ys shuu

1. ЯСНЫ СЦИНТИГРАФИ
Резидент Н.Чимидхорол

2. Оршил
 Анх 1961 онд Флеминг нарын эрдэмтэд
гамма туяа цацруулагч Strontium 85
/Sr85/ цацраг идэвхит бодисоор ясны
сцинтиграфийг хийж ясны метастазыг
амжилттай оношилсон байсан.
 Монголд 2000 оноос ясны
сцинтиграфиийн шинжилгээг хийж
эхэлсэн бөгөөд жилд дунджаар 300
орчим шинжилгээ хийгддэг байна.

3. Анатоми

4. Ясны үүрэг ба бүтэц
 Механик үүрэг :
Хамгаалах,тулгуур
эрхтний,
хөдөлгөөөний үүрэг
гүйцэтгэнэ.
 Биологийн үүрэг :
Бодисын солилцоонд
ялангуяа эрдэс
бодис, давсны
бодисын солилцоонд
оролцдог.
 Цус төлжүүлэх үүрэг:
Ясны чөмөгт цусны
дүрст элементүүдийн
төлжилт явагддаг .
 Ясны бүтэц: Ясны
өөрийн эд, чөмөг,
эндост, периост,
цусны судас,
тунгалагийн судас,
мэдрэл, мөгөөрсөн эд
зэрэг орно.
 Мөн 2 төрлийн
химийн бодисоос
бүрдэнэ. Органик
бодис нийт ясны 1/3
хэсэг, органик биш
бодис нийт ясны 2/3
хэсгийг эзэлнэ. /Са-
ийн давс/

5. Ясны сцинтиграфи
Оношлогоны үндэслэл:
 Ясны эмгэгтэй хэсэгт эрдсийн солилцоо
түргэсдэг ба энэ хэсэгт цацраг идэвхит
бодис эмгэгээр хуралддаг үзэгдэл дээр
үндэслэгддэг шинжилгээ юм.
 Фосфатын бүлгийн элементүүд нь ясны
эрдэсийн солилцоонд оролцдог ба кальци
гидроксидтой нэгдэн ясанд хуралддаг.
 Хүний хэвийн ясанд эрдэсийн солилцоо
аажим явагддаг бол эмгэг процесс үүссэн
үед хурдасдаг ба тэр хэсэгт фосфатын
хуралдалт мөн ихэссэн зураглал гардаг.

6. Ясны сцинтиграфи
Ясны эмгэгүүдийг:
1.Байршил
2.Цусан хангамж
3.Эд эсийн түвшинд оношлоход өргөн
хэрэглэнэ

7. Ясны хэвийн зураглал
Хэвийн үед шингээлт
ихэссэн хэсгүүд:
 Хамар, нармайн хэсэг
 Хүзүүний доод хэсэг
Эгэмний үе
Өвчүү эгэмний үе
Далны ирмэг
Хавирга мөгөөрсний
холбоос
Олон уулзахын доод
хэсэг
Бөөрний тэвшинцэр
Давсаг

8. ЯСНЫ ХЭВИЙН ЗУРАГЛАЛ
Õ¿¿õäýä ºñºëòèéí çîí болон гавлын заадсаар øèíãýýëò èõ
áàéäàã.

9. РАДИОФАРМАКА
Кальци, фосфат, гидроксилийн бүлгийн
нэгдэлтэй аналог радиофармака-г хэрэглэнэ.
 Calcium analogues
◦ Strontium 85
◦ Strontium 87
 Hydroxyl group analogues
◦ Fluorine 18
 Phosphonate Analogues
◦ Pyrophosphate
◦ Methylen dyphosphonate (MDP)
◦ Methylen hydroxidyphosphonate (MHDP)

10. METHYLEN DYPHOSPHONATE (MDP)
 Хамгйин өргөн ашиглагддаг
 Pyrophosphate-г бодвол илүү тогтвортой
 Бөөрөөр хурдан ялгарна
 Бай эрхтэний хуримтлал өндөр
 Ясанд хамгийн их хуримтлагдана -3-4 цаг
 Биологийн хагас задралын хугацаа -24 цаг

