Παρουσίαση Λάμπρου Χ. Παπαγιάννη στο Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών με θέμα: Ιοί που μεταδίδονται με αλευρώδεις στην Ανατολική Μεσόγειο"

1. ΙΟΙ ΠΟΥ ΜΕΤΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΜΕ ΑΛΕΥΡΩΔΕΙΣ ΣΤΗΝ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Λάμπρος Χ. Παπαγιάννης,
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Παγκόσμια γεωγραφική διάδοση εντομομεταδιδόμενων ιών
 Παγκοσμιοποίηση διεθνούς εμπορίου και διακίνησης φυτικών προϊόντων
 Εντατικοποίηση της μονοκαλλιέργειας
 Μεταβολές στις κλιματολογικές συνθήκες του πλανήτη
 Ανάπτυξη ανθεκτικότητας των εντόμων στα γεωργικά φάρμακα
 Μείωση φυσικών εχθρών λόγω της αλόγιστης χρήσης γ.φ.
L.C. Papayiannis, 2012
1

2. ΕΝΤΟΜΑ - ΦΟΡΕΙΣ
L.C. Papayiannis,2012
Αλευρώδεις
 Οι αλευρώδεις είναι μικροσκοπικά έντομα (2-3 mm), τα οποία τρέφονται
και αναπτύσσονται σε πολλά φυτικά είδη
 Ανήκουν στην τάξη Hemiptera της οικογένειας Aleyrodidae
 Φέρουν νύσσοντα μυζητικά στοματικά μόρια
 Τα ενήλικα φέρουν δύο ζεύγη πτερύγων οι οποίες καλύπτονται από λευκές
κηρώδεις ουσίες
 Σήμερα αναφέρονται >1100 είδη αλευρωδών παγκοσμίως
Στερνόρρυγχα - Συγγενικά είδη
Βιολογικός κύκλος
προνυμφικά Αλευρώδεις Αφίδες
Αυγά στάδια
Ενήλικο Νύμφη Κοκκοειδή Ψύλλες
L.C. Papayiannis, 2012
2

3. Είδη αλευρωδών που σχετίζονται με τη μετάδοση φυτικών ιών
Bemisia tabaci Gennadius (Αλευρώδης του καπνού)
> 200 φυτικούς ιούς
Trialeyrodes vaporariorum Westwood (Αλευρώδης του θερμοκηπίου)
4 φυτικούς ιούς
Trialeyrodes abutilonea Haldeman
3 φυτικούς ιούς
L.C. Papayiannis, 2012
Ο αλευρώδης του καπνού Bemisia tabaci (Gennadius)
 1886 – Ελλάδα, Π. Γεννάδιος σε καπνά
 1980 – σήμερα Εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την
υφήλιο, προσβάλλοντας διάφορα λαχανοκομικά,
καλλωπιστικά, αυτοφυή φυτικά είδη
L.C. Papayiannis,2012
3

4. Ο B. tabaci παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον …
 Πολυφάγο είδος –> 600 είδη δικότυλων φυτών
 Υψηλή αναπαραγωγική ικανότητα (11-15 γενεές ανά έτος)
 Εύκολη προσαρμοστικότητα στα φυτά ξενιστές
 Σοβαρές οικονομικές απώλειες εξαιτίας της μετάδοσης ιολογικών ασθενειών
 Συμβίωση με μικροοργανισμούς
 Απλο-διπλοειδής αναπαραγωγή ΕΝΔΟΣΥΜΒΙΩΤΙΚΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑ
Πρωτογενή ενδοσυμβιωτικά – P
Candidatus Portiera aleyrodidarym
Σύνθεση αμινοξέων – καταφύγιο, πόροι
Δευτερογενή ενδοσυμβιωτικά – S
Hamiltonella defense, Arsenophonus sp.,
Rickettsia sp., Wolbachia sp.,
Cardinium sp., Fritchea sp.
Σχετίζονται με περιβαλλοντική
προσαρμογή, αντοχή σε υψηλές
θερμοκρασίες, ανθεκτικότητα σε γ.φ.,
φυτοτοξικότητα, μετάδοση φυτικών ιών
L.C. Papayiannis,2012
Σύμπλεγμα του αλευρώδη του καπνού
25 βιότυποι του B. tabaci (Α,Β,Q,T,S,M,T,J,P,F,…)
Ομάδες ατόμων με παραπλήσια γενετική σύσταση που διαφέρουν
από άλλες ομάδες του ιδίου είδους σε κάποια χαρακτηριστικά –
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΠΑΝΟΜΟΙΟΤΥΠΑ
B
Η εμφάνιση των βιοτύπων σχετίζεται με:
Q
• Εύρος ξενιστών που προσβάλλει (Β>Q>A…)
• Αναπαραγωγική ικανότητα (B>Q)
• Συμπτώματα φυτοτοξικότητας (Β)
• Ικανότητα μετάδοσης φυτικών ιών Στη Μεσογειακή λεκάνη κυριαρχούν οι B και Q
CYSDV (B>Q), ToCV (B>Q), LIYV (A>B)
• Συμβίωση με μικροοργανισμούς
• Εμφάνιση ανθεκτικότητας
• Γενετική παραλλακτικότητα
L.C. Papayiannis,2012
4

