y4- Y học dự phòng

1. TIẾT DỊCH ÂM ĐẠO

2. MÔI TRƯỜNG ÂM ĐẠO
•
•
AÂm ñaïo: bình thöôøng raát nhieàu VK soáng
hoaïi sinh.
Phoå vi truøng aâm ñaïo:
 Vai troø quan troïng trong duy trì tình traïng
bình thöôøng cuûa aâm ñaïo
 Chòu aûnh höôûng cuûa nhieàu taùc nhaân: tuoåi
taùc, ñieàu kieän veä sinh, chuû yeáu laø
estrogen

3. SINH LYÙ HOÏC VUØNG HAÄU MOÂN SINH DUÏC
•
AÂm ñaïo
 moät xoang cuûa cô theå,
 môû ra ngoaøi da, gaàn haäu moân
 bình thöôøng raát nhieàu VK cuûa ruoät vaø
VK soáng ngoaøi da.
Töø 108 ñeán 109 VK/mL dòch tieát AÂÑ

4. SINH LYÙ HOÏC VUØNG HAÄU MOÂN SINH DUÏC
•
•
•
•
Treû em, maõn kinh  nieâm maïc AÂÑ raát
moûng, chuû yeáu teá baøo ñaùy, caän ñaùy.
Hoaït ñoäng cuûa buoàng tröùng: Estrogen
 nieâm maïc laùt taàng daøy ra: teá baøo ñaùy,
caän ñaùy, trung gian vaø beà maët.
Teá baøo beà maët bong ra, chöùa nhieàu
glycogen
 nguoàn dinh döôõng cuûa Lactobacilli
Coù khoaûng 7 loaïi Lactobacilli thöôøng truù taïi
AÂÑ

5. Hình 1: Sinh lyù moâi tröôøng AÂÑ

6. •
•
Moâi tröôøng AÂÑ bình thöôøng chöùa raát nhieàu
VK
  vieâm AÂÑ khoù khaên neáu chæ döïa vaøo
keát quaû xeùt nghieäm VK.
Thoùi quen sai laàm: thöôøng xuyeân thuït röûa
baèng dung dòch saùt khuaån
 phaù huûy phoå VK bình thöôøng cuûa AÂÑ
 VK coù theå gaây beänh + Lactobacilli bò phaù
huyû
 pH aâm ñaïo bò kieàm hoaù (> 4,8): ñieàu
kieän thuaän lôïi cho caùc taùc nhaân gaây beänh
phaùt trieån.

7. Wiff test
Khi nhoû dung
dòch KOH
10% vaøo dòch
aâm ñaïo cuûa
BN vieâm aâm
ñaïo do vi
khuaån, söï giaûi
phoùng amine
taïo neân muøi
caù thoái ñaëc
tröng

8. YÙ nghóa cuûa pH dòch tieát aâm ñaïo
• pH = 3,84,5:
phoå Lactobacilli, nhöng coù theå nhieãm naám
• pH = 4,8–5,5:
nghi ngôø phoå VK bình thöôøng bò phaù huûy
(taïp truøng)
nhieãm khuaån AÂÑ (do Garnerella vaginalis)
Trichomonas
sau ñieàu trò khaùng sinh ñaët AÂÑ
taêng baïch caàu
• pH > 6:
vieâm AÂÑ ôû treû em gaùi chöa daäy thì
vieâm teo AÂÑ ôû ngöôøi maõn kinh
vôõ oái/ñang coù thai.

9. Hình 3
Ño pH dòch AÂÑ
Quay laïi

10. pH gloves – găng thử pH
nhanh tại nhà
http://www.tmj.roarticle.p
hpart
Que thử pH nhanh tại nhà.
http://www.ebay.co.uk/itm/15-x-VAGINAL-THRUSHDISCHARGE-BACTERIAL-PH-TESTS-TEST/370491205477

11. Soi töôi khí hö
•
Laáy beänh phaåm baèng ñaàu goã cuûa que goøn:
ñöôïc nhieàu teá baøo .
•
Quan saùt döôùi KHV vôùi 1 gioït dung dòch
xanh Methylen 0,1%.
•
Xanh Methylen laøm tieâu huûy Trichmonas
 nghi ngôø nhieãm Trichomonas: soi vôùi
nöôùc muoái sinh lyù hoaëc pha loaõng xanh
Methylen vôùi nöôùc muoái sinh lyù.

