Παρουσίαση του Δρ Λάμπρου Παπαγιάννη, Λειτουργού Γεωργικών Ερευνών Α', στον Κλάδο Φυτοπροστασίας του Ινσιτιτούτου Γεωργικών Ερευνών

1. 5/20/2011
1
ΙΟΕΙΔΗ
Σα μικροςκοπικά αλλά
δυναμικά πακογόνα των φυτϊν
Δρ. Λάμπροσ Παπαγιάννθσ,
Ινςτιτοφτο Γεωργικϊν Ερευνϊν
Ιοειδι – Γενικά Χαρακτθριςτικά
 Πολφ μικρά κυκλικά μόρια RNA που ζχουν τθν ικανότθτα να
προςβάλλουν τα φυτά και να πολλαπλαςιάηονται αυτόνομα
 Σο μζγεκοσ τουσ κυμαίνεται από 250-402 νουκλεοτίδια
(Τψθλόσ βακμόσ δευτεροταγοφσ δομισ)
 Θ μετάδοςθ των ιοειδϊν από φυτό ςε φυτό επιτυγχάνεται με
μθχανικά μζςα
Προκαλοφν μορφολογικζσ, φυςιολογικζσ και βιοχθμικζσ αλλοι-
ϊςεισ και υποβακμίηουν τθ γεωργικι παραγωγι
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Ομοιότθτεσ Φυτικϊν Ιϊν - Ιοειδϊν
 ΢υμπτϊματα - Νανιςμόσ, παραμορφϊςεισ ιςτϊν, νεκρϊςεισ, …
 Ξενιςτζσ - Ζνα ι περιςςότερουσ φυτικοφσ ξενιςτζσ
 Δομι από νουκλεϊκά οξζα
 Διάγνωςθ – παρόμοιεσ τεχνικζσ διάγνωςθσ (εκτόσ των ορολογικϊν)
Tomato yellow leaf curl virusTomato chlorotic dwarf viroid
Διαφορζσ Ιϊν και Ιοειδϊν
ΙΟΙ
Μεγαλφτεροι από τα ιοειδι
(1000-20000 νουκλεοτίδια)
ΙΟΕΙΔΗ
Σα μικρότερα πακογόνα των
φυτϊν (250-400 νουκλεοτίδια)
Α. ΜΕΓΕΘΟ΢
Φυτικό κφτταρο
νθματϊδθσ
μφκθτασ
βακτιριο

2. 5/20/2011
2
ΙΟΙ
 RNA ι DNA που περικλείεται ςε
πρωτεϊνικό καψίδιο
 Κωδικοποιοφν τθν παραγωγι
πρωτεϊνϊν
ΙΟΕΙΔΗ
 Κυκλικό RNA απλισ αλυςίδασ,
γυμνό μόριο
 Σα νουκλεοτίδια τουσ δεν κωδικο-
ποιοφν τθν παραγωγι πρωτεϊνϊν
 Τψθλόσ βακμόσ δευτεροταγοφσ
ςχθματιςμοφ (αναδιπλϊνονται ςτα
ςθμεία ηεφξθσ των βάςεων )
Διαφορζσ Ιϊν και Ιοειδϊν
Β. ΔΟΜΗ
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Άκικτα τριχίδια φφλλου κάτω
από θλεκτρονικό μικροςκόπιο
Θρυμματιςμζνα τριχίδια
φφλλουμετά από επαφι
Μετάδοςθ Ιοειδϊν
 Σα ιοειδι μεταδίδονται με μθχανικό τρόπο
 Τψθλόσ βακμόσ δευτεροταγοφσ ςχθματιςμοφ δθμιουργεί μεγάλθ ςτακερότθτα
ςτο μόριο των ιοειδϊν- πολφ ανκεκτικά ςε κερμοκραςίεσ και ελεφκερα ζνηυμα
 Με μολυςμζνο φυτικό χυμό μζςω πλθγϊν (εργαλεία
κλαδεφματοσ, εμβολιαςμοφ, χζρια, ροφχα καλλιεργθτϊν, ηϊα ….)
 Με μολυςμζνο πολλαπλαςιαςτικό υλικό
 Με ςπόρο και γφρθ (ςε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ)
 Με αρκρόποδα (1-2 ιοειδι, μικρι επιδθμιολογικι ςθμαςία)
Προκαλοφν παρόμοια ςυμπτϊματα με αυτά των φυτικϊν ιϊν
 Νανιςμόσ
 Επιναςτία
 Μεταχρωματιςμοί
 Χλωρωτικζσ και νεκρωτικζσ κθλίδεσ
 Παραμορφϊςεισ Φφλλων και καρπϊν
 Μείωςθ και παραμόρφωςθ άνκεων
 Νζκρωςθ φυτϊν
 Μθ εμφάνιςθ ςυμπτωμάτων
΢υμπτϊματα Ιοειδϊν Σαξινόμθςθ Ιοειδϊν
Οικ. AvsunviroidaeΟικ. Pospiviroidae
Pospiviroid (9 είδθ)
Hostuviroid (1 είδοσ)
Cocadviroid (4 είδθ)
Ascaviroid (9 είδθ)
Coleviroid (3 είδθ)
Avsunviroid (1 είδοσ)
Pelamoviroid (2 είδθ)
Elaviroid (1 είδοσ)
Citrus exocortis viroid (CEVd)
Hop stunt viroid (HSVd)
POtato SPIndle tuber viroid (PSTVd) AVocado SUN blotch viroid (ASBVd)
πυρινασ χλωροπλάςτθσ
Peach latent viroid (PLVd)
Ραβδόμορφθ
δευτεροταγισ δομι Διακλαδιςμζνθ
δευτεροταγισ δομι
Φυτικό κφτταρο