5. Επιπτώσεις του B. tabaci στη γεωργία
 Άμεσες ζημιές
 Μύζηση μεγάλων ποσοτήτων φυτικού χυμού – εξασθένιση φυτών
 Έκκριση μελιτωδών αποχωρημάτων -ανάπτυξη μυκήτων καπνιάς
 Φυτοτοξικότητα από ουσίες στο σάλιο
καπνιά σε πιπεριά ασημόχρωση κολοκυθιάς ανομοιόμορφη ωρίμαση
 Έμμεσες ζημιές
 Μετάδοση >200 ιολογικών ασθενειών (Begomovirus, Crinivirus, Ipomovirus)
L.C. Papayiannis, 2012
Ο αλευρώδης του θερμοκηπίου
(Trialeurodes vaporariorum Westwood)
 Άμεσες ζημιές
 Μύζηση φυτικού χυμού
 Έκκριση μελιτωδών αποχωρημάτων -ανάπτυξη μυκήτων καπνιάς
 Έμμεσες ζημιές
 Μετάδοση ορισμένων ιολογικών ασθενειών (~4 Crinivirus)
L.C. Papayiannis,2012
5

6. ΙΟΙ
L.C. Papayiannis,2012
ΙΟΙ
 Μόρια νουκλεϊνικών οξέων (RNA ή DNA)
 Περιβάλλονται από πρωτεΐνη
ΠΡΩΤΕΪΝΙΚΟ
 Υπέρ-μικροσκοπικό μέγεθος (nm = 10-9 m) ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ
ΝΟΥΚΛΕΪΝΙΚΑ
ΟΞΕΑ
 Αναπαράγονται στα κύτταρα του ξενιστή
Ηλεκτρονικό μικροσκόπιο ΦΥΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ
ΒΑΚΤΗΡΙΟ
ΙΟΙ
ΝΗΜΑΤΩΔΗΣ
ΠΥΡΗΝΑΣ
Οπτικό μικροσκόπιο
ΜΥΚΗΤΑΣ
L.C. Papayiannis, 2012
6

7. Αλευρωδο-μεταδιδόμενοι ιοί λαχανοκομικών ειδών
Γένος Crinivirus 5
10 Γένος Ipomovirus
>200
Γένος Begomovirus
L.C. Papayiannis, 2012
Ι. Γένος Begomovirus
 ~ 200 είδη ιών ανήκουν στο γένος Begomovirus
 ss κυκλικό DNA, δύο πανομοιότυπα μέρη 28-30 nm
 Προσβάλλουν καλλιεργούμενα και αυτοφυή φυτά
 Μεταδίδονται αποκλειστικά με τον αλευρώδη B. tabaci
Διμερές γονιδίωμα L.C. Papayiannis,2012
DNA-A και DNA-B Μονομερές γονιδίωμα
DNA-A
7

