โครงงานเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร 6

1. 1
แบบเสนอโครงร่างโครงงานคอมพิวเตอร์
รหัสวิชา ง33202 ชื่อวิชา เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร 6
ปีการศึกษา 2557
ชื่อโครงงาน สัญชาตญาณสัตว์ กับการเตือนภัยแผ่นดินไหวและสึนามิ
ชื่อผู้ทาโครงงาน
1. น.ส. กุศลิน คาตื้อ เลขที่ 7 ชั้น ม. 6 ห้อง 4
2. น.ส. ภัทรกร นากาจิม่า เลขที่ 37 ชั้น ม. 6 ห้อง 4
ชื่ออาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน ครูเขื่อนทอง มูลวรรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน ภาคเรียนที่ 1-2 ปีการศึกษา 2557
โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย จังหวัดเชียงใหม่
สานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 34

2. 2
ใบงาน
การจัดทาข้อเสนอโครงงานคอมพิวเตอร์
สมาชิกในกลุ่ม สัญชาตญาณสัตว์กับการเตือนภัย แผ่นดินไหว และ สึนามิ
1 น.ส. กุศลิน คาตื้อ เลขที่ 7
2 น.ส. ภัทรกร นากาจิม่า เลขที่ 37
คาชี้แจง ให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มเขียนข้อเสนอโครงงานตามหัวข้อต่อไปนี้
ชื่อโครงงาน (ภาษาไทย)
สัญชาตญาณสัตว์กับการเตือนภัย แผ่นดินไหว และ สึนามิ
ชื่อโครงงาน (ภาษาอังกฤษ)
Animal instincts warn the earthquake and the tsunami
ประเภทโครงงาน โครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา
ชื่อผู้ทาโครงงาน 1. น.ส. กุศลิน คาตื้อ เลขที่ 7 ชั้น ม. 6/4
2. น.ส. ภัทรกร นากาจิม่า เลขที่ 37 ชั้น ม. 6/4
ชื่อที่ปรึกษา ครูเขื่อนทอง มูลวรรณ์
ระยะเวลาดาเนินงาน 4/11/57 – 1/3/58
ที่มาและความสาคัญของโครงงาน (อธิบายถึงที่มา แนวคิด และเหตุผล ของการทาโครงงาน)
โดยธรรมชาติแล้วมนุษย์จัดว่าเป็นสัตว์ที่มีวิวัฒนาการสูงสุด และ แทบจะปฏิเสธไม่ได้เลยว่า มนุษย์สามารถ
สร้างเทคโนโลยีหลากหลายขึ้นมาใช้อานวยความสะดวก และ ป้องกันตัวเองจากภัยรอบตัวได้มากมาย แต่สิ่งเหล่านี้ก็
ยังไม่เพียงพอต่อการรักษาชีวิตรอด เพราะเหนือสิ่งอื่นใดยังมีสิ่งหนึ่งที่ไม่ว่าเทคโนโลยีใด ๆ ก็ไม่อาจจะรับมือได้เลย
และ นั่นคือ ภัยพิบัติจากธรรมชาติ ซึ่งเป็นเหตุให้หลายหมื่นหลายแสนชีวิต ต้องสังเวยให้กับภัยธรรมชาติอย่าง
หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่ถึงแม้ว่าภัยธรรมชาติเหล่านี้จะเกิดขึ้นแบบไม่มีปี่มีขลุ่ยจนมนุษย์ไม่ทันล่วงรู้ได้ และ ไม่ทันเตรียม
ตัวแทบทุกครั้ง นั่นก็ไม่ได้หมายความว่าธรรมชาติจะไม่มีการส่งสัญญาณใด ๆ ให้รับรู้ก่อน เพราะหากสังเกตให้ดี ๆ
แล้วเราจะพบว่า ก่อนหน้าที่จะเกิดภัยพิบัติหรือการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศบนโลกใบนี้ ธรรมชาติได้ส่งสัญญาณ
เตือนให้มนุษย์เตรียมรับมือแล้วแทบทุกครั้ง เพียงแต่เรามักจะมองข้าม เนื่องจากมักจะมาในรูปแบบของสัญญาณ
ปริศนา ที่ยากต่อการตีความได้ และ มนุษย์ก็มักจะละเลยมันไปในที่สุดเท่านั้นเอง สัญญาณภัยธรรมชาติที่ว่านี้ก็คือ
พฤติกรรมของสัตว์หลายชนิด ที่แสดงออกอย่างแปลกประหลาด

3. 3
ด้วยประการที่ว่าสัตว์หลายชนิดมีสัญชาตญาณเหนือมนุษย์ โดยสัตว์สามารถรู้เหตุการณ์ล่วงหน้าก่อนที่จะเกิด
ภัยพิบัติตามมาในทุก ๆ ครั้งได้ ไม่ว่าจะเป็นการอพยพของนก การเห่าหอนของสุนัข การร้องของแมวอย่างต่อเนื่องก็
ตาม หรือแม้แต่การตายของสัตว์ต่าง ๆ ที่มนุษย์มักจะคิดว่ามันคือการตายปริศนานั่นเอง แต่แท้จริงแล้วมันมีสาเหตุที่
มนุษย์หาคาตอบไม่ได้เลย และ ก็มักเชื่อมโยงกับความเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติอย่างแยกไม่ออก เพราะสัตว์เหล่านี้
ล้วนมีประสาทสัมผัสที่ไว และ ละเอียดอ่อนมากกว่ามนุษย์หลายเท่านัก พวกมันสามารถรับรู้ถึงภัยพิบัติที่จะเกิดขึ้นใน
ระยะเวลาอันใกล้ได้ อย่างที่มนุษย์ไม่สามารถทาได้ และ ยิ่งไปกว่านั้น สัตว์หลายชนิดยังอ่อนไหวต่อความเปลี่ยนแปลง
ในช่วงก่อนเกิดภัยพิบัติ ซึ่งทาให้มันถึงกับตายหมู่มาแล้วนับครั้งไม่ถ้วน ทั้งนี้จะได้เชื่อมโยงไปถึงการเกิดแผนดินไหว
และ ภัยสึนามิ
กลุ่มของพวกเราจึงเล็งเห็นความน่าแปลกประหลาดนี้จึงเกิดความสนใจในการทาโครงงานเพื่อศึกษา
สัญชาตญาณสัตว์กับการเตือนภัยแผ่นดินไหวและสึนามิเพื่อเป็นความรู้ในอนาคตต่อไป
วัตถุประสงค์ (สิ่งที่ต้องการในการทาโครงงาน ระบุเป็นข้อ)
1. เพื่อรู้ถึงสาเหตุและรวมถึงความเป็นมาของแผ่นดินไหวและสินามิ
2.เพื่อศึกษาสัญชาตญาณของสัตว์ที่บ่งบอกต่อเหตุการแผ่นดินไหวและสึนามิ
3. เพื่อศึกษาระบบการทางานกลไกของสัตว์ที่สามารถรับสัมผัสต่อความเปลี่ยนแปลงของแผ่นเปลือกโลก
4. เพื่อเฝ้าระวังและเตรียมรับมือเหตุแผ่นดินไหวและสึนามิ
5. เพื่อทราบถึงสถานที่ติดต่อเมื่อเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวและสึนามิ
6. เพื่อใช้เป็นประโยชน์ในการพัฒนาระบบเตือนภัยที่ดีต่อไป
ขอบเขตโครงงาน (คุณลักษณะ ขอบเขต เงื่อนไขและข้อจากัดของการทาโครงงาน)
1. ศึกษาสัญชาตญาณสัตว์เฉพาะที่สามารถเตือนภัยต่อเหตุแผ่นดินไหวและสึนามิ
2. ศึกษาข้อมูลเรื่อง สัญชาตญาณสัตว์กับการเตือนภัยแผ่นดินไหวและสึนามิจากหนังสือ หนังสือพิมพ์ และ
อินเทอร์เน็ต
3. ใช้โปรแกรม Microsoft word / Photoshop / Photoscape และโปรแกรม Microsoft Power Point ใน
การจัดทาและนาเสนอโครงงาน
4. ระยะเวลาในการศึกษาใช้เวลาประมาณ 4 เดือน

