Д.Ганчимэг. Арга зүйн туршлага.

1. Сэтгэмж цогцолбор сургуулийн багш
Д.Ганчимэгийн сургалтад хэрэглэж, түгээн
дэлгэрүүлж буй тэргүүн туршлага
1.Ярих хурд ба дууны өнгийг тохируулан унших
Зорилго: Унших болон илтгэх үедээ ярих хурд ба дууны өнгөө
тохируулан бусдад ойлгомжтойгоор өөрийн санаа бодол, сонссон
ойлгосноо тайлбарлан ярьж сурна.
Туршлагын арга зүй:
Сурагчдын унших ярих хурд ба дууны өнгийг тохируулан яриулж
сургах зорилгоор дуу хоолойны өнгө ярих чадварын үнэлгээний
хуудсыг ашиглаж чээжилсэн, зохиосон шүлэг, ойлгосноо
тайлбарлах, өөрийн санаа бодлыг илэрхийлэх, батлах, төсөөлөн
таамаглах, учир шалтгааныг тодруулсан асуулт асуух зэрэг аль
болох хүүхэд ярих бүх нөхцөлийг үнэлгээжүүлэх, бусдад хүртээх,
бусдыг сонсох, сонссоноо өөрийн үгээр ярих зэргийг дүгнэх болсон
нь үр дүнгээ өгч, хүүхдийн идэвх оролцоо сонирхлыг өрнүүлж
чадсан. Хэдийгээр бага хугаацаанд туршаад явж байгаа боловч
сурагчдын оролцоо эрс өссөн нь үнэлгээний хуудаснаас харагдаж
байна.
Хэрэглээ: Энэ аргыг бүх судлагдахуунд хэрэглэж болно.
Жишээ нь: Математикт өгөгдлийг унших, бодлогоо тайлбарлах,
тодруулж асуух, бодсоноо баталж хамгаалах
Иргэний боловсролд эргэцүүлэн бодсоноо өөрийн үзэл бодлоор
тайлбрлах, учир шалтгааныг тодруулж асуух, нэгтгэн дүгнэж ярих,
юуг ухаарч ойлгосон, цаашид яаж болох болохгүйг ярих
Монгол хэл дээр чээжилсэн болон зохиосон шүлэг, оньсого зэргээ
уран тод мэдрэмжтэй, дүр төрхөөрөө илэрхийлэн унших, дуу

2. хоолойны өнгөө өөрчлөх, сурах бичгийн эх, асуулт зэргийг унших,
сонсож ойлгосноо ярих
Биеийн тамир дээр дасгал хөдөлгөөнийг даган тоолж хийх,
хэмнэлээр тоолох, хэмнэлдээ тохируулан дуу хоолойны өнгө
нүүрний төрхөө өөрчлөн хөдлөх гэх мэт
Үр дүн: Өдөр тутам сурагч өөрийгөө хөгжиж чадваржиж байгаагаа
мэдэрч, өөрөөрөө бахархаж, өөрөө бусдаасаа илүү сайн байхын
тулд бусдыг анхааралтай сонсож, ирээдүйд дуучин, жүжигчин, багш
болох хүсэл мөрөөдөлтэй болсон
2. Үг нүдлэн зөв бичүүлж сургах
Сурах бичгээс хүнд болон хүндэвтэр үгсийг түүвэрлэн эхээ бэлтгэж
А4 цаасан дээр ариал фондоор үсгийн хэмжээг 22-оор бичээд
самбарт эсвэл ангийн аль нэг хананд тогтооно. Сурагчдынхаа нас
ангийг харгалзан үгийн тоогоо багш 20-50 хооронд бэлтгэвэл
тохиромжтой.
Туршлагын арга зүй:
Сурагч суудлаасаа босож ирээд нэг үгийг нэг удаа сайн харж
тогтоогоод эргээд суудалдаа сууж нүдэлсэн үгээ дэвтэртээ цэвэр
сайхан алдаагүй бичнэ. Энэ мэтчилэн доод тал нь 20 удаа босох
хэрэгтэй болно. Анхааралтай, ой тогтоолт сайтай сурагч нэг удаа
босож харахдаа 2-3 үгийг тогтоож нүдэлж бичих боломжтой. Энэ
сурагч цөөн удаа босож эхээ хурдан нүдэлж бичнэ. Анхаарал
сулавтар юм уу буцаад ширээндээ суух замдаа өөр тийшээ анхаарч
харсан үгээ мартсан сурагч эргэж очоод үгээ дахин харна. Энэ
сурагч бичих үгийнхээ тооноос илүү олон дахин босож суух болно.
Ингээд олон дахин босож суухаас төвөгшөөсөн сурагч аль болох
цөөн босох, ажлаа хурдан дуусгахын тулд үгийг нүдлэн бичихээс өөр
аргагүй болж үгээ нүдэлнэ.