1. “МОНГОЛ ОРНЫ БАЙГАЛИЙН НӨХЦӨЛ,
ГАЗРЫН ГАДАРГА”
нэгж хичээлийн хөтөлбөр
Хамрах хүрээ:
 Боловсролын түвшин:
ЕБС-ийн 12 жилийн сургалттай 8-р анги, бүрэн дунд боловсролын
агуулгын хүрээ
 Нас сэтгэхүйн онцлог:
13-15 насныхан ӨӨРИЙГӨӨ БИЙ БОЛГОХ ҮЕ дээрээ байгаа бөгөөд
БИ- ийн үзэл давамгайлдаг онцлогтой, анхаарал төвлөрөлт нь 15-18
минут
Шалтгаан үр дагаврын холбоог тогтоох, зарим баримтад учир зүйн
баталгаа гаргах чадвартай болж, асуудлыг цогцолбороор сэтгэх,
өөрийн буй орчинг танин мэдэх идэвх санаачлагатай байдаг.
 Өмнөх мэдлэг чадвар:
Бага болон 7-р ангид эзэмшсэн мэдлэг орон нутгийн гадарга, уул,
тал, эрдэс, чулуулаг, чулуулгийн шинж чанар, чулуулаг давхаргын
хөдөлгөөн, тивүүди йн гадаргын онцлог, уулсын үүсэл, атираат ба
зөрөгт уулс, тархалт байршилт
Хэрэгцээ:
 Танин мэдэхүйн хэрэгцээ:
Дэлхийн үүсэл, атираат хөдөлгөөний талаар танин мэдэх
 Хувь хүний хэрэгцээ:
Дэлхий ” Хүн төрөлхтөний орон гэр” болохыг нь ухааран хайрлан
хамгаалах, үзэл төлөвшүүлэх
Монгол орны газрын гадарга, ашигт малтмалын тархалтыг газрын
зураг дээр заах
 Нийгмийн хэрэгцээ:
Байгаль, дэлхийгээ хайрлаж, хамгаалах хүмүүжил төлөвшүүлэх
Хүлээгдэж буй ерөнхий үр дүн:
 Монгол орны газрын гадаргын онцлог,геологийн хөгжил өөрчлөлт,ашигт
малтмалын ангилал, байршлын тухай ерөнхий ойлголт өгнө.

2. Хүлээгдэж буй тодорхой үр дүн:
 Байгалийн бүрэлдэхүүн хэсэг, үзэгдэл юмсын зүй тогтол, холбоо,
хамаарал, учир шалтгааныг тайлбарлах
Монгол оны газрын гадаргын хэв шинж, зүй тогтол аж ахжйд үзүүлэх
нөлөө, газар ашиглалтын талаар ойлголтыг эзэмших
 Хотгор гүдгэрийн хэв шинж нь тухайн газрын эрхлэх аж ахуй ба онцлогт
нөлөөлдөг тухай ойлгох
Газрын зохистой ба зохисгүй ашиглалтын тухай ойлголт өгөх
 Дэлхийн үүсэл гадаргын тогтоц, төрх байдлын өөрчлөлтийн талаар
шинжлэх ухааны мэдлэг олж авах
Ашигт малтмалын ангилал, байршлын тухай мэдлэгтэй болох
 Эрдэс чулуулаг ашигт малтмалыг хэрэглэхэд суралцана.