3. 5/20/2011
3
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Ανίχνευςθ Ιοειδϊν
A. Βιοδοκιμζσ ςε φυτά δείκτεσ
Ποϊδεισ φυτοδείκτεσ
Gynoura aurantiaca
Ιοειδι εςπεριδοειδϊν
Nicotiana glutinosa
Ιοειδι λαχανοκομικϊν
Ξυλϊδεισ φυτοδείκτεσ
Etrog citron
Ιοειδι εςπεριδοειδϊν
Μειονεκτήματα: 1. Απαιτεί φυτά ςτην κατάλληλη ηλικία 2. Θερμοκηπιακζσ
εγκαταςτάςεισ, απομόνωςη, καλλιεργητικζσ φροντίδεσ και προςωπικό 3. Χρονοβόρα
μζθοδοσ (εβδομάδεσ - μήνεσ) 4. Συνήθωσ αδυνατεί να διακρίνει τα είδη των ιοειδών
Πλεονζκτηματα: 1. Αξιοπιςτία , 2. Επιβεβαίωςη μολυςματικήσ ικανότητασ
παθογόνου, 3. Ευρζωσ αποδεκτή και απαραίτητη ςε αρκετά πρωτόκολλα
Peach latent mosaic viroid
GF 305
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Ανίχνευςθ Ιοειδϊν
B. Δοκιμζσ νουκλεϊκών οξζων
 Ηλεκτροφόρηςη ςε πήκτωμα πολυακρυλαμιδίου
 Μοριακόσ Υβριδιςμόσ
 Αλυςιδωτή αντίδραςη πολυμεράςησ PCR (αντίςτροφη μεταγραφή RT)
 Ιςοθερμική ενίςχυςη LAMP
 Προςδιοριςμόσ νουκλεοτιδιακήσ αλληλουχίασ
0
ELISA
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
1. Hop stunt viroid (HSVd) – [CVd-II] - Ιοειδζσ του νανιςμοφ του λυκίςκου
2. Citrus exocortis viroid (CEVd) – Ιοειδζσ του εξοκόρτθ των εςπεριδοειδϊν
3. Citrus bent leaf viroid (CBLVd) –[CVd-I] - Ιοειδζσ του κυρτοφ φφλλου των εςπεριδ.
4. Citrus dwarfing viroid (CDVd) –[CVd-III] – Ιοειδζσ του νανιςμοφ των εςπεριδ.
5. Citrus bark cracking viroid (CBCVd) –[CVd-IV] – Ιοειδζσ του ραγιςμζνου φλοιοφ
6. Citrus viroid V (CVd-V) – Ιοειδζσ 5 των εςπεριδοειδϊν
7. Citrus viroid VI (CVd-VI) – Ιοειδζσ 6 των εςπεριδοειδϊν
Ιοειδι των εςπεριδοειδϊν
Hop stunt viroid
Citrus exocortis viroid
Citrus viroid V
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Ιοειδι των πυρθνοκάρπων
Peach latent mosaic viroid (PLMVd)
[Ιοειδζσ λανκάνοντοσ μωςαϊκοφ ροδακινιάσ]
Hop stunt viroid (HSVd)

