Βιωματικές δράσεις Γ΄Γυμνασίου 2015-16

1. Τσαγκάρης
Όταν λέμε τσαγκάρης εννοούμε τον τεχνίτη που
σήμερα επιδιορθώνει τα χαλασμένα μας
παπούτσια. Πολλοί τσαγκάρηδες γύριζαν τις
γειτονιές και μάζευαν παπούτσια για
επιδιόρθωση δηλαδή ήταν μπαλωματήδες.
Το τσαγκαράδικο, ο χώρος όπου ήταν στημένος ο
πάγκος του με όλα τα σύνεργα, ήταν ανοιχτό απ'
το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. Στον πάγκο
βρίσκονταν, βελόνες, σακοράφες, σουβλιά,
σφυράκια, λίμες, τανάλιες καλαπόδια, που
έβαζε μέσα στο παπούτσι. Δεν υπήρχαν τότε
κόλες και μηχανές.

2. Τσαμπάσης
Λαλίστατος και ατσίδα στις διαπραγματεύσεις, ήταν ο τσαμπάσης, ο μεταπράτης ζωέμπορος της
προ αυτοκινήτου εποχής. Επίκεντρο των αγοραπωλησιών αποτελούσαν οι ζωοπανηγύρεις που
συνόδευαν συνήθως τις εορταστικές και εμπορικές δραστηριότητες των μεγάλων πανηγυριών .
Πριν την αναγγελία της εκτίμησης, ζύγιζε το ζώο «με το μάτι» και το ψηλάφιζε. Έτριβε με χοντρό
αλάτι το πάνω χείλος του, μέχρι να ματώσει, και πειραματιζόταν με διάφορους τρόπους για να
διαπιστώσει τα ζακόνια του , δηλαδή τα ελαττώματά του. Αν κλώτσαγε, δάγκωνε, σκόνταφτε, ή
δεν έκανε καλό καμάτι(όργωμα), τότε το ζώο δεν άξιζε και πολλά.
.

3. Υαλοποιός
Το γυαλί ήταν γνωστό στους ανθρώπους από
πολύ παλιά. Τότε το γυαλί ήταν υλικό που το
χρησιμοποιούσαν μόνο οι πλούσιοι. Οι Ρωμαίοι
ήταν οι πρώτοι που έκαναν το γυαλί διαφανές.
Ο τεχνίτης μάζευε τον πολτό στην άκρη ενός
σιδερένιου σωλήνα, το καλάμι. Τον τοποθετούσε
σ’ ένα ειδικό τραπέζι, το μάρμαρο, και τον γύριζε
έτσι ώστε να του δώσει σχήμα σφαίρας. Όταν το
πετύχαινε αυτό, φυσούσε μέσα στο καλάμι με
δύναμη. Η σφαίρα του γυαλιού φούσκωνε σαν
μπάλα και έτσι μπορούσε να την πλάσει σε
καράβα ή βάζο.
Ο τεχνίτης την ώρα της δουλειάς φορούσε
πέτσινη ποδιά για να μην καεί από το ζεστό υλικό.
Τα εργαλεία του ήταν: φόρμες, ψαλίδια και
πένσες.

4. Υδρονομέας
Στην παλιά Αθήνα που δεν υπήρχαν
βρύσες μέσα στα σπίτια, ο νερουλάς
αναλάμβανε την τροφοδότηση τους με
νερό. Υπήρχε συνήθως ένας νερουλάς σε
κάθε γειτονιά και είχε σταθερή πελατεία .
Έκανε πολλά κοπιαστικά δρομολόγια και
αμειβότανε περίπου 1 δεκάρα τον τενεκέ.
Το επάγγελμα του νερουλά διατηρήθηκε
μέχρι το 1930, οπότε ιδρύθηκε η ΟΥΛΕΝ.
Νερουλάς στο Μαρούσι ήταν και ο Σπύρος
Λούης, ο πρώτος νικητής του Μαραθωνίου
δρόμου στους πρώτους σύγχρονους
Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896 στην Αθήνα.

5. Φαροφύλακας
Η δουλειά του φαροφύλακα ήταν να συντηρεί τα μηχανήματα του
φάρου, να ελέγχει τις λειτουργίες του και να ειδοποιεί την υπηρεσία όταν
υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Ταυτόχρονα έπρεπε να επιμελεί το κτίριο, να
το βάφει και να το καθαρίζει. Ακόμη η αλμύρα είναι ο χειρότερος εχθρός
για ένα οίκημα και μάλιστα παλιό, όπως οι περισσότεροι φάροι.
Στις ημέρες μας είναι λίγοι πλέον οι φαροφύλακες που μένουν μόνιμα
στους φάρους επειδή τους αντικατέστησαν οι ηλεκτρικοί και ηλιακοί
φάροι.

