ΜΕΤΟΧΕΣ (σχηματισμός , είδη μετοχών, συνημμένες , απόλυτες

1. ΜΕΤΟΧΕΣ

2. ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ
(πάντα συνημμένες) (μτφρ = ο οποίος)
Ισοδυναμούν με αναφορική δευτερεύουσα πρόταση και
έχουν κάποιο συντακτικό ρόλο
(υποκ/αντικ/κατηγ/επιθετικ. προσδ./παράθεση).
Συνήθως συνοδεύονται από άρθρο.
π.χ. Οἱ νόμοι τὸ δίκαιον καὶ τὸ συμφέρον βούλονται.

3. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ
(πάντα συνημμένες) (μτφρ = ότι / να)
 Συντάσσονται με τα εξής ρήματα
 Εἰμί, γίγνομαι, υπάρχω, φαίνομαι, φανερός/δῆλος εἰμί, τυγχάνω, λανθάνω,
διάγω, διατελῶ.
 Οίχομαι, φθάνω+μτχ= προλαβαίνω να…
 Ψυχικού πάθους
 Ενάρξεως, λήξεως, ανοχής, καρτερίας (πχ. ἀνέχομαι, παύω, ἀπαγορεύω ,
ἂρχομαι+μτχ =ξεκινώ να…
 Νίκης (πχ. Καλῶς ποιῶ, κρατέω-ῶ,χαρίζομαι, ηττῶμαι)
 Επάρκειας, πλησμονής (πχ ἀρκῶ, ἱκανός ειμί)
 Αισθήσεως, γνώσεως, μαθήσεως, μνήμης
 (πχ. Αἰσθάνομαι, ὁρῶ, ἀκούω, γιγνώσκω)
 Δείξεως, αγγελίας, ελέγχου.

4. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ
ΧΡΟΝΙΚΕΣ
(μτφρ= αφού, ενώ, όταν)
 Συνοδεύονται πολλές φορές από χρονικά
επιρρήματα :
ἅμα=ταυτόχρονα, εὐθύς, ἢδη , ἒτι= ακόμα

5. ΤΕΛΙΚΕΣ
(πάντα συνημμένες) (μτφρ= για να, με σκοπό να )
 Απαντώνται σε χρόνο μέλλοντα.
 Συντάσσονται με ρήματα που δηλώνουν σκόπιμη
ενέργεια ή κίνηση.
 Συνήθως προτάσσεται το ως.
π.χ Οἱ Ἀθηναῖοι παρεσκευάζοντο ὡς ταῦτα πράξοντες.

6. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ
(μτφρ = επειδή)
 Συνοδεύονται συνήθως από τα μόρια ἅτε, οἷα,
οἷον /ὡς /ὥσπερ .
 Συνήθως προηγούνται ρήματα ψυχικού πάθους ή
δικανικά.
π.χ. Κατηγοροῦσιν τινές ἡμῶν ὡς οὐκ ὀρθῶς
βουλευομένων.

7. ΤΡΟΠΙΚΕΣ
(μτφρ=…οντας / μενος)
 Συνήθως σε χρόνο ενεστώτα.
 Με ρήματα κίνησης πάντα οι μετοχές ἒχων /
ἂγων (=οδηγώντας) / φέρων
πχ. Ἦλθεν ἒχων ναῦς ὀλίγας.

8. ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ
(μτφρ = αν και)
 Συνήθως προτάσσονται τα καί, καίπερ, καίτοι και όταν
υπάρχει άρνηση τα ουδέ, μηδέ.
 Το ρήμα συνοδεύεται συχνά απ’το όμως , έπειτα.
Πχ. Ἀριστείδης δίκαιος ὢν, ὅμως ἐφυγαδεύθη ἐξ Ἀθηνῶν.

9. ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ
(μτφρ =αν)
 Σοβαρές ενδείξεις για την αναγνώρισή της είναι
αν η μετοχή έχει άρνηση μή ή
 αν το ρήμα έχει δυνητικό ἂν
ή βρίσκεται σε χρόνο μέλλοντα.
Πχ. Νικήσαντες ἁπάντων κύριοι ἒσεσθε.

