VVJ

1. 12 maart 2015
Vormingsdriedaagse Verenging Vlaamse jeugddiensten
Lokaal Proactief Kader
Hoe werk je proactief aan
kinderarmoedebestrijding
Steven Rommel, Beleidsmedewerker Samenlevingsopbouw Oost-
Vlaanderen

2. Hoe werk je proactief aan
kinderarmoedebestrijding
12 maart 2015
I. Introductie: Aan de slag met …
II. Beleid en actie door middel van lokaal proactief
handelen
III. Model lokaal proactief kader
IV. Meer lezen en weten
V. Praktijkvoorbeelden
VI. Aan de slag met het lokaal proactief kader

3. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
I Introductie
Aan de slag met …
 Luister gericht
 Ideeën of concrete acties noteren
 Tijdens de presentatie wordt het duidelijker
 Straks mee aan de slag

4. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
II Beleid & Actie dmv Proactief Handelen
Waarover gaat dat?
Bevorderen toegankelijkheid van bestaande rechten en diensten
= voorkomen, beperken, bestrijden niet-gebruik bestaande aanbod

5. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
II Beleid & Actie dmv Proactief Handelen
Waarom?
 Maatschappelijk belang
 Omvangrijk
 Ondoeltreffendheid sociaal beleid
 Ongerechtvaardigde ongelijkheden
 Rol in oorzaken: toekenningsreglement
 Bestaansmiddelentoets
 Initiatief volledig bij rechthebbenden
 Ethische keuze:
 toegekende belang aan misbruik / niet-gebruik

6. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
II Beleid & Actie dmv Proactief Handelen
Hoe
een antwoord op
een concrete
vraag
een integrale
benadering
n.a.v. concrete
vragen
de dienstverlener
neemt het initiatief

7. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
II Beleid & Actie dmv Proactief Handelen
Omschrijving
Proactief handelen heeft betrekking op:
 oplossingsgerichte initiatieven
 oplossingerichte maatregelen
die ingrijpen op het gegeven dat de gerechtigde zelf het initiatief moet
nemen om zijn/haar rechten te realiseren.
Het initiatief verschuift van de gerechtigde naar de dienstverlener.

8. IIIModel lokaal proactief kader
Context: het project Lokaal Proactief Kader
 in 2012 opgestart door Samenlevingsopbouw Vlaanderen
 uitbouwen van een eigen lokale proactieve werking door 19
pilootgemeenten verspreid over heel Vlaanderen
 vanuit een partnerschap tussen (minimaal) een OCMW en een
doelgroeporganisatie.
 Antwerpen, Beerse/Turnhout, Boom, Heist-op-den-Berg, Herentals,
Lier, Halle, Leuven, Avelgem, Kortrijk, Roeselare, Bilzen, Overpelt,
Lokeren, Ronse, Zelzate, Aalter, Eeklo en Gent.
 Op basis van Onderbescherming & Proactief handelen 2010-2012 in
Oudenaarde, Zwalm, Zottegem, Geraardsbergen & Herzele

9. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
IIIModel lokaal proactief kader
Aanknopingspunten
De heersende beleidscontext
 Europees (geïntegreerde actieve inclusiestrategie)
 Federaal (o.a. meer proactieve rol OCMW’s)
 Vlaams (o.a. samenwerken en/in netwerken)
Praktijk
 24 pilootgemeentes
 Wetenschappelijk Onderzoek

10. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
III Model lokaal proactief kader
Kern van het geïntegreerd kader voor lokaal proactief
handelen
 een samenhangend geheel van maatregelen
 dat de bestrijding van niet-gebruik van rechten en diensten op lokaal
vlak middels proactief handelen
 stimuleert, structureel verankert en ondersteunt

11. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
III Model Lokaal Proactief Kader
Schematisch

12. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
III Model Lokaal Proactief Kader
Het geheel
 de elementen zijn onlosmakelijk verbonden
 vereist gecombineerde aanpak
maar
 geen lineair proces
 geen uniform proces

13. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
III Model Lokaal Proactief Kader
De elementen
1 centraal principe: gedeelde verantwoordelijkheid
 meerdere beleidsniveaus spelen een rol
 ook niet-evidente partners
 integrale en inclusieve aanpak
3 beleidstaken
 Stimuleren van visie en draagvlak
• doorheen deelwerkingen, domeinen, sectoren
 Regievoeren en structureel verankeren
• lokaal; OCMW
 Ondersteunen
• ruimte, middelen, praktisch
13

14. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
III Model Lokaal Proactief Handelen
De elementen
2 kernprocessen
 Samenwerken en netwerken
• Ontschotting; kruispunten en rotondes
 Participatie en dialoog
• > beleidsparticipatie doelgroep; vertaalslag naar lokale context
6 werkpistes
 Informatie en kennis
 Automatische rechtentoekenning
 Outreach
 Kwalitatieve hulp- en dienstverlening
 Geïntegreerde basisvoorzieningen
 Informele netwerken
Inspirerende praktijken
14

15. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
IV Meer weten en lezen
Publicatie Iedereen Beschermd
Zet het materiaal samen
dat in het project
ontwikkeld werd.
Maakt links naar
praktijkvoorbeelden en
nuttige instrumenten.
15

16. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
IVMeer weten en lezen
Draaiboek Lokaal Proactief Handelen
inspirerende leidraad
lokaal aan de slag.
toepasbaar in verschillende contexten
werkbare instrumenten.
inspirerende praktijken
verwijzingen
16

17. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
IV Meer weten en lezen
Vorming en Praktijk
Vormingsaanbod VVSG & Samenlevingsopbouw
Lokale projecten
Lerende netwerken kinderarmoedebestrijding
…
17

18. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
Praktijkvoorbeelden
Gesitueerd in de het kader
18

19. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
V Praktijkvoorbeelden
Informatie en kennis
Burgers proactief informeren over hun sociale
grondrechten en het aanbod aan maatschappelijke
dienstverlening blijft een belangrijk onderdeel van
proactief handelen.
2 praktijkvoorbeelden
 Rechtenverkenner
 Sociaal Huis Overpelt
19

20. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
V Praktijkvoorbeelden
Informatie en kennis
Rechtenverkenner
 up to date houden
 toepassen binnen de dienst- en hulpverlening
In Sociaal huis Overpelt
 een folder en website ontwikkelen in overleg met de
doelgroep
 vertrouwenspersonen van andere diensten informeren
 een opendeurdag en infostand, mensen vertrouwd
maken met de dienst
 een budgetbeurs voor jongeren
 vorming over armoede in scholen en jeugdverenigingen
20

21. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
V Praktijkvoorbeelden
Automatische Rechtentoekenning
Automatische rechtentoekenning biedt de beste
garantie voor het realiseren van rechten.
Praktijkvoorbeeld
Het OCMW Gent streeft ernaar jaarlijks één bijkomend recht
automatisch toe te kennen. Zoals de schoolpremie voor gezinnen
met een laag inkomen en schoolgaande kinderen van 6 tot 18 jaar.
De premie is bedoeld om de kosten bij de start van een schooljaar
te helpen dragen. Mensen die recht hebben op een schoolpremie
bovenop een leefloon, krijgen die premie nu automatisch.
21

22. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
V Praktijkvoorbeelden
Outreachend werken
Outreachend handelen (vindplaatsgericht werken)
is een methodiek om actief op zoek te gaan naar
de meest kwetsbare groepen die (nog) niet bereikt
worden. Deze methodiek dient verder
gestimuleerd en verspreid te worden binnen
organisaties of netwerken van organisaties.
Praktijk
Reach Out
Het dienstenaanbod bekendmaken – OCMW Boom
22

23. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
V Praktijkvoorbeelden
Outreachend Werken
Reach Out
Het expertisecentrum biedt vormingen, opleidingen en ondersteuning
aan organisaties, projecten en werkers bij het opstarten en begeleiden
van outreachende werkingen.
Het dienstenaanbod bekendmaken – OCMW Boom
Een projectmedewerker brengt jonge (allochtone) gezinnen op de hoogte
van het dienstenaanbod in Boom via spreekuren op de scholen en
contacten aan de schoolpoort. Leerkrachten kunnen signalen van
kansarmoede doorgeven aan deze medewerker.
23

24. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
V Praktijkvoorbeelden
Kwaliteitsvolle dienstverlening
Werken aan een kwalitatieve en toegankelijke hulp- en
dienstverlening is een belangrijke piste van proactief
handelen.
Praktijk
Armoedetoets in Beerse
Rechtencirkel als reflectie instrument
24

25. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
V Praktijkvoorbeelden
Kwaliteitsvolle dienstverlening
Armoedetoets Beerse
checklist voldoet dienstverleningsproces aan 7 B’s
Pilootproject binnen OCMW, daarna inbedden.
De Rechtencirkel
De Rechtencirkel is een instrument om de kwaliteit van de
dienstverlening in kaart te brengen en de dialoog hierover te
stimuleren,
25

26. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
V Praktijkvoorbeelden
Rechtencirkel
26

27. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
V Praktijkvoorbeelden
Geïntegreerde Basisvoorzieningen
Dit zijn lokale ankerplaatsen met een geïntegreerd
aanbod van ontmoeting, vrije tijd, vorming,
hulpverlening en belangenbehartiging.
Praktijkvoorbeelden:
Zelzate: Samenwerking Gemeente-Samenlevingsopbouw
Denderleeuw: Samenwerking OCMW Samenlevingsopbouw
27

28. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
V Praktijkvoorbeelden
Geïntegreerde Basisvoorzieningen
 Ontmoeting (herstel en ruilwinkel, soep en spelen)
28
Zelzate Denderleeuw
Ontmoeting Woensdag Gezinsdag
…
Soep en Spelen,
Ruilwinkel
…
Vrije Tijd Rap op Stap, toeleiding
…
Rap op Stap, toeleiding
Vorming Welzijn & Gezondheid ism
logo, Vorming+, …
Welzijn & Gezondheid ism
logo, Vorming+ …
Laagdrempelige
Hulpverlening
Kind & Gezin aanwezig op
Gezinsdag
Onthaal CAW?
Opstart informeel netwerk
Ruilwinkel in huis vh Kind
Onthaal CAW?
Opstart informeel netwerk
Belangenbehartiging Themagroepen, dialoog Themagroepen, dialoog

29. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
V Praktijkvoorbeelden
Informele netwerken uitbouwen
Proactieve dienstverlening blijft niet beperkt tot
professionele hulpverlening. Naast een toegankelijke
en kwalitatieve hulp- en dienstverlening is er nood aan
informele netwerken rondom mensen die de brug naar
andere (professionele) organisaties kunnen slaan.
Brugfiguren, ervaringsdeskundigen, vrijwilligers, maar
ook wijkagenten, postbodes, cafébazen … kunnen een
rol spelen.
Praktijkvoorbeeld: Proactief Kinderrechten garanderen Lokeren
29

30. Informele netwerken uitbouwen
V Praktijkvoorbeelden
Informele netwerken uitbouwen
Proactief kinderrechten garanderen Lokeren
• Een vindplaatsgericht netwerk van sleutelfiguren uit de diverse
Lokerse gemeenschappen
• Intervisiegroep van vrijwilligers, Samenlevingsopbouw, OCMW,
CAW, Kind & Gezin …
• actieve toeleiding naar geïntegreerde basisvoorziening De
Moazoart
• Actieve toeleiding naar dienst- en hulpverlening
• Drempels inventariseren en dialoog met beleid
30

31. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
VI Aan de slag met het lokaal proactief kader
Werkgroepen
Noteer jouw idee … concrete actie op de post it
Plak ze bij de passende werkpiste
Bespreking in 4-tal werkgroepen
1. Inventariseer de ideeën/concrete acties
2. Bepaal waarover je het wil hebben: een actie, rode draad
3. Tracht ze proactiever te maken …
Verslag in de grote groep
31

32. Proactief werken aan kinderarmoedebestrijding
Hartelijk dank voor uw aandacht !
32