ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

1. 1
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

2.  Μοναξιά: η πληγή του 21ου αιώνα
 Διαςκευή άρθρου τησ ψυχολόγου Ηλέκτρασ
Χατζηδημητρίου που δημοςιεύθηκε ςτον
ιςτότοπο www.inzone.gr ςτισ 4 Δεκεμβρίου
2016.
2
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

3.  Μοναξιϊ… Μια λϋξη που με το πρώτο ϊκουςμϊ
τησ φϋρνει ςτο μυαλό ςυναιςθόματα
δυςϊρεςτα και ςκϋψεισ θλύψησ και
μελαγχολύασ.Ανϊ τουσ αιώνεσ, δεν όταν λύγοι οι
καλλιτϋχνεσ και οι φιλόςοφοι που
αςχολόθηκαν με αυτόν, ξεκινώντασ από τον
Αριςτοτϋλη ο οπούοσ πολλούσ αιώνεσ πριν εύχε
διαπιςτώςει πωσ: «Ο ϊνθρωποσ εύναι ον φύςει
κοινωνικό και πολιτικό. Αυτόσ που μπορεί να
ζήςει μακριά απ’ τισ ανθρώπινεσ κοινωνίεσ
είναι είτε θηρίο είτε θεόσ».
3
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

4.  Μολονότι, λοιπόν, η μοναξιϊ αποτελεύ ϋνα διαχρονικό
ζότημα ανϊ τουσ αιώνεσ, ςτισ μϋρεσ μασ τεύνει ςταδιακϊ
να καταλαμβϊνει διαςτάςεισ επιδημίασ. Εξωτερικϊ
πολλού ϊνθρωποι μπορεύ να φαύνονται κοινωνικού και
ευτυχιςμϋνοι, αλλϊ μϋςα τουσ νιώθουν κενού.
 Ζούμε ςε μια εποχή που η ϋμφαςη δε δύνεται πλϋον
ςτην ποιότητα των ςχϋςεων και ςτην αληθινό επαφό και
επικοινωνύα, αλλϊ ςτην επύδειξη τησ ποςότητασ και του
εύρουσ του κοινωνικού δικτύου. Φυςικϊ, ςτο γεγονόσ
αυτό ϋχει ςυντελϋςει περιςςότερο από οτιδόποτε ϊλλο η
τεχνολογύα, η οπούα, ενώ αρχικϊ ςτόχευε ςτο να φϋρει
τουσ ανθρώπουσ πιο κοντϊ με κϊθε δυνατό τρόπο, ςτην
πορεύα ϋχαςε το δρόμο τησ και πϋτυχε ακριβώσ το
αντύθετο.
4
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

5.  Στη ςημερινό εποχό τα ποςοςτϊ των ανθρώπων που
υποφϋρουν από μοναξιϊ ϋχουν ξεπερϊςει κϊθε
προηγούμενο. Οι ϊνθρωποι ςυχνϊ αναρωτιούνται:
«Τι κϊνω λϊθοσ ςτισ ςχϋςεισ μου με τουσ ϊλλουσ;»,
«Γιατύ δεν μπορώ να αντλόςω γνόςια ικανοπούηςη
μϋςα από τισ κοινωνικϋσ μου επαφϋσ;». Τι
πραγματικά έχει οδηγήςει, όμωσ, ς΄ αυτή την
κατάςταςη; Γιατύ ενώ γνωρύζουμε ότι η ουςιαςτικό
κοινωνικό επαφό και το «ανόκειν», αποτελούν
πρωταρχικό ανϊγκη του ανθρώπινου εύδουσ,
αποτυγχϊνουμε και ςτερούμαςτε αυτό την πολύτιμη
πηγό ικανοπούηςησ και ευτυχύασ;
5
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

6.  Ζούμε ςε μύα εποχό που ϋχουμε τη δυνατότητα να βιώνουμε
όλεσ τισ υλικϋσ ανϋςεισ, αλλϊ και τα ςπουδαύα επιτεύγματα τησ
ιατρικόσ και τησ τεχνολογύασ.
 Αδιαμφιςβότητα, το βιοτικό μασ επύπεδο κατϋγραψε ςτην
πϊροδο των χρόνων μια ανοδικό πορεύα.
 Δε ςυνϋβη, όμωσ, το ύδιο και με την ψυχικό και ςυναιςθηματικό
μασ ευημερύα. Οι ιλιγγιώδεισ ρυθμού ζωόσ του ςόμερα μασ
 «φορτώνουν» ςυνεχώσ με νϋουσ ρόλουσ, νϋεσ υποχρεώςεισ,
περιοριςμούσ και ευθύνεσ. Μϋςα ς’ αυτό την πϊλη τησ
καθημερινότητασ ο ποιοτικόσ χρόνοσ που μπορούμε να
αφιερώςουμε ςτον εαυτό μασ εύναι ελϊχιςτοσ. Ελϊχιςτοσ, όμωσ,
εύναι και ο χρόνοσ και τα αποθϋματα που ϋχουμε ςτη
διϊθεςη μασ, για να χτύςουμε ουςιαςτικϋσ ςχϋςεισ με τουσ γύρω
μασ, ςχϋςεισ που να βαςύζονται ςτην αυθεντικό και ειλικρινό
ϋκφραςη.
6
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

