Suy thai cấp

SUY THAI CẤP
BSCK2 NGUYỄN HỮU HỒNG

TỔNG QUAN SUY THAI
1. Định nghĩa
Suy thai là một quá trình bệnh lý, do tình trạng thai thiếu oxy
trong máu hoặc thiếu oxy tổ chức khi thai đang sống trong tử
cung.
Thuật ngữ suy thai (fetal distress) thường bị nhầm lẫn với
thuật ngữ sinh ngạt (birth asphyxia)
Hiện nay, người ta còn gọi suy thai là tình trạng bất ổn của
thai nhi (non-reassuring fetal status) gồm: giảm oxy trong máu,
giảm oxy trong tổ chức, tăng ion hydro trong máu, nhiễm toan
thai nhi, biểu hiện với những thay đổi về nhịp tim thai được ghi
nhận bằng máy theo dõi nhịp tim thai.

2. Phân loại
Suy thai cấp: Thường xảy ra đột ngột trong quá trình chuyển
dạ, đe dọa tính mạng thai và ảnh hưởng đến sự phát triển tinh
thần, thể chất của trẻ về sau. Tỉ lệ suy thai cấp ở Mỹ năm 1991
là 4,29% [1], ở Huế năm 2014 là 12,4% [2] (nhìn chung <20%)
Suy thai mạn: Xảy ra từ từ trong quá trình mang thai.
Không rầm rộ mà chỉ biểu hiện qua sự giới hạn tăng trưởng của
thai (kích thước, trọng lượng và hoạt động của các chức năng).
Trong chuyển dạ có thể nhanh chóng chuyển thành suy thai cấp
TỔNG QUAN SUY THAI
[1] Hyattsvilie (1994), "Advance Report of Maternal and Infant Health Data From the Birth Certificate
1991", National Center for Health Statistics.
[2] Phan Thị Hồng Ngọc (2014), Luận văn Thạc sĩ Y học, Trường ĐHYD Huế.

SUY THAI CẤP TRONG CHUYỂN DẠ
Sinh lý
bệnh
Nguyên
nhân
Triệu
chứng
Vai trò
CTG
Xử trí

1. Tuần hoàn tử cung - rau
Bánh nhau là nơi xảy ra sự trao đổi giữa sản phụ và thai nhi. Bánh
nhau đóng vai trò như là phổi (hô hấp), thận (bài tiết), ruột (dinh dưỡng),
da (trao đổi nhiệt) và là một hàng rào ngăn cản đa số chất gây nguy hiểm
cho con (mầm bệnh, thuốc, hóa chất,…)
Tuần hoàn hồ huyết (phía mẹ): Máu mẹ theo động mạch xoắn đổ vào
hồ huyết. Thể tích hồ huyết 150 – 250ml. Áp lực trung bình của máu đến
hồ huyết 25mmHg. Áp lực máu giữa các gai nhau 10mmHg. Áp lực tĩnh
mạch dẫn máu đi khỏi hồ huyết là 3-8mmHg. Đây là một hệ thống huyết
động có áp lực thấp, nhưng đủ làm lưu thông, trộn lẫn các dòng máu
trong hồ huyết [3].
Tuần hoàn gai nhau (phía thai): Lưu lượng máu ở dây rốn là vào
khoảng 180 – 200 ml/phút/kg trọng lượng thai. Lưu lượng máu qua dây
rốn chiếm khoảng 40% cung lượng tim thai ở cuối kỳ thai nghén [3].
A. SINH LÝ BỆNH SUY THAI
[3] Bài giảng Sản phụ khoa tập I – Đại học y Hà Nội, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội

2. Trao đổi khí giữa mẹ và thai
+ Đây là một quá trình khuếch tán đơn giản do có đặc điểm:
- Áp lực máu mẹ ở hồ huyết thấp hơn máu thai và tốc
độ chảy chậm.
- Máu mẹ có nồng độ CO2 thấp hơn, O2 cao hơn.
- Hemoglobine của thai có khả năng gắn O2 cao.
- Diện tích trao đổi mẹ - thai tăng do cấu trúc dạng
nhú của gai nhau.
+ Máu trong hồ huyết phải luôn luôn được đổi mới để bảo
đảm cho sự trao đổi khí diễn ra thuận lợi.
+ Trong chuyển dạ, cơn co tử cung sẽ làm:
- Máu mẹ đến hồ huyết giảm do mạch máu trong lớp
cơ tử cung bị thắt nghẽn
- Khoang giữa các gai nhau hẹp lại
Làm chậm sự trao khí Thai thiếu oxy

Khi thiếu oxy, cơ chế thích nghi của thai (tái phân bố máu):
- Co mạch ở ngoại vi
- Giãn mạch ở não và cơ trơn để tăng tưới máu
Đảm bảo chức năng của cơ quan quan trọng.
Đối với thai trưởng thành, nhờ có dự trữ oxy (?) nên sự
thích nghi này đảm bảo tiếng tim vẫn bình thường trong
vòng 2 phút.
Ở cuộc chuyển dạ bình thường sẽ có sự hồi phục oxy
thiếu hụt trong thời gian nghỉ giữa các cơn co.

