2. 1. Τίτλος
«Δημιουργική Γραφή»
2. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές
Κατά την υλοποίηση του διδακτικού σεναρίου θα αξιοποιηθεί κατά κύριο λόγο η
γνωστική περιοχή του μαθήματος της Γλώσσας και ειδικότερα αυτή του γραπτού λόγου
χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν θα συνδυαστεί με τη γνωστική περιοχή του
μαθήματος της Μελέτης Περιβάλλοντος, αλλά και του μαθήματος της Αισθητικής
Αγωγής. Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Α΄ και Β΄ Δημοτικού προσφέροντάς
τους διαφορετικούς δρόμους δημιουργικής γραπτής έκρασης.
Θα στηριχθούμε στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία , όπου τα παιδιά θα
συζητήσουν , θα συνεργαστούν , θα αναπτύξουν τις απόψεις τους και θα διαμορφώσουν
τις ιδέες τους.
3. Γνώσεις και πρότερες ιδέες ή αντιλήψεις των μαθητών
Τα παιδιά έχουν μάθει να αφηγούνται ιστορίες από την καθημερινότητα και να
ανταλλάσσουν εμπειρίες. Η παράλληλη ανάγνωση των εξωσχολικών βιβλίων στην τάξη
έχει συμβάλλει ώστε να κατανοούν ότι υπάρχουν διάφορα είδη κειμένου (όπως ποίημα ,
γράμμα, απλό κείμενο) έτσι ώστε τα παιδιά να αγαπήσουν το βιβλίο και να καταλάβουν
ότι είναι μια πηγή απόλαυσης και πληροφοριών. Τους έχει δοθεί η ευκαιρία να έρθουν σε
επαφή με διάφορα είδη εικονογράφησης, ποικίλες γραμματοσειρές και να κατανοήσουν
τους όρους, εξώφυλλο, τίτλος βιβλίου, συγγραφέας, εικονογράφηση, εικονογράφος.
Έχουν επισκεφτεί τη Δημοτική Βιβλιοθήκη, και έχουν δει διαφόρων ειδών βιβλία, άλλα
με χοντρό εξώφυλλο, άλλα με λεπτό, άλλα μεγάλα, άλλα μικρά. Επίσης δημιούργησαν τη
δική τους δανειστική βιβλιοθήκη σε μια γωνιά της τάξης την οποία και αξιοποιούν
δημιουργικά τόσο κατά τη διάρκεια της σχολικής ζωής μέσα στην τάξη όσο και έξω απ’
αυτή.
Επιπλέον οι μικροί μας μαθητές έχουν μάθει να αξιοποιούν τις δυνατότητες που
προσφέρουν τα σύγχρονα υπολογιστικά περιβάλλοντα μάθησης. Ασχολούνται δηλαδή, με
λογισμικά που τους προσφέρουν ευχαρίστηση, δημιουργία αλλά και μάθηση.
3. 4. Σκοπός και στόχοι
Βασικός σκοπός υλοποίησης του παρόντος σεναρίου είναι να καταφέρουν οι
μαθητές να παράγουν ένα διαφορετικής μορφής κείμενο απ’ αυτό που απόλαυσαν σαν
ακροατές. Ένα κείμενο δικό τους, με τους δικούς τους διαλόγους, τις δικές τους εικόνες
και γιατί όχι το δικό τους τέλος ή τη δική τους πλοκή.
Επιμέρους διδακτικοί στόχοι:
Α. Ως προς το γνωστικό αντικείμενο
• καλλιέργεια αναγνωστικής απόλαυσης
• άσκηση της δεξιότητας της προσεκτικής ακρόασης
• καλλιέργεια δεξιότητας αναδιήγησης ιστοριών, συναισθημάτων ή
καταστάσεων
• ανάπτυξη δυνατότητας κατανόησης κειμένου
• αφηγηματική ικανότητα
• Οπτικοποίηση κειμένου με την κατάλληλη επιλογή εικόνων
• Μετασχηματισμός αφηγηματικού κειμένου σε κείμενο άλλης μορφής
(comics, δημιουργική γραφή, ετικετολέξεις σύννεφα λέξεων κ.α.)
Β. Ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών
• Εξοικείωση των μαθητών με σύγχρονα υπολογιστικά περιβάλλοντα
μάθησης.
• Καλλιέργεια του πληροφοριακού αλφαβητισμού τους.
