"Κόκκινη κλωστή δεμένη, στο προοίμιο τυλιγμένη" Σενάριο διδασκαλίας με χρήση ΤΠΕ : Ιλιαδα Α Προοιμιο - η Ικεσια του Χρύση Φύλλα εργασίας

1. Ταυτότητα σεναρίου
1.Τίτλος: «Κόκκινη κλωστή δεμένη, στο προοίμιο τυλιγμένη»
2. Δημιουργός: Ελένη Κ. Μουτάφη
3.Διδακτική πρόταση/παρέμβαση στο πλαίσιο της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση
και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη.
4 Διδακτικό -Γνωστικό αντικείμενο: Α.Ε. από μετάφραση, Β΄ Γυμνασίου: Ομήρου «Ιλιάδα»,
Ραψωδία Α, 1η
ενότητα, (στίχ. 1-54) του σχολικού εγχειριδίου.
5. Τάξη: Β´ Γυμνασίου. Σύνολο μαθητών: 23
6. Χρόνος που απαιτείται:5 διδ. ώρες: 1 για το προοίμιο και 2 δίωρα για το επεισόδιο του Χρύση.
7. Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητές :
 Διαθέσιμο εργαστήριο πληροφορικής με διαδικτυακή σύνδεση.
 Εξασφάλιση συνεργασίας με τον καθηγητή της πληροφορικής.
 Διαδραστικός πίνακας (προαιρετικά)
 Εγκατάσταση των λογισμικών που θα χρησιμοποιηθούν.
 Πολύ καλή γνώση των νέων τεχνολογιών εκμέρους του εκπαιδευτικού.
 Καλή γνώση των νέων τεχνολογιών εκμέρους των μαθητών: πλοήγηση στο διαδίκτυο, μηχανές
αναζήτησης, ηλεκτρονικά λεξικά, παραγωγή ηλεκρονικού λόγου, δημιουργία πολυτροπικών
κειμένων), χρήση λογισμικών web2.
 Εξοικείωση των μαθητών με την ομαδοσυνεργατική εργασία.
8. Σύντομη περιγραφή (περίληψη)
Το παρόν σενάριο εντάσσει και αξιοποιεί εικαστικό υλικό, τόσο στην ανάλυση του προοιμίου
(απεικόνιση/χαρτογράφηση κειμένου), όσο και στην παρουσίαση του επεισοδίου του Χρύση (έργα
ζωγραφικής). Έτσι οι μαθητές αντιλαμβάνονται με παραστατικό τρόπο το δομολειτουργικό ρόλο του
προοιμίου και τη σύνδεσή του με την αφηγηματική δράση. Στη συνέχεια, με τους ρόλους που
αναλαμβάνουν στα φύλλα εργασίας, προσεγγίζουν πολύπλευρα το επεισόδιο του Χρύση και εμβαθύνουν
σ΄αυτό, βιώνοντάς το ως πρωταρχικό και αιτιώδες γεγονός της αφηγηματικής δράσης, από το οποίο θα
προέλθουν εξελικτικά όλα τα επόμενα γεγονότα του έπους.
1. Στόχοι-σκεπτικό
Στο σενάριο επιχειρείται να αξιοποιηθούν δημιουργικά οι δυνατότητες της νέας τεχνολογίας σε ένα
«κλασικό» μάθημα, ώστε οι μαθητές να επιτύχουν μια πολυδιάστατη προσέγγιση και επικοινωνία με το
ομηρικό έργο και τη διαχρονική του αξία, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση εικαστικού υλικού στη
διδακτική πράξη, έτσι που τα εικονιστικά στοιχεία να μη λειτουργούν μόνο διακοσμητικά αλλά να
ενεργοποιήσουν νοητικά και δημιουργικά τους μαθητές, διευκολύνοντας την προσπέλαση του κειμένου.
Στόχοι
Α. Γνωστικοί:
1. Να κατανοήσουν οι μαθητές τον τύπο και το λειτουργικό ρόλο του επικού προοιμίου ( δομή,
περιεχόμενο και σύνδεσή του με την αφηγηματική δράση).
2. Να διακρίνουν το θέμα, το περιεχόμενο και τους πρωταγωνιστές της Ιλιάδας, καθώς και την απώτερη
αρχή – αιτία των γεγονότων του έπους.
3. Να προσδιορίσουν τη χρονική αφετηρία της αφηγηματικής δράσης, πρωτοτυπία την αφηγηματικής
τεχνικής του Ομήρου (in medias res).

2. 4. Να αντιληφθούν τον ανθρωπομορφισμό των θεών, την ανάμειξη και το ρόλο τους στην εξέλιξη των
γεγονότων.
5. Να επισημάνουν κάποιες από τις αφηγηματικές τεχνικές του έπους.
6. Να αντιληφθούν τη σχέση αιτίου-αποτελέσματος.
7. Να έρθουν σε επαφή με έργα τέχνης.
Β. Παιδαγωγικοί :
1. Να αναπτύξουν την ενσυναίσθησή τους μέσα από την κατανόηση και ερμηνεία καταστάσεων,
χαρακτήρων και συμπεριφορών.
2. Να ασκήσουν την παρατηρητικότητα και τη συνειρμική ικανότητά τους.
3. Να επεξεργαστούν με κριτικό τρόπο δεδομένα και πληροφορίες, αναλύοντας, συγκρίνοντας και
συσχετίζοντας.
4. Να καλλιεργήσουν την ελεύθερη έκφραση, το δημιουργικό σχολιασμό με επιχειρήματα, και το
σεβασμό στο συνομιλητή.
5. Να ενισχύσουν την κοινωνικότητά τους και το συνεργατικό πνεύμα της ομαδικής εργασίας.
