Quality control - การควบคุมคุณภาพ

1. บทที่ 9 การควบคุมคุณภาพ
Quality Control : QC

2. ความหมายของการควบคุมคุณภาพ
•การควบคุมคุณภาพ(Quality Control : QC)
หมายถึง กระบวนการในการผลิตสิ นค้าและบริ การ
ให้มีคุณลักษณะตรงกับความต้องการของลูกค้าและ
พยายามดูแลแก้ไข ปรับปรุ ง พัฒนาให้ได้มาตรฐาน
อยูเ่ สมอ เพื่อสร้างความพึงพอใจสู งสุ ดโดยมีตนทุน
้
การดาเนินงานที่เหมาะสม

3. •การควบคุมคุณภาพเกิดขึนในสหรัฐอเมริกาเป็ น
้
ประเทศแรก โดยการคิดค้ นวิธีควบคุมคุณภาพ
เชิงสถิติที่เรียกว่า
SQC (Statistical Quality Control)

4. •เกิดกิจกรรมกลุ่มคุณภาพ
QCC (Quality Control Circle)
•พัฒนาเป็ น TQC
(Total Quality Control)

5. TQC and TQM
•Total Quality Control
•Total Quality Management
•การบริ หารหรื อควบคุมคุณภาพทัวทั้งองค์การ
่

8. ISO 9000

9. การควบคุมคุณภาพในประเทศไทย

10. การควบคุมคุณภาพในประเทศไทย
• เริ่มต้ นโดย

11. ลักษณะของผลิตภัณฑ์ ท่ มีคุณภาพ
ี
1) การปฏิบติงานได้ (performance) ผลิตภัณฑ์ตอง
ั ้
สามารถใช้งานได้ตามหน้าที่ที่กาหนดไว้
2) ความสวยงาม (aesthetics) ผลิตภัณฑ์ตองมีรูปร่ าง
้
ผิวสัมผัส กลิ่น รสชาติและสี สนที่ดึกดูดใจลูกค้า
ั
3) คุณสมบัติพิเศษ (special features) ผลิตภัณฑ์ควร
มีลกษณะพิเศษที่โดดเด่นแตกต่างจากคู่แข่งขัน
ั

12. ลักษณะของผลิตภัณฑ์ ท่ มีคุณภาพ (ต่ อ)
ี
4) ความสอดคล้อง (conformance) ผลิตภัณฑ์ควรใช้
งานได้ตามที่ลกค้าคาดหวังไว้
ู
5) ความปลอดภัย (safety) ผลิตภัณฑ์ควรมีความเสี่ ยง
อันตรายในการใช้นอยที่สุด
้
6) ความเชื่อถือได้ (reliability ) ผลิตภัณฑ์ควรใช้งานได้
อย่างสม่าเสมอ

13. ลักษณะของผลิตภัณฑ์ ท่ มีคุณภาพ (ต่ อ)
ี
7) ความคงทน (durability) ผลิตภัณฑ์ควรมีอายุใช้งานที่
ยาวนานในระดับหนึ่ง
8) คุณค่าที่รับรู้ (perceived quality) ผลิตภัณฑ์ควร
สร้างความประทับใจและภาพพจน์ที่ดีในสายตาของลูกค้า
9) การบริ การหลังการขาย (service after sale) ธุรกิจ
ควรมีบริ การหลังการขายอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สินค้าคง
คุณสมบัติที่ดีต่อไปได้

14. ประโยชน์ ของการควบคุมคุณภาพ
1. ช่วยเพิ่มประสิ ทธิภาพในการผลิต
2. สร้างความเชื่อถือและไว้วางใจให้เกิดขึ้นกับลูกค้า
3. เป็ นเครื่ องมือสาหรับการปรับปรุ งระบบการดาเนินงานใน
องค์การ
4. ก่อให้เกิดการประสานงานในลักษณะของกลุ่มทางาน
5. ก่อให้เกิดขวัญและกาลังใจแก่พนักงาน
6. ช่วยส่ งเสริ มให้การทางานของพนักงาน มีมาตรฐานสูงขึ้น
7. ส่ วนแบ่งทางการตลาด และปริ มาณการขายเพิ่มขึ้น

15. ต้ นทุนของคุณภาพ

16. ประเภทของต้ นทุนคุณภาพ
ต้นทุนการป้ องกัน ต้นทุนการประเมิน
(prevention cost) (appraisal cost)
• ต้นทุนการฝึ กอบรมแก่พนักงาน • การตรวจสอบวัตถุดิบ
• ต้นทุนการออกแบบผลิตภัณฑ์ • การตรวจสอบงานระหว่างทา
ใหม่ • การตรวจสอบสภาพของ
• ต้นทุนการออกแบบกระบวนการ ผลิตภัณฑ์
ผลิตใหม่ • ค่าใช้จ่ายของพนักงานฝ่ าย
• ต้นทุนการจัดหาวัตถุดิบ ตรวจสอบคุณภาพ
• ค่าใช้จ่ายในห้องปฏิบติการ
ั

