów lub materiałów oraz
• ich ilość i wartość obliczoną według cen zakupu.
Jeżeli podatnik prowadzi jedną księgę dla przedsiębiorstwa wielozakładowego, a
zakupione towary przekazuje tylko do jednego zakładu (oddziału), nie ma obowiązku
sporządzania dowodu przesunięć, pod warunkiem że na dowodzie zakupu poda nazwę
zakładu, do którego przekazał te towary.

16. Towary w KPIR
Zakup towarów zazwyczaj udokumentowany jest fakturą, natomiast zdarzają się
sytuacje kiedy towar handlowy trafia do nabywcy wcześniej niż faktura. Co wówczas
podatnik powinien zrobić?
Odpowiedź znajduje się w § 16 rozporządzenia. Ogólnie otrzymanie materiałów
podstawowych i pomocniczych oraz towarów handlowych musi być potwierdzone na
dowodzie zakupu datą i podpisem osoby, która je przyjęła.
Jeżeli materiał lub towar handlowy, którego zakup dokumentowany jest fakturami
dostawców, został dostarczony do zakładu lub dokonano nim obrotu przed otrzymaniem
faktury, należy sporządzić szczegółowy opis otrzymanego materiału (lub towaru
handlowego).

17. Towary w KPIR
Opis dostawy powinien zawierać:
• imię, nazwisko i adres dostawcy,
• ilość i rodzaj oraz cenę jednostkową i wartość materiału (lub towaru handlowego).
Na podstawie tego opisu należy dokonać zapisu w KPIR. Opis musi być potwierdzony
datą i podpisem osoby przyjmującej towar oraz przechowywany jako dowód zakupu i
połączony z nadesłaną następnie fakturą. Ewentualna różnica w stosunku do wartości
podanej w fakturze musi być wpisana do księgi (ewidencji) w dniu otrzymania faktury.
Podatnik może nie sporządzać opisu dostawy, jeżeli zakup udokumentowany jest
specyfikacją dostawcy, pod warunkiem że specyfikacja spełnia wymogi określone dla
opisu.

18. Towary w KPIR
Warto też wiedzieć, że jeżeli podatnik otrzymał materiał lub towar handlowy oraz
fakturę na niego w tym samym miesiącu, opis dostawy dołącza do otrzymanej faktury, a
zapisów w księdze dokonuje na podstawie otrzymanej faktury.
Przykład 1 - Przedsiębiorca dokonał zakupu materiału, który trafił do niego 15 maja
(sporządzono opis dostawy), fakturę dostarczono 20 maja. Księgowania w KPIR
dokonuje się na podstawie faktury.
Przykład 2 - Przedsiębiorca dokonał zakupu materiału, który trafił do niego 15 maja
(otrzymano specyfikację), fakturę dostarczono 10 czerwca. Księgowania w KPIR
dokonuje się na podstawie specyfikacji. Ewentualne różnice są korygowane w czerwcu.

19. Towary w KPIR
Bardzo ważnym jest to, że zakup materiałów podstawowych oraz towarów handlowych
musi być wpisany do księgi niezwłocznie po ich otrzymaniu, najpóźniej przed
przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży. Stąd też kwestie tego, że jeśli
faktura nie zostanie przekazana z towarem lub przed jego otrzymanie, to należy
sporządzić opis dostawy lub zaksięgować specyfikację.
Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której KPIR jest prowadzone przez biuro
rachunkowe. Wówczas dokonuje ono zapisu w KPIR na podstawie otrzymanych
dokumentów.

20. Towary w KPIR
Chciałam jeszcze przypomnieć o jednej kwestii, nierozerwalnie związanej z towarem w
działalności gospodarczej, a mianowicie spisie z natury. Podatnicy są obowiązani
do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów
(surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów
gotowych, braków i odpadów między innymi na koniec każdego roku podatkowego.
https://www.infakt.pl/blog-ksiegowy/spis-z-natury-na-koniec-2017/

21. Towary przy ryczałcie
Jak określa art. 4 ust.1 pkt 5 ustawy z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, pod pojęciem
towarów należy rozumieć towary handlowe, surowce i materiały podstawowe, z tym że:
• towarami handlowymi są towary (wyroby) zakupione w celu dalszej odprzedaży, w stanie
nieprzetworzonym,
• surowcami i materiałami podstawowymi są materiały, które w procesie produkcji lub
przy świadczeniu usług stają się główną substancją gotowego wyrobu; do materiałów
podstawowych zalicza się również materiały stanowiące część składową (montażową)
wyrobu lub ściśle z wyrobem złączone, z tym że za surowce i materiały podstawowe nie
uważa się paliw i olejów zużywanych w transporcie.

22. Towary przy ryczałcie
Przy ryczałcie dla wyliczenia podatku koszty, w tym wydatki na zakup towaru nie mają
znaczenia. Co więcej ustawodawca wskazał, że dowodami zakupu towarów mogą być
otrzymane faktury, rachunki, paragony, dowody wewnętrzne oraz opis otrzymanego
towaru.
Przy okazji towarów należy pamiętać, że rozliczenie na ryczałcie nie zwalnia podatnika z
obowiązku sporządzenia spisu z natury na koniec roku podatkowego.
https://www.infakt.pl/blog-ksiegowy/spis-natury-ryczaltowca/

23. Towary w VAT
Art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług określa, że przez
towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Oznacza to, że pod pojęciem towarów rozumie się zarówno towary handlowe, jak i
wyposażenie, czy środki trwałe - przykładowo samochody, komputery, meble.

24. Dziękuję za uwagę
Aneta Socha

25. www.infakt.pl
www.infakt.pl/blog-ksiegowy
youtube.com/user/infaktPL