klasean erakutsi dudan power pointa

1. Sexu zelulak eta ernalketa

2. sexu zelula emea
• Emakumeen sexu zelulak obuluak dira.
Gameto eme ere esaten zaie. Esfera formako
zelula handi samarrak dira

3. Arrautza

4. • Nesken obulutegiak, obulu heldugabe ugari
ditu. Pubertarotik aurrera obuluak
heltzen/garatzen hasten dira. Orduan 28
egunetik behin obulutegi bateko obulu bat
heltzen/garatzen da.

5. • Obuluak obulutegitik atera, Falopioren
tronpak zeharkatu, umetokira iritsi eta
kanpoaldera ateratzen da, odol jario batekin
batera, horri menstruazioa esaten zaio.
Emakumea 50 urte inguru dituenean obuluak
heltzeari uzten dio.

6. Sexu zelula arrak
• Gizonen sexu-zelulak espermatozoideak dira.
Gameto ar ere esaten zaie obuluak baino
txikiagoak dira eta buztan txiki bat daukate
mugitu ahal izateko.
• Pubertarotik aurrera etengabe sortzen dira
barrabiletan.

8. • Espermatozoideak
barrabiletatik ateratzen
dira, eta hodi
deferenteetan eta
gernubidean zehar ibiltzen
dira kanpoaldera iritsi
aurretik.
• Hodi eferentean zehar
dabiltzana semen besikulek
eta prostatak sortutako
sustantzia batzuekin
nahasten dira. Likido horri
semen esaten zaio.
Semenak
espermatozoideak
garraiatzen eta elikatzen
ditu.

9. Ernalketa
• Ernalketa esaten zaio obulu bat eta
espermatozoide bat elkartzeari.
• Obulua tronpan zehar dabilela
espermatozoide bat aurkitzen badu ernalketa
gerta daiteke. Horretarako gizonaren semena
emakumearen baginara iritsi behar da.

10. • Obulua eta espermatozoidea elkartzean zigoto
deritzon zelula bat sortzen da. Zelula hori bere
burua zatitu egiten du bider bi behin eta berriz
enbrioi bat osatu arte

11. Haurdunaldia eta erditzea

12. Enbrioiaren garapena
• Enbrioia umetokiko paretara iristen denean zelulak
biderkatzen hasten dira.
• Enbrioia likidoz betetako poltsa batean egoten da, likido
amniotiko du izena.

13. • Enbrioiak plazentaren bidez jasotzen dute
jasotzen dituzte mantenugaiak eta oxigenoa.
Plazenta umetokian osatzen den organo bat
da,
• Enbrioia zilbor-hesteanren bidez dago lotuta
plazentara, hodi horren bidez mantenugaiak
eta oxigenoa eramateko
Zilbor-hestea

14. Fetuaren garapena
• Hirugarren hilabetean enbrioiaren organo
guztiak osatuta daude. Hortik aurrera fetu
esaten zaio. Bederatzi hilabete betetzen
dituenean guztiz garatuta dago eta jaiotzeko
prest.

15. Haurdunaldia
• Ernalketa ematen denetik haurra jaio arteko
denborari, haurdunaldi esaten zaio.
• Haurdunaldia bitartean amak ez du hilekoa izaten
obulu gehiago ez direlako sortzen, sabela handitu
egiten zaio pixkanaka eta titiak handitu egiten
zaizkio.

16. • Amak jaten duena enbrioiari iritsiko zaio
hortaz ezin du alkohola edan, tabakoa erre, …
umea ez kaltetzeko.

17. Erditzea
• Haurra amaren baginatik
ateratzeari esaten zaio
erditzea.
• Erditu haurretik likido
amniotikoa duen poltsa
apurtu eta baginatik
ateratzen da likido hori. Urak
botatzea (romper aguas)
esaten zaio.

18. Faseak
• Lehenengo fasea: dilatazio
fasea, luzeena umetokiko
irteera pixkanaka irekitzen
joaten da.
• Bigarren fasea: egozte
sistema. Umea amaren
baginatik ateratzen da
• Haurra jaio ondoren zilbor
hestea mozten da.
• Erditzearen amaieran
plazenta kanporatzen du
amak.

19. Edoskitzea
• Umearen bizitzako lehengo hilabetetan esnea
baino ez du edaten aldi horri edoskitzea
deitzen zaio