17. ประเภทของต้ นทุนคุณภาพ (ต่ อ)
ต้นทุนความผิดพลาดภายใน ต้นทุนความผิดพลาดภายนอก
(internal failure cost) (external failure cost)
• การตรวจพบความ • การซ่อมแซม
ผิดพลาดระหว่าง • การเปลี่ยนสิ นค้า
กระบวนการผลิต • การจ่ายเงินชดเชย
• ค่าใช้จ่ายในการแก้ไข • การรับประกัน
• ค่าใช้จ่ายในการทางานซ้ า • วิธีการอื่นๆ

19. QC
six
sigma TQM
Quality
Control
re-
engineeri
ng
TQC
5ส

20. ระบบ QC
1. การจัดตั้งกลุ่มคุณภาพ เพื่อร่ วมกันทากิจกรรมของกลุ่มให้
บรรลุผลสาเร็ จ
2. ค้นหาปั ญหา โดยการสารวจปั ญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นจาก
สมาชิกในกลุ่ม แล้วตัดสิ นใจเลือกปั ญหาที่เป็ นสาเหตุหลัก
มาดาเนินกิจกรรมกลุ่มคุณภาพ
3. กาหนดเป้ าหมาย ซึ่งจะต้องสามารถดาเนินการให้ปรากฏผล
ตามที่ตองการได้ โดยระบุการแก้ปัญหาเป็ นตัวเลข เพื่อ
้
ความชัดเจนในการประเมินผล

21. ระบบ QC (ต่ อ)
4. การวิเคราะห์ปัญหา วิเคราะห์ถึงสาเหตุของปั ญหานั้นๆ ซึ่ง
สมาชิกในกลุ่มจะนาข้อมูลเสนอที่ประชุมเพื่อช่วยกันแก้ไข
ปั ญหา โดยการใช้เครื่ องมือเทคนิคอันได้แก่ กราฟ แผนภูมิ
ผังก้างปลา ผังการกระจาย และอื่นๆ ประกอบการวิเคราะห์
5. การดาเนินกิจกรรมตามหลักการบริ หารวงจรเดมมิ่ง
(deming cycle) ซึ่ งคิดค้นโดย Dr.Deming

22. ระบบ QC (ต่ อ)
• Plan • Do
วางแผน ปฏิบติ
ั
P D
A C
• Action • Check
แก้ปัญหา ตรวจสอบ

23. ระบบ QC (ต่ อ)
6. การกาหนดเป็ นมาตรฐาน เมื่อการแก้ไขปั ญหาบรรลุผลตามเป้ าหมาย
มาตรฐาน กาหนดการทางานขึ้นมาเป็ นตัวเลขที่แน่นอน เพื่อติดตาม
และตรวจสอบความถูกต้องให้เป็ นปั จจุบน
ั
7. การเสนอผลงาน การดาเนินงานของกลุ่มคุณภาพ หากบรรลุผลตาม
เป้ าหมายที่กาหนดไว้แล้ว ต้องมีการนาเสนอผลงานให้แก่พนักงาน
หรื อหน่วยงานต่างๆ ในองค์การได้ทราบถึงความสาเร็ จของกลุ่ม เพื่อ
สร้างความภาคภูมิใจและเป็ นแรงจูงใจในการพัฒนาประสิ ทธิภาพการ
ทางานขององค์การ

24. ระบบ TQM และ TQC
•เป็ นระบบคุณภาพทัวทั้งองค์กรอันเกิดจากการ
่
ร่ วมมือของพนักงานทุกคนตั้งแต่ระดับผูบริ หาร
้
ระดับสู งจนถึงพนักงานระดับปฏิบติการ หลักการ
ั
ของ TQM และTQC มีลกษณะเหมือนกัน
ั
•TQM เป็ นแนวคิดของสหรัฐอเมริ กาและยุโรป
•TQC จะเป็ นแนวคิดของญี่ปุ่น

25. ระบบ TQM หรือเบนช์ มาร์ ก (benchmarking) 4ขันตอน
้
การปฏิบติการ
ั
การบูรณาการ (action)
(integration)
การวิเคราะห์
(analysis)
วางแผน
(planning)

27. วงแหวน 3 ชันในการควบคุมคุณภาพแบบ TQC
้
Control
PDCA
Control
quality
Quality
assurance