Нэгж хичээлийг судлах цаг : 5 цаг
Нэгж хичээлийн агуулга ба судлах цагийг ээлжит хичээлд
хуваарилсан төлөвлөлт:
Судлах
№ Ээлжит хичээлийн сэдэв цаг
Газрын гадаргын ерөнхий тойм
1 1
Геологийн хөгжил,он тоолол
2 1
Ашигт малтмал
3 1
Газрын хэвлийг ашиглах хамгаалах
4 1
Давтлага
5 1
Агуулга:
Мэдлэг Чадвар Хэрэглээ
Монгол орны байгалийн Байгалийн бүрэлдэхүүн Нутаг орчныхоо байгаль
төрх байдал, газрын хэсгүүдийн уялдаа холбоог орчны доройтол, хөрсний
гадаргын хотгор, жишээгээр тайлбарлах эвдрэл зэрэгт нөлөөлж
гүдгэрийн онцлог Газрын зургийн өндрийн буй хүчин зүйлийг
Газрын гадаргыг газрын шатлалыг ашиглан гадаргын тодруулахад мэдлэг
зурагт дүрслэх байдлыг тодорхойлж унших чадвараа ашиглах
Уулархаг ба талархаг Газрын зурагт гадаргыг Гадаргын хэв шинжээс
гадаргын хэв шинж, дүрсэлдэг аргуудыг хамаарч эрхлэх аж ахуй,
байршлын зүй тогтол тайлбарлах, хаяалбарыг барилга байшин, гэр орон
Монгол орны уул нурууд унших, хаяалбараар гадаргын барих газраа сонгох
ба талын байршил, налууг тодорхойлж, уулархаг Гадаргын хэв шинж,
ангилал ба талархаг газрыг ялгах газрын налуугийн ерөнхий

3. Газрын гадаргыг Уул ба тал газар, цав төлвийг мэдэх, газар
ашиглах хамгаалах арга толгодын байрлалыг газрын тариалан ба ба мал аж
ухаан, зан заншил зурагт тодорхойлох ахуйд ашиглах боломжийг
Монгол орны геологийн Гадаргын ерөнхий төрх тодорхойлоход газрын
хөгжил байдлыг газрын зурагт зураг ашиглах
Уул ба талын үүсэл, ашигалан тодорхойлж бичих Орон нутагт эрхлэх аж
атираат муж ба тектоник Хотгор гүдгэрийн зүсэлт ахуй, зам харгуй тавьсан
хөдөлгөөн байгуулах, зүсэлтийг унших, байдал зэрэг нь гадаргын
Монгол орны геологийн дүгнэлт хийх онцлогтой нийцэж байгаа
тогтоц, ашигт малтмал Хотгор гүдгэрийн хэв эсэхэд дүгнэлт хийх
Ашигт малтмалын шинжүүдийг аж ахуйд Өвөлжөө хаваржаагаа
ангилал, төрлүүд тохиромжтой байдлаар гадаргын хэв шинжид
Төмөрлөг ба төмөрлөг жишээлэн тодорхойлох тохируулан сонгох
бус ашигт малтмал Гадаргын төрх байдлыг Уул уурхай, усан
Түлшний ашигт өөрчилж буй хүний үйл цахилгаан станц,
малтмал, тархалт ажиллагааны төрлүүд, сөрөг тариалсан эрхлэх зэрэг
Газрын хэвлийг үр дагаврыг тодорхойлох, аж ахуй эрхлэлтийн давуу
ашигалах, хамгаалах багасгах арга замыг олоход болон сул талыг
суралцах тодорхойлж, орон нутгийн
Чулуулгийг гарал үүсэл, шинж хэмжээнд шийдвэр
чанараар нь ангилах гаргахад оролцох
Уул үүсэх хөдөлгөөний Орон нутгийнхаа
