Παραγωγή γραπτού λόγου Στ΄ τάξξης https://users.sch.gr/dimylonaki/paragogi_st_afigisi_to_mixanima.htm

1. Η αφήγηση μιας ιστορίας,
φανταστικής ή πραγματικής,
οργανώνεται πάντα
με βάση τον χρόνο.
Μια αφήγηση περιλαμβάνει:
lΤον τόπο, τον χρόνο και
τους ήρωες της ιστορίας.
lΤην εξέλιξη της ιστορίας (με
ποιο γεγονός ξεκινά, πώς
εξελίσσεται, πώς τελειώνει)
lΤις σκέψεις και τα
συναισθήματα των ηρώων.

2. Στην αφήγηση χρησιμοποιούμε:
l για να προσδιορίσουμε τον της
Επιρρήματα λέξεις τόπου, ΤΟΠΟ
και
ιστορίας.
l ,
Παρελθοντικούς χρόνους χρονικές προτάσεις (όταν έφυγε, καθώς
μιλούσε) (στην αρχή,
, συνδέσμους, επιρρήματα και φράσεις χρόνου
ύστερα, αργότερα, έπειτα, αργότερα), ουσιαστικά με σημασία
επιρρήματος (το πρωί, το καλοκαίρι, σε μια στιγμή, το απόγευμα, στο
τέλος), για να προσδιορίσουμε τον της ιστορίας.
ΧΡΟΝΟ
l και γενικά για να
Ουσιαστικά, επίθετα μικρές περιγραφές,
προσδιορίσουμε τους και τις .
ΗΡΩΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ
l για να προσδιορίσουμε την
Αιτιολογικές προτάσεις, ΕΞΕΛΙΞΗ
της ιστορίας.
l ,
Επίθετα μετοχές και σχετικές φράσεις
(χαρούμενος, νευριασμένος, τρέχοντας, γελώντας,
γεμάτος περιέργεια, με χαρά, με τρυφερότητα κλπ), για να
προσδιορίσουμε τις και τα
ΣΚΕΨΕΙΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ.

3. Όταν ξυπνάω, πετάγομαι από το κρεβάτι αμέσως.
Αφού πλύνω το πρόσωπό μου, ντύνομαι και
χτενίζομαι. Μόλις τελειώσω, τρώω το πρωινό μου,
ενώ η μητέρα μου αρχίζει να μαγειρεύει το
μεσημεριανό φαγητό. Όταν φτάσει το σχολικό,
βγαίνω στον δρόμο. Ώσπου να πάω στο σχολείο,
συζητάω με τους συμμαθητές μου.
Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να προσδιορίζω τον χρόνο στις
αφηγήσεις μου είναι οι χρονικές προτάσεις.
Φυσικά είπαμε ότι χρησιμοποιούμε παρελθοντικούς χρόνους.
Ποιοι είναι οι παρελθοντικοί χρόνοι;

4. Οι παρελθοντικοί χρόνοι που χρησιμοποιούνται συνήθως στην αφήγηση είναι
ο Παρατατικός, ο Αόριστος και οΥπερσυντέλικος.
Επίσης χρησιμοποιούνται συνήθως το τρίτο πρόσωπο, οπότε τα γεγονότα
τα αφηγείται ο συγγραφέας, και το πρώτο πρόσωπο, οπότε τα γεγονότα τα
αφηγείται ο ήρωας της ιστορίας.

5. Εντοπίστε τα ρήματα . Τι είδους ρήματα είναι; Σε ποιο χρόνο βρίσκονται;
Εντοπίστε εκφράσεις χρόνου.
Κάποτε, δυο φίλοι βάδιζαν σε
ένα βουνό. Ξαφνικά παρουσιάστη-
κε μπροστά τους μία αρκούδα.
Ο ένας άντρας, έτρεξε γρήγορα
σε ένα κοντινό δέντρο, άρπαξε ένα
κλαδί και σκαρφάλωσε. Έτσι
κατάφερε να γλιτώσει από την
αρκούδα που δεν τον έβλεπε πια.
Ο άλλος άντρας, έμεινε για μια
στιγμή ακίνητος και μετά έπεσε στο
έδαφος με σκοπό να υποκριθεί ότι
είναι νεκρός.
Το άγριο θηρίο, έτρεξε αμέσως
πάνω από τον άντρα που ήταν στο
έδαφος, με σκοπό να αρπάξει το
θύμα του. Με τα γαμψά αρκουδίσια
νύχια της, σήκωσε τον κακόμοιρο
άντρα από το έδαφος.
Τα πόδια και τα χέρια του άντρα
είχαν γίνει, από τον φόβο του, τόσο
άκαμπτα και παγωμένα, ώστε η
αρκούδα νόμισε ότι πραγματικά είχε
βρει έναν νεκρό. Έτσι, παρά τον
θυμό της, εγκατέλειψε τον άντρα και
έφυγε.
Όταν ο άλλος αισθανόταν πλέον
ασφαλής, κατέβηκε από τον δέντρο
και ρώτησε τον σύντροφό του
θέλοντας να κάνει και τον έξυπνο:
«Πες μου φίλε μου, τι σου είπε η
αρκούδα όταν ήσουν ξαπλωμένος,
τρέμοντας από τον φόβο;».
Κι εκείνος του απάντησε:
«Η αρκούδα μου είπε να μην
ταξιδεύω από δω και μπρος με
φίλους που μ' εγκαταλείπουν την
ώρα του κινδύνου».
ΠΟΝΤ
ΟΣ