29. ระบบ 5 ส
เป็ นระบบพื ้นฐานที่ใช้ จดสภาพแวดล้ อมในองค์การ เพื่อขจัดความ
ั
สิ ้นเปลืองของการใช้ พื ้นที่ และลดเวลาการค้ นหาวัสดุอปกรณ์ตางๆ โดย
ุ ่
การปฏิบติตามหลัก 5ส
ั
แปลมาจากภาษาญี่ปนโดยในญี่ปนเรี ยกกันว่า 5S ซึงได้ แก่
ุ่ ุ่ ่
• กิจกรรมที่ 1 สะสาง (structurize)
• กิจกรรมที่ 2 สะดวก (systematise)
• กิจกรรมที่ 3 สะอาด (sanitise)
• กิจกรรมที่ 4 สุ ขลักษณะ (standardise)
• กิจกรรมที่ 5 สร้างนิสย (self-discipline)
ั

30. สะสาง (structurize)
整理
(เซริ )
สะดวก (systematise)
整頓
(เซตง)
สะอาด (sanitise)
清掃
(เซโซ)
สุขลักษณะ (standardise)
清潔
(เซเก็ตสึ)
สร้ างนิสย (self-discipline)
ั
躾
(ชิตสุเกะ)

32. History
Michael Martin Hammer James A. Champy
(13 April 1948 – 3 Sept 2008)

33. องค์ ประกอบการรือปรับระบบ
้
1. การคิดพิจารณาวิธีหรื อเทคนิคการทางานใหม่ (เริ่ มต้นจาก
ศูนย์)
2. ออกแบบกระบวนการตามแนวความคิดใหม่ (ไม่นาวิธีการเดิม
มาใช้)
3. ปรับปรุ งหรื อเปลี่ยนแปลงเพื่อให้ได้ผลการดาเนิงานมากกว่า
เดิม โดยพิจารณาจากความพึงพอใจของลูกค้า
4. เน้นกระบวนการมากวก่าหน้าที่ความรับผิดชอบ คน งาน และ
โครงสร้าง

34. ปั จจัยความสาเร็จ

35. Six Sigma

36. หลักการของระบบ six sigma
1. การออกแบบสาหรับการผลิตที่มีประสิ ทธิภาพ
2. การควบคุมกระบวนการทางสถิติ หรื อ SPC
ั ้
3. การนาเทคนิค SPC ไปใช้กบผูป้อนวัตถุดิบ
4. การบริ หารแบบมีส่วนร่ วม
ั
5. การสร้างมาตรฐานให้กบการผลิตชิ้นส่ วนการผลิต
6. การสร้างแบบจาลองโดยคอมพิวเตอร์

38. เครื่องมือในการควบคุมคุณภาพ

39. ตารางตรวจสอบ (Check Sheet)

40. กราฟ (Graph)
14 Sales
5
4.5 12
4
3.5 10
3
2.5 Series 1 1st Qtr
8
2 2nd Qtr 3
Series
Series 2
1.5 Series 2
6 Series 3 3rd Qtr
1
Series 1
4th Qtr
0.5
0 4
2
0
Category 1 Category 2 Category 3 Category 4

41. ฮิสโตแกรม (Histogram)

42. แผนภูมิพาเรโต (Pareto Chart)

43. ผังแสดงเหตุและผล (Cause and Effect Diagram)
แผนภาพก้ างปลา (Fishbone diagram)

44. ผังแสดงการกระจาย (Scatter Diagram)

45. แผนภูมควบคุม (Control Chart)
ิ

46. อนุกรมมาตรฐาน มอก.9000
มาตรฐานระดับชาติเพื่อรองรับระบบคุณภาพ กาหนด
ขึ้นโดยสานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม
กระทรวงอุตสาหกรรม อนุกรมมาตรฐาน มอก.9000
มีรูปแบบเช่นเดียวกับ ISO 9000 ทุกประการ

47. คาศัพท์ ทางคุณภาพของอนุกรมมาตรฐาน มอก. 9000
1. คุณภาพ (Quality)
2. การควบคุมคุณภาพ (Quality Control)
3. การประกันคุณภาพ (Quality Assurance)
4. ระบบคุณภาพ (Quality System)
5. การบริ หารคุณภาพ (Quality Management)

48. องค์ ประกอบอนุกรมมาตรฐาน มอก. 9000
 9000
มอก.
 9004
มอก.
 9001
มอก.
 9002
มอก.
 9003
มอก.