12. Duïng cuï ñeå nhuoäm soi töôi dòch AÂÑ.

13. Keát quaû : x400
•
Bình thöôøng: tröïc truøng hình que lôùn
(Lactobacilli), ít baïch caàu (<20 BC/QT), coù
teá baøo bieåu moâ tröôûng thaønh
•
Taïp khuaån: coøn Lactobacilli, coù nhieàu tröïc
truøng nhoû, soá löôïng BC thay ñoåi.
 khi moâi tröôøng aâm ñaïo bò xaùo troän do
thuït röûa vôùi dung dòch saùt truøng.
 chæ caàn taùi laäp moâi tröôøng AÂÑ bình
thöôøng neáu khoâng coù daáu hieäu vieâm nhieãm
(ít BC).

14. Keát quaû : x400
•
•
•
Trichomonas: kích thöôùc # lymphocyte, coù
chieân mao di ñoäng, raát nhieàu BC haït (> 100
BC/QT)
Haït men naám: nghi ngôø vieâm do naám, haït
men naám nhieàu hoaëc coù sôïi tô naám laø
baèng chöùng vieâm nhieãm, BC thay ñoåi tuyø
möùc ñoä vieâm.
Nhieãm khuaån AÂÑ: clue cell > 20% teá baøo
bieåu moâ, voâ soá teá baøo nhoû, thieáu
Lactobacilli, raát ít BC.

15. Keát quaû : x400
•
Vieâm AÂÑ do taïp khuaån: daáu hieäu vieâm treân
laâm saøng, nhieàu BC (100-200 BC/QT), taïp
khuaån, coù teá baøo tröôûng thaønh vaø chöa
tröôûng thaønh.
 caàn xeùt nghieäm vi truøng hoïc
•
Vieâm teo AÂÑ: chæ coù teá baøo chöa tröôûng
thaønh, BC vaø ít vi truøng soáng quanh vuøng
haäu moân, khoâng hoaëc raát ít Lactobacilli.

16. Hình 5
Quay laïi
Lactobacilli: gram döông, daøi ngaén khaùc nhau.

17. VIEÂM AÂM ÑAÏO
Laø moät beänh lyù phoå bieán
- Gaây khoù chòu cho ngöôøi phuï nöõ
- Ñoái vôùi thai kyø coù theå :
+ Taêng nguy cô sanh non
+ Taêng nguy cô nhieãm truøng haäu saûn
+ Thai nheï kyù (taêng nguy cô 40%)

18. VIEÂM AÂM ÑAÏO
Ba taùc nhaân gaây vieâm aâm ñaïo thöôøng gaëp laø :



Candida albicans
Trichomonas vaginalis
Gardnerella vaginalis

19. VIEÂM AÂM ÑAÏO DO CANDIDA ALBICANS
„
Laø loaïi vieâm aâm ñaïo thuôøng gaëp nhaát :
75% s bò nhieãm ít nhaát 1 laàn
40% - 50% bò nhieãm 2 laàn
„
Caùc yeáu toá thuaän lôïi :
- Duøng khaùng sinh
- Gia taêng glycogen aâm ñaïo: coù thai, tieåu
ñöôøng, estrogen lieàu cao
- Suy giaûm mieãn dòch
- Moâi tröôøng taïi choã aåm öôùt

20. VIEÂM AÂM ÑAÏO DO CANDIDA
ALBICANS
„
Trieäu chöùng laâm saøng :
- Ngöùa, noùng raùt aâm hoä aâm ñaïo
- Tieåu raùt hoaëc giao hôïp ñau
- AÂm hoä ñoû röïc
- Huyeát traéng vaøng ñuïc, lôïn côïn,
ñoùng voùn thaønh maûng nhö söõa
ñoâng

21. VIEÂM AÂM ÑAÏO DO CANDIDA ALBICANS

22. VIEÂM AÂM ÑAÏO DO CANDIDA
ALBICANS
„
Caän laâm saøng :
- pH aâm ñaïo  4,5
- Soi töôi :
coù nhieàu baïch caàu
sôïi tô naám hoaëc
baøo töû naám

23. Gram stain of vaginal smear showing C.albicans.
http://www.asm.org

24. VIEÂM AÂM ÑAÏO DO CANDIDA ALBICANS

25. VIEÂM AÂM ÑAÏO DO TRICHOMONAS
„
Trichomonas laây qua giao hôïp, coù theå thaáy ôû aâm
ñaïo, nieäu ñaïo, caùc tuyeán chaát nhôøn ôû aâm hoä
„
Nguy cô nhieãm Trichomonas gia taêng ôû phuï nöõ coù
nhieàu baïn tình hoaëc maéc nhöõng beänh laây lan qua
ñöôøng tình duïc khaùc
„
Vieâm aâm ñaïo do trichomonas coù theå keøm vôùi
nhieãm khuaån aâm ñaïo do Gardnerella vaginalis