Trong những điều kiện bệnh lý, sự hồi phục không xảy ra
do nhiều nguyên nhân sẽ dẫn đến tình trạng: thiếu O2 kéo
dài và tăng CO2 nhiều trong tuần hoàn thai nhi.
Và khi tình trạng này tăng lên đến một mức độ nào đó cơ
chế thích nghi bị lấn át sẽ gây ra những biến đổi trong
chuyển hóa của thai:
- Cạn kiệt nhanh chóng các nguồn dự trữ glycogen thai.
- Tích tụ nhiều acid lactic sản phẩm chuyển hóa yếm khí
của glycogen.
- Toan hô hấp bởi sự thải CO2 qua nhau bị giảm sút

3. Sự thích ứng của thai khi thiếu O2
3.1. Thích ứng của tim mạch
Cơ chế điều hòa dựa vào mức độ bão hòa O2 trong máu thai. Mức độ
bão hòa trong chuyển dạ bị đe dọa bởi: bão hòa O2 trước chuyển dạ, áp
lực cơn co, chèn ép dây rốn,…
Sự thiếu O2 được nhận biết bởi receptor hóa học ĐM cảnh, dẫn đến
tăng catecholamine làm: tăng huyết áp, tăng nhịp tim thai, co mạch
ngoại vi, giảm sức cản mạch não. Nhằm tăng máu đến não.
Nếu thiếu O2 trầm trọng và kéo dài sẽ không cung cấp đủ O2 cho não.
Dẫn tới tổn thương tế bào não và cơ tim cũng thiếu oxy gây nên nhịp tim
chậm dần và ngưng đập.
Khi thiếu O2, biểu hiện đầu tiên thường là sự thay đổi về nhịp tim

3.2. Thích ứng của chuyển hóa
Ban đầu, tăng CO2 trong máu thai gây toan hô hấp. có thể
hồi phục nếu sự trao đổi máu mẹ-con bình thường giữa các
cơn co.
Phân giải đường từ hiếu khí chuyển sang yếm khí: Sẽ
không được chuyển hóa đến cùng thành CO2, H2O và ATP
mà là các sản phẩm trung gian như: Acid lactic, acid
pyruvic,… Chúng tích tạo nên tình trạng toan chuyển hóa.
Toan chuyển hóa kết hợp toan hô hấp ban đầu tạo thành
một tình trạng toan hỗn hợp.

3.2. Thích ứng của chuyển hóa
Hiệu quả chuyển hóa giảm và để có đủ năng lượng cần
lượng lớn glucose. Tuy nhiên glucose từ mẹ giảm vì thế thai
phải dựa vào nguồn glucose dự trữ. Các nguồn dự trữ nằm
dưới dạng glycogen (nhiều trong gan, cơ tim, thận). Sức chịu
đựng của thai phụ thuộc vào nguồn dự trữ này.
Trong toan chuyển hóa: Tích tụ acid làm giảm pH, tăng Ca2+
nội bào gây phá hủy tế bào, ngoài ra các kênh ion trên màng tế
bào bị thương tổn (Na+/K+ ATP và Na+/Ca2+) làm muối và nước
đi vào tế bào, làm tế bào trương phồng. Lâu dài, các cơ quan
không thể phục hồi. Giai đoạn cuối cùng là cơ tim bị ức chế,
tim đập chậm lại, pH máu thai giảm < 7,25 và thai chết

4. Hậu quả của thai khi thiếu O2
- Thiếu máu ruột gây tăng nhu động, giãn cơ thắt hậu môn
Đẩy phân su vào buồng ối
- Tổ chức dưới võ não bị kích thích mạnh, trung tâm hô hấp
hoạt động mạnh làm xuất hiện những động tác thở thật sự khi
thai còn trong tử cung Thai hít nước ối, dịch của đường
sinh dục mẹ
Tắc nghẽn đường thở gây ngạt sơ sinh.
- Thiếu O2 kéo dài gây nên:
+ Tổn thương não, phù não, hôn mê, co giật, XH não.
+ Tim to.
+ Suy thận chức năng: do tưới máu ít
+ Suy gan
+ Rối loạn chức năng đông máu.
+ Viêm ruột hoại tử: do thiếu máu đến ruột.
+ Tử vong