6. Να ενδυναμώσουν την υπευθυνότητα και την αυτοεκτίμησή τους μέσα από την ανάληψη ρόλων
και την ολοκλήρωση αποστολών.
7. Να αντλήσουν ευχαρίστηση από ένα διαφορετικό μοντέλο διδασκαλίας.
Γ. Τεχνολογικοί:
1. ως προς την αναζήτηση πληροφοριών από έγκυρες ηλεκτρονικές πηγές.
2. ως προς την παραγωγή ηλεκτρονικού λόγου.
3. ως προς τη χρήση λογισμικών web2.
2. Λεπτομερής παρουσίαση-Δομή σεναρίου
1. Αφετηρία, πρόβλημα- θέμα διερεύνησης:
Ο ρόλος του επικού προοιμίου και η οργανική σύνδεσή του με την αφηγηματική δράση, εφόσον η Ιλιάδα
δεν αποτελεί μία χρονικά ευθύγραμμη εξιστόρηση του Τρωικού πολέμου αλλά δομείται με βάση ένα
γεγονός που συνέβη τον τελευταίο χρόνο του πολέμου, με την τεχνική in medias res.
2. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο ένταξη στο Α.Π.:
Η προτεινόμενη διδακτική πρακτική είναι συμβατή με το πνεύμα του ΑΠΣ και του ΔΕΠΠΣ, εφόσον:
α) Ανταποκρίνεται στις επιδιώξεις που αφορούν στη γνωριμία με τον κοσμοπολιτισμό της Ιλιάδας και τις
αξίες που τον εκφράζουν, στη μελέτη και ηθογράφηση των ομηρικών προσώπων (κατανόηση και ερμηνεία
δράσης, στάσεων και συμπεριφορών) καθώς και στην προσέγγιση των ποιητικών εκφραστικών τρόπων και
τεχνικών του έπους, όπως: προσήμανση, προοικονομία, τυπικά επίθετα, προσδιορισμός σκηνών κ.ά.
β) Προσφέρεται για προσέγγιση βασικών διαθεματικών εννοιών, όπως «χώρος-χρόνος», «άτομο-σύνολο»,
«επικοινωνία», «επιχείρημα», «τεχνική», «σκηνή», « θρησκεία», «πόλεμος».
γ) Είναι κατάλληλη για αξιοποίηση εναλλακτικού υποστηρικτικού υλικού και χρήση των ΤΠΕ.
δ) Θεωρείται πρόσφορη για εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων - τεχνικών διδασκαλίας και μάθησης, όπως:
ομαδοσυνεργατική μάθηση, διδασκαλία μέσα από την τέχνη, χρήση των ΤΠΕ, ανάληψη ρόλων,
εμπλουτισμένη διδασκαλία, διαθεματική προσέγγιση της γνώσης.
3. Θεωρητικό πλαίσιο
Η παρούσα διδακτική πρόταση συνδυάζει τις παρακάτω διδακτικές μεθόδους:
1. Συμπεριφοριστική: αξιοποιείται η μάθηση μέσω ενίσχυσης, με χρήση κλειστού λογισμικού
πολλαπλών επιλογών.
2. Εποικοδομιστική: μέσω της καθοδηγούμενης ανακάλυψης ( J. Bruner ) οι μαθητές οδηγούνται σε
αναζήτηση, συγκέντρωση και επεξεργασία πληροφοριών και άλλου υλικού∙ έτσι αναδεικνύεται μέσα
στην ομάδα ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο ο κάθε μαθητής αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει την
πληροφορία και, παράλληλα, οικοδομείται επαγωγικά και συλλογικά η πορεία προς τη γνώση μέσα
στα πλαίσια της αλληλεπίδρασης.

3. 3. Κοινωνιοπολιτισμική: η μάθηση συντελείται μέσα σε συγκεκριμένα πολιτισμικά πλαίσια (γλώσσα,
αντιλήψεις, στερεότυπα), με αλληλεπίδραση, μέσω της υλοποίησης κοινών δραστηριοτήτων
(κοινωνιογνωστική θεωρία -Vygotsky).
Στο σενάριο εφαρμόζεται συνδυασμός των παρακάτω διδακτικών προσεγγίσεων:
α) «επικοινωνιακή» – «κειμενογλωσσική» (τα ΑΕ ως μάθημα γλώσσας ), εφόσον δίνεται έμφαση
στη διάγνωση της τυπολογικής ταυτότητας του κειμένου.
β) «κειμενοκεντρική ερμηνευτική» (τα ΑΕ ως μάθημα λογοτεχνίας), καθώς το κείμενο αποτελεί
οργανικό σύνολο, τα μέρη του οποίου σχετίζονται στενά μεταξύ τους, φωτίζονται και
ερμηνεύονται αμοιβαία.
γ) «ουμανιστική» (τα ΑΕ ως μάθημα πολιτισμού), εφόσον αναλύονται μοντέλα συμπεριφοράς και
προβάλλονται διαχρονικές αξίες, έννοιες και αντιλήψεις που αφορούν την ανθρώπινη ύπαρξη.
4. Μεθοδολογία διδασκαλίας
Ακολουθείται το ομαδοσυνεργατικό μοντέλο μάθησης. Οι μαθητές χωρίζονται σε 5 ομάδες: 3 των πέντε
ατόμων και 2 των τεσσάρων, ετερογενείς ως προς τις δεξιότητες και τις επιδόσεις τους. Σε κάθε ομάδα
πρέπει να υπάρχει ένας τουλάχιστον μαθητής με επαρκείς δεξιότητες στη χρήση επεξεργαστή κειμένου,
λογισμικού παρουσίασης και φυλλομετρητή. Μπορούμε να κατανείμουμε τους ρόλους που αναλαμβάνουν
οι μαθητές στα πλαίσια της ομάδας κατά το στάδιο της διερευνητικής διαδικασίας, σύμφωνα με τα
παρακάτω. Κάθε μαθητής αναλαμβάνει το ρόλο που θα του αναθέσει η ομάδα μετά από συνεννόηση.
