Οι ΤΠΕ στα Aρχαία Eλληνικά Ειδικό Μέρος Ενοτ 2η 2. 3,1 - 3,2 Νίκας Αργύρης

Ε.Μ. Εν. ΙΙ . 2. 3,1 - 3,2 Οι ΤΠΕ στα Aρχαία Eλληνικά σ.100 -125
Διδακτική : αντικείμενο μέθοδοι στόχοι
Ερωτήματα:
Ποια είναι
η θέση του
μαθήματος
στο σύγχρονο
σχολείο;
Τι διδάσκουμε
Πώς και
Γιατί
όταν διδάσκουμε Αρχαία Ελληνικά;
Τρεις κυρίαρχες τάσεις: Τα ΑΕ
ως μάθημα γλώσσας
ως μάθημα λογοτεχνίας
ως μάθημα πολιτισμούΑργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής
Β΄Επιπέδου

Δομή και λειτουργία του ΑΕ λόγου
Μέθοδοι: 1.«Γλωσσοκεντρική" ή γραμματικοσυντακτική
2.«Δομολειτουργική"
3. Επικοινωνιακή
4.Συγκριτική
Τα ΑΕ ως μάθημα γλώσσας
Αργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής

Το Αναλυτικό Πρόγραμμα
Γυμνάσιο
Ανθολόγια σύντομων ή αποσπασματικών κειμένων, που
συνοδεύονται από παρατηρήσεις και ασκήσεις για την εκμάθηση
της γραμματικής, του συντακτικού και του λεξιλογίου
Λύκειο
Δεν υπάρχει ειδικό εγχειρίδιο διδασκαλίας αλλά
(α) εκτενέστερα τμήματα από τα πεζά και ποιητικά έργα της ΑΕ γραμματείας
από το πρωτότυπο και
(β) σύντομα αποσπάσματα «άγνωστων» τα οποία επιλέγει ο καθηγητής,
συγκροτώντας σταδιακά μια «θεματογραφία».

Στόχος
- να κατακτήσουν τη δομή και λειτουργία του ΑΕ λόγου
- να κατανοούν γλωσσικά ΑΕ έργα από το πρωτότυπο
- να συνειδητοποιούν την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας και
- να βελτιώσουν τη γλωσσική τους κατάρτιση
Σε μεγάλο βαθμό χρησιμοποιείται η
«γλωσσοκεντρική» ή «γραμματικο-συντακτική» μέθοδος διδασκαλίας
- Μικρής έκτασης αποσπάσματα χρησιμοποιούνται ως αφορμή για τη διεξοδική
εξέταση της γραμματικής, του συντακτικού και του λεξιλογίου
- Στο Λύκειο η εξαντλητική γλωσσική επεξεργασία συχνά αποσκοπεί στη
μετάφρασή του. Αργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής

Η «δομολειτουργική» προσέγγιση
Εκμάθηση μόνο βασικών παραμέτρων της γραμματικής και του
συντακτικού
Οι μορφολογικές και συντακτικές δομές
αποκτούν νόημα στο πλαίσιο της φράσης
«Επικοινωνιακή»-«κειμενογλωσσολογική» προσέγγιση:
….όλα τα κείμενα συνιστούν γλωσσικές μονάδες
που νοηματοδοτούνται κατά τη χρήση τους
σε συγκεκριμένες περιστάσεις
και βρίσκονται σε αντιστοιχία με το άμεσο επικοινωνιακό πλαίσιο παραγωγής
τους,
αλλά και με το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον τους

Συγκριτική προσέγγιση της ΑΕ μέσω της ΝΕ γλώσσας
- προσπέλαση φαινομένων της ΑΕ μέσα από γλωσσικούς παραλληλισμούς με τη
ΝΕ μέσα από τα κοινά ή γνωστά στοιχεία
- κατανόηση των ομοιοτήτων και διαφορών και των δύο μορφών της ελληνικής
γλώσσας
- επισήμανση της εξέλιξης και της συνέχειας
- συνειδητοποίηση του συνθετικού χαρακτήρα της ΑΕ
και του αναλυτικού χαρακτήρα της ΝΕ
Έμφαση
Διάγνωση της τυπολογικής
ταυτότητας του κειμένου,
καθώς «κάθε κείμενο υπακούει
σε θεματικούς και εκφραστικούς
κώδικες του γραμματολογικού
είδους και γένους στα οποία
ανήκει»
ότι
ο γλωσσικός κώδικας του κειμένου
διαμορφώνεται ανάλογα με τις συνθήκες
σύνταξης και πρόσληψής του και με τις
διαφορετικές επικοινωνιακές και θεσμικές
ανάγκες

Η λογοτεχνική παραγωγή της αρχαιότητας αντιπροσωπεύεται από:
- τα ομηρικά έπη σε μετάφραση Α΄ κ΄ Β ΄ Γυμνασίου,
- τη δραματική ποίηση σε μετάφραση (Ευριπίδη Ελένη, Αριστοφάνη Όρνιθες, Ανθολόγιο
Φιλοσοφικών Κειμένων: Γ΄ Γυμνασίου)
κ΄ από το πρωτότυπο (Σοφοκλή Αντιγόνη: Β΄ Λυκείου)
- από ανθολόγιο αρχαϊκής λυρικής ποίησης από το πρωτότυπο (Β΄ Λυκείου)
Παράλληλα διδάσκονται
- αποσπάσματα από την ΑΕ ιστοριογραφία από μετάφραση (Α΄ Γυμνασίου)
και από το πρωτότυπο (Α΄ Λυκείου, Γ΄ Λυκείου),
- ρητορική από το πρωτότυπο (Β΄ Λυκείου),
- φιλοσοφία από το πρωτότυπο (Γ΄ Λυκείου),
- καθώς και ένα ανθολόγιο μεταφρασμένων κειμένων με θέματα αντλημένα
από την ιδιωτική και δημόσια ζωή των αρχαίων (Β΄ Γυμνασίου)Αργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής

- ερμηνευτική προσέγγιση αντιπροσωπευτικών έργων
της ΑΕ γραμματείας
- εκτίμηση της λογοτεχνικής τους αξίας -
- καλλιέργεια της φαντασίας και της γλώσσας
- ενδυνάμωση της επικοινωνιακής ικανότητας,
της συναισθηματικής συμμετοχής και των
αναγνωστικών δεξιοτήτων των μαθητών
- αισθητική απόλαυση.
Στόχος