7.  Στισ μϋρεσ μασ, διψϊμε για αληθινό επαφό με τουσ
ϊλλουσ, καθώσ τισ περιςςότερεσ φορϋσ δειλιϊζουμε
να ανοιχτούμε και να βγϊλουμε ςτην επιφϊνεια
βαθύτερα κομμϊτια του εαυτού μασ. Μασ λεύπουν οι
ανθρώπινεσ ςχϋςεισ μϋςα ςτισ οπούεσ θα νιώθουμε
πραγματικϊ ο εαυτόσ μασ, χωρύσ καμύα προςπούηςη
ό ύχνοσ υποκριςύασ. Ο ςύγχρονοσ άνθρωποσ έχει
εγκλωβιςτεί ςτην εικόνα του και περικλείεται από
αναρίθμητα «πρέπει», «πρέπει» που μπορεί μεν
ςτα μάτια των άλλων να τον κάνουν να φαίνεται
ςωςτόσ, ωςτόςο του κοςτίζουν πολλά
περιςςότερα.Του ςτερούν τον πραγματικό του
εαυτό, το “εύναι” του.
7
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

8.  Μϋςα ςε ςχϋςεισ ςυμβατικϋσ ο ςύγχρονοσ
ϊνθρωποσ χϊνει την ελευθερύα του και
αναγκϊζεται να «φυλακύςει» μϋςα του αυτϊ
που πραγματικϊ ςκϋφτεται και αιςθϊνεται.
Μέςα ςε τέτοιεσ ςχέςεισ, λοιπόν, πώσ να
μη νιώθει μόνοσ και κενόσ; Όςο λιγότερα
κομμϊτια του αληθινού του εαυτού
μοιρϊζεται κανεύσ με τουσ ϊλλουσ, τόςο
μεγαλύτερη μοναξιϊ νιώθει
8
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

9.  Ερώτημα 3ο (μονάδεσ 10)
 α) Να ξαναγρϊψεισ το απόςπαςμα του Κειμϋνου 1 (ςτη
2η παρϊγραφο): Οι άνθρωποι ςυχνά αναρωτιούνται: «Τι
κάνω λάθοσ ςτισ ςχέςεισ μου με τουσ άλλουσ;», «Γιατί
δεν μπορώ να αντλήςω γνήςια ικανοποίηςη μέςα από
τισ κοινωνικέσ μου επαφέσ;»
 μεταφϋροντασ ςε πλϊγιο λόγο τα λόγια των ανθρώπων
που βρύςκονται ςε ευθύ λόγο. (μονϊδεσ 2)Τι αλλϊζει ωσ
προσ το ύφοσ λόγου; (μονϊδεσ 2)
 β) Στη 2η παρϊγραφο του Κειμϋνου 2 η ςυγγραφϋασ
χρηςιμοποιεύ αςύνδετο ςχόμα λόγου. Να το εντοπύςεισ
(μονϊδεσ 2) και να εξηγόςεισ τουσ λόγουσ, για τουσ
οπούουσ επιλϋγει αυτό τον τρόπο ςύνδεςησ των
νοημϊτων (μονϊδεσ 4).
9
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

10.  Οι ερωτήςεισ / ερωτηματικόσ λόγοσ ςτο
κείμενο (ρητορικέσ ερωτήςεισ)
 Η λειτουργύα των ερωτημϊτων ς’ ϋνα κεύμενο:
 • Δύνουν ϋμφαςη και προβϊλλουν ιδιαύτερα
αυτϊ που θϋλει να τονύςει περιςςότερο ο
 ςυγγραφϋασ.
 • Κϊνουν ςυμμϋτοχο τον δϋκτη ςτουσ
προβληματιςμούσ του ςυγγραφϋα. Προκαλούν
ανηςυχύα
 και διεγεύρουν τον προβληματιςμό
10
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