Οι ρόλοι μπορούν να εναλλάσσονται κατά την εκπόνηση κάθε φύλλου εργασίας.
Α) Συντονιστής: οργανώνει, δίνει οδηγίες, κατευθύνει, συντονίζει την εργασία.
Β) Ερευνητής/χειριστής διαδικτύου ή λογισμικού.
Γ) Διαμεσολαβητής: συγκεντρώνει απορίες και καλεί το/τη φιλόλογο για βοήθεια.
Δ) Πρακτικογράφος/Γραμματέας: κρατά σημειώσεις και καταγράφει τα αποτελέσματα.
Ε) Παρουσιαστής: ανακοινώνει στην ολομέλεια το αποτέλεσμα της εργασίας.
5. Ενδεικτική κατανομή χρόνου
α΄ φάση : 1 διδακτική ώρα στην τάξη.
Ανατομία του Προοιμίου ( απεικόνιση και επεξεργασία με γραφική αναπαράσταση )
Οι μαθητές είναι ήδη μυημένοι στον Όμηρο από την Α΄ Τάξη. Επιπλέον έχουν διδαχθεί την Εισαγωγή της
Ιλιάδας και γνωρίζουν σε γενικές γραμμές όσα διαδραματίζονται στο έργο. Ζητούμε απλώς να θυμηθούν ότι
και η Οδύσσεια ξεκινά με το «προοίμιο» και να αντιληφθούν ότι αυτό αποτελεί τυπικό δομικό στοιχείο του
έπους.
Πριν παρουσιάσουμε στους μαθητές το προοίμιο, ζητούμε να το συσχετίσουν με τον - γνωστότερο σ’
αυτούς - όρο «πρόλογος», αξιοποιώντας την πρόθεση «προ» και τη θέση που κατέχει το προοίμιο στο σώμα
του έπους. Εφαρμόζουμε την τεχνική του καταιγισμού ιδεών, ρωτώντας τους τι πληροφορίες περιέχει
συνήθως ένας πρόλογος (θέμα, πρωταγωνιστές- κύρια πρόσωπα, χρόνος, κλπ.). Γράφουμε τις απαντήσεις
τους στον πίνακα, για να τις αξιοποιήσουμε αμέσως μετά στη διερεύνηση του προοιμίου.
Εφόσον η τάξη διαθέτει διαδραστικό πίνακα, έχουμε τοποθετήσει από πριν στην επιφάνειά του
προσχεδιασμένα με σχήματα ή smartArt τα δομικά μέρη του προοιμίου τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για
την ανάλυση του περιεχομένου και τη σύνθεση της δομής του. Στη συνέχεια καλούμε τους μαθητές να
θυμηθούν πώς ξεκινά το προοίμιο της Οδύσσειας (επίκληση στη Μούσα) και εμφανίζουμε στον πίνακα τον
πρώτο στίχο της Ιλιάδας. Απευθύνουμε στοχευμένες ερωτήσεις, ώστε αναζητώντας τις εσωτερικές σχέσεις
που συνδέουν τους στίχους μεταξύ τους να οδηγηθούμε σταδιακά στη διαμόρφωση του διαγράμματος.
Έτσι οι μαθητές εντοπίζουν μέσα στους στίχους τα προλογικά στοιχεία, τις μεταξύ τους αιτιώδεις σχέσεις
και αποκτούν μια πληρέστερη εποπτεία της τυπικής δομής και του περιεχομένου του προοιμίου.
Επισημαίνουμε το σχήμα του κύκλου, που προβάλλει τον κεντρικό ήρωα/πρωταγωνιστή του έπους αλλά και
προϊδεάζει για τον τελικό νικητή της διένεξης. Με ανάλογο τρόπο αξιοποιούμε τους προσδιορισμούς των
ονομάτων του τελευταίου στίχου. Αν δε διαθέτουμε διαδραστικό πίνακα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε
τον πίνακα της τάξης και να χαρτογραφήσουμε με τον ίδιο τρόπο το προοίμιο χρησιμοποιώντας
διαφορετικά χρώματα μαρκαδόρων).

4. ΠΡΟΟΙΜΙΟ: στίχ. 1-7 δομή - περιεχόμενο
επίκληση στη Μούσα
διήγηση
ΠΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
χρονική αφετηρία αφηγηματικής δράσης
πατρωνύμιο όνομα
κοσμική εξουσία θεϊκή προέλευση
πρόσκαιρη νίκη τελικός νικητής
το θέμα
1. Ψάλλε, θεά τον τρομερόν θυμόν του Αχιλλέως,
οι συνέπειες
2.πώς έγινε στους Αχαιούς αρχή πολλών δακρύων
3.που ανδράγαθες ροβόλησε πολλές ψυχές στον Άδη
4. ηρώων, κι έδωκεν αυτούς αρπάγματα των σκύλων
απώτερη αρχή – αιτία γεγονότων
5.και των ορνέων - και η βουλή γενόταν του Κρονίδη,
6.απ’ ότ’ εφιλονίκησαν κι εχωριστήκαν πρώτα
οι πρωταγωνιστές
7.οΑτρείδης, άρχων των ανδρών και ο θείος Αχιλλέας.
Κ
Υ
Κ
Λ
Ο
Σ

5. β΄φάση: 2 διδακτικές ώρες στο εργαστήριο Πληροφορικής.
Η ικεσία του Χρύση. ( στίχοι 12-53 ) Σύνθεση του επεισοδίου με φόντο τη ζωγραφική.