Έμφαση στο ίδιο το κείμενο συνολικά σε όλα τα επίπεδα
(λεξιλογικό, σημασιολογικό, συντακτικό, υφολογικό, ιδεολογικό).
«Η ερμηνευτική διαδικασία : το κείμενο αποτελεί οργανικό σύνολο,
του οποίου τα μέρη σχετίζονται στενά μεταξύ τους
και επομένως φωτίζονται και ερμηνεύονται αμοιβαία.
Συνολική θεώρηση : επισημαίνει Θεματικά κέντρα / δομή / περιεχόμενο
(δομή, πλοκή, ύφος, χαρακτήρες, αφηγηματικοί τρόποι κ.ο.κ.)
και Μορφή (λεξιλόγιο, συντακτική δομή, σχήματα λόγου κ.ο.κ.)
…. και συνολική συνθετική εκτίμηση των ουσιωδών στοιχείων του κειμένου»
(Ε.Π.Π.Σ.)
Με την κειμενοκεντρική μέθοδο διδασκαλίας

Τα ΑΕ ως μάθημα λογοτεχνίας
 Ερμηνευτική προσέγγιση αντιπροσωπευτικών έργων της ΑΕ
γραμματείας
 εκτίμηση της λογοτεχνικής τους αξίας
 καλλιέργεια της φαντασίας και της γλώσσας
Ενδυνάμωση
 της επικοινωνιακής ικανότητας,
 της συναισθηματικής συμμετοχής και
 των αναγνωστικών δεξιοτήτων των μαθητών
 αισθητική απόλαυση

Μελέτη από πρωτότυπο
η πρόσληψή του προϋποθέτει
την κατανόηση της πραγματικής εφαρμογής της γλώσσας,
όπως αυτή εμφανίζεται στο κείμενο
την προσέγγιση της ιδιαιτερότητας της λογοτεχνικής γλώσσας,
την ανάδειξη του μεταφορικού και συμβολικού χαρακτήρα της
και την ανακάλυψη της αισθητικής λειτουργίας της.

Φιλολογική ή ιστορικο-ιδεολογική προσέγγιση
- εστιάζει στα εξωκειμενικά δεδομένα
-η βιογραφία του συγγραφέα,
πληροφορίες για το ιστορικό, κοινωνικό, πολιτικό και πολιτιστικό πλαίσιο
συγγραφής του έργου,
- βασικά χαρακτηριστικά του γένους-είδους
- Το κείμενο ως φορέας αλλά και ως παράγωγο ιδεών της κοινωνίας στην οποία
εντάσσεται.
- διερεύνηση του ιδεολογικού πλαισίου του έργου και των ιστορικών και
πολιτιστικών του συντεταγμένων

Βιωματική πρόσληψη του ΑΕ κειμένου
βάρος σε αξίες, αντιλήψεις και έννοιες που προβάλλουν τα ΑΕ
έργα, συχνά και σε διακειμενική σύγκριση με αντίστοιχες
σύγχρονες
- ενδυνάμωση της συγκριτικής και κριτικής ικανότητας των
μαθητών και η ενίσχυση της δυνατότητάς τους να διαμορφώνουν
προσωπική άποψη και στάση
- αξιοποιούνται οι σύγχρονες λογοτεχνικές θεωρίες (λ.χ. της
αισθητικής ανταπόκρισης και της πρόσληψης)
- πολλαπλές αναγνωστικές εκδοχές που απορρέουν από τον
ορίζοντα πρόσληψης των μαθητών-αναγνωστώνΑργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής

Μεταφραστική άσκηση
για την απόδοση του ΑΕ λόγου σε νεοελληνικό.
Μετάφραση πρώτο είδος ανάγνωσης του κειμένου,
μέσο για την κατανόηση και ερμηνεία του,
αποτέλεσμα της ερμηνευτικής προσέγγισης.
Συστηματική και απαιτητική δοκιμασία των γλωσσικών γνώσεων του μαθητή,
καθώς ενεργοποιεί και τις δύο γλώσσες, σε γραμματικό, σημασιολογικό και
υφολογικό επίπεδο.

3.1.3 Τα ΑΕ ως μάθημα πολιτισμού
Εστιάζει στο περιεχόμενο σχετικά με
• την ιστορία
• την πολιτική
• το δημόσιο βίο και τους θεσμούς
• τον καθημερινό βίο και την ιδιωτική ζωή
• την πνευματική και καλλιτεχνική
δραστηριότητα
Στόχος
• η γνώση του ΑΕ πολιτισμού:
• η επικοινωνία με τα
πνευματικά και καλλιτεχνικά
επιτεύγματά
• η συνειδητοποίηση της
σημασίας των επιτευγμάτων
αυτών για την πορεία του
σύγχρονου πολιτισμού,
• η ενίσχυση της πολιτισμικής
ταυτότητας και της ιστορικής
συνείδησης των μαθητών.Αργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής

Τα αρχαία ελληνικά
διδάσκονται με βάση διάφορες μεθόδους
Υπάρχει πλούσια θεωρητική παράδοση
γύρω από τη διδακτική των κλασικών γλωσσών
Ζητούμενο ασφαλώς είναι το
ποιες επιλογές γίνονται σε κάθε περίπτωση
ποιες προκρίνονται από το Ε.Π.Π.Σ.
ποιες προβάλλονται από το σχολικό εγχειρίδιο
ποιες υποδεικνύονται από το ίδιο το αντικείμενο και
με ποιες στρατηγικές υλοποιούνται

Σύμφωνα με την αρχαιογνωστική μέθοδο διδασκαλίας
 το ΑΕ κείμενο αντιμετωπίζεται ως πηγή ιστορικών πληροφοριών για την
ανασύνθεση της εικόνας του ΑΕ πολιτισμού.
Στόχος η γνωριμία με
 την πνευματική δημιουργία των Αρχαίων ( έμφαση στην κλασική εποχή)
 με αντιπροσωπευτικές στιγμές της καλλιτεχνικής και πολιτισμικής
δραστηριότητας·
 τη γνώση ποικίλων εκφάνσεων του ΑΕ δημόσιου και ιδιωτικού βίου

Η ουμανιστική προσέγγιση
αναδεικνύει την ανθρωποκεντρική διάσταση του ΑΕ πολιτισμού,
τη σημασία που έδωσε στον άνθρωπο
Επιδιώκεται
η ενίσχυση του σεβασμού στον άνθρωπο·
η προβολή θετικών αξιών και μοντέλων συμπεριφοράς·
ο στοχασμός πάνω σε διαχρονικές αξίες, αντιλήψεις, έννοιες,
οι οποίες συντέλεσαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση του δυτικού
πολιτισμού (λ.χ. δίκαιο, αλήθεια, δημοκρατία, πολίτης, αγωγή κ.ά.).