26. VIEÂM AÂM ÑAÏO DO TRICHOMONAS
„
Trieäu chöùng laâm saøng :
- huyeát traéng maøu vaøng xanh,
loaõng, coù boït, tanh
- coù theå keøm ngöùa, tieåu raùt
- tröôøng hôïp vieâm naëng: nieâm maïc
aâm ñaïo vaø coå töû cung coù nhöõng
ñieåm xuaát huyeát nhoû laám taám

27. VIEÂM AÂM ÑAÏO DO TRICHOMONAS

28. VIEÂM AÂM ÑAÏO DO TRICHOMONAS
„
Caän laâm saøng :
- pH aâm ñaïo  5
- soi töôi (vôùi nöôùc muoái sinh lyù)
truøng roi di ñoäng
nhieàu baïch caàu
Clue cell ()

29. VIEÂM AÂM ÑAÏO DO TRICHOMONAS

30. NHIEÃM KHUAÅN AÂM ÑAÏO DO
GARDNERELLA VAGINALIS
„
Ñaëc thuø cuûa nhieãm khuaån aâm ñaïo laø moät söï gia taêng
tieát dòch hôn laø moät tình traïng vieâm nhieãm thöïc söï
„
Do söï gia taêng baát thöôøng cuûa caùc chuûng vi khuaån
kî khí nhö G. vaginalis, Prevotella, Mobiluncus,
Mycoplasma hominis... trong khi caùc lactobacilli bò
thieáu huït
„
Thöôøng gaëp ôû phuï nöõ coù nhieàu baïn tình, coù thoùi
quen thuït röûa aâm ñaïo.

31. NHIEÃM KHUAÅN AÂM ÑAÏO DO
GARDNERELLA VAGINALIS
„
Trieäu chöùng laâm saøng :
- Huyeát traéng nhieàu, loaõng, ñoàng
nhaát, baùm vaøo thaønh aâm ñaïo, maøu
traéng xaùm
- Whiff test (+)
- Nieâm maïc aâm ñaïo bình thöôøng,
khoâng vieâm ñoû

32. NHIEÃM KHUAÅN AÂM ÑAÏO DO
GARDNERELLA VAGINALIS
„
Trieäu chöùng caän laâm saøng :
- pH aâm ñaïo > 4,8
- Nhuoäm Gram hoaëc Methylene :
*Khoâng coù hoaëc raát ít lactobacilli
* Coù söï hieän dieän nhieàu “Clue cell”

34. Figure 3. Pap smear showing clue cells
consistent with bacterial vaginosis.
Courtesy of Abner P. Korn, MD. © Copyright
1996, SCP Communications, Inc.
Figure 2. On wet preparation of vaginal fluid, absence of WBCs and stippling of
epithelial cells support a diagnosis of bacterial vaginosis. From Infect Med 9(1):50,
1992. © Copyright 1992, SCP Communications, Inc

35. CHẨN ĐOÁN BV
TIÊU CHUẨN AMSEL: 3 trong 4 dấu hiệu:
 Dịch tiết màu trắng, đồng nhất, mỏng bám đều
lên thành âm đạo
 Hiện diện Clue cells khi quan sát dưới kính hiển
vi
 pH của dịch âm đạo >4.5
 Mùi cá ươn hoặc amine khi cho KOH 10% lên
mẫu dịch âm đạo (whiff test)
 Rất được ưa dùng bởi các nhà lâm sàng, có thể
chẩn đoán chính xác 90% phụ nữ bị BV.
•

36. CHAÅN ÑOAÙN VIEÂM AÂM ÑAÏO
„
Ngoaøi trieäu chöùng laâm saøng, caàn söï hoå trôï cuûa
moät soá caän laâm saøng ñôn giaûn :
1. Ño pH aâm ñaïo
2. Test KOH
3. Soi nhuoäm huyeát traéng
- Soi tröïc tieáp vôùi dd muoái sinh lyù
- Nhuoäm Gram hoaëc xanh Methylene