8. Η ασθένεια του κίτρινου καρουλιάσματος των φύλλων της
τομάτας (Tomato yellow leaf curl disease, TYLCD)
Ιστορική διαδρομή
 1929: Η ασθένεια παρατηρήθηκε για πρώτη φορά στην κοιλάδα της
Ιορδανίας – χωρίς επιπτώσεις στην παραγωγή
 1959: Επανεμφανίστηκε και προκάλεσε σοβαρές απώλειες
 Η ασθένεια αποδόθηκε σε ιό – Tomato yellow leaf curl virus (TYLCV)
 1960-1990: Απομόνωση ιού, παρατήρηση δομής, προσδιορισμός
νουκλεοτιδιακής αλληλουχίας, μελέτη χαρακτηριστικών μετάδοσης
TYLCV
 ssDNA, 2800 nt
 Μετάδοση με τον αλευρώδη Bemisia tabaci
 Γένος: Begomovirus, Oικ: Geminiviridae
L.C. Papayiannis, 2012
Η ασθένεια του κίτρινου καρουλιάσματος των φύλλων της
τομάτας (Tomato yellow leaf curl disease, TYLCD)
 11 είδη ιών (86 στελέχη και απομονώσεις) του γένους Begomovirus
σχετίζονται με την ασθένεια TYLCD, διεθνώς
Είδος Begomovirus Ακρωνύμιο Προέλευση Αρ. απομονώσεων
Tomato yellow leaf curl Axarquia virus TYLCAxV Ισπανία 1
Tomato yellow leaf curl China virus TYLCCNV Κίνα 17
Tomato yellow leaf curl Guangdong virus TYLCGuV Κίνα 1
Tomato yellow leaf curl Indonesia virus TYLCKaV Ινδονησία 1
Tomato yellow leaf curl Malaga virus TYLCMaV Ισπανία 1
Tomato yellow leaf curl Mali virus TYLCMlV Μαλί 2
Tomato yellow leaf curl Sardinia virus TYLCSV Ιταλία 8
Tomato yellow leaf curl Thailand virus TYLCThV Ταϋλάνδη 7
Tomato yellow leaf curl Vietnam virus TYLCVnV Βιετνάμ 1
Tomato yellow leaf curl virus TYLCV Ισραήλ 43
L.C. Papayiannis,2012
8

9. Παθογόνα αίτια της ασθένειας στη Μεσόγειο
 Τέσσερα είδη ιών θεωρούνται υπεύθυνα για την ασθένεια TYLCD
Tomato yellow leaf curl Malaga
virus (TYLCMaV) – ΙΣΠΑΝΙΑ 2002
Tomato yellow leaf curl Sardinia
virus (TYLCSV)- ΙΤΑΛΙΑ 1991
Tomato yellow leaf curl Axarquia
virus (TYLCAxV) – ΙΣΠΑΝΙΑ 2006
Tomato yellow leaf curl virus
(TYLCV)- ΙΣΡΑΗΛ 1990
L.C. Papayiannis, 2012
Συμπτώματα των ιών Begomovirus που σχετίζονται με την
TYLCD σε τομάτα
Νεαρά φυτά Ανεπτυγμένα φυτά
 Έντονος νανισμός
 Θαμνώδης εμφάνιση  Μη φυσιολογική ανάπτυξη
 Μικροφυλλία πάνω από το σημείο της
 Κίτρινο καρούλιασμα των φύλλων προσβολής
 Μεσονεύρια χλώρωση  Πτώση ανθέων
 Παραγωγή μη εμπορεύσιμων καρπών  Μείωση καρπόδεσης
L.C. Papayiannis, 2012
9

10. Συμπτώματα των ιών Begomovirus που σχετίζονται με την
TYLCD σε άλλους ξενιστές
Φασόλι:
ασθένεια κατσαρώματος φύλλων Πιπεριά Capsicum annuum Cucurbita sp.
 Καλλωπιστικά είδη
Λυσίανθος, Πετούνια, Ιβίσκος
 Αυτοφυή είδη και ζιζάνια
>100 είδη (οικ. Aizoaceae, Amaranthaceae, Compositae,
Chenopodiaceae, Convolvulaceae, Cruciferae, Euphorbiaceae,
Leguminosae, Malvaceae,L.C. Papayiannis,2012 Solanaceae)
Plantaginaceae,
Ρόλος ενδοσυμβιωτικών βακτηρίων στην επιβίωση του
TYLCV στο σώμα του του B. tabaci
Αυγό
Βακτηριοσωμα
Hamiltonella > Riketsia>…
GroEL ομόλογα
ιοσωμάτια
Συμπλοκα ιοσωμάτίων - GroEL
L.C. Papayiannis, 2012
10

11. Χαρακτηριστικά μετάδοσης του TYLCV
 Ο ιός προσλαμβάνεται –μεταδίδεται από προνύμφες και ενήλικα B. tabaci
 Λανθάνουσα περίοδος 7 ώρες
 Ο ιός κυκλοφορεί και πολλαπλασιάζεται στο φορέα
 Διατηρείται σχεδόν για ολόκληρη τη διάρκεια ζωής του B. tabaci
 Μεταδίδεται από αρσενικά σε θηλυκά έντομα και αντίστροφα- όχι σε άτομα
ιδίου φύλου
 Μεταδίδεται στους απογόνους μέσω των αυγών που με τη σειρά τους
μολύνουν υγιή φυτά
 Επηρεάζει δυσμενώς τη βιολογία του φορέα (ιοφόρα άτομα έχουν
μικρότερη διάρκεια ζωής, μειωμένη ωοπαραγωγή…)
L.C. Papayiannis, 2012
Η ασθένεια TYLCD στην Κύπρο
Συμπτώματα της ασθένειας
παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά
σε φυτά τομάτας το 1974
Πιθανόν οφείλονται σε ιό ή
τοξική επίδραση της σιέλου
του αλευρώδη
Το έντομο εισέβαλε στην
Κύπρο από Νοτιοανατολικές
γειτονικές χώρες
L.C. Papayiannis,2012
11