Κατά την εθνοκεντρική προσέγγιση
το μάθημα αντιμετωπίζεται ως μέσο αγωγής με εθνικό και
συχνά φρονηματιστικό χαρακτήρα
Επιδιώκεται
• «η συνειδητοποίηση της αφετηρίας και της συνέχειας της ελληνικής
γλώσσας και του εθνικού βίου
• η ενίσχυση της αυτοσυνειδησίας και των ιδιαιτεροτήτων της
πολιτισμικής ταυτότητας των μαθητών,
• η διαμόρφωση εθνικής ταυτότητας και
• της ιστορικής συνείδησης.

Η διαπολιτισμική προσέγγιση
Επιδιώκει
• να γίνουν κατανοητές οι διαλεκτικές διαδικασίες μέσα από τις
οποίες πορεύτηκε ο αρχαιοελληνικός λόγος και πολιτισμός,
αλλά και η αναγωγή σύγχρονων επιστημονικών κατακτήσεων και
επιστημολογικών θεωρήσεων στην ελληνική αρχαιότητα
επιχειρώντας
• να διαγνωστούν οι οφειλές του ΑΕ κόσμου σε άλλους λαούς
(κυρίως της ανατολικής Μεσογείου) και
• να επισημανθούν τα επιτεύγματα της ελληνικής αρχαιότητας που
συνέβαλαν στη διαμόρφωση του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού και
στη θεμελίωση του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού.

3.2.1 Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ: Γιατί;
Πρώτα πρώτα να ξεκαθαρίσουμε:
Τι είδους άτομα και πολίτες θέλουμε να δημιουργήσει το
εκπαιδευτικό μας σύστημα;
Στόχος
σύγχρονου εκπαιδευτικού συστήματος
- η δημιουργία ενεργών υποκειμένων,
που να αξιοποιούν κάθε μέσο επικοινωνίας
και όλους τους σημειωτικούς πόρους
(κείμενα, εικόνες, μουσική κ.ά.)
και με ικανότητα
να κατανοούν και να χρησιμοποιούν
κριτικά την πολύπλοκη νέα
επικοινωνιακή πραγματικότητα.Αργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής

Τα Α Ε έχουν θέση αν γίνει μετάθεση του κέντρου βάρους της διδασκαλίας
- από την παροχή γνώσεων στην ενεργητική-κριτική μάθηση,
- από την παθητική απομνημόνευση στην ανάπτυξη ικανοτήτων για γόνιμη
διαχείριση της γνώσης
με
- δημιουργική σύνδεση αρχαίου και σύγχρονου κόσμου
- εξέταση κοινών σημείων της ΑΕ με τη ΝΕ γλώσσα
- σύγκριση με τη σύγχρονη ζωή
- μελέτη της ανθρώπινης εμπειρίας
- πολύπλευρη ευαισθητοποίηση του μαθητή
ως προς το γνωστικό αντικείμενο
• Συστηματική ανασκαφή
ανασυγκρότηση του
παρελθόντος·
• Παραλληλισμό του
παρελθόντος με το
παρόν·
• Προετοιμασία των
μαθητών για την ένταξή
τους στο μέλλον.

▪ ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αναζήτηση πληροφοριών
▪ κριτική επεξεργασία και συνθετική παρουσίαση δεδομένων που συλλέγονται
▪ χρήση πολυτροπικών κειμένων και ποικίλων σημειωτικών πόρων
▪ πραγμάτευση ενός θέματος από διαφορετικές οπτικές γωνίες
▪ πειραματισμό κατά το γράψιμο και την παραστατικότητα στην παρουσίαση
▪ συνεργατική μάθηση και ανάπτυξη πρωτοβουλιών εντός της ομάδας
αν αξιοποιηθούν όχι ως άλλο ένα βιβλίο αλλά ως περιβάλλον εργασίας

Οι βασικές στρατηγικές
που ευνοούν τη δημιουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ
την ανάγνωση της ΑΕ γραμματείας και
την προσέγγιση του ΑΕ πολιτισμού:
3.2.2 Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ:
Πού και πώς;

α) ΑΕ γλώσσα και γραμματεία
Γλώσσα του παρελθόντος :
οι μαθητές δεν χρησιμοποιούν αυθεντικά κείμενα
Άρα, όχι πρακτικές διδασκαλίας της μητρικής ή δεύτερης-ξένης γλώσσας.
Αποτυπώματά της διασώζονται σε ποικίλα κείμενα διαφορετικών εποχών
(λογοτεχνικά έργα, επιστημονικά συγγράμματα, επιγραφές, δημόσια έγγραφα,
ιδιωτικά κείμενα κτλ.).
Γι’ αυτό οφείλουμε να παίρνουμε υπόψη μας τα ακόλουθα:

• Κατανούμε τις μορφολογικές και συντακτικές δομές μιας φράσης
και τη λειτουργία τους για την κατασκευή του κειμένου.
• Μελετούμε ευρύτερες ενότητες λόγου με λογική και θεματική αυτοτέλεια
• Κατανούμε βαθύτερα το κείμενο στο οποίο εντάσσονται (λεξιλογικά και
σημασιολογικά, συντακτικά, υφολογικά και ιδεολογικά), έτσι ώστε να
αναδειχθεί η τυπολογία του κειμένου, οι θεματικοί και εκφραστικοί
κώδικες (λ.χ. συντακτική δομή, βασικό λεξιλόγιο, σχήματα λόγου) του
γραμματολογικού γένους και είδους στα οποία ανήκει.
• Μελετούμε κείμενα ενταγμένα στο ιστορικό, κοινωνικό και πολιτιστικό
πλαίσιο παραγωγής και πρόσληψής τους.

