Mendigoiti ikastetxeko 6. maila A ko ikasleen talde lana.

1. GIZA UGALKETA
EGILEAK: Gaizka, Iñaki.S, Irati, Ainara.R eta Unai.

2. Sexu-ezaugarriak: UGALKETA
• Zer dira sexu ezaugarriak?
• Pubertaroa
• Gizonen ugaltze-aparatua
• Emakumeen ugaltze-aparatua
Sexu-zelulak eta ernalketa:
• Sexu-zelula emeak
• Sexu-zelula arrak
• Ernalketa
Haurdunaldia eta erditzea:
• Enbrioiaren garapena
• Fetuaren garapena
• Haurdunaldia
• Erditzea
• Edoskitzea

3. GIZA UGALKETA
Zer dira sexu-ezaugarriak?
Sexu ezaugarriak gizon eta emakumeen arteko desberdintasun
fisikoak dira. Bi motatako sexu ezaugarri daude:
Lehen mailako sexu ezaugarriak ugaltze-organoak dira.
Bigarren mailako sexu ezaugarriak ugalketaren lotura zuzena ez
duten ezaugarri fisikoak dira, ezaugarri horiek emakumeak eta
gizonak bereizten dituzte.

4. PUBERTAROA:
Pubertaroan,gizakion ugaltze aparatua garatu egiten da.
Hormona horiek sexu -organoetara iristen dira, organoak
garatzen dituzte eta sexu-hormonak sorrarazten
dituzte.

5. EMAKUMEEN UGALTZA-APARATUA
Organoz osatuta dago: Obulutegia, Falopioaren tronpak, Umetokia, Bagina eta Alua.
OBULUTEGIA:Gameto emeak eta sexu hormonak obulutegian sortzen dira.
FALOPIOREN TRONPA: Umetokia eta obulutegia lotzen ditu.
UMETOKIA : Haurdunaldian haurrak bertan garatzen dira.
BAGINA:Umetokia eta kanpoaldea lotzen ditu.
ALUA:Ugaltze aparatuaren kanpoko zatia da. Bi larruazal tolesturaz osatuta dago.
Baginako zuloa babesten dute.Gernu maskuria ere bertan bukatzen da.

6. GIZONEN-UGALTZE APARATUA:
Organoz osatuta dago: Barrabilak, Hodi defernteak,Gernubidea,Guruinak,
Eskrotoa eta Zakila.
BARRABILAK:Gameto arrak eta sexu hormonak barrabiletan sortzen dira.
HODI DEFERENTEAKTEAK: Espermatozoideak gernubidera eramaten dituzte.
• GERNUBIDEA:Espermatozoideak kanpoaldera eramaten ditu.
• GURUINAK:Semen besikula eta prostata dira,espermatozoideak garraiatzen
eta elikatzen dituzte.
• ESKROTOA:Barrabilak babesten dituen ehun poltsa da.
• ZAKILA:Gernu bidea bertan bukatzen da eta espermatozoideak kanporatzen
dira.

7. SEXU-ZELULAK ETA
ERNALKETA
Ugalketak hainbat fase ditu. Ernalketa garrantzi handiko fasea da. Parte hartzen
dute sexu-zelula emeak eta arrak.
SEXU-ZELULA EMEAK:
Emakumeen sexu-zelulak obuluak dira. Gameto eme ere esaten zaie.
Obulua obulutegitik atera, falopioen tronpa zeharkatu, umetokira iritsi eta
kanpoaldera ateratzen da, odoljario batekin batera. Odoljario horri menstruazio
edo hileko esaten zaio.
Emakumeak 50 urte dituztenean obuluak ez zaizkie heltzen.Aldi horri menopausia
deritzo.
Nukleoa
zitoplasma Mintz
plasmatikoa

8. SEXU-ZELULA ARRAK:
Gizonen sexu-zelulak espermatozoideak dira. Gameto ar ere esaten zaie. Obuluak
baino txikiagoak dira.
Espermatozoideak barrabiletatik ateratzen dira. Kampoaldera atera aurretik hodi
deferenteetan eta gernubidean zehar ibiltzen dira.
Espermatozoideak nahasten dira semen-besikulek eta prostatak sortutako
substantziekin. Nahaste horretatik sortzen den likidoari semen deritzo.
isatsa bitarteko zatia
Burua
Nukleoa

9. Ernalketa:

10. HAURDUNALDIA ETA ERDITZEA
Enbrioiaren garapena:
Enbrioia likidoz betetako poltsa batean egoten da. Likidoa likido anmiotiko du
izena eta enbrioia babesten du.
Plazenta umetokian osatzen den organo bat da eta enbrioiak plazentaren bidez
mantenugaiak eta oxigenoa jasotzen ditu amarengandik. Zilbor-hestearen bidez
lotuta dago plazentara.
zilbor-hestean odol-hodiak daude mantenugaiak eta oxigenoa eramateko.

11. Fetuaren garapena:
Hirugarren hilabetetik aurrera
umeari fetu esaten zaio.
Bederatzi hilabete dituenean fetua
guztiz osatuta dago.
Jaiotzen denean 50 zentimetroko
luzera eta 3.300 gramoko pisua du
gutxi gorabehera.

12. Haurdunaldia:
Ernalketa gertatzen denetik jaio arte haurdunaldi esaten zaio. 9 hilabete irauten
du. Emakumeari obuluak ez zaizkio sortzen, hilekoa ez zaio ateratzen, sabela
hazi egiten zaio, gizendu egiten da eta titiak handitzen zaizkio. Haurdunaldian
emakumeak zaindu behar du bere burua. Ezin du edozer gauza jan ezta alkohola
eta tabakoa kontsumitu. Ingurukoek maitasuna eman eta zaindu egin behar dute,
etapa gogorra da.

13. Erditzea:
Haurtxoa amaren baginatik kanpora ateratzeari esaten zaio
erditzea.
Erditu aurretik, urak botatzea esaten zaio.
Erditzearen lehen fasea dilatazio fasea deritzo, umetokia
pixkanaka - pixkanaka irekitzen da.
Bigarren fasean gozante fasean, haurtxoa bajinatik kanpora
ateratzen da.
Haurtxoa jaio ondoren, zilbor - hestea mozten da. Hurtxoari
orbain bat geratzen zaio: zilborra.

14. Edoskitzea:
Lehendabiziko hilabetean haurtxoak bakarrik esnea edatean
edoskitze esaten zaio.
Umeak amaren titiatik esnea hartzen du edo esne artifiziala.

15. BUKAERA
EGILEAK: Gaizka, Iñaki.S, Irati, Ainara.R eta Unai.