Βιωματική δράση, 3ο Γυμνάσιο Κηφισιάς, Τμήμα Α5, 2015-16

1. 3o Γυμνάσιο Κηφισιάς 2015-16
Βιωματική Δράση
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: Σχολική και Κοινωνική ζωή
ΤΙΤΛΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ: “Πείνα και παιδική εργασία”
Τμήμα Α5
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ:
ΚΥΡΙΑΚΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΠΕ19 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΛΑΝΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 3
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 6
ΟΜΑΔΑ 1 "Γιατί υπάρχει πείνα στον κόσμο;" 9
ΟΜΑΔΑ 2 "Υπάρχει λύση στο πρόβλημα της πείνας και του υποσιτισμού; " 19
ΟΜΑΔΑ 3 "Παιδική Εργασία: Μια Μάστιγα Της Εποχής Μας &
"Σύμβαση Για Τα Δικαιώματα Του Παιδιού» - Άρθρο 32, 1989" 32
ΟΜΑΔΑ 4 "Παιδική εργασία στην Ευρώπη & Η ιστορία του Ικμπάλ Μασίχ" 45
ΟΜΑΔΑ 5 " Παιδική Εργασία Στην Ελλάδα του Χτες και του Σήμερα " 51
ΟΜΑΔΑ 6 "Στοιχεία για την παιδική εργασία και την μαθητική διαρροή
στην Ελλάδα & Οργανώσεις που δραστηριοποιούνται" 60
Κολάζ φωτογραφιών 74
Βίντεο 78
Φτιάχνουμε ένα δικό μας τραγούδι για την εργασία μας 79
Ερωτηματολόγιο 80
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ_Ενδεικτικό Υλικό που χρησιμοποιήθηκε 81
Φύλλα εργασίας 82
Θεατρικό Παιχνίδι 101
Η χάρτα των δικαιωμάτων του παιδιού 114
Ενδιαφέρουσες ιστοσελίδες με εκπαιδευτικές δραστηριότητες
ευαισθητοποίησης των μαθητών στο πρόβλημα της πείνας
και της παιδικής εργασίας 115

3. ΠΛΑΝΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2015-16
ΘΕΜΑ: “Πείνα & παιδική εργασία”
ΤΜΗΜΑ Α5
ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ
Αποστολή εργασίας ανά ομάδα στο e-mail: klybe@sch.gr ή παράδοση με usb-stick
1ο
ΜΕΡΟΣ (1ο
τρίμηνο-Μέχρι τέλος Νοεμβρίου)
 Γραπτή εργασία ανά ομάδα
 Αναζήτηση πληροφοριών
 Αποθήκευση πληροφοριών σε word μαζί με τη βιβλιογραφία
 Αποθήκευση εικόνων χωριστά σε φάκελο
Στο κείμενο, η γραμματοσειρά θα είναι Times New Roman μέγεθος 12 και η στοίχιση
πλήρης. Οι επικεφαλίδες θα είναι χρωματιστές, Times New Roman μέγεθος 14 ,
γράμματα έντονα (Bold) και στοίχιση στο κέντρο.
2ο
ΜΕΡΟΣ (2ο
τρίμηνο-Μέχρι τέλος Φεβρουαρίου)
 Δημιουργία παρουσίασης σε PowerPoint ή σε Prezi (www.prezi.com)
 Δημιουργία κολλάζ φωτογραφιών (www.photovisi.com) ή/και Δημιουργία Video με
το Animoto (www.animoto.com)
 Παρουσίαση των εργασιών στην τάξη
3ο
ΜΕΡΟΣ (3ο
τρίμηνο-Μέχρι μέσα Μαΐου)
 Δημιουργία ερωτηματολογίου (2-3 ερωτήσεις από κάθε ομάδα) και στατιστική
ανάλυση των αποτελεσμάτων τους, για κάθε ομάδα ξεχωριστά
Χωρισμός σε ομάδες
Ομάδα 1_ Γιατί υπάρχει πείνα στον κόσμο;: Εξώφυλλο, Εισαγωγή
1. Άνθρωποι και κυρίως παιδιά πεθαίνουν καθημερινά από την πείνα! Τι είναι η πείνα;
2. Ποια είναι τα αίτια της πείνας; Είναι αλήθεια ότι δεν υπάρχει αρκετή τροφή για όλους;
3. Διατροφή και υποσιτισμός - Η κατάσταση στον κόσμο. Που βρίσκονται οι περισσότεροι
άνθρωποι στον κόσμο, που υποφέρουν από πείνα;
4. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της πείνας στο άτομο και στην κοινωνία;
Ομάδα 2_Στοιχεία και Οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της
καταπολέμησης της φτώχειας και του υποσιτισμού στον πλανήτη: Εξώφυλλο,
Εισαγωγή
1.& 2. Πως συμβάλλουν αυτές οι οργανώσεις; Ποια είναι η δράση και ο σκοπός τους; Τι
προσφέρουν οργανώσεις όπως η UNICEF, οι Γιατροί χωρίς σύνορα, η Action Aid ….
3. Η Κίνα, ακόμα και σήμερα, διατηρεί το δημογραφικό μέτρο του ενός παιδιού ανά
οικογένεια, επιχειρώντας να ελέγξει το πρόβλημα της πείνας. Πως σας φαίνεται
αυτό;
4. Υπάρχει λύση στο πρόβλημα της πείνας και του υποσιτισμού; Μέσα από την προσφορά
φαγητού, ρουχισμού και στέγης, η ανθρωπότητα προσπαθεί από πολύ παλιά να
περιορίσει τον πόνο και την δυστυχία των ανθρώπων που στερούνται τα βασικά.

4. Ωστόσο είναι η Φιλανθρωπία από μόνη της, η λύση στο πρόβλημα της φτώχειας και
της πείνας στον κόσμο;
Ομάδα 3_ Παιδική εργασία στον κόσμο: Εξώφυλλο, Εισαγωγή
1. Παιδική εργασία: Μια μάστιγα της εποχής μας
2. Παιδική Εργασία «Παραβιάζοντας τα παιδικά χρόνια» «Σύμβαση για τα Δικαιώματα
του Παιδιού» – άρθρο 32, 1989
3. Το φαινόμενο της παιδικής εργασίας στις υποανάπτυκτες χώρες…
4. Το φαινόμενο της παιδικής εργασίας στις ανεπτυγμένες χώρες…
Ομάδα 4_ Παιδική εργασία στην Ευρώπη: Εξώφυλλο, Εισαγωγή
1. Το φαινόμενο της παιδικής εργασίας στην Ευρώπη σήμερα (με στατιστικά στοιχεία)
2. Άρθρα για την παιδική εργασία στην Ιταλία (Νάπολη), Πορτογαλία…
3. Ξαναγυρίζοντας στον 19ο αιώνα… Τι θα έγραφε σήμερα για την παιδική εργασία ο
Κάρολος Ντίκενς; Ο Κάρολος Ντίκενς είναι ο μπαμπάς του Όλιβερ Τουίστ, ο
άνθρωπος που περιέγραψε τον ζοφερό κόσμο της παιδικής εκμετάλλευσης και
φτώχειας στην Αγγλία του 19ου αιώνα
4. Η ιστορία του Ικμπάλ Μασί
Ομάδα 5_ Παιδική εργασία στην Ελλάδα του χτες και του σήμερα: Εξώφυλλο, Εισαγωγή
1. Παιδική εργασία στην Ελλάδα του σήμερα: Το πρόβλημα, ο ρόλος της οικονομικής
κρίσης και η αντιμετώπιση
2. & 3. Παιδική εργασία στην Ελλάδα του χτες (Ιστορίες και γεγονότα και στατιστικά
στοιχεία από το 1870 έως και το τέλος της δεκαετίας του 1940)
4. Τα παιδιά των φαναριών
Ομάδα 6_ Στοιχεία για την Παιδική εργασία και οργανώσεις που δραστηριοποιούνται:
Εξώφυλλο, Εισαγωγή
1. Δράσεις της UNICEF για την καταπολέμηση του φαινομένου της παιδικής εργασίας
2. H ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων προτρέπει «Μη συντηρείτε
την παιδική εργασία – Μη δίνετε χρήματα στα παιδιά στο δρόμο». Γιατί;;;
3. Η ελληνική νομοθεσία για την εργασία ανηλίκων. Τι δείχνουν οι πρόσφατες εκθέσεις
του Οργανισμού Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την Ελλάδα.
4. Συσχετίζεται η μαθητική διαρροή στην υποχρεωτική εκπαίδευση με την παιδική
εργασία;
Κριτήρια Αξιολόγησης Γραπτής εργασίας:
Περιεχόμενο, Ποιότητα οργάνωσης, Σαφήνεια κειμένου, Απουσία αβλεψιών/λαθών
(ορθογραφικών, συντακτικών, γραμματικών), Εικόνες, Μορφοποίηση εγγράφου,
Εξώφυλλο, και μην ξεχνάτε τη Βιβλιογραφία (ιστοσελίδες, βιβλία, περιοδικά…)
Γενικά κριτήρια αξιολόγησης:
Πρωτοτυπία, Γενικό ενδιαφέρον, Δημιουργικότητα, Συνεργατικότητα,
Επιχειρηματολογία, Αλληλοβοήθεια…
Κάθε ομάδα επιλέγει έναν συντονιστή που καταγράφει την πρόοδο των εργασιών της
και την συμβολή των μελών της.