онцлог, үр дагаврыг Монгол хамгаалалтанд авах газар
орны жишээн дээр нутгийг сонгож,
тайлбарлах үндэслэлийг гарган
Эрин галавуудад үүссэн тодорхойлж сурах
ашигт малтмалын шинж Орон нутгийн уул, тал
чанар ялгааг гаргах газрын нэрсийн цуглуулга
Ашигт малтмалын гол ордууд, хийж, учрыг тайлбарлах
тархалтыг газрын зурагт зааж Орон нутагтаа элбэг
сурах, геологийн тогтоцтой тохиолдох эрдэс
холбон тайлбарлах чулуулгийг ялган таньж,
Ашигт малтмалын нийгэм, хэрэгтэй зүйлдээ ашиглах
эдийн засгийн ач холбогдлыг Ашигт малтмалыг
тодорхой жишээн дээр ашиглах, нөхөн сэргээх
тайлбарлах талаар мэдлэгтэй болох,
үзэл бодлоо зөв
илэрхийлэх
Байгалийн зохистой ба
зохисгүй ашиглалтын
тухай, нутгийнхаа жишээн
дээр тайлбарлах, эдийн
засгийн ач холбогдол,
сөрөг нөлөөллийг тооцох

4. Сургалтын орчин:
 Материаллаг:
Блог / www.history2.blogmn.net/
Нэгж хичээлийн хөтөлбөр
Сурах бичиг, самбар, шохой
ТӨМ / тарааж өгөх материал /
Видео бичлэг
Газрын зурагнууд
Төрөл бүрийн фото зураг
 Үйлийн: Багш – сэдэлжүүлэгч, чиглүүлэгч, зөвлөгч, туслагч,
хамтрагч
Сурагч – хамтрагч, мэдлэг бүтээгч, шинийг хайгч
 Сэтгэл зүйн: Багш сурагчийн бие биеэ ойлгосон нээлттэй, сурагчийг
дэмжиж, чөлөөтэй харилцах харилцааны орчин
Арга зүй:
 Зохион байгуулалтын арга зүй:
Багаар болон хосоор ажиллах
 Мэдлэг бүтээлгэх арга зүй:
Газрын зургийн өндрийн шатлалыг ашиглан гадаргын байдлыг
тодорхойлж уншуулах
Хаяалбар шугамыг унших, хаяалбараар гадаргын налууг
тодорхойлж, уул талыг ялгуулах
Уул ба тал, цав толгодын байрлалыг зурагт тодорхойлох
Хотгор гүдгэрийн зүсэлт байгуулж дүгнэлт хийлгүүлэх
Хотгор гүдгэрийн хэв шинжүүдийн аж ахуйд үзүүлсэн нөлөөг
тодорхойлох
Чулуулагыг гарал үүсэл, шинж чанараар нь ангилуулж сургах
Хэрэглэгдэхүүн түүний дидактик зорилго:
№ Хэрэглэгдэхүүн Дидактик зорилго
1 Блог Суралцагчийн бие даан суралцахуйг
/ www.history2.blogmn.net / дэмжих, мультимедиа программ
хангамжийг сургалтанд хэрэглэх,
хөгжүүлэх,нийтийн хүртээл болгох
2 Монгол орны газрын гадаргын Суралцагчдад байгалийн элдэв
болон байгалийн төрөл бүрийн сонирхолтой фото зургийг үзүүлэн, өөрт
газрын зураг хэрэгтэй мэдээлэлийг олж боловсруулж

5. сургах
3 Төрөл бүрийн газрын зураг Суралцагчийг газрын зураг ашиглуулан
өөрт хэрэгтэй мэдээлэлийг олж
боловсруулж сургах
4 Google.com / google earth / Хэрэгтэй мэдээлэлийг хайж сурган
хэвшүүлэх

6. Нэгж хичээлийн сургах, сурахуйн үйл явц, арга зүйгээс:
№1 Ээлжит хичээлийн сэдэв: Газрын гадаргын ерөнхий тойм
Арга зүй: Асуудал дэвшүүлэх, БОД- ХАМТАР- ХУВААЛЦ
Хэрэглэг
Үе шат Сурахуйн үйл ажиллагааны төлөвлөлт
дэхүүн
Багшийн дэмжлэг Суралцагчийн үйл ажиллагаа
ГАЗАРЗҮЙ II сурах бичиг, Монгол орны физик газарзүйн зураг, Дасгалын зураг, ТӨМ,
Сэдэл төрүүлэх
АЛТАЙН МАГТААЛ сэдэлжүүлэх АЛТАЙН МАГТААЛ сэдэлжэх
төвлөрүүлэх
А шат- 5'
 Энэ магтаалд юун тухай  Энэ магтаалд юун тухай
Анхаарал
өгүүлж байна вэ? өгүүлж байгаа талаар хэлэх
 Монгол орны газрын гадаргын  Монгол орны газрын
ямар хэв шинжийг дурдаж гадаргын ямар хэв шинжийг
байна вэ? дурдаж байгаа талаар
ярилцах
Монгол орны физик газарзүйн Монгол орны физик газарзүйн
зургийг ажиглуулах зургийг ажиглах
 Өнгийн шатлал ашиглах  Өнгийн шатлал ашиглан
 Уулархаг болохыг гадаргын хэв шинжийг
нотлуулах тодорхойлох
Хотгор гүдгэрийн хэв шинжийг  Уулархаг болохыг нотлох
ялгааг гаргуулах Хотгор гүдгэрийн хэв шинжийг
Мэдлэг бүтээх
 УУЛ
Б шат- 15'
ялгааг гаргах
 ТАЛ  УУЛ
самбар, шохой
МОФГЗ дээр хотгор гүдгэрийн o Өндөр уул
хэв шинжийг зааж өгөх o Говь маягийн уул
 Алтайн нуруу o Дундаж өндөр уул
 Хангайн нуруу o Цав, толгод
 Хөвсгөлийн уулс  ТАЛ
 Хэнтийн нуруу o Ухаа гүвээт тал
 Хянганы нуруу o Тэгш тал
 Дорнод монголын o Уул хоорондын
тал хөндий
 Мэнэнгийн тал МОФГЗ дээр хотгор гүдгэрийн
хэв шинжийг заалгуулах
Гадаргыг хаяалбараар Гадаргыг хаяалбараар
дүрслэх аргад суралцуулах дүрслэх аргад суралцах
Мэдлэг бататгах
 СБ- ийн 32-33 тал  СБ- ийн 32-33 тал
В шат- 18'
ашиглуулах ашиглах
Дасгалын зураг дээр МО- ны 
гадаргын хэв шинжийг Дасгалын зураг дээр МО- ны
тэмдэглүүлэх гадаргын хэв шинжийг
тэмдэглэх
Д. Нацагдоржийн “МИНИЙ НУТАГ”шүлгийн I- IV
даалгавар-
Гэрийн
бадгийг цээжилж, газрын зураг дээр зааж
2'
сурах

7. №2 Ээлжит хичээлийн сэдэв: Геологийн хөгжил,он тоолол
Арга зүй: Харьцуулан жиших, Марафон бичлэг
Хэрэглэг
Үе шат Сурахуйн үйл ажиллагааны төлөвлөлт
дэхүүн
Багшийн дэмжлэг Суралцагчийн үйл ажиллагаа
Анхаарал төвлөрүүлэх
ЭРТЭЭ УРЬДЫН ЦАГТ СҮҮН ЭРТЭЭ УРЬДЫН ЦАГТ СҮҮН
ДАЛАЙ ШАЛБААГ БАЙХАД,
Сэдэл төрүүлэх
ДАЛАЙ ШАЛБААГ БАЙХАД
А шат- 3'
ГАЗАРЗҮЙ II сурах бичиг, Геологийн он цагийн тооллын хүснэгт, Бичгийн цаас А- 3
СҮМБЭР УУЛЫГ ДОВ БАЙХАД ... СҮМБЭР УУЛЫГ ДОВ БАЙХАД...
 Үлгэрийн эхлэл аль цаг  Үлгэрийн эхлэл эрт дээр
үеийг илэрхийлж байна вэ? үе, эрин галав, дэлхий
Үлгэрийн үргэлжлэлийг цаашин үүсэн бий болж буй гм
нь зохиолгуулах цаг үеийг зааж байна.