4. 5/20/2011
4
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Ιοειδι των γιγαρτοκάρπων
Apple scar skin viroid - Ιοειδζσ τθσ εςχαρϊςεωσ του φλοιοφ του μιλου
Μηλιά, Αχλαδιά, Κεραςιά Αναφζρθηκε ςτην Αςία, Αμερική, Ιταλία, Ελλάδα
Pear blister canker viroid – Ιοειδζσ εξανθηματικοφ φλοιοφ τησ απιδιάσ Αχλάδια,
Κυδώνια- Αναφζρθηκε ςτην Αςία, Αμερική, Γαλλία, Ιςπανία, Ιταλία, Ελλάδα
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Ιοειδι τθσ αμπζλου
1. Grapevine yellow speckle viroid- 1 (GYSVd-1)
2. Grapevine yellow speckle viroid- 2 (GYSVd-2)
(Ιοειδι κίτρινθσ κθλίδωςθσ αμπελιϊν 1 και 2)
3. Hop stunt viroid (HSVd)
4. Citrus exocortis viroid (CEVd)
5. Australian grapevine viroid (AGVd)
΢υνικωσ ςυνυπάρχουν με ιοφσ (GFLV και GLRV)
Γενικά μζτρα αντιμετϊπιςθσ ιοειδϊν
 Χριςθ υγιοφσ πολλαπλαςιαςτικοφ υλικοφ
(ςπόρων, φυταρίων, εμβολίων, υποκειμζνων)
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Σο κλειδί για τθν επιτυχι πρόλθψθ και
αντιμετϊπιςθ όλων των αςκενειϊν
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
 Μείωςθ των εςτιϊν μόλυνςθσ
• Απομάκρυνςθ και καταςτροφι προςβεβλθμζνων φυτϊν
Απολφμανςθ εργαλείων (10% χλωρίνθ)
Απολφμανςθ εξοπλιςμοφ, χεριϊν
 Λιψθ μζτρων υγιεινισ
Τιοκζτθςθ ολοκλθρωμζνων προγραμμάτωνπαραγωγισ
 Θ υιοκζτθςθ ολοκλθρωμζνων ςτρατθγικϊν διαχείριςθσ και
παραγωγισ ςε λαχανοκομικά και δενδρϊδθ είδθ ζχει δϊςει
αποτελεςματικά μζτρα για τθν αντιμετϊπιςθ εχκρϊν και αςκενειϊν.
Γενικά μζτρα αντιμετϊπιςθσ ιοειδϊν

5. 5/20/2011
5
ΕΡΕΤΝΘΣΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ
Κλάδου Φυτοπροςταςίασ
ΙΝ΢ΣΙΣΟΤΣΟΤ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ
ΕΡΕΤΝΩΝ
Επιςκόπθςθ εςπεριδοειδϊν τθσ Κφπρου για τθν
παρουςία ιοειδϊν (Α. Κυριακοφ, 1987-1992)
Διάγνωςθ ιοειδϊν με χριςθ Κιτριάσ (Citrus medica) που αποτελεί ξενιςτι και
φυτοδείκτθ όλων των ιοειδϊν που προςβάλλουν τα εςπεριδοειδι
Τγιζσ CBLVd CEVd)
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Επιςκόπθςθ εςπεριδοειδϊν τθσ Κφπρου για τθν
παρουςία ιοειδϊν (Α. Κυριακοφ, 1987-1992)
Αςκζνεια καχεξίασ ΢υμπτϊματα εξοκόρτιδασ
΢υμπτϊματα ιοειδϊν ςε
φυτοδείκτθ
Εξωκόρτθσ
[Citrus exocortis viroid (CEVd)]
Καχεξία ι Ξυλοπϊρωςθ
[Citrus cachexia viroid (CCaVd)]
΢θμερινό Hop stunt viroid
Παρουςία ιοειδϊν ςε εςπεριδοειδι
Βιολογικόσ ζλεγχοσ 600 δζντρων
Προςβολι ςε ποςοςτό 88% με ιοειδι
(Kyriakou A. 1992,
Plant Pathology 44: 20-24)