5. ΟΜΑΔΑ
1 Χοτζάι Ερμίνα
Τσούμα Δέσποινα
Φιλιπαίου Μαργαρίτα
Τσιφάκη Ανδριάνα
2 Τζότζι Ιωάννα
Τρέμπελα Βιβιάνα
Συκιώτη Έλενα
Χριστίδης Γιώργος
3 Τζανέτου Λυδία
Τζανέτου Συμώνη
Σπίνου Φρατζέσκα
Τσαλμά Κων/να
4 Χρυσοβιτσιάνος Ανδρέας
Σταμπολίτης Φίλιππος
Τσαπατσάρης Δημήτρης
Χίλιαρχος Γιάννης
5
Χρονακόπουλος Βασίλης
Ξιάρχος Δημήτρης
Χαρμπ Κων/νος
Τσιγώνιας Μάριος
6
Φύτας Ιάσονας
Τουρτουρόπουλος Κων/νος
Τζαμπαζάκης Μανώλης
Τζερεμάια Αλκέτ

6. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η παιδική ηλικία είναι μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδος για τη ζωή του ανθρώπου. Τα παιδιά
αδυνατούν να στηριχθούν στις δικές τους δυνάμεις, διακρίνονται για την έλλειψη εμπειριών
και την ανωριμότητα σε πνευματικό και ψυχικό επίπεδο. Η κοινωνία, λοιπόν οφείλει να
παρέχει σε όλα τα παιδιά κάθε δυνατότητα για να αναπτυχθούν ολόπλευρα σε ένα ασφαλές
και δημιουργικό περιβάλλον.
Ο λαός μας λέει ότι ένα παιδί για να μεγαλώσει σωστά χρειάζεται ένα καλό οικογενειακό
περιβάλλον, αγάπη και παιχνίδι. Η οικογένεια αποτελεί μία από τις σημαντικότερες
παραμέτρους της ηθικής και ψυχολογικής ανάπτυξης ενός παιδιού αλλά και της γενικότερης
ανατροφής του. Είναι το κύριο κοινωνικό περιβάλλον που εντάσσεται ο άνθρωπος με τη
γέννηση του. Το παιχνίδι από την άλλη είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το παιδί. Το παιχνίδι
ανήκει στην οικογένεια των λέξεων παις-παιδί, παίζω, παιδεία και φανερώνει τη σχέση της
λέξης με το παιδί, τη διασκέδαση, την πνευματική καλλιέργεια και την εκπαίδευσή του.
Ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας Θιοντόρ Ντοστογιέφσκυ στο έργο του Αδελφοί Καραμαζώφ
υπογραμμίζει σχετικά με τη σχέση του παιδιού με το παιχνίδι: «Ό,τι χρειάζεται η ψυχή ενός
παιδιού είναι το φως του ήλιου, τα παιχνίδια, το καλό παράδειγμα και λίγη αγάπη».
Όταν το 1886 ο Τσέχοφ έγραφε τον «Βάνκα», ήθελε να καταγγείλει την παιδική εργασία και
τις άθλιες συνθήκες στις οποίες εργάζονταν τα μικρά παιδιά και να διαμαρτυρηθεί γι’ αυτές.
Σήμερα, 130 χρόνια μετά, βλέπουμε την ίδια εξαθλιωμένη εικόνα και παρά τη σύμβαση για
τα δικαιώματα του παιδιού (άρθρο 32, 1989), που ορίζει ότι: «Τα συμβαλλόμενα Κράτη
αναγνωρίζουν το δικαίωμα του παιδιού να προστατεύεται από την οικονομική
εκμετάλλευση και από την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας που ενέχει κινδύνους ή που
μπορεί να εκθέσει σε κίνδυνο την εκπαίδευσή του ή να βλάψει την υγεία του ή την
σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική ή κοινωνική ανάπτυξή του…», εξακολουθούν να
παραβιάζονται τα θεμελιώδη δικαιώματά τους (ασφάλεια, εκπαίδευση και αξιοπρεπείς
συνθήκες διαβίωσης), αφού -εκτός των άλλων- φρόντισε η φαντασία των ενηλίκων, που δεν
γνωρίζει όρια, να υποτάξει στη δούλεψή της ολόκληρους πληθυσμούς παιδιών – σκλάβων.
Παιδιών που ωριμάζουν πρόωρα και με τρόπο σκληρό, παιδιών των οποίων η
κοινωνικοποίηση γίνεται ατελώς, παιδιών που ξέχασαν πως είναι να χαμογελούν, παιδιών
των οποίων το μέλλον διαγράφεται ζοφερό και αβέβαιο.
Πρέπει να συνειδητοποιηθεί ότι δεν μπορεί η ευδαιμονία μερικών ανθρώπων –έστω και αν
πρόκειται για εκατομμύρια- να στηρίζεται στη δυστυχία κάποιων παιδιών που αντί για την
ξεγνοιασιά και το παιχνίδινα γνωρίζουν από νήπια ή μωρά ακόμη το σκληρό πρόσωπο της
ζωής μέσα από την οποιαδήποτε εργασία…

7. Η αναζήτηση ευπειθών και υπάκουων φθηνών εργατικών χεριών μπορούσε να πάρει σάρκα
και οστά μόνο στο πρόσωπο ενός ανήλικου εργαζόμενου. Όσο πιο μικρός ήταν ο εργαζόμενος
τόσο πιο φοβισμένος γινόταν και συγχρόνως τόσο πιο «συνεργάσιμος» με τον εκάστοτε
εργοδότη του. Η συνθήκες της ανήλικης εργασίας τις περισσότερες φορές ήταν ακατάλληλες
για ενήλικες πόσο μάλλον για τα παιδιά. Τα τελευταία αναγκάζονται να ωριμάσουν
γρηγορότερα να ξεχάσουν την ξεγνοιασιά και το παιχνίδι –εάν τα είχαν ποτέ- και να
εισέλθουν σε έναν κόσμο που είναι πολύ σκληρός ακόμα και για τους ενήλικες. Σε αντίθεση
βέβαια με τα παιδιά αυτά κάποια άλλα απολαμβάνουν τις χαρές της ζωής, το σχολείο τους,
ενώ έχουν την τύχη να τα περιμένει το βράδυ ένα ζεστό κρεβάτι και ένα πιάτο φαγητό τόσο
το μεσημέρι όσο και το βράδυ στο τραπέζι του σπιτιού τους. Τέλος τα περιμένει το πιο
πολύτιμο αγαθό για τα παιδιά η ζεστή αγκαλιά της μητέρας τους.
Δυστυχώς σήμερα στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα οι συνθήκες παιδικές εργασίας
παραμένουν χείριστες και εφιαλτικές σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες. Στο σημείο αυτό
μεγάλη ευθύνη αναλογεί και στους πολίτες των αναπτυγμένων χωρών. Μόνο όταν οι
αναπτυγμένες χώρες προσπαθήσουν να δώσουν στους πολίτες τους την υιοθέτηση μίας
πραγματικά ανθρωπιστικής παιδείας τότε μόνο ο άνθρωπος θα φέρεται ως άνθρωπο στον
άλλο ακόμα και όταν αυτός βρίσκεται στην άλλη άκρη της γης. Όταν το κέρδος και η
ικανοποίηση κάθε πάθους μερικών ανθρώπων πάψει να είναι ο μοναδικός στόχος στη ζωή
τους ίσως κάποια παιδιά μπορέσουν να μεγαλώσουν σε ανθρώπινες συνθήκες.
«Η θέση που δίνει μια κοινωνία στα παιδιά της, χαρακτηρίζει το πολιτιστικό επίπεδο στο
οποίο ανήκει και τον πολιτισμό που υπηρετεί».

8. Κι αν καμιά φορά σκύβουμε το κεφάλι περνώντας μπροστά από παιδιά εργάτες – δούλους
είναι γιατί ξέρουμε πως είναι αλήθεια αυτό που η Γαλάτεια Καζαντζάκη έγραψε:
«από την κόλασή μου σου φωνάζω, εικόνα σου είμαι
κοινωνία και σου μοιάζω…».
https://www.pemptousia.gr/2014/07/i-anatrofi-enos-pediou-kata-tin-psichol/
http://dimichri65.blogspot.gr/2015/06/12.html
https://kopanakinews.wordpress.com/category/%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%
CE%BA%CE%B1/page/2/?iframe=true&preview=true%2Ffeed%2F

9. 3o Γυμνάσιο Κηφισιάς
ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
''Πείνα και παιδική εργασία''
Ομάδα 1
"Γιατί υπάρχει πείνα στον κόσμο;"
Δέσποινα Τσούμα
Ερμίνα Χοτζάη
Μαργαρίτα Φιλιππαίου
Ανδριάνα Τσιφάκη
2015-2016

10. Τι είναι η πείνα; Γιατί υπάρχει πείνα στον κόσμο;
Ποια είναι η αιτία και ποιες οι επιπτώσεις της;
Η πείνα είναι ένα από τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ολόκληρος ο κόσμος.
Στο ακόλουθο κείμενο θα αναλυθεί τι είναι πείνα και ποιοι είναι λόγοι και οι επιπτώσεις
της ύπαρξής της στον κόσμο.
Πεθαίνουν από την πείνα πέντε εκατομμύρια παιδιά κάθε χρόνο
Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι πεινούν, εξαιτίας της εκτίναξης των τιμών σε βασικά
είδη διατροφής, με την ευπαθέστερη ομάδα να αποτελείται από παιδιά, ηλικίας από έξι
μηνών έως πέντε ετών. Εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από οξύ
υποσιτισμό, ενώ κάθε χρόνο 5 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν εξαιτίας του.
Ο συναγερμός χτυπά πιο δυνατά από ποτέ, καθώς η οικονομική κρίση είχε ως
αποτέλεσμα να προστεθούν φέτος περισσότερα από 100 εκατομμύρια άνθρωποι στον
κατάλογο εκείνων που υποφέρουν από την πείνα και τη φτώχεια. Μπροστά σε αυτή τη
δραματική κατάσταση, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υλοποιούν μακροχρόνια
προγράμματα, αλλά και επείγουσες παρεμβάσεις για την ανακούφιση όσων πεινούν. Τα
δύο τελευταία χρόνια, πάνω από 620.000 υποσιτισμένα παιδιά έλαβαν επισιτιστική
βοήθεια, με τη χρήση έτοιμων διατροφικών σκευασμάτων. Το 2008 προσέφεραν
θεραπεία σε περισσότερα από 200.000 σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά ηλικίας κάτω των
5 ετών μέσα από 130 επισιτιστικά προγράμματα σε 31 χώρες. Επισιτιστική βοήθεια
έλαβαν επίσης 564 χιλιάδες ασθενείς που πάσχουν από AIDS, αλλά και από ασθένειες
"ξεχασμένες" στη Δύση, όπως η φυματίωση. Στην Αιθιοπία, που επλήγη από τη
ξηρασία, βοήθησαν περισσότερα από 30 χιλιάδες παιδιά, στον Νίγηρα 48 χιλιάδες και
στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία 1.800 παιδιά. Καθώς όμως οι ανάγκες
διογκώνονται και ο αριθμός των παιδιών που χρειάζονται βοήθεια μεγαλώνει, οι
Γιατροί Χωρίς Σύνορα χρειάζονται συμμάχους στη μάχη κατά του υποσιτισμού. Σε
αυτό το πλαίσιο ξεκινά μια προσπάθεια ηλεκτρονικού ακτιβισμού, μέσω της
ιστοσελίδας τους, με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών, αλλά
και τη συγκέντρωση πόρων.
Ο γύπας ετοιμάζεται να αρπάξει το υποσιτισμένο μωρό
Κάθε 3 δευτερόλεπτα πεθαίνει ένα παιδί από τη πείνα!
http://limoktonia.blogspot.gr/2009/10/blog-post_15