Үлгэрийн үргэлжлэлийг цаашин
нь зохиох
Алс хязгаар нутагт эмгэн, өвгөн 2 Геологийн он цагийн
амьдран сууж гэнэ. тоололын хүснэгтийн
 Гео- Өвгөн үечлэлийг үлгэрийн
 Логи-Эмгэн
баатруудаар дамжуулан
Эмгэн өвгөн 2 таван сайхан
хүүтэй юмсанжээ. гаргуулах
Мэдлэг бүтээх
 I хүү-Архей
Б шат- 20'
 II хүү- Протерозей МАТРУШКА тоглоомын
хэмжээтэй -9 ш
 III хүү- Палеозой аргаар эрин гальын ялгааг
 IV хүү- Мезозой гаргуулах
 V хүү- Кайнозой
Хөвгүүд нь эрийн цээнд хүрээд
өөр өөрийн гэсэн амьдрал
зохиожээ.
 Тэд бүгд эгч дүү ГАЛАВ
нэртэй бүсгүйчүүдтэй гэр бүл
болжээ.
Хөвгүүдийн эхнэрүүд бүгд Геологийн он цагийн
өөрийн гэсэн өвөрмөц зан тоололын хүснэгтийг
ааштай тул тэжээх ан гаргуулах
Мэдлэг бататгах
амьтадаараа хоорондоо Галав юүлэх
В шат- 15'
ихээхэн ялгаатай байв. Үлэг гүрвэл
Мөн эхнэрүүд бүгд өөрийн Ашигт малтмал үүссэн.
гэсэн эрдэнэстэй байжээ. Тивүүдийн задрал
Ах дүү тавуул ам бүл Монгол
олуулаа болж, өндөр настай
аав, ээжээ ачлан ДЭЛХИЙ
хэмээх гариг дээрээ 4,5
тэрбум жил амар сайхандаа
жаргажээ.
УХААНТ ХҮҮГИЙН ҮЛГЭР- ийг уншин, үлгэрт
даалгавар-
Гэрийн
өгүүлж буй зүйлсийг зурж ирэх
2'

8. № 3 Ээлжит хичээлийн сэдэв: Ашигт малтмал
Арга зүй: Оюуны довтолгоо, МММ
Хэрэглэг
Сурахуйн үйл ажиллагааны төлөвлөлт
дэхүүн
Үе шат
Багшийн дэмжлэг Суралцагчийн үйл ажиллагаа
Сэдэл төрүүлэх
А шат- 2'
төвлөрүүлэх
АННАГРАММ- ыг тайлж уншуулах АННАГРАММ- ыг тайлж унших
ГАЗАРЗҮЙ II сурах бичиг, Монгол орны физик газарзүйн зураг, Дасгалын зураг, ТӨМ,
Анхаарал
 ШИГАТ ЛАМЛТАМ  ШИГАТ ЛАМЛТАМ
 АШИГТ МАЛТАЛ гэж  АШИГТ МАЛТАЛ гэж
тайлуулах тайлах
 Ашигт малтмал гэж юу вэ?  Алт, зэс, мөнгө гм
СБ- ийн 36-37 талыг ашиглуулах СБ- ийн 36-37 талыг ашиглах
 Ашигт малтмал  Ашигт малтмал
 Төмөрлөг  Төмөрлөг
 Төмөрлөг бус  Төмөрлөг бус
Мэдлэг бүтээх
 Шатах  Шатах
Б шат- 15'
 Эдгээр 3 төрөлд ямар ямар
ашигт малтмалууд багтах вэ?  Эдгээр 3 төрөлд ямар ямар
 Ялгааг сайн гаргуулах ашигт малтмалууд багтах вэ?