4. 4
หลักการและทฤษฎี
ข้อมูลจาก ศูนย์วิจัยและพัฒนาการป้องกันและจัดการภัยพิบัติ
CR. http://dpm.nida.ac.th/main/index.php/articles/tsunami-and-earthquake/item/125-สัญชาตญาณ
สัตว์การเตือนภัยแผ่นดินไหว-และ-สึนามิ
แม้ว่า "มหันตภัยสึนามิ" จะเป็นภัยธรรมชาติที่คาดเดาล่วงหน้าไม่ได้ แต่นักวิทยาศาสตร์บางกลุ่มได้พยายาม
เชื่อมโยงกับความรู้ในอดีตว่า สัตว์ใหญ่จะมีสัมผัสที่ 6 เป็นสัญชาตญาณเตือนภัยสึนามิ ดังเช่น กรณีแผ่นดินไหวครั้ง
ใหญ่ขนาด 9.3 ริกเตอร์ เมื่อวันที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2547 จนมีผู้เสียชีวิตกว่า 2.3 แสนคนนั้น นักวิทยาศาสตร์ได้
วิเคราะห์ข้อมูลพบว่า ก่อนหน้านั้นมีสัตว์หลายชนิดทั้งที่อาศัยอยู่บนบก และ ในน้า มีพฤติกรรม และ การเคลื่อนไหว
ผิดธรรมชาติ เช่น ฝูงนกขนาดใหญ่ที่บินหนีทั่วท้องฟ้า หรือฝูงช้างป่าที่เคลื่อนขบวนขึ้นสู่ภูเขาสูง โดย ดร.เฮอร์เว
ฟริตซ์ (Herve Fritz) นักวิจัยพฤติกรรมสัตว์แห่งศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์แห่งชาติของฝรั่งเศส (France's National
Centre for Scientific Research) ยืนยันว่า สัตว์ที่เลี้ยงลูกด้วยนมจะมีความสามารถในการรับรู้ถึงแรงสั่นสะเทือน
หรือคลื่นเสียงที่มีความถี่ต่าจากระยะไกล หรือที่เรียกว่า อินฟราซาวนด์ (Infrasound) [3] คลื่นความถี่ต่ากว่า 20
เฮิรตซ์ ทาให้สัตว์พวกนี้หนีเอาตัวรอดได้ในเวลาที่เกิดแผ่นดินไหว หรือสึนามิ ส่วนพวกนกจะอ่อนไหวมากหากความ
กดอากาศเปลี่ยนแปลงไป เราเรียกสิ่งเหล่านี้ว่า "รหัสเตือนภัย"
นอกจากนี้ยังมีสิ่งบอกเหตุบางอย่าง ที่เชื่อมโยงกับการตายของ "วาฬบรูด้า" หลายตัวที่ลอยขึ้นอืดที่ฝั่งอ่าว
ไทย ช่วงเดียวกับที่เกิดแผ่นดินไหวหลายจุดในเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา หลายคนเชื่อว่าแผ่นดินไหวอาจทาให้วาฬ
สูญเสียเรดาร์จึงหลงทางกลับเข้าหาฝูงไม่ได้ หรืออาจพยายามเข้ามาเตือนภัยธรรมชาติให้มนุษย์ หรือหนีคลื่นสึนามิใต้
น้าจนตาย และเมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ ก่อนเกิดแผ่นดินไหวที่เมืองไครสต์เชิร์ชเพียง 1 วัน [4] มีรายงานการพบซาก
วาฬบรูด้า เพศเมีย น้าหนัก 2 ตัน ยาวกว่า 10 เมตร ลอยมาเกยตื้นที่เกาะแสมสาร สัตหีบ จากนั้นวันที่ 24
กุมภาพันธ์ หลังเกิดแผ่นดินไหวที่ สปป.ลาว 1 วันเช่นกัน มีรายงานจากอ่าวละแม จ.ชุมพร ว่า พบซากวาฬบรูด้า
น้าหนัก 4 ตัน ตายอยู่ชายฝั่งทะเล
รูป: ซากวาฬบรูด้า เกยตื้น ก่อนเกิดสึนามิ

5. 5
สัตว์นั้นมีสัญชาติญาณสามารถรู้ล่วงหน้าถึงภัยพิบัติที่กาลังจะเกิดขึ้นได้จริงหรือ? ในประเด็นนี้จะยกถึง
เหตุการณ์สัญชาตญาณการรับรู้ของสัตว์หลากหลายชนิด ก่อนเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไว และ สึนามิ [5]
ปี พ.ศ. 2551 แผ่นดินไหวในจีน
ก่อนเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวขึ้นที่ประเทศจีน เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 มีกลุ่มนักท่องเที่ยวที่
เฝ้าสังเกตพฤติกรรมของแพนด้า และต่างรายงานว่าก่อนเกิดแผ่นดินไหวไม่นาน แพนด้า ต่างแสดงกริยาลุกลี้ลุกลน
เหมือนจะรู้ว่ากาลังจะมีภัยร้ายเกิดขึ้น
ปี พ.ศ. 2518 แผ่นดินไหวเมืองไฮชิง
หลายครั้งที่สัญชาติญาณชี้เตือนภัยของสัตว์ถูกหมางเมิน จนกระทั่งเกิดโศกนาฏกรรมขึ้น โดยในเดือน
กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2518 นักวิทยาศาสตร์ในเมืองไฮชิง ประเทศจีน นักวิทยาศาสตร์เกิดความเชื่อมั่นว่ากาลังจะมีภัย
พิบัติเกิดขึ้นแน่นอน เนื่องจากแมวแสดงกริยาหวาดระแวง และ หมาก็เริ่มเห่าหอนไม่หยุด เจ้าหน้าที่จึงได้สั่งให้ทาการ
อพยพผู้คน หนีภัยออกจากเมืองในทันที เพียง 5 ชั่วโมงครึ่งหลังจากนั้นก็เกิดแผ่นดินไหวขึ้นที่เมือง วัดแรงสั่นสะเทือน
ได้ระดับ 7.3 ริกเตอร์ ในครั้งนั้นมีผู้คนเสียชีวิตแค่ 2,000 คน ส่วนตัวเมืองนั้นพังราบ ผู้เชี่ยวชาญคาดการณ์กันว่าหาก
ไม่ได้ทาการอพยพ คงจะมีผู้เสียชีวิตถึง 150,000 คน นับเป็นครั้งแรกที่เมืองได้รับการอพยพหนีก่อนเกิดแผ่นดินไหว
ในครั้งนี้สัตว์ก็ได้รับการยอมรับจากทุกฝ่ายว่าช่วยเตือนถึงอุบัติภัยที่ กาลังจะเกิดขึ้น
ปี พ.ศ. 2538 แผ่นดินไหวเมืองโกเบ
ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2538 ณ เมืองโกเบ ประเทศญี่ปุ่น ได้เกิดแผ่นดินไหว ระดับ 7.2 ริกเตอร์ มี
ผู้เสียชีวิตถึง 6,400 คน ผู้บาดเจ็บ 27,000 คน โดยก่อนหน้าเกิดแผ่นดินไหว ผู้คนในเมืองต่างสังเกตเห็นว่าสุนัขทั่วทั้ง
เมืองต่างเห่าหอนกันต่อเนื่อง ไม่มีหยุดทั้งวันทั้งคืน น.พ.คิโยชิ ชิมามูระ ได้ศึกษาแผ่นดินไหวครั้งนี้โดยละเอียด และ
พบว่ามีรายงานสุนัขกัดคนเพิ่มมากขึ้นในช่วงไม่กี่สัปดาห์ก่อนเกิดแผ่นดินไหว จึงตั้งสมมุติฐานว่าสัตว์นั้นรู้ล่วงหน้าถึง
แผ่นดินไหวจึงเกิดอาการเคร่ง เครียด
ปี พ.ศ. 2519 แผ่นดินไหวเมืองตังฉาน
ในเดือนกรกฏาคม ปี พ.ศ. 2519 ประเทศจีนถูกแผ่นดินไหว ระดับ 7.8 ริกเตอร์ เมืองตังฉาน ซึ่งเป็น
เมืองอุตสาหกรรมนั้นถูกกระทบอย่างหนัก มีผู้เสียชีวิตถึง 240,000 คน ช่วงระยะเวลาไม่กี่ชั่วโมงก่อนเกิดแผ่นดินไหว
สถานีวิทยุท้องถิ่น ได้รายงานถึงหมีแพนด้า ซึ่งเอามือกุมหัว ร้องโหยหวนไม่หยุด จนคนเลี้ยงแพนด้านั้นรู้สึกแปลกใจ
แต่ในภายหลังจึงเข้าใจ และ เชื่อว่าแพนด้ารู้สึกได้ล่วงหน้าว่าแผ่นดินไหวกาลังจะมาในไม่ช้า
ปี พ.ศ. 2542 แผ่นดินไหวเมืองอิซมิท
ในรุ่งเช้าของวันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2542 ได้เกิดแผ่นดินไหวระดับ 7.4 ริกเตอร์ ใกล้กับเมืองอิซมิท
ประเทศตุรกี ระยะเวลาเพียงแค่ 37 วินาที แต่ก็ส่งผลให้คนมีผู้เสียชีวิต 45,000 คน บาดเจ็บ 40,000 คน และไร้ที่อยู่
อาศัยกว่าล้านคน ส่งผลต่อพื้นที่กว่า 100 ไมล์ ในช่วงหลายวันก่อนเกิดแผ่นดินไหว ชาวบ้านต่างรายงานว่าสุนัขนั้น
เห่าหอนไม่หยุด รวมทั้งแมว หนู และ นก ก็มีพฤติกรรมลุกลี้ลุกลนผิดปกติ เจ้าของสัตว์เลี้ยงหลายคนเชื่อว่าสัตว์เลี้ยง
นั้นพยายามเตือนถึงภัยพิบัติ ที่กาลังจะมา
ปี พ.ศ. 2547 คลื่นยักษ์สึนามิ คาบสมุทรอินเดีย
ในเหตุการณ์คลื่นยักษ์สึนามิ เมื่อวันที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2547 นับเป็นอุบัติภัยทางธรรมชาติที่
ส่งผลอาณาเขตกว้างขวางหลายประเทศด้วยกัน และ มีรายงานของสัตว์ที่รู้ภัยล่วงหน้าหลายชนิดเช่นเดียวกัน โดยที่