11. Ποια είναι τα αίτια της πείνας;
Είναι αλήθεια ότι δεν υπάρχει αρκετή τροφή για όλους;
Υπάρχουν πολλοί και αλληλοεμπλεκόμενοι παράγοντες που επηρεάζουν το πρόβλημα.
Ωστόσο, η Πείνα καθαυτή μπορεί να προκληθεί από δύο απλούς
λόγους:
 Ο πρώτος είναι η Φτώχεια. Όταν δηλαδή κάποιος δεν έχει τα
αναγκαία μέσα (χρήματα ή θέση) ώστε να καταφέρει να
αποκτήσει πρόσβαση στην απαραίτητη γι' αυτόν τροφή, με
αποτέλεσμα να πεινάει
 Ο δεύτερος είναι η Έλλειψη Τροφής. Όταν δηλαδή τα
τρόφιμα σε μία οικογένεια, περιοχή, χώρα, ή ολόκληρο τον
πλανήτη, δεν αρκούν για να θρέψουν ένα ή περισσότερα
άτομα, με αποτέλεσμα αυτά να πεινούν.
Μια από τις βασικότερες αιτίες τις φτώχειας είναι η κοινωνική ανισότητα, που
σημαίνει άνιση κατανομή των πλουτοπαραγωγικών πηγών, του εισοδήματος και των
περιουσιακών στοιχείων μεταξύ των ατόμων και των κρατών.
Άλλες αιτίες είναι η προκατάληψη, οι διακρίσεις και ο ρατσισμός απέναντι σε
ορισμένες κοινωνικές ομάδες. Ακόμα, αιτίες φτώχειας αποτελούν ο πόλεμος, οι
φυσικές καταστροφές και η ανεργία. Τα φαινόμενα της παραοικονομίας, της
φοροδιαφυγής και της κακοδιαχείρισης, δεν αποτελούν πρωτογενείς αιτίες, αλλά
προκαλούν επιδείνωση της φτώχειας στο επίπεδο του κοινωνικού συνόλου.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό της φτώχειας είναι η αναπαραγωγή της (φαύλος κύκλος)
από γενιά σε γενιά μέσω των περιουσιακών στοιχείων, με τα οποία κληρονομούνται
συνήθως τα κοινωνικά χαρακτηριστικά. Έτσι η φτώχεια διαιωνίζει τις κοινωνικές
ανισότητες. Βέβαια, η φτώχεια δεν εξαρτάται απόλυτα από το οικονομικό και
κοινωνικό περιβάλλον, αλλά και από τα ατομικά χαρακτηριστικά του καθενός ή ακόμα
και από διάφορα απρόοπτα συμβάντα της ζωής.
Ο κανόνας ωστόσο, είναι ότι στις περισσότερες
περιοχές του πλανήτη, οι άνθρωποι που
γεννιούνται φτωχοί ή καταλήγουν στη φτώχεια
από διάφορες αιτίες, δεν μπορούν ούτε οι ίδιοι,
ούτε και οι απόγονοί τους να ξεφύγουν από αυτή
εύκολα, καθώς δεν έχουν αρκετά χρήματα για
να τραφούν σωστά ώστε να σκεφτούν και να
ενεργήσουν κατάλληλα να μείνουν σε δικό τους
σπίτι, να καλλιεργήσουν δική τους γη, να πάνε
σχολείο για να μορφωθούν και να έχουν
περισσότερες ευκαιρίες να αγοράσουν φάρμακα για να είναι υγιείς.
Τα παιδιά είναι τα μεγαλύτερα θύματα: ο υποσιτισμός είναι υπεύθυνος για το 50-60%
των παιδικών θανάτων. Σχεδόν ένα στα τρία παιδιά στον κόσμο υποσιτίζεται, με
αποτέλεσμα μη αναστρέψιμες βλάβες στην υγεία του -σωματική και πνευματική. Η
μόνιμη εξασθένηση του ανοσοποιητικού τους συστήματος σημαίνει ότι είναι 12 φορές
πιο πιθανό να πεθάνουν από εύκολα αντιμετωπίσιμες ασθένειες.
http://filosofia-erevna.blogspot.gr/2011/07/blog-post_9362.html
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=92933

12. Διατροφή και υποσιτισμός – Η κατάσταση στον κόσμο
• Περίπου το 30% του πληθυσμού της γης πάσχει από πείνα και υποσιτισμό.
• Οι άνθρωποι που δεν μπορούν να λαμβάνουν κανονική διατροφή με την αναγκαία
ενέργεια και τα ουσιώδη θρεπτικά συστατικά δεν μπορούν να έχουν μια υγιή και
δραστήρια ζωή. Το αποτέλεσμα είναι ανυπολόγιστη απώλεια ανθρωπίνου
δυναμικού και κοινωνικής ανάπτυξης.
• Η πείνα η οποία επηρεάζει 1 άνθρωπο για κάθε 5 στις αναπτυσσόμενες χώρες, είναι
ένα σοβαρό εμπόδιο στην ανάπτυξη των κοινωνιών και των ατόμων. Χωρίς τις
σωστές διορθωτικές παρεμβάσεις, η πείνα, ο υποσιτισμός, οι ασθένειες και ο
θάνατος που προκαλούνται επαναλαμβάνονται σε κάθε γενεά.
• Οι πεινασμένοι υποφέρουν μέσα στη σιωπή και για κάποιο που δεν έχει έμπειρο
μάτι, σε πολλούς από αυτούς, δεν φαίνονται άμεσα εξωτερικά σημεία της
σοβαρότητας της πείνας που τους καταπονεί.
https://www.medlook.net/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF
%CF%86%CE%AE-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-
%CE%94%CE%AF%CE%B1%CE%B9%CF%84%CE%B1/1155.html
Συμπτώματα υποσιτισμού
Η χρόνια πείνα αυξάνει την ευπάθεια στις
ασθένειες. Οι άνθρωποι νιώθουν αδύνατοι και
ληθαργικοί. Η ικανότητα τους για εργασία
μειώνεται και αυτό επηρεάζει την οικονομία. Αυτό
με τη σειρά του συντείνει στην πείνα και τη
φτώχεια που βασανίζει τις οικογένειες με
αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος
που διαιωνίζει το πρόβλημα.
Οι ελλείψεις της διατροφής σε βιταμίνες και άλλα
στοιχεία προκαλεί ανεπάρκεια της σωματικής
ανάπτυξης των παιδιών, μειωμένη ανάπτυξη των
πνευματικών ικανοτήτων και τύφλωση.

13. Τα στοιχεία που δίνει η Παγκόσμια Οργάνωση Τροφίμων
των Ηνωμένων Εθνών
• 1 στους 5 ανθρώπους στις αναπτυσσόμενες χώρες, πάσχει από χρόνιο υποσιτισμό.
Συνολικά επηρεάζονται 777 εκατομμύρια άνθρωποι.
• Κάθε χρόνο πεθαίνουν στις αναπτυσσόμενες χώρες 12 εκατομμύρια παιδιά. Το
55% των θανάτων αυτών οφείλεται στην κακή διατροφή.
• 177 εκατομμύρια παιδιά δεν έχουν κανονική σωματική ανάπτυξη λόγω
υποσιτισμού και πείνας.
• Ένα ποσοστό των βρεφών, που κυμαίνεται από 17% μέχρι ακόμη και 50% του
συνόλου των βρεφών στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, γεννιούνται με χαμηλό
βάρος γέννησης.
https://www.medlook.net/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF
%CF%86%CE%AE-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-
%CE%94%CE%AF%CE%B1%CE%B9%CF%84%CE%B1/1155.html
Τα μεγαλύτερα ποσοστά πείνας στον κόσμο
Η πείνα επηρεάζει ένα στα τρία άτομα ανά τον κόσμο, και αφορούν σε όλες τις
ηλικιακές ομάδες, κυρίως όμως στους φτωχούς και ευάλωτους ανθρώπους. Η μεγάλη
πλειοψηφία των υποσιτιζόμενων ανθρώπων ζει στην Αφρική και την Ασία. Στην
περιοχή της Ινδίας ζει σχεδόν ο μισός πληθυσμός ανθρώπων που υποφέρουν από πείνα.
Η Αφρική και η υπόλοιπη Ασία υπολογίζεται ότι έχουν το υπόλοιπο 40%, ενώ τις
τάξεις των πεινασμένων ανθρώπων συμπληρώνουν οι κάτοικοι της Λατινικής
Αμερικής και άλλων σημείων του κόσμου.
http://www.env-edu.gr/packs/peinastonkosmo/3_2_peina.html

14. Οι επιπτώσεις της πείνας στο άτομο και στην κοινωνία
Οι επιπτώσεις της πείνας στο άτομο
Ο υποσιτισμός σε ατομικό επίπεδο, μπορεί να σημαίνει μια σειρά από επικαλυπτόμενα
προβλήματα. Σε πρώτη φάση, ο χρόνιος κακοσιτισμός οδηγεί σε καθυστερημένη
ανάπτυξη τα μικρά παιδιά και σε αναιμία τους
ενήλικες. Στη συνέχεια, τα πόδια πρήζονται
εξαιτίας της έλλειψης πρωτεϊνών, ενώ
μειώνονται οι αντιστάσεις στις ασθενείς και η
ίαση των τραυμάτων. Επίσης παρουσιάζεται
προοδευτική αδυναμία του οργανισμού και
δυσκολία στην κατάποση, που δεν επιτρέπει
τη σωστή πρόσληψη τροφής. Την ίδια στιγμή,
ποικίλα συμπτώματα (όπως αναιμία, χρόνια
διάρροια, συρρίκνωση οργάνων όπως η
καρδιά και οι πνεύμονες, υποθερμία, μυϊκή
αδυναμία, δυσπεψία) και ασθένειες από την μειωμένη πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων
μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους.
Αναλυτικότερα:
1. Kwashiorkor σημαίνει εγκαταλελειμμένος στα Γκανέζικα. Είναι μια ασθένεια που
προκαλείται όπου η διατροφή είναι ικανοποιητική σε θερμίδες, αλλά φτωχή σε
πρωτεΐνες π.χ. σε κουλτούρες που τρώνε μόνο ρύζι ή καλαμπόκι. Εμφανίζεται
αμέσως μετά τον απογαλακτισμό του παιδιού (εξού και το όνομά του). Προκαλεί
σοβαρά προβλήματα στο συκώτι. Τυπικό της σύμπτωμα επίσης είναι η
χαρακτηριστική διογκωμένη κοιλιά (οίδημα πείνας), που βλέπουμε στις
φωτογραφίες φτωχών παιδιών.
2. Μαρασμός είναι η ασθένεια των
βρεφών, όταν η μητέρα τους
αναγκαστεί να σταματήσει τον
θηλασμό. Προκαλεί ανακοπή της
ανάπτυξης και εκλέπτυνση του
δέρματος. Καθώς συνεχίζεται η
στέρηση πρωτεϊνών, προκαλείται
αδυναμία ανάπτυξης, απώλεια
μυϊκής μάζας, και μειωμένη

