Πώς παράγεται η ενέργεια στα φυτά; Τι είνα η θερμίδα;

1. Τα Θρεπτικά Συστατικά από
ενεργειακή άποψη
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

2. υδατάνθρακες
πρωτεΐνες
λιπίδια
• βιταμίνες
• ανόργανα στοιχεία
(άλατα και ιχνοστοιχεία)
• νερό
Τα θρεπτικά συστατικά ταξινομούνται
σε έξι μεγάλες κατηγορίες με βάση τη
χημική τους σύσταση:
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

3. Θρεπτικά συστατικά
 Υδατάνθρακες
 Πρωτεΐνες
 Λιπίδια
 Νερό
 Βιταμίνες
 Ανόργανα συστατικά
Μακροθρεπτικά συστατικά
ανάγκες μεγαλύτερες από 5γρ.
ημερησίως
Μικροθρεπτικά συστατικά
ανάγκες μικρότερες από 5γρ. ημερησίως
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

4.  Ο ανθρώπινος οργανισμός χρειάζεται καθημερινά
ενέργεια και θρεπτικά συστατικά
 Επιπλέον, έχει ορισμένες απαιτήσεις σ’ όλα τα
παραπάνω που διαφοροποιούνται από άτομο σε
άτομο ανάλογα με μια σειρά από παράγοντες:
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

5. Οι απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά διαφοροποιούνται από
άτομο σε άτομο ανάλογα με :
 Τη μάζα σώματος,
 Τη σύσταση σώματος,
 Την ηλικία,
 Την κατάσταση υγείας,
 Τη φυσική δραστηριότητα,
 Τη φυσιολογική κατάσταση και το στρες,
 Τη διαιτητική πρόσληψη,
 Τη χρήση καπνού, αλκοόλ και φαρμακευτικών
ουσιών,
 Γενετικούς παράγοντες.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

6. ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Η τροφή ως πηγή ενέργειας
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

7.  Τα περισσότερα τρόφιμα, φυτικά ή ζωικά,
μας παρέχουν ενέργεια.
 Πώς παράγεται η ενέργεια στα φυτά και τα ζώα;
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

8. Φωτοσύνθεση
Διαδικασία ζωτικής σημασίας
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

9.  Η φωτοσύνθεση είναι μια πολύπλοκη μεταβολική
διεργασία κατά την οποία η ηλιακή ενέργεια
χρησιμοποιείται από τα φωτοσυνθετικά κύτταρα
και μετατρέπεται σε χημική ενέργεια που
χρησιμεύει για τη βιοσύνθεση όλων των
κυτταρικών συστατικών.
Φωτοσύνθεση
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

10. • Βασική προϋπόθεση για
τη λειτουργία ενός
οικοσυστήματος είναι η
εξασφάλιση ενέργειας.
• Η παραγωγή ενέργειας
σε ένα αυτότροφο
οικοσύστημα γίνεται με
τη φωτοσύνθεση
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

11. • Με τη φωτοσύνθεση τα
φυτά παράγουν την
τροφή τους
μετατρέποντας την
ηλιακή ενέργεια σε
χημική.
• Ας δούμε με ποιον
τρόπο:
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

12. • Η φωτοσύνθεση είναι
η κύρια λειτουργία των
φύλλων.
• Ξεκινά όταν το φως
του ήλιου πέφτει πάνω
στα φύλλα του φυτού.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

13. • Το φυτό απορροφά
νερό με τις ρίζες του και
διοξείδιο του άνθρακα
από την ατμόσφαιρα.
• Επίσης δεσμεύει την
ηλιακή ακτινοβολία με
τη βοήθεια της
χλωροφύλλης των
χλωροπλαστών.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

14. Τι είναι οι χλωροπλάστες;
• Είναι η φωτοσυνθετική «μηχανή» των φυτών.
• Είναι οργανίδια του φυτικού κυττάρου περιβάλλονται
από μία εξωτερική μεμβράνη και στο εσωτερικό τους
έχουν ένα εκτεταμένο μεμβρανώδες δίκτυο.
• Μέσα εκεί βρίσκονται όλα
τα συστήματα παραγωγής
ενέργειας δηλαδή οι χρωστικές,
οι μεταφορείς ηλεκτρονίων
και το ενζυμικό σύστημα
της ΑΤΡάσης.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

15. Τι είναι οι χρωστικές;
• Είναι οργανικά μόρια τα οποία έχουν την ικανότητα να
απορροφούν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.
• Χρησιμοποιούνται από τα φυτικά κύτταρα ως μέσω
δέσμευσης της ηλιακής ενέργειας.
• Οι χρωστικές είναι: οι χλωροφύλλες,
• τα καροτονοειδή και άλλες.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

16. • Η ηλιακή ενέργεια
προκαλεί μια χημική
αντίδραση μεταξύ του
νερού και του διοξειδίου
του άνθρακα, από την
οποία παράγεται γλυκόζη
και οξυγόνο.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

17. • Το οξυγόνο
απελευθερώνεται στην
ατμόσφαιρα.
• Οι άνθρωποι, τα ζώα
και όλοι οι οργανισμοί
χρειάζονται οξυγόνο
για να ζήσουν.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