4. Hậu quả của thai khi thiếu O2
- Sau rối loạn chuyển hóa là các rối loạn vận mạch: Thành
mao mạch ở não giãn nhiều trở nên yếu đi, tăng tính
thấm rất dễ vỡ
chảy máu.
Ở não sơ sinh ngạt thường thấy những đám chảy máu ở
dưới màng nhện và chảy máu rải rác trong tổ chức não.
Các trung tâm ở não, hành tủy… bị chảy máu và thoái hóa
không hồi phục RL trí tuệ, tâm thần, vận động về sau.
- Tổn thương não nghiêm trọng khi: pH máu động mạch rốn
< 7, Apgar 5 phút 0 - 3 điểm và có di chứng thần kinh, co
giật,…
Cần chẩn đoán, hồi sức và xử trí suy thai trước khi để
lại hậu quả tổn thương não.

B. NGUYÊN NHÂN SUY THAI
1. Các nguyên nhân từ phía mẹ
- Rối loạn cơn co: Tăng tần số cơn co, tăng cường độ cơn co, tăng
cả cường độ lẫn tần số.
- Tụt huyết áp do mất máu cấp hay choáng do các phương pháp
giảm đau.
- Tư thế nằm ngửa của sản phụ làm tử cung đè ép vào động
mạch chủ gây giảm dòng chảy của máu mẹ tới tử cung.
- Mẹ mắc các bệnh mãn tính (suy tim, các bệnh lý ở phổi mạn tính,
các bệnh về máu...).
- Tiền sản giật
- Các nguyên nhân khác ở mẹ mà có tình trạng giảm tuần hoàn
ngoại vi ở bà mẹ đêu gây ra tình trạng giảm lưu lượng máu đến tử

2. Các nguyên nhân về phía thai
- Thai non tháng
- Thai già tháng: Ở thai già tháng thì bánh rau đã thoái triển canxi
hóa nên vai trò trao đổi chất giữa máu mẹ và máu con bắt đầu
giảm dần.
- Thai chậm phát triển: Bản thân thai đã là một tình trạng thiếu O2
trường diễn nên trong lúc chuyển dạ dưới tác động của các cơn
co tử cung rất dễ bị thiếu O2 trầm trọng hơn gây suy thai trong lúc
chuyển dạ.
- Thai dị dạng, thai nhiễm khuẩn, thai thiếu máu: bản thân thai nhi
đã mang bệnh nên tình trạng thiếu O2 trong lúc chuyển dạ rất dễ

3. Các nguyên nhân về phía phần phụ thai
- Rau tiền đạo: Gây chảy máu ở 3 tháng cuối thai kì làm mất máu cấp ở
mẹ dẫn đến giảm lưu lượng máu tới tử cung.
- Rau bong non: cắt đứt sự trao đổi oxy giữa mẹ và con.
- Bánh rau vôi hóa (chủ yếu ở thai già tháng), u màng mạch màng đệm.
- Sa dây rốn gây tình trạng chèn ép dây rốn ngăn cản sự lưu thông máu
qua dây rốn.
- Vỡ mạch máu rốn (trong trường hợp dây rốn bám màngn...)
- Ối vỡ non, ối vỡ sớm: Gây ra tình trạng rối loạn cơn co tử cung, nhiễm
trùng ối, hay có thể sa dây rốn.

4. Một số nguyên nhân sản khoa
- Các trường hợp sinh khó do nguyên nhân cơ học.
- Bất tương xứng đầu chậu.
- Chuyển dạ kéo dài: ở một số trường hợp con co tử cung bình thường,
không có bất xứng đầu chậu tuy nhiên cổ tử cung không mở hoặc mở
rất chậm thường gặp ở ngôi đầu kiểu thế sau, đầu cúi không tốt. Nếu để
tình trạng này kéo dài sẽ dẫn tới rối loạn cơn co tử cung và gây suy thai.
- Ngôi thai bất thường.
- Thai nhi bị ức chế do dùng các thuốc gây mê, giảm đau.
- Dùng thuốc tăng co không kiểm soát làm tăng cơn co.