Στη φάση αυτή οι μαθητές χωρίζονται πάλι σε 5 ομάδες των 4-5 ατόμων. Είναι αναγκαίο σε κάθε ομάδα να
υπάρχει ένας τουλάχιστον μαθητής με επαρκείς δεξιότητες στη χρήση επεξεργαστή κειμένου, λογισμικού
παρουσίασης και φυλλομετρητή. Την α΄διδακτική ώρα δίνουμε το 1ο
φύλλο εργασίας -κοινό για όλες τις
ομάδες- και καλούμε τους μαθητές να συνθέσουν οι ίδιοι το επεισόδιο του Χρύση δημιουργώντας
πολυτροπικό κείμενο με λογισμικό παρουσίασης χρησιμοποιώντας εικόνες και κείμενο. ( Ο εκπαιδευτικός
έχει ήδη τοποθετήσει στην επιφάνεια εργασίας των Η/Υ φάκελο του μαθήματος με τον τίτλο της ενότητας
και μέσα σ’ αυτόν έχει τοποθετήσει σε τυχαία σειρά τις σχετικές διαφάνειες ή απλώς έχει αποθηκεύσει
εικόνες με έργα ζωγραφικής που απεικονίζουν τις σκηνές της ενότητας που θα διδάξει, καθώς και ένα
αρχείο word με το κείμενο της ενότητας). Με την επιλεκτική ευχέρεια των εικόνων, αναμένεται να
προκύψει μια σχετική ποικιλία/διαφοροποίηση στο δημιουργικό αποτέλεσμα των μαθητών, ανάλογη των
αισθητικών τους προτιμήσεων, έτσι ώστε να αποφευχθεί η πανομοιοτυπία των παρουσιάσεων. Οι μαθητές
έχουν τη δυνατότητα να εμπλουτίσουν τη σύνθεσή τους με περισσότερες εικόνες, που θα ανακαλύψουν οι
ίδιοι στις ιστοσελίδες που προτείνονται.
Τη β΄διδακτική ώρα παρουσιάζονται οι εργασίες στην ολομέλεια. Κάθε ομάδα αναλύει σύντομα τους
λόγους και τα κριτήρια επιλογής των εικόνων που χρησιμοποίησε (8΄-10΄).
γ΄φάση: 2 διδακτικές ώρες στο εργαστήριο Πληροφορικής.
Επεξεργασία του κειμένου, με ειδικό αντικείμενο διερεύνησης για κάθε ομάδα (ανάληψη ρόλων).
Οι μαθητές χωρίζονται και πάλι σε 5 ομάδες των πέντε ατόμων, καθεμιά από τις οποίες αναλαμβάνει έναν
ειδικό ρόλο, έχει δικό της 2ο
φύλλο εργασίας και καλείται να μελετήσει διαφορετικές πτυχές του
κειμένου. Σε κάθε ομάδα πρέπει να υπάρχει ένας τουλάχιστον μαθητής με επαρκείς δεξιότητες στη χρήση
φυλλομετρητή, επεξεργαστή κειμένου και λογισμικού εφαρμογών, ανάλογα με το ρόλο της. Αν οι μαθητές
δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία ανάληψης ρόλων, ο εκπαιδευτικός λειτουργεί επικουρικά και
συμβουλευτικά, υποστηρίζοντας την ερευνητική διάθεση και το κριτικό πνεύμα, ώστε να οδηγηθούν στο
προσδοκώμενο αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με την ανάθεση των ρόλων σε κάθε 5μελή ομάδα, αναμένονται τα ακόλουθα:
1. Οι Φιλόλογοι καλούνται να εντοπίσουν τα κυριότερα υφολογικά στοιχεία του έπους όπως:
τυπικά επίθετα, σχήμα κλιμάκωσης (νόμος των τριών), παρομοίωση, αντίθεση, προσήμανση κ. ά.
2. Οι Ψυχολόγοι αναλαμβάνουν να ηθογραφήσουν το Χρύση και τον Αγαμέμνονα διεισδύοντας στην
ψυχολογία δύο εντελώς διαφορετικών χαρακτήρων. Να αντιληφθούν την τραγική θέση του πατέρα και την
ταπείνωσή του. Να εντοπίσουν τη σκληρότητα, τον αυταρχισμό, τον εγωκεντρισμό, την ασέβεια και την
αλαζονεία του απολυταρχικού ηγεμόνα ο οποίος, με την ύβρη που διαπράττει περιφρονώντας το «θείο», θα
αναμετρηθεί τελικά μ’ αυτό, πράγμα που είναι γνωστό στους μαθητές από την Οδύσσεια ( α΄ραψωδία ).
3. Οι Αναλυτές επικοινωνίας θα πρέπει: α) να διερευνήσουν τον ικετευτικό λόγο του Χρύση και να
ανακαλύψουν τους επικοινωνιακούς στόχους που εξυπηρετεί το περιεχόμενο αλλά και η δομή του. Να
αντιληφθούν τη μεγαλόπρεπη και κολακευτική προσφώνηση ως μέσον διαμόρφωσης ευνοϊκού κλίματος˙ να
ερμηνεύσουν την «παράλογη» αλλά εύστοχη ψυχολογικά ευχή που απευθύνει ο ιερέας για εκπόρθηση της
Τροίας ως προσπάθεια θετικής προδιάθεσης στο αίτημα που θα ακολουθήσει και να αντιληφθούν το λόγο
για τον οποίο η ευχή προτάσσεται του αιτήματος˙ να εντοπίσουν στη διπλωματική προτροπή, τον υπαινιγμό
και την κρυμμένη απειλή των στίχων 20-22.