Χρήσιμο υποστηρικτικό υλικό παρέχουν :
• Λογισμικά πρακτικής και εξάσκησης
• παρόλο που λειτουργούν με άξονα
την τεχνολογία του εντύπου
Π.χ. οι "Ηλεκτρονικές ασκήσεις" στην Πύλη:
("Γλωσσοκεντρική" /"γραμματικο-συντακτική" Δομολειτουργικής" μέθοδος διδασκαλίας )
Συμπεριφοριστική λογική μεν αλλά αποτελεσματική για εκμάθηση/ εμπέδωση
γραμματικών και συντακτικών φαινομένων

 Λογισμικά επεξεργασίας κειμένου
 Υποστηρίζουν γλωσσική επεξεργασία και αναγνωστική διαδικασία
 Συντάσσουν απλά ή σύνθετα διαγράμματα : αναδεικνύονται η δομή και ο τρόπος
συγκρότησης του κειμένου: (θεματικά κέντρα, υποκείμενα, χώρος και χρόνος δράσης,
γεγονότα και διαδοχή τους, σχέση αιτίου-αιτιατού κ.ο.κ..)
 Δυνατότητα αναδόμησης ενός κειμένου (αντικαταστάσεις λέξεων ή φράσεων στον
συνταγματικό ή τον παραδειγματικό άξονα, τονισμό κρίσιμων γλωσσικών στοιχείων
λ.χ. συνδέσμων, ονοματικών συνόλων, υφολογικών σχημάτων κ.ο.κ.)
• Με την εποπτική παρουσίαση γλωσσικών φαινομένων διευκολύνεται
η απομνημόνευση κανόνων
( "Γλωσσοκεντρική" ή "γραμματικο-συντακτική" μέθοδος ).

Ψηφιακό εγχειρίδιο γραμματικής http://www.pompeion.de/pompeion.htm

Σε πιο καινοτόμες κατευθύνσεις με ομαδο-συνεργατική γλωσσική
επεξεργασία ενός κειμένου και αναγνωστική διαδικασία
• είτε με "Δομολειτουργική"
• είτε με "Επικοινωνιακή"-"Κειμενογλωσσολογική" προσέγγιση
Ξενοφώντος Ελληνικά, 2.2.16-23 Με τον κειμενογράφο διακρίνονται
• παράγραφοι (ώστε να αναδειχθούν τα θεματικά κέντρα τους),
• τονίζονται οι συνδετικοί αρμοί των περιόδων (ώστε να διαφανεί η τυπο-
λογία της ιστορικής αφήγησης) και
• επισημαίνονται τα υποκείμενα της δράσης (ώστε να προβληθούν οι
πρωταγωνιστές των γεγονότων).
Παράδειγμα

Παράδειγμα εφαρμογής στην Α΄ Γυμνασίου (Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Ενότητα 6):
Υπόθεση εργασίας: Οι μαθητές προσεγγίζουν τον μύθο του Αισώπου "Το Ελάφι στην πηγή και οι κυνηγοί"
(με τον τίτλο "Η ομορφιά δεν είναι το παν" στο σχολικό εγχειρίδιο), απαντώντας σε ερωτήσεις κατανόησης.
Προσπαθούν, όσο αυτό είναι δυνατόν, να χρησιμοποιούν στις απαντήσεις τους αυτούσιες λέξεις και φράσεις
του κειμένου.
Υποκείμενο:.......................................................................................................................................................
Τόπος:..................................................................................................................................................................
Χρόνος:.................................................................................................................................................................
Ενέργειες:
Α΄ ενότητα (Τίτλος):.............................................................................................................
(α) Τι το απασχολεί;...............................................................................................................
(β) Ποιο είναι το αρχικό του συμπέρασμα;
Δηλαδή τι επαινεί; Και τι ψέγει;
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
(γ) Πώς αιτιολογεί αυτό το συμπέρασμά του;
Δηλαδή τι πιστεύει για τα κέρατά του; Και τι για τα πόδια του;
..........................................................
..........................................................
............................................................
...........................................................
Μεταβατική πρόταση: Ποια αλλαγή συμβαίνει;..........................................................................
Β΄ ενότητα (Τίτλος): ....................................................................................................
(α) Ποιο είναι το αποτέλεσμα της φυγής του;
Αρχικά; Και στη συνέχεια;
.......................................................................
.......................................................................
......................................................................
......................................................................
(β) Ποιο είναι το συμπέρασμα του; .................................................................................
(γ) Γιατί κατέληξε σε αυτό το συμπέρασμα;
Δηλαδή τι ψέγει; Και τι επαινεί;
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
Συμπέρασμα (Επιμύθιο):
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
Κυρίαρχο σχήμα λόγου: .....................................................................................................

Περιέχουν
- σώματα ΑΕ κειμένων και μεταφράσεων,
- λεξικά γλωσσικά και εγκυκλοπαιδικά της ΑΕ γλώσσας και γραμματείας,
- εγχειρίδια γραμματικής και σύνταξης,
- σχόλια πραγματολογικού και ερμηνευτικού τύπου,
- γραμματολογικές πληροφορίες,
- μελέτες,
- αρχαιολογικό εικονογραφικό υλικό
- χάρτες,
- βάσεις δεδομένων,
- βιβλιογραφικούς καταλόγους
κ.α.
Αρχαιογνωστικοί δικτυακοί τόποι
πρόσβαση σε βιβλία αναφοράς, που μπορούν να αξιοποιηθούν με στόχο την ενίσχυση
της γλωσσομάθειας των μαθητών ως ψηφιακές βιβλιοθήκες με άμεση πρόσβαση
σε άφθονες γραμματειακές και αρχαιολογικές πηγές

• γλωσσική διερεύνηση (αναζήτηση γενικού ή ειδικού λεξιλογίου , σχήματα λόγου κ.λ.π. )
• δυνατότητα σταδιακής εξοικείωσης με λεξικά και εγχειρίδια γραμματικής-συντακτικού
ως βιβλίων αναφοράς (και όχι απομνημόνευσης)
• δυνατότητα αναζήτησης και κριτικής επεξεργασίας πραγματολογικών και γραμματο-
λογικών πληροφοριών (για ανάγνωση κειμένου: σχετικά με πρόσωπα και γεγονότα του
κειμένου, τον συγγραφέα και το γραμματειακό γένος κ.λ.π.)
Πύλη για την ελληνική γλώσσα : Ηλεκτρονικός οδηγός με τις
«Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας» ή
για τον «Σχηματισμό των λέξεων στην Αρχαία Ελληνική» (του A. Debrunner)
Παραδείγματα:

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού : Ελληνική ιστορία : Πληροφορίες για τον πολιτισμό
της γεωμετρικής εποχής , για καλύτερη κατανόηση του τρόπου σύνθεσης των ομηρικών
επών