50. ข้ อกาหนด 4.1 ความรั บผิดชอบด้ านการบริหาร

51. ข้ อกาหนด 4.2 ระบบคุณภาพ

52. ข้ อกาหนด 4.3 การทบทวนข้ อความ

53. ข้ อกาหนด 4.4 การควบคุมการออกแบบ

54. ข้ อกาหนด 4.5 การควบคุมเอกสาร

55. ข้ อกาหนด 4.6 การจัดซือ
้

56. ข้ อกาหนด 4.7 ผลิตภัณฑ์ ท่ ี
ส่ งมอบโดยลูกค้ า

57. ข้ อกาหนด 4.8 การชีบ่งและสอบกลับได้
้
ของผลิตภัณฑ์

58. ข้ อกาหนด 4.9 การควบคุม

59. ข้ อกาหนด 4.10 การตรวจสอบ
และการทดสอบ

60. ข้ อกาหนด 4.11 เครื่องตรวจ เครื่องวัด และเครื่องทดสอบ

61. ข้ อกาหนด 4.12 สถานะการตรวจสอบ
และการทดสอบ

62. ข้ อกาหนด 4.13 การควบคุมผลิตภัณฑ์
ที่ไม่ เป็ นไปตามข้ อกาหนด

63. ข้ อกาหนด 4.14 การปฏิบัตการแก้ ไข
ิ

64. ข้ อกาหนด 4.15 การเคลื่อนย้ าย การเก็บ
การบรรจุ และการส่ งมอบ

65. ข้ อกาหนด 4.16 การบันทึกคุณภาพ

67. ข้ อกาหนด 4.18 การฝึ กอบรม

68. ข้ อกาหนด 4.19 การบริการ

69. ข้ อกาหนด 4.20
กลวิธีทางสถิติ

70. ประโยชน์ ของอนุกรมมาตรฐาน มอก. 9000
• ลูกค้ามันใจในสิ นค้าหรื อบริ การที่ได้รับ
่
• ลดปั ญหาการกีดกันทางการค้า
• เพิ่มศักยภาพในการแข่งขัน
• ประหยัดเวลาและค่าใช้จ่ายในการดาเนินงาน
• ช่วยพัฒนาระบบการบริ หารงานในองค์การ
• ช่วยสร้างภาพพจน์ที่ดีต่อองค์การ
• องค์การได้รับการคุมครองในด้านคุณภาพอย่างต่อเนื่องและ
้
สม่าเสมอ

71. มาตรฐานคุณภาพสากล

72. มาตรฐานคุณภาพสากล (ต่ อ)

73. มาตรฐานคุณภาพสากล (ต่ อ)

74. ภาคผนวก:
เครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์ อุตสาหกรรม
ใช้สาหรับผลิตภัณฑ์อุปโภคบริ โภค
ซึ่งผูผลิตสามารถยืนขอการรับรอง
้ ่
ด้วยความสมัครใจเพื่อพัฒนาคุณภาพ
ผลิตภัณฑ์ให้เป็ นไปตามเกณฑ์
กาหนดมาตรฐาน

75. ภาคผนวก:
เครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์ อุตสาหกรรม
เป็ นเครื่องหมายผลิตภัณฑ์ ที่กฎหมาย
กาหนดให้ ผู้ผลิตต้ องทาตามมาตรฐาน
และต้ องแสดงเครื่องหมายผลิตภัณฑ์
ทั้งนีเ้ พือความปลอดภัยต่ อผู้บริโภค
่

76. ภาคผนวก:
เครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์ อุตสาหกรรม
เครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์ ชุมชน (มผช.)
เป็ นเครื่ องหมายที่ให้การรับรองผลิตภัณฑ์
ที่ผลิตโดยชุมชนเพื่อช่วยพัฒนาและยกระดับ
คุณภาพของผลิตภัณฑ์ชุมชน
ตามโครงการหนึ่งตาบลหนึ่งผลิตภัณฑ์
ของรัฐบาล

77. ภาคผนวก: หมายเลข มอก. คืออะไร
คือหมายเลขที่กาหนดขึ้นเพื่อระบุลาดับที่ของการออกมาตรฐานและปี ที่สมอ.ประกาศ
่
เป็ นมาตรฐาน ซึ่ งจะระบุอยูบนตัวสิ นค้า

78. เครื่องหมายที่ใช้ รับรองคุณภาพของผลิตภัณฑ์ โดย สมอ.

79. เกร็ดความรู้ เรื่อง ISO
• ISO เมื่อก่อนใช้คาย่อว่า “IOS” โดยมี
ความหมายในทางภาษากรี กแปลออกมาแล้วไม่เป็ น
มงคล จึงเปลี่ยนมาเป็ น ISO ซึ่งมาจากภาษากรี ก
คือ ISOS แปลว่า "เท่าเทียมกัน" และตรงกับ
เจตนารมณ์ขององค์กร ISO ที่ตองการให้ทวโลกมี
้ ั่
มาตรฐานที่มีความเท่าเทียมเทียมกัน

80. The END