β) με ανάλογο τρόπο καλούνται να αναλύσουν και την προσευχή του Χρύση στον Απόλλωνα:
να επισημάνουν τις τιμητικές προσφωνήσεις προς το θεό ως προσπάθεια εξασφάλισης ευνοϊκής διάθεσης˙
να ερμηνεύσουν τη διακριτική υπενθύμιση των προσφορών – με τη χρήση των υποθετικών προτάσεων ως
μοχλό εξασφάλισης της ανταπόδοσης, δηλαδή την ικανοποίηση του αιτήματος.
4. Οι Καλλιτέχνες-καρτουνίστες αναλαμβάνουν να αποδώσουν το περιστατικό -ή κάποια σκηνή αυτού -
με έναν προσφιλέστερο στην ηλικία τους σημειωτικό τρόπο και με το ανάλογο ύφος.
5. Οι Δημοσιογράφοι- Ρεπόρτερ καλούνται να καλύψουν δημοσιογραφικά το «θαυμαστό» της εμφάνισης
του θεού (επιφάνεια) και του «λοιμού», που ερμηνεύεται ως θεϊκή τιμωρία της ύβρης αλλά και
ικανοποίηση/ανταπόδοση της ευσέβειας του ιερέα. Θα παρουσιάσουν και θα σχολιάσουν την είδηση στα
πλαίσια της ανθρωπομορφικής αντίληψης των αρχαίων για τους θεούς αλλά και θα παραλληλίσουν κριτικά
το περιστατικό με την επιβίωση ανάλογων σύγχρονων θρησκευτικών ή θρησκοληπτικών αντιλήψεων που
δηλώνει τη διαχρονική σχέση του ανθρώπου με το υπερβατικό στοιχείο.

6. Τη β΄ διδακτική ώρα κάθε ομάδα παρουσιάζει την εργασία της στην ολομέλεια. (10΄)
6. Ρόλος διδασκόντων – μαθητών
Ο εκπαιδευτικός λειτουργεί ως σχεδιαστής, συντονιστής και εμψυχωτής στην προσπάθεια των
μαθητών μέσα σε κλίμα ευχάριστο και φιλικό. Παρακολουθεί διακριτικά, συμβουλεύει, ανατροφοδοτεί,
ενθαρρύνει, παρεμβαίνει διορθωτικά όπου κρίνει απαραίτητο, διευκρινίζει και εξομαλύνει τυχόν
προβλήματα και δυσκολίες, τόσο ως προς το γνωστικό και τεχνικό μέρος, όσο και ως προς τη συνεργατική
ατμόσφαιρα. Αν κριθεί απαραίτητο, προβαίνει σε μικρές τροποποιήσεις και αναδιοργάνωση των στόχων,
ανάλογα με τις πιθανές δυσκολίες που θα προκύψουν. Σε κάθε περίπτωση είναι προετοιμασμένος και έχει
προβλέψει εναλλακτικές λύσεις, ώστε να μην οδηγηθούν οι ομάδες σε αδιέξοδο και αίσθημα ματαίωσης.
Ο μαθητής περνά από την περιφέρεια στο κέντρο της διδασκαλίας. Δεν περιορίζεται σε παθητικό
δέκτη πληροφοριών αλλά παίρνει πρωτοβουλίες και γίνεται δημιουργός νέας γνώσης. Λειτουργεί στα
πλαίσια της ομάδας με σεβασμό, συνεργάζεται και ανταλλάσσει τις απόψεις του, ερευνά, καλλιεργεί τις
δεξιότητες και τα ταλέντα του αλλά και ανακαλύπτει νέες δυνατότητες. Αυτοαξιολογείται και αναπτύσσει
την αυτοεκτίμησή του αλλά και αναγνωρίζει και αποδέχεται τους συμαθητές του.
7. Λογισμικά και Μέσα διδασκαλίας:
σχολικό εγχειρίδιο: Αρχαία Από μετάφραση Β Γυμνασίου- Ομήρου Ιλιάδα.
πρόσθετο εικαστικό υλικό.
διαδραστικός πίνακας
διαδίκτυο, μηχανές αναζήτησης: https://www.google.gr,
Ελληνικός πολιτισμος: . http://goo.gl/xwgP3k
λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (word)
λογισμικό προβολής παρουσίασης (Power Point)
λογισμικό δημιουργίας comics: http://comiclife.com/
φύλλα εργασίας σε ηλεκτρονική αλλά και έντυπη μορφή.
8. Προαπαιτούμενες γνώσεις
Για μια ικανοποιητική διεξαγωγή της διδακτικής πρότασης κρίνονται απαραίτητα τα εξής:
 Καλή εξοικείωση των μαθητών στη χρήση Τ.Π.Ε. και επαρκείς δεξιότητες στη χρήση των
τεχνολογικών εργαλείων που προβλέπονται από το σενάριο.
 Εμπειρία των μαθητών σε συνεργατικές δραστηριότητες.
 Να έχει προηγηθεί κατάλληλη προετοιμασία στο εργαστήριο: δημιουργία «βάσης δεδομένων» στην
επιφάνεια εργασίας των υπολογιστών, καθώς και αρχεία με διαμορφωμένα τα «φύλλα εργασίας»,
που θα δοθούν και σε έντυπη μορφή.
 Να έχουν προειδοποιηθεί οι μαθητές για τον τρόπο εργασίας στο εργαστήριο.
 Να έχει προηγηθεί η σύσταση των ομάδων ώστε, με την είσοδό τους στο εργαστήριο, να πάρουν
αμέσως τη θέση τους μπροστά στον υπολογιστή.
 Να έχει προηγηθεί στην τάξη συζήτηση και θεωρητική παρουσίαση του θέματος, ώστε να
εξοικονομηθεί χρόνος.