• Γνωριμία και εξάσκηση με εκπαιδευτικά λογισμικά πολλών δυνατοτήτων.
• Εκμάθηση αναζήτησης πληροφοριών και γνώσεων μέσα από σύγχρονα
περιβάλλοντα ηλεκτρονικών μηχανών αναζήτησης στα πλαίσια του
παγκόσμιου ιστού (internet).
Γ. Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία
• Να ασκηθούν στην ομαδοσυνεργατική μέθοδο διδασκαλίας.
• Να αναπτύξουν τη συνεργατική και επικοινωνιακή ικανότητα.
• Να ανταλλάσσουν απόψεις και ιδέες.
4. • Να είναι σε θέση να οικοδομήσουν πάνω στην υπάρχουσα γνώση την
καινούρια.
• Να ασκηθούν στη δημιουργική γραφή.
5. Κατηγορία λογισμικού – συνδυασμός κατηγοριών λογισμικού
Το λογισμικό που θα χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια υλοποίησης του προτεινόμενου
σεναρίου είναι:
To λογισμικό Revelation Natural Art:
Εργαλείο γραφικών γενικής χρήσης με πολλαπλές σχεδιαστικές δυνατότητες,
δημιουργικής γραφής, σύνθεσης πρωτότυπων ιστοριών, παραγωγής κινούμενων σχεδίων.
Ανοικτό εκπαιδευτικό εργαλείο εποικοδομητικής μάθησης. Μπορεί να αξιοποιηθεί στα
πλαίσια του Α.Π.Σ. της Εικαστικής Αγωγής, της Γλώσσας, της Μελέτης Περιβάλλοντος,
της Ιστορίας κ.α, στο Δημοτικό.
Το λογισμικό Natural Art, παρόλο που δεν αποτελεί αρχικά ένα εκπαιδευτικό λογισμικό
με συγκεκριμένο σενάριο και δραστηριότητες, αποτελεί ένα ανοιχτό εκπαιδευτικό
εργαλείο με τα εποικοδομητικά κριτήρια ενός εκπαιδευτικού λογισμικού (αυθεντικότητα,
πολλαπλότητα, πλαίσιο στήριξης) που μπορεί να γίνει πολύτιμο γνωστικό εργαλείο στα
χέρια του δημιουργικού δασκάλου. Ο ίδιος σε συνεργασία με τους μαθητές του, μπορεί
να το αξιοποιήσει στην τάξη για την καλλιέργεια της δημιουργικής έκφρασης, του
οπτικού αλφαβητισμού, στα πλαίσια της οπτικής και της συναισθηματικής εκπαίδευσης,
για την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης και της συναισθηματικής νοημοσύνης (Μ.
Φραγκάκη, 2007).
6. Διάρκεια
Η διάρκεια του διδακτικού σεναρίου που προτείνεται είναι ένα διδακτικό δίωρο.
Είτε κατά τη διδασκαλία του γνωστικού αντικειμένου της γλώσσας, είτε εναλλακτικά
κατά την εφαρμογή του προγράμματος της φιλαναγνωσίας ή της ευέλικτης ζώνης.
5. 7. Οργάνωση τάξης & απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή
Στο παρόν διδακτικό σενάριο γίνεται λόγος περισσότερο για τις δραστηριότητες που
σχετίζονται με την αξιοποίηση της υπολογιστικής τεχνολογίας. Κατά συνέπεια είναι
καλό να γίνονται στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου. Ωστόσο στο εν λόγω
σενάριο ενδεικτικά αναφέρονται και κάποιες άλλες δραστηριότητες που μπορούν να
υλοποιηθούν στην κατάλληλα διαμορφωμένη γωνιά της τάξης.
Οι μαθητές/τριες να χωριστούν σε ομάδες ανομοιογενείς ως προς τις μαθησιακές
τους ικανότητες, η καθεμία με 2- 3 μέλη . Επιλέγουμε να έχει κάθε 2- 3 μέλη ώστε να
μπορούν όλα τα παιδιά να δραστηριοποιηθούν κατά τη διάρκεια του σεναρίου, κάτι που
είναι δύσκολο να γίνει σε όταν οι ομάδες αποτελούνται από περισσότερα παιδιά.
Για την υλοποίηση του σεναρίου αυτού απαιτούνται ανάλογο αριθμό
ηλεκτρονικών υπολογιστών.
1. Δυνατότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο (μηχανές αναζήτησης)Internet Explorer.