37. CHAÅN ÑOAÙN VIEÂM AÂM ÑAÏO
Huyeát traéng
AÂm ñaïo
bình thöôøng
pH
AÂÑ
 4,5
Whiff
test
Lactobacilli
Clue
cell
Baïch
caàu
(-)
+++
(-)
+
(< 20)
(-)
(+)
(-)
+++
Vieâm AÂÑ do
Candida
Vaøng ñuïc, lôïn côïn,
ñoùng thaønh maõng
Vieâm aâm ñaïo
do
Trichomonas
Loaõng, vaøng xanh,
coù boït, tanh
> 4,8

(-)

+++
Nhieãm khuaån
AÂÑ do
Gardneralla
Loaõng, vaøng xaùm,
coù muøi hoâi
> 4,8
(+)

+++
+
 4,5

38. ÑIEÀU TRÒ VIEÂM AÂM ÑAÏO
„
Vieâm aâm ñaïo do Candida :
Clotrimazol 100mg ñaët AÂÑ 1 vieân / ngaøy x 7 ngaøy
Clotrimazol 100mg ñaët AÂÑ 2 vieân / ngaøy x 3 ngaøy
Clotrimazol 500mg ñaët AÂÑ 1 vieân duy nhaát
Miconazol cream 2% 5g / ngaøy x 7 ngaøy
Miconazol 100mg ñaëït AÂÑ 1 vieân / ngaøy x 7 ngaøy
Miconazol 200mg ñaëït AÂÑ 1 vieân / ngaøy x 3 ngaøy
Butoconazol cream 2% 5g / ngaøy x 3 ngaøy
Butoconazol cream 2% phoùng thích chaäm 1 lieàu

39. ÑIEÀU TRÒ VIEÂM AÂM ÑAÏO
„
Vieâm aâm ñaïo do Candida (tieáp theo)
Fluconazol 150mg uoáng lieàu duy nhaát
Nystatin 100.000ñv ñaët AÂÑ 1 vieân / ngaøy x 14 ngaøy
Tioconazol 6,5% 5g boâm AÂÑ 1 lieàu duy nhaát
Terconazol cream 0,4% 5g / ngaøy x 7 ngaøy
Terconazol cream 0,8% 5g / ngaøy x 3 ngaøy
Terconazol 80mg ñaët AÂÑ 1 vieân / ngaøy x 3 ngaøy

40. ÑIEÀU TRÒ VIEÂM AÂM ÑAÏO
„
Vieâm aâm ñaïo do Trichomonas :
Metronidazole 2g uoáng lieàu duy nhaát
hoaëc Metronidazole 500mg x 2 laàn/ngaøy x 7 ngaøy
(Khoâng duøng thuoác ñaët hoaëc thoa taïi choã vì
khoâng baûo ñaûm ñieàu trò taïi nieäu ñaïo hoaëc caùc tuyeán
ôû aâm hoä)
Ñieàu trò cho baïn tình :
Metronidazole 2g uoáng lieàu duy nhaát

41. ÑIEÀU TRÒ VIEÂM AÂM ÑAÏO
„
Nhieãm khuaån aâm ñaïo do Gardnerella
Coù theå choïn löïa 1 trong nhöõng caùch sau :
Metronidazole 500mg (u) x 2/ngaøy x 7 ngaøy
Metronidazole 2g (u) lieàu duy nhaát
Metronidazole gel 5g bôm aâm ñaïo/ngaøy x 5 ngaøy
Clindamycin 300mg (u) x 2 / ngaøy x 7 ngaøy
Clindamycin cream 2% 5g boâm AÂÑ/ ngaøy x 7 ngaøy
Clindamycin ovule 100mg / ngaøy x 3 ngaøy

42. KEÁT LUAÄN
„
Nhieãm khuaån aâm ñaïo chuû yeáu do maát thaêng baèng
sinh thaùi moâi tröôøng aâm ñaïo
caàn höôøng daãn
phuï nöõ caùch giöõ veä sinh, traùnh thoùi quen thuït röûa
aâm ñaïo.
„
Phaàn lôùn caùc vieâm aâm ñaïo-coå töû cung lieân quan ñeán
caùc beänh laây lan qua ñöôøng tình duïc. Xaây döïng neáp
soáng gia ñình laønh maïnh laø caùch ñeà phoøng höõu hieäu
nhaát.
„
Khi bò huyeát traéng, caàn ñeán cô sôû chuyeân khoa ñeå
ñöôïc chaån ñoaùn taùc nhaân gaây beänh vaø ñieàu trò thích
hôïp, traùnh laøm xaùo troän theâm moâi tröôøng aâm ñaïo.