15. αντίσταση σε ασθένειες. Κόπωση, ευερεθιστότητα και λήθαργος, είναι ακόλουθα
συμπτώματα που συνδέονται με την έλλειψη πρωτεϊνών.
3. Η αναιμία προκαλείται από την έλλειψη σιδήρου (σίδηρο συναντάμε στο κρέας,
το αυγό, τα καρύδια, τα πράσινα λαχανικά, τα όσπρια) η οποία ταλαιπωρεί
σύμφωνα με εκτιμήσεις πάνω από 1,7 δισεκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο.
4. Goitre. Πρόκειται για τη διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα, που προκαλείται από
την έλλειψη ιωδίου. Ιώδιο υπάρχει άφθονο στα θαλασσινά, αλλά στον Δυτικό
Κόσμο το συναντάμε και στο μαγειρικό αλάτι, οπότε είναι ελάχιστες οι
πιθανότητες να λείψει από τη διατροφή μας.
5. Ασθενές Ανοσοποιητικό Σύστημα. Όταν από τη διατροφή μας λείπει εντελώς ο
ψευδάργυρος (που βρίσκεται στο κρέας, τα δημητριακά ολικής άλεσης, το
σουσάμι και τα οστρακοειδή), οι άμυνες του οργανισμού είναι πολύ χαμηλές, με
αποτέλεσμα να εκδηλώνονται πολύ εύκολα διάρροια και πνευμονία.
6. Μπέρι - μπέρι. Είναι ασθένεια που προκαλείται από την ανεπάρκεια θειαμίνης
(βιταμίνη Β1 - τη συναντάμε στο
χοιρινό, τους σπόρους, τα καρύδια, τα
φασόλια, κλπ.) και η οποία οδηγεί σε
βλάβη του νευρικού συστήματος και
στην αχρηστία των μυών. Άλλα
συμπτώματα έλλειψης είναι η
καρδιακή αρρυθμία, η καρδιακή
ανεπάρκεια, η αδυναμία, δυσκολίες
στο βάδισμα, πνευματική σύγχυση
και παράλυση. Αυτή η ασθένεια
ανακαλύφθηκε πρώτα στην Άπω
Ανατολή όταν διαδόθηκε ευρέως η συνήθεια του εξευγενισμένου ρυζιού, με την
απομάκρυνση από τα πλούσια σε θειαμίνη φλούδια του.
7. Έλλειψη ριβοφλαβίνης (βιταμίνη Β2 - τη συναντάμε στα γαλακτοκομικά
προϊόντα) μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως δερματικά εξανθήματα,
σκασίματα και κοκκίνισμα κοντά στις γωνίες των ματιών και των χειλιών, όπως
επίσης και υπερευαισθησία στο φως (φωτοφοβία). Μπορεί επίσης να προκαλέσει
σκασίματα στις γωνίες του στόματος (χείλωση).
8. Πελλάγρα. Είναι ασθένεια που προκαλείται από την έλλειψη νιασίνης (βιταμίνη
Β3, τη συναντάμε στο κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα μανιτάρια, τα
δημητριακά) και χαρακτηρίζεται
από διάρροια, εξανθήματα
δέρματος, εγκεφαλική
δυσλειτουργία, ερεθισμούς της
γλώσσας και του στόματος, καθώς
και προβλήματα στην κατάποση.
Ιστορικά είχε παρατηρηθεί στην
Ευρώπη όταν οι φτωχοί άνθρωποι
έτρωγαν αποκλειστικά καλαμπόκι.
9. Έλλειψη πυριδοξίνης (βιταμίνη Β6
- τη συναντάμε στο κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια και τις πατάτες) μπορεί να
οδηγήσει σε συμπτώματα όπως αδυναμία, ερεθιστικότητα και αϋπνία. Επίσης, σε
αποτυχία της ανάπτυξης, χειροτέρευση της κίνησης και διαταραχές.
10. Έλλειψη φολικού οξέος ή κοβαλαμίνης (το φολικό οξύ το συναντάμε σε πράσινα
φυλλώδη λαχανικά και το συκώτι και την βιταμίνη Β12 στο κρέας, το γάλα και τα
αυγά) μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία. Τα συμπτώματα είναι μεγάλα, ανωριμότητα

16. των ερυθρών αιμοσφαιρίων, που δείχνει αργή σύνθεση DNA. Άλλα συμπτώματα
περιλαμβάνουν καούρα, διάρροια και συχνές μολύνσεις λόγω καταστολής του
ανοσοποιητικού συστήματος. Επηρεάζει το νευρικό σύστημα, οδηγώντας σε
κατάθλιψη, πνευματική σύγχυση, λιποθυμίες και κούραση.
11. Σκορβούτο. Ασθένεια που προκαλείται από την έλλειψη σε βιταμίνη C
(ασκορβικό οξύ). Τα πρώτα σημάδια έλλειψης της βιταμίνης C είναι το μάτωμα
γύρω από τα δόντια και το σπάσιμο των τριχοειδών αγγείων κάτω από το δέρμα,
που σχηματίζουν εστίες αιμορραγίας. Σημαντική έλλειψη βιταμίνης C δρα στο
νευρικό και το μυϊκό σύστημα. Οδηγεί σε εκφυλισμό των μυών και σε πόνο,
υστερία και κατάθλιψη. Περαιτέρω συμπτώματα είναι η αναιμία, οι συχνές
μολύνσεις, το τραχύ δέρμα και η αποτυχία των πληγών να επουλωθούν. Το
σκορβούτο χαρακτηρίζεται από σπασμούς, πυρετό, απώλεια της πίεσης του
αίματος και οδηγεί στο θάνατο.
12. Κερατομαλάκυνση. Καταστροφή του κερατοειδούς χιτώνα που οδηγεί σε
τύφλωση, και συνδέεται με την έλλειψη της βιταμίνης Α (τη συναντάμε στα
γαλακτοκομικά προϊόντα, τα καρότα και τα ψάρια). Αυτή προκαλεί σε πρώτη
φάση απώλεια της νυχτερινής όρασης. Στα βρέφη και στα παιδιά έλλειψη της
βιταμίνης μπορεί να προκαλέσει μία ασθένεια τη ξηροφθαλμία. Τα μάτια γίνονται
ευαίσθητα στο φως και περιορίζεται ή σταματάει η έκκριση δακρύων που τα
υγραίνουν. Τα βλέφαρα κολλούν και φουσκώνουν ενώ προκαλούνται αλλοιώσεις
και μολύνσεις στον κερατοειδή του ματιού.
13. Ραχίτιδα. Ασθένεια που προκαλείται στα παιδιά από την έλλειψη βιταμίνης D
(που τη συναντάμε στα
γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αυγά
και τα ψάρια), η οποία βοηθά στην
απορρόφηση του ασβεστίου από τον
οργανισμό. Οδηγεί σε
καθυστερημένη ανάπτυξη,
νωθρότητα και μυϊκή αδυναμία,
αλλά και κυρτώσεις των
κλειδώσεων, παραμορφώσεις της
σπονδυλικής στήλης, κλπ.
14. Έλλειψη βιταμίνης Κ (τη συναντάμε κυρίως στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά)
δεν επιτρέπει στο αίμα να πήξει και αυξάνει τον κίνδυνο αιμορραγίας. Επίσης,
επειδή η βιταμίνη αυτή βοηθά στην ενδυνάμωση των οστών, η ανεπάρκειά της
οδηγεί σε υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας. Τέλος, η βιταμίνη Κ
θεωρείται ότι προστατεύει την ελαστικότητα του δέρματος, συνεπώς η έλλειψή της
προκαλεί γρηγορότερη γήρανση του δέρματος.

17. Οι επιπτώσεις της πείνας στην κοινωνία και τον κόσμο
Από την προηγούμενη ενότητα, έγινε φανερό ότι οι επιπτώσεις του κακοσιτισμού σε
κάθε άτομο ξεχωριστά, μπορεί να είναι τραγικές, ακόμα και μοιραίες. Τι συμβαίνει
όμως όταν μια ολόκληρη κοινωνία μαστίζεται από την πείνα;
 Μια πρώτη συνέπεια, είναι ότι η κοινωνία αυτή δεν μπορεί να έχει φυσιολογική
ανάπτυξη, εξαιτίας του φαύλου κύκλου της φτώχειας και της πείνας. Για να
κατανοήσουμε γιατί συμβαίνει αυτό, πρέπει να ξεκινήσουμε τον συλλογισμό μας
παρατηρώντας το πιο ευαίσθητο τμήμα του συνόλου, που είναι τα παιδιά. Η
φτώχεια και η ανεπαρκής ποσότητα τροφής έχουν ως αποτέλεσμα όχι μόνο τη
δημιουργία προβλημάτων υγείας και ανάπτυξης των παιδιών, αλλά συμβάλλουν
και στην αναπαραγωγή της ανεργίας και τη διαιώνιση της φτώχειας.
Πολλά παιδιά -και ιδίως κορίτσια- συχνά πρέπει να βοηθούν τις οικογένειές τους
να βγάλουν ένα μικρό εισόδημα που θα τους επιτρέψει να επιβιώσουν με
αποτέλεσμα αντί να πηγαίνουν στο σχολείο να δουλεύουν στα χωράφια.
Επομένως, η φτώχεια εμποδίζει την εκπαίδευση, γιατί πολλά παιδιά αναγκάζονται
να μην πηγαίνουν στο σχολείο. Ακόμα όμως και αν τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο
αλλά πεινάνε, αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες στο να συγκεντρωθούν και να
αφομοιώσουν γνώσεις. Κατά συνέπεια πείνα κλέβει από τα παιδιά το δικαίωμα
στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων, δηλαδή στη μόρφωση. Συνεχίζοντας τον
συλλογισμό μας, τα παιδιά που δεν έχουν ούτε τις βασικές γνώσεις ανάγνωσης και
γραφής, είναι πολύ δύσκολο στο μέλλον να βρουν μια δουλειά και σχεδόν
αδύνατον μια καλά αμειβόμενη δουλειά, κάτι που θα τους βοηθήσει να βγουν από
τις συνθήκες φτώχειας που βιώνουν. Το συμπέρασμα είναι ότι η φτώχεια και η
πείνα οδηγούν στην ανεργία καθώς και το αντίστροφο, η ανεργία οδηγεί στην
πείνα και τη φτώχεια. Δημιουργείται δηλαδή ένας φαύλος κύκλος. Από εκεί και
πέρα, εάν σε μια χώρα υπάρχει μόνο ένας μικρός αριθμός δυνατών, μορφωμένων
και υγιών ανθρώπων οι οποίο μπορούν να εργαστούν, είναι πολύ δύσκολο για τη
χώρα αυτή να χτίσει μια δυνατή οικονομία. Έτσι, όταν ο πληθυσμός ενός κράτους
υποσιτίζεται, μειώνονται η παραγωγικότητα και ο πλούτος. Και ο κύκλος
συνεχίζεται.
 Μια δεύτερη συνέπεια της Πείνας σε κοινωνικό επίπεδο, είναι η πρόκληση
αναταραχών, συρράξεων και συγκρούσεων, οι οποίες με τη σειρά τους ενισχύουν
τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα και δεν επιτρέπουν την εφαρμογή προγραμμάτων
για την επίλυσή της. Δημιουργείται συνεπώς ένας ακόμη φαύλος κύκλος, σαν
εκείνον που εξετάσαμε στην προηγούμενη παράγραφο. Ας δούμε πώς συμβαίνει
αυτό: Σε πολλά σημεία του κόσμου (στις μέρες μας στην Αϊτή, το Μεξικό και
αλλού), οι άνθρωποι ξεσηκώνονται απελπισμένοι από την φτώχεια και την πείνα
και προσπαθούν να ανατρέψουν το υφιστάμενο σύστημα κοινωνικής