Περιέχουν σώματα ΑΕ κειμένων και εργαλεία για
• αναζήτηση λέξεων
• δημιουργία συμφραστικών πινάκων σε ΑΕ κείμενα
• γλωσσικής επεξεργασίας ΑΕ κειμένων και διερευνητική
εκμάθηση της ΑΕ γλώσσας
Ειδικότερα, προσφέρουν στους μαθητές τη δυνατότητα:
▪ να εξοικειωθούν με γλωσσικά φαινόμενα και συντακτικές
δομές στο πλαίσιο κειμένων (γίνεται κατανοητή η λειτουργία τους,
χωρίς γνώση της σχετικής ορολογίας λ.χ. το ρήμα και το πρόσωπο
που ενεργεί, το ρήμα με τα συμπληρώματά του, αντικείμενα και
προσδιορισμούς κ.ο.κ.)
• να γνωρίσουν ποικίλες δυνατότητες έκφρασης, αλλά και
διαφορετικής σημασιοδότησης του ίδιου τύπου σε διαφορετικά
συμφραζόμενα
Ανοιχτά διερευνητικά περιβάλλοντα

 Τα ανοιχτά διερευνητικά περιβάλλοντα
(που περιέχουν σώματα ΝΕ κειμένων και λεξικά)
• συγκριτική προσέγγιση ΑΕ μέσω ΝΕ γλώσσας
• συνειδητοποίηση της εξέλιξης της γλώσσας από την αρχαία στη νέα μορφή της
• προσπέλαση φαινομένων της ΑΕ γλώσσας μέσα από γλωσσικούς παραλ-
ληλισμούς με τη ΝΕ
• προσέγγιση του άγνωστου για τους μαθητές γλωσσικού στοιχείου μέσα από τα
κοινά ή γνωστά στοιχεία, γεγονός που μπορεί να αποτελέσει αφετηρία για την
εξαγωγή περισσότερων συμπερασμάτων σχετικά με τους μηχανισμούς της
γλώσσας και της εξέλιξής της·

• κατανόηση ομοιοτήτων και διαφορών των δύο μορφών της
γλώσσας
• συνειδητοποίηση του συνθετικού χαρακτήρα της ΑΕ
και του αναλυτικού χαρακτήρα της ΝΕ
• διερεύνηση της πολυσημίας των λέξεων
• συνειδητοποίηση μέσω της αναγνώρισης λέξεων-δανείων από
ή σε άλλες γλώσσες, των μηχανισμών της γλωσσικής επαφής
μεταξύ των λαών
• συνειδητοποίηση του ρόλου που διαδραματίζουν στη
διαμόρφωση του επιστημονικού λεξιλογίου

Παράδειγμα εφαρμογής στην Α΄ Γυμνασίου (Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Ενότητα 6)
Mύθος Αισώπου "Η ομορφιά δεν είναι το παν"
Υπόθεση εργασίας: Στο πλαίσιο συγκρότησης του βασικού λεξιλογίου της ενότητας, διερευνούμε το
σημασιολογικό εύρος των λέξεων κόσμος, φύσις, ἴδιος, φέρω από την ΑΕ γλώσσα έως σήμερα.
(α) Αναζητούμε τη σημασία των λέξεων στο ΝΕ και ΜΕ λεξικό της Πύλης για την ελληνική γλώσσα
(χρησιμοποιούμε τη γενική αναζήτηση στην αρχική σελίδα, www.greek-language.gr) και στο ΑΕ λεξικό
(http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/lexicon/index.html).
(β) Καταγράφουμε τα αποτελέσματα σε έναν πίνακα με τέσσερις στήλες: στη δεύτερη καταγράφουμε τη
σημασία της λέξης στην ΑΕ γλώσσα, στην τρίτη και στην τέταρτη τη ΜΕ δημώδη (αν υπάρχει στο
λεξικό) και τη ΝΕ σημασία της λέξης αντιστοίχως, ενώ στην πρώτη στήλη συμπληρώνουμε τις γενικές
χρήσεις της λέξης και τα σημασιολογικά πεδία χρήσης της (βλ. το παράδειγμα σχηματισμού του πίνακα
για τη λέξη κόσμος, όπου δίνεται η σημασία της λέξης στην ΑΕ γλώσσα).
(γ) Προσπαθούμε να επισημάνουμε:
 Ποιες σημασίες είναι ίδιες από την αρχαιότητα έως σήμερα;
 Ποιες σημασίες δεν υπάρχουν σήμερα;
 Ποιες σημασίες είναι νέες; Αργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής

κόσμος Αρχαία Ελληνικά Μεσαιωνικά Ελληνικά Νέα Ελληνικά
Γενική σημασία Α τάξη, ευπρέπεια, αρμονία |
καλή συμπεριφορά, κοσμιότητα, ευταξία,
πειθαρχία
Ειδική σημασία (Πολιτική-κοινωνική αγωγή) διοίκηση, κυβέρνηση (για πόλεις)
Γενική σημασία Β κόσμημα, στολίδι |
στολισμός, διακόσμηση, καλλωπισμός
Ειδική σημασία (Θρησκεία) στολισμός νεκρών
Γενική σημασία Γ δόξα, τιμή, πίστη, έπαινος
Ειδική σημασία (Πολιτική-κοινωνική αγωγή) μτφ. κόσμοι: 10 αξιωματούχοι προερχόμενοι
από τα αριστοκρατικά γένη στο πολιτικό
σύστημα της Κρήτης
Γενική σημασία Δ
(Αστρονομία)
1. το σύμπαν, ο κόσμος |
το στερέωμα, ο ουρανός
2. η σφαίρα που περιέχει τους απλανείς
αστέρες
Ειδική σημασία (Αστρονομία) στον πληθ. οι αστέρεςΑργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής

ΑΕ γραμματεία και πολιτισμός
Ολιστική αναγνωστική διαδικασία Στόχος:
• να συγκροτήσει υπόβαθρο που θα εξοπλίσει τους μαθητές ως αναγνώστες της ΑΕ
γραμματείας
• να ενισχύσει τη δυνατότητα κριτικής ένταξης των μαθητών στον σύγχρονο
κόσμο.
Κειμενική, διακειμενική και διαθεματική προσέγγιση
▪ Επιλέγονται στοιχεία του αρχαίου πολιτισμού που μπορούν να διαθέτουν
σημαντική ιστορική αξία, ώστε να δούμε το παλαιό με σύγχρονους πολιτισμικούς
και ιδεολογικούς όρους
• Κείμενα που φωτίζουν θεμελιακές ανθρώπινες αντιδράσεις και ψυχικές διαθέσεις
επιτρέποντας την κατανόηση βασικών αρχών της ανθρώπινης συμπεριφοράςΑργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής

Αρχαιογνωστικοί δικτυακοί τόποι με σώματα ΑΕ κειμένων,
μεταφράσεων και μελετών
• αναγνωστική διαδικασία με πολλαπλές ερμηνείες κειμένων και
διακειμενική προσέγγιση.
• ποικιλία ΑΕ κειμένων - Μελέτη του ίδιου θέματος σε διαφορετικές
εποχές και γραμματειακά γένη-είδη
ρευστότητα του μύθου: δεν υπάρχει μία και ορισμένη ιστορία αλλά
πολλές και συχνά, αντιφατικές εκδοχές της
• ολόκληρα κείμενα και μεταφράσεις (όχι στην περιορισμένη και
αποσπασματική επαφή των μαθητών με τα ΑΕ λογοτεχνικά έργα).

