ความรู้เรื่องเศษส่วน

2. คำนำ
บทเรียนสาเร็จรูป ชุดพัฒนาการเรียนรู้ เรื่อง ส่วนต่างที่ลงตัว เล่มนี้ จัดทาขึ้นสาหรับใช้สอนเสริมทักษะการเรียนรู้คณิตศาสตร์ เรื่อง เศษส่วน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โดยผู้จัดทามีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผู้เรียนได้รู้จัก ประเภทของเศษส่วน สามารถเปรียบเทียบเศษส่วน และบวก ลบเศษส่วน อีกทั้งสามารถแก้โจทย์ปัญหาเกี่ยวกับเศษส่วนได้
บทเรียนสาเร็จรูป เรื่องส่วนต่างที่ลงตัว เล่มนี้ ผู้เรียนสามารถศึกษา ได้ด้วยตนเอง และจะเกิดประโยชน์เป็นอย่างมาก หากครูผู้สอนคอยให้ คาแนะนาและคาปรึกษาแก่ผู้เรียน ในกรณีที่ผู้เรียนมีข้อสงสัย
หากบทเรียนสาเร็จรูปเล่มนี้ มีข้อบกพร่องหรือผิดพลาดประการใด ก็ขออภัยไว้ ณ โอกาสนี้
17

3. 16
เราจะรู้อะไรบ้าง?
เศษส่วน
การบวก ลบเศษส่วน
การเปรียบเทียบเศษส่วน
ประเภทของเศษส่วน
โจทย์ปัญหาเศษส่วน
1

4. เศษส่วน
นี่! โนบิตะ นายรู้ไหมว่า เศษส่วนคืออะไร?
ทาไมจะไม่รู้ล่ะ ก็เรียนมาตั้งแต่ ป.4 นู้น!
มันก็คือ ส่วนหนึ่งๆ ของจานวน ทั้งหมดที่แบ่งออกเป็นส่วนๆ เท่าๆ กัน
ใช่แล้ว! เศษส่วน ก็ประกอบไป ด้วย ตัวเศษ และตัวส่วน
เศษส่วนแบ่งออกเป็น 3 ประเภท
1. เศษส่วนแท้ คือ เศษส่วนที่มีเศษน้อยกว่าส่วน เช่น , ,
2. เศษเกิน คือ เศษส่วนที่มีเศษมากกว่าส่วน เช่น , ,
3. จานวนคละ คือ เศษส่วนที่มีจานวนเต็มประกอบอยู่ด้วย เช่น
, ,
2
15

5. 14
เราลองมาดูรูปหกเหลี่ยม ด้านล่างนี้
รูปหกเหลี่ยม 1 รูป
แต่ถ้ารูปหกเหลี่ยมรูปนี้ นาออกมาบางส่วนหละเราจะนับอย่างไร
ก็ใช้เศษส่วนไง
เรามาลองแบ่งรูปหกเหลี่ยมนี้ออกเป็น 6 ส่วน เท่าๆกัน แล้วลองหยิบออกมา 1 ส่วน
เราจะเขียนแทนส่วนที่หยิบออกมายังไงดีนะ
รูปหกเหลี่ยมแต่ละส่วนที่ถูกแบ่งไว้ คิดเป็น 1 ใน 6 ซึ่งแทนจานวนรูปหกเหลี่ยมแต่ละส่วนด้วย
เราอ่าน ว่า เศษหนึ่งส่วนหก
ตัวเศษ เป็นตัวเลขที่บอกให้ทราบว่า จานวนส่วนแบ่งที่ต้องการมีกี่ส่วนจากส่วนแบ่งเท่าๆกันทั้งหมด
ตัวส่วน เป็นตัวเลขที่บอกให้ทราบว่า จานวนส่วนแบ่งเท่าๆกัน ทั้งหมดมีกี่ส่วน
3

6. จากรูปนี้มี ทั้งหมด 4 ใน 6 ส่วน ของรูปทั้งหมด แสดงว่ามันคือ นั่นเอง
นอกจากเศษส่วนของสิ่งหนึ่งสิ่งแล้ว ยังมี เศษส่วนของสิ่งของหนึ่งกลุ่มอีกด้วย เช่น
4
13