6. 6
ประเทศไทยนั้น มีรายงานช้างแสดงอาการเคร่งเครียด และ ร้องแผดเสียงอย่างต่อเนื่อง หนึ่งวันก่อนเกิดเหตุ และ
ช่วงหนึ่งชั่วโมงก่อนคลื่นยักษ์จะมา มีช้างบางตัวที่วิ่งหนีจากชายทะเลขึ้นพื้นที่สูง
ที่ศรีลังกา ค้างคาวซึ่งปกติต้องนอน และ หลับเวลากลางวัน กลับบินไปมา
และ นอกจากนี้ยังมี ฝูงฟลามิงโกที่อินเดีย ซึ่งทารังวางไข่อยู่ ได้หนีพื้นที่ราบต่าขึ้นไปอยู่พื้นที่สูงเพื่อหนีคลื่นยักษ์สึนามิ
เป็นต้น
สาหรับการเตือนภัยแผ่นดินไหวจากสัตว์ ในประเทศไทยนั้น ดร.ก้องเกียรติ กิตติวัฒนาวงศ์ ผู้เชี่ยวชาญ
กลุ่มสัตว์ทะเลหายาก สถาบันวิจัย และ พัฒนาทรัพยากรทางทะเล ชายฝั่งทะเล และป่าชายเลน ให้ข้อมูลว่า ภายใน
เดือนกุมภาพันธ์ มีรายงานวาฬบรูด้าตายแล้วไม่ต่ากว่า 4 ตัว [6] ถือเป็นเรื่องผิดปกติเป็นอย่างมาก เพราะตาม
ธรรมชาติแล้วจะมีวาฬบรูด้าตายแค่ปีละ 1-2 ตัวเท่านั้น โดยธรรมชาติแล้ววาฬบรูด้ากลุ่มนี้อาศัยอยู่รวมกันหลายสิบ
ตัว พบแถวอ่าวไทย จ.สมุทรสาคร มักเคลื่อนย้ายไปมาตามฝูงปลากระตักซึ่งเป็นอาหารสาคัญ ส่วนฝั่งอันดามันจะพบ
แถวเกาะราชา จ.ภูเก็ต ดร.ก้องเกียรติ แสดงความเห็นทิ้งท้ายอีกว่า จากการวิจัยของผู้เชี่ยวชาญด้านแผ่นดินไหว
พบว่า หากสัตว์ป่ามีพฤติกรรมผิดไปจากปกติ มักจะเกี่ยวข้องกับการเกิดภัยธรรมชาติ เช่น แผ่นดินไหว ทั้งนี้เพราะ
สัตว์มีความสามารถรู้ล่วงหน้าว่าจะเกิดแผ่นดินไหว เป็นสัญชาตญาณอย่างหนึ่งในการเอาชีวิตรอด ยกตัวอย่าง ”
พฤติกรรมผิดปกติ” ของสัตว์ชนิดต่างๆ เช่น
พฤติกรรมผิดปกติของนก [7]
นกมีความรู้สึกต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม โดยเฉพาะนกพิราบป่า จะไวเป็นพิเศษ
ผู้เชี่ยวชาญด้านแผ่นดินไหวในประเทศจีนพบว่า ขณะเกิดแผ่นดินไหวแรงสั่นสะเทือน 3 ริกเตอร์ขึ้นไป ฝูงนกพิราบป่า
ที่อยู่ภายในรัศมี 50 กม. จากศูนย์กลางแผ่นดินไหวจะรู้ล่วงหน้า และ บินหนีไปภายใน 24 ชั่วโมง นอกจากนี้กา และ
นกเลี้ยงบางชนิด เช่น นกแก้ว ก็มีความรู้สึกไวต่อการเกิดแผ่นดินไหวได้เช่นเดียวกัน เช่น ฝูงนกพิราบหรือกาจะบิน
อพยพหนีไปทันที นกในกรงก็แตกตื่น และ หนีออกจากกรง
พฤติกรรมความผิดปกติของปลา
ปลาน้าเค็ม
เมื่อ ค.ศ.1995 ก่อนเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่โกเบ ชาวประมงจับปลาได้มากกว่าปกติ และ มีปลาจาก
ทะเลลึกว่ายเข้ามาในเขตน้าตื้นด้วย เช่น พบปลาแปลกประหลาด หรือปลาน้าจืดในเขตน้าตื้น ก่อนเกิดแผ่นดินไหวใน
บริเวณใกล้เคียง จะจับปลาได้มากกว่าเดิม 2-10 เท่า
ปลาน้าจืด
ปลาน้าจืดในแม่น้าหรือทะเลสาบที่มีความรู้สึกไวต่อการเกิดแผ่นดินไหว คือปลาคาร์ป ก่อนเกิด
แผ่นดินไหวรุนแรง เคยมีคนเห็นปลาคาร์ปจานวนมากกระโดดขึ้นมาบนผิวน้า เหมือนตกใจหนีอะไรบางอย่าง เช่น
ปลาคาร์ปกระโดดขึ้นมาเหนือผิวน้า หรือมีท่าทางลุกลน ปลาดุกมีท่าทางตื่นตระหนก แสดงว่าอาจจะเกิดแผ่นดินไหว