• Ποικίλο ερμηνευτικό υλικό ( σχόλια και προσεγγίσεις που γράφτηκαν σε
διαφορετικές εποχές από διαφορετικούς αναγνώστες και διαφορετική οπτική.
Πολλαπλές νοηματοδοτήσεις σε συνάρτηση με την εποχή, το κοινωνικό πλαίσιο
και τις προσωπικές εμπειρίες
• Παύει ο εκπαιδευτικός ως αποκλειστικός κάτοχος της μιας και μοναδικής
«ορθής» ερμηνείας και ο μαθητής ως παθητικός δέκτης της
Ενδεικτικά θέματα διακειμενικής ανάγνωσης:
•Γ΄ Γυμν «Η Ελένη ως αιτία-αφορμή του Τρωικού πολέμου: στο έπος, τη λυρική και το
δράμα»
•Α΄ Γυμν «Κυκλώπεια και λαϊκές αφηγήσεις: Ο έξυπνος άνθρωπος ενάντια στον βάρβαρο
γίγαντα»
•Β΄ Λυκ (κατά τη διδασκαλία του ποιήματος του Σεφέρη "Τελευταίος σταθμός"), «Ο
γυρισμός του ξενιτεμένου: στο έπος, στη δημοτική ποίηση, στον Σεφέρη»
•Β΄ Λυκ (κατά τη διδασκαλία του ποιήματος του Σεφέρη "Πάνω σ' έναν ξένο στίχο"), «Η
μορφή του Οδυσσέα: στον Όμηρο και στον Σεφέρη»

• Η μετάφραση ως τόπος συνάντησης δύο κόσμων: του συγγραφέα και του μεταφραστή.
• Διαφορετικές δόκιμες μεταφράσεις: Σύνδεση μετάφρασης και ερμηνείας ,
• Συγκριτική μελέτη λεξιλογίου και δομών της ΑΕ και ΝΕ (αναζήτηση
συντακτικών και λεξιλογικών αντιστοιχιών και διαφορών και διαφορετικών
τρόπων προσέγγισης και νεοελληνικής απόδοσης της αρχαιοελληνικής σκέψης .
▪ Ευνοείται η συνθετική εργασία ομάδων μαθητών (με τη βοήθεια επεξερ-
γαστή κειμένου) πάνω σε ευρεία ενότητα αρχαίου ελληνικού κειμένου, στην οποία
μπορεί να παρατίθεται δική τους μεταφραστική πρόταση, αιτιολογημένη βάσει του
σχολιασμού του κειμένου, αλλά και κριτική άλλων, δημοσιευμένων μεταφράσεων
του ίδιου κειμένου,
Λ.χ. μεταφράσεις των Ορνίθων του Αριστοφάνη (Γ΄ Γυμν), ώστε να
διαγνωσθεί και η μεταβολή της αίσθησης του κωμικού ανά εποχή — στην
αρχαιότητα και στην εποχή μαςΑργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής

Δύο προτάσεις διδασκαλίας, όπου αξιοποιούνται εναλλακτικές μεταφραστικές πρακτικές (βλ.
και ανάλογη δραστηριότητα στο κεφ. 5.3 "Εκδοχές διδακτικής αξιοποίησης του διαδραστικού
πίνακα" (Ενότητα ΙΙΙ):
 «Προοίμια Ιστοριογραφίας: Ένα υπόδειγμα διδασκαλίας χωρίς μετάφραση» (του
Δ.Ν. Μαρωνίτη)
<http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/education/translation/support_practice/page_000.html>:
Προτείνεται η συγκριτική ανάγνωση τριών ιστοριογραφικών προοιμίων, με σκοπό τη
διάγνωση της κοινής τυπολογικής τους ταυτότητας και τη βαθύτερη κατανόησή τους από
διδάσκοντες και διδασκομένους σε όλα τα επίπεδα (λεξιλογικό, σημασιολογικό, συντακτικό,
υφολογικό και ιδεολογικό). Το κύριο χαρακτηριστικό της συγκριτικής ανάγνωσης των τριών
αυτών μικροκειμένων είναι η αναζήτηση του νοήματος, δίχως την προσφυγή στη γραπτή
σχολική μετάφραση.
 «Σοφοκλέους Αντιγόνη, στ.726-746 & 631-640: Η μετάφραση των ποιητικών κειμέ-
νων στο Λύκειο» (του Β. Τσάφου)
<http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/education/translation/support_practice/page_006.html>:
Παρουσιάζονται δύο προσπάθειες αξιοποίησης εναλλακτικών βιβλιογραφικών προτάσεων
στο μάθημα της Δραματικής ποίησης. Η πρώτη αφορά στην προφορική-εναλλακτική
μετάφραση, και βασίζεται στην πρόταση του Δ.Ν. Μαρωνίτη, και η δεύτερη στην αξιοποίηση
των παράλληλων μεταφράσεων.

• Ενοποίηση ξεχωριστών μέχρι σήμερα κλάδων αρχαιομάθειας (φιλολογία,
αρχαιολογία, ιστορίας, γεωγραφίας, τέχνης κ.ά) – διαθεματική προσέγγιση
• Οι τεχνολογικές δυνατότητες των πολυμέσων: ανασύνθεση και προσομοίωση
ποικίλων όψεων της ΑΕ δραματικής τέχνης . Πολύπλευρη προσέγγιση μέσω
ιστορίας, πολιτικής θεωρίας, κοινωνιολογίας, ανθρωπολογίας, αρχαιολογίας,
θεατρολογίας και της θεατρικής πρακτικής.
Λ.χ. το πλήθος των δραματικών μνημείων είναι η σημαντικότερη πηγή μας (μετά
από τα ίδια τα κείμενα) για τα οπτικά δεδομένα της σκηνικής δράσης
• Τα βιντεoσκoπημένα απoσπάσματα σύγχρoνων παραστάσεων εξοικειώνουν
τον μαθητή με νεότερες χρήσεις του ΑΕ δραματικού υλικού, αναδεικνύοντας τη
σύγχρονη διάσταση του ΑΕ δράματος μέσα από τη ζωογόνο δύναμη του
παρελθόντος στο παρόν.