18. διαστρωμάτωσης και να διαμορφώσουν μια δικαιότερη κοινωνία. Η ρήξη τους σε
σχέση με τις εκάστοτε κυβερνήσεις, οδηγεί συνήθως στη δημιουργία
επαναστατικών ομάδων, οι οποίες προσπαθώντας να καταλάβουν την εξουσία
μεταχειρίζονται βία και σπέρνουν την καταστροφή στο πέρασμά τους.
Ωστόσο, στην ανθρώπινη ιστορία οι συγκρούσεις και ο πόλεμος αποτέλεσαν και
αποτελούν μια από τις βασικές αιτίες που προκαλούν τις πιο έντονες, σοβαρές και
γενικευμένες καταστάσεις πείνας. Ο πόλεμος έχει επιπτώσεις που μοιάζουν με αυτές
των φυσικών καταστροφών. Οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τα σπίτια τους σε αναζήτηση
ασφάλειας, αφήνοντας πίσω τα χωράφια τους, τα ζώα ή τους καρπούς τους. Συχνά δε
μπορούν να επιστρέψουν παρά μόνο μήνες αργότερα. Επιπλέον, στον πόλεμο, η τροφή
μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως όπλο. Οι στρατιώτες οδηγούν τους αντιπάλους τους σε
παράδοση καταστρέφοντας τα αποθέματα τροφών ή πλήττοντας τις τοπικές αγορές
τους.
Συμπερασματικά, οι επιπτώσεις της πείνας σε κοινωνικό επίπεδο, περιλαμβάνουν την
υπανάπτυξη του συνόλου, τις κοινωνικές αναταραχές και την παγίδευση του μέλλοντος
μιας περιοχής σε καταστροφικούς φαύλους κύκλους, από τους οποίους είναι πολύ
δύσκολο να εξέλθει χωρίς σημαντική εξωτερική βοήθεια.
http://www.env-edu.gr/packs/peinastonkosmo/3_2_peina.html

19. 3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ
ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
«ΠΕΙΝΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ»
ΟΜΑΔΑ 2
Στοιχεία και Οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της
καταπολέμησης της φτώχειας και του υποσιτισμού στον πλανήτη.
Υπάρχει λύση στο πρόβλημα της πείνας και του υποσιτισμού;
Είναι η Φιλανθρωπία από μόνη της, η λύση στο πρόβλημα της φτώχειας και
της πείνας στον κόσμο;
ΕΛΕΝΑ ΣΥΚΙΩΤΗ
ΙΩΑΝΝΑ ΤΖΟΤΖΙ
ΒΙΝΙΑΝΑ ΤΡΕΜΠΕΛΑ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΙΣΤΙΔΗΣ
2015-2016

20. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η φτώχεια αποτελεί ένα κοινωνικό φαινόμενο που εμφανίζεται πλέον σε κάθε περιοχή
του πλανήτη. Ανάλογα με το που εμφανίζεται η φτώχεια, δηλαδή σε αναπτυγμένες ή σε
αναπτυσσόμενες χώρες, προσδίδεται και μια διαφορετική προσέγγιση (σχετική-
απόλυτη). Στην περίπτωση της μελέτης της παιδικής φτώχειας, το παιδί δεν εξετάζεται
ως μονάδα, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του ενήλικα, αλλά πάντοτε εντός του
πλαισίου που το περιβάλλει, δηλαδή την οικογένειά του και το σχολείο του. Η
αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας αποτελεί βασικό άξονα της κοινωνικής πολιτικής
στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι επιπτώσεις της φτώχειας στη ζωή του παιδιού μπορεί να
επιδράσουν καταλυτικά στην υγεία του, την ψυχολογία του, την εκπαίδευσή του και
γενικότερα στη συμμετοχή του στις κοινές δραστηριότητες των συνομηλίκων του.
Η Συνάντηση Κορυφή των Ηνωμένων Εθνών το 2000 έθεσε οκτώ αναπτυξιακούς
στόχους, οι οποίοι θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το 2015. Οι δυο πρώτοι
αφορούσαν την εκ βάθρων την εξάλειψη της «ακραίας» (extreme) φτώχειας και της
πείνας καθώς και τη δημιουργία μιας παγκόσμιας στοιχειώδους εκπαίδευσης. Η σχέση
μεταξύ της φτώχειας και της εκπαίδευσης είναι σχέση αλληλεπίδρασης και
αλληλοσυμπλήρωσης: η φτώχεια περιορίζει τις ευκαιρίες για πρόσβαση στην
εκπαίδευση, ενώ από την άλλη μεριά η εκπαίδευση αποτελεί έναν από τους
κυριότερους μηχανισμούς βάσει των οποίων είναι δυνατόν να ξεφύγει κανείς από την
κατάσταση της φτώχειας. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί την ακόλουθη δυσκολία: ο
μαθητής από φτωχή οικογένεια αδυνατεί να προχωρήσει στις εκπαιδευτικές βαθμίδες,
γεγονός το οποίο τον εμποδίζει ταυτόχρονα να βγει από την κατάσταση της φτώχειας.
Το κοινωνικό φαινόμενο της φτώχειας αποτελεί ένα μόνιμο πρόβλημα που απασχολεί
την υφήλιο και που τα αποτελέσματά του είναι ορατά στο βιοτικό επίπεδο των
οικογενειών και των παιδιών τους.
Το θέμα της φτώχειας σε σχέση με τα παιδιά και τις επιπτώσεις που έχει για τη ζωή
τους, έχει απασχολήσει ένα πλήθος μελετητών εδώ και πολλές δεκαετίες, καθώς οι
περισσότερες έρευνες μελετούν τα ποσοστά φτώχειας τα οποία υπάρχουν ανά
οικογένεια. Ωστόσο οι έρευνες που έχουν ασχοληθεί με τις διαδικασίες βάσει των
οποίων η φτώχεια επιδρά στην εκπαίδευση των παιδιών είναι εξαιρετικά
περιορισμένες. Αυτή η έλλειψη στην έρευνα πιθανότατα να οφείλεται στην ελάχιστη
σημασία που δόθηκε στις έμμεσες επιδράσεις που μπορεί να έχει η φτώχεια για την
εκπαίδευση και τη ζωή των παιδιών.
ΠΩΣ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ;
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ;
ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΟΠΩΣ Η UNICEF, ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ
ΣΥΝΟΡΑ, ACTION AID…

21. Παγκόσμιοι οργανισμοί για την αντιμετώπιση της φτώχειας
Για να μπορέσει να επιτευχθεί η αντιμετώπιση και εξάλειψη ενός μέρους της φτώχειας
έχουν ιδρυθεί και συνεχίζουν να ιδρύονται παγκόσμιοι οικονομικοί οργανισμοί. Οι
κυριότεροι από αυτούς είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (Δ.Ν.Τ), η Παγκόσμια
Τράπεζα και η Unicef. Ο ρόλος τους αφορά την οικονομική στήριξη και ενίσχυση των
τριτοκοσμικών χωρών, οι οποίες βιώνουν έντονα το φαινόμενο της φτώχειας. Ακόμη
αποσκοπούν στην ένταξή τους στον δυτικό κόσμο από τον οποίο εξαρτώνται σε μεγάλο
βαθμό.
ΔΙΕΘΝΕΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ
Στα πλαίσια της ανοικοδόμησης των καπιταλιστικών βιομηχανικών κοινωνιών που
είχαν ερειπωθεί μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο δημιουργήθηκαν το 1944 το
Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα, δύο οργανισμοί που ο
αρχικός τους ρόλος ήταν να στηρίξουν την προσπάθεια αυτή. Μία δεύτερη πρόθεσή
τους ήταν η ενσωμάτωση του Νότου στην παγκόσμια κοινωνία η οποία κυριαρχείται
από φορείς συγκεντρωμένου πλούτου μέσα στο Βορρά. Αργότερα, στράφηκαν προς
αυτό που αποκαλείται «ανάπτυξη» του Τρίτου Κόσμου και που συχνά είναι μια μορφή
ελεγχόμενης υπανάπτυξης.
Ο ρόλος του Δ.Ν.Τ είναι να επιβλέπει το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα
παρακολουθώντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τα ισοζύγια πληρωμών και
προσφέροντας βοήθεια όταν αυτή ζητηθεί. Κύριος σκοπός του είναι η αρμονική
συνεργασία ανάμεσα στα κράτη-μέλη με ομαλή και σταθερή ανάπτυξη του διεθνούς
εμπορίου. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού έχουν τεθεί κάποια μέτρα μεταξύ των
οποίων είναι τα ακόλουθα:
 Η διαδικασία ομαλής προσαρμογής κάθε κράτους-μέλους στις συναλλαγματικές
ισοτιμίες.
 Οι διεθνείς διαβουλεύσεις σε περίπτωση μεταρρύθμισης κάποιας συναλλαγματικής
μεθόδου.
 Επιβολές ορισμένων περιοριστικών συναλλαγματικών μέτρων
 Άρση αυτών των μέτρων σε περίπτωση που διαπιστωθεί κάποια οικονομική
βελτίωση στο κράτος-μέλος.
Από την άλλη, η Παγκόσμια Τράπεζα είναι ένας άλλος χρηματοπιστωτικός οργανισμός
που στοχεύει στην μείωση του βαθμού της φτώχειας στις τριτοκοσμικές χώρες μέσα
από την δημιουργία αναπτυξιακών έργων όπως σχολεία, έργα υποδομής κ.λπ. Έχει
ενισχύσει με δάνεια την ανάπτυξη δυτικών ευρωπαϊκών χωρών όπως τη Γαλλία.
Παρέχει υλική ενίσχυση μέσω προγραμμάτων που δημιουργεί ανάλογα με την
οικονομική κατάσταση κάθε κράτους και άλλες παραμέτρους που σχετίζονται με αυτή

22. Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Η Εκκλησία της Ελλάδος ασκεί ένα τεράστιο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο προς
ανακούφιση των πασχόντων, το οποίο επιτελείται με επτακόσια περίπου Ιδρύματα στην
Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών και τις Ιερές Μητροπόλεις.
Ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω δράσεις:
 Για το έτος 2010, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος κατέβαλε το ποσόν
των εξακοσίων χιλιάδων ευρώ περίπου για Υποτροφίες συνολικά σε100 Έλληνες
Φοιτητές που σπουδάζουν στο Εξωτερικό και Αλλοδαπούς Φοιτητές που κάνουν
τις σπουδές τους στα Ελληνικά Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, καλύπτοντας
παράλληλα την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε όλες τις περιπτώσεις που αυτή
χρειάστηκε, μέχρι οι Φοιτητές να λάβουν την φοιτητική ταυτότητα από την Σχολή
τους.
 Σύμφωνα με την επιτροπή του Ενοριακού Φιλόπτωχου Ταμείου του Ιερού Ναού
Αγίων Πάντων Θεσσαλονίκης, «Το Ενοριακό συσσίτιο του Ιερού Ναού Αγίων
Πάντων λειτουργεί αδιάκοπα, παρά τις όποιες δυσκολίες και αντιξοότητες από τον
Οκτώβριο του 1971. Στα πλαίσια της λειτουργίας του σιτίζονται επί καθημερινής
βάσεως 200 άτομα που διαβιώνουν μέσα στη φτώχεια και την ανέχεια, που
στερούνται ακόμα και των αναγκαίων. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι άστεγοι,
άρρωστοι, αλκοολικοί, ηλικιωμένοι, ανασφάλιστοι ή χαμηλοσυνταξιούχοι,
άνθρωποι δηλαδή που δεν είναι σε θέση να εργαστούν και να εξασφαλίσουν τα
προς το ζην, θύματα όχι μόνο εσφαλμένων επιλογών τους αλλά και της αδιαφορίας
και της σκληρότητας όλων των συνανθρώπων τους».
H ActionAid
H ActionAid είναι μια διεθνής, μη κυβερνητική, αναπτυξιακή οργάνωση. Δουλεύουνε
μαζί με περισσότερους από 15 εκατομμύρια ανθρώπους σε 45 χώρες για έναν κόσμο
χωρίς φτώχια και αδικία. H ActionAid ξεκίνησε από τη Μεγάλη Βρετανία, στις αρχές
της δεκαετίας του ʼ70, ως μια καθαρά φιλανθρωπική οργάνωση, με 88 υποστηρικτές
που έγιναν ανάδοχοι σε 88 παιδιά στην Ινδία και την Κένυα. Αρχικά, η δράση
επικεντρώθηκε στην παροχή υλικής βοήθειας, όπως νερό, τροφή και είδη πρώτης
ανάγκης, καθώς και στην εξασφάλιση εκπαίδευσης για τα παιδιά. Στην πορεία έγινε
φανερό ότι το να παρέχει κανείς είδη πρώτης ανάγκης ανακουφίζει το πρόβλημα μόνο
προσωρινά, ενώ δεν αντιμετωπίζει τις πραγματικές αίτιες της φτώχειας που είναι
σύμφωνα με την ActionAid η άνιση κατανομή δύναμης και πόρων. Για το λόγο αυτό, η
ActionAid διεύρυνε το πεδίο δράσης της σε διεθνές επίπεδο ασκώντας ταυτόχρονα
πίεση στη διεθνή κοινότητα για την καταπολέμηση των βαθύτερων αιτιών της
φτώχειας.
Με την πάροδο των χρόνων, η ActionAid μετεξελίχθηκε σε μια διεθνή μη
κυβερνητική αναπτυξιακή οργάνωση, για την καταπολέμηση της απόλυτης
φτώχειας και της ανισότητας.
Το όραμα της είναι: Ένας κόσμος χωρίς φτώχεια και αδικία, μέσα στον οποίο κάθε
άτομο απολαμβάνει το δικαίωμα να ζει με αξιοπρέπεια.
Η αποστολή της είναι: Να δουλεύει σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο μαζί με
τους φτωχούς και περιθωριοποιημένους ανθρώπους, για να καταπολεμηθεί η φτώχεια
και η αδικία.

23. Για περισσότερα από 35 χρόνια η ActionAid στέκεται στο πλευρό συνανθρώπων μας,
σε περισσότερες από 40 χώρες του κόσμου οι οποίοι αντιμετωπίζουν την απόλυτη
φτώχεια. Η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων αυτών βρίσκονται σε περιοχές που
υπέστησαν την αποικιακή εξουσία στην Ασία, την Αφρική και τη Νότια Αμερική. Σε
όλες τις χώρες όπου αναπτύσσονται τα προγράμματα της ActionAid, δεν επιβάλλονται
λύσεις. Τα προγράμματα δουλεύονται μαζί με τους κατοίκους του αναπτυσσόμενου
κόσμου, αναζητώντας νέες προοπτικές, αξιοποιώντας τις δυνατότητές τους στο μέγιστο
και δημιουργώντας βασικές υποδομές ώστε οι βελτιώσεις στις συνθήκες διαβίωσής
τους να είναι μόνιμες και ουσιαστικές. Ο στόχος δεν είναι η πρόσκαιρη ανακούφιση
των αναγκών τους αλλά η ενδυνάμωσή τους ώστε να αλλάξουν την καθημερινότητά
τους με τις δικές τους δυνάμεις.
Η ActionAid δουλεύει σε επίπεδο κοινοτήτων υλοποιώντας έργα αναπτυξιακής
υποδομής, υποστηρίζοντας τους φτωχούς και περιθωριοποιημένους ανθρώπους ώστε
να αναγνωρίσουν και να διεκδικήσουν αποτελεσματικά τα δικαιώματά τους,
αναλαμβάνοντας σταδιακά την ευθύνη της δικής τους ανάπτυξης. Μέσα από τη δράση
της η ActionAid, συνεργάζεται με τις τοπικές κοινωνίες ώστε τα έργα βιώσιμης
ανάπτυξης που υλοποιεί να καλύπτουν τις ανάγκες των κατοίκων, να ενσωματώνονται
στις ήδη υπάρχουσες υποδομές, να σέβονται το περιβάλλον και να προσφέρουν στους
κατοίκους ευκαιρίες ουσιαστικής βελτίωσης της καθημερινότητάς τους.
Παράλληλα η ActionAid ως σύμβουλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών σε θέματα
παγκόσμιας ανάπτυξης, από το 1991, ασκεί πίεση στα διεθνή κέντρα λήψης
αποφάσεων ώστε να αναθεωρηθούν αποφάσεις και πρακτικές που πλήττουν την
ανάπτυξη των φτωχών περιοχών του πλανήτη μας και τις καθηλώνουν σε ένα φαύλο
κύκλο φτώχειας.
.
Η ActionAid διεθνώς δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 40 χώρες σε Αφρική,
Ασία και Λατινική Αμερική: Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία,
Δανία, Αυστραλία, Σουηδία, Μπαγκλαντές, Βραζιλία, Μπουρκίνα Φάσο, Μπουρούντι,
Καμπότζη, Αφγανιστάν, Κίνα, Δημοκρατία του Κονγκό, Δομινικανή Δημοκρατία,
Ισημερινός(Εκουαδόρ), Ελ Σαλβαδόρ, Αιθιοπία, Γκάμπια, Γκάνα, Γουατεμάλα,
Γουινέα, Αϊτή, Ινδία, Λάος, Κένυα, Λιβερία, Μαλάουι, Μοζαμβίκη, Μυανμάρ, Νεπάλ,
Νικαράγουα, Νιγηρία, Πακιστάν, Περού, Ρουάντα, Σενεγάλη, Σιέρα Λεόνε, Σομαλία,
Τανζανία, Ουγκάντα, Βιετνάμ, Ζάμπια, Ζιμπάμπουε.

24. Οι αξίες τους στην ActionAid
 Αμοιβαίος σεβασμός: αναγνωρίζουνε την έμφυτη αξία όλων των ανθρώπων και
την αξία της διαφορετικότητας τους
 Ισότητα και δικαιοσύνη: συνεργάζονται για να εξασφαλίσουνε ίσες ευκαιρίες σε
όλους, ανεξάρτητα από φυλή, ηλικία, γένος, κοινωνική θέση, σωματική
κατάσταση, έθνος, αναπηρία, τοποθεσία και θρησκείας
 Ειλικρίνεια και διαφάνεια: είναι υπεύθυνοι σε όλα τα επίπεδα για την
αποτελεσματικότητα των ενεργειών τους και ανοικτοί στην κριτική και στην
επικοινωνία τους.
 Αλληλεγγύη: με τους φτωχούς, αδύναμους και περιθωριοποιημένους.
 Θάρρος της πεποίθησης: είναι δημιουργικοί και προκαλούνε τα στερεότυπα,
τολμηροί και καινοτόμοι, χωρίς τον φόβο της αποτυχίας στην προσπάθειά τους για
το μέγιστο πιθανό αντίκτυπο του έργου τους ενάντια στις βαθύτερες αιτίες της
φτώχειας και της ανισότητας.
 Ανεξαρτησία: από οποιοδήποτε θρησκευτικό ή πολιτικό δεσμό.
 Σεμνότητα: στην παρουσίαση και τη συμπεριφορά τους, αναγνωρίζοντας ότι είναι
μέρος μιας ευρύτερης παγκόσμιας συμμαχίας ενάντια στην φτώχεια και την αδικία
http://www.actionaid.gr/i-actionaid

25. UNICEF
Η UNICEF (προφέρεται Γιούνισεφ, προέρχεται από τους
αρχικούς χαρακτήρες των αγγλικών λέξεων: United
Nations Children ‘s Fund, Ταμείο Παιδιών του
Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών), δημιουργήθηκε από την
γενική συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, στις
11 Δεκεμβρίου 1946. Γενικός στόχος της είναι η παροχή
μακροπρόθεσμης ανθρωπιστικής βοήθειας σε παιδιά και
μητέρες που ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς και η
στήριξη σχετικών αναπτυξιακών προγραμμάτων. Το 1953
η UNICEF έγινε μόνιμο μέλος του συστήματος του
Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και έχει την έδρα της στην Νέα Υόρκη.
Τα κύρια έσοδα της UNICEF προέρχονται από κυβερνήσεις κρατών, καθώς και ιδιώτες
και ανέρχονταν για το 2006 στα 2.781.000.000 δολάρια Η.Π.Α.. Το 1965 της
απονεμήθηκε το Νόμπελ ειρήνης.
Η UNICEF διαθέτει γραφεία σε πάνω από 200 χώρες, τα οποία υπάγονται οργανικά σε
7 επί μέρους γεωγραφικούς τομείς. Η διοίκηση ασκείται από την έδρα στην Νέα
Υόρκη. Σε αντίθεση με μη κυβερνητικές οργανώσεις ανάλογου ανθρωπιστικού
χαρακτήρα, η UNICEF είναι διακυβερνητικός οργανισμός και έτσι υπολογίσιμος για
τις κυβερνήσεις των κρατών. Αυτό το χαρακτηριστικό προσφέρει επιπλέον
δυνατότητες και ευελιξία για δραστηριοποίηση σε κάθε χώρα, αλλά μπορεί σε