7. 7
พฤติกรรมผิดปกติของสัตว์เลื้อยคลาน
รูป: งู สัตว์เลื้อยคลานที่ใช้คาดการณ์แผ่นดินไหวในประเทศจีน
ที่มา: http://www.patrolnews.net/2012/07/เราจะทาอย่างไร-เมื่อเกิ/
ผลการวิจัยพบว่า สัตว์ที่รู้ล่วงหน้าว่าจะเกิดแผ่นดินไหวก่อนใครคืองู ทั้งนี้เพราะงูจาศีลอยู่ในโพรงดิน จึง
รู้สึกถึงความผิดปกติได้ง่ายเมื่อมีการสั่นสะเทือนของเปลือกโลก มีก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ มีการเปลี่ยนแปลงของคลื่น
แม่เหล็กไฟฟ้า [8] และ จะหลบภัยด้วยการเลื้อยขึ้นมาบนดิน แม้จะเป็นช่วงฤดูหนาวก็ตาม ตัวอย่างเช่นเมื่อ ค.ศ.
1855 ก่อนเกิดแผ่นดินไหวที่ญี่ปุ่นหนึ่งวัน พบฝูงงูเลื้อยขึ้นมาแข็งตายบนดิน เมื่อ ค.ศ. 1976 หนึ่งวันก่อนเกิด
แผ่นดินไหวที่เมืองถังซานในประเทศจีนก็มีฝูงงูจานวนมากเข้าไปหลบอยู่ในซอกหิน
พฤติกรรมผิดปกติของสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้า
กบก็แสดงพฤติกรรมผิดปกติเช่นเดียวกับงู เมื่อ ค.ศ. 1976 ไม่กี่ชั่วโมง ก่อนที่จะเกิดแผ่นดินไหวรุนแรงที่
เมืองถังซานในประเทศจีน มีคนเห็นกบนับพันนับหมื่นตัวพากันอพยพ
พฤติกรรมผิดปกติของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
สุนัขที่เคยเชื่อง แสดงอาการดุร้ายขึ้นทันที หรือ แมววิ่งไปมาอย่างงุ่นง่าน หรือปีนขึ้นต้นไม้สูง
แมว
ก่อนเกิดแผ่นดินไหว แมวส่วนใหญ่จะหาที่หลบ ในญี่ปุ่นมีคาโบราณกล่าวไว้ว่า ก่อนแผ่นดินไหว แมวจะ
ปีนขึ้นต้นไม้สูง และ มีคนเห็นเช่นนี้จริงๆ ก่อนเกิดแผ่นดินไหว แมวบางตัวแสดงอาการ วิ่งไปมา และ ส่งเสียงร้อง
อย่างกระวนกระวาย
หนู
เมื่อ ค.ศ. 1923 ก่อนเกิดแผ่นดินไหวรุนแรงที่คันโต หนูพากันหลบหนีไปหมด และ ตอนเกิดแผ่นดินไหว
ครั้งใหญ่ที่โกเบ ก็พบปรากฎการณ์ หนูพากันหลบหนีเช่นกัน นอกจากนี้ยังพบว่าก่อนเกิดแผ่นดินไหวจะมีหนูติดกับดัก
เพิ่มขึ้น และหนูบางตัววิ่งไปทั่ว

8. 8
จะปฏิเสธไม่ได้เลยว่าสัตว์นั้นก็มีความสามารถพิเศษเหนือมนุษย์เช่นเดียวกัน และยังไม่มีงานวิจัยทาง
วิทยาศาสตร์พิสูจน์แน่ชัดว่าพฤติกรรมการหนีตายของสัตว์จะเกี่ยวข้องหรือเชื่อมโยงกับแผ่นดินไหวหรือสึนามิโดยตรง
มีแค่การบันทึกความผิดปกติของสัตว์ไว้ได้ช่วงก่อนแผ่นดินไหว และ เกิดสึนามิ เท่านั้น หากอยากรู้ความเชื่อมโยงตรง
นี้คงต้องศึกษาอย่างละเอียด แต่ในกรณีจะศึกษาถึงพฤติกรรมผิดปกติของสัตว์เหล่านี้ เช่น วาฬบรูด้า นั้น การที่จะเอา
เครื่องจีพีเอสหรือเครื่องส่งสัญญาณดาวเทียมไปติดบนตัววาฬบรูด้า เพื่อบันทึกข้อมูลไม่ใช่เรื่องง่าย ในต่างประเทศเคย
มีการยิงเครื่องส่งจีพีเอสใส่เข้าไปในปลาตัวใหญ่จากระยะไกล แต่ถูกต่อต้านอย่างหนักเพราะถือเป็นการทรมานสัตว์
แต่ทั้งนี้ตามงานวิจัยในประเทศจีนสานักงานแผ่นดินไหววิทยาประจาเทศบาลนครหนันหนิง เมืองเอกในเขตปกครอง
ตนเองชนชาติจ้วง กว่างซี (กวางสี) ได้ใช้งูคาดการณ์แผ่นดินไหวโดยเจ้าหน้าที่ได้ติดตั้งกล้องทั้ง ในตัวเมือง และ ฟาร์ม
งูในเขตอู่หมิง เพื่อเฝ้าสังเกตพฤติกรรมของงูตลอด 24 ชั่วโมง และ รายงานพฤติกรรมที่ผิดปกติของงูไปยังแผนกที่
เกี่ยวข้อง เพื่อศึกษา และ วิเคราะห์ [9] เจียงเวยซง ผู้อานวยการของสานักงานฯ กล่าวว่า งูเป็นสัตว์ที่ไวต่อการเกิด
แผ่นดินไหวมากที่สุด และ สามารถรับรู้การสั่นสะเทือนล่วงหน้า 4-5 วันแม้จะจาศีลอยู่ก็ตาม ทั้งนี้ หนันหนิง เป็นหนึ่ง
ในเมืองสาคัญ 12 แห่งของจีนที่ต้องเฝ้าระวังเป็นพิเศษในเรื่องแผ่นดินไหว

9. 9
ข้อมูลจาก กรมทรัพยากรธรณี
CR. http://www.dmr.go.th/main.php?filename=precursory
สิ่งบอกเหตุก่อนเกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่
ปรากฏการณ์ล่วงหน้า (Precursory phenomena) อาจเป็นสิ่งเตือนภัย หรือลางบอกเหตุสัญญาณให้รู้ว่า อีกไม่นาน
จะมีแผ่นดินไหวเกิดขึ้น ในอเมริกา รัสเซีย จีน ญี่ปุ่น ต่างให้ความสนใจ พยายามค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับปรากฏการ
บางอย่างกันมาก ได้แก่
1) พื้นดินเกิดการยกตัวขึ้นมาอย่างผิดปกติ
2) ค่าความเข้มสนามแม่เหล็กโลกเปลี่ยนแปลงไป
3) สภาพการนาไฟฟ้าของหินเปลี่ยนแปลง
4) เกิดแผ่นดินไหวเล็กๆ เกิดขึ้นเป็นการเตือนภัยก่อน
5) มีปริมาณก๊าชเรดอนในบ่อน้าสูงกว่าปกติ