Ảnh hưởng của mẹ dung thuốc
lên đường biểu diễn tim thai
Thuốc an thần Giảm dao động nội tại
Thuốc gây mê Mất dao động nội tại
Thuốc hạ áp Có nhiều tác động khác nhau
Epinephrine Tăng dao động nội tại
Beta-mimetic Tăng tim thai, Giảm dao động nội tại
Corticosteroid Ít nhịp tăng, Giảm dao động nội tại
Magiesium sulfate Giảm dao động nội tại
[3] Bài giảng thực hành lâm sàng Sản Phụ Khoa – Đại học Y Phạm Ngọc Thạch, Nhà xuất bản Y học

C. TRIỆU CHỨNG SUY THAI CẤP
Suy thai cấp có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào trong qúa
trình chuyển dạ. Những thai yếu có thể xuất hiện ngay khi
bắt đầu chuyển dạ.
1. Lâm sàng
1.1. Thay đổi về tim thai
Thay đổi tần số: Bình thường 110-160 l/p. Gọi là chậm khi
<110 l/p, nhanh khi > 160 l/p. Với tim thai 160-180 l/p thì
chưa thấy tương quan với suy thai. Trong cơn co, tim thai
giảm 1/3 thì phải nghi ngờ có suy thai.
Thay đổi nhịp tim thai: Khi suy thai, tim thai sẽ không đều.
Thay đổi cường độ: Tiếng tim nghe nhỏ, mờ xa xăm.

1.2. Thay đổi về nước ối
Thường phát hiện khi vỡ ối. Bình thường: trắng lờ lờ hay
trắng đục. Ngoại trừ ngôi ngược khi đã lọt, có phân su trong
nước ối đều cho biết thai đã hoặc đang suy. 20-30% chuyển
dạ đủ tháng có phân su trong nước ối và liên quan đến suy
thai ở một số trường hợp. Nếu không có monitoring, có thể
coi đây là dấu hiệu của suy thai.
Nước ối có màu xanh: thể hiện thai suy trước đây và tạm
thời tiên lượng gần như ối trong, # 5% hít nước ối gây hội
chứng suy hô hấp sơ sinh.
Nước ối có dải phân su: là tình trạng bài tiết phân su mới,
biểu hiện của thai suy trong chuyển dạ
Nước ối mùi hôi thối: là dấu hiệu suy thai do nhiễm khuẩn.
1.3. Cử động thai hỗn loạn
Do thai quẫy đạp mạnh nhưng khó biết và thường trễ.

1.4. Một số nghiên cứu về thay đổi nước ối
Dawes(1972) thấy rằng tăng CO2 máu ở bào thai gây thở
gấp và kết quả làm tăng hít dịch ối.
Kumari R(2012) ghi nhận 13/75 (17,3%) trẻ sơ sinh nước ối
xanh có IA 1p <7, và đưa ra kết luận rằng nước ối nhuộm
phân su xuất hiện phổ biến trong chuyển dạ và liên quan
đến tăng tỷ lệ MLT, tỷ lệ mắc bệnh và tử vong của thai.
Balchin I(2011) ghi nhận tỷ lệ mổ lấy thai trong nhóm ối
xanh cao hơn sơ với nhóm ối trong 1,4 lần.
Có tác giả chỉ thấy 1/3 số thai bị toan hoá là có nước ối
lẫn phân su và chỉ có 20% số trường hợp nước ối lẫn phân
su là có toan hoá ở thai Chỉ với triệu chứng nước ối lẫn
phân su không đủ để chẩn đoán suy thai .
[1] Balchin I (2011), "Maternal and fetal characteristics associated with meconium-stained amniotic fluid",
Obstet Gynecol, 117(4), pp. 828-835.
[2] Kumari R (2012), "Foetal outcome in patients with meconium stained liquor", J Pak Med Assoc,
62(5), pp. 474-476.

2. Cận lâm sàng (hiện nay chủ yếu là CTG)
2.1. Siêu âm
Chủ yếu đánh giá hình thái thai nhi hơn là theo dõi liên tục
chuyển dạ.
- Ước lượng thể tích nước ối
- Khảo sát tình trạng dây rốn: Rốn quấn cổ, bất thường
mạch máu rốn, dây rốn bám màng….
- Khảo sát tình trạng bánh nhau: Độ trưởng thánh bánh
nhau, nhau bong non, bánh nhau phụ….
2.2. Soi ối
Thực hiện lần đầu bởi Saling vào năm 1961
Hiện nay phương pháp này không còn được sử dụng nữa