10. Το υποκείμενο της μετοχής βρίσκεται
στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση με
τη μετοχή

11. ΣΥΝΗΜΜΕΝΗ
λέγεται η μετοχή της οποίας το υποκείμενο έχει και
άλλη συντακτική θέση στην πρόταση.
π.χ. Οἱ Θηβαῖοι ἐπορεύοντο καίοντες οἰκίας.

12. ΑΠΟΛΥΤΗ
λέγεται μια μετοχή το υποκείμενο της οποίας
δεν έχει άλλο συντακτικό ρόλο στην
πρόταση.
Τις περισσότερες φορές βρίσκεται σε γενική
πτώση και σπανιότερα σε αιτιατική (όταν
προέρχεται από απρόσωπο ρήμα ).
Π.χ. Πορευομένων τῶν ανδρῶν Ξενοφών κραυγήν ἢκουσε.

13. ΠΡΟΣΟΧΗ:
π.χ. Κατηγοροῦσιν τινές ἡμῶν ὡς οὐκ ὀρθῶς
βουλευομένων.
(Η μετοχή βρίσκεται σε πτώση γενική αλλά είναι
συνημμένη γιατί το υποκείμενο της μετοχή ἡμῶν
είναι και αντικείμενο του ρήματος κατηγοροῦσιν.)

14. (ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ -ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ)
ΕΝΕΣΤ. ὁ λύων ἡ λύουσα το λῦον ὁ γράφων ὁ πράττων ὁ πείθων
ΜΕΛΛ. ὁ λύσων ἡ λύσουσα το λῦσον ὁ γράψων ὁ πράξων ὁ πείσων
ΑΟΡ. ὁ λύσας ἡ λύσασα το λῦσαν ὁ γράψας ὁ πράξας ὁ πείσας
ΠΡΚ ὁ λελυκώς ἡ λελυκυῖα τό λελυκός ὁ γεγραφώς ὁ πεπραχώς ὁ πεπεικώς
ΕΝΕΣΤ. ὁ λυόμενος ἡ λυομένη τό λυόμενον
ΜΕΛΛ. ὁ λυσόμενος ἡ λυσομένη τό λυσόμενον
ΑΟΡ. ὁ λυσάμενος ἡ λυσαμένη τό λυσάμενον
ΠΡΚ ὁ λελυμένος ἡ λελυμένη τό λελυμένον

15.  1η ΑΣΚΗΣΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ : Να προσδιορίσετε το είδος των
μετοχών και αφού βρείτε τα υποκείμενά τους ,να επισημάνετε
ποιες είναι συνημμένες και ποιες απόλυτες. Στη συνέχεια να
μεταφράσετε τις προτάσεις.
 1.Θεοῦ θέλοντος τούς πολεμίους ἐκ τῆς χώρας ἐκβαλοῦμεν.
………………………………………………………………………………………
 2.Οἰδίπους ἀκούσας ἒλυσε τό τῆς σφιγγός αίνιγμα.
…………………………………………………………………………………………..
 3.Οἱ ἐπιμένοντες ἀεί νικῶσιν. …………………………………………………………
 4.Προμηθεύς κλέψας τό πύρ τοῖς ἀνθρώποις ἒδωκε.
………………………………………………………………………………………….
 5.Ἀρταξέρξου βασιλεύοντος Κὐρος ἐπί Σοῦσα ἐστράτευεν.
………………………………………………………………………………………
 6.Ἀθηναῖοι παρεσκευάζοντο ὡς ταῦτα πράξοντες.
…………………………………………………………………………………………..
 7.Ἠκούομεν τῶν στρατιωτῶν κραυγαζόντων «θάλαττα».
…………………………………………………………………………………………...