10. 10
สัญชาตญาณของสัตว์
จากการศึกษาวิจัยของผู้เชี่ยวชาญด้านแผ่นดินไหวพบว่า หากสัตว์ป่ามีพฤติกรรมผิดไปจากปกติ มักจะเกี่ยวข้องกับ
การเกิดภัยธรรมชาติ เช่น แผ่นดินไหว ทั้งนี้เพราะสัตว์มีความสามารถรู้ล่วงหน้าว่าจะเกิดแผ่นดินไหว เป็น
สัญชาตญาณอย่างหนึ่งในการเอาชีวิตรอด
พฤติกรรมผิดปกติของนก
นกมีความรู้สึกไวต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม โดยเฉพาะนกพิราบป่าจะไวเป็นพิเศษ ผู้เชี่ยวชาญด้าน
แผ่นดินไหวประเทศจีนพบว่า ขณะเกิดแผ่นดินไหวแรงสั่นสะเทือน 3 ริกเตอร์ขึ้นไป ฝูงนกพิราบป่าที่อยู่ภายในรัศมี
50 กม. จากศูนย์กลางแผ่นดินไหวจะล่วงรู้ล่วงหน้า และบินหนีไปภายใน 24 ชั่วโมง นอกจากนี้ กาและนกเลี้ยงบาง
ชนิด เช่น นกแก้ว ก็มีความรู้สึกไวต่อการเกิดแผ่นดินไหวเช่นกัน
พฤติกรรมผิดปกติของปลา
- ปลาน้าเค็ม เมื่อ ค.ศ. 1995 ก่อนเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่โกเบ ชาวประมงจับปลาได้ปลาได้มากกว่าปกติ และมี
ปลาจากทะเลลึกว่ายเข้ามาในเขตน้าตื้นด้วย
-ปลาน้าจืด ปลาน้าจืดในแม่น้าหรือทะเลสาบที่มีความรู้สึกไวต่อการเกิดแผ่นดินไหวหรือปลาคาร์ป ก่อนเกิด
แผ่นดินไหวรุนแรง เคยมีคนเห็นปลาคาร์ปจานวนมากกระโดดขึ้นมาบนผิวน้าเหมือนตกใจหนีอะไรบางอย่าง
พฤติกรรมผิดปกติของสัตว์เลื้อยคลาน
ผลการวิจัยพบว่า สัตว์ที่รู้ล่วงหน้าว่าจะเกิดแผ่นดินไหวก่อนใครคืองู ทั้งนี้เพราะงูจาศีลอยู่ในโพรงใต้ดิน (งูในประเทศ
เขตหนาว) จึงรู้สึกถึงความผิดปกติได้ง่ายเมื่อมีการสั่นสะเทือนของเปลือกโลก มีก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ มีการ
เปลี่ยนแปลงของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ฯลฯ และจะหลบภัยด้วยการเลื้อยขึ้นมาบนดินแม้จะเป็นช่วงฤดูหนาวก็ตาม
ตัวอย่างเช่นเมื่อ ค.ศ. 1855 ก่อนเกิดแผ่นดินไหวที่ญี่ปุ่นหนึ่งวัน พบฝูงงูเลื้อยขึ้นมาบนดินหลายตัว เมื่อ ค.ศ. 1977
ตอนเกิดแผ่นดินไหวที่โรมาเนีย ก็มีฝูงงูเลื้อยขึ้นมาแข็งตายบนดิน เมื่อ ค.ศ. 1976 หนึ่งวันก่อนเกิดแผ่นดินไหวที่เมือง
ถังซานประเทศจีน ก็มีฝูงงูจานวนมากเข้าไปหลบอยู่ในซอกหิน
พฤติกรรมผิดปกติของสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้า
กบก็แสดงพฤติกรรมผิดปกติเช่นเดียวกับงู เมื่อ ค.ศ. 1976 ไม่กี่ชั่งโมงก่อนที่จะเกิดแผ่นดินไหวรุนแรงที่เมืองถังซาน
ในประเทศจีน มีคนเห็นฝูงกบนับพันนับหมื่นตัวพากันอพยพ
พฤติกรรมผิดปกติของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
สุนัข ตอนที่เกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่โกเบ มีรายงานว่าสุนัขจะแสดงพฤติกรรมแปลกๆ มากที่สุด สุนัขเป็นสัตว์ที่
ใกล้ชิดกับคน จึงสังเกตความผิดปกติจากสุนัขได้ง่าย และพบว่าก่อนเกิดแผ่นดินไหว สุนัขจะมีอาการตื่นตระหนก วิ่ง
ไปวิ่งมา บางตัวก้าวร้าวขึ้น ส่วนบางตัวก็เห่าและหอน

11. 11
แมว ก่อนเกิดแผ่นดินไหว แมวส่วนใหญ่จะหาที่หลบ ญี่ปุ่นมีคาโบราณกล่าวไว้ว่า "ก่อนแผ่นดินไหว แมวจะปีนขึ้น
ต้นไม้สูง" และมีคนเห็นเช่นนี้จริงๆ ก่อนเกิดแผ่นไหว แมวบางตัวแสดงอาการงุ่นง่าน วิ่งไปมา และส่งเสียงร้องอย่าง
กระวนกระวาย
หนู เมื่อ ค.ศ. 1923 ก่อนเกิดแผ่นดินไหวรุนแรงที่คันโต หนูพากันหลบหนีไปหมด และตอนเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่
ที่โกเบ ก็พบปรากฏการณ์หนูพากันหลบหนีเช่นกัน นอกจากนี้ยังพบว่าก่อนเกิดแผ่นดินไหวจะมีหนูติดกับดักเพิ่มขึ้น
และหนูบางตัววิ่งพล่านไปทั่ว
การเปลี่ยนแปลงของระดับน้าใต้ดิน
นับแต่โบราณ ชาวจีนค้นคว้าหาความสัมพันธ์ระหว่างการเกิดแผ่นดินไหวกับระดับน้าใต้ดิน และนามาใช้ในการ
คาดการณ์การเกิดแผ่นดินไหว ตั้งแต่ ค.ศ. 1981-1985 มีรายงานความผิดปกติของระดับน้าใต้ดินหลายครั้ง เป็นการ
ลดลง 27 ครั้ง เพิ่มลดสลับกัน 3 ครั้ง น้าใต้ดินเกิดคลื่น 3 ครั้ง และระดับน้าทะเลเปลี่ยนแปลงอย่างผิดปกติ 12 ครั้ง
ค.ศ. 1975 มีการคาดการณ์แผ่นดินไหวที่ชายฝั่งทะเลของประเทศจีนเป็นครั้งแรกของโลก จากผลการศึกษาวิจัย
พบว่า ก่อนเกิดแผ่นดินไหวที่มีความสั่นสะเทือน 7 ริกเตอร์ขึ้นไป บางครั้งระดับน้าใต้ดินที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียง
ศูนย์กลางแผ่นดินไหวจะมีการเปลี่ยนแปลงที่ผิดปกติล่วงหน้าเป็นปี ๆ แต่หากแผ่นดินไหวที่มีความสั่นสะเทือนต่า
กว่า 6 ริกเตอร์ การเปลี่ยนแปลงของระดับน้าใต้ดินครั้งแรกเกิดขึ้นราวสองสามเดือนก่อนแผ่นดินไหว
ความสั่นสะเทือนที่ใต้ดิน
ลางบอกเหตุแผ่นดินไหวที่พิเศษที่สุดคือเสียงสั่นสะเทือนที่ใต้ดิน เท่าที่ค้นพบในเวลานี้มีบันทึกเกี่ยวกับเสี่ยง
สั่นสะเทือนจากใต้ดินในสมัยราชวงศ์เว่ย เมื่อ 1,500 ปีก่อนแล้ว ซึ่งบันทึกไว้ว่า ในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 464 เกิด
แผ่นดินไหวที่บริเวณเมืองเยียนเหมินฉี (มณฑลชานซีในปัจจุบัน) ก่อนเกิดแผ่นดินไหวมีเสียงสั่นสะเทือนจากใต้ดินดัง
ครืนๆ เหมือนฟ้าร้องพอสงบลงก็เกิดแผ่นดินไหวอย่างรุนแรง และในปี ค.ศ 1967 หลังเกิดแผ่นดินไหวอย่างรุนแรงที่
เมืองถังซาน ได้มีการสอบถามผู้คนที่อาศัยอยู่ในรัศมี 1,000 กิโลเมตรจากศูนย์กลางของแผ่นดินไหว พบว่า 95 % ได้
ยินเสียงดังครืนๆ อย่างชัดเจน
ชนิดของเสียงสั่นสะเทือนที่ใต้ดิน
เสียงสั่นสะเทือนที่พื้นดินที่เป็นลางบอกเหตุแผ่นดินไหวมีมากหลายแบบ จากผลการวิจัยแบ่งได้เป็น 6 แบบคือ
1. เสียงฟ้อง : เป็นเสียงที่พบบ่อยที่สุด มักจะดังขึ้นก่อนเกิดแผ่นดินไหว
2. เสียงพายุ: ดังเหมือนพายุพัด คล้ายเสียงร้องของช้างพลาย
3. เสียงระเบิด: ดังตูมตามเหมือนเสียงระเบิดขนาดใหญ่
4. เสียงเครื่องยนต์: ดังเหมือนเสียงรถยนต์ รถไถ รถรางไฟฟ้า หรือเครื่องบิน
5. เสียงเลื่อยไม้: ตอนเกิดแผ่นดินไหวรุนแรงที่เมืองถังซาน มีคนจานวนไม่น้อยได้ยินเสียสั่นสะเทือนที่ใต้ดินที่ดัง
6. เสียงฉีกผ้า: เสียงนี้มักได้ยินที่ทะเลมากกว่าบนบก