7. 12
น้องๆจาได้ไหมว่า เศษส่วนนั้นเราใช้นับส่วนหนึ่ง ของจานวนทั้งหมดที่แบ่งเป็นส่วนเท่าๆกัน เช่น
แต่ถ้าเราต้องการจานวนนับทั้งหมดของสิ่งหนึ่ง รวมกับส่วนหนึ่งของสิ่งๆนั้น เรา จะใช้ จานวนคละ
ลองช่วยกันดูนะ รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสข้างล่างนี้มีส่วนที่เป็นสีแดงอยู่เท่าไหร่?
มีส่วนที่เป็น สีแดง อยู่ 3 กับอีก เราเขียนในรูปของการบวกได้เป็น 3+
แต่เราไม่นิยมใส่เครื่องหมาย “+” จึงเขียนได้เป็น อ่านว่า “สามเศษหนึ่งส่วนสี่”
การเปลี่ยนจานวนคละให้เป็นเศษเกิน น้องๆสามารถทาได้ด้วยวิธีง่ายๆดัง ตัวอย่างด้านล่าง
5

8. แล้วจะรู้ได้ยังไงว่าอันไหน มากกว่า,น้อยกว่าหรือเท่ากันล่ะ??
ถ้าอยากจะรู้ล่ะก็มีหลักการด้วยกันอยู่2 หลักการที่ควรรู้นะนั่นก็คือ
1.ทาส่วนให้เท่ากันแล้วดูความแตกต่างของเศษแต่ละตัว เศษตัวไหน มากกว่า เศษส่วนตัวนั้นก็จะมากกว่า 2.ทาเศษให้เท่ากัน แล้วดูความแตกต่างของส่วนแต่ละตัว ส่วนตัวไหน มากกว่า เศษส่วนตัวนั้นก็จะมีค่าน้อยกว่า
6
แต่นอกจาก2วิธีนี้แล้วยังไม่อีกวิธี หนึ่งที่เร็วกว่านี้มากเลยนะมาดูกัน!
11

9. แต่เดี๋ยวก่อน!! เรารู้แค่ว่ามันเท่ากันหรือไม่เท่ากัน ถ้าเราอยากรู้ว่าอันไหนมากกว่าหรือน้อยกว่าล่ะ จะทายังไง!!
โถ่เอ้ยย โนบิตะเรื่องแค่นี้เองเดี๋ยวฉันจะบอกให้ ฟังแล้วกัน ตั้งใจด้วยล่ะ!
10
น้องๆพิจารณารูปหกเหลี่ยมข้างล่างนี้ ว่ามี ส่วนที่เป็นสีแดงอยู่กี่ส่วนแล้วจะเขียนให้อยู่ใน รูปเศษส่วนได้อย่างไร
ไม่ยากเลยใช่ไหมล่ะ สังเกตดูง่ายๆเลย มองนิดเดียวก็เข้าใจแล้ว เชื่อว่าไม่ยาก เกินความสามารถของน้องๆหนูอย่าง แน่นอน
7

10. น้องๆพิจารณาเศษส่วนที่มีค่าเท่ากันต่อไปนี้เช่น มีกระดาษอยู่1แผ่น พับเป็น2ส่วนเท่าๆกันและ ระบายสีแรเงา1ส่วน
เมื่อน้องๆทาตามตัวอย่างด้านบนแล้วให้น้องๆสังเกตส่วนที่เกิดจากการพับ กระดาษให้ดีๆ จะพบว่า ส่วนที่เกิดจากการพับครึ่งไปเรื่อยๆนั้นมีค่าเท่ากัน
8
หรือน้องๆหนูๆอาจใช้เส้น จานวนในการพิจารณาก็ได้นะ
เท่านี้ก็มีวิธีที่จะดูให้รู้แล้วว่าเศษส่วนที่ นามาเปรียบเทียบเท่ากันหรือเปล่า สุดยอด ไปเลย
9