9. Αναμενόμενα κείμενα-δραστηριότητες
 Πολυτροπικό κείμενο με λογισμικό παρουσίασης (PowerPoint)
 Γραπτά κείμενα με λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (word)
 Κωμικογράφημα με λογισμικό web2
4. Φύλλα εργασίας

7. 1ο
φύλλο εργασίας
β΄φάση: Φύλλο εργασίας κοινό για όλες τις ομάδες/ Δημιουργία λογισμικού παρουσίασης
Μέλη: 1.
2.
3.
4.
5.
Προσοχή! Έχετε 40 λεπτά στη διάθεσή σας για να ολοκληρώσετε την εργασία σας.
Η ικεσία του Χρύση.( στίχοι 12-53 ) Σύνθεση του επεισοδίου με φόντο τη ζωγραφική.
Μπείτε στο φάκελο του μαθήματος, ανοίξτε τις διαφάνειες και παρατηρήστε προσεκτικά τις εικόνες.
Αφού συζητήσετε μεταξύ σας το περιεχόμενό τους, γράψτε έναν τίτλο σε κάθε εικόνα και ταξινομήσετε τις
με τη σειρά που εσείς θεωρείτε σωστή, έτσι ώστε να συνθέσετε το επεισόδιο του Χρύση. Δεν είναι
απαραίτητο να χρησιμοποιήσετε όλες τις εικόνες, αλλά μία για κάθε σκηνή, όποια σας αρέσει περισσότερο.
Στη συνέχεια ανοίξτε το φύλλο word και διαβάστε προσεκτικά το κείμενο. (στίχ. 12- 53).
Συζητώντας μεταξύ σας επιλέξτε τους στίχους που θεωρείτε ότι ταιριάζουν σε κάθε εικόνα.Αντιγράψτε τους
και επικολλήστε τους στις διαφάνειες, ώστε να προκύψει ολοκληρωμένη η αφήγηση του επεισοδίου.
Ολοκληρώστε την παρουσίασή σας και αποθηκεύστε την στον σχετικό φάκελο όπου συγκεντρώνεται το
παραγόμενο υλικό του μαθήματος, το οποίο θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου.
Εάν έχετε χρόνο, επισκεφθείτε κάποιες από τις παρακάτω ιστοσελίδες και τις μηχανές αναζήτησης
ή πραγματoποιήστε ελεύθερη αναζήτηση στο https://www.google.gr όπου θα ανακαλύψετε πίνακες
ζωγραφικής ή άλλο εικαστικό υλικό σχετικό με την ενότητα, χρησιμοποιώντας λέξεις-κλειδιά όπως:
Χρύσης, Απόλλωνας, Αγαμέμνονας, στα Ελληνικά ή στα Αγγλικά, όπου χρειάζεται. Επιλέξτε αυτές
που σας φαίνονται πιο αντιπροσωπευτικές ή σας αρέσουν περισσότερο και αποθηκεύστε τις στο
φάκελο του μαθήματος. Δημιουργήστε ένα αρχείο PowerPoint και τοποθετείστε τις ως φόντο στις
διαφάνειες, συμπληρώνοντας αυτές που σας έχουν ήδη δοθεί.
http://goo.gl/q5IoIg
http://www.flickr.com/explore
http://www.grosvenorprints.com/index.php
http://goo.gl/0nPibC
http://iliadeodyssee.texte.free.fr/
http://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page
http://www.harvardartmuseums.org/
http://goo.gl/cwPlMJ
http://goo.gl/3aHjDJ
http://www.artcyclopedia.com/
επιστροφή

8. 2ο
φύλλο εργασίας
γ΄φάση: 5 Φύλλα εργασίας, ένα για κάθε ομάδα, ανάλογα με το ρόλο της.
1η
ομάδα: Οι Φιλόλογοι
Γραπτή εργασία με λογισμικό επεξεργασίας κειμένου
Μέλη: 1.
2.
3.
4.
Προσοχή! Έχετε 40 λεπτά στη διάθεσή σας για να ολοκληρώσετε την εργασία σας.
Αποστολή σας είναι να εντοπίσετε στην ενότητα κάποιες γνωστές ομηρικές αφηγηματικές τεχνικές και
εκφραστικούς τρόπους.
Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Ελληνικού πολιτισμού και παίξτε το σχετικό παιχνίδι, ώστε να
αναγνωρίσετε πιο εύκολα τις τεχνικές που καλείστε να εντοπίσετε. http://goo.gl/xwgP3k
 Τυπικά επίθετα………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
 σχήμα κλιμάκωσης /νόμος των τριών:………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………
 παρομοίωση:………………………………………………………………………………………….
 αντίθεση:……………………………………………………………………………………………..
 προσήμανση/ προοικονομία:…………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………..
 αναχρονισμός:…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
 ηχητική εικόνα:………………………………………………………………………………………..
 αφήγηση: ……………………………………………………………………………………………..
 σκηνές:…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
Ξαναδιαβάζοντας το κείμενο σημειώνετε τις λέξεις ή φράσεις στις οποίες θα στηρίξετε τις απαντήσεις σας.
Αποθηκεύστε την εργασία σας στον σχετικό φάκελο όπου συγκεντρώνεται το παραγόμενο υλικό του
μαθήματος, το οποίο θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου.
Τη β΄ διδακτική ώρα παρουσιάζετε την εργασία της στην ολομέλεια.

9. 2η
ομάδα: Οι Ψυχολόγοι
Γραπτή εργασία με λογισμικό επεξεργασίας κειμένου
Μέλη: 1.
2.
3.
4.
5.
Προσοχή! Έχετε 40 λεπτά στη διάθεσή σας για να ολοκληρώσετε την εργασία σας.