2.3. Đo pH da đầu thai
Có độ tin cậy cao nhất, thực hiện khi chuyển dạ ối đã vỡ
- Bình thường: pH khoảng 7,29 ± 0,05
- pH từ 7,2 đến < 7,25 là nghi ngờ.
- pH < 7,20 là suy thai thực sự, < 7,15 là suy thai nặng
Không còn sử dụng do dễ nhiễm trùng và chảy máu da đầu.
2.3. Đo pH cuống rốn
Theo ACOG (2006) pH máu cuống rốn trung bình của trẻ
sơ sinh có nước ối xanh là 7,20 ± 0,09. Tỷ lệ nhiễm toan
của những trẻ này là 6,7%.
Không có ý nghĩa trong chẩn đoán trước sinh, nhưng có
giá trị trong xác lập chẩn đoán trước đó và đánh giá tình
trạng cân bằng toan kiềm của trẻ sơ sinh.
[1] ACOG (2006), "ACOG Committee Opinion No. 348, November 2006: Umbilical cord blood gas and
acid-base analysis", Obstet Gynecol, 108(5), pp. 1319-1322.

2.4. Monitoring sản khoa (CTG – Cardiotocography)
Năm 1958, Hon EH báo cáo về ghi nhịp tim thai liên tục bằng máy
qua thành bụng của mẹ và bắt đầu giải thích nguyên nhân của
nhịp tim chậm và xác định nó biểu hiện của suy thai
Bình thường: - Nhịp tim thai cơ bản 110-160 lần/phút
- Dao động nội tại 5-25 nhịp/phút
- Không có nhịp giảm
Khi có suy thai, CTG biểu hiện:
- Nhịp tim thai cơ bản <110 hoặc >160 lần/phút
- Dao động nội tại < 5 nhịp/phút (nhịp phẳng)
- Có nhịp giảm muộn, giảm kéo dài, giảm biến đổi
Theo Schiffrin, NTTCB và DĐNT bình thường thì 99% không có
suy thai. Theo Bracero, tỉ lệ này là 98%, và của Trần Danh Cường
là 93,2%.
[1] Hon EH (1958), "The electronic evaluation of the fetal heart rate; preliminary report", Am J Obstet
[2]Schifrin BS (1972), "Fetal heart rate monitoring during labor", Jama, 222(2), pp. 196-202
[3]Trần Danh Cường (2005), Thực hành sử dụng Monitoring trong sản khoa, Nhà xuất bản Y học.

D. CTG TRONG SUY THAI CẤP
Hiện nay, khi phương pháp để chẩn đoán suy thai khác
có nhiều nhược điểm thì CTG đóng vai trò quan trọng.
1. Các dạng nhịp tim thai ghi được
Dao động nội tại (DĐNT): sự thay đổi nhịp tim thai qua từng giây
do đáp ứng của hệ thống thần kinh và thể dịch. Theo Dương Thị
Cương và Phan Trường Duyệt phân 4 nhóm:
Loại 0 (Nhịp phẳng): < 5 nhịp/phút.
Loại 1 (Nhịp hẹp): 5 đến < 10 nhịp/phút.
Loại 2 (Nhịp sóng): 10 đến < 25 nhịp/phút.
Loại 3 (Nhịp nhảy): ≥ 25 nhịp/phút.
Khi mất điều chỉnh từ hành não, tim thai sẽ hoạt động theo nhịp
tự thân của nó, và không còn hiện tượng biến động theo nhịp.
Biểu đồ không còn dao động nội tại.
Nhịp phẳng chứng tỏ thai suy rất nặng, đôi khi gặp lúc thai ngủ
hay mẹ dùng thuốc an thần Dolosal (đo CTG ≥40p hoặc lay kích
thích thai tỉnh). Có thể gặp trong thai vô sọ, thai rất non tháng,...

Nhịp tim thai cơ bản (NTTCB): bình thường 110-160 lần/phút.
Càng non tháng NTTCB càng cao.
Nhịp nhanh: NTTCB >160l/p, kéo dài ≥10phút
Từ 160-180l/p chưa tương quan với suy thai
Nhịp chậm:
- NTTCB <110l/p, hoặc giảm ≥30 nhịp, kéo dài ≥10phút.
- Từ 60 - 80l/p là rất chậm gặp trong suy thai nặng.
- Nhịp chậm tiên lượng xấu hơn nhịp nhanh.
Theo Krebs HB (1979), 30% trường hợp có NTTCB từ 90 -
<110 nhịp/phút có nhiễm toan (pH động mạch rốn < 7,2), nguy
cơ nhiễm toan tăng lên 40% nếu NTTCB < 90 nhịp/phút.
[1] Krebs HB, Petres RE, et al. (1979), "Intrapartum fetal heart rate monitoring. Classification and
prognosis of fetal heart rate patterns", Am J Obstet Gynecol, 133(7), pp. 762-772.