12. Η ασθένεια TYLCD στην Κύπρο
 Ο TYLCV ταυτοποιήθηκε ως το παθογόνο αίτιο της ασθένειας το 1979
(Ioannou, 1985)
 Σήμερα αποτελεί μία από τις κυριότερες ασθένειες της τομάτας με απώλειες
που μπορεί να φτάσουν ακόμη και το 90-100%
Πειραματικό εύρος ξενιστών
Οικογένεια Είδος
Asteriscus acquaticus L.
COMPOSITAE Calendula arvensis L.
Chrysanthemum segetum L.
Urospermum picroides L.
LEGUMINOSAE Lens esculenta Moench
Lotus halophilus
MALVACEAE Malva nicaensis All.
PLANTAGINACEAE Plantago lagopus L.
Datura stramonium L.
SOLANACEAE Lycopersicon esculentum Mill
L. hirsutum Humb & Bompl.
L. peruvianum (L.) Mill
L. pimpinellifolium (Jusl.) Mill
Nicotiana glutinosa L.
Nicotiana tabacum L. Virginia
L.C. Papayiannis,2012
Ioannou et al., 1987
Η ασθένεια TYLCD στην Ελλάδα
 1992: Εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1992 σε περιορισμένο αριθμό
θερμοκηπίων τομάτας στην Κρήτη
 2000: Εμφανίστηκε με επιδημική μορφή σε Κρήτη (Ιεράπετρα, Τυμπάκι,
Χανιά), Αττική (Μαραθώνας) και Πελοπόννησο. Προσβλήθηκαν περισσότερα
από 30 εκτάρια θερμοκηπιακής τομάτας (απώλειες € 500000)
→ TYLCV (Is) ταυτοποιήθηκε ως το παθογόνο αίτιο (Avgelis et al. 2000)
 2006-σήμερα: Η ασθένεια διαδίδεται σε
καλλιέργειες τομάτας στις περιοχές της
Πελοποννήσου, της Στερεάς και της
νησιωτικής Ελλάδας
L.C. Papayiannis,2012
12

13. ΙΙ. Γένος Crinivirus
 ~ 10 είδη ιών ανήκουν στο γένος Crinivirus
 δύο μέρη RNA
 Προσβάλλουν καλλιεργούμενα και αυτοφυή φυτά
 Μεταδίδονται με ένα ή περισσότερα από τα είδη αλευρωδών
(B. tabaci, T. vaporariorum, T. abutilonea)
 Σχετίζονται με συμπτώματα ικτέρου, χλώρωσης,
κίτρινίσματος στο φύλλωμα των φυτών που προσβάλλουν
L.C. Papayiannis, 2012
Παγκόσμια διάδοση ιών του γένους Crinivirus
Beet pseudo-yellows virus (BPYV)
Cucurbit yellow stunting disorder virus (CYSDV)
Tomato chlorosis virus (ToCV)
Tomato infectious chlorosis virus (TICV)
Abutilon yellows virus (AYV)
Lettuce chlorosis virus (LCV)
Lettuce infectious yellow virus (LIYV)
Potato yellow vein virus (PYVV)
Strawberry pallidosis associated virus (SPaV)
Sweet potato chlorotic stunt virus (SPCSV)
L.C. Papayiannis,2012
13

14. Γένος Crinivirus - τομάτα
A. Ιός της χλώρωσης της τομάτας
(Tomato chlorosis virus, ToCV)
Μετάδοση με B. tabaci, T. vaporariorum και T. abutilonea
B. Ιός της μολυσματικής χλώρωσης της τομάτας
(Tomato infectious chlorosis virus, TICV)
Μετάδοση με T. vaporariorum
Πανομοιότυπα συμπτώματα
συγχέονται με τροφοπενίες
L.C. Papayiannis,2012
Γένος Crinivirus - κολοκυνθοειδή
A. Ιός του κίτρινου παραμορφωτικού νανισμού των
κολοκυνθοειδών (Cucurbit yellow stunting disorder virus, CYSDV)
Μετάδοση με B. tabaci
B. Ιός του ψευδοϊκτερου των τεύτλων (Beet pseudoyellows virus,
BPYV)
Μετάδοση με T. vaporariorum
Πανομοιότυπα συμπτώματα
συγχέονται με τροφοπενίες
L.C. Papayiannis,2012
14