16.  8. Τούς ἂρχοντας ὁρᾷς σωφρονεστέρους γιγνομένους.
…………………………………………………………………………………………
 9. Oὐκ εὐρήσετέ με στασιάζοντα.
…………………………………………………………………………….……….
 11. Ὀλίγοι ὂντες ἐνίκησαν.
…………………………………………………………………………..……….
 12.Πολλοὶ ὄντες ἐνίκησαν.
………………………………………………………………………..…………..
 13.Ταῦτα ἐπράξατε καίπερ οὐκ ἐπιτρέποντος τοῦ νόμου.
………………………………………………………………………………………..………..
 14.Ἐπορεύοντο εἰς Ἀθήνας εὐξόμενοι ἐν Άκροπόλει.
………………………………………………………………………….……………
 15.Ἦλθεν ἒχων ναῦς ὀλίγας.
…………………………………………………………………………….

17.  16.Ἡ ψυχή φαίνεται οὖσα ἀθάνατη.
…………………………………………………………….……………..
 17.Λύσανδρος τά ὑπάρχοντα χρήματα Κύρῳ ἀπέδωκε.
……………………………………………………………..………………
 18.Εὐθύς ἰδών με ὁ Κέφαλος ἠσπάζετο.
……………………………………………………………………………….
 19.Ἁριστείδης δίκαιος ὢν, ὅμως ἐφυγαδεύθη ἐξ’ Αθηνῶν.
……………………………………………………………………..……………
 20.Ἀριστείδης δίκαιος ὢν ἐτιμᾶτο ὑπό τοῦ πλήθους.
………………………………………………………………..……………….
 21.Ὁ βασιλεύς ἒπεμψε Φαλίνον κελεύσοντα τούς Ελληνας τά ὅπλα
παραδοῦναι.
…………………………………………………………………………………
 23.Τοῦ ἡλίου ἀνατέλλοντος οἱ ιππεῖς Κύρου ἐπί ποταμόν ἀφικνοῦνται.
………………………………………………………………..…………….

18.  24.Ὁ μή δαρείς μή παιδεύεται.
………………………………………………………………………..
 25.Ἕλλην ὢν Ἕλληνας ἀδικεῖ.
…………………………………………………………………………
 26. Οἱ Θηβαῖοι ἐπορεύοντο καίοντες οἰκίας.
…………………………………………………………………………..
 27. Ὁ έχων τάς εντολάς μου και τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνος ἐστιν ὁ ἀγαπῶν
με (Ιωαν.ιδ΄ 21)
………………………………………………………………………………

19.  2η άσκηση : Να προσδιορίσετε το είδος των μετοχών και
να επισημάνετε ποιες είναι συνημμένες και ποιες
απόλυτες.
 Ἡ τῶν Σινωπέων πόλις ἔπεμψεν ἡμᾶς ἐπαινέσοντάς ὑμᾶς.
 Φανερός ἦν τοῖς νόμοις ὑπηρετῶν.
 Ἦλθε φέρων τὰ παρὰ τῶν συμμάχων δῶρα.
 Οἱ Πέρσαι εὐθὺς παῖδες ὄντες μανθάνουσιν ἄρχειν(=να
εξουσιάζουν) τε καὶ ἄρχεσθαι.

20.  Ὅρα ὑμᾶς πιστεύοντας ταῖς διαβολαῖς.
 Γενομένης εἰρήνης ἡ πόλις ἐσώθη.
 Ἡ ὁδὸς ἡ ἄγουσα πρὸς ἀρετὴν μακρά ἐστι.
 Τριήρεις ἐξέπεμπον ὡς γῆς καὶ θαλάττης ἄρξοντες.
 Ταῦτα πράξας ἐκείνους εὐδαίμονας ποιήσεις(=θα κάνεις).
 Ἀθηναῖοι ἀπέπλευσαν εἰς Νάξον καί Κατάνην διαχειμάσοντες.

21.  Ορφανουδάκη Ιωάννα
 1ο Γυμνάσιο Ρεθύμνου