 Στόχος σας είναι να συνθέσετε το ψυχολογικό προφίλ του Χρύση και του Αγαμέμνονα, σύμφωνα με
τα λόγια και τις ενέργειές τους. Να λάβετε υπόψη σας την ιδιότητα του καθένα και τη θέση στην
οποία βρίσκεται.
Ξαναδιαβάζοντας το κείμενο σημειώνετε τις λέξεις ή φράσεις όπου θα στηρίξετε το χαρακτηρισμό σας.
 Σχετικά με τον Αγαμέμνονα, παρακολουθήστε το σύντομο απόσπασμα από την τραγωδία του
Αισχύλου «Αγαμέμνων» και προσπαθήστε να εντοπίσετε ομοιότητες ή διαφορές στο περιεχόμενο
των λόγων του βασιλιά, όταν αυτός έχει πλέον επιστρέψει νικητής στο Άργος και επίκειται η
δολοφονία του από την Κλυταιμνήστρα και τον Αίγισθο. http://goo.gl/cLzyIa
Στην ακόλουθη σελίδα μπορείτε να λάβετε επιπλέον πληροφορίες για το περιεχόμενο του έργου, ώστε να
έχετε μια πληρέστερη εικόνα του Αγαμέμνονα, τον οποίο θα ψυχογραφήσετε. http://goo.gl/kEplij
Αγαμέμνονας:…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………….…
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Χρύσης:………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Αποθηκεύστε την εργασία σας στον σχετικό φάκελο όπου συγκεντρώνεται το παραγόμενο υλικό του
μαθήματος, το οποίο θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου.
Τη β΄ διδακτική ώρα παρουσιάζετε την εργασία της στην ολομέλεια.

10. 3η
ομάδα: Οι Αναλυτές επικοινωνίας (επικοινωνιολόγοι )
Γραπτή εργασία με λογισμικό επεξεργασίας κειμένου
Μέλη: 1.
2.
3.
4.
5.
Προσοχή! Έχετε 40 λεπτά στη διάθεσή σας για να ολοκληρώσετε την εργασία σας.
Αποστολή σας είναι να διερευνήσετε και να σχολιάσετε τα επικοινωνιακά μέσα που χρησιμοποιεί ο
Χρύσης για να επιτύχει το σκοπό του, τόσο ως προς το περιεχόμενο αλλά και ως προς τη δόμηση της
ικεσίας και της προσευχής).
Ξαναδιαβάζοντας το κείμενο σημειώνετε τις λέξεις ή φράσεις στις οποίες θα στηρίξετε τις απαντήσεις σας.
Α) Η ικεσία του στον Αγαμέμνονα:
1. Με ποια εξωγλωσσικά χαρακτηριστικά δηλώνεται η ιδιότητα του Χρύση ως ιερέα;
……………………………………………………………………………………………………………….
2. Σε ποια πρόσωπα απευθύνεται και γιατί; πώς λειτουργεί η προσφώνηση;
…………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………..
3.Ποιο είναι το περιεχόμενο της διπλής ευχής που τους δίνει; σε τι αποσκοπεί μ’ αυτό;
……………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………..
4. Γιατί συνδέει το αίτημά του με το Θεό Απόλλωνα; ( να σχολιάσετε το σημασιολογικό βάρος των λέξεων
που χρησιμοποιεί.)
………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………..
5.Αφού συμβουλευτείτε την παρακάτω σελίδα, μπορείτε να εντοπίσετε ποια μέθοδο πειθούς χρησιμοποιεί ο
Χρύσης; http://goo.gl/nM47jN
..............................................................................................................................................................
Β) Η δέησή του στον Απόλλωνα.
1. Πώς λειτουργεί κατά τη γνώμη σας η προσφώνηση προς το θεό Απόλλωνα;
………………………………………………………………………………………………………………..
2.Ποια επιχειρήματα προβάλλει ο Χρύσης πριν τη διατύπωση του αιτήματός του και για ποιο λόγο;
………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………
3.Ποιο είδος προτάσεων χρησιμοποιεί και γιατί;
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
4.Είναι αναμενόμενη η θετική ανταπόκριση του Απόλλωνα ή όχι, και γιατί;
……………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………….
Ααποθηκεύστε την εργασία σας στο φάκελο όπου συγκεντρώνεται το παραγόμενο υλικό του μαθήματος, το
οποίο θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου.
Τη β΄ διδακτική ώρα παρουσιάζετε την εργασία της στην ολομέλεια.

11. 4η
ομάδα: Οι Καλλιτέχνες
Δημιουργία κωμικογραφήματος με λογισμικό
Μέλη: 1.
2.
3.
4.
Προσοχή! Έχετε 40 λεπτά στη διάθεσή σας για να ολοκληρώσετε την εργασία σας.
Αποστολή σας είναι να δημιουργήσετε ένα κωμικογράφημα / καρτούν αξιοποιώντας το λογισμικό
http://comiclife.com/, ώστε να δώσετε μια πιο ανάλαφρη εκδοχή του επεισοδίου του Χρύση. Αν θέλετε,
μπορείτε να ασχοληθείτε μόνο με μια σκηνή που σας άρεσε περισσότερο. Καλό είναι να δώσετε ένα δικό
σας τίτλο και να γράψετε δικούς σας διαλόγους, διασκευάζοντας το κείμενο σύμφωνα με το πνεύμα του
καρτούν σας.
Ξαναδιαβάζοντας το κείμενο σημειώνετε τις λέξεις ή φράσεις τις οποίες θα αξιοποιήσετε στους διαλόγους
σας.
Αποθηκεύστε το αποτέλεσμα της δουλειάς σας στο σχετικό φάκελο όπου συγκεντρώνεται το παραγόμενο
υλικό του μαθήματος, το οποίο θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου.
Τη β΄ διδακτική ώρα παρουσιάζετε την εργασία της στην ολομέλεια.

