хш

1. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
“Од” цогцолбор сургууль
Сэдэв: “Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь”
Илтгэгч: Технологи-Зурагзүйн ЗАН-ийн багш нарын баг
Сургууль: Од цогцолбор
Хаяг: Дархан-Уул аймаг.Дархан сум 16-р баг
Харилцах утас: 99370345
Дархан-Уул аймаг-2014 он

2. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
Илтгэлийн бүтэц
1. Удиртгал
2. Судалгааны арга зүй
3. Судалгааны зорилго,зорилт
4. Сорилт,туршилт гүйцэтгэсэн арга
5. Мэдээлэл цуглуулсан арга
6. Үндсэн хэсэг
7. Судалгааны дүгнэлт
8. Цаашид дэвшүүлсэн санал
9. Хавсралт,ном зүй

3. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
Удиртгал
Судалгааны сэдэв сонгосон үндэслэл:Орчин үед боловсрол, сургалтад гарч буй
шинэ үзэлсанаа, өөрчлөлт зэргийг дагаад хичээлийн үүрэг зориулалт өөрчилөгдөж
эхэлсэн.Тухайбал өнөө үед хичээл сургах гэсэн туйлын ганц үүрэгтэй байж болохгүй ба
дараахи зүйлийг нэгдмэлбайдлаар хэрэгжүүлнэ.Эдгээр нь
1.Сурагчдад тодорхой хэмжээний суурь мэдлэг эзэмшүүлнэ. Тэр нь нэг талаас
стандартын нөгөө талаас сурагчдын хэрэгцээнд нийцсэн байна.
2.Сурагчдад бие дааж суралцах, сэтгэх, хийж бүтээх арга барил,чадвар , дадлыг
төлөвшүүлнэ.
3. Хичээл болгон сурагчдад харилцааны болон биеэ боловсон авч явах зөв дадал
хэвшил олгох тэдэнд өөрийгөө хүмүүжүүлэх, хөгжүүлэх бие хүний эрхэм сайн чанар
төлөвшүүлнэ. Жишээ нь ,мэндлэх , хүндлэх ,идэвхи санаачлгатай байх, аливаа зүйлд
ухаалаг хандах бие дааж шийдвэр гаргах хамтач байх ,байгаль нийгмийн үзэгдлийн
талаар өөрийн байр суурьтай байх зэрэг төлөвшлийг олгоно. Орос ын нэрт судлаач
М.Н.Скаткин “ Усны бяцхан дусалд аварга том нар багтан харагддагийн адил
сургалтын процессын бүх тал хичээлд багтдаг “ гэж сургасан байдаг.
Иймээс орчин үеийн хүмүүсийн өдөр тутмын амьдралддизайны мэдлэг зайлшгүй
хэрэгтэй болсон.Хүүхдүүд маань дизайны талаар мэдлэгтэй ч бүтээлч үйлийн
орчин байдаггүй.Иймд сурагчдад дизайны мэдлэгийг бодит байдлаар олгох
шаардлагатай байна.Ингэснээр амьдарч буй орчноо өөрчилж, шинэчлэн
тохижуулах,амьдрах ухааны мэдлэгтэй болох ёстой юм.Өнөөгийн сургалт нь
онолын мэдлэгийг олгох төдий явагдаж байгаа,парактикжуулах,дадлгажуулах
сургалтыг хийхгүй байна.Иймээс онолын мэдлэгийг дадлагатай хослуулж
эзэмшүүлэх нь зөв гэж үзэж байна.
“Сонссоноо мартдаг,Харсанаа санадаг,Хийснээ сурдаг”

4. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
Судалгааны зорилго,зорилт
Зорилго:
 Зурагзүй,Технологийн хичээлүүдийг интеграчилж хөтөлбөр
боловсруулах.Зурагзүй,Технологийн хичээлүүдээр мэдлэгийг чадвар болгон
шинэ санааг туршиж, практикт хэрэгжүүлэх төсөлт хичээлийг явуулахад
оршино.
Зорилт:
 Зурагзүй,Технологийн хичээлийн хөтөлбөрийг судлах, харьцуулах
 Нэгдмэл агуулгатай сэдвүүдийг тодорхойлох
 Ижил агуулгатай сэдвүүдээр нэгдмэл хөтөлбөр боловсруулах
 Тодорхой хэсгүүдэд туршилт явуулж,дүн шинжилгээ хийх
 Багш, сурагчдаас судалгаа авах
 Цаашид хэрэгжүүлж болох шинэ санал,санаачлагыг дэвшүүлэх
Судалгааны төрөл:Хавсарга судалгаа
Судалгааны арга:Тоон ба чанарын
 Анкет бөглөх арга
 Ажиглалтын арга
 Ярилцлагын арга
Цар хүрээ:Дархан-Уул аймгийн “Од” цогцолбор сургууль, ерөнхий боловсролын
9-р сургуулийн багш сурагчид хамрагдлаа.
Судалгааны шинэлэг тал:
 Сургалтанд төслийн аргыг хэрэглэх арга зүйг боловсруулсан
 Сурагчдын мэдлэг чадварт тулгуурлан анх удаа сургуулийн орчны интерерь
шийдлийг чогц чадамжинд тулгуурлан хийсэн.

5. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
Судалгааны зорилтот бүлгүүд:ЕБС-ынсурагчид,багш нар, технологи,зурагзүйн
хичээлийн хөтөлбөрүүд
Ач холбогдол
Төсөлт хичээлд оролцсоноор сурагчид багаар ажиллах чадвар эзэмшинэ.Нэг
хүний бүтээлээс илүү сайн,чанартай, үлдэцтэй бүтээл бий болно.Бусдын
хөдөлмөрийг хайрлан хүндэтгэдэг, ойлгодог, хамгаалдаг зөв хэрэглэж чаддаг
болно.
Сорил,туршилтыг гүйцэтгэх арга
1.Сайн дурын үндсэн дээр төсөлд оролцох сурагчдын баг бүрдүүлэх
2.Төслийг гүйцэтгэх обьектод судалгаа хийх
3.Сурагчдаар интерерь дизайны шийдэл гаргуулах
4.Тохижилт,засал чимэглэлийн материаллаг бааз бүрдүүлэх /хандив/
5.Мозайка,интерерь шийдэл хийх,технологи аргад сургах
6.Дизайн зохион бүтээлтийн мэдлэгээ ашиглан сургуулийн орчин дахь тохижилтыг
шийдэх
Мэдээлэл цуглуулсан арга
1.Туршилтын арга
2.Баримт бичиг,холбогдох ном зохиол цуглуулах
3.Бодит байдалд ажиглалт хийх
4.Ярилцлага хийх
5.Анкет,судалгаа хийх

6. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
I БҮЛЭГ: ОНОЛ ҮНДЭСЛЭЛ
Дан ганц “мэдлэгийн агуулах” байваас сайхан хоол идэхгүй”
( -Боловсрол судлал 2003/01 25-р Дээрхийн Гэгээнтэн XIY Далай лам ДанзанжамцЭРДЭМД
СУРААГҮЙ ХҮН ШИГ ГАРЗ ХОХИРОЛТ ХҮН ГЭЖ ҮГҮЙ)
Орчин үед боловсрол, сургалтад гарч буй шинэ үзэлсанаа, өөрчлөлт зэргийг дагаад
хичээлийн үүрэг зориулалт өөрчлөгдөж эхэлсэн.Тухайбал өнөө үед хичээл сургах гэсэн
туйлын ганц үүрэгтэй байжболохгүй ба дараахи зүйлийг нэгдмэл байдлаар
хэрэгжүүлнэ.Эдгээр нь:
1.Сурагчдад тодорхой хэмжээний суурь мэдлэг эзэмшүүлнэ. Тэр нь нэг талаас
стандартын, нөгөө талаас сурагчдын хэрэгцээнд нийцсэн байна.
2.Сурагчдад бие дааж суралцах, сэтгэх, хийж бүтээх арга барил,чадвар , дадлыг
төлөвшүүлнэ.
3. Хичээл болгон сурагчдад харилцааны болон биеэ боловсон авч явах зөв дадал
хэвшил олгох тэдэнд өөрийгөө хүмүүжүүлэх, хөгжүүлэх бие хүний эрхэм сайн чанар
төлөвшүүлнэ. Жишээ нь; мэндлэх , хүндлэх, идэвхи санаачлагатай, бүтээлч байх, аливаа
зүйлд ухаалаг хандах бие дааж шийдвэр гаргах хамтач байх, байгаль нийгмийн
үзэгдлийн талаар өөрийн байр суурьтай байх зэрэг төлөвшлийг олгоно.
Боловсрол судлалын магистр Харин Билл Беаттие- (Bill Beattie[2]) хэлэхдээ: “Боловсрол
гэдэг бол: суралцагчдад практик чадварыг олгохын нэр болхоос биш, юмыг бодуулахын
нэр биш” гэжээ. Үүнийг тайлбарлавал: амьдрал дээр хүүхдэд талх яаж хийх вэ? гэдгийг
зааж өгөхийн оронд талх яаж хийхийг бодуулж суулгахын нэр биш гэжээ.( “Бодитахуй”
ба “хуурамч ахуйн” дунд хавчуулагдсан Монголын үрс хөөрхий Бямбадоржийн
Энэрэл) Энэ санааг хэрэгжүүлэхийн тулд хүүхдийн онолын мэдлэгийгдадлага хичээлээр
бататгах шаардлага нэн тэргүүнд тавигдаж байна.

7. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
ÒӨÑËÈÉÍ АРГА ГЭЖ ЮУ ВЭ?
Ñóðãàëò äàõü òºñëèéí ¿éë àæèëëàãàà íü áîëîâñðîëûí ñàëáàðûí íýãýí äóóëèàíò
àñóóäàë áîëæ õàíãàëòòàé óðò õóãàöààíä òºëºâøñºí. 300 ãàðóé æèëèéн ºìíº îíîëûí
ñóðãàíõ¿ì¿¿æ¿¿ëýõ ç¿éã ¿íäýñëýã÷ ß.À.Êîìåíñêèé áè÷èõäýý: “Õ¿ì¿¿ñèéã íîìíîîñ
ìýäëýã àâàõàä áóñ, õàðèí òýä ººðñ人 ãàçàð, äýëõèé, íàðñ ìîä, áóò ñººãèéã
àæèãëàõàä ñóðãàõ õýðýãòýé.
ªºðººð õýëáýë òýä áóñäûí àæèãëàëò áà òàéëáàðûã òîãòîîæ àâàõûí îðîíä ýä þìñûã
ººðèéãíü ñóäàëæ, òàíèí ìýäýõ õýðýãòýé” ãýæýý.
Ñóäàëãàà õèéõ õ¿ñýë òýì¿¿ëýë ñóðãàëòûã àìæèëòòàé áîëãîäîã òóõàé îëîí íýðò
ôèëîñîôè÷èä áà ñóðãàí õ¿ì¿¿æ¿¿ëýã÷äèéí á¿òýýëä îðñîí áàéäàã. Òóõàéëáàë:
Ôðàíöûíôèëîñîôè÷ Æ.Æ.Ðóññî õ¿¿õýäòýé õàðüöàõ ÿâöàä ò¿¿íä îéëãîãäîõóéö
àñóóëòûã òàâüæ,ò¿¿íèéã ººðººð íü øèéä¿¿ëýõ íü ç¿éòýé ãýæ çºâëºæýý. “Õ¿¿õýä
òàíûã õýëñýí áîëîõîîðìýäýõ áóñ, õàðèí ººðºº îéëãîõ õýðýãòýé, òýðýýð øèíæëýõ óõààíûã
öýýæëýõ áóñ õàðèíçîõèîõ õýðýãòýé” ãýæýý.
XIX çóóíû ñ¿¿ëä áàðóóíû ñóðãàí õ¿ì¿¿æ¿¿ëýã÷äèéí äèäàêòèê ýðýë õàéãóóë íü
ñóðãàëòûíñýòãýë õºäëºëèéí òàëä èë¿¿ àíõààðñàí áàéäàã. Ôèëîñîôè áà áîëîâñðîë
äàõü ýíýðýíã¿é÷èãëýëèéã áàðèìòëàã÷èä òºñëèéí àðãàä èõýýõýí íàéäâàð òàâüæ
áàéñàí áà ¿¿íèéã ìºí“àñóóäëûí àðãà” ýñâýë “çîðèëòîò ¿éëäëèéí àðãà” ãýäýã áàéñàí.
¯¿íèé îíîëûí ¿íäýñ íüÀìåðèêèéí íýðò ñóðãàí õ¿ì¿¿æ¿¿ëýã÷, ñýòãýë ç¿é÷, ôèëîñîôè÷
Æîí Äüþèãèéí “Ïðàãìàòèêñóðãàí õ¿ì¿¿æ¿¿ëýõ ç¿é” áàéâ. Òýðýýð òóõàéí ¿åä ÀÍÓ-ä
íî¸ðõîæ áàéñàí ñóðãóóëèéí ñèñòåìèéã ìýäëýã îëæ àâ÷ ýçýìøèõ äýýð òóëãóóðëàñàí
àìüäðàëààñ òàñàðõàé, õèéñâýð,ñõîëàñòèê øèíæ ÷àíàðòàé ãýæ ø¿¿ìæèëæ,
ìýäëýãèéã ïðàêòèê ¿éë àæèëëàãàà áîëîí õ¿¿õäèéí õóâèéí òóðøëàãààñ îëæ àâàõ
ñóðãóóëèéí áîëîâñðîëûí øèíý÷ëýëèéã ñàíàë áîëãîñîí þì.
Æ.Äüþè áîëîâñðîëûí ¿¿ðãèéã çºâõºí èðýýä¿éä õýðýã áîëîõ ìýäëýã îëãîõ áóñ
ìºí àìüäðàëûí íýí õýðýãöýýòýé àñóóäëûã “ýíä áà îäîî” øèéäýõ õ¿¿õäèéí ÷àäâàðûã
õºãæ¿¿ëýõ ÿâäàë ãýæ ¿çñýí. Èéìýýñ Æ.Äüþè õèéñâýð àìüäðàëààñ òàñàðõàé,
îíîëûíìýäëýãèéã ýíãèéíýýð öýýæëýõ áîëîâñðîëûí òîãòîëöîîã õ¿¿õäèéí õóâèéí òóðøëàãûã

8. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
áàÿæóóëàõ “¿éëäëèéí” çàìààð ñóðãóóëèéí ñóðãàëòûí ñèñòåìèéã õóâèðãàæ,
õ¿¿õýäõ¿ðýýëýí áóé åðòºíöèéã ººðèéí çîðèëòîò ¿éë àæèëëàãààãààð áèå äààí òàíèí
ìýäýõ¸ñòîé ãýæ ¿çýæ áàéñàí. Æ.Äüþè ººðèéí ¿çýë áàðèìòëàëàà ñàíàë áîëãîõûí
çýðýãöýý õ¿¿õäèéí òàíèí ìýäýõ¿éí ìºí ÷àíàðòàé ä¿éöýõ ìýäëýãèéã îëãîõ àðãà çàìóóäûã
ýðæ õàéæ áàéñàí þì.
Æîí Äüþèãèéí ñàíààíóóä 1884-1916 îíóóäàä ºðãºí õýðýãæèæ, ò¿¿íèé øàâü íàð áîëîõ
Àìåðèêèéí ñóäëàà÷, ñóðãàí õ¿ì¿¿æ¿¿ëýã÷ Å.Ïàðêõåðñò, Â.Êèëïàòðèê íàðûí
á¿òýýë¿¿äýä öààøäûí õºãæ뺺 îëñîí þì. Äüþèãèéí ñàíààã õýðýãæ¿¿ëýõ íýã àðãà çàì
íü “òºñëèéíàðãààð” ñóðãàõ ÿâäàë áàéâ. Õ¿¿õä¿¿ä “òºñºë” áóþó ñóðãàëòûí
ìàòåðèàëòàé õîëáîî á¿õèé òîäîðõîé äààëãàâðûã áèåë¿¿ëíý (ýíý ¿åä îíîëûí ìýäëýãèéí
æèøýý ìàø áàãà áàéíà).
Х¿¿õä¿¿ä áèå äààí òºëºâëºæ, ã¿éöýòãýæ, øèíæèëæ, ¿íýëæ ä¿ãíýõ ¸ñòîé. Èéìýýñ
á¿õ àæèë òºñëèéí ¿éë àæèëëàãààíû õýëáýðèéã îëíî.
(Â.À.Ãåðä), áàéãàëèéí øèíæëýëèéí (À.Ï.Ïèíîåâè÷), ñóäàëãààíû (Á.Å.Ðàéêîâ), òóðøèëò
¿ç¿¿ëýíãèéí ëàáîðàòîð õè÷ýýëèéí àðãà (Ê.Ï.ßãîäîâñêèé) ãýæ áàéæýý. ̺í ÷àíàðààðàà
ýäãýýð íü òºñëèéí àðãàòàé îëîí òàëààðàà òîõèð÷ áàéñàí.
Òºñëèéí àðãûí òàëûã áàðèìòëàã÷èä áîëîõ Â.Í.Øóëüãèí, Ì.Â.Êðóïåíèíà, Á.Â.Èãíàòüåв íàð
ýíý àðãûã ñóðãàëòûí ñóðãóóëèéã àìüäðàëûí ñóðãóóëü áîëãîí ººð÷ëºõ öîðûí ãàíö
õýðýãñýë ãýæ òóíõàãëààä ¿¿íä ìýäëýãèéã ñóðàã÷äûí ïðàêòèê àìüäðàëûí òóðøëàãà,
õºäºëìºðèéí ¿íäñýí äýýð, ò¿¿íòýé õîëáîîòîéãîîð Æ.Äüþèãèéí ñàíààã ñóðãàí
õ¿ì¿¿æ¿¿ëýõ ñýòãýëãýýíèé ëîêèãèéí ¿íäñèéã áîëîâñðóóëàã÷ À.Ñ.Ìàêàðåíêî ñóðãàí
õ¿ì¿¿æ¿¿ëýõ ïðàêòèêò õàìãèéí á¿ðýí ä¿¿ðíýýð õýðýãæ¿¿ëñýí þì.
1930 îíä Îðîñûí Ãýãýýðëèéí ÿàì ïðàêòèê àæèë áîëîõ “òºñëèéã” õºòºëáºðò îðóóëàí
ñóðàã÷äûí ïðàêòèê ¿éë àæèëëàãààíä èõýýõýí áàéð ñóóðü îíîãäóóëñàí öîãö òºñëèéí
¿íäñýí äýýð áîëîâñðóóëñàí áàãà ñóðãóóëèéí õºòºëáºðèéã áàòàëñàí þì
Áåëüãè, Èçðàèëü, Ôèíëàíä, Ãåðìàíè, Èòàëè, Áðàçèë, Íèäåðëàíä áîëîí áóñàä îëîí óëс
îðîíä Æ.Äüþèãèéí áîëîâñðîëä õàíäàõ ýíýðýíã¿é õàíäëàãûí ¿çýë ñàíàà áà òºñëèéí àðãà
ÕÕ çóóíä èõýýõýí ò¿ãýýìýë áàéñàí. Àêàäåìèê áýëòãýë áà ïðàãìàòèê ìýäëýãèéí
õîîðîíäçîõèñòîé òýíöâýðèéã îëîõûã çîðüæ áàéñàí ãýñýí îëîí áîëîâñðîëûí ñèñòåì¿¿ä
÷óõàìõ¿¿òºñëèéí àðãûã èë¿¿ä ¿çýæ áàéñàí.

9. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
“ÑÓÐÀËÖÀÃ×ÄÛÍ ÑÓÐÀËÖÀÕÓÉà ÄÝÌÆÈÕ ÀÐÃÀ ǯÉÍ ÕªÃÆÈË” ҪѪË
1.2.2. Òºñëèéí òîäîðõîéëîëò áà àíãèëàë
Òºñºë ãýäýã íü ¿éë àæèëëàãààíû åðºíõèé ¿ð ä¿íä õ¿ðýõýä ÷èãëýñýí åðºíõèé
çîðèëãî,ò¿¿íäýý çîõèöñîí àðãóóä, íýãäìýë àðãà, ¿éë àæèëëàãàà á¿õèé ñóðàã÷äûí
ñóð÷, òàíèíìýäýõýä ÷èãëýñýí, á¿òýýë÷ ýñâýë òîãëîîìûí ¿éë àæèëëàãàà ãýæ
îéëãîíî.Ñóðàã÷äûí òºñëèéí ¿éë àæèëëàãààã çîõèîí áàéãóóëàõàä õàìãèéí ÷óõàë ç¿éë
áîëáàãø òºñëèéã åðºíõèé õýâ çàãâàðò îðóóëàõ ÷àäâàð áóþó íýí òýðã¿¿íèé
÷èãëýëèéãòîäîðõîéëîõ, èíãýñíýýð çîðèëãî, àãóóëãà, õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà ç¿éã
áîëîâñðóóëàõ ÿâäàë þì.
¯éë àæèëëàãààíû õàìãèéí ÷óõàë, èë¿¿ à÷ õîëáîãäîë á¿õèé øèíæ ÷àíàð, òºëºâ
áàéäàëòàéóÿëäóóëàí õýä õýäýí õýëáýðèéí òºñëèéã ÿëãàí àâ÷ ¿çýæ áîëíî.
Àíãèëëûí íýã äýõ øèíæ¿¿ä áîëîõ á¿òýýë÷ áàéäëûí ò¿âøèíãýýð íü ã¿éöýòãýõ,
çîõèîíá¿òýýõ, á¿òýýë÷ ãýæ àíãèëàãäàõ òºñë¿¿äèéí îíöëîãèéã òîäðóóëüÿ:
Òºñºë íü áàãøèéí øóóä óäèðäëàãààð õýðýãæèõ áà ñóðàã÷èä ¿éëäëèéí äàðààëëûí
òàëààðõè ñóðãàí õ¿ì¿¿æ¿¿ëýã÷èéí çºâëºìæèéã õýëñýí äýñ äàðààëëààð íü ÿãøòàë
áèåë¿¿ëýõ òîõèîëäîëä ã¿éöýòãýõ òºñëèéí òóõàé ÿðèõ áîëäîã. Èéìýðõ¿¿ òºñëèéã
ñóðãàëòàä òºñëèéí àðãûã àøèãëàõ ýõíèé ¿å øàòàíä ã¿éöýòãýõ íü ç¿éòýé, ó÷èð íü ýíý
¿åä ñóðàã÷äàäáèå äààñàí ýðýë õàéãóóë õèéõ òóðøëàãà õîìñ áàéäàã. Òóõàéí ¿å
øàòàíä òºñëèéí ñýäâèéãñîíãîõîä õ¿íäðýë ãàðäàã. ¯¿íèéã øèéäýõèéí òóëä áàãø
“òºñëèéí ñàíòàé” áàéõ õýðýãòýé áºãººä ñóðàã÷äûí áýëòãýëèéí áàéäàë áà ñîíèðõëûí
äàãóó àíãèëñàí, áîäèòîé áèåëýãäýõ äààëãàâðààñ á¿ðäýíý. Áàãø õàìòûí àæèëëàãààã
õýëýëöýõèéí òóëä õóâèëáàðóóäûã ñàíàëáîëãîæ, òºñëèéí ¿éë àæèëëààãààíû á¿òöèéí
ëîãèêèéã äýëãýð¿¿ëýí, ñóðàã÷èäòàé òºñëèéãáàéãóóëàõ á¿õ çàìûã õàìò òóóëíà.
Òºñëèéí àíãèëëûí çîõèîí á¿òýýõ ò¿âøèí íü ñóðàã÷èä áàãøòàéãàà ñýäýâ, àñóóäàë,
òºëºâëºãººã õýëýëöýýä, ººðºº áèå äààí òºñëèéã ã¿éöýòãýõ ÷àäâàðòàé ¿åä áîëîìæòîé
þì.
Õýðâýý ñóðàã÷èä ººðñ人 òºñëèéí ñàíààãàà ãàðãàæ, òºëºâëºãººãºº ººðñ人
áîëîâñðóóëæ,õýðýãæ¿¿ëæ, áîäèò, ÷àíàðòàé, øèíýëýã á¿òýýãäýõ¿¿í áèé áîëãîâîë èéì
òºñëèéã á¿òýýë÷ ãýíý.

10. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
Б¿òýýõ, á¿òýýë÷ ãýæ àíãèëàãäàõ òºñë¿¿äèéí îíöëîãèéã òîäðóóëüÿ:
Òºñºë íü áàãøèéí øóóä óäèðäëàãààð õýðýãæèõ áà ñóðàã÷èä ¿éëäëèéí äàðààëëûí
òàëààðõè ñóðãàí õ¿ì¿¿æ¿¿ëýã÷èéí çºâëºìæèéã õýëñýí äýñ äàðààëëààð íü ÿãøòàë
áèåë¿¿ëýõ òîõèîëäîëä ã¿éöýòãýõ òºñëèéí òóõàé ÿðèõ áîëäîã. Èéìýðõ¿¿ òºñëèéã
ñóðãàëòàä òºñëèéí àðãûã àøèãëàõ ýõíèé ¿å øàòàíä ã¿éöýòãýõ íü ç¿éòýé, ó÷èð íü ýíý
¿åä ñóðàã÷äàäáèå äààñàí ýðýë õàéãóóë õèéõ òóðøëàãà õîìñ áàéäàã. Òóõàéí ¿å
øàòàíä òºñëèéí ñýäâèéã ñîíãîõîä õ¿íäðýë ãàðäàã. ¯¿íèéã øèéäýõèéí òóëä áàãø
“òºñëèéí ñàíòàé” áàéõ õýðýãòýé áºãººä ñóðàã÷äûí áýëòãýëèéí áàéäàë áà ñîíèðõëûí
äàãóó àíãèëñàí, áîäèòîé áèåëýãäýõ äààëãàâðààñ á¿ðäýíý. Áàãø õàìòûí àæèëëàãààã
õýëýëöýõèéí òóëä õóâèëáàðóóäûã ñàíàëáîëãîæ, òºñëèéí ¿éë àæèëëààãààíû á¿òöèéí
ëîãèêèéã äýëãýð¿¿ëýí, ñóðàã÷èäòàé òºñëèéã áàéãóóëàõ á¿õ çàìûã õàìò òóóëíà.
Òºñëèéí àíãèëëûí çîõèîí á¿òýýõ ò¿âøèí íü ñóðàã÷èä áàãøòàéãàà ñýäýâ, àñóóäàë,
òºëºâëºãººã õýëýëöýýä, ººðºº áèå äààí òºñëèéã ã¿éöýòãýõ ÷àäâàðòàé ¿åä áîëîìæòîé
þì.
II БҮЛЭГ: СУДАЛГААНЫ АРГА ЗҮЙ

11. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
Доорхи судалгаа нь амьдарч буй орчин,сургууль,цэцэрлэг гэх мэт хүүхдийн
орчинд эрүүл ахуйн шаардлага хангасан,эрүүл ахуйн стандартад нийцсэн
эко ариун цэврийн өрөөг яаж бий болговол эерэг байх талаар судаллаа.
Сурагчдаас авсан судалгаа
1. Чи өөрийнхөө чадваруудыг дугуйлаарай
А. Зурж чадна, бүтээж чадахгүй.
Б. Бүтээж чадна, зурж чадахгүй.
В. Хоёуланг нь чадна.
Г. Хоёуланг нь чадахгүй.
Зурж чадна,
бүтээж чадахгүй.
Бүтээж чадна, зурж
чадахгүй.
Хоёуланг нь
чадна.
Хоёуланг нь
чадахгүй.
23 39 30 7

12. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
График 1
Дээрх судалгааны графикаас үзэхэд хүүхдийн өөрийх нь чадварууд
харилцан адилгүй байгаа нь харагдаж байна. Үүнээс үзэхэд багаар ажиллах
сурагчдын чадамжинд суурлуулан хувиарлаж өнөх нь тухайн багийн багаар
ажиллах чадварт чухал үүрэгтэй гэж үзэж байна .
2. Аль үйлийг удаан мартах вэ?
А. Сонссоноо.
Б. Харсанаа.
В. Өөрөө хийсэнээ.
А. Сонссоноо. Б. Харсанаа. В. Өөрөө хийсэнээ.
35 10 57
23%
40%
30%
7%
Чи өөрийнхөө чадваруудыг дугуйлаарай
зурж чадна бүтээж
чадахгүй
бүтээж чадна зурж
чадахгүй
хоёуланг нь чадна
Хоёуланг нь чадахгүй.

13. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
График 2
Графикаас үзэхэд сурагчидын ихэнх хувь нь биеэр хийсэн үйлдлээ удаан мартдаг
гэж үзэж байна.
3. Бүтээлч даалгаварыг ямар хэлбэрээр хийвэл илүү үр дүнтэй байх вэ?
А. Ганцаараа бие дааж.
Б. Хоёулаа.
В. Багаараа.
. Ганцаараа бие дааж Хоёулаа. Багаараа.
19 22 64
Энэ судалгааны дүнгээс харвал сурагчид маань бүтээлч даалгаварыг багаараа
хийвэл илүү үр дүнтэй гэж үзжээ.
0
20
40
60
80
100
120
Category 1 Category 2 Category 3
Series 1

14. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
График 3
4. Зурагзүй, технологийн хичээлийг ямар аргаар орохыг хүсч байна вэ?
А. Онолын мэдлэгээр.
Б. Зурж дүрслэх дадлага ажлаар.
В. Гараар хийж бүтээх дадлага ажлаар.
. Онолын мэдлэгээр Зурж дүрслэх дадлага
ажлаар
Гараар хийж бүтээх
дадлага ажлаар
9 29 60
Эндээс хархад зурагзүй,технологийн хичээлээр гараар бүтээх даалгавар
хийх сонирхолтой байгаа нь харагдаж байна.
График4
0
20
40
60
80
100
120
140
Category 1 Category 2 Category 3
Chart Title
Series 1 Column1
18
58
120
0
20
40
60
80
100
120
140
Category 1 Category 2 Category 3
Chart Title
Series 1 Column1

15. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
5. Интерерь дизайны хичээлээр ямар дадлага ажил хийдэг вэ?
А. Макет загвар хийдэг.
Б. Барилгын тодорхой нэг орчныг чимэглэж засдаг.
В. Зураг зурдаг.
Макет загвар хийдэг Барилгын тодорхой нэг
орчныг чимэглэж засдаг
. Зураг зурдаг.
27 38 46
График 5
Багш нараас авсан судалгаа
1. Та ихэвчлэн ямар аргаар хичээлээ заадаг вэ?
А. Уламжлалт. /лекц /
Б. Багаар
В. KWL.
Г. Лабортори, туршилт.
Уламжлалт. /лекц / Багаар . KWL Лабортори, туршилт
40 22 14 0
Багш нарт лабортори,туршилтын хичээл явуулах орчин дутагдалтай байна.
0
10
20
30
40
50
Category 1 Category 2 Category 3
Chart Title
Series 1 Column1

16. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
График 6
1. Таны ямар аргаар заасан хичээлийн мэдлэг хүүхдэд илүү үлдэцтэй гэж
бодож байна вэ?
А. Лекц онолын арга
Б. Лабортори, туршилт.
В. Бие даалтаар.
Г. Хосоор сургах
Д. ...................................................................
Лекц онолын
арга Лабортори, туршилт . Бие даалтаар
Хосоор сургах
Бусад
12 26 8 18 12
Лабартори,туршилтын хичээлийг илүү олон цаг явуулж байвал сурагчдад маань
мэдлэг болон үлдэх нь илүү байх юм.
53%
29%
18%
0%
Sales
Уламжлалт. /лекц /
Багаар
. KWL
Лабортори, туршилт

17. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
График 7
1. Та төсөлт хичээлийг сургалтандаа ашигладаг уу?
А. Тийм.
Б. Заримдаа.
В. Үгүй.
. Тийм Заримдаа Үгүй
2 30 44
19%
41%
12%
28%
0%
Sales
Лекц онолынарга
туршилт
Бие даалтаар
Хосоор сургах
бусад

18. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
График 8
1. Төсөлт хичээлийг сургалтандаа ашигладаг бол хэр үр дүнтэй байсан бэ?
............................................................................................................................................
..................................................................................
Ихэнх багш нар төслийн хичээлийг сайн , маш сайн, өгөөжтэй, үр дүнтэй, бие даан
ажиллах чадвар сайжирна гэж хариулжээ.
Дүгнэлт
Интерерь дизайны хичээлээр бодит загвар хийдэггүй, сурагчид гараар бүтээх
даалгавар хийх сонирхолтой байдаг.Бүтээлчээр олж авсан мэдлэг мартагддаггүй.
Хүүхэд өөрийн гар бие оролцсон бүтээлээ хайрладаг.Хүүхдийн
ярих,зурах,бичих,бүтээх чадвар харилцан адилгүй байна.Тиймээс хамтарч
хийснээр багаар ажиллах чадварт суралцаж сайн бүтээл гархаас гадна сул
орхигдсон хүүхэд байхгүй болно.
0
5
10
15
20
25
30
35
. Тийм Заримдаа Үгүй
Series 1

19. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
Ерөнхий дүгнэлт
Нэгж хичээлийн төлөвлөлтийг төслийн аргаар боловсруулснаар сурагчдын
мэдлэг,чадвар, дадлын цогц чадамжтай болно.Энэ чадамж нь насан туршийн
мартагдашгүй мэдлэг,чадвар болон үлдэнэ.Эдгээрийг эерэг талаас нь шийдэх
боломж байгаа нь бидний туршин хэрэгжүүлсэн ажлын үр дүнгээс харагдаж байна.
Цаашид дэвшүүлэх санал
Судалгааны ажлаас дүгнэхэд цаашид хэрэгжүүлэх боломжтой дараахь саналуудыг
дэвшүүлж байна.
Сургуулийн хэмжээнд:
 Зурагзүй,Технологийн хичээлийн хөтөлбөрүүдийн интеграцыг
сайжруулах,хичээлийн цагийн уялдаа холбоог олох
 Байгалийн ухаан, эрүүл мэндийн мэргэжлийн багш нартайгаа хамтрах/эрүүл
орчин бүрдүүлэхэд анхаарах,стандарт шаардлага хангах талаар/
Орон нутгийн хэмжээнд:
 Орон нутгийн онцлогт тохирсон стандартын агуулгыг интеграцлах
 Зөвхөн сургуулийн хэрэгцээнд тохирсон интерерь шийдлийг өөрсдийн нөөц
бололцоонд тулгуурлан
 Ахлах ангийн сурагчдыг өөрсдийнх нь хүсэл сонирхол дээр тулгуурлан бие
даан багаар ажиллах ажилд хамруулах

20. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
Ном зүй
-Аллан Орнштейн Боловсрол судлал 2003/0359-р тал ТАНИН МЭДЭХҮЙН СУРГАЛТ БА
СЭТГЭНБОДОХУЙ
- БХАН. Бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх арга зүй УБ 2004 он
-Дээрхийн Гэгээнтэн XIY Далай лам Данзанжамц Боловсрол судлал 2003/01 25-ртал
ЭРДЭМД СУРААГҮЙ ХҮН ШИГ ГАРЗ ХОХИРОЛТ ХҮН ГЭЖ ҮГҮЙ
-Н.Нэргүй.Н.Оюунцэцэг.Стандартад суурилсан сургалтын хөтөлбөр
- С.Нямсүрэндоктрант Боловсролсудлал 2006/02 48-р тал
- Төмөр-Очирын НАМЖИЛБоловсрол судлал 2008/05 34-р тал “Монголчуудын үр хүүхдээ
ажилсаг, хөдөлмөрч болгодог уламжлал, онцлог”
-Хүүхэд хөгжүүлэх зөвлөмж-2013 он
-Хүн хөгжүүлэх үйлийн хэлбэр. Мэдээлэл сэтгүүл2006 он
-Хүмүүний хөгжлийн чанар. Мэдээлэлсэтгүүл 2006 он
-www.edu.mn
-www.olloo.mn
-www.orloo.mn
-Google.mn

21. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
Төслийн хичээлийн дараа “Эко ариун цэвэр-ийн өрөө”тэй боллоо.
Төсөлт хичээлд Од цогцолбор сургуулийн 11-р ангийн сурагчид 100%
хамрагдаж ийм сайхан үр дүнд хүрлээ.

22. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он
Төслийн хичээлээр сурагчид бие даан бүтээлч ажил хийж байгаа нь:

23. Төсөлт хичээлээр хүүхдийг хөгжүүлэх нь....СХИ- 2014 он