12. 12
ท้องฟ้าก็บอกเหตุแผ่นดินไหว
ผู้เชี่ยวชาญด้านแผ่นดินไหวชาวญี่ปุ่นจานวนไม่น้อยเชื่อว่า ท้องฟ้าก็บอกเหตุแผ่นดินไหว โดยก่อนแผ่นดินไหวรุนแรง
ท้องฟ้าจะมี ปรากฏการณ์ที่ผิดปกติ เช่น มีเมฆรูปร่างประหลาด เกิดประกายแสง มีรุ้งกินน้า เป็นต้น แต่ที่พบบ่อย
ที่สุดคือมี "เมฆแผ่นดินไหว" (Earthquake Clouds)
โมเดลของการเกิดเมฆแผ่นดินไหว
หลักการของการเกิด "เมฆแผ่นดินไหว" นั้น Zhonghao Shou (Earthquake Prediction Center, New York,
USA) อธิบายไว้ว่า ในบริเวณที่มีแนวรอยเลื่อนมีพลัง เมื่อหินถูกแรงเค้นจากภายนอกเข้ากระทา ทาให้หินบริเวณนั้น
แตกร้าวบางส่วน เป็นรอยเลื่อนในชั้นหิน และเกิดแผ่นดินไหวขนาดเล็กทันที (ก่อแผ่นดินไหวใหญ่จะตามมา) แอ่งน้า
ร้อนที่สะสมตัวใต้ดิน/หิน (Hydrothermal) จะกลายเป็นไอที่มีอุณหภูมิร้อน และความดันสูง ไหลพุ่งขึ้นมาตามรอย
เลื่อนนี้ ระเหยขึ้นสู่ท้องฟ้าเบื้องบน ขณะที่บรรยากาศโดยรอบมีอุณหภูมิเย็น จะก่อให้เกิด เมฆแผ่นดินไหว ปรากฏ
เหนือและ ขนานยาวตามแนวรอยเลื่อนนั้นๆ
รูป 1 (08/01/2537 NW)รูป 2 (13/02/2537 NE) รูป 3 (31/08/2537 NW)
รูป 4(18/10/2537 NE) รูป 5 (15/11/2537 NW) รูป 6 (22/07/2539 NE)
ภาพถ่ายลักษณะต่างๆ ของเมฆแผ่นดินไหว ที่ไม่สามารถอธิบายด้วยวิชาอุตุนิยมวิทยา ถูกบันทึกภาพโดย

13. 13
Zhonghao Shou ในพื้นที่ของรัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา (ใต้รูปภาพบอก วัน/เดือน/ปี พ.ศ. ที่ถ่ายภาพ และ
ทิศทางที่มอง)
รูป 1 เมฆรูปเส้นตรง (Line-shaped cloud) พบบริเวณเมือง Pasadena ในวันที่ 8 มกราคม 2537 ที่เกิดขึ้นก่อน
เหตุการณ์แผ่นดินไหว ขนาด 6.7 ริกเตอร์ ของวันที่ 17 มกราคม 2537 (Northridge earthquake, ศูนย์กลาง
แผ่นดินไหว 34.21N, 118.53W)
รูป 2 เมฆรูปคลื่น (Wave-shaped cloud) ที่บันทึกภาพได้วันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2537 ก่อนเกิดแผ่นดินไหวขนาด
5.3 ริกเตอร์ ของวันที่ 20 มีนาคม 2537 (Northridge earthquake)
รูป 3 เมฆรูปเส้นตรง ที่ถูกถ่ายภาพไว้ได้วันที่ 31 สิงหาคม 2537 ก่อนเกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.1 ริกเตอร์ ของวันที่ 1
กันยายน 2537 บริเวณนอกชายฝั่งทะเลตอนเหนือของรัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา (ศูนย์กลางแผ่นดินไหว
40.40N, 125.68W)
รูป 4 เมฆรูปขนนก (Feather-shaped cloud) ) ปรากฏขึ้นบนท้องฟ้าในวันที่ 18 ตุลาคม 2537 ก่อนเกิด
แผ่นดินไหวขนาด 6.3 ริกเตอร์ ของวันที่ 27 ตุลาคม 2537 บริเวณนอกชายฝั่งทะเลของรัฐโอเรกอน สหรัฐอเมริกา
(ศูนย์กลางแผ่นดินไหว 43.51N, 127.42W)
รูป 5 เมฆรูปตะเกรียง (Lantern-shaped cloud) ถูกบันทึกภาพได้เหนือท้องฟ้าเมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน 2537
ก่อนเกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.8 ริกเตอร์ ของวันทื่ 19 กุมภาพันธ์ 2538 บริเวณนอกชายฝั่งทะเลตอนเหนือของรัฐ
แคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา (ศูนย์กลางแผ่นดินไหว 40.55N, 125.53W)
รูป 6 เมฆรูปรัศมี (Radiation-pattern-shape cloud) ที่ถูกถ่ายภาพไว้ได้วันที่ 22 กรกฎาคม 2539 ก่อนเกิด
แผ่นดินไหวขนาด 4.4 ริกเตอร์ ของวันที่ 14 สิงหาคม 2539 บริเวณเมือง Joshua Tree (ศูนย์กลางแผ่นดินไหว
34.59N, 116.28W)
วเทียมของ University College London ได้บันทึกไว้เมื่อวันที่ 1 มกราคม
วลา 7:32 ปรากฏ เมฆแผ่นดินไหวรูปตะแกรง เหนือ ประเทศอัฟกานิสถาน
ดแผ่นดินไหวขนาด 6.1 ริกเตอร์ ในวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2541
ภาพดาวเทียมที่บันทึกไว้เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม 2542 ปรากฎ เมฆ
ขนนก เหนือพื้นที่ตอนกลางประเทศเม็กซิโก ก่อนเกิดแผ่นดินไหวขน
เตอร์ ในวันที่ 15 มิถุนายน 2542

14. 14
ข้อมูลจากหนังสือพิมพ์ เดลินิวส์ บทความ แผ่นดินไหวมนุษย์ไม่รู้ล่วงหน้า+แต่สัญชาตญาณสัตว์อาจรู้
CR. http://www.dailynews.co.th/Content/Article/61113/แผ่นดินไหวมนุษย์ไม่รู้ล่วงหน้า+แต่
สัญชาตญาณสัตว์อาจรู้%3F%3F
แผ่นดินไหวมนุษย์ไม่รู้ล่วงหน้า+แต่สัญชาตญาณสัตว์อาจรู้
ก่อนวันสงกรานต์ของไทย วันที่ 11 เมษายน พ.ศ.2555 ประเทศไทยได้ระทึกกับเหตุการณ์แผ่นดินไหวทางตอนเหนือ
ของเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซียที่วัดระดับความสั่นสะเทือนได้ถึง 8.9 ริกเตอร์ เนื่องจากมีการประกาศเตือนภัย
หลายประเทศในมหาสมุทรอินเดีย ที่อาจได้รับผลกระทบจากคลื่น “สึนามิ” พัดเข้าถล่มได้ โดยเฉพาะภาคใต้ด้านฝั่ง
ทะเลอันดามันของประเทศไทย ซึ่งมีการอพยพประชาชนและนักท่องเที่ยวหนีขึ้นไปอยู่ที่สูง แต่ในที่สุดก็มิได้เกิดคลื่น
ยักษ์ “สึนามิ” อย่างที่วิตกกังวล
ในช่วงวันที่ 15 เมษายน บริเวณจุดแผ่นดินไหวของเกาะสุมาตรา ก็เกิดแผ่นดินไหวขึ้นอีก 2-3 ครั้ง โดยมี
แรงสั่นสะเทือนประมาณ 5 ริกเตอร์กว่าๆ วันที่ 16 เมษายน 2555 เกิดเหตุแผ่นดินไหวที่เกาะสุลาเวสี ประเทศ
อินโดนีเซีย วัดความรุนแรงได้ 5.8 ริกเตอร์ และในวันเวลาเดียวกันนี้ก็เกิดแผ่นดินไหวที่ อ.ถลาง จ.ภูเก็ต ขนาด 4.3
ริกเตอร์ ซึ่งถือเป็นแผ่นดินไหว ส่งท้ายวันสงกรานต์ของไทย
โดยนับตั้งแต่ต้นปีพ.ศ.2555 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบันนี้ ทั่วโลกได้เกิดแผ่นดินไว้ที่วักแรงสั่นสะเทือนในระดับที่ก่อความ
เสียหายให้แก่บ้านเรือนได้ในหลายประเทศ สาหรับแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องติดๆกันนั้น อยู่ในบริเวณของ
แนวเปลือกโลกที่เรียกขานกันว่า “วงแหวนแห่งไฟ” สาหรับประเทศอินโดนีเซีย ก็เป็นประเทศที่อยู่ในแนววงแหวน
แห่งไฟ จึงประสบเหตุแผ่นดินไหวมาตลอดเวลาทั้งที่รุนแรงและไม่รุนแรง
สาหรับแผ่นดินไหวที่เกาะสุมาตรา อินโดนีเซีย ครั้งรุนแรงล่าสุด แต่มิได้เกิดคลื่น “สึนามิ” อย่างประเทศญี่ปุ่นหรือ
เหมือนเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่เกาะสุมาตราเมื่อวันที่ 26 ธ.ค. พ.ศ.2547 ซึ่งทาให้เกิดคลื่นยักษ์สึนามิ ทาให้ประเทศ
ในแถบมหาสมุทรอินเดีย รวมทั้งประเทศไทยต้องสังเวยชีวิตกับคลื่นยักษ์จานวนหลายแสนคน
ส่วนสาเหตุที่แผ่นดินไหวในครั้งนี้ไม่เกิดคลื่น “สึนามิ” นั้น นักวิชาการให้ความเห็นว่า การเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือก
โลกในครั้งนี้เป็นการเคลื่อนที่ในแนวนอน มิใช่การเคลื่อนแบบยกตัวของแผ่นดิน จึงไม่ทาให้เกิดกระแสน้าในทะเลสูง
จนเป็นคลื่นยักษ์ “สึนามิ”
สาหรับคลื่นยักษ์มีลักษณะคล้ายกับคลื่นทั่วๆไปในทะเล เคลื่อนที่ในมหาสมุทรด้วยความเร็วระหว่าง 500 - 800
กิโลเมตรต่อชั่วโมง อีกทั้งยังสามารถเคลื่อนที่ไปในทะเลลึก โดยผู้ที่อยู่บนผิวน้าไม่สามารถรู้สึกได้ ที่เป็นเช่นนี้เพราะ