18. • Η γλυκόζη μεταφέρεται
σε όλα τα μέρη του
φυτού και
χρησιμοποιείται για την
παραγωγή ενέργειας
που επιτρέπει στο φυτό
να μεγαλώσει.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

19. • Η ενέργεια και η
τροφή που
δημιουργείται από τη
φωτοσύνθεση,
μεταφέρονται στους
άλλους οργανισμούς
(ζώα, ανθρώπους),
μέσω των τροφικών
σχέσεων που
αναπτύσσονται μεταξύ
τους.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

20. • Οι φυτικοί οργανισμοί
λοιπόν επιτελούν τη
σημαντικότερη
βιολογική διεργασία
στον πλανήτη μας:
• Εισάγουν στα
οικοσυστήματα
τεράστια ποσά
ενέργειας, απολύτως
αναγκαία για την
επιβίωση όλων των
οργανισμών
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

21. Βασικός ρόλος της τροφής: η παροχή ενέργειας
 Τα θρεπτικά συστατικά αποδίδουν διαφορετική
ποσότητα ενέργειας ανά γραμμάριο.
 Αυτά τα ονομάζουμε θερμιδογόνα και είναι:
οι υδατάνθρακες, 4 θερμίδες / γραμμ.
οι πρωτεΐνες, 4 θερμίδες / γραμμ.
τα λίπη 9 θερμίδες / γραμ. και
η αλκοόλη 7 θερμίδες / γραμ.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

22. Τι είναι οι θερμίδες;
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

23. Τι είναι η θερμίδα (cal);
 Είναι η παλαιότερη μονάδα μέτρησης
της ενέργειας που περιέχεται στα τρόφιμα.
 Μια θερμίδα (cal) αντιπροσωπεύει την ποσότητα
ενέργειας, που απαιτείται για να ανέλθει η
θερμοκρασία 1 cm3 νερού από 14,5ο C σε 15,5ο C.
 Επειδή στα τρόφιμα περιέχονται πολλές χιλιάδες
θερμίδες ανά γραμμάριο, γι’ αυτό χρησιμοποιείται η
χιλιοθερμίδα (kcal), που είναι πολλαπλάσιο της
θερμίδας. Για λόγους συντομίας, την αποκαλούμε
θερμίδα.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

24. Τι είναι το τζάουλ (joule);
 Πρόσφατα, έχει καθιερωθεί και η χρήση μιας άλλης
μονάδας του τζάουλ (joule) και του πολλαπλάσιου
κιλοτζάουλ (kjoule), ως μονάδα μέτρησης της
ενέργειας των τροφών.
 Ένα τζάουλ αντιστοιχεί στην ποσότητα ενέργειας
που απαιτείται για να μετακινηθεί ένα σώμα ενός
κιλού σε απόσταση ενός μέτρου.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

25. Η σχέση θερμίδων και τζάουλ
1 kcal (χιλιοθερμίδα) = 4,2 kjoule (κιλοτζάουλ)
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

26. Πώς μετράται η ποσότητα ενέργειας των τροφών;
 Τα τρόφιμα εισάγονται
στο θερμιδόμετρο
καύσης, μια συσκευή
που, υπό ελεγχόμενες
συνθήκες, «καίει» το
τρόφιμο και μας δείχνει
την θερμιδική του
περιεκτικότητα.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

27. Θερμιδόμετρο καύσης
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

28. Τα κύρια μέρη του θερμιδόμετρου είναι :
 - Η οβίδα καύσης, η οποία είναι κατασκευασμένη από
ανοξείδωτο ατσάλι και δέχεται μεταλλικό περιέκτη για την
τοποθέτηση της ουσίας μέσα στην οποία βυθίζεται ηλεκτρική
αντίσταση για τη δημιουργία ηλεκτρικής εκκένωσης. Επίσης
φέρει βαλβίδα για την εισαγωγή οξυγόνου και για την
αποσυμπίεση των προϊόντων καύσης.
- Το εξωτερικό δοχείο, που περιέχει γνωστή ποσότητα νερού
στο οποίο βυθίζεται η οβίδα καύσης. Δέχεται αναδευτήρα για την
ανάδευση και την καλύτερη αποκατάσταση θερμικής ισορροπίας
μεταξύ της οβίδας καύσης και του νερού, καθώς και θερμόμετρο
για τη μέτρηση της αρχικής και τελικής θερμοκρασίας.
- Ο εξωτερικός μανδύας, ο οποίος περιέχει νερό του οποίου η
θερμοκρασία ρυθμίζεται αυτόματα με ένα σύστημα θέρμανσης -
ψύξης.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

29. Θερμιδογόνα θρεπτικά συστατικά
 οι υδατάνθρακες, 4 θερμίδες / γραμμ.
οι πρωτεΐνες, 4 θερμίδες / γραμμ.
τα λίπη 9 θερμίδες / γραμ. και
η αλκοόλη 7 θερμίδες / γραμ.
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

30. Διαθρεπτική επισήμανση
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

31. Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

32. Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

33. Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων

34. Σας ευχαριστώ πολύ για την
προσοχή σας
http://blogs.sch.gr/fotraz
Περί διατροφής
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Φωτεινή Ραζάκου, MSc
Εργαστήριο Τεχνολογίας Τροφίμων