2. Δυνατότητα λειτουργίας λογισμικών που θα αξιοποιηθούν.
3. Δυνατότητα αξιοποίησης βιντεοπροβολέα (Projectora).
8. Περιγραφή και αιτιολόγηση του σεναρίου
1η
διδακτική ώρα
Κατά την έναρξη εφαρμογής του διδακτικού σεναρίου οι μαθητές θα ακούσουν την
αφήγηση του παραμυθιού «Το ασχημόπαπο» του Andersen. Επιλέγουμε στο σημείο αυτό
και τους παρουσιάζουμε σχετικό βιντεάκι από το You tube. Το βίντεο συνδυάζει ένα
πλούσιο αφηγηματικά λόγο αλλά και ωραίες εικόνες με αναπαράσταση κινήσεων. Όλα
αυτά προκαλούν το ενδιαφέρον και την προσοχή των μικρών μαθητών.
6. Μετά την ολοκλήρωση της προβολής, οι μαθητές με την υποστήριξη και την
καθοδήγηση του δασκάλου συζητούν την ιστορία που πριν από λίγο άκουσαν με
προσοχή. Μιλούν για τους ήρωες που παίρνουν μέρος στην ιστορία, την πλοκή του
παραμυθιού, τις εικόνες, την αρχή και το τέλος του.
Στη συνέχεια συζητούμε με τους μαθητές την πιθανότητα να γίνουν και οι ίδιοι
παραμυθάδες όπως ο Andersen. Να γράψουν και να εικονογραφήσουν δηλαδή, το δικό
τους παραμύθι. Ένα παραμύθι που μπορεί να έχει παρόμοια πλοκή με το παραμύθι του
Andersen αλλά να παίρνουν μέρος σ’ αυτό διαφορετικοί ήρωες, ή να δίνουν οι μαθητές
το δικό τους τέλος ή μια άλλη εξέλιξη στην ιστορία. Έτσι κάθε μαθητής βάζει τη δική του
σφραγίδα, αφήνει τα δικά του αποτυπώματα δημιουργεί μια καινούργια διαφορετική
ιστορία.
Επιπλέον εξηγούμε στους μαθητές μας ότι το βιβλίο που θα δημιουργήσουν θα είναι
βιβλίο μιας σελίδας (Folded book). Θα είναι χωρισμένο σε μέρη όπως οι σελίδες ενός
βιβλίου και θα έχουν τη δυνατότητα όταν εκτυπωθεί να το διπλώσουν στα σημεία
διαχωρισμού των μερών έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα μικρό βιβλιαράκι τσέπης το
οποίο μπορούν να δείξουν στους φίλους τους, να το μεταφέρουν και να το διαβάσουν
στους γονείς τους.
Όλα τα βιβλιαράκια που θα παραχθούν θα εμπλουτίσουν τη βιβλιοθήκη της τάξης
με πολλά και διαφορετικά παραμύθια, τα δικά μας όμως παραμύθια.
7. 2η
διδακτική ώρα
Δίνουμε στους μαθητές το ημιδομημένο φύλλο εργασίας και τους καθοδηγούμε να
γράψουν τον τίτλο ,να εμπλουτίσουν κάθε φύλλο με σχετική εικόνα και ανάλογο
κειμενάκι .Χρησιμοποιούμε τα εργαλεία του Natural Art και τους παροτρύνουμε
να δώσουν ένα δικό τους τέλος.
9. Φύλλα εργασίας
Κατά την εξέλιξη του παρόντος διδακτικού σεναρίου θα αξιοποιηθεί ένα φύλλο
εργασίας που θα παρουσιάζει μορφολογικά τη δομή του βιβλίου. Θα μπορούσαμε να
αφήσουμε τους μαθητές να το σχεδιάσουν μόνοι τους αλλά για μεγαλύτερη ευκολία και
επειδή πρόκειται να το δημιουργήσουν σε ψηφιακή μορφή, προτιμούμε, για πρώτη
φορά, να τους το δώσουμε ημιδομημένο. Αυτά με την προσωπική τους έμπνευση θα το
εμπλουτίσουν.
8. 1ο
Φύλλο εργασίας
10. Πρόσθετες πληροφορίες
Επέκταση
Σύμφωνα με όσα παρουσιάστηκαν στο προτεινόμενο σενάριο τελικός στόχος όλων των
δραστηριοτήτων που προτείνονται είναι η παραγωγή και δημιουργία νέου παραγωγικού
κειμένου εμπλουτισμένο με εικόνες και διαλόγους. Πρόκειται για ένα κείμενο που έχει
κυρίως αφηγηματικό χαρακτήρα.