11. Радиофармаци
 Tc-99m-MDP (methylene diphosphonate -
MDP)
• Эсийн гаднах шингэнээр хурдан
түгээгддэг.
• Ясанд түргэн шингэнэ.
• 2-3 цагийн дараа тарьсан ЦИБ-ийн 50%
нь ясанд шингэсэн байдаг.
• 3 цагийн зайтай нийт тарьсан бодисын
35% нь бөөрөөр дамжин биеэс ялгардаг
• Хагас задралын хугацаа - 6 цаг
• Биеийн зөөлөн эдэд 10-15% нь
шингэдэг

12. ШИНЖИЛГЭЭНИЙ АРГУУД
 Бүх ясны статик сцинтиграфи
Ясны 3 фазат динамик
сцинтиграфи
 Ясны SPECT / бүх ясны болон
хэсэгчилсэн /

13. Заалт:
1. Хавдрууд
2. Метастаз
3. Битүү хугарал болон стресс хугарал
4. Остеомиелит
5. Аваскуляр некроз
6. Артритууд
7. Ясны инфарктууд
8. Шилжүүлж суулгасан ясны амьдрах чадвар
9. Шалтгаан тодорхойгүй ясны өвдөлт
10. Туяа эмчилгээний хяналт болон ясны хугарлын
эдгэрэлтийн хяналт
11. Эмчилгээний өмнө остеобластик үйл ажиллагааны
тархалтыг үнэлэх
Ясны сцинтиграфи

14. Ясны статик сцинтиграфи
Бэлтгэл Аргачлал
 -Шингэн сайн уулгах
 -Шинжилгээнд орохын
өмнө давсаг суллах
 -Металл эдлэлийг
биеэс авах
• Tc-99m MDP-г судсаар
15 - 20 mCi тарих
/насанд хүрэгчдэд/
 Тарьснаас хойш 2-4
цагийн дараа зураг
авна

15. Ясны статик сцинтиграфи

16. Ясны 3 фазат динамик
сцинтиграфи
Остеомиелит ба септик
артрит, ясны үрэвсэлт
өвчний үед уг шинжилгээг
хийдэг.
• Цусан хангамжийн үе
1-3мин
• Эд ,эсийн үе - 5мин
• Ясны үе - 3-4 цаг
• 24 цагийн зураг
 Эхний 2 үед
шингээлт ихэсвэл
зөөлөн эдийн
үрэвсэл
 -Ясны үед шингээлт
ихэсвэл ясны өөрийн
өвчин
 -Гурван үед шингээлт
ихэсвэл остеомиелит
/24 цагийн дотор
оношилдог, харин
рентгенд ясанд 40%-
ийн өөрчлөлт орсон
үед оношлогддог/

17. Ясны 3 фазат динамик сцинтиграфи

18. Multifocal
osteomyelitis
13-year old girl with OM of left clavicule
Ясны 3 фазат динамик сцинтиграфи

19. Ясны 3 фазат динамик сцинтиграфи
Osteomyelitis
(left calcaneous)
1.phase

20. Ясны хэвийн бус зураглал
Зургийн чанарт сөргөөр нөлөөлөх
хүчин зүйл:
-Өвчтөн хөдлөх
-Бөөрний АТС-д хуримтлагдсан шээс
доод хавиргуудыг халхлах
-Өвчтний бие шээсээр бохирдох
-Металл эдлэл/ээмэг, зүүлт/ хүйтэн
голомт үүсгэх
-Сүүлийн үед шүдний эмчилгээ
хийлгэсэн
-Тарьсан хэсэгт шингээлт ихсэх

21. Ясны хэвийн бус зураглал
Метастаз : I. Ясанд хамгийн
элбэг үсэрхийлдэг хавдрууд:
 Хөх
 Уушиг
 Түрүү булчирхай
 Лимфома
 Бамбай булчирхай
 Бөөрний хавдар
 Нейробластома
Метастазын байрлал:
 нурууны яс – 80%
 гавал яс – 10%
 урт яснуудад – 10%
А зураг - 3 сарын өмнө
В зураг -3 сарын дараа