[1] Trần Danh Cường (2005), Thực hành sử dụng Monitoring trong sản khoa, Nhà xuất bản Y học
Nhịp tăng: NTTCB tăng ≥15 nhịp và kéo dài ≥15 giây, là
đáp ứng tốt của thai khi có cơn co, vận động,…
Nhịp giảm: Giảm ≥15 nhịp, kéo dài ≥15s và < 2p.
+ Giảm sớm (Dip I): Đỉnh nhịp giảm xảy ra cùng lúc đỉnh
cơn co (bt <15s)
Dip I thường xảy ra khi ối đã vỡ, đầu thai áp sát vào
khung chậu kết hợp với cơn go tử cung mạnh nhất là thời
điểm rặn sổ.
Theo Rozenberg, nếu Dip I có tim thai <80l/p hoặc giảm
>60l/p hoặc thì phải nghĩ tới suy thai

Cơ chế xuất hiện Dip I

[1] Cabaniss L(2009), Fetal monitoring interpretation, Lippincott williams wilkins.
[2] Paul RH (1975), "Clinical fetal monitoring", Am J Obstet Gynecol, 123(2), pp. 206-210
[3] Williams KP (2003), "Intrapartum fetal heart rate patterns in the prediction of neonatal acidemia“.
Nhịp giảm:
+ Giảm muộn (Dip II): Đỉnh của nhịp giảm xảy ra sau đỉnh
của cơn co ≥30s.
- Theo Cabaniss, Dip II ít gặp nhưng nặng, nếu tồn tại kéo
dài có thể gây tổn thương thần kinh trung ương của thai.
- Theo Paul RH, nếu xuất hiện nhịp phẳng (DĐNT loại 0)
trong Dip II thì tỉ lệ thai bị nhiễm toan và có chỉ số Apgar
thấp sẽ tăng lên.
- Theo Williams KP, nhịp phẳng trong Dip II thì tỉ lệ suy thai
tăng từ 13% lên 44%.

Cơ chế xuất hiện Dip II

[1] Williams KP (2003), "Intrapartum fetal heart rate patterns in the prediction of neonatal acidemia“.
Nhịp giảm:
+ Nhịp giảm bất định(Dip III): Đỉnh nhịp giảm không tương
quan với đỉnh cơn go.
Dip III liên quan nhiều đến: rốn quấn cổ, chèn ép rốn, rốn
thắt nút, bất thường bánh rau,…
Theo Williams KP(2003), Dip III kết hợp với nhịp phẳng
thì tỉ lệ suy thai tăng từ 9,1% lên đến 37%.
Nhịp giảm kéo dài: Giảm ≥30nhịp, kéo dài ≥2p và <10p.
Nguyên nhân của nhịp giảm kéo dài thường do cuống
rốn bị chèn ép, mẹ hạ huyết áp hay thiếu máu,…
Theo Freeman, nhịp giảm kéo dài có thể gây chết thai.

[1] ACOG(2009), "ACOG Practice Bulletin No.106: Intrapartum fetal heart rate monitoring:
nomenclature, interpretation, and general management principles", Obstet Gynecol,114(1),pp.192-202.“.
Nhịp giảm lặp lại: Khi nhịp giảm xuất hiện > 50% số cơn co
trong thời gian theo dõi 20 phút bất kỳ
Biểu đồ hình Sin: Là 1 kiểu biến động của DĐNT hiếm gặp
trên lâm sàng, đặc trưng cho thiếu máu bào thai (nhất là
thiếu máu huyết tán).
ACOG(2009) đưa ra các đặc điểm sóng hình sin:
- Có dạng sóng hình sin với độ cong nhẹ và mượt
- Tần số ổn định, tồn tại lớn hơn 20 phút.
Ngoài ra có biểu đồ hình sin giả (15% trên CTG chuyển
dạ), có dạng sóng hình sin nhưng không đáp ứng được các
đặc điểm trên.

