HISTORY

1. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 1
Η Ελένη και η καταστροφή της Τροίας
Ηρόδοτος, προσπαθώντας να ερμηνεύσει την αντιπαλότητα Ασίας και
Ευρώπης που οδήγησε στους Περσικούς πολέμους, αναφέρει την εκδοχή ότι
αυτή ξεκίνησε από αρπαγές γυναικών. Ο Πάρης οδήγησε την Ελένη στην
Τροία βέβαιος πως δεν επρόκειτο να τιμωρηθεί εξαιτίας της παλαιότερης
αρπαγής της Μήδειας από τους Έλληνες. Όταν αυτοί απαίτησαν την
επιστροφή της, σύμφωνα με την εκδοχή Αιγύπτιων ιερέων που παρατίθεται
στο δεύτερο βιβλίο της Ἱστορίης, οι Τρώες ισχυρίστηκαν ότι δε βρισκόταν στα
χέρια τους, και επακολούθησε ο Τρωικός πόλεμος. Η καταστροφή της Τροίας
παρουσιάζεται από τον ιστορικό ως θεϊκή βούληση, καθώς το θεῖον θέλησε να
καταστήσει φανερό ότι τα σοβαρά αμαρτήματα (όπως η αγνωμοσύνη του
Πάρη προς τον Μενέλαο που τον φιλοξενούσε) επισύρουν ολέθριες συνέπειες
για αυτούς που τα διαπράττουν.

2. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 2
ΚΕΙΜΕΝΟ
Εἰ ἐν Ἰλίῳ Ἑλένη ἦν, ἀπέδοντο ἂν αὐτὴν τοῖς Ἕλλησιν οἱ Τρῶες,
ἑκόντος γε ἢ ἄκοντος Ἀλεξάνδρου. Οὐ γὰρ δὴ οὕτω γε φρενοβλαβὴς ἦν ὁ
Πρίαμος οὐδὲ οἱ ἄλλοι Τρῶες, ὥστε τοῖς σφετέροις σώμασι καὶ τοῖς
τέκνοις καὶ τῇ πόλει κινδυνεύειν ἐβούλοντο, ὅπως Ἀλέξανδρος Ἑλένῃ
συνοικῇ. Εἰ δέ τοι καὶ ἐν τοῖς πρώτοις χρόνοις ταῦτα ἐγίγνωσκον, ἐπεὶ
πολλοὶ μὲν τῶν ἄλλων Τρώων, μάλιστα δὲ οἱ αὑτοῦ υἱεῖς, ὁπότε
συμμίσγοιεν τοῖς Ἕλλησιν, ἀπώλλυντο, Πρίαμος, εἰ καὶ αὐτὸς Ἑλένῃ
συνῴκει, ἀπέδωκεν ἂν αὐτὴν Μενελάῳ, ἵνα αὐτὸς καὶ οἱ ὑπήκοοι αὐτοῦ
ἀπαλλαγεῖεν τῶν παρόντων κακῶν. Ἀλλ' οὐ γὰρ εἶχον Ἑλένην ἀποδοῦναι
οὐδὲ λέγουσιν αὐτοῖς τὴν ἀλήθειαν ἐπίστευον οἱ Ἕλληνες, ὡς μὲν ἐγὼ
γνώμην ἀποφαίνομαι, τοῦ δαιμονίου παρασκευάζοντος ὅπως πανωλεθρίᾳ
ἀπολόμενοι καταφανὲς τοῦτο τοῖς ἀνθρώποις ποιήσωσι, ὡς τῶν μεγάλων
ἀδικημάτων μεγάλαι εἰσὶ καὶ αἱ τιμωρίαι παρὰ τῶν θεῶν.
Ἡρόδοτος, Ἱστορίη 2.120 (διασκευή)
Μετάφραση
Αν η Ελένη βρισκόταν στην Τροία, θα την επέστρεφαν οι Τρώες
στους Έλληνες με ή χωρίς τη θέληση βέβαια του Αλεξάνδρου. Γιατί
βέβαια δεν ήταν τόσο παράφρων ο Πρίαμος, ούτε οι άλλοι Τρώες, ώστε
να θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τη δική τους και των παιδιών τους και την
πόλη τους, για να ζει ο Αλέξανδρος μαζί με την Ελένη. Κι αν βέβαια
είχαν αυτή τη γνώμη τα πρώτα χρόνια, όταν πολλοί από τους άλλους
Τρώες, και κυρίως οι γιοι του, σκοτώνονταν κάθε φορά που
συγκρούονταν με τους Έλληνες, ο Πρίαμος, ακόμη κι αν συγκατοικούσε
ο ίδιος με την Ελένη, θα την επέστρεφε στο Μενέλαο, για να
απαλλαγούν ο ίδιος και οι υπήκοοί του από τα παρόντα δεινά. Αλλά,
βέβαια, δεν είχαν την Ελένη, ώστε να την επιστρέψουν, κι ούτε τους
πίστευαν οι Έλληνες, παρόλο που αυτοί έλεγαν την αλήθεια, όπως εγώ
πιστεύω, επειδή ο θεός μηχανευόταν για να κάνουν με την
ολοκληρωτική τους καταστροφή ολοφάνερο στους ανθρώπους αυτό, ότι,
δηλαδή, για τα μεγάλα αδικήματα είναι και μεγάλες οι τιμωρίες από
τους θεούς.

3. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 3
Διδακτικοί στόχοι
1.Να γνωρίσουν οι μαθητές/τριες μια άλλη εκδοχή του μύθου για την
Ελένη και τον Τρωικό πόλεμο.
2. Να διαμορφώσουν άποψη για τα πραγματικά αίτια του Τρωικού
πολέμου.
3. Να αξιολογήσουν την άποψη του Ηροδότου σχετικά με τον Τρωικό
πόλεμο.
Διάγραμμα
Ο ρόλος της Ελένης στον Τρωικό πόλεμο
Η στάση των Τρώων σχετικά με την επιστροφή της Ελένης στους
Έλληνες
Τα επιχειρήματα του Ηροδότου (ορθολογισμός1
)
Οι Έλληνες δεν πιστεύουν τους Τρώες
Υπεύθυνοι για τον Τρωικό πόλεμο, κατά τον Ηρόδοτο, είναι οι θεοί.
Επεξεργασία
Ποια στάση θα τηρούσαν οι Τρώες, αν η Ελένη βρισκόταν στην Τροία;
Για ποιο λόγο ο Πρίαμος θα έδινε πίσω την Ελένη στους Έλληνες;
Ποιο λειτουργικό ρόλο έχει το παραπάνω επιχείρημα και σε ποια λέξη
εντοπίζετε νοηματικά το βάρος του;
Ποια λογικά επιχειρήματα παρουσιάζει ο Ηρόδοτος για την επιστροφή
της Ελένης στους Έλληνες;
Πως εξηγεί-ερμηνεύει ο Ηρόδοτος το μύθο της Ελένης σχετικά με τον
Τρωικό πόλεμο;
Τι απαντούν οι Τρώες στους Έλληνες;
Ποιος είναι υπεύθυνος, κατά τον Ηρόδοτο, για την καταστροφή της
Τροίας;
Ποιος είναι ο ρόλος των θεών στα ανθρώπινα πράγματα; Τι σημαίνει,
σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, «θεϊκός φθόνος».
Θυμηθείτε τι αναφέρει ο Όμηρος στην Ιλιάδα για την Ελένη. Συγκρίνετε
τις θέσεις αυτές με όσα αναφέρει ο Ευριπίδης στο ομώνυμο έργο.
Ποιές πιστεύετε ότι ήταν οι πραγματικές αιτίες του Τρωικού Πολέμου;
1
«ορθολογισμός»: εννοούμε ότι ο ιστορικός εκφράζει τη δυσπιστία του σε
παράδοξες ή αντιφατικές πληροφορίες, ότι αναζητεί τις αιτίες (γεγονότων,
καταστάσεων, συμπεριφορών) όχι σε μύθους αλλά κυρίως σε γεγονότα που
μπορούν να υποβληθούν σε κριτικό έλεγχο, να ελεγχθούν με τη λογική.

4. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 4
Ερωτήσεις
1. Ο Ηρόδοτος χρησιμοποιεί τη λογική για να εξηγήσει τα γεγονότα και
την ανθρώπινη συμπεριφορά, και όχι υπερφυσικές, μυθολογικές
δυνάμεις, γι' αυτό και μπορεί να χαρακτηριστεί «ορθολογιστής». Να
εντοπίσετε τα σημεία στα οποία στηρίζεται αυτή η άποψη.
2. Πώς τεκμηριώνει ο Ηρόδοτος την άποψη ότι η Ελένη δε βρισκόταν
στην Τροία;
3. Πού αποδίδει ο Ηρόδοτος την αδυναμία των Τρώων να πείσουν τους
Έλληνες ότι η Ελένη δε βρισκόταν στα χέρια τους;
4. Με ποιο κίνητρο παρεμβαίνει το θεῖον στη διαμάχη Ελλήνων και
Τρώων σύμφωνα με τον Ηρόδοτο;
5. Να αναζητήσετε στην Οδύσσεια περιπτώσεις τιμωρίας θνητών από
θεούς. Διακρίνετε διαφορές μεταξύ Ομήρου και Ηροδότου στον τρόπο
παρέμβασης του θείου;
6. Τι γνωρίζετε για τον ιστορικό Ηρόδοτο; Γιατί ο Ρωμαίος ρήτορας
Κικέρωνας τον ονόμασε «πατέρα της ιστορίας»;
7. Πώς αντιμετωπίζονται τα ανθρώπινα σφάλματα από τον Θεό
σύμφωνα με τη διδασκαλία του Χριστού;

5. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 5
Ο Ηρόδοτος θεωρείται ως ο “πατέρας της ιστορίας”
και ένας από τους μεγαλύτερους και οξυδερκέστερους
ιστορικούς ολόκληρου του κόσμου.
Γεννήθηκε στην Αλικαρνασσό της Ιωνίας και πέθανε
στην Ιταλική πόλη Θούριοι, που ήταν τότε αποικία των
Αθηναίων, σε ηλικία 74 ετών.
Χώρες όπου ταξίδεψε ο Ηρόδοτος

6. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 6
Εύξεινος Πόντος • Κολχίδα (Αργοναύτες) • Ολβία • Χερσόνησος
Κριμαίας • Αζοφική θάλασσα • Παράλια Μακεδονίας και Θράκης •
Περσία • Εγγύς και Μέση Ανατολή • Αίγυπτος • Κάτω Ιταλία και
Σικελία • Σταθμός η εγκατάσταση του στην Αθήνα . Το 444π.Χ. μαζί με
το σοφιστή Πρωταγόρα φεύγουν από την Αθήνα και ιδρύουν την
αποικία των Θουρίων στην Ιταλία (ίσως εκεί έγραψε την Ιστορίη)

7. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 7
Ι. Παράλληλα κείμενα
Πρώτο παράλληλο κείμενο
Η ομορφιά και η αρπαγή της ωραίας Ελένης έχουν εμπνεύσει πολλούς
καλλιτέχνες και λογοτέχνες, Έλληνες και ξένους. Παραθέτουμε ένα
μικρό απόσπασμα από την Ἑλένη του Γιώργου Σεφέρη.
«Δὲν μπῆκα στὸ γαλαζόπλωρο καράβι.
Ποτὲ δὲν πάτησα τὴν ἀντρειωμένη Τροία».
Μὲ τὸ βαθύ στηθόδεσμο, τὸν ἥλιο στὰ μαλλιά, κι αὐτὸ τὸ
ἀνάστημα
ἴσκιοι καὶ χαμόγελα παντοῦ
στοὺς ὤμους στοὺς μηρούς στὰ γόνατα·
30
ζωντανὸ δέρμα, καὶ τὰ μάτια
μὲ τὰ μεγάλα βλέφαρα, ἦταν ἐκεῖ, στὴν ὄχθη ἑνὸς Δέλτα.
Καὶ στὴν Τροία;
Τίποτε στὴν Τροία - ἕνα εἴδωλο.
Ἔτσι τὸ θέλαν οἱ θεοί.
35
Κι ὁ Πάρης, μ’ ἕναν ἴσκιο πλάγιαζε σὰ νὰ ἦταν πλάσμα
ἀτόφιο·
κι ἐμεῖς σφαζόμασταν γιὰ τὴν Ἑλένη δέκα χρόνια.
40
Γ. Σεφέρης, Ἑλένη
Δεύτερο παράλληλο κείμενο
Ο Γοργίας στο έργο του Ἑλένης ἐγκώμιον, ένα ρητορικό παίγνιο,
απαριθμεί τέσσερις παράγοντες στους οποίους ενδεχομένως οφείλεται η
φυγή της Ελένης με τον Πάρη: α) τους θεούς και την τύχη, β) τη βία, γ)
τον πειστικό λόγο και δ) τον έρωτα. Και οι τέσσερις, κατά τον Γοργία,
είναι ανώτεροι από την ανθρώπινη βούληση, άρα η Ελένη δεν ευθύνεται
για την πράξη της.
Ἢ γὰρ Τύχης βουλήμασι καὶ θεῶν βουλεύμασι καὶ Ἀνάγκης ψηφίσμασιν
ἔπραξεν ἃ ἔπραξεν, ἢ βίᾳ ἁρπασθεῖσα, ἢ λόγοις πεισθεῖσα, ἢ ἔρωτι
ἁλοῦσα. Εἰ μὲν οὖν διὰ τὸ πρῶτον, ἄξιος αἰτιᾶσθαι ὁ αἰτιώμενος· θεοῦ γὰρ
προθυμίαν ἀνθρωπίνῃ προμηθίᾳ ἀδύνατον κωλύειν. [...] Εἰ οὖν τῇ Τύχῃ καὶ
τῷ θεῷ τὴν αἰτίαν ἀναθετέον, τὴν Ἑλένην τῆς δυσκλείας ἀπολυτέον.
Γοργίας, Ἑλένης ἐγκώμιον 6

8. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 8
Ερωτήσεις
1. Ποιες εκδοχές σχετικά με τον μύθο της Ελένης προσφέρουν τα
παραπάνω αποσπάσματα;
2. Ποια κοινά στοιχεία συνδέουν τα παραπάνω αποσπάσματα με το
κείμενο της Ενότητας;
3. Γνωρίζετε άλλα έργα βασισμένα στον μύθο της ωραίας Ελένης;
Εκδοχές του μύθου της Ελένης
Ηρόδοτος, Ιστορίαι 2.112-113: Η Ελένη στην Αίγυπτο: η εκδοχή
των Αιγυπτίων ιερέων
[112] Τον Φερώ, μου είπαν, τον διαδέχθηκε στην βασιλεία κάποιος
από τη Μέμφιδα, που τ’ όνομά του στα ελληνικά είναι Πρωτεύς· στη
Μέμφιδα υπάρχει σήμερα τέμενος αυτού του Πρωτέα, όμορφο και
πολύ ωραία στολισμένο, το οποίο βρίσκεται στα νότια του
Ηφαιστείου· γύρω στο τέμενος κατοικούν Φοίνικες από την Τύρο,
και όλη αυτή η περιοχή ονομάζεται Στρατόπεδο των Τυρίων. Στο
τέμενος μάλιστα του Πρωτέα υπάρχει ιερό που ονομάζεται της
Ξένης Αφροδίτης· και συμπεραίνω ότι το ιερό αυτό είναι της Ελένης
του Τυνδάρεω, τόσο επειδή έχω ακούσει το λεγόμενο ότι η Ελένη
έμεινε κοντά στον Πρωτέα, όσο και επειδή, κυριότερα, το ιερό έχει
το όνομα της Ξένης Αφροδίτης: γιατί απ’ όσα άλλα ιερά της
Αφροδίτης υπάρχουν, κανένα δεν ονομάζεται της Ξένης.
[113] Όταν τους ρώτησα πάντως, οι ιερείς μου είπαν ότι τα σχετικά
με την Ελένη έγιναν ως εξής: ο Αλέξανδρος άρπαξε την Ελένη από
τη Σπάρτη και έβαλε πλώρη για τον τόπο του, όταν όμως βρέθηκε
στο Αιγαίο, ενάντιοι άνεμοι τον έριξαν στο αιγυπτιακό πέλαγος, και
από εκεί, καθώς οι άνεμοι δεν σταματούσαν, έφτασε ο Αλέξανδρος
στην Αίγυπτο, και συγκεκριμένα στο σήμερα λεγόμενο Κανωβικό
στόμιο του Νείλου και στα παστωτήρια· στην ακτή λοιπόν υπήρχε
—αυτό που υπάρχει και σήμερα— ιερό του Ηρακλή, όπου αν
καταφύγει οποιουδήποτε ανθρώπου ο δούλος και βάλει απάνω του
ορισμένα ιερά σημάδια αφιερώνοντας έτσι τον εαυτό του στον θεό,
κανένας δεν επιτρέπεται να τον αγγίξει. Από την αρχή του ως τις
ημέρες μου ο νόμος αυτός συνεχιζόταν απαράλλακτος. Το λοιπόν,
μερικοί υπηρέτες του, μαθαίνοντας τον νόμο που υπήρχε σχετικά με
το ιερό και θέλοντας να του κάνουν κακό, πρόδωσαν την πίστη τους

9. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 9
στον Αλέξανδρο, κατέφυγαν ικέτες στον θεό και εξιστόρησαν όλα
τα σχετικά με την Ελένη καθώς και την αδικία προς τον Μενέλαο·
τις κατηγορίες αυτές μάλιστα τις διατύπωσαν τόσο στους ιερείς όσο
και στον φύλακα του στομίου, που το όνομά του ήταν Θώνις.
[πηγή: Ηροδότου Ιστορίαι, τόμ. 2 Ευτέρπη, Θάλεια, εισ. – μτφ. – σχόλ.
Λ. Ζενάκος, Αθήνα, Γκοβόστης 1992]
Ευριπίδη, Ελένη, στ. 50-62: Στην Τροία ήταν το είδωλο της Ελένης,
ενώ η ίδια βρισκόταν στην Αίγυπτο
[....] Εγώ βραβείο
παλικαριάς στους Έλληνες και Τρώες
ποτέ δεν ήμουν, ήταν τ' όνομά μου.
Mε πήρε στις πτυχές ο Ερμής του αιθέρα
και σκεπασμένη σε θαμπή νεφέλη
–δε μ' άφησε χωρίς φροντίδα ο Δίας–
μ' έφερε στου Πρωτέα εδώ τα σπίτια,
κρίνοντας πως αυτός απ' όλους ήταν
πιο γνωστικός κι αγνό το γάμο μου έτσι
για το Μενέλαο θα κρατούσα. Tώρα
βρίσκομαι εδώ κι ο δόλιος μου άντρας πήγε
μαζεύοντας στρατό, στης Τροίας τα κάστρα
ζητώντας να με πάρει πίσω. [...]
[Δραματική Ποίηση, Ευριπίδη
– Ελένη, Γ' Γυμνασίου]

10. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 10
Ο μύθος της Ελένης κατά τον λυρικό ποιητή, Στησίχορο
Στησίχορος
οὐκ ἔστ' ἔτυμος λόγος (11D, 62P)
οὐκ ἔστ΄ ἔτυμος λόγος οὗτος͵
οὐδ΄ ἔβας ἐν νηυσὶν ἐυσσέλμοις
οὐδ΄ ἵκεο πέργαμα Τροίας͵
δεν αληθεύει αυτή η ιστορία·
ούτε σε καράβια καλοσκάμνιστα
μπήκες εσύ ποτέ, ούτε έφτασες
στης Tροίας την ακρόπολη.
Δεν είν' αληθινός αυτός ο λόγος.
Δεν μπήκες στα καλόστρωτα καράβια.
Δεν έφθασες στα Πέργαμα της Tροίας!
Δεν είναι αληθινός αυτός ο λόγος·
Δε μπήκες στα καλοφτιασμένα τα καράβια,
Mήτε στα κάστρα πήγες της Tρωάδας.
Πηγές
Ανθολόγιο Αρχαϊκής Λυρικής Ποίησης Β΄ Λυκείου
https://www.youtube.com/watch?v=N252ZziB3mw
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C106/502/3268,13323/
http://www.greek-
language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/grammatologia/page_052.html
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A113/349/2335,8911/
https://www.slideshare.net/evageliapatera/edit_my_uploads
http://evpatera.blogspot.gr/
Ηρόδοτος, «Ιστορίαι» 1. 1-5: Οι μυθικές αιτίες των περσικών πολέμων: Αρπαγές
γυναικών - Η περσική εκδοχή [Ηροδότου Ιστορίες, Α' Γυμνασίου]
Η αρπαγή της Ελένης [ΑΡΙΑΔΝΗ: Αρχαία ελληνική μυθολογία / Ψηφίδες για την
ελληνική γλώσσα πρόλογος της τραγωδίας του Ευριπίδη: η Ελένη εξιστορεί τα βάσανά
της [Δραματική ποίηση, Γ' Γυμνασίου]
Αρχαία Ελληνικά (μτφρ.) Ηροδότου Ιστορίες (Α Γυμνασίου) - Βιβλίο Μαθητή –
Εμπλουτισμένο. Οι αιτίες της σύγκρουσης Ελλήνων – Περσών

11. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 11
Συντακτική ανάλυση
Εἰ ἐν Ἰλίῳ Ἑλένη ἦν:
Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση
ἦν: Ρήμα
Ἑλένη: Υποκείμενο
ἐν Ἰλίῳ: Εμπρόθετος προσδιορισμός της στάσης σε τόπο.
ἀπέδοντο ἂν αὐτὴν τοῖς Ἕλλησιν οἱ Τρῶες, ἑκόντος
γε ἢ ἄκοντος Ἀλεξάνδρου:
Κύρια πρόταση, ως απόδοση του υποθετικού λόγου, που εκφράζει το μη
πραγματικό (Υπόθεση: εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου. Απόδοση:
δυνητική οριστική: ἀπέδοντο ἂν).
ἀπέδοντο ἂν: Ρήμα
οἱ Τρῶες: Υποκείμενο
αὐτὴν: Άμεσο αντικείμενο ρήματος
τοῖς Ἕλλησιν: Έμμεσο αντικείμενο ρήματος
ὄντος: Εννοούμενη γενική απόλυτη τροπική μετοχή
Ἀλεξάνδρου: Υποκείμενο της εννοούμενης μετοχής
ἑκόντος - ἄκοντος: Επιρρηματικά κατηγορούμενα του τρόπου
Οὐ γὰρ δὴ οὕτω γε φρενοβλαβὴς ἦν ὁ Πρίαμος:
Κύρια πρόταση
ἦν: Ρήμα
ὁ Πρίαμος: Υποκείμενο
φρενοβλαβὴς: Κατηγορούμενο στο υποκείμενο
οὕτω: Επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού.
οὐδὲ οἱ ἄλλοι Τρῶες:
Κύρια πρόταση
ἦσαν: Εννοείται ως ρήμα της πρότασης
οἱ Τρῶες: Υποκείμενο του ρήματος
οἱ ἄλλοι: Επιθετικός προσδιορισμός στο Τρῶες
φρενοβλαβεῖς: Εννοείται ως κατηγορούμενο του υποκειμένου
ὥστε τοῖς σφετέροις σώμασι καὶ τοῖς τέκνοις καὶ τῇ πόλει
κινδυνεύειν ἐβούλοντο:
Δευτερεύουσα συμπερασματική πρόταση
ἐβούλοντο: Ρήμα
ὁ Πρίαμος - οἱ Τρῶες: Εννοούνται ως υποκείμενα του ρήματος
κινδυνεύειν: Τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο του ρήματος

12. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 12
Ως υποκείμενα του απαρεμφάτου εννοούνται τα: ὁ Πρίαμος - οἱ Τρῶες
(ταυτοπροσωπία)
τοῖς σώμασι καὶ τοῖς τέκνοις καὶ τῇ πόλει: Αντικείμενα του
απαρεμφάτου
τοῖς σφετέροις: Επιθετικός προσδιορισμός στο σώμασι
ὅπως Ἀλέξανδρος Ἑλένῃ συνοικῇ:
Δευτερεύουσα τελική πρόταση
συνοικῇ: Ρήμα
Ἀλέξανδρος: Υποκείμενο
Ἑλένῃ: Αντικείμενο
Εἰ δέ τοι καὶ ἐν τοῖς πρώτοις χρόνοις ταῦτα ἐγίγνωσκον:
Δευτερεύουσα παραχωρητική πρόταση
ἐγίγνωσκον: Ρήμα
Ως υποκείμενα του ρήματος εννοούνται τα: ὁ Πρίαμος - οἱ Τρῶες
ταῦτα: Αντικείμενο
ἐν τοῖς χρόνοις: Εμπρόθετος προσδιορισμός του χρόνου
τοῖς πρώτοις: Επιθετικός προσδιορισμός στο χρόνοις
ἐπεὶ πολλοὶ μὲν τῶν ἄλλων Τρώων, μάλιστα
δὲ οἱ αὑτοῦ υἱεῖς ἀπώλλυντο:
Δευτερεύουσα χρονική πρόταση
ἀπώλλυντο: Ρήμα
πολλοὶ - υἱεῖς: Υποκείμενα ρήματος
τῶν Τρώων: Γενική διαιρετική από το πολλοί
τῶν ἄλλων: Επιθετικός προσδιορισμός στο Τρώων
μάλιστα: Επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού
οἱ αὑτοῦ: Επιθετικός προσδιορισμός στο υἱεῖς
αὑτοῦ: Γενική κτητική
ὁπότε συμμίσγοιεν τοῖς Ἕλλησιν:
Δευτερεύουσα χρονική πρόταση
συμμίσγοιεν: Ρήμα
Ως υποκείμενο του ρήματος εννοείται το οἱ Τρῶες
τοῖς Ἕλλησιν: Αντικείμενο ρήματος
Πρίαμος ἀπέδωκεν ἂν αὐτὴν Μενελάῳ:
Κύρια πρόταση
ἀπέδωκεν ἂν: Ρήμα
Πρίαμος: Υποκείμενο
αὐτὴν: Άμεσο αντικείμενο
Μενελάῳ: Έμμεσο αντικείμενο

13. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 13
εἰ καὶ αὐτὸς Ἑλένῃ συνῴκει:
Δευτερεύουσα παραχωρητική πρόταση
συνῴκει: Ρήμα
αὐτὸς: Υποκείμενο
Ἑλένῃ: Αντικείμενο
ἵνα αὐτὸς καὶ οἱ ὑπήκοοι αὐτοῦ ἀπαλλαγεῖεν τῶν παρόντων κακῶν:
Δευτερεύουσα τελική πρόταση
ἀπαλλαγεῖεν: Ρήμα
αὐτὸς καὶ οἱ ὑπήκοοι: Υποκείμενα του ρήματος
τῶν κακῶν: Αντικείμενο ρήματος
τῶν παρόντων: Επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο
κακῶν
αὐτοῦ: Γενική αντικειμενική στο ὑπήκοοι
Ἀλλ’ οὐ γὰρ εἶχον Ἑλένην ἀποδοῦναι:
Κύρια πρόταση
εἶχον: Ρήμα
Ως υποκείμενο του ρήματος εννοείται το οἱ Τρῶες
ἀποδοῦναι: Τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο του ρήματος
Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου: οἱ Τρῶες (ταυτοπροσωπία)
Ἑλένην: Αντικείμενο του απαρεμφάτου
οὐδὲ λέγουσιν αὐτοῖς τὴν ἀλήθειαν ἐπίστευον οἱ Ἕλληνες
τοῦ δαιμονίου παρασκευάζοντος:
Κύρια πρόταση
ἐπίστευον: Ρήμα
οἱ Ἕλληνες: Υποκείμενο ρήματος
αὐτοῖς: Αντικείμενο ρήματος
λέγουσιν: Εναντιωματική μετοχή συνημμένη στο αντικείμενο του
ρήματος
Υποκείμενο, δηλαδή, της μετοχής είναι το αὐτοῖς
παρασκευάζοντος: Γενική απόλυτη αιτιολογική μετοχή
τοῦ δαιμονίου: Υποκείμενο της μετοχής.
ὡς μὲν ἐγὼ γνώμην ἀποφαίνομαι:
Παρενθετική αναφορική παραβολική πρόταση
ἀποφαίνομαι: Ρήμα
ἐγὼ: Υποκείμενο
γνώμην: Αντικείμενο ρήματος

14. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Επιμέλεια: Ε. Πατέρα Σελίδα 14
ὅπως πανωλεθρίᾳ ἀπολόμενοι καταφανὲς τοῦτο τοῖς ἀνθρώποις
ποιήσωσι:
Δευτερεύουσα τελική πρόταση
ποιήσωσι: Ρήμα
Ως υποκείμενο του ρήματος εννοείται το οἱ Τρῶες
τοῦτο: Αντικείμενο ρήματος
καταφανὲς: Κατηγορούμενο στο τοῦτο
τοῖς ἀνθρώποις: Δοτική αντικειμενική στο καταφανές
ἀπολόμενοι: Τροπική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος
πανωλεθρίᾳ: Δοτική του τρόπου
ὡς τῶν μεγάλων ἀδικημάτων μεγάλαι εἰσὶ καὶ αἱ τιμωρίαι παρὰ τῶν
θεῶν:
Δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως επεξήγηση στο τοῦτο
εἰσὶ: Ρήμα
αἱ τιμωρίαι: Υποκείμενο
μεγάλαι: Κατηγορούμενο στο αἱ τιμωρίαι
παρὰ τῶν θεῶν: Εμπρόθετος προσδιορισμός της προέλευσης
τῶν ἀδικημάτων: Γενική αντικειμενική στο αἱ τιμωρίαι
τῶν μεγάλων: Επιθετικός προσδιορισμός στο ἀδικημάτων