15. 15
ความสูงของคลื่นที่ปรากฏที่ผิวน้ามักมีขนาดเล็กกว่า 1 เมตร ในขณะที่ระยะห่างระหว่างฐานถึงยอดคลื่นอยู่ที่ 100 -
700 กม.
โดยการป้องกันสึนามินั้น มีการคานวณหลังจากเกิดแผ่นดินไหว ว่าจะกลายเป็นคลื่นยักษ์หรือไม่ แล้วจะมีการเดินทาง
ของคลื่นมาถึงแผ่นดินประมาณกี่นาที ส่วนประเทศที่อยู่ใกล้จุดศูนย์กลางคงเตือนหรืออพยพประชาชนแนวชายฝั่งไม่
ทันการ เหมือนกับเหตุการณ์สึนามิที่ประเทศญี่ปุ่นปี พ.ศ.2554 ส่วนประเทศเฝ้าระวังที่มีระยะห่างจากจุดศูนย์กลาง
มาก ก็สามารถมีเวลาเตรียมป้องกันได้ทันท่วงที เนื่องระยะเวลาเดินทางของคลื่นมีการคานวณได้อย่างแม่นยา
ซึ่งในขณะนี้ แผ่นดินไหวก็ยังเป็นภัยพิบัติทางธรรมชาติที่มนุษย์ไม่สามารถทานายได้ว่าจะเกิดขึ้นเมื่อไหร่ แต่เทคโนโลยี
วิทยาศาสตร์ก็มีการพัฒนาให้ล้าหน้าอยู่ตลอด ซึ่งในอนาคตอาจจะมีเครื่องมือแจ้งเหตุแผ่นดินไหวล่วงหน้าก่อนก็ได้
อย่างไรก็ตามข้อมูลต่อไปนี้ อาจบอกได้ว่าสัญชาตญาณของสัตว์ในธรรมชาติ มีสัมผัสพิเศษกับเรื่องนี้ก่อนที่เกิด
แผ่นดินไหวก็เป็นได้ เนื่องจากการศึกษาวิจัยของผู้เชี่ยวชาญด้านแผ่นดินไหวพบว่า หากสัตว์ป่ามีพฤติกรรมผิดไปจาก
ปกติ ทั้งนี้เพราะสัตว์มีความสามารถรู้ล่วงหน้าว่าจะเกิดแผ่นดินไหว ถือได้ว่าเป็นสัญชาตญาณอย่างหนึ่งในการเอาชีวิต
รอด
ผู้เชี่ยวชาญพิเศษด้านแผ่นดินไหวประเทศจีนพบว่า นกพิราบป่าสามารถรับรู้ก่อนเกิดแผ่นดินไหวได้ เนื่องจากถ้ากาลัง
จะเกิดแรงสั่นสะเทือน 3 ริกเตอร์ขึ้นไป ฝูงนกพิราบป่าที่อยู่ภายในรัศมี 50 กม. จากศูนย์กลางแผ่นดินไหวจะรู้
ล่วงหน้า และบินหนีไปภายใน 24 ชั่วโมง นอกจากนี้ นกเลี้ยงบางชนิด เช่น นกแก้ว ก็มีความรู้สึกไวต่อการเกิด
แผ่นดินไหวเช่นกัน ด้านผู้เชี่ยวชาญสัตว์น้าค้นพบว่า ปลาที่อาศัยในแม่น้าหรือทะเลสาบที่มีความรู้สึกไวต่อการเกิด
แผ่นดินไหว เพราะเคยมีคนเห็นปลาจานวนมากกระโดดขึ้นมาบนผิวน้า เหมือนตกใจหนีอะไรบางอย่าง ก่อนเกิด
แผ่นดินไหวไม่นาน
แม้แต่สัตว์เลี้ยงใกล้ตัวมนุษย์ก็มีสัญชาตญาณสามารถรับรู้ได้เช่นกัน เมื่อครั้งเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ที่โกเบ มีรายงาน
ว่าสุนัขและแมวจะแสดงพฤติกรรมแปลกๆ โดยพบว่าก่อนเกิดแผ่นดินไหว สุนัขและแมวจะมีอาการตื่นตระหนก วิ่งไป
มา บางตัวก้าวร้าวขึ้น พร้อมส่งเสียงร้องอย่างกระวนกระวาย
ถึงแม้ว่าการศึกษาวิจัยจะมีผลสรุปออกมาว่าสัตว์สามารถรับรู้ก่อนเกิดเหตุแผ่นดินไหวได้ แต่ พฤติกรรมของสัตว์เลี้ยง
ยังเป็นเงื่อนงาอยู่เนื่องจากพฤติกรรมดังกล่าว อาจจะไม่เกี่ยวข้องกับเหตุแผ่นดินไหวเลยก็ได้ เป็นอาการโดยปกติที่
สังเกตยากมาก แต่ถึงอย่างไร การเตรียมตัวและตั้งสติไว้ก่อน เพื่อพร้อมรับมือกับ สถานการณ์ที่ไม่คาดคิด เป็นสิ่ง
สาคัญที่สุด
ณัฐา มีเจริญ