6. 5/20/2011
6
΢υχνότθτα εμφάνιςθσ ιοειδϊν εςπεριδοειδι τθσ Κφπρου ςιμερα
Χριςθ μοριακϊν δοκιμϊν
80%
54%
12%
10% 8%
Εξυγίανςθ τθσ λεμονιάσ Λαπικου με μικροεμβολιαςμό ςε ςωλινα
(Μ. Ιωάννου, Α. Κυριακοφ, Ν. Ιωάννου, 1991)
Ενδελεχισ
Φυτοπακολογικόσ ελεγχοσ
Επιλογι κακαροφ υλικοφ
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Προβαςικι Φυτεία Εςπεριδοειδϊν Επίδραςθ των ιοειδϊν ςτθ λεμονιά Λαπικου

7. 5/20/2011
7
Επίδραςθ των ιοειδϊν ςτθ λεμονιά Λαπικου
2000-2003 (Kyriakou et al., 2004)
 Σα ιοειδι είχαν αρνθτικι επίδραςθ
ςτθν περιφζρεια του κορμοφ, ςτο φψοσ
και τθν κόμθ των δζντρων
 Ωσ αποτζλεςμα τθσ προςβολισ από
ιοειδι μειϊκθκε θ παραγόμενθ
ποςότθτα κακϊσ και θ ποιότθτα των
καρπϊν
(Καπαρι Θ.)
 Μελετικθκε θ εκδιλωςθ ςυμπτωμάτων ςε δενδρφλλια κιτριάσ που
προκλικθκαν από απλζσ ι μικτζσ μολφνςεισ ιοειδϊν
 Διαλεφκανςθ τθσ επίπτωςθσ των μικτϊν μολφνςεων ιοειδϊν ςτθν κιτριά
• Με εμβολιαςμό φλοιοφ με τα τρία ιοειδι Hop stunt viroid (HSVd), Citrus
viroid III (CVd III) και Citrus exocortis viroid (CEVd) ςε απλζσ μολφνςεισ
• Με τρεισ ςυνδυαςμοφσ ιοειδϊν που αποτελοφνταν από τα ιοειδι
(HSVd+CVd III), (HSVd +CVd III+CVd IV) και (CVd I+HSVd +CVd III+ CVd IV).
ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑ΢Η ΙΟΕΙΔΩΝ Ε΢ΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ
Νζεσ τεχνικζσ διάγνωςθσ
ιοειδϊν εςπεριδοειδϊν
Κλαςςικι Διάγνωςθ των Ιοειδϊν
 Βιολογικι μζκοδοσ με χριςθ του
φυτοδείκτθ τθσ κιτριάσ, Etrog citron (Citrus
medica), Αrizona 861-1S ςτο κερμοκιπιο
 Εμφάνιςθ ςυμπτωμάτων από 3-12 μινεσ
αναλόγωσ των ιοειδϊν και των ςυνκθκϊν του
περιβάλλοντοσ
 Εργαςτθριακζσ μοριακζσ μζκοδοι που
μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ςε ςυνδυαςμό
με τθν βιολογικι