Διαθεματική προσέγγιση :
• αμεσότερη και πληρέστερη εικόνα της ιστορικής πραγματικότητας
• Ένταξη του κειμένου στο κοινωνικό, πολιτικό και ιδεολογικό γίγνεσθαι
• το λογοτεχνικό κείμενο ως έργο τέχνης και αισθητικό φαινόμενο στενά δεμένο με
την εποχή του . Λ.χ. η σχέση της δημοκρατίας ή του σοφιστικού κινήματος
με τη δραματική ποίηση της κλασικής εποχής.
Με το διαδίκτυο και τα πολυμέσα:
οι μαθητές γνωρίζουν τους διαφορετικούς ανά εποχή και πολιτισμό κώδικες
επικοινωνίας κάνοντας γόνιμες συγκρίσεις με τη σύγχρονη εποχή.
Με τις διαπολιτισμικές συγκρίσεις συνειδητοποιούν την εξελικτική πορεία
της ανθρώπινης σκέψης, τη σχετικότητα της ιστορικής αλήθειας και τη
διαλεκτική σχέση των πολιτισμών, αλλά και απομυθοποιούν την αρχαιότητα.
Αντιμετωπίζουν κριτικά, ως ενεργοί πολίτες, την κοινωνική πραγματικότηταΑργύρης Νίκας Φιλόλογος / Επιμορφωτής

• Αξιοποίηση εικονογραφικού, οπτικο-ακουστικού υλικού σε παραδοσιακές και σε
πιο καινοτόμες μορφές διδασκαλίας από το διαδίκτυο
Όμως συχνά
….η αξιοποίησή του στη διδασκαλία εξαντλείται σε ένα πρωτοβάθμιο (από την
άποψη αξιοποίησης των ΤΠΕ) επίπεδο συλλογής εικόνων.
Λ.χ. προσφιλή θέματα διαθεματικών εργασιών είναι
«Οι περιπέτειες του Οδυσσέα στην τέχνη» ή
«Η ενδυμασία στη μυκηναϊκή εποχή».
Μετάθεση του κέντρου βάρους από το κείμενο στην εικόνα και από τη
λογοτεχνία στην ιστορία της τέχνης

Ωστόσο, αν δώσουμε μεγαλύτερη βαρύτητα στη σχέση εικόνας και κειμένου και,
παράλληλα, αν κινητοποιήσουμε την κριτική ικανότητα του μαθητή
μπορούμε να αξιοποιήσουμε πιο δημιουργικά τις ΤΠΕ και να τις κάνουμε
ουσιαστικά διαθεματικές
Λ.χ. η υπόθεση εργασίας θα μπορούσε να διατυπωθεί ως εξής:
Να συγκεντρωθούν εικόνες για τις περιπέτειες του Οδυσσέα (στους «Απολόγους»)
από την αρχαία αγγειογραφία ή από τη νεότερη και σύγχρονη τέχνη (λ.χ. από την
αναγέννηση έως σήμερα):
(α) και να πλαισιωθούν με λεζάντες που αναδεικνύουν τη σχέση τους με
την ομηρική αφήγηση• ή
(β) και να πλαισιωθούν με λεζάντες που αναδεικνύουν το κύριο σημείο
απόκλισης από την ομηρική αφήγηση.

Ασφαλώς το εικονογραφικό υλικό μπορεί να αξιοποιηθεί πιο δημιουργικά στο πλαί¬σιο της
διερευνητικής προσέγγισης της γνώσης και της πολύπλευρης ευαισθητοποίησης του μαθητή
ως προς το γνωστικό αντικείμενο. Παραδείγματα:
Να ενθαρρυνθεί η συγκριτική ανάγνωση δύο έργων, της ποιητικής και της
εικαστικής τέχνης, της ίδιας ή διαφορετικών εποχών. Βλ. τη διδακτική πρόταση 3.4 «Η
τύφλωση του Πολύφημου» στην Οδύσσεια και στην τέχνη, από την αρχαϊκή έως και την
ελληνιστική εποχή (Ενότητα V).
Να αποτελέσει η εικόνα ένα εργαλείο για την ανασύσταση όψεων του αρχαίου
κόσμου. Λ.χ. θα μπορούσαμε να συγκεντρώσουμε τις παρομοιώσεις της ραψωδίας ε της
Οδύσσειας και σχετικές αγγειογραφίες, ώστε να μελετήσουμε τον τρόπο με τον οποίο η
ναυτική ζωή περνά στο ομηρικό έπος. Αντιστοίχως, θα μπορούσαμε να συγκεντρώσουμε
παρομοιώσεις της Ιλιάδας που αφορούν σε ασχολίες της καθημερινής ζωής ή του αγροτικού
βίου και σχετικές αγγειογραφίες, ώστε να κατανοήσουμε όψεις της ομηρικής κοινωνίας που
εικονογραφούνται μέσα από τις παρομοιώσεις στο ηρωικό έπος.
Να αξιοποιηθεί το οπτικο-ακουστικό υλικό στο πλαίσιο μιας διαθεματικής προσέγγισης,
ώστε να διαγνωστεί η σχέση του σύγχρονου αναγνώστη με την αρχαιότητα. Λ.χ. θέματα
όπως «Η απήχηση του τρωικού μύθου στον σύγχρονο κόσμο» μπορεί να αποτελέσουν το
έναυσμα για να καταγράψουμε τον τρόπο πρόσληψης κλασικών έργων από την αρχαιότητα
έως τις μέρες μας.