 Ялгааг сайн гаргах
самбар, шохой
 МОФГЗ дээр ашигт малтмалын
тархалтыг заалгуулах  МОФГЗ дээр ашигт малтмалын
 Дасгалын зураг дээр тархалтыг заах
тэмдэглүүлэх  Дасгалын зураг дээр
тэмдэглэх
 Эрдэс чулуулгийг ялган  Эрдэс чулуулгийг ялган
Мэдлэг
таниулах таних
 Моосын шатлал  Моосын шатлал
 Монгол оронд буй эрдэс  Монгол оронд буй эрдэс
чулуулгийг таньж нэрлэж чулуулгийг таньж нэрлэж
сургах сурах
В шат- 20'
бататгах
 Нүүрс  Нүүрс
 Гянт болд  Гянт болд
 Жонш  Жонш
 Орон нутагт түгээмэл буй  Орон нутагт түгээмэл буй
эрдэс чулуулгийг таньж эрдэс чулуулгийг таньж
нэрлэж сургах нэрлэж сурах
 Шохойн чулуу  Шохойн чулуу
 Хүрэн нүүрс  Хүрэн нүүрс
 Төмөр  Төмөр
даалгавар
Гэрийн
Дасгалын зураг дээрээ тэмдэглэсэн АШИГТ МАЛТМАЛ-
- 3'
уудаа 3 төрлөөр нь ангилах

9. № 4 Ээлжит хичээлийн сэдэв: Газрын хэвлийг ашиглах,
хамгаалах
Арга зүй: Оюуны довтолгоо, Асуудал дэвшүүлэх, Мэтгэлцээн
Хэрэглэг
Сурахуйн үйл ажиллагааны төлөвлөлт
дэхүүн
Үе шат
Багшийн дэмжлэг Суралцагчийн үйл ажиллагаа
ГАЗАРЗҮЙ II сурах бичиг, Монгол орны физик газарзүйн зураг, Төрөл бүрийн гар аргаар алт
Сэдэл төрүүлэх
МОНГОЛЫН НУУЦ ТОВЧОО МОНГОЛЫН НУУЦ ТОВЧОО
А шат- 5'
төвлөрүүлэх
Анхаарал
 ИХ ЗАСАГ  БАЙГАЛЬ ЭХ ДЭЛХИЙГЭЭ
 ШХИ ХУТАГ гм ХАЙРЛАХ АМАН ХУУЛЬ
 ГЭРИЙН БУЙРАА НҮҮХДЭЭ
ЦЭВЭРЛЭХ
 ӨВӨЛЖӨӨ, ХАВАРЖАА гм
газраа байнга сэлгэх
олборлож буй нинжа нарын зураг, ТӨМ, самбар, шохой
АСУУДАЛ ДЭВШҮҮЛЭН МЭТГЭЛЦЭХ
АСУУДАЛ ДЭВШҮҮЛЭХ
 Ашигт малтмалыг ашиглах нь зөв
 Ашигт малтмалыг ашиглах нь зөв үү?
үү?  Ашигт малтмалыг ашигласнаар
Мэдлэг бүтээх
 Ашигт малтмалыг ашигласнаар ямар үр дүнд хүрэх вэ?
Б шат- 15'
ямар үр дүнд хүрэх вэ?  Ашигт малтмалыг цаашид
 Ашигт малтмалыг цаашид ашигласаар байх уу?
ашигласаар байх уу?
ЭРТНИЙ БАЙГАЛЬ ХАМГААЛАХ
ЭРТНИЙ БАЙГАЛЬ ХАМГААЛАХ ХУУЛИА ХУУЛИА СЭРГЭЭН САНАХ
СЭРГЭЭН САНУУЛАХ  БОГД ХАН УУЛ
 Хуулийг эргэн санаж үзье!  Хээлтэй амьтныг агнаас
Хоноглох нутаггүй болтол нь хөөн
зайлуул гм
ӨНӨӨДРИЙН МОНГОЛ ОРНЫ ӨНӨӨДРИЙН МОНГОЛ ОРНЫ
БАЙГАЛИЙН БАЙДАЛ БАЙГАЛИЙН БАЙДАЛ
ХӨРСНИЙ ЭВДРЭЛ ХӨРСНИЙ ЭВДРЭЛ
ЦӨЛЖИЛТ ЦӨЛЖИЛТ
Мэдлэг бататгах
УНДНЫ УСНЫ ХОМСДОЛ УНДНЫ УСНЫ ХОМСДОЛ
сэдвээр 50 үгтэй эссэ бичүүлэх сэдвээр 50 үгтэй эссэ бичэх
В шат- 20'
ХҮН БҮР БАЙГАЛИА ХАМГААЛАХ ХҮН БҮР БАЙГАЛИА ХАМГААЛАХ
ШИНЭ САНААЧЛАГА ДЭВШҮҮЛЭХ ШИНЭ САНААЧЛАГА ДЭВШҮҮЛЭЖ
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ
Хогоо ил задгай хаяхгүй байх
Гялгар уутаас татгалзах
Эрчим хүчээ хэмнэх
даалгавар
Гэрийн
“БАЙГАЛЬ ХАМГААЛАХ АМАН ХУУЛЬ”- ийг судлах
- 5'

10. Үнэлгээ:
1. Ìîíãîë îðíû ãàçðûí ãàäàðãà íü åðºíõèé人 …………… øèíæòýéã ãàçðûí çóðãààñ сайн
ажиглаарай!