12. 5η
ομάδα: Οι Δημοσιογράφοι- Ρεπόρτερ
Γραπτή εργασία με λογισμικό επεξεργασίας κειμένου
1.
2.
3.
4.
5.
Προσοχή! Έχετε 40 λεπτά στη διάθεσή σας για να ολοκληρώσετε την εργασία σας.
Αποστολή σας είναι να συντάξετε ένα δημοσιογραφικό κείμενο/ρεπορτάζ για την τηλεόραση, το ραδιόφωνο
ή/και το internet, με κεντρικό θέμα το υπερφυσικό γεγονός (το θαυμαστό) που σχετίζεται με το θεό
Απόλλωνα και την τιμωρία που εξαπολύει στους Αχαιούς.
 Στο ρεπορτάζ θα πρέπει να καλύψετε τα εξής πεδία: τίτλος/θέμα, χρόνος (αφηγηματικό παρόν
Ιλιάδας), τόπος, πρόσωπα, γεγονός, αιτία, συνέπειες. (Συμβουλευτείτε το σχετικό σχόλιο που
παραθέτει το βιβλίο σας στη σελίδα 21).
 Επισκεφθείτε ιστοσελίδες με ειδησεογραφικό υλικό παρόμοιου περιεχομένου και κάνετε τις
σχετικέςσυγκριτικές παρατηρήσεις με ανάλογα σύγχρονα περιστατικά. Ενδεικτικά δίνονται οι
ακόλουθες σελίδες: http://goo.gl/XfcY8k και http://goo.gl/32JoMs
 Στη συνέχεια συζητείστε μεταξύ σας ανταλλάσσοντας τις απόψεις σας και ολοκληρώστε το
ρεπορτάζ προσθέτοντας τα συμπεράσματα και το δημοσιογραφικό σχόλιό σας.
Υπογράφετε το ρεπορτάζ σας και το αποθηκεύετε στο φάκελο όπου συγκεντρώνεται το παραγόμενο
υλικό του μαθήματος, το οποίο θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου.
Τη β΄ διδακτική ώρα παρουσιάζετε την εργασία της στην ολομέλεια.
Ρεπορτάζ
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

13. 5.Αξιολόγηση – σχόλια- κριτική
Διαμορφωτική αξιολόγηση: Πραγματοποιείται στην τάξη κατά την ανάπτυξη - υλοποίηση του σεναρίου.
Τελική αξιολόγηση: Η αξιολόγηση της εργασίας των ομάδων πραγματοποιείται από τον διδάσκοντα και
τους ίδιους τους μαθητές κυρίως με βάση το αποτέλεσμα των συνεργατικών τους δεξιοτήτων -λόγω ηλικίας
και έλλειψης προηγούμενης εμπειρίας - αλλά και των συγγραφικών, καλλιτεχνικών και τεχνολογικών
δεξιοτήτων τους.
Κάποια αναστάτωση ήταν αναμενόμενη, λόγω της παιγνιώδους διάθεσης των μαθητών και της δυσκολίας
τους να συντονιστούν.
Εξίσου αναμενόμενη και μια μικρή απώλεια χρόνου. Το σενάριο μπορεί να υλοποιηθεί με μεγαλύτερη
ευχέρεια, αν την ώρα της διδασκαλίας παρευρίσκεται στο χώρο ο καθηγητής της πληροφορικής, ώστε να
διευκολύνει τους μαθητές στις τεχνολογικές δυσχέρειες που θα παρουσιαστούν. Έτσι ο φιλόλογος μπορεί να
ανταποκριθεί με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε άλλες απορίες και δυσκολίες που προκύπτουν.
Επειδή το β΄ φύλλο εργασίας είναι διαφορετικό για κάθε ομάδα και ποικίλλει ο βαθμός δυσκολίας,
κάποια αποτελέσματα ήταν ελλιπέστερα από τα αναμενόμενα. Κρίνεται σκόπιμο λοιπόν να υπάρξει
πρόβλεψη/ρύθμιση από τον διδάσκοντα, ώστε τα φύλλα να διανεμηθούν στις ομάδες που η σύνθεσή τους
εξασφαλίζει, στο βαθμό του δυνατού, ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα.
Οι μαθητές βρήκαν ενδιαφέροντες τους ρόλους «ρεπόρτερ», «ψυχολόγοι» και «αναλυτές επικοινωνίας».
Σε κάθε περίπτωση, οι επιδόσεις των ομάδων θεωρούνται ικανοποιητικές, δεδομένου ότι πρόκειται για
πειραματική διδασκαλία.
6. άλλες εκδοχές-Επέκταση
1. Η β΄φάση του σεναρίου μπορεί να αναπτυχθεί σε ερευνητική εργασία project, που θα διεξαχθεί κατά
τη διάρκεια της χρονιάς, στα πλαίσια της διαθεματικότητας: Φιλολογικά – Καλλιτεχνικά (Εικαστικά
και Μουσική). Το project θα μπορεί να περιλάβει όλες τις ραψωδίες ή μέρος αυτών, αξιοποιώντας το
πλούσιο εικαστικό και άλλο καλλιτεχνικό υλικό της παγκόσμιας τέχνης, με την ίδια θεματολογία.
Παραγόμενο προϊόν του project μπορεί να είναι η δημιουργία πολυτροπικού κειμένου επενδυμένου
μουσικά, ή video.
2. Ανάλογο project μπορεί να υλοποιηθεί στην Οδύσσεια της Α΄ Γυμνασίου.
3. Η γ΄φάση μπορεί να αξιοποιηθεί στη διδασκαλία της Ραψ. Ω της Ιλιάδας, στίχ. 468-590:
«Συνάντηση Πρίαμου-Αχιλλέα.»

24. επιστροφή