22. Approximately 90%
of metastases are
multiple
Prostate cancer

23. Ясны хэвийн бус зураглал
II.Хуурамчаар ясны хэвийн
зураглалтай байж болох хавдрууд:
multiple myeloma
 зарим анабластик хавдрууд
 цэвэр литик хавдрууд

24. Ясны хэвийн бус зураглал
III.Супер скан буюу ясны шингээлт жигд ихэссэн
зураглалтай байж болох хавдруудад:
 түрүү булчирхай
 хөх
 уушиг
 давсаг
 лимфома
Супер скан үүсгэх хавдрын бус гаралтай эмгэгүүдэд:
 Гиперпаратиреодизм
 Остеомиляци
 Педжетийн өвчин
 Фиброзын дисплази

25. IV.Ясны хавдрууд
Ясны анхдагч хортой
хавдрууд
Ясны анхдагч хоргүй
хавдрууд
 Остеогенний саркома
 Хондросаркома
 Юнгийн саркома
 Остеойд остеома
 Ясан арлууд
 Ясны цистүүд
 Кортикын фиброз
деффектүүд
 Бусад

26. Остеогенний сарком
19-year old man
with pain of right
knee, the initial
staging

27. Ясны хэвийн бус зураглал

28. Ясны хугарал
Гэмтлийн гаралтай
хугарал:
 80% нь бүх биеийн ясны
статик сцинтиграфи дээр 24
цагын дотор хугарсан ясанд
шингээлт ихэссэн зураглал
гардаг.
 95% нь 72 цагийн дотор
хугарсан ясанд шингээлт
ихэссэн зураглал гардаг.
 2/3 нь 1 жилийн
хугацаанд хэвийн
зураглалтай болно

29. Ясны стресс хугарал
Стресс хугарал:
 Остеопороз
 Остеомиляци
 Педжетийн өвчин
 Фиброз дисплазия
 Туяаны эмчилгээ хийлгэсний дараа
үүсдэг
- Рентгенд стресс хугарлын 80% нь
оношлогддоггүй
- Ясны сцинтиграфийн шинжилгээнд
100% оношлогддог

30. Ясны стресс хугарал

31. Ясны бодисын солилцооны эмгэгүүд
1. Остеопороз: Араг ясны шингээлт
хэвийн эсвэл буурсан
2.Остеомиляци: Араг ясны шингээлт
ерөнхийдөө ихэсдэг
3. Педжетийн өвчин
-Вирусээр үүсгэгддэг
-Ясны хэлбэр алдагдаж, хугарал
үүснэ
4.Нурerparathyroidism- 50~60% нь
ясны хэвийн зураглалтай байдаг
a.Анхдагч: Гиперплази эсвэл
паратиреойдын хавдар
Дараах хэсгүүдэд хэвийн бус
шингээлт илэрнэ: нүүр дух хэсгээр,
эрүү, эгэм-акромио үе, өвчүү, бугалга
ясны толгойн хажуу төвгөр, гарны яс

32. Аваскуляр некроз
Шалтгаан:
•хугарал,
•бодисын солилцооны өвчин
• өөхөн эмболизаци
• стеройд, гемолитик анеми
• васкулит
Эрт үед рентген зураг
хэвийн байдаг (6 сар)
Ясны сцинтиграфи:
эхний 48 цагт хэвийн  үйл
ажиллагаа буурах  үйл
ажиллагаа ихсэх  үений
дегенератив өөрчлөлт
(түнхний ясны шингээлт
ихэснэ)

33. Ясны SPECT
 Ясны голомтот эмгэгүүдийг ялган
оношлох, байршил тогтоох зорилгоор
хэсэгчилсэн зураг авдаг.
 Бодисын солилцооны эмгэгүүдээс ялган
оношлох
 Хавдрын ба голомтот эмгэгийн үед
3 тэнхлэгээр зүслэг хийнэ
- Ясны голомтот эмгэгүүд их биеийг
хамарна.
- Дегенератив эмгэгүүд захын эрхтэнийг
хамарна.

34. SPECT scan
I. 3D rekonstrukce II. tomographic slices

35. Анхаарал тавьсанд баярлалаа