ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

1. Ειςαγωγικό ςημείωμα:Ο Ignacio Ramonet είναι δημοςιογράφοσ, πολιτικόσ αναλυτήσ,
καθηγητήσ Πανεπιςτημίου ςτο Παρίςι με αντικείμενο τηΘεωρία τησ Επικοινωνίασ και
ςυγγραφέασ.Το άρθρο προέρχεται από την ελληνική έκδοςη τησ γαλλικήσ εφημερίδασ Le
Monde Diplomatique, ςτην οποία ο Ramonet διετέλεςε διευθυντήσ για μεγάλο διάςτημα.
MΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ
1
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

2.  1.Ο 20οσ αιώνασ, με τον πολλαπλαςιαςμό
των τεχνολογικών μϋςων γνώριςε όχι μόνο
την ϋκρηξη τησ διαφόμιςησ αλλϊ επύςησ και
την εκλϋπτυνςό τησ. Η φιλοδοξύα
χειραγώγηςησ των πνευμϊτων ϋφταςε ςτο
επύπεδο ςχεδόν μιασ επιςτόμησ. Οι τεχνικϋσ
τησ πειθούσ δεν ϋπαψαν να γύνονται πιο
εκλεπτυςμϋνεσ, για να παραμερύςουν την
περιφρόνηςό μασ και να εντυπώςουν ςτο
μυαλό μασ ϋνα πολύ ςυγκεκριμϋνο μόνυμα.
2
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

3. 3
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

4.  2.Πώσ προχωρεύ λοιπόν η διαφόμιςη, για να φτϊςει
ς’ εμϊσ; Επειδό η διαφόμιςη θϋλει να εύναι η τϋχνη
τησ πειθούσ, το κϊθε μόνυμϊ τησ εύναι πολύ
επεξεργαςμϋνο. Πριν από τη μετϊδοςό τησ, μια
διαφόμιςη υποβϊλλεται ςε επιςτημονικϋσ
δοκιμαςύεσ, με τισ οπούεσ μπορούμε να καθορύςουμε
ςτατιςτικϊ τισ αντιδρϊςεισ του δϋκτη, αυτό που εύδε
πρώτα και αυτό που του ξϋφυγε.Όλα αυτϊ
προκύπτουν από ςυνεργαςύα ειδικών που ανόκουν
ςε διαφορετικϋσ επιςτόμεσ: κοινωνιολόγοι,
ψυχολόγοι, ςημειολόγοι, γλωςςολόγοι, γραφύςτεσ,
διακοςμητϋσ.
4
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

5. 5
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

6.  3.Η διαφόμιςη υπόςχεται πϊντα το ύδιο πρϊγμα: την ευημερύα, την
ϊνεςη, την αποτελεςματικότητα, την ευτυχύα και την επιτυχύα.
Προβϊλλει μια υπόςχεςη ικανοπούηςησ. Πουλϊει όνειρα, προτεύνει
ςυμβολικούσ ςύντομουσ δρόμουσ για μια γρόγορη κοινωνικό ϊνοδο.
Καταςκευϊζει επιθυμύεσ και παρουςιϊζει ϋναν κόςμο ςε μόνιμεσ
διακοπϋσ, χαλαρό, χαμογελαςτό και ανϋμελο, που κατοικεύται από
ευτυχιςμϋνα πρόςωπα που κατϋχουν επιτϋλουσ το θαυματουργό
προώόν που θα τουσ κϊνει ωραύουσ, καθαρούσ, ελεύθερουσ, υγιεύσ,
επιθυμητούσ, ςύγχρονουσ… Η διαφόμιςη πουλϊει τα πϊντα ςτουσ
πϊντεσ αδιακρύτωσ, ςαν η μαζικό κοινωνύα να εύναι μια κοινωνύα χωρύσ
τϊξεισ. «Απϋναντι ςε ϋναν αγχωμϋνο κόςμο, η διαφόμιςη επικαλεύται
ϋναν κόςμο ιδανικό, απαλλαγμϋνο από κϊθε τραγωδύα, χωρύσ
υπανϊπτυκτεσ χώρεσ, χωρύσ πυρηνικϊ βόμβα και χωρύσ πολϋμουσ.
Έναν κόςμο αθώο, γεμϊτο χαμόγελα και φώτα, αιςιόδοξο και
παραδειςϋνιο», τονύζει ο ςημειολόγοσΛουύ Κενϋλ.
6
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