6. Xαντζής
• Ιδιοκτήτης των παλιών υπαίθριων καταλυμάτων, των πανδοχείων (που ονομάζονταν
"χάνια", από την περσική λέξη χαν = ξενώνας). Αντίστοιχοι δηλαδή, με τους
σημερινούς ξενοδόχους. Τα χάνια εξυπηρετούσαν τους ταξιδιώτες, παρέχοντας
στέγη στους ίδιους και στα ζώα τους. Για πάρα πολλά χρόνια ήταν ο μοναδικός
σταθμός και το κατάλυμα όλων των κοινωνικών τάξεων, μέσα ή καθ' οδόν έξω από
τα χωριά μας. Οικονομικά εύποροι, αλλά και πτωχοί, έμποροι, εμπορευόμενοι και
"πραματευτάδες" - "γυρολόγοι", περιηγητές, διαβάτες και μεταφορείς, ταχυδρόμοι
και προσκυνητές, μαθητές και "συμπεθερικά", που κινούνταν στην περιοχή,
στάθμευαν σ’ αυτά. Εκεί κατέλυαν ακόμη και ομάδες εργατών και μαστόρων
(κτιστών, χαλκουργών - "καλαντζήδων", "ντενεκεντζήδων" - φαναρτζήδων κλπ.), που
κινούνταν από χωριό σε χωριό για να βρουν εργασία. Όλα είχαν αυλή όπου άραζαν
οι αραμπάδες, στάβλους για τα ζώα, και κυρίως δωμάτια για τη διανυκτέρευση των
ταξιδιωτών. Παράλληλα διέθεταν χώρους για τις συναθροίσεις και τις
αγοραπωλησίες. Χάνια υπήρχαν στο Καρπενήσι και στους δρόμους για τα χωριά. Τα
χάνια στη δύσβατη περιοχή μας ήταν πολλά και άφησαν πολλές ιστορίες πίσω τους.

8. Χτίστης
• Οι οικοδόμοι και οι χτίστες κατασκεύαζαν τις λιθοδομές με συνδετική ύλη τη
λάσπη. Το συνεργείο που αναλάμβανε μια οικοδομή συγκέντρωνε διαφόρων
ειδών τεχνίτες και είχε συγκεκριμένη ιεραρχική οργάνωση. Ο πρωτομάστορας,
που είχε το μεγαλύτερο κύρος και εμπειρία λεγόταν "κάλφας", οι βοηθοί του
"χτίστες". Οι χτίστες κατασκεύαζαν τα σπίτια "από τα θεμέλια μέχρι τη στέγη",
βάσει της εμπειρίας του πρωτομάστορα, ο οποίος είχε τότε τη συνολική
ευθύνη της οικοδομής, αναλάμβανε δηλαδή και το ρόλο του πολιτικού
μηχανικού και του αρχιτέκτονα, ενώ δεν υπήρχαν επιμέρους ειδικότητες, για
το σοβάτισμα και το άσπρισμα. Οι χτίστες ακόμη έκαναν μερεμέτια,
επισκεύαζαν παλιά σπίτια κ.ά. Έχτιζαν σπίτια, πελεκούσαν πέτρες, ενώ όπου
χρειάζονταν έκαναν και το μαραγκό. Σ’ αυτούς υπάγονται και οι πελεκάνοι
που έβγαζαν και πελεκούσαν κατάλληλες για πελέκημα πέτρες κι έκαναν τις
καμαρόπετρες, τις μυλόπετρες και τα πελέκια για τις πόρτες και τα παράθυρα.
Οι ίδιοι έκαναν καμπαναριά που απαιτούσαν μεγάλη αντίληψη και
προχωρημένη τεχνική.

9. Ψαθάς
Ήταν αυτός που έκοβε το ψαθί, το ξέραινε, το
έκοβε σε κομμάτια και έπλεκε τις ψάθες, οι
οποίες χρησιμοποιούνταν για το στρώσιμο
της καλύβας, του σπιτιού, τοίχων, ενώ
αργότερα τις χρησιμοποιούσαν για την
κατασκευή καπέλων κ.α.

10. • Εργασία από τους μαθητές
• Σαράντος Δημήτρης
• Σούρλος Νίκος
• Τσάβος Τάσος
• Ψυχογιός Σωτήρης

11. • ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ
• ΚΟΡΜΑ ΝΙΚΟΛΕΤΑ ΠΕ16