15. Γένος Ipomovirus
Ιός των κίτρινων νεύρων της αγγουριάς (Cucumber vein yellowing virus, CVYV)
Μετάδοση με B. tabaci
L.C. Papayiannis,2012
Ερευνητικοί προσανατολισμοί
κλάδου Φυτοπροστασίας ΙΓΕ
 Ανάπτυξη σύγχρονων διαγνωστικών τεχνικών για ταυτοποίηση των ιών και
των αλευρωδών-φορέων
 Διερεύνηση της παρουσίας και μοριακός χαρακτηρισμός ιών και αλευρωδών
στη Μεσόγειακή λεκάνη
 Εναλλακτικοί ξενιστές ιών (Καλλιεργούμενα και Ζιζάνια)
 Προσδιορισμός του εύρους φυσικών ξενιστών και του πιθανού τους ρόλου
στην επιδημιολογία των ασθενειών
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
L.C. Papayiannis,2012
15

16. ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ
Ανάπτυξη διαγνωστικών εργαλείων
Συλλογή δειγμάτων
Εργαστηριακές δοκιμές
Βιοδοκιμές
L.C. Papayiannis,2012
Συλλογή δειγμάτων
 Φυτικό υλικό - Συμπτωματικά φυτά
 Αλευρώδεις
47
46
4445
 Συλλογή ή αποστολή L.C. Papayiannis,2012
δειγμάτων από μεσόγειο και άλλες περιοχές
 Στόχος η ανίχνευση όσο το δυνατό περισσότερων απομονώσεων
16

17. TaqMan PCR
(ταυτόχρονη ανίχνευση TYLCV και TYLCSV)
PCR-RFLP Διπλή PCR
L.C. Papayiannis, 2012
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Παρουσία ιών και αλευρωδών στην Κύπρο
Χαρακτηρισμός απομονώσεων
Ανίχνευση ιών σε εναλλακτικούς ξενιστές, ζιζάνια
L.C. Papayiannis,2012
17

18. Begomo -ιοί και βιότυποι του B. tabaci – φορέα στην Κύπρο
L.C. Papayiannis, 2012
L.C. Papayiannis, 2012
B. tabaci
B Βιότυπος Β
Βιότυπος Q
L.C. Papayiannis, 2012 Q
Ασθένεια
TYLCD
Ανίχνευση του TYLCV σε ζιζάνια
40 νέα είδη
11,5%
(360/4000)
L.C. Papayiannis,2012
18

19. Φυλογενετική ανάλυση -γεωγραφική διάδοση απομονώσεων
L.C. Papayiannis, 2012
Crini - ιοί και αλευρώδεις φορείς σε κολοκυνθοειδή και τομάτες
CYSDV
99%
BPYV
1%
ToCV
100%
L.C. Papayiannis,2012
19

20. Γεωγραφική διάδοση ιών και αλευρωδών στη μεσόγειο
L.C. Papayiannis,2012
ΒΙΟΔΟΚΙΜΕΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ TYLCV
Εύρος Ξενιστών δύο απομονώσεων TYLCV-IL και TYLCV-MLD
Μετάδοση TYLCV από μολυσμένες σε υγιείς τομάτες με 4 πληθυσμούς
B. tabaci
Επαναμετάδοση TYLCV από άλλους εναλλακτικούς ξενιστές σε τομάτα
Μετάδοση TYLCV με το παρασιτικό φυτό Οροβάγχη (Phelipanche sp.)
L.C. Papayiannis, 2012
20

21. Εκτροφή πληθυσμών B. tabaci
ΕΝΤΟΜΟΤΡΟΦΕΙΑ ΙΓΕ
Συνεργασία Ν. Σεραφείδης
L.C. Papayiannis, 2012
Εργαστηριακές δοκιμές μετάδοσης με αλευρώδεις
 ενήλικα άτομα αλευρωδών (7-10 ημερών)
L.C. Papayiannis,2012
21

22. Αποτελέσματα εργαστηριακού εύρους ξενιστών
Καλλιεργούμενα φυτικά είδη
L.C. Papayiannis,2012
Αποτελέσματα εργαστηριακού εύρους ξενιστών
Ζιζάνια
L.C. Papayiannis,2012
22