26. μεμονωμένες περιπτώσεις να αποτελέσει και εμπόδιο σε χώρες με ολοκληρωτικό
καθεστώς.
https://www.unicef.gr/
ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι μια διεθνής, ανεξάρτητη, ιατρική,
ανθρωπιστική οργάνωση η οποία παρέχει βοήθεια σε όσους βρίσκονται
σε ανάγκη λόγω κρίσεων που προκαλούνται από φυσικούς ή ανθρώπινους
παράγοντες και σε όσους υποφέρουν από φυλετικές, κοινωνικές και
πολιτικές διακρίσεις.
Το έργο τους βασίζεται στην οργάνωση αποστολών σε περιοχές που βρίσκονται σε
κίνδυνο. Παρέχουν ιατρική φροντίδα χορηγώντας θεραπείες στους ασθενείς που
έρχονται αντιμέτωποι με σοβαρές ασθένειες, προσφέρουν τα απαραίτητα τρόφιμα
στους φτωχούς πληθυσμούς αποφεύγοντας έτσι τον υποσιτισμό τους. Γενικά, τα μέλη
αυτού του μη κερδοσκοπικού οργανισμού αγωνίζονται για να καλύψουν τη όποια
ανάγκη των λαών του Τρίτου Κόσμου.
είναι μια διεθνής, ανεξάρτητη, ιατρική και ανθρωπιστική οργάνωση, που παρέχει
επείγουσα βοήθεια σε άτομα που έχουν πληγεί από ένοπλες συγκρούσεις, επιδημίες,
αποκλεισμό από την παροχή ιατρικής φροντίδας για παράδειγμα εξαιτίας φυσικών
καταστροφών, κυρίως σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας, που έχουν έλλειψη ειδών
πρώτης ανάγκης.
Η οργάνωση είναι γνωστή στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου από τη Γαλλική
ονομασία της ή απλά MSF, αλλά και στον Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η
ονομασία που χρησιμοποιείται συνήθως είναι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Doctors Without
Borders). Το 2007 πάνω από 26.000 ντόπιοι, γιατροί, νοσηλευτές και άλλοι
επαγγελματίες υγείας, λογιστικοί εμπειρογνώμονες, μηχανικοί ύδρευσης και
αποχέτευσης και διοικητικοί υπάλληλοι παρείχαν ιατρική βοήθεια σε περισσότερες από
60 χώρες.

27. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ιδρύθηκαν το 1971 από μια μικρή ομάδα Γάλλων γιατρών
και δημοσιογράφων, η οποία πίστευε ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα στην
ιατρική περίθαλψη, ανεξάρτητα από τη φυλή, τη θρησκεία, τα πιστεύω ή τις πολιτικές
πεποιθήσεις, και ότι οι ανάγκες αυτών των ανθρώπων υπερβαίνουν το σεβασμό για τα
εθνικά σύνορα.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα είναι αναγνωρισμένο ως μη κερδοσκοπικό
σωματείο από το Δεκέμβριο του 1990 και έχει έδρα την Αθήνα. Το Ελληνικό Τμήμα
ξεκίνησε τη δράση του το 1990 και σήμερα συνεργάζεται με το Ισπανικό Τμήμα των
Γιατρών Χωρίς Σύνορα μέσα από το Κοινό Επιχειρησιακό Κέντρο Βαρκελώνης -
Αθήνας (OCBA). Το τμήμα διοικείται από ένα επταμελές διοικητικό συμβούλιο το
οποίο εκλέγεται από την Ετήσια Γενική Συνέλευση και αποτελείται από εθελοντές.
Σήμερα αριθμεί πάνω από 136.000 υποστηρικτές που ενημερώνονται από το τριμηνιαίο
περιοδικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και άλλες ενημερωτικές εκδόσεις.
Μέχρι τώρα πάνω από 450 Έλληνες γιατροί, νοσηλευτές, διοικητικοί και τεχνικοί
έχουν συμμετάσχει σε προγράμματα σε πάνω από 40 χώρες. Το Ελληνικό Τμήμα
λειτουργεί προγράμματα στη Ζάμπια, το Νίγηρα, τη Λαϊκή Δημοκρατία του
Κονγκό και το Μαρόκο, ενώ έχουν ολοκληρωθεί προγράμματα στο Μαλάουι,
τη Λιβερία, την Αρμενία, τη Γιουγκοσλαβία, την Παλαιστίνη, τη Γεωργία, τη Ρωσία,
το Καζακστάν, την Μοζαμβίκη, την Ινδία και την Τουρκία.
http://www.msf.gr/
Οι Γιατροί του Κόσμου
Οι Γιατροί του Κόσμου – Ελλάδας (ΓτΚ – Ελλάδας), ιδρύθηκαν το 1990 και
αποτελούν μία ιατρική, ανθρωπιστική Μη
Κυβερνητική Οργάνωση, μέλος του Διεθνούς
Δικτύου των Γιατρών του Κόσμου το οποίο
αποτελείται από 15 αντιπροσωπείες
(Αργεντινή, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία,
Ελβετία, Ελλάδα, Ηνωμένες Πολιτείες
Αμερικής, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία,
Ισπανία, Καναδάς, Λουξεμβούργο, Ολλανδία,
Πορτογαλία και Σουηδία).
Κινητήρια αρχή της οργάνωσης είναι ότι κάθε ανθρώπινη ύπαρξη έχει δικαίωμα στην
ανθρωπιστική βοήθεια, ανεξάρτητα από το φύλο, την καταγωγή, το σεξουαλικό
προσανατολισμό, τη θρησκεία, την ιδεολογία ή πολιτική πεποίθηση. Κατά συνέπεια, οι
Γιατροί του Κόσμου δρουν με βάση τις αρχές της ουδετερότητας και της αμεροληψίας.
Το γεγονός όμως ότι διατηρούν την ουδετερότητά τους, δεν τους εμποδίζει από το να
μιλούν ανοιχτά για την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων όταν οι ίδιοι
γίνονται αυτόπτες μάρτυρες. Όπου αυτό είναι δυνατόν, οι Γιατροί του Κόσμου
επισημαίνουν τους κινδύνους από ανάλογες καταπατήσεις, είτε μέσω της σιωπηλής
διπλωματίας, είτε με τη βοήθεια των ΜΜΕ.
Από την αρχή της δράσης τους, οι Γιατροί του Κόσμου Ελλάδας έχουν δημιουργήσει
πλήθος προγραμμάτων τόσο στο εσωτερικό της χώρας αλλά και στο εξωτερικό με
στόχο την παροχή ιατρικών και άλλων υπηρεσιών σε περιθωριοποιημένες
πληθυσμιακές ομάδες που δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και χρειάζονται
ιατρική περίθαλψη.

28. Μακροπρόθεσμος στόχος των Γιατρών του Κόσμου είναι να κάνουν την υγεία βασικό
ανθρώπινο δικαίωμα.
http://mdmgreece.gr/
Υπάρχει λύση στο πρόβλημα της πείνας και του υποσιτισμού;
Μέσα από την προσφορά φαγητού, ρουχισμού και στέγης, η ανθρωπότητα προσπαθεί από
πολύ παλιά να περιορίσει τον πόνο και την δυστυχία των ανθρώπων που στερούνται τα
βασικά. Ωστόσο είναι η Φιλανθρωπία από μόνη της, η λύση στο πρόβλημα της φτώχειας
και της πείνας στον κόσμο;
Διάβασα στο διαδίκτυο ότι το 30% του πληθυσμού του πλανήτη μας υποσιτίζεται. Το
ποσοστό αυτό είναι πολύ μεγάλο όταν ένας περίπου στους τρεις ανθρώπους πεινάει.
Δεν έχει να φάει. Δεν βρίσκει την τροφή που πρέπει για να ζήσει.
Η πιο άσχημη εικόνα όμως είναι αυτή των παιδιών που ψάχνουν φαγητό στα σκουπίδια
ή πίνουν νερό από κάτι λακκούβες γεμάτες χώμα. Παιδιά που διακρίνονται τα κόκαλά
τους ή οι κοιλιές τους είναι πρησμένες και είναι έτοιμα να πεθάνουν.
Στεναχωρήθηκα πάρα πολύ με αυτές τις φωτογραφίες. Ένοιωσα πολύ τυχερός που
κάθε μέρα έχω το φαγητό μου, τα ρούχα μου, το σπίτι μου και την οικογένειά μου να
με φροντίζουν και να έχω ότι χρειαστώ εύκολα και γρήγορα.
Αμέσως μετά σκέφτηκα πως αν δίναμε λίγα από τα φαγητά μας ή τα ρούχα μας σε αυτά
τα παιδιά ίσως βοηθούσαμε κάποια από αυτά και αν αυτό γινόταν από όλους μας η
βοήθεια θα ήταν πολύ μεγάλη.
Έψαξα πάλι στο διαδίκτυο και βρήκα κάποιους οργανισμούς που αυτή τη βοήθεια την
δίνουν πολλά χρόνια σ’ αυτά τα παιδιά. Τέτοιοι είναι η UNICEF, ο Ερυθρός Σταυρός,
οι Γιατροί χωρίς σύνορα, ο ΟΗΕ αλλά και άλλοι πολλοί.