Κατά ανάλογο τρόπο οι μαθητές θα μπορούσαν να εργαστούν για την παραγωγή άλλης
μορφής κειμένου. Έτσι με βάση την ανταπόκριση των μαθητών στο παρόν σενάριο ο
δάσκαλος μπορεί να επεκταθεί στην αξιοποίηση και επιλογή παρόμοιων δραστηριοτήτων, με
σκοπό να διδάξει ένα άλλο ενημερωτικό κείμενο, περιγραφικό κείμενο, καθοδηγητικό ή
άλλης μορφής κείμενο με διαφορετικά χαρακτηριστικά κατά περίπτωση. Οι μαθητές θα
πρέπει να διδαχθούν την ιδιαιτερότητα της οργάνωσης ενός τέτοιου κειμένου, τη λειτουργία
των βασικών πληροφοριών και τη σημασία που έχει να παράγουν λόγο προσαρμοσμένο στην
9. περίσταση επικοινωνίας. Κάτι το οποίο άλλωστε έγινε και με την πορεία του παραπάνω
διδακτικού σεναρίου που αναφέρεται στη δημιουργία ενός αφηγηματικού κειμένου.
Αξιολόγηση
Με βάση το νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών η αξιολόγηση δεν αποτελεί
ευθύνη μόνο του δασκάλου αλλά προκύπτει από τη συνεργασία δασκάλου και μαθητών ή
μαθητών μεταξύ τους. Μέσα από τις δραστηριότητες του παρόντος σεναρίου κάθε
μαθητής εμπλέκεται ατομικά αλλά και ομαδικά σε διαδικασίες και τεχνικές αξιολόγησης
που συμβάλλουν στην αγωγή του ως δέκτη και πομπού μηνυμάτων, αναπτύσσοντας και
διαμορφώνοντας την ικανότητά του να επιλέγει. Έτσι δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην
αυτοαξιολόγηση, την αυτοβελτίωση, την ετεροαξιολόγηση και στη συλλογική
αξιολόγηση.
Τα λάθη των μαθητών αξιοποιούνται μέσα από τη συζήτηση που ακολουθεί μετά το
πέρας των δραστηριοτήτων που προτείνονται. Αντιμετωπίζονται ως ενδείξεις ενός
προσωρινού επιπέδου ικανότητας των μαθητών, χρήσιμα για την ανατροφοδότηση της
διδακτικής διαδικασίας.
Πηγές
• Ψηφιακό Σχολείο
• Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
• Επιμόρφωση Β΄ Επιπέδου
10. περίσταση επικοινωνίας. Κάτι το οποίο άλλωστε έγινε και με την πορεία του παραπάνω
διδακτικού σεναρίου που αναφέρεται στη δημιουργία ενός αφηγηματικού κειμένου.
Αξιολόγηση
Με βάση το νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών η αξιολόγηση δεν αποτελεί
ευθύνη μόνο του δασκάλου αλλά προκύπτει από τη συνεργασία δασκάλου και μαθητών ή
μαθητών μεταξύ τους. Μέσα από τις δραστηριότητες του παρόντος σεναρίου κάθε
μαθητής εμπλέκεται ατομικά αλλά και ομαδικά σε διαδικασίες και τεχνικές αξιολόγησης
που συμβάλλουν στην αγωγή του ως δέκτη και πομπού μηνυμάτων, αναπτύσσοντας και
διαμορφώνοντας την ικανότητά του να επιλέγει. Έτσι δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην
αυτοαξιολόγηση, την αυτοβελτίωση, την ετεροαξιολόγηση και στη συλλογική
αξιολόγηση.
Τα λάθη των μαθητών αξιοποιούνται μέσα από τη συζήτηση που ακολουθεί μετά το
πέρας των δραστηριοτήτων που προτείνονται. Αντιμετωπίζονται ως ενδείξεις ενός
προσωρινού επιπέδου ικανότητας των μαθητών, χρήσιμα για την ανατροφοδότηση της
διδακτικής διαδικασίας.
Πηγές
• Ψηφιακό Σχολείο
• Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
• Επιμόρφωση Β΄ Επιπέδου
