1. UGALKETA

2. SEXU - EZAUGARRIAK
• Gizonen eta emakumeen arteko
desberdintasun fisikoak dira.
• Bi motatakoak izan daitezke:
– Lehen mailako sexu-ezaugarriak: ugaltze
organoak dira.
– Bigarren mailako sexu-ezaugarriak
emakumeak eta gizonak bereizten dituzte.

3. Adibidez:
• Gizonek ahots baxuago dute, gihar
handiagoak, bizarra eta ile asko gorputz
osoan zehar.
• Emakumeek titiak dituzte, ahots altua,
aldaka zabalak eta ile gutxi dute.

4. GURE GORPUTZA ALDATZEN DA
• Adin jakin batetik aurrera gure gorputza
aldatzen hasten da eta gure sexu
organoak hasten dira garatzen.
• BAINA NOIZ GERTATZEN DIRA
ALDAKETA HORIEK?
Pubertaroan

5. • Ugaltze – aparatua garatu egiten da.
Hipofisiak sortutako hormonak sexu-
organoetara iristen dira, organoak garatzen
dira eta sexu-hormonak sortzen dituzte.
• Nesken eta mutilen gorputzak ez dira adin
berean aldatzen.
• Neskak hamaika urtetik aurrera eta
mutilak, berriz, hamahiru urtetik aurrera.
BIDEOA: SEXU-EZAUGARRIAK

6. UGALTZE -
APARATUAK

7. EMAKUMEEN UGALTZE-APARATUA
• Hauek dira sexu-organoak:
– Obulutegiak: obuluak
sortzen dira.
– Falopioren tronpak:
obulutegiak eta umetokia
lotzen dituzte.
– Umetokia: organo huts
malgu bat da eta haurra
bertan garatzen da.
– Bagina: umetokia eta
kanpoaldea lotzen dituen
kanala da.
– Alua: kanpoko zatia da.

8. GIZONEN UGALTZE - APARTUA
• Hauek dira sexu-organoak:
– Barrabilak:
espermatozoideak sortzen
dira. Semen-besikula
Hodi
– Hodi deferenteak:
deferentea
gernubideraino eramaten
dituzte espermatozoideak.
– Gernubidea: Gernubidea Prostata
espermatozoideak eta
gernua kanporatzen ditu. Zakila
– Guruinak: semen-besikulak Barrabilak
eta prostata dira.
Eskrotoa
– Eskrotoa: ehun poltsa da
eta barrabilak babesten
ditu.
– Zakila.
Bideoa: ugaltze-organoak

9. SEXU -
ZELULAK

10. SEXU-ZELULA EMEAK
• Emakumeen sexu-zelulak obuluak dira.
Gameto eme ere esaten zaie.
• Esfera formako zelula handi samarrak dira.
• Pubertaroan, heltzen hasten dira. 28
egunean behin, obulutegi bateko obulu bat
heltzen da.
• Obulua obulutegitik irten, Falopioren tronpa
zeharkatu, umetokira iritsi eta kanpoaldera
ateratzen da, odoljario txiki batekin batera.
Menstruazio edo hileko esaten zaio.
• Emakumeei 50 urterekin, ez zaizkie obuluak
heltzen eta ez dute menstruaziorik izaten.
Menopausia deritzo.

11. SEXU – ZELULA ARRAK
• Gizonen sexu-zelulak espermatozoideak
dira. Gameto ar ere esaten zaie. Askoz
txikiagoak dira eta itsas mugikor bat dute
mugitzeko toki batetik bestera.
• Etengabe sortzen dira barrabiletan
pubertarotik aurrera.
• Espermatozoideak barrabiletatik irten, hodi
deferenteetan eta gernubidean zehar ibili
eta kanpoaldera ateratzen dira.
• Espermatozoideak substantzia batekin
nahasten dira. Substantzia hori semen
besikuletan eta prostatan sortzen da eta
semena deitzen da.

12. ESPERMATOZOIDEA
OBULUA

13. ERNALKETA
Obulu bat eta espermatozoide
bat elkartzeari ernalketa esaten
zaio.

14. • Falopioren tronpan gerta daiteke; hau da, obuluak
espermatozoidea aurkitzen badu.
BAINA NOLA GERTATZEN DA?
• Gizonaren semena emakumearen baginara iritsi behar du.
Baginatik espermatozoideak joaten dira Falopioren
tronparaino.
• Obulua eta espermatozoidea elkartzean, zelula bat sortzen
da: zigoto; gizakiaren lehen zelula.
• Gero, zigotoa banatu eta bi zelulak sortzen dira; gero, lau
… hainbat zelulaz osatutako bola bat sortu arte. Hori da
enbrioia.
• Enbrioia Falopioren tronpak zeharkatu eta umetokira iristen
da eta paretan itsasten da. Hazten jarraitzen du.

15. ANIMAZIOA
BIDEOA

16. HAURDUNALDIA
Ernalketa gertatzen denetik haurtxoa jaio
arteko tartea haurdunaldia da. Bederatzi
hilabete irauten du.

17. • Enbrioia likidoz betetako poltsa batean egoten da.
Likido hori likido amniotiko deitzen da eta enbrioia
babesten du.
• Enbrioiak plazentaren bidez mantenugaiak eta
oxigenoa hartzen ditu amarengandik eta zilbor-
hestearen bidez lotuta dago.
• Hirugarren hilabetean, enbrioiaren organo guztiak
osatuta daude. Enbrioia fetu deitzen da momentu
horretan.
• Bederatzi hilabete dituenean guztiz osatuta dago.
• Haurdunaldian, amaren gorputza ez du obulurik
sortzen eta ez du hilekorik.
• Sabela hazi egiten zaio eta titiak handitzen
zaizkio.

19. ERDITZEA
Haurtxoa amaren baginatik
kanpora ateratzea erditzea
da.

20. • Likido amniotikoa duen poltsa apurtzen da. Likido hori baginatik
ateratzen da. Urak botatzea deitzen da.
• Lehen fasea da dilatazio-fasea. Luzeena da. Umetokiaren irteera
pixkanaka - pixkanaka irekitzen da.
• Hurrengo fasea da egozte-fasea. Haurtxoa baginatik kanporatzen da.
Amak indar handiz bultzatzen du haurtxoari laguntzeko.
• Jaio ondoren, zilbor-hestea mozten da eta haurtxoari orbain bat
geratzen zaio: zilborra.
• Amaitzeko, plazenta botatzen da. Fase hau plazenta kanporatzea da.
• Lehendabiziko hilabetetan, haurtxoek esnea soilik edaten dute.
ANIMAZIOA
Edoskitzaro esaten zaio. Haurtxoak bularra hartu bitartean, esnea
amaren titietan sortzen da.