29. Μαζεύουν τρόφιμα, φάρμακα, ρούχα, βιβλία και ότι άλλο βάζει ο νους του ανθρώπου
και τα στέλνουν στα κράτη που το πρόβλημα του υποσιτισμού είναι μεγάλο. Και στους
μεγάλους αλλά κυρίως στα παιδιά.
Μετά όμως προβληματίστηκα και άρχισα να αναρωτιέμαι ότι αφού το 70% των
ανθρώπων μπορούν να βοηθήσουν το 30% που πεινάνε γιατί το πρόβλημα δεν λύνεται;
Δεν δίνουν πολλά αυτοί που έχουν σε αυτούς που δεν έχουν ή συμβαίνει κάτι άλλο;
Μήπως δεν υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον για βοήθεια και όλοι λένε μεγάλα λόγια
αλλά στην πράξη δεν κάνουν τίποτε; Μήπως τελικά δεν είμαστε τόσο φιλάνθρωποι ή
μήπως η ανθρωπότητα έχει χάσει την ανθρωπιά της και ζούμε σαν άγρια θηρία;
Απορίες, ερωτήσεις πολλές και πάλι ψάξιμο στο διαδίκτυο. Βρήκα λοιπόν ότι η γη μας
δυσκολεύεται να μας θρέψει όλους όσο εμείς πολλαπλασιαζόμαστε και η γη μας απλά
δεν μεγαλώνει. Ίδια γη περισσότερος κόσμος Λιγοστεύουν τα προϊόντα από τις
καλλιέργειες και απλά δε φτάνουν για όλους. Τρώνε οι πιο προοδευμένες χώρες και οι
άλλες πεινάνε.
Βρήκα όμως και ένα ωραίο κινέζικο ρητό που λέει : « Αν δώσεις από φιλανθρωπία ένα
ψάρι σε έναν φτωχό που πεινάει τον σώζεις για μια μέρα. Μάθε τον να ψαρεύει και τον
σώζεις για μια ζωή».
Άρα οι φτωχοί πρέπει να μορφωθούν καλύτερα. Να μάθουν πως θα βγάζουν πιο πολύ
στάρι, πιο πολύ λάδι και γενικά πιο πολλά προϊόντα. Τους στέλνουμε λοιπόν ότι
μπορούμε σε τρόφιμα , φάρμακα και ρούχα αλλά τους στέλνουμε και δασκάλους να
τους μάθουν πως θα καλλιεργούν καλύτερα τη γη τους. Με τη βοήθεια της επιστήμης
μπορούμε να παράγουμε και περισσότερα αλλά και καλύτερα αγαθά. Κάποιος όμως
πρέπει να τους το δείξει αυτό να τους το μάθει.
 Τους στέλνουμε λεφτά και επιστήμονες για να τους δείξουν πώς να χτίσουν
εργοστάσια και να φτιάχνουν τα δικά τους φάρμακα.
 Τους βοηθάμε να χρησιμοποιήσουν τα αποθέματα σε πετρέλαιο ή άλλες πρώτες
ύλες που έχουν για να παράγουν τη δική τους ενέργεια.
 Τους εξηγούμε ότι το να κάνει κάποιος πολλά παιδιά είναι ωραίο αλλά πρέπει να
σκεφτεί και πως θα τα θρέψει. Όχι να κάνει κάποιος 20 παιδιά και να πεινάνε όλοι
μαζί.
Μετά από όλα όσα διάβασα – και ήταν και πολλά γιατί με πίεζε ο μπαμπάς μου –
κατέληξα στο εξής. Η Φιλανθρωπία δεν φτάνει.
Πρέπει να αναπτύξουμε την αλληλεγγύη μεταξύ μας όλοι οι άνθρωποι. Να μην κοιτάμε
μόνο τον εαυτό μας αλλά και τους δίπλα μας, τους γύρω μας. Να βοηθάμε όπου
μπορούμε με τους τρόπους που έγραψα πιο πριν.
Και ένα τελευταίο που το σκέφτηκα πριν λίγο. Είναι άδικο κάποιοι να ζουν πολύ
πλούσια και να πετάνε φαγητά και ρούχα και άλλοι να πεθαίνουν από την πείνα και το
κρύο . Ότι είναι άδικο λοιπόν πρέπει να προσπαθήσουμε όλοι μαζί να το κάνουμε πιο
δίκαιο για όλους μας.

30. Τι συμβαίνει στην Κίνα
1. Πάνω από 330 εκατομμύρια αμβλώσεις και 200 εκατομμύρια στειρώσεις έχουν
πραγματοποιηθεί στην Κίνα από τότε που τέθηκε σε εφαρμογή το λεγόμενο μέτρο
του «οικογενειακού σχεδιασμού» για το περιορισμό του πληθυσμού πριν από 40
χρόνια.
2. Σήμερα η Κίνα έχει πληθυσμό 1,3 δις. δηλαδή ένα στα πέντε άτομα στον πλανήτη είναι
Κινέζος. Σύμφωνα με τα στοιχεία κάθε χρόνο, τα τελευταία 40 χρόνια,
πραγματοποιούνται πάνω από 8 εκατομμύρια αμβλώσεις και για πρώτη φορά μετά
από δεκαετίες το 2012 σημειώθηκε μείωση του εργατικού δυναμικού της χώρας.
3. Οι αναλυτές σημειώνουν πως με αυτή τη μέθοδο επιτεύχθηκε ο ρυθμός αύξησης
του πληθυσμού της Κίνας «να μοιάζει περισσότερο με πληθυσμό ανεπτυγμένης
χώρας και όχι αναπτυσσόμενης».
4. Ωστόσο καταγράφεται και ένα δημογραφικό πρόβλημα. Οι αμβλώσεις έχουν
επηρεάσει την αναλογία των δύο φύλων στην κινεζική κοινωνία, καθώς λόγω
κουλτούρας οι γονείς προτιμούσαν να κρατάνε κυρίως τα αγόρια και όχι τα
κορίτσια. Πλέον οι άνδρες είναι 34 εκατομμύρια περισσότεροι από τις γυναίκες.
5. Σύμφωνα με τις Αρχές, η πολιτική του ενός παιδιού απέτρεψε περίπου 400
εκατομμύρια γεννήσεις.
Το κρίσιμο πρόβλημα της Κίνας είναι πλέον να ανακόψει τη γήρανση του πληθυσμού
της έπειτα από τρεις δεκαετίες ελέγχου των γεννήσεων.
Ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ
Η πολιτική του περιορισμού των γεννήσεων που εφαρμόζεται
από τη δεκαετία του 1970
Αρχικά, την περίοδο 1971-1978, επιτρέπονταν δύο παιδιά ανά ζευγάρι στις πόλεις και
τρία στην ύπαιθρο. Όμως, πολύ σύντομα, το καθεστώς έλαβε πολύ πιο ριζικά μέτρα
και, μετά το 1979, ο κανόνας του ενός παιδιού επιβλήθηκε στο μεγαλύτερο τμήμα του
πληθυσμού.
Εκείνη την εποχή, το μέτρο παρουσιάστηκε ως η αναγκαία προϋπόθεση για τον
εκσυγχρονισμό της οικονομίας που προωθούσε ο μεταρρυθμιστής ηγέτης Ντενγκ
Χσιάο Πινγκ: επέτρεπε στο κράτος να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του πληθυσμού
και παράλληλα να διαθέτει πόρους για την ανάπτυξη της οικονομίας.

31. Ενώ οι Κινέζες έκαναν το 1970 έξι παιδιά κατά μέσο όρο, σήμερα κάνουν λιγότερα
από δύο, δηλαδή όσα και οι γυναίκες των πιο αναπτυγμένων χωρών του πλανήτη. Έτσι,
ενώ ο πληθυσμός αυξανόταν κάθε χρόνο στις αρχές της δεκαετίας του 1970 κατά 20
εκατομμύρια, η αύξησή του τη δεκαετία του 2010 είναι μονάχα 7,5 εκατομμύρια
άτομα. Στα μέσα του αιώνα, η δημογραφική κυριαρχία της Κίνας θα πάψει να
υφίσταται : οι Κινέζοι θα αποτελούν το 16% του παγκόσμιου πληθυσμού, έναντι 18%
για την Ινδία και 22% για την Αφρική.
Μέχρι σήμερα, η επιβράδυνση της δημογραφικής αύξησης υπήρξε αναμφίβολα ένα
τεράστιο ατού: έτσι, στις αρχές του 21ου αιώνα, η Κίνα έγινε ένας από τους
πρωταγωνιστές της παγκόσμιας οικονομικής σκηνής.
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE
%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF
%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CE%AF%CE%BD%CE%B1%
CF%82
http://archives.monde-diplomatique.gr/spip.php?article338
http://lyk-lechain.ilei.sch.gr/lyklec/project/12a/p01/ftoheia11-12.pdf
Η δυναμική της φτώχειας στον σύγχρονο κόσμο.
Γενικό Λύκειο Λεχαινών - Ερευνητική εργασία α’τετράμηνο 2011-2012 43
http://www.socialactivism.gr/index.php

32. 3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ
ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
«Πείνα & Παιδική Εργασία»
Ομάδα 3
«Παιδική εργασία στον κόσμο»
Τζανέτου Λυδία
Τζανέτου Συμώνη
Σπίνου Φραντζέσκα
Τσαλμά Κωνσταντίνα
2015 – 2016

33. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η παιδική εργασία είναι η σύγχρονη δουλεία. Μικρά παιδιά ηλικίας ακόμη και 5 ετών,
αντί να παίζουν ή να πηγαίνουν στο σχολείο υποχρεώνονται να εργάζονται και
μάλιστα, πολλές φορές κάτω από τις πιο σκληρές και απάνθρωπες συνθήκες, σε
ορυχεία ή στους δρόμους. Χιλιάδες είναι τα παιδιά στρατιώτες, διακινητές ναρκωτικών
και θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
Ένα στα έξι παιδιά στον κόσμο υποχρεώνονται, για να επιβιώσουν, σε εργασίες που
κατά κανόνα καταστρέφουν την ψυχική και τη σωματική τους ανάπτυξη και τα
οδηγούν στη συναισθηματική εξαθλίωση.
Κάθε τρία δευτερόλεπτα στον πλανήτη από φτώχεια πεθαίνει ένα παιδί, κάτι που
σημαίνει 1.200 παιδιά κάθε μία ώρα...
Η Τρίτη 12 Ιουνίου είναι αφιερωμένη από την παγκόσμια κοινότητα σε αυτά τα παιδιά.
Παρότι τα δικαιώματα των παιδιών προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες ακόμη και
σήμερα σε πολλές χώρες του κόσμου το φαινόμενο ανθεί.
Υπολογίζεται ότι περίπου 246 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο ηλικίας 5 έως 17
χρόνων εργάζονται.
Από αυτά τα παιδιά -σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας- τα 179
εκατομμύρια εργάζονται σε δουλειές οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο την φυσική και
πνευματική τους ακεραιότητα.
http://blogs.sch.gr/thbasiakou/2012/08/03/%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%C
E%B9%CE%BA%CE%AE-
%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1-
%CF%83%CF%84%CE%B7-
%CE%BB%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE-
%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE/
http://psgg.gr/eidiseis/12-ioynioy-pagkosmia-hmera-kata-ths-paidikhs-ergasias.html
http://slideplayer.gr/slide/3214851/
https://mavrhlista.wordpress.com/page/88/