6. Ποιος χρόνος είναι ένας καλός τρόπος για να διηγηθούμε μια
ιστορία με πιο ζωντανό τρόπο, σαν να συμβαίνει τώρα;

7. Ένας καλός χρόνος για να διηγηθούμε μια ιστορία με πιο ζωντανό και
παραστατικό τρόπο, σαν να συμβαίνει τώρα, είναι ο Ιστορικός ενεστώτας.
Ο Γιάννης προχώρησε, έσπρωξε το βαρύ
μηχάνημα δαγκώνοντας τα χείλη και ξεβίδωσε με το
κατσαβίδι τη λεία πλάτη. Βρέθηκε μπροστά σ’ ένα
λαβύρινθο από πυκνά, μπλεγμένα καλώδια… Ποιο
απ’όλα οδηγούσε στην καρδιά;
Ζαλίζεται παρακολουθώντας τη δαιδαλώδη
διαδρομή τους. Τα καλώδια σαλεύουν απειλητικά.
Μοιάζουν με φίδια. Αναδεύονται, θαρρείς και
ζωντανεύουν. ΄Eνας βόμβος στ’αυτιά του. Η ανάσα
του κοφτή. Σφίγγει τα δόντια.Απλώνει το χέρι…
Εκεί έπαθε ηλεκτροπληξία ο Γιάννης.
Τινάχτηκε! Γονάτισε!Τον βρήκαν κάρβουνο τ’
άλλο πρωί, πλάι στο μηχάνημα.
Στη θέση του Γιάννη έφεραν ένα μηχάνημα
ακόμα.

8. Στην ιστορία του Γιάννη και του μηχανήματος, που διαβάσαμε, υπάρχουν 5
διαφορετικές φάσεις κατασκευής της:
α. Το μηχάνημα εμφανίζεται στα γραφεία και ο Γιάννης, ο καφετζής,
φοβάται ότι θα χάσει τη δουλειά του.
β. Ο Γιάννης αλλάζει συμπεριφορά και γίνεται πιο εργατικός, χωρίς να
πετύχει κάτι.
γ. Ο Γιάννης επινοεί διάφορους ύπουλους τρόπους για να ξεφορτωθεί
το μηχάνημα, χωρίς επιτυχία.
δ. Ο Γιάννης αποφασίζει να καταστρέψει βίαια το μηχάνημα.
ε. Ο Γιάννης παθαίνει ηλεκτροπληξία και ένα άλλο μηχάνημα τον
αντικαθιστά.
Αρκεί να αλλάξετε ένα ή περισσότερα στοιχεία από τα παραπάνω για να
αλλάξει και η ιστορία. Φανταστείτε, για παράδειγμα, τι θα γινόταν εάν ο
καφετζής δεν πάθαινε ηλεκτροπληξία.
Σκεφτείτε ποια άλλα στοιχεία θα θέλατε να αλλάξετε για να προχωρήσει η
ιστορία με διαφορετικό τρόπο. Μην ξεχάσετε στην ιστορία σας να
συμπεριλάβετε τις σκέψεις και τα συναισθήματα του ήρωα.
Αλλάζοντας μία αφήγηση

9. 5. Σκεφτείτε τώρα πώς θα άλλαζε η ιστορία εάν ο ήρωας, αντί για καφετζής,
ήταν η δασκάλα ενός σχολείου όπου φέρνουν ένα ρομπότ ειδικό για να
διδάσκει το μάθημα της Φυσικής και αυτό πάθαινε βλάβη. Πρέπει να κινηθείτε
σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:
Πριν αρχίσετε να γράφετε ελάτε να φτιάξουμε το σχεδιάγραμμα της
ιστορίας σας με λίγες φράσεις.

10. Τώρα, αναπτύξτε κάθε φράση σε μια παράγραφο.
Μην ξεχάσετε να χρησιμοποιήσετε: που, ΠΑΡομοίωση, ΜΕΤαφορές,
ΠΡΟσωποποίηση, Επίθετα, Σκέψεις και Συναισθήματα παντού.
Εάν θελήσετε να χρησιμοποιήσετε ιστορικό ενεστώτα, κάντε το μόνο μία
φορά, στο σημείο που η αφήγησή σας θα έχει την πιο έντονη δράση.
α. Το ρομπότ εμφανίζεται ____________________________________
___________________________________________________________
β. Η δασκάλα ________________________________________________
___________________________________________________________
γ. Η δασκάλα επινοεί _________________________________________
___________________________________________________________
δ. Η δασκάλα αποφασίζει ______________________________________
___________________________________________________________
ε. _________________________________________________________
___________________________________________________________

11. 6. Σας αρέσουν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια; Θα θέλατε να φτιάξετε μια ιστορία με
θέμα τις περιπέτειες που παίζονται στο αγαπημένο σας ηλεκτρονικό παιχνίδι,
για να το μάθουν και οι συμμαθητές σας; Δεν έχετε παρά να ακολουθήσετε το
σχεδιάγραμμα:

12. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