23. Αποτελεσματικότητα μετάδοσης TYLCV από διάφορους
πληθυσμούς και πυκνότητες του B. tabaci
L.C. Papayiannis, 2012
Επαναμετάδοση TYLCV από μολυσμένα καλλιεργούμενα φυτά
σε τομάτα
L.C. Papayiannis,2012
23

24. Επαναμετάδοση του TYLCV από μολυσμένα ζιζάνια σε τομάτα
L.C. Papayiannis,2012
Πρώτη αναφορά ικανότητας της Οροβάγχης να προσλαμβάνει και να
μεταδίδει μεταδίδει TYLCV (και άλλους φυτικούς ιούς)
L.C. Papayiannis,2012
24

25. Κίνδυνος εισαγωγής νέων ιών που
μεταδίδονται με αλευρώδεις
L.C. Papayiannis, 2012
Κίνδυνος εισαγωγής νέων ιών
Ιός του καρουλιάσματος των φύλλων της κολοκυθιάς
(Squash leaf curl virus, SqLCV)
L.C. Papayiannis,2012
25

26. Κίνδυνος εισαγωγής νέων ιών
Ιός του χλωρωτικού νανισμού της καρπουζιάς
(Watermelon chlorotic stunt virus, WCSV)
L.C. Papayiannis,2012
Κίνδυνος εισαγωγής νέων ιών
Ιός των κίτρινων νεύρων της κολοκυθιάς (Squash vein yellowing virus, SqVYV)
L.C. Papayiannis,2012
26

27. Μέτρα και Στρατηγικές αντιμετώπισης ιών
και αλευρωδών
L.C. Papayiannis, 2012
 Χρήση Υγιούς Πολλαπλασιαστικού Υλικού
L.C. Papayiannis,2012
27

28.  Μείωση Εστιών Μόλυνσης
 Έγκαιρη απομάκρυνση και καταστροφή ασθενών ή ύποπτων φυτών
(Προσβολές < 10%) – Όχι κλάδευμα κορυφών
 Καταστροφή φυτών εθελοντών
 Καταστροφή αυτοφυών φυτών
L.C. Papayiannis,2012
 Αγρανάπαυση και Αμιψεισπορά
 Πιστεύεται ότι μπορεί να ελαττώσει πηγές μολύσματος και πληθυσμούς
αλευρωδών-φορέων
(Για τουλάχιστον 2 μήνες)
L.C. Papayiannis,2012
28

29.  Κάλυψη Φυτών με Εντομοστεγή Δίκτυα (50-mesh)
 Υπαίθριες καλλιέργειες: Κατά τις πρώτες εβδομάδες καλλιεργητικής περιόδου
 Θερμοκηπιακές καλλιέργειες: Πλήρης κάλυψη ανοιγμάτων
L.C. Papayiannis, 2012
 Χρήση αντανακλαστικών και άλλων επιφανειών
απορρόφησης ακτινοβολίας
 Αλευρώδεις χρησιμοποιούν υπεριώδη ακτινοβολία για εντοπισμό φυτών
 Αλουμίνιο, πολυαιθυλένιο, δίκτυα απορρόφησης ακτινοβολίας
Αντανάκλαση Απορρόφηση ακτινοβολίας
Αποπροσανατολίζει τα έντομα και Δεν επιτρέπει στα έντομα να
μειώνει την ικανότητα τους να εντοπίσουν τους ξενιστές τους
προσγειώνονται στα φυτά - Μείωση παρασιτισμού αρπακτικών
– Μείωση γονιμοποίησης βομβίνων
L.C. Papayiannis,2012
29

30.  Χημική αντιμετώπιση αλευρωδών
 Αρχικά είχε συμβάλει στην καταστολή των ασθενειών
 Ωστόσο ….
η Βιο-οικολογία, η συμπεριφορά και διατροφική δραστηριότητα
καθώς και
η ανάπτυξη ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ σε πολλές ομάδες εντομοκτόνων
καθιστούν σε αρκετές περιπτώσεις ανεπαρκές το μέτρο
 Συστήνεται
εναλλαγή ομάδων εντομοκτόνων
συνδυασμός χημικής αντιμετώπισης με άλλα μέτρα
L.C. Papayiannis,2012
 Βιολογική αντιμετώπιση αλευρωδών
 Εξαπόλυση ωφέλιμων αρπακτικών εντόμων και ακάρεων
Macrolophus calliginosus και Chrysoperla carnea
Εφαρμογή μόνο σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες
 Σπόρια εντομοπαθογόνων μυκήτων
Verticillium lecanii, Paecilomyces fumosoroseus,
Beauveria bassiana
Εφαρμογή σε υπαίθριες και θερμοκηπιακές καλλιέργειες
 Η αποτελεσματικότητα αυτών των βιολογικών παραγόντων στον
περιορισμό της διάδοσης των ιών Begomovirus δεν έχει αξιολογηθεί ακόμη
L.C. Papayiannis,2012
30