11.  Όταν τοποθετούνται ςτην αρχό του κειμϋνου:
 – Προβληματύζουν τον αναγνώςτη, προςελκύουν το ενδιαφϋρον
και την προςοχό του, κινητοποιούν τη ςκϋψη του. Ειςϊγουν
κατευθεύαν ςτο θϋμα, αν εύναι εύςτοχα. Δύνουν αμεςότητα και
ζωντϊνια ςτον λόγο, καθώσ δύνεται η αύςθηςη διαλόγου
(ερώτηςη- απϊντηςη).
 Διευκολύνουν τον ςυγγραφϋα να επικοινωνόςει με τον
αναγνώςτη.
 Όταν τοποθετούνται ςτη μϋςη του κειμϋνου:
 – Συνδϋουν δύο διαφορετικϋσ νοηματικϋσ ενότητεσ ό ειςϊγουν
ϋνα νϋο θϋμα. Ειςϊγουν ςτο θϋμα μιασ ενότητασ.
 Όταν τοποθετούνται ςτο τϋλοσ του κειμϋνου:
 – Επιτυγχϊνουν και καλύτερο αποτϋλεςμα, γιατύ απαςχολούν για
περιςςότερο χρόνο τον δϋκτη
11
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

12.  Δημιουργούν κλύμα αμεςότητασ και οικειότητασ, δύνουν
την αύςθηςη του διαλόγου για τον αναγνώςτη ό τον
ακροατό (θεατρικότητα).
 • Εςτιϊζουν την προςοχό, κεντρύζουν το ενδιαφϋρον του
δϋκτη ς’ ϋνα ςυγκεκριμϋνο γεγονόσ- θϋμα, γιατύ
λειτουργούν εμφαντικϊ.
 • Προςδύδουν ειρωνικό τόνο ςτον λόγο του ςυγγραφϋα.
 • Αύρουν τη μονοτονύα που επιφϋρει η δεοντολογικό
διατύπωςη, λειτουργούν ωσ ςυμπϋραςμα και
φανερώνουν ϊμεςα ό ϋμμεςα τη θϋςη του ςυγγραφϋα.
 • Κϊποιεσ φορϋσ ενδϋχεται να υποδηλώνεται η ϊγνοια, η
αμηχανύα του ςυγγραφϋα ςχετικϊ με το θϋμα.
 Πιθανόν οι προβληματιςμού που θϋτει να εύναι ιδιαύτερα
ςύνθετοι και να μην τυγχϊνουν ξεκϊθαρησ απϊντηςησ.
12
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

13.  Ο πλϊγιοσ λόγοσ μεταφϋρει τα λόγια ενόσ
τρύτου προςώπου με ϋμμεςο τρόπο. Εύναι
 λόγοσ εξαρτώμενοσ από κϊποιο ρόμα (το
λεγόμενο ρόμα εξϊρτηςησ, π.χ. εύπε, δόλωςε,
 πρότεινε, κ.τ.λ.), περιςςότερο τυπικόσ,
ςοβαρόσ και επύςημοσ ςυγκριτικϊ με τον ευθύ.
 Προςδύδει ςτο κεύμενο αφηγηματικό
χαρακτόρα, αποςταςιοπούηςη και
 αντικειμενικότητα.
13
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ

14.  Αςύνδετο ςχόμα ονομϊζεται η απλό παρϊθεςη ςτοιχεύων (λϋξεων,
φρϊςεων, προτϊςεων), που βρύςκονται ςτον λόγο η μύα μετϊ την ϊλλη,
χωρύσ κϊποια ςυνδετικό λϋξη μεταξύ τουσ.
 ΧΡΗΣΗ ΑΣΥΝΔΕΤΟΥΣΧΗΜΑΤΟΣ
 Όταν χρηςιμοποιούμε το αςύνδετο ςχόμα ςτον γραπτό λόγο, βϊζουμε
κόμμα ανϊμεςα ςτισ λϋξεισ ό
 τισ φρϊςεισ που παρατύθενται αςύνδετα.
 • Ο ςυγγραφϋασ αποςκοπεύ ςτο να δώςει ϋνταςη, ϋμφαςη ςτον λόγο
και ύςωσ να χρωματύςει
 ςυναιςθηματικϊ το κεύμενό του.
 • Παρϊλληλα, διαπιςτώνουμε ότι το αςύνδετο ςχόμα ςυμβϊλλει ςτη
ζωντϊνια και ςτην
 παραςτατικότητα ενόσ κειμϋνου, ενώ ςυνϊμα πυκνώνει το λόγο.
 • Προςδύδει ςτο ύφοσ και τον τόνο χαρακτόρα λιτό, γοργό, κοφτό
(ελλειπτικόσ λόγοσ)
14
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