7. 7
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

8.  4.΢ωρευτικϊ οι διαφημύςεισ επαναλαμβϊνουν και
επιβεβαιώνουν τουσ μεγϊλουσ μύθουσ τησ εποχόσ μασ:
μοντερνιςμόσ, νιϊτα, ευτυχύα, ψυχαγωγύα, αφθονύα… Η
γυναύκα, για παρϊδειγμα, δεν αναγνωρύζεται παρϊ ωσ
αντικεύμενο επιθυμύασ ό υπηρετικό προςωπικό.Σην
κυνηγούν και την ενοχοποιούν, την καθιςτούν υπεύθυνη
για τη βρομιϊ του ςπιτιού ό των ρούχων, για τη γόρανςη
του δϋρματόσ τησ και του ςώματόσ τησ, για την υγεύα
των παιδιών και για το ςτομϊχι του ςυζύγου και τισ
οικονομύεσ του νοικοκυριού. Τα παιδιϊ, από την ϊλλη,
εύναι ϋνασ προνομιακόσ ςτόχοσ.Σο Ινςτιτούτο του
Παιδιού εκτιμϊ ότι περύπου το 45% τησ οικογενειακόσ
κατανϊλωςησ επηρεϊζεται ϊμεςα από τισ επιθυμύεσ των
παιδιών
8
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

9. 9
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

10.  5.΢χετικϊ με όλα αυτϊ ο Υρεντερύκ Μπεώγκμπεντϋσ παρατηρεύ:
«Οι παλιϋσ δικτατορύεσ φοβούνταν την ελευθερύα τησ
ϋκφραςησ, λογόκριναν τισ διαμαρτυρύεσ, φυλϊκιζαν τουσ
ςυγγραφεύσ, ϋκαιγαν τα επύμαχα βιβλύα. Για να ςκλαβώςει την
ανθρωπότητα, η διαφόμιςη διϊλεξε τουσ χαμηλούσ τόνουσ, την
ελαςτικότητα, την πειθώ. Ζούμε ςτο πρώτο ςύςτημα κυριαρχύασ
του ανθρώπου ενϊντια ςτο οπούο ακόμη και η ελευθερύα εύναι
αδύναμη.Αντύθετα, το ςύςτημα βαςύζει τα πϊντα ςτην
ελευθερύα, εκεύ βρύςκεται η μεγαλύτερη ανακϊλυψό του.
Κϊθεκριτικό το φϋρνει ςε πλεονεκτικό θϋςη, κϊθε
προκόρυξη ενιςχύει την ψευδαύςθηςη τησ μειλύχιασ ανοχόσ του.
Μασ υποτϊςςει ευγενικϊ».
 Ignacio Ramonet Le Monde Diplomatique, απόςπαςμα από
αναδημοςίευςη ςτην ελληνική έκδοςη
 (2001)
10
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ

11.  Ο Ignacio Ramonet ςτο ϊρθρο του (Κεύμενο
1) αναφϋρεται ςτη δύναμη και τισ τεχνικϋσ
επιβολόσ τησ ςύγχρονησ διαφόμιςησ.
Λαμβϊνοντασ υπόψη το περιεχόμενο του
Κειμϋνου 1, να διατυπώςετε τισ ςκϋψεισ ςασ
ςε ϋνα ϊρθρο 350 περύπου λϋξεων όπου θα
αναδεικνύετε τη δύναμη τησ διαφόμιςησ
και τη ςχϋςη τησ με την υπερκατανϊλωςη.
11
ΜΠΙΛΑΝΑΚΗ ΕΛΕΤΘΕΡΙΑ