31.  Ανθεκτικές ποικιλίες
 Ενσωμάτωση γονιδίων από άγρια είδη
 Για τον TYLCV πιστεύεται ότι αποτελεί την καλύτερη πρακτική για
μείωση απωλειών
Ωστόσο….
Τίθενται ζητήματα εμπορικότητας, παραγωγικότητας και ανθεκτικότητας
σε άλλα φυτοπαθογόνα
L.C. Papayiannis, 2012
 Ολοκληρωμένα Προγράμματα Παραγωγής
ΧΗΜΙΚΑ
(Όρια Ανεκτής Πυκνότητας)
 Έχουν δώσει λύσεις για τη γενικότερη
αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών σε ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
υπαίθριες και υπό κάλυψη καλλιέργειες Ωφέλιμοι οργανισμοί
 Η ορθή εφαρμογή τους έχει αποτελέσει
σημαντικό παράγοντα για την αντιμετώπιση ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΜΕΤΡΑ
τόσο των αλευρωδών όσο και των ιών που Υγιές Πολλαπλασιαστικό υλικό
μεταδίδουν Μείωση Εστιών Μόλυνσης,
Αποφυγή Φορέα,
Ανθεκτικές ποικιλίες
ΑΠΟΦΥΓΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗ
ΝΕΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ
L.C. Papayiannis, 2012
31

32. Συμπεράσματα
 Ανάπτυξη νέων μοριακών εργαλείων για εφαρμογή σε σύγχρονες
διαγνωστικές τεχνικές (real-time TaqMan PCR) για ταυτόχρονη ανίχνευση των
TYLCV/ TYLCSV, των TICV/ToCV καθώς και CYSDV/BPYV
 Δυνατότητα εφαρμογής της δοκιμής για μαζικό έλεγχο δειγμάτων και
απομονώσεων από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές
Papayiannis, L.C., Iacovides, T.A., Katis, N.I. and Brown, J.K. 2010. Differentiation of Tomato yellow leaf curl virus and
Tomato yellow leaf curl Sardinia virus using real-time TaqMan PCR. Journal of Virological Methods 165: 238-245.
Papayiannis, L.C. Hunter, S.C., Iacovides T. and Brown, J.K. 2010. Detection of Cucurbit yellow stunting disorder virus
(CYSDV) in cucurbit leaves using sap extracts and real time TaqMan reverse transcription (RT) polymerase chain reaction
(PCR). Journal of Phytopathology 158: 487-495.
Papayiannis, L.C., Harkou, I.S., Markou, Y.M., Demetriou, C.N. and Katis, N.I. 2011. Rapid discrimination of Tomato
chlorosis virus, Tomato infectious chlorosis virus and co-amplification of plant internal control using real-time RT- PCR.
Journal of Virological methods 176: 53-59.
L.C. Papayiannis,2012
ΙΟΙ ΓΕΝΟΥΣ BEGOMOVIRUS
 Στην Κύπρο εντοπίστηκε μόνο ο TYLCV (TYLCV-IL 87% και TYLCV-MLD 13%)
 O TYLCV ανιχνεύτηκε επιπλέον σε καλλιέργειες φασολιάς, πιπεριάς,
πετούνιας, καθώς και σε 49 είδη ζιζανίων από 15 οικογένειες
 Η φυλογενετική ανάλυση έδειξε υψηλή ομολογία με στελέχη από αν. μεσόγειο
Papayiannis, L.C., Ioannou, N., Avgelis, A.D. and Katis, N.I. 2006. Tomato yellow leaf curl virus species in Greece
and Cyprus. In proceedings of the 12th Congress of the Mediterranean Phytopathological Union, Rhodes,
Greece, June 11-15 pp 122-124.
Papayiannis L.C., Avgelis, A.D., Ioannou, N. and Katis N.I. 2007. First report of Tomato yellow leaf curl Sardinia
virus on tomato crops in Greece. Plant Pathology 56: 341.
Papayiannis L.C., Paraskevopoulos A. and Katis N.I. 2007. First report of Tomato yellow leaf curl virus infecting
common Bean in Greece. Plant Disease 91: 465.
L.C. Papayiannis, 2012
32