16. 16
ข้อมูลจาก USGS science for a changing of world
CR. http://earthquake.usgs.gov/learn/topics/animal_eqs.php
Animals & Earthquake Prediction
The earliest reference we have to unusual animal behavior prior to a significant earthquake is from
Greece in 373 BC. Rats, weasels, snakes, and centipedes reportedly left their homes and headed for
safety several days before a destructive earthquake. Anecdotal evidence abounds of animals, fish, birds,
reptiles, and insects exhibiting strange behavior anywhere from weeks to seconds before an earthquake.
However, consistent and reliable behavior prior to seismic events, and a mechanism explaining how it
could work, still eludes us. Most, but not all, scientists pursuing this mystery are in China or Japan.
We can easily explain the cause of unusual animal behavior seconds before humans feel an earthquake.
Very few humans notice the smaller P wave that travels the fastest from the earthquake source and
arrives before the larger S wave. But many animals with more keen senses are able to feel the P wave
seconds before the S wave arrives. As for sensing an impending earthquake days or weeks before it
occurs, that's a different story.
A once popular theory purported that there was a correlation between Lost Pet ads in the San Jose
Mercury News and the dates of earthquakes in the San Francisco Bay area. A thorough statistical
analysis of this theory, published in California Geology in 1988, concluded that there was no such
correlation, however.
Another paper published in a scientific journal in the U.S. on this subject by a respected scientist in 2000
is summarized here...
The paper poses this question: Is it reasonable for a seismic-escape behavior pattern to evolve, and can
such a genetic system be maintained in the face of selection pressures operating on the time scales of
damaging seismic events? All animals instinctively respond to escape from predators and to preserve
their lives. A wide variety of vertebrates already express “early warning” behaviors that we understand for
other types of events, so it’s possible that a seismic-escape response could have evolved from this
already-existing genetic predisposal. An instinctive response following a P-wave seconds before a larger
S wave is not a “huge leap”, so to speak, but what about other precursors that may occur days or weeks
before an earthquake that we don’t yet know about? If in fact there are precursors to a significant
earthquake that we have yet to learn about (such as ground tilting, groundwater changes, electrical or
magnetic field variations), indeed it’s possible that some animals could sense these signals and connect
the perception with an impending earthquake.
However, much research still needs to be done on this subject. The author suggests establishing a
baseline behavior pattern that can be compared with reactions of various environmental stimuli, and then
testing various potential stimuli in the laboratory. Of course, the presence of these stimuli still needs to be
researched with regard to precursory phenomena preceding an earthquake, for if these signals aren’t
present in the environment before an earthquake, a connection is irrelevant.

17. 17
วิธีดาเนินงาน
แนวทางการดาเนินงาน
1. เสนอหัวข้อโครงงาน
2. ศึกษาค้นคว้าข้อมูลเพิ่มเติม
3. จัดทาโครงร่างโครงงาน
4. ปฎิบัติงานสร้างโครงงาน “สัญชาตญาณสัตว์ กับการเตือนภัยแผ่นดินไหวและสึนามิ”
5. ปรับปรุงทดสอบโครงงาน
6. จัดทาเอกสารรายงาน
7. ประเมินผลงาน
8. นาเสนอโครงงาน
เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้
1. เครื่องคอมพิวเตอร์ พร้อมเชื่อมต่อเครือข่ายอินเทอร์เน็ต
2.เว็บไซต์ที่ให้บริการเว็บบล็อก คือ www.blogger.com
3.เว็บไซต์ที่ให้บริการฝากไฟล์เพื่อนาเสนองาน คือ http://www.slideshare.net/
4.โปรแกรมตัดต่อและตกแต่งรูปภาพ เช่น Adobe Photoshop / PhotoScape
5.โปรแกรมในการจัดทาและนาเสนอผลงาน เช่น Microsoft Word / Microsoft PowerPoint
งบประมาณ
ค่ากระดาษ 20 บาท
ค่าปริ้นท์เอกสาร 30 บาท
ค่าแผ่นซีดี 5 บาท
ค่ากล่องใส่ซีดี 15 บาท
รวม 70 บาท

18. 18
ขั้นตอนและแผนดาเนินงาน
ลาดับ
ที่
ขั้นตอน สัปดาห์ที่ ผู้รับผิดชอบ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1
1
12 13 14 15 16
1 คิดหัวข้อโครงงาน น.ส. กุศลิน คาตื้อ
น.ส.ภัทรกร นากาจิม่า
2 ศึกษาและค้นคว้า
ข้อมูล
น.ส. กุศลิน คาตื้อ
3 จัดทาโครงร่างงาน น.ส.ภัทรกร นากาจิม่า
4 ปฏิบัติการสร้าง
โครงงาน
น.ส. กุศลิน คาตื้อ
น.ส.ภัทรกร นากาจิม่า
5 ปรับปรุงทดสอบ น.ส. กุศลิน คาตื้อ
น.ส.ภัทรกร นากาจิม่า
6 การทาเอกสารรายงาน น.ส.ภัทรกร นากาจิม่า
7 ประเมินผลงาน น.ส. กุศลิน คาตื้อ
8 นาเสนอโครงงาน น.ส. กุศลิน คาตื้อ

19. 19
ผลที่คาดว่าจะได้รับ (ผลลัพธ์ที่ต้องการให้เกิดขึ้นเมื่อสิ้นสุดการทาโครงงาน)
1. มีความรู้ความเข้าใจในการเตือนภัยแผ่นดินไหวจากสัญชาตญาณสัตว์
2. มีจิตสานึกอนุรักษ์เพื่อรักษาโลกและสิ่งแวดล้อม
3. มีความรู้ในการนาไปต่อยอดในการศึกษาในระดับมหาวิทยาลัยได้ต่อไป
สถานที่ดาเนินการ
โรงเรียนยุพราชวิทยาลัยจังหวัดเชียงใหม่
หอสมุดแห่งชาติเชียงใหม่
หอสมุดมหาวิทยาลัยเชียงใหม่
กลุ่มสาระการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้อง
วิทยาศาสตร์ สาขา ฟิสิกส์
วิทยาศาสตร์ สาขา ชีวะวิทยา
วิทยาศาสตร์ สาขา เคมี
วิทยาศาสตร์ สาขา ดาราศาสตร์
สังคมศึกษา
คณิตศาสตร์

20. 20
แหล่งอ้างอิง (เอกสาร หรือแหล่งข้อมูลต่าง ๆ ที่นามาใช้การทาโครงงาน)
1) J. Stein Carter. 2004. Phylum Chordata. เข้าถึงได้ที่
URL:http://biology.clc.uc.edu/courses/bio106/chordate.htm. สืบค้นเมื่อวันที่ 20 กันยายน 2555.
2) Wikipedia. 2012. Chordate. เข้าถึงได้ที่ URL: http://en.wikipedia.org/wiki/Chordate
3) Wikipedia. 2012. Infrasound. เข้าถึงได้ที่ URL: http://en.wikipedia.org/wiki/Infrasound.
4) MCOT. 2554. พบอีก! วาฬ-โลมาเกยตื้นตายทะเลอ่าวไทย. เข้าถึงได้ที่
URL:http://news.sanook.com/1004006/พบอีก-วาฬ-โลมาเกยตื้นตายทะเลอ่าวไทย/
5) ฟองจันทร์ จิราสิต. 2554. สัตว์รู้ล่วงหน้าว่าจะเกิดแผ่นดินไหว. เข้าถึงได้ที่
URL:http://www.jirasit.rmutl.ac.th/?p=186
6) สัมผัสที่ 6 "สัตว์" เตือนภัยสึนามิ. 2554. เข้าถึงได้ที่
URL: http://www.oknation.net/blog/print.php?id=691763.
7) Michael D. Breed. 2012. Chapter 2 – Neurobiology and Endocrinology for Animal
Behaviorists.Animal Behavior: 25–65.
8) Friedemann T. Freund, Ipek G. Kulahci, Gary Cyr, Julia Ling, Matthew Winnick,
Jeremy Tregloan- Reed and Minoru M. Freund. 2009. Air ionization at rock surfaces and pre-
earthquake signals.Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics. 71(17–18): 1824–1834.
9) บ้านตุลาไทย. 2549. แผ่นดินไหว งูเก่งกว่าคน. เข้าถึงได้ที่
URL:http://www.thaioctober.com/forum/index.php?topic=264.0.
10) ข่าวหนังสือพิมพ์ : กรุงเทพธุรกิจ (คอลัมน์ : จุดประกาย)
URL: http://sci4fun.com/skyobserve/sixsense.html
11) ศูนย์เตือนภัยพิบัติแห่งชาติ
URL:http://www.ndwc.go.th/web/index.php?option=com_hwdvideoshare&task=Viewvideo
&Itemid=189&video_id=3
12) หนังสือพิมพ์ เดลินิวส์ วันอังคาร 17 เมษายน 2555
URL: http://www.dailynews.co.th/Content/Article/แผ่นดินไหวมนุษย์ไม่รู้ล่วงหน้า+แต่สัญชาตญาณ
สัตว์อาจรู้ %3F%3F