a) Уулархаг c) Доворхог
b) Талархаг d) Нам доор
2. Ìàíàé Ìîíãîë îðíû ãàçðûí ãàäàðãûí äóíäàæ ºíäºð íü ……. ì áàéäàã.
a) 1580 м c) 1200 м
b) 2800 м d) 1000 м
3. Ìàíàé îðíû ãàçðûí ãàäàðãûí äóíäàæ ºíäºðèéã íü Àçè òèâèéí äóíäàæ ºíäºðòýé
õàðüöóóëàõàä Àçèéí äóíäàæ ºíäºðººñ ……ì- ээð , дýëõèéí äóíäàæ ºíäºðòýé
õàðüöóóëàõàä äýëõèéí äóíäàæ ºíäðººñ …….ì-ээð ºíäºð þì.
a) Ìàíàé Ìîíãîë îðíû õàìãèéí ºíäºð öýã íü ………………..
b) Õàìãèéí íàì öýã íü …………………………………………….
4. Ãàçðûí ãàäàðãûí ¿íäñýí õýâ øèíæèéí ñõåìèéã ã¿éöýý!
Ãàçðûí ãàäàðãûí ¿íäñýí õýâ øèíæ
500ì-ñ äýýø ºíäºðòýé Ãàçðûí ãàäàðãûí òýãø áóþó
ãàäàðãûí ã¿äãýð õýâ øèíæèéã äîëãèîðõîã õýâ øèíæèéã
5. Ìîíãîë îðíû ãàäàðãûí ñõåìèéã ã¿éöýý!
Ìîíãîë îðíû ãàäàðãûí åðºíõèé õýâ øèíæ íü

11. 6. Дàðààõ óóëñóóäûã өндөр оргилтой нь зөв харгалзуул!
1.Õýíòèé а. Отгонтэнгэр -4021м
2. Õàíãàé b.Асралт хайрхан-2800м
3.Монгол Алтай с. Алтай Таванбогд -4373м
7. Дараах зурган дээр Ìîíãîë îðíû õàìãèéí ºíäºð íàì öýãèéã òîäîðõîé òàíèõ òýìäãýýð
ÿëãàí òýìäýãëý!
8. Óóë íóðóóäûã øèíæýýð íü òàíüæ çºâ òîãòîîíî óó!
1. Óâñ , Õÿðãàñ íóóðûí õîîðîíä îðøèõ óóëñ à.Òàâàí áîãä
2. Ìîíãîë îðíû ìºíõ öàñ ìºñºí ãîë á¿õèé
õàìãèéí ºíäºð óóë á. Õÿíãàíû óóë
3. Ç¿¿í õÿçãààðò îðøèõ íàì óóë â . Õàñàãò Õàéðõàí
4. Ãîâü- Àëòàé àéìãèéí õîéä õýñýãò îðøèõ
äàðõàí öààçàò óóë ä. Áîãä õàí
5. Óëààíáààòàð õîòûí óðä îðøèõ äàðõàí
öààçàò óóë å. ̺íõ Õàéðõàí
6. Ìàíàé îðíû 2 äàõ ºíäºð óóë æ. Õºí õºõèé íóðóó
9. Дараах талууд ямар газар îðøäîã âý?
1. Äîðíîäûí òàë ……………………….........……….