 Τα λογισμικά πολυτροπικής παρουσίασης, τα εργαλεία δικτυακής δημοσίευσης,
οι δυνατότητες σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας και τα λογισμικά επεξεργασίας
κειμένου μας περνούν από την ανάγνωση και πρόσληψη στη γραφή και δημιουργία.
Παραδείγματα:
Οι μαθητές θα μπορούσαν να αναζητήσουν στο διαδίκτυο στοιχεία για τον
αρχαίο Αιγυπτιακό πολιτισμό και με αυτά να συντάξουν μια διαφημιστική αφίσα και ένα
ενημερωτικό φυλλάδιο, ώστε να προσελκύσουν ταξιδιώτες να επισκεφτούν την Αίγυπτο και
να γνωρίσουν από κοντά τον αρχαίο πολιτισμό της [διαθεματική εργασία στο πλαίσιο
διδασκαλίας της ΑΕ γραμματείας από μετάφραση (Ηροδότου Ιστορία) και της ΝΕ γλώσσας
(Ενότητα 10: Γνωρίζω τον τόπο μου και τον πολιτισμό του)].
Οι μαθητές θα μπορούσαν να οργανώσουν μια θεματική έκθεση σε ένα ψηφιακό
μουσείο με θέμα την εκπαίδευση των νέων στην Αρχαία Ελλάδα. Για να κατανοήσουν τον
τρόπο με τον οποίο οργανώνεται μια θεματική έκθεση, θα μπορούσαν να επικοινωνήσουν
μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας με υπεύθυνους μουσείων ή συλλογών (βλ. Touloumis
2008).
Η ανάθεση σύνταξης μιας εικονογραφημένης ιστορίας μπορεί να δώσει το
έναυσμα για την ανάγνωση των ομηρικών επών ή της ηροδότειας ιστορίας και για μια
συνεργατική και δημιουργική έκφραση των μαθητών του Γυμνασίου. Η δημοσίευση των
καλύτερων εικονογραφημένων ιστοριών στην ιστοσελίδα του σχολείου ή στο ιστολόγιο της
τάξης θα μπορούσε να αποτελέσει το έπαθλο ενός ενδοσχολικού διαγωνισμού.
Βλ. ένα δείγμα εικο¬νογραφημένης απόδοσης (εικόνα 13) μιας περιπέτειας του Οδυσσέα
(από τη μαθήτρια της Α΄ Γυμνασίου Ρ.Φ.):

Από τη θεωρία στην πράξη:
ενότητα 5 3.4 «Η τύφλωση του Πολύφημου» στην Οδύσσεια και στην τέχνη, από την
αρχαϊκή έως και την ελληνιστική εποχή

Διδακτικές προσεγγίσεις του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών.
Α. Παραδοσιακές προσεγγίσεις
Στην παραδοσιακές προσεγγίσεις η ΑΕ Γλώσσα αντιμετωπίζεται ως αυταξία,
ταυτόσημη με την αξία του ΑΕ πολιτισμού και της γραμματείας του.
Γλωσσοκεντρική ή γραμματοσυντακτική προσέγγιση διδασκαλίας:
• Μικρά αποσπάσματα ασύνδετων κειμένων
Διεξοδική μελέτη της γραμματικής, του συντακτικού και του λεξιλογίου
• Έμφαση στην κατάκτηση των ορθών γραμματικών τύπων
• Έμφαση στην κατάκτηση της μεταγλώσσας
• Έμφαση στην κατά γράμμα μετάφραση
Δομολειτουργική προσέγγιση

Μια αποτίμηση της παραδοσιακής προσέγγισης στη διδακτική των αρχαίων
ελληνικών είναι και η παρακάτω διαπίστωση του Λ. Πόλκα:
Mε την υπαγωγή του μαθήματος στην εξυπηρέτηση γενικόλογα ανθρωπιστικών και
υπεραπλουστευμένων εθνικών στόχων ο αρχαιοελληνικός κόσμος (γλωσσικός και
γραμματειακός), αντί να αποτελεί αντικείμενο κριτικής διερεύνησης, ώστε να αναδειχθεί η
πολυπλοκότητά του και η σχέση του με το νεοελληνικό και ευρωπαϊκό παρόν,
περιχαρακώθηκε σε έναν υπερβατικό χώρο, κατεξοχήν, αντιιστορικό και αντικοινωνικό. [Λ.
Πόλκας, «H διδασκαλία του μαθήματος της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραμματείας στο
γυμνάσιο και το λύκειο», Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός για τη γλώσσα, Θεσσαλονίκη: ΚΕΓ
(διαθέσιμο στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα: http://www.greek-
language.gr/greekLang/studies/guide/thema_e6/index.html

Β. Προοδευτικές διδακτικές προσεγγίσεις
Στη σύγχρονη διδακτική, τόσο του μαθήματος των ΑΕ ως γλωσσικού
όσο και ως μαθήματος γραμματείας/πολιτισμού,
το περιεχόμενο και η ερμηνεία του αρχαίου κειμένου
υποκαθιστούν τη μίμηση της γλωσσικής μορφής και
την αποστήθιση κανόνων της γραμματικής και του συντακτικού:
▪Δε μαθαίνουμε γλωσσικούς τύπους, αλλά προσπαθούμε να κατανοήσουμε
βαθύτερα
ώστε να αναδειχθεί η τυπολογία του κειμένου, οι θεματικοί και εκφραστικοί
κώδικες
του γραμματολογικού γένους και είδους στα οποία ανήκει.
▪ μελετούμε κείμενα ενταγμένα στο ιστορικό, κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο
παραγωγής και πρόσληψής τους.

Γ. Κριτικές προσεγγίσεις
• Κριτική ανάγνωση του παρελθόντος.
Το κείμενο ως φορέας, ως παράγωγο και ως παράγοντας μετασχηματισμού ιδεών της
κοινωνίας στην οποία εντάσσεται·
• Κριτική στάση απέναντι
α) στο αξιολογικό προβάδισμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας έναντι της νεότερης
ελληνικής, αλλά και των υπολοίπων ευρωπαϊκών γλωσσών
β) στον παραδειγματικό χαρακτήρα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, γενικότερα του
αρχαιοελληνικού πολιτισμού, για την εξέλιξη του νεότερου, ελληνικού και ευρωπαϊκού
(Πόλκας 2001).

Οι ΤΠΕ στα Aρχαία Eλληνικά Ειδικό Μέρος Ενοτ 2η 2. 3,1 - 3,2 Νίκας Αργύρης

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (19)

Viewers also liked

Viewers also liked (11)

Similar to Οι ΤΠΕ στα Aρχαία Eλληνικά Ειδικό Μέρος Ενοτ 2η 2. 3,1 - 3,2 Νίκας Αργύρης

Similar to Οι ΤΠΕ στα Aρχαία Eλληνικά Ειδικό Μέρος Ενοτ 2η 2. 3,1 - 3,2 Νίκας Αργύρης (20)

Οι ΤΠΕ στα Aρχαία Eλληνικά Ειδικό Μέρος Ενοτ 2η 2. 3,1 - 3,2 Νίκας Αργύρης

Editor's Notes