Biểu đồ
hình Sin
Biểu đồ
Hình giả Sin

- Theo khuyến cáo RCOG(2001): Đối với những thai nhi
không ở trong tình trạng đe doạ, nhịp hình sin không làm gia
tăng các nguy cơ cho thai nhi.
- Tuy nhiên, xét về mặt thực hành lâm sàng, nếu ghi nhận
nhịp tim thai hình sin trong chuyển dạ, cần loại trừ chẩn
đoán xuất huyết mẹ-con (nhau tiền đạo, hay nhau bong
non), và trong tình trạng không có tình trạng xuất huyết,
“nhịp hình sin” này cần phải được xem xét lại để chẩn đoán
thật sự chính xác

2. Các cách phân loại CTG theo ACOG và FIGO
Loại I Loại II Loại III
TTCB 110 – 160
Không
thuộc 2
nhóm kia
• Mất DĐNT (nhịp phẳng)
kèm 1 trong:
- NTTCB < 110l/p
- Dip II lặp lại
- Dip III lặp lại
• BĐ hình sin
DĐNT 5 – 25
Nhịp
giảm
Không có
Dip II, III.
1 Bình
thường
Nghi
ngờ
Bệnh lý
TTCB 110 – 160
Không
thuộc 2
nhóm kia
< 100 l/p
DĐNT 5 – 25
- Giảm DĐNT > 15p
- Tăng DĐNT > 30p
- Hình sin > 30p
Nhịp
giảm
Không có
nhịp giảm
lặp lai.
- Dip II lặp lại, nhịp giảm
kéo dài lặp lại xảy ra > 30p
(>20p nếu giảm DĐNT).
- Nhịp giảm kéo dài > 5p
ACOG 2009
FIGO 2015

2. Các cách phân loại CTG theo ACOG và FIGO
ACOG 2009
FIGO 2015
ACOG 2009 FIGO 2015
Ưu
Điểm
- Độ đặc hiệu chẩn đoán các
trường hợp bệnh lý cao hơn
- Có ý nghĩa trong việc chẩn
đoán sàng lọc
Tăng độ nhạy trong viêc
chẩn đoán các trường hợp
nghi ngờ và bệnh lý
Nhược
điểm
Độ nhạy không cao dẫn đến
bỏ sót một số trường hợp
bệnh lý
Độ đặc hiệu không cao
dẫn đến những can thiệp
lâm sàng không đáng có.

3. Phân loại CTG trong chuyển dạ
Đánh giá CTG trong chuyển dạ theo JM Thoulon 1997
BẮT ĐẦU KHOẢNG 5cm MỞ HẾT
BÌNH
THƯỜNG
TTCB 120-160l/p; DĐNT > 5nhịp
Không có nhịp giảm Dip I nhẹ
Dịp III nhẹ không tôn
lưu
Dip I nhẹ, vừa
Dịp III nhẹ không tôn
lưu
NGHI
NGỜ
- TTCB:
+ 120-100 l/p
+ <100 l/p từ 3-10p
+ 160 – 180 l/p
- (or)DTNT 3-5 hơn 30p
- (or) Dip I, Dip II không
tồn lưu, nhẹ hay vừa
- TTCB:
+ 120-100 l/p
+ <100 l/p từ 3-10p
+ 160 - 180 l/p
- (or)
+ Dip I lặp lại, nhẹ vừa
+ Dip III không tồn lưu,
không đều
- TTCB:
+ 120-100 l/p
+ <100 l/p từ 3-10p
- (or)
+ Dip I nặng lặp lại
+ Dip III không tồn lưu
lặp lại
[1] Thoulon JM(1997), Monitoring of the course of labor: how to monitor childbirth 25 years after the
institution of monitoring, J Gynecol Obstet Biol Reprod, 27(6), pp. 577-583

BẮT ĐẦU KHOẢNG 5cm MỞ HẾT
BỆNH
LÝ
- TTCB:
+ <100 l/p hơn 10p
+ 160-180 l/p với bất
thường khác
+ >180 l/p hơn 10p
- (or)DTNT < 3 hơn 10p
- (or)
+ Dip I nặng lặp lại
+ Dip II
+ Dip III tồn lưu
+ Dip III nặng không
tồn lưu
- TTCB:
+ <100 l/p hơn 10p
+ 160-180l/p hơn 10p
với bất thường khác
+ >180 l/p
- (or)
+ Dip II
+ Dip III tồn lưu, nhẹ
hay vừa
+ Dip III nặng không
tồn lưu
- TTCB:
+ <100 l/p hơn 10p
+ 160-180l/p hơn 10p
với bất thường khác
+ >180 l/p
- (or)
+ Dip II
+ Dip III tồn lưu, vừa
hay nặng
[1] Thoulon JM(1997), Monitoring of the course of labor: how to monitor childbirth 25 years after the
institution of monitoring, J Gynecol Obstet Biol Reprod, 27(6), pp. 577-583
[2] Bài giảng thực hành lâm sàng Sản Phụ Khoa – Đại học Y Phạm Ngọc Thạch, Nhà xuất bản Y học
Đánh giá CTG trong chuyển dạ theo JM Thoulon 1997
3. Phân loại CTG trong chuyển dạ