2. Ìýíýíãèéí òàë ……………………………………..
3. Èõ íóóðóóäûí õîòãîð ………………………..........
4. Íóóðóóäûí õºíäèé …………………….........……
5. Áîðõîéí òàë …………………………................…
6. Áººðºãäºëèéí ýëñ ……………………...…………
10. Äýëõèéí ÷óëóóí ìàíäëûí òîãòîö , ýðäýñ áàÿëãèéã ñóäàëäàã óõààíûã
…………………................................……ãýäýã.
a) Гàçàð ç¿é b) Бèîëîãè c) Ãåîëîãи d) Геохронологи
11. ×óëóóëãèéí äîòîðõ àìüòàí óðãàìàëûí ¿ëäýãäýë , ÷óëóóæñàí ÿñ áîëîí öàöðàã
èäýâõò áîäèñûí çàäðàëààð ÷óëóóëãèéí íàñûã òîãòîîæ ãåîëîãèéí ò¿¿õýí õºãæëèéã

12. òîãòîîäîã áàéíà . ×óëóóëãèéí íàñûã òîãòîîõ õàìãèéí òîì ¿å áîë ……. þì .
a) Гàçàð ç¿é b) Бèîëîãè c) Ãåîëîãи d) Эрин
12. ×óëóóëãèéí íàñûã òîãòîîõ õàìãèéí òîì ¿åèéí ¿éë ÿâöûã óëàì íàðèéâ÷ëàí òîãòîîõûí
òóëä ò¿¿íèéã äîòîð íü …....…….... õóâààíà.
a) Гàçàð ç¿é b) Бèîëîãè c) Ãåîëîãи d) Галав
13. Дýëõèéí õºãæëèéí ò¿¿õèéã ¿íäñýí 5 ýðèíä õóâààæ òîäîðõîéëäîã . Тэдгээрийг
нэрлэн бич. ¯¿íä:
1. …………………………………
2. ………………….....................
3. ………………………….........
4. ………………………………..
5. …………………………….............
14. Дараах эгнээ үгсээс илүүц үгийн доогуур зурж тэмдэглэ.
1.Аëò 2. Êåìáðè 3. Í¿¿ðñ 4. Àíõ òºðìºë
1. Çýñ 2.Оðäîâèê 3.Гàçðûí òîñ 4.Эðòíèé òºðìºë
1. Äàâñ 2.Сèëóð 3.Шàòàã÷ õèé 4.Эõ òºðìºë
1.Øîðîî 2. Дåâîí 3.Х¿ëýð 4.Дóíäàä òºðìºë
1. Í¿¿ðñ 2.Шèíý òºðìºë 3.Тºìºð 4.Дºðºâäºã÷ ãàëàв
15. Áàéãàëü äýýð áàéãàà õ¿íèé àõóé àìüäðàëä àøèãëàãäàõ á¿õèé ë ç¿éëèéã ( àëò
çýñ, àãààð . óñ , àìüòàí , óðãàìàë çýðýг…………ãýíý. a) Алт b) Байгалийн
нөөц ,баялаг c) Геологи
16. Äàðààõ àøèãò ìàëòìàëûã төмөрлөг ба төмөрлөг бишээр нь ялгаж доогуур нь
зурж тэмдэглэ!
Àëò , í¿¿ðñ , çýñ , õàéëóóð æîíø , äàâñ , òºìºð , ãàçðûí òîñ ,
17. Äàðààõ óóðõàé îðä ãàçðóóä íü ÿìàð àøèãò ìàëòìàëûí îðä ãàçàð áîëîõûã ã¿éöýýí
íºõºæ áè÷.
Áîð –ªíäºð …………………. Áàãàíóóð ……………………..
Îþóòîëãîé ……………………. Çààìàð ……………………….
Øàðûí ãîë …………………….. Òàìñàãáóëàã …………………
Çàìûí ¯¿ä …………………….. Òàâàíòîëãîé …………………
Ýðäýíýò ……………………………. Ãàøóóí ñóõàéò ………………