33. ΙΟΙ ΓΕΝΟΥΣ CRINIVIRUS – ΙΚΤΕΡΟΙ ΣΕ ΤΟΜΑΤΕΣ
 Στην Ελλάδα εντοπίστηκαν τόσο ο TICV (94,5%) όσο και ο ToCV (5,5%)
 O TICV ανιχνεύτηκε σε 18 είδη ζιζανίων από 12 βοτανικές οικογένειες
 Στην Κύπρο εντοπίστηκε μόνο ο ToCV σε περιορισμένο αριθμό δειγμάτων
ΙΟΙ ΓΕΝΟΥΣ CRINIVIRUS – ΙΚΤΕΡΟΙ ΣΕ ΚΟΛΟΚΥΝΘΟΕΙΔΗ
 Στην Κύπρο ο CYSDV είναι ο μοναδικός αλευρωδομεταδιδόμενος ιός που
σχετίζεται με ικτέρους σε αγγουριές, πεπονιές, κολοκυθιές και καρπουζιές
 Στην Ελλάδα εντοπίστηκαν τόσο ο BPYV όσο και ο CYSDV
ΙΟΙ ΓΕΝΟΥΣ IPOMOVIRUS – ΚΙΤΡΙΝΙΣΜΑΤΑ ΝΕΥΡΩΝ
 Στην Κύπρο εντοπίστηκε ο CVYV σε αγγουριές και καρπουζιές
(περιορισμένος αριθμός δειγμάτων)
L.C. Papayiannis, 2012
ΑΛΕΥΡΩΔΕΙΣ ΦΟΡΕΙΣ
 Στην Ελλάδα ο βιότυπος Q σχετίζεται αποκλειστικά με τη μετάδοση των
TYLCV και TYLCSV, με εξαίρεση τη Ρόδο (Δωδεκάνησα).
 Ο Τ. vaporariorum είναι ευρέως διαδεδομένος και φαίνεται να σχετίζεται με τις
επιδημίες του TICV και BPYV
 Στην Κύπρο η μετάδοση των TYLCV και ToCV οφείλεται κυρίως στο βιότυπο B
που υπερτερεί έναντι του Q. Δεν εντοπίστηκε ο T. vaporariorum
 Η φυλογενετική ανάλυση των πληθυσμών του B. tabaci από την Ελλάδα και
την Κύπρο τους κατατάσσει στο Βόρειοαφρικανικό μεσογειακό
μεσανατολικό κλάδο
Papayiannis, L.C., Brown, J.K., Hadjistylli, M. and Katis, N.I. 2008. Bemisia tabaci biotype B associated with tomato yellow leaf curl
disease epidemics in Rhodes Island, Greece. Phytoparasitica 36: 20-23.
Papayiannis, L.C., Brown, J.K., Seraphides, N.A., Hadjistylli, M., Ioannou N. and Katis, N.I. 2009. A real-time PCR assay to
differentiate the B and Q biotypes of the Bemisia tabaci complex in Cyprus. Bulletin of Entomological Research 99: 573–582.
L.C. Papayiannis,2012
33

34. Βιοδοκιμές μετάδοσης
 Το εύρος ξενιστών των στελεχών TYLCV-IL της Κύπρου ήταν πανομοιότυπο
 Η αποτελεσματικότητα μετάδοσης αυξήθηκε σημαντικά με την αύξηση του
αριθμού των αλευρωδών που χρησιμοποιήθηκαν
 Οι μολυσμένοι εναλλακτικοί καλλιεργούμενοι και μη ξενιστές έχουν ένα
σημαντικό ρόλο στην επιδημιολογία της ασθένειας ως πιθανές πηγές ιικού
μολύσματος
L.C. Papayiannis,2012
ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ - ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ
 Σχεδιασμός ενός ευρύτερου εθνικού προγράμματος για την παρακολούθηση
της εισαγωγής νέων εχθρών και ασθενειών
 Ανάλυση επικινδυνότητας για παθογόνα που υπάρχουν σε γειτονικές χώρες
(Pest Risk Assessment- PRA)
 Συνεχής ενημέρωση γεωπόνων εφαρμογών και αγροτών
 Ενίσχυση Φυτοϋγειονομικών ελέγχων στα σημεία εισόδου φυτικού υλικού
Στελέχωση, Εκσυγχρονισμός
L.C. Papayiannis,2012
34

35. Ευχαριστίες
35