E. XỬ TRÍ SUY THAI CẤP
Tùy nguyên nhân để có phương án xử trí thích hợp nhất.
Điều trị hữu hiệu nhất: cho thai ra càng sớm càng tốt.
1. Nội khoa
- Thở oxy: 5-6 lít/phút, ngắt quãng, nồng đô riêng phần của
Sa02 của thai có thể tăng 4-7%.
- Thuốc giảm go: nếu cơn co mạnh, dày; Ngừng hoặc giảm
sử dụng các thuốc tăng go (Oxytocin).
- Nằm nghiêng trái: hạn chế tử cung chèn ép mạch máu.
- Truyền dịch: Để cải thiện nội môi cho thai. Có thể dùng
Ringer lactat, Natribicarbonat 4,2%. Không nên dùng Glucose
vì nguy cơ hạ đường huyết sau sinh cho trẻ.
- Kháng sinh: khi có biểu hiện nhiễm trùng, hạ sốt khi >38,5oC
- Giải quyết tình trạng huyết áp thấp
Nếu nhịp tim thai trở lại bình thường có thể theo dõi tiếp.

2. Sản khoa
Tìm kiếm các nguyên nhân để xử trí thích hợp:
- Sa dây rốn: Còn đập thì nằm đầu thấp mông cao, lấy gạc
tẩm Natriclorua 0,9% ấm bọc cuống rốn, mổ lấy thai cấp cứu.
- Nước ối đặc phân su: tiên lượng kém, nên mổ lấy thai, không
nên thử thách đẻ đường dưới.
Đa số tác giả cho rằng: Sau 15p theo dõi, xử trí nội khoa không
đạt kết quả, nên can thệp bằng forceps hoặc mổ lấy thai.
+ Forceps: Điều kiện: Thai sống, đầu lọt thấp, CTC mở
hết, ối đã vỡ hoặc phải bấm ối trước khi làm. Tỉ lệ lấy thai bằng
forceps do suy thai ở Bệnh viện Phụ sản Trung Ương từ năm
2012 – 2016 là 26,4% [16], tỉ lệ này ở Bệnh viện Bạch Mai từ
năm 1998 – 2002 là 46,7% [24].
+ Mổ lấy thai: Các chỉ định đã nêu hoặc khi điều trị nội
khoa không hiệu quả hoặc không đủ điều kiện forceps.

2. Xử trí theo biểu đồ CTG
Theo bảng phân loại ACOG 2009:
+ Loại II: Chưa yên tâm về tình trạng thăng bằng toan
kiềm nhưng không đủ bằng chứng để kết luận sự bất
thường đó. Cần theo dõi và đánh giá liên tục, có thể sử
dụng biện pháp hồi sức thai.
+ Loại III: Có tình trạng toan kiềm thai nhi bất thường.
Cần phải lượng giá điều trị nội. Nếu không cải thiện nên
chấm dứt cuộc chuyển dạ.
Theo bảng phân loại FIGO 2015:
+ Nghi ngờ: Loại trừ các nguyên nhân có thể thay đổi và
theo dõi sát.
+ CTG bệnh lý: Lập tức tác động vào các nguyên nhân,
chỉ định kỹ thuật khác nếu không cho sinh ngay được. Trong
trường hợp khẩn cấp thì phải cho sinh ngay.

G. 1 số lưu ý trong CTG
 3 yếu tố quan trong nhất để đánh giá một CTG bệnh lý là
NTTCB, DĐNT và nhịp giảm.
 Mọi biến động phải đặt trong mối quan hệ với cơn co tử cung
khi giải thích các biến động trên CTG.
 Đa số các bảng phân loại CTG hiện nay làm tăng tỉ lệ mổ lấy
thai cáp cứu
 Nhiều Hiệp hội, Tổ chức, Trung tâm SPK đưa ra định nghĩa và
tiêu chuẩn phân loại biểu đồ tim thai khác nhau. Và trong
cùng bảng phân loại vẫn chưa có sự đồng thuận giữa các BS
lâm sàng
 Việc phân loại các băng ghi CTG trong chuyển dạ theo ACOG
có ý nghĩa sàng lọc.
 Theo FIGO 2015, sự vắng mặt của nhịp tăng trong chuyển dạ
có ý nghĩa không rõ ràng.
 Chỉ số dự trữ thai FRI có nhiều lợi điểm nhưng chưa được sử
dụng rộng rãi và chưa phù hợp với nước ta.

Suy thai cấp

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Suy thai cấp

Similar to Suy thai cấp (20)

More from LcPhmHunh

More from LcPhmHunh (7)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Suy thai cấp

Editor's Notes