8. 5/20/2011
8
 ΢υνδυαςμόσ τθσ βιολογικισ μεκόδου του φυτοδείκτθ τθσ κιτριάσ και του
μικροεμβολιαςμοφ ςε ςωλινα.
 Εμφάνιςθ ςυμπτωμάτων ςε μικρομοςχεφματα κιτριάσ in vitro εντόσ 12-
20 θμερϊν
Νζα μζκοδοσ για επιτάχυνςθ τθσ ανίχνευςθσ
των ιοειδϊν ςτα εςπεριδοειδι (Kapari et al., 2008)
Θ νζα in vitro μζκοδοσ μπορεί να αντικαταςτιςει τθν κλαςςικι
μζκοδο του κερμοκθπίου
Από τισ τρείσ νζεσ μεκόδουσ πιο εφχρθςτθ είναι θ μζκοδοσ του
μικροεμβολιαςμοφ μοςχευμάτων κιτριάσ και φφτευςθ τουσ in vitro
Μπορεί να δϊςει γριγορα αποτελζςματα και να ςυνδυαςτεί με τθ
με μοριακι μζκοδο RT-PCR για πιο αξιόπιςτα αποτελζςματα
΢υμπεράςματα
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Σαυτόχρονθ ανίχνευςθ/διάκριςθ ιοειδϊν CEVd και HSVd
(Papayiannis, L.C, 2014)
• ΢χεδιαςμόσ και αξιολόγθςθ νζων μοριακϊν ανιχνευτϊν
• Σαυτοποίθςθ των δφο ιοειδϊν ςε 2 ϊρεσ
Μανταρινιά Αρακαπά 8
Γιαφίτικθ Πορτοκαλιά 19
Περγαμόντ 3
Φράππα 2
Κουμανταντάσ 1
Πολφφορθ Λεμονιά 3
Λεμονιά Λαπικου 2
Εξυγίανςθ εςπεριδοειδϊν
Εξυγίανςθ ελλθνικϊν ποικιλιϊν εςπεριδοειδϊν με μικροεμβολιαςμό
Λεμονιά Αδαμοποφλου, Λεμονιά Ηαμπετάκθ, Πορτοκαλιά Salustiana, Μανταρινιά Page,
Κλθμεντίνθ SRA, Navel late, Star Ruby, Novela Anthous, Μανταρινιά Ενκορ, Λεμονιά
Intertonato, Berna , Κλθμεντίνθ Πόρου, Ομφαλοφόρο Αργουσ, Κλαςουελίνα, Βακαλου,
Γκρζιπφρουτ Shambar, Νταρβίλο Ντε Σςακουλλι, Βαλζντςια Πόρου, Βαλζντςια Olinda,
Marisol, πορτοκαλιά Moro, Πορτοκαλιά Lane Late, Nova,
Xoνδρολζμονο, Γλυκολζμονο και Πορτοκαλιά Valencia

9. 5/20/2011
9
 Διερεφνθςθ παρουςίασ ιϊν και ιοειδϊν ςε
πυρθνόκαρπα
 Εξυγίανςθ ντόπιων και ειςαγόμενων ποικιλιϊν
Πρόγραμμα παραγωγισ υγιοφσ πολλαπλαςιαςτικοφ
υλικοφ πυρθνοκάρπων
Σο ιοειδζσ HSVd ιταν αρκετά διαδεδομζνο (35%)
Δεν εντοπίςτθκε το ιοειδζσ του λανκάνοντοσ μωςαϊκοφ τθσ ροδακινιάσ
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Εργαςτιρια Φυτοπακολογίασ ΙΓΕ
Επίςθμα εργαςτιρια FVO ςτθν Κφπρο
 ΢τενι ςυνεργαςία με Κλάδουσ Προςταςίασ Φυτϊν και
Φυτοχγειονομικοφ ελζγχου του Σμιματοσ Γεωργίασ
Διεξαγωγι εργαςτθριακϊν ελζγχων ςε δείγματα από εςπεριδοειδι,
καλλωπιςτικά, λαχανοκομικά για τθ διαπίςτωςθ τθσ παρουςίασ ιοειδϊν
Λάμπροσ Παπαγιάννθσ, ΙΓΕ
Εργαςτιρια Φυτοπακολογίασ ΙΓΕ
Διάγνωςθ ιοειδϊν
 Ευρεία διάδοςθ CEVd και HSVd ςε δενδρϊδεισ καλλιζργειεσ ςτθν Κφπρο
Εςπεριδοειδι, Πυρθνόκαρπα, Αμπζλια, ΢υκιζσ, Ροδιζσ
 Δεν εντοπίςτθκαν άλλα ςθμαντικά ιοειδι όπωσ PSTVd, TASVd